OHM Vani 2e kwart 2005 FC 4.0
21-09-2005
van verschillende Noord-Indiase taalvormen, en met een aantal kenmerken die in geen verwante taal in India voorkomen. In hun visie is een nadruk op alleen het Hindi als culturele taal gevaarlijk voor creativiteit, omdat Surinaamse Hindoestanen weinig met het Indiase Hindi in aanraking komen en het daarom niet voldoende beheersen om het als middel van originele literaire expressie te kunnen gebruiken. Volgens hen geldt hetzelfde voor cultuurbeleving in het algemeen: de Hindoestaanse cultuur in Suriname kan niet alleen bepaald worden door oppervlakkig contact met India, maar moet in Suriname zelf doorleefd zijn, met alle invloeden die het leven buiten India, in een samenleving met heel verschillende bevolkingsgroepen, met zich meebrengt. Vroeg in de jaren tachtig kwam ik in persoonlijk contact met Jit, en leerde hem kennen in al zijn scherpte en humor en zelfspot. Altijd stond hij uitdagend op de bres voor het Sarnami. Ik leerde in die tijd veel over het Sarnami. We discussieerden over de taalsituatie van de Hindoestanen en over de grammatica van het Sarnami, en schreven samen het Sarnami-leerboek Ká hál, dat in 1987 in Den Haag verscheen en al jaren uitverkocht is, maar binnenkort in Suriname herdrukt zal worden. Dal bhat chatni werd gevolgd door vele andere bundels, sommige in het Nederlands, andere in het Sarnami, en weer andere in beide talen. Narain’s poëzie, zowel in het Nederlands als in het Sarnami, is gaandeweg dieper en filosofischer van inhoud geworden, waarbij ook het gebruik van het Sarnami voor hem
11:04
Pagina 28
een uitdaging vormt – het is een grote prestatie dat de taal er niet kunstmatiger door geworden is, of beïnvloed door het Hindi. Naast zijn poëtisch werk redigeerde en produceerde Narain in de jaren 1982 - 1986 ook het kwartaalblad Sarnami, met literaire en niet-literaire teksten in die taal, waarvan een aantal, ook in proza, van eigen hand. In 1991 vestigt hij zich in Suriname als huisarts, waar hij ook de liefde voor de landbouw die al uit Dal bhat chatni spreekt, weer uitleeft. Schreef hij in die bundel niet, aan het slot van een lange cyclus die het lot van zes door hem als jongen geplante tomatenplantjes beschrijft: ‘vastbesloten ben ik / om door te gaan / en als boer / mijn lot te aanvaarden / steunend op het besef / dat ik / alleen dan waard ben / te betekenen / een echte zoon / des vaderlands’ (p. 31)? Hij zet zijn literaire werk ook daar voort, met dichtbundels als Agni ke yád, yád ke rákhi, Ter herinnering aan agni, de as van de herinnering, en Tussen de woorden is het stil, en blijft zich door zijn schrijfwerk en andere activiteiten inzetten voor waardering en erkenning van het Sarnami. In 1988 verschijnt in India een uitgave van alle door hem gepubliceerde Sarnami poëzie, gedrukt in het Indiase devanagari schrift, terwijl hij in 2003 een Engelse vertaling van een aantal van zijn gedichten in eigen beheer laat verschijnen. Zulke uitgaven kunnen zijn werk de bredere bekendheid geven die het verdient, zoals eerder al zijn gebruik van het Nederlands als schrijftaal deels
28 - april/juni 2005