De hoofdvraag van het onderzoek luidt: hoe ziet de leeswereld van meisjes en jongens in het basisonderwijs en de onderbouw van het voortgezet onderwijs eruit, en hoe verandert die leeswereld met het ouder worden? Deelvragen zijn de volgende: Is er sprake van een ‘knik omlaag’ na de basisschoolleeftijd of verandert de leeswereld geleidelijker? In welke opzichten verschillen de leeswerelden van meisjes en jongens? Lopen verschillen naar leeftijd (leesfrequentie, -motivatie e.d.) uiteen voor meisjes en jongens? Hoe belangrijk zijn (groot)ouders, zusjes en broertjes, vriendinnen en vrienden, school en bibliotheek in de leessocialisatie? De term ‘leeswereld’, in losse aansluiting bij het fenomenologische begrip ‘leefwereld’ (Lebenswelt; zie Schütz & Luckmann 1979, 1984), verdient enige toelichting. Met ‘leeswereld’ wordt hier geen theoretisch goed uitgewerkt begrip bedoeld. Het diende als ‘sensitizing concept’ ten burele van Stichting Lezen toen het onderzoek en de vragenlijst werden opgezet. ‘Leeswereld’ moet worden opgevat als een containerbegrip voor het geheel van: leesfrequentie en -volume (aantal boeken) leesvoorkeuren (type boeken en genres) leesattitude gepercipieerde leesvaardigheid houdingen tegenover en gebruik van boekhandels en bibliotheken bekendheid met leesbevorderingscampagnes leessocialisatie in het gezin, op school en in vriendenkring. 1.3
Onderzoeksopzet, steekproef en representativiteit
Stichting Lezen en het Sectorinstituut Openbare Bibliotheken (SIOB) participeren met een aantal andere organisaties2 in een reeks onderzoeken naar het lezen en kopen van boeken in Nederland. In principe vier keer per jaar wordt een steekproef uit de Nederlandse bevolking benaderd met een lijst vragen waarin het kopen en lezen van (papieren en digitale) boeken, genrevoorkeuren en het bezoeken van boekhandel en bibliotheek centraal staan. Initiatiefnemer en organisator van de reeks metingen was de Stichting Marktonderzoek Boekenvak (SMB), inmiddels opgegaan in de Koninklijke Vereniging voor het Boekenvak (KVB). Opdrachtnemer en uitvoerder van de peilingen is onderzoeksbureau Intomart GfK in Hilversum. Binnen het kader van dit project hebben Stichting Lezen en het SIOB opdracht gegeven
2
Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek (CPNB), Koninklijke Boekverkopersbond (KBb) en de Groep Algemene Uitgevers (GAU) van het Nederlands Uitgeversverbond (NUV).
Van woordjes naar wereldliteratuur ……………………………………………… Stichting Lezen
11