Europese jihadi's via Turkije. Daarnaast is Europa relatief klein met veel stedelijke centra. De moslimgemeenschap leeft in veel steden geconcentreerd bij elkaar, waardoor geradicaliseerde moslims kunnen eenvoudig zielsverwanten kunnen vinden en een transnationaal netwerk kunnen opbouwen. Zij worden hierbij geholpen door de vrijheid van verkeer en moderne communicatie- en vervoersmiddelen. Tenslotte worden terugkerende strijders met een Europees paspoort nauwelijks gecontroleerd. Uitzondering hierop is België, dat alle teruggekeerde Syriëreizigers oppakt. Dit is echter ineffectief zonder een gecoördineerde Europese aanpak, want terugkerende jihadi’s kunnen zich eenvoudig in een ander Europees land vestigen.11 De Europese reactie De Europese Unie beseft zich dat het een krachtige strategie nodig heeft om het specifieke gevaar van de terugkerende jihadstrijders aan te pakken. Op 28 mei presenteerde de Kerchove de eerste voorstellen voor Europese maatregelen tegen dit gevaar, die door de Europese ministers van Justitie en Binnenlandse Zaken positief zijn ontvangen. In december 2013 presenteert de Contraterrorisme Coördinator een verder uitgewerkte versie.12 Daarnaast zijn er voorstellen gedaan door Europese instanties en individuele lidstaten. Al deze voorgestelde maatregelen zijn te groeperen volgens de fasen die de foreign fighter doormaakt: preventieve maatregelen om rekrutering voor de jihad te voorkomen; maatregelen ten einde het uitreizen van jihadi’s te voorkomen en te monitoren; en maatregelen gericht op de teruggekeerde jihadstrijder. Met betrekking tot de eerste categorie moeten Europese veiligheidsdiensten samenwerken om radicaalislamitische predikers, ronselaars en ronselnetwerken op te sporen. Deze opereren vaak transnationaal,
▲ Syrische FSA-strijders in Damascus, Syrië. Het FSA krijgt steeds meer concurrentie van radicale en terroristische rebellengroeperingen. Bron: Freedom House
waarbij zij onder meer informatie en tactieken online delen. De Britse minister van Binnenlandse Zaken Theresa May stelde voor om onder andere het oproepen tot en het dienen van de internationale jihad op Europees niveau strafbaar te stellen, zoals in Nederland reeds het geval is. Ook zou het mogelijk worden om organisaties te verbieden, bankrekeningen te bevriezen en radicale predikers uit te zetten.13 Het Entry-Exit System (EES) biedt de mogelijkheid om radicale predikers of ronselaars buiten de Europese Unie te houden. Door de elektronische registratie van reisgegevens en persoonlijke gegevens van Europese staatsburgers, kun-
nen ongewenste en verdachte personen gemakkelijk geïdentificeerd worden. De Europese Commissie heeft al een voorstel tot invoering van dit systeem ingediend, maar zal waarschijnlijk niet eerder dan in 2017 in
Ook moet de Europese Unie een counter-narrative ontwikkelen om de legitimiteit van jihadistische groeperingen onderuit te halen werking treden.14 Verder moeten de ‘slachtoffers’ van deze ronselaars, de Europese moslims, worden ontmoedigd om naar conflicthaarden te trekken. De Europese Unie duidelijk uitdragen dat de Europese politieke steun aan de Online maatregelen In iedere fase van de foreign fighter speelt het internet een belangrijke rol. Sinds 2007 analyseert Europol door middel van het Check the Web-project online activiteiten van radicale islamistische groeperingen die Europeanen overtuigen van het internationale jihadisme. Sociale media zoals Facebook, YouTube en Twitter worden gecontroleerd en geanalyseerd zodat informatie over predikers en ronselaars gedeeld kan worden. Het voorstel van de Contraterrorisme Coördinator roept lidstaten op tot het opnieuw ondersteunen en financieren van dit project met nadruk op foreign fighters.
▲ Syrische rebellen tijdens wapentraining. Bron: Media Salon
JASON Magazine * Nummer 4 2013
27