wij ons ste rk voor een verruiming e n ve rgroting va n de Europese binnenmarkl. met Frankrijk voorde beschemling en uitbouw der commun au taire instellingen. waartoe ook (vooral !) het buitentaricl' moel worden gere kend.
Niet-Nederlandse reclame- uitingen :ijn ingeburgerd in straatbeeld en spraakgehruik .. (fOlo: ANP)
hel behee r van de gestic htc in stellingen met hun regelend ve rmogen e n ruime ge ldmiddelen. Voor de Nederlandse ki eze r die de gebe urten issen volgt, geldt intussen het tegendee l. De Tweede Kamer heeft e r weini g behoefte aan onze onderhandelaars in Europa tegenspel te bieden e n e r va lt op d it terrei n du s wein ig te kiezen ; de behandelde materie is e r meestal ook te droog en tc ingewikkeld voor. He t Eu ropese Parlement werd e n wordt door regeringen zorgv uldig weggehouden van de beslissingsmacht e n trekt dan ook maar weinig belangstelling. Nergens wordt een Europese ve iligheidspo litie k, bevolkingspolitie k. gezondheidspolitiek, belasting-, inkomens- en socia le-verzekeringspo lit iek al opini ëre nd e n parlementerend vastgeste ld. terwijl op al deze te rre ine n de nationale spee lruimte wordt uitgehold. Europa wordt ook een alibi voor rege ringen om met voorbijgaan aan de in hun volken leve nde ideëen de wegen dc r ambtelijke in stanties te volgen. Wanneer de ontwikkeling van de EG naar sterkere supranati onaliteit was doorgegaan. zoude n Nederlanders niet all een hun volle aandeel zijn blijven leveren aan de gedachtenont wikkeling en de besl uit vorm ing. maar dit aandeel als 'grootste onder de kl einen ' zelfs he bben kunne n conso lideren. Verre van toevalli g. is he t tegendeel gebeurd. Naannate het aantal deelnemende lande n toenam e n het percentage kleine re staten steeg van 50 naar 60 procent. zijn de grOl e re langs eigen specifieke onderh ande lingskana le n hun gewic ht g,tan aanwe nden om 'communautaire' besluite n voor te koken e n voldongen feite n te sc heppen. Het zou ook vreemd zijn geweest als Parijs, Bonn/Frankfurt en Londe n, elk goed voor 55 a 70 milj oen burgers. zich de wet konden laten stelle n door een combinali e van bijvoorbeeld Amsterdam. Brussel. Luxemburg. Kopenhagen e n Dublin met te zamen nog geen 35 miljoen in woners. Met dit proces wordt de Nederlandse homo po liticus ec hte r we l de laatste illusie uit h3nden ges lagen om door middel van Europese federale
partijen e n een aan het Europese Parle me nt verantwoordelijke federal e regering mee te beslissc n over's werelds loop. De situatie is nu deze dat Nederlanders hun ze lfstand ige staat zoude n wi ll en opdoeken. te rwijl de drie grootste EuroJX!se buumatics er nict aan denken het federali smc te omhelze n. Er zil du s nie ts anders op dan als Nederlanders te blijven werke n. dc nkcn. spreke n e n mit sdi en het e igen Nederlands gewicht zovee l moge lijk te vergrolen. Daarvoor is innigc snme nwerking met Vlaandere n een ee rste vereiste; niet alleen omd at ook dat geb ied Nederl ands is e n nic t in de eerste plaats omdat wij zo een volk van meer dan 20 miljoen worden. maar om gemeensc happe lijk het beste gebrui k te make n vnn onze verkeersl iggi ng. Begonnen kan worden met de instelling van ee n nieuw 'watcrschap ' - in dit geval allereerst gezondheid s-, have n-, en verkeers· autoriteit - Rijn-, Maas-. Schelde mond , waarin all e zeehavens (Brugge. Gent. Antwerpen, Vli ss ingen, Rotterdam. Dordrec ht , Amster· dam enzovoort ) tot samenwerki ng worden gebrac ht : di t niet om de onde rlinge naij ver uit te doven. maar 0111 e lk nadeel of voordeel verbonden me t kunstmati ge Icrritorium gre nze n uit te sc hakele n, voorgoed. Later volgt de onderlinge afstemming van bestuursc ulturen. taal be leid, wetenschaps- en onderwij spolitiek enzovoort. Aldus kan Nederland binnen tien of vijfen twi nti g jaar aan Frankrijk gre nzen, dat bij de verkeerssituatie rond de Schelde en de Noordzee het grootste be lang heeft e n zic h dan voor elke wens op dit gebied tot een centrale Nederlandse instantie zal moeten wenden. Deze ze llbewu ste toe naderi ng tot Frankrijk in de letterlijke zin kan vervolgens worde n verstev igd in ecn meer fi guurlijke betekenis. Zo ontstaat e r een werkelijke driehoeksverhouding met de twee landen die zich in hun sind s lang gei nstitutionali seerde vrie nd schap we l de ' motor' van de Europese eenwording noemen. Me t Duitsland maken
De Britse e ilanden. waamlee Nede rland al s 'neutraal' la nd zolang geli ëe rd was. komen de laatste dert ig jaar voor ons op de derde plaats: een verschuiving die zich al voorafteke nde toe n de zeeheersc happij op Amerika overg in g e n Ncderlands- Indie onafhankelijk werd. Doordat Engeland de ee rste vijfti en jaren buite n de Europese Gemeensc hap bleef en de Nederland se economi e steeds vaster met de Du itse verweven raakte, ve rl oor die oude relatie nog meer aan betekenis. Dat Engeland de Gemeenschappen he t li efst zou uitbreiden tot een groot diffuus vrij handelsgebied, nauw verbonden met he t Amerikaanse en zo moge lijk met de Japan se marktcn e rbij . is een exce ntri sc he lijn die ons land nie t meer kan volgen. Wannee r Frankrijk e n Duitsland het eens zijn ove r een Europees Europa, za l Nederland niet Atlantisch kunnen blijve n. Want aan tegenstellingen tusse n dit Europa e n Amerika ontbreekt het zeker niet: nu nog vooral op landbou wgebied. weldra ook in de kapitaalexpansie naar he t (Nabije) Oosten. Voor dit vergrote Europa - als het zij n conse rve rend zwaarte punt vindl e n ni et met zijn pro· blemen 'à la derive' gaat - zou he t nu nog gewe ldi ge Amerika we l ee ns spoedig de kle inere neef kunnen worden. Ee n planetaire inspann ing om de Aardse natuur te redden en de honge re nde. migrerende mensheid te hulp te komen , zou kunnen verhinde ren dal nieuwe tegenstellingen lot gewel ddade n e n bewapeningsinspanningen leiden. Ook daarin hee ft Nederland ee n experti se en een ste m waarnaar vanouds wordt ge lui sterd. Er is voor Nederla nd du s werk aan de winkel: niet alleen in economi sche en ook niet alleen in verdedigende zin. maar ook in staat kundige zin: Nederlandse initiatieven waarop Europa zit te wachten en die onze buren respect zullen inboezemen, mede doordat zij e r vee lcer mee gedie nd dan dwarsgezeten worde n. En bij elke moedige stap vooruit zal de Nederlandse identi teit duidelijker uitkomen. Identiteit is nie t allee n dat wat wij vanouds zijn. het is ook wat wij van onsze lf willen maken in de omstandi ghede n waarin wij ons bevinden. Zo'n identiteit kan noo it bestaan in he t besef tot ee n losse verzame ling scharre· laars te behoren wier en ige karaktertrek het is in hetzelfde moeras op te groe ien e n te kwaken. op he tze lfde empl acement te rijden en in de file tc staan. e n er allemaal ne uroti sch probe ren aan te ontv luchten door fi scale emigrati e, verre vakanti es en hodgy-podgy-Engels. Wijzelf hebben het in de hand of we tot het ve rborgen vo lkje van wonnen en pisscbedde n behoren dal je alleen maar ziet overa l waar goudmijntjes worde n bl ootgelegd en centen omgedraa id. ofwe l ee n hechte club van goed verstaanbarc makelaars te zijn. •
Dit artikel \'erscheen eerder ;n Hollands MaandhladJehruari /992. }asol/ Magazine nr. 4. aug. 1992
5