enkele ontwikkelingen voorgedaan die de positie van Nederland hebben aangetast. Belangrijkste element is - en dan moet vooral aan Nederlands positie in de NAVO gedacht worden - de groei van de Bondmpubli,. als machtifactor. Langzamerhand wordt nu het politieke gewicht van de Bondsrepubliek vergelijkbaar met het economische; nog steeds is de
houding van de regering van de Bondsrepubliek erop gericht grenzen te stellen aan de Duitse invloed -
ZQ
was Helmut Schmidt bereid kernwa-
beleid zou deze bijna structurele ontwikkelingen voor een deel weer kunnen neutraliseren. Zo moeten we, in plaats van te klagen over een grotere
neiging tot het beleggen van topconferenties van de Grote Zeven of over het Frans- Duitse directoraat in de EEG, onze tactiek aanpassen: we moeten ons meer concentreren op wat wij in de voorbereidende fase aan
De eente optie wordt niet zo vaak bepleit. Diegenen die hiervoor voelen stellen dat Nederland, neutraal als het dan is, een brugfunctie kan vervullen tussen Oost en West. Als men
echter de rol van bijvoorbeeld Oostenrijk en Zweden, twee neutrale lan-
den, analyseert, dan blijkt dat ze wel actief zijn in de VN of op Europese
door tijdens de voorbereiding van
veiligheidsconferenties, maar een initiatief van cruciaal belang waardoor Oost en West nader tot elkaar zijn
een belangrijke Europese Raad de nodige bilaterale contacten te leggen.
gebracht, hebben zij nooit genomen. De gedachte van de brugfunctie gaat
inspraak
kunnen
bewerkstelligen
pens op Duitse bodem te aanvaarden,
ervan uit dat Oost en West niet zelf
maar eiste hij tegelijkertijd dat ook andere NAVO -leden zich zouden uit-
in gesprek zijn: maar er is wel degelijk een dialoog. Daarnaast zijn er
spreken
voor
modernisering
en
Vier denkmodellen
plaatsing - , maar toch heeft de groei van het gewicht van Duitsland
Ik zou me willen concentreren op de grote vraagstukken van vrede en vei-
geleid tot een relatieve verzwakking van de Nederlandse positie.
ligheid, en vier mogelijke posities die
Ook de uitbreiding van samenwerJringsverbanden heeft geleid en leidt nog tot afname van het politieke gewicht van Nederland. De positie van Nederland in de EEG van de Zes was een belangrijkere dan die in de EEG van de Negen; de invloed van Nederland in een VN van 60 landen is groter dan die in een VN van rond de 140.
Er doet zich nog een derde ontwikkeling voor die de positie van Nederland geen goed doet: de leidende westelijke mogendheden gaan steeds
Nederland zou kunnen innemen de revue willen laten passeren. 1. Nederland uit de NAVO; terug naar de vooroorlogse neutraliteit.
2. Nederland blijft lid van het Bond-
zeker situaties waarin een NAVO-lid-
staat -
Nederland -
samen met de
neutrale landen in Europa initiatieven kan nemen; met name geldt dit
voor de VNo Enerzijds is het dus een onderschatting om te stellen dat men
alleen als neutraal land een brugfunctie kan vervullen, anderzijds kunnen initiatieven die de sfeer tussen Oost en West verbeteren ook
genootschap, maar trekt zich terug uit de militaire organisatie
door Nederland als NAVO-lid in
van de NAVO. 3. Nederland blijft lid van de NAVO,
samenwerking met neutrale landen worden ondernomen, al zullen die
maar atoomvrij.
4. Nederland blijft lid van de NAVO, kritisch maar actief, zonder verwijdering van atoomwapens van
Nederlandse bodem.
vaak zaken op het tweede plan betreffen. Bovendien is het duidelijk dat wanneer Nederland de NAVO verlaat het elke mogelijkheid tot inspraak in NAVO-beslissingen ver-
meer over tot het bespreken van internationale problemen op topconferenties. Dit heeft een verzwakking van
de invloed van kleinere landen tot gevolg; zo was Nederland in de OESO een invloedrijk lid, ook door de kwaliteit van zijn inbreng, maar dit wordt steeds meer teniet gedaan door het belang van beslissingen van topconferenties van de Grote Zeven.
De gedachte is wel eens geopperd om aan de Grote Zeven een achtste toe te
voegen: de Benelux, maar dit lijkt om twee redenen helaas onmogelijk: in de eerste plaats omdat de Amerikanen er mordicus tegen zijn, in de
tweede plaats omdat het niet gemakkelijk zal zijn met BelgiĂŞ overeenstemming te bereiken, aangezien alles wat op versterking van de Benelux lijkt op grote argwaan van Waalse zijde stuit, en ik hoef nauwelijks uit te leggen hoezeer de Vlaams-Waalse controverse het gehele beeld van de Belgische politiek beheerst. Toch moet men het niet al te somber inzien: een dynamisch en inventief
12
Kus Nederlof tn Gert Timmerman, redacteuren vanjASON,
op de politide jongerenconferentie