Ο NAČINIMA PISANJA ISTORIJE Razgovor vodio Rejmon Belur (Raymond Bellour)
Belur: Dvostruki prijem-prijem kritike i prijem javnos ti, s jedne strane oduševljenje, s druge prećutkivanje bio je podsticaj da vaša knjiga dobije nastavak u vidu razgovora u kojem ste, pre više od godinu dana, izložili prirodu i polje svojih istraživanja. Koja vas je reakcija, izazvana knjigom Reči i stvari, najviše začudila? Fuko: Začudila me je sledeća činjenica: istoričari od zanata su u toj knjizi prepoznali knjigu koja se bavi istorijom, a mnogi drugi, koji smatraju da je istorija bivša i, nesumnjivo, danas veoma demodirana ide ja, zapomagali su i vikali da je istorija ubijena. Belur: Zar vam se ne čini da su forma knjige - pod tim podrazumevam kako nedostatak razvijenih fus nota i bibliografije, prikupljenih i priznatih referenci, što je uobičajeno za tu vrstu delà, tako i igru ogledala u Meninama - kao i vaš stil, mogli da doprinesu tome da se skrije njena priroda? Fuko: Nesumnjivo je da prezentacija knjige u svemu tome igra izvesnu ulogu, ali verujem, pre svega, da izvesne osobe ne znaju najvažnije promené koje su, u istorijskom znanju, na delu već više od dvade set godina. Poznato je da se knjige Dimezila (Du mézil), Levi-Strosa (Lévi-Strauss) i Lakana (Lacan) računaju među najveće u našem vremenu; ali, isto tako, da li se zna da među radove koji znanju da nas obezbeđuju jednu novu avanturu, treba staviti
knjige Brodela (Braudel), Firea (Furet) i Deni Rišea (Denis Richet), Le Roa Ladirija (Le Roy Ladurie), istraživanja istorijske škole iz Kembridža, sovjetsku školu? Belur: Vi se, dakle, odlučno svrstavate među istoričare. Šta je, po vama, uzrok takvome neznanju? Fuko: Verujem da je istorija postala predmet jedne neobične sakralizacije. Za mnoge intelek tualce, suzdržano, neupućeno i tradicionalističko poštovanje istorije bilo je najjednostaviji način da pomire svoju političku savest i aktivnost istraživanja ili pisanja; pod krstom istorije svaki je diskurs posta jao molitva bogu ispravnih uzroka. Potom, postoji i jedan više tehnički razlog. Valja, zapravo, priznati da su pojmovi koji su, u XIX veku, obrazovani u oblas tima kakve su lingvistika, etnologija, istorija religija, sociologija, - pojmovi, može se reći, dijalektičkog reda - dobrim delom napušteni. No, za neke je istorija kao disciplina predstavljala poslednje pribežište dijalektičkog reda: u njoj se mogla spa siti vladavina racionalnih protivrečnosti... Tako se kod mnogih intelektualaca, zbog ta dva razloga i nasuprot svakoj verovatnoći, održala koncepcija istorije organizovane po modelu priče kao velikog nastavka događaja uzetih u hijerarhiji određenja: individue su zahvaćene unutar tog totaliteta koji ih prevazilazi i igra se njima, ali one su, možda, is-
67