48
(πάνω αριστερά) Στο δημοτικό. (κάτω αριστερά) Σχέδια του Δ.Π., αφίσα και φωτογραφία από το έργο Δωμάτιο Ι (1988). (top left) In primary school. (bottom left) Drawings by D.P. for Room I (1988), alongside its poster and a photograph of the work.
ΤΟ ΈΝΑ ΜΆΤΙ ΒΛΈΠΕΙ, ΤΟ ΆΛΛΟ ΝΙΏΘΕΙ1 Κείμενο: Κλημεντίνη Βουνελάκη
Από τότε που εκείνος: 21 Ιουνίου 1964. «Γεννήθηκα ανάποδα, με τα πόδια πρώτα, το ξημέρωμα της μεγαλύτερης ημέρας του χρόνου»2, λέει ο Δημήτρης Παπαϊωάννου. Ένα βρέφος που γεννιέται ανάποδα δεν είναι απαραίτητα προάγγελος της υπερρεαλιστικής ανατροπής της κανονικότητας που θα ακολουθήσει. Στην περίπτωση του Δημήτρη Παπαϊωάννου, ήταν. Στην απόπειρα να σκιαγραφήσουμε το πορτραίτο ενός καλλιτέχνη, ξετυλίγουμε τον μίτο της περιπέτειας της δημιουργίας, εκεί όπου μύθος και πραγματικότητα αλληλοδιαπλέκονται δυσδιάκριτα. Το ταξίδι του Δημήτρη Παπαϊωάννου στην τέχνη –ένα συνειδητό ταξίδι στο ασυνείδητο– είναι ταυτόχρονα ένα ημερολόγιο Paul Klee, Théorie de l’art modern, Editions Denoël, 1985. συναντήσεων. Στο χαρτί ή στη σκηνή, δεν έχει σημασία. Τα σύνορα Τα αποσπάσματα προέρχονται από συνεντεύξεις και προσωπικές έγιναν για να διασχίζονται. Αυτό το ημερολόγιο ταξιδιών ξεχειλίζει συνομιλίες της Κλημεντίνης Βουνελάκη με τον Δημήτρη Παπαϊωάννου. Ενδεικτικά: περιοδικό Χορός, 1986· περιοδικό ΒΑΒΕΛ, 1988· εφ. Το από κινούμενες εικόνες που αφηγούνται ανθρώπινες ιστορίες. Βήμα της Κυριακής, 1998· free press LIFO, 2006· διάλεξη-συζήτηση Εικόνες αμφίσημες που περιέχουν φως και σκοτάδι και μιλούν με θέμα «Ένας εικαστικός καλλιτέχνης στις παραστατικές τέχνες», Στοά του Βιβλίου – Ελεύθερο Πανεπιστήμιο, Νοέμβριος 2015· επίσης, για τον απολεσθέντα Παράδεισο χωρίς υπόσχεση σωτηρίας. από ένα απόσπασμα του κριτικού σημειώματος της γράφουσας για Κάποια στιγμή το ημερολόγιο γράφει: πρόσκληση-ανάθεση από τον Μεγάλο Δαμαστή, με τίτλο «Το τραύμα και το θαύμα», Bookpress, Μάιος 2017. το Χοροθέατρο του Βούπερταλ στον Δημήτρη Παπαϊωάννου, τον πρώτο καλλιτέχνη μετά τον θάνατο της Πίνα Μπάους, το 2009, που του ζητήθηκε να δημιουργήσει ένα μεγάλης διάρκειας έργο για την ομάδα της. Το Seit sie («Από τότε που εκείνη, από τότε που εκείνοι, από τότε που εσείς») είναι καρπός αυτής της παρθενικής συνεργασίας και, για εκείνον, η πρώτη φορά που δέχεται να δημιουργήσει έργο για μια άλλη ομάδα. Τίτλος-χρησμός και, ταυτόχρονα, φόρος τιμής στη μητρική φιγούρα: «Η Πίνα Μπάους ήταν για μένα μια τεράστια καλλιτέχνις που ελευθέρωσε χώρο, μέσα στον οποίο βρήκαν την ευκαιρία να υπάρξουν και τα δικά μου εκφραστικά μέσα. Στο έργο αυτό άφησα τη συγκίνηση να με καταλάβει, τη σχέση με τους προγόνους μου να με καθορίσει. Για να μπορέσω να χτίσω, με πρώτη ύλη τα performative θηρία που είναι οι χορευτές του Βούπερταλ, άλλο ένα σουρεαλιστικό όνειρο, εφιάλτη τσίρκου, στο οποίο επιδίδομαι τα τελευταία χρόνια», λέει ο Δημήτρης Παπαϊωάννου. 1 2