Sam Pollard

Interview Sam Pollard

Al meer dan vijftig jaar werkt Sam Pollard in de filmindustrie. Hij monteerde films van Spike Lee en is tegenwoordig een van de productiefste documentairemakers van Amerika. Zijn nieuwste film Martin Luther King vs. The FBI is deze Black Achievement Month te zien.

Even blijft het stil op het Zoom-scherm van Sam Pollard. Of hij zich het visueel geheugen van de AfroAmerikaanse gemeenschap voelt, wilde ik weten. De afgelopen twintig jaar speurde de documentairemaker door de filmarchieven, op zoek naar verhalen die maar niet verteld worden in de mainstream. Het leverde een belangrijk oeuvre op met o.a. films over het leven na de afschaffing van de slavernij (Slavery by Another Name), de eerste zwarte burgemeester van Amerika (Maynard) en geschiedenis van de Afro-Amerikaanse kunst (Black Art: In the Absence of Light).

“Dat is waarschijnlijk te veel eer,” besluit Pollard na een tijdje. “Ik zie het eerder zo: de geschiedenis wordt door overwinnaars vertelt en in Amerika is dat niet de zwarte gemeenschap. Veel van onze historie is daarom weggemoffeld of verduisterd. Maar het bestaat wel! Je moet dus graven, veel onderzoek doen, constant je voelsprieten uitzetten. De gangbare verhalen bevragen en contextualiseren, dat is volgens mij de taak van een documentairemaker.”

Op die manier ontstond ook MLK vs. The FBI. “Tijdens het draaien van Two Trains Running over verdwenen activisten uit de burgerrechtenbeweging, stuitten we op een boek van David J. Garrow dat ging over de manier waarop de FBI het publieke imago van Martin Luther King probeerde te schaden. Het zat vol met intriges, spionage en geheime documenten. Daar zat een film in wisten we meteen en eentje waarin we de laatste jaren van Kings leven op een andere manier konden tonen.”

Pollard wilde vooral Kings menselijke kant laten zien. “We kennen allemaal de onverwoestbare I have a dreamKing, maar ik wilde ook zijn menselijke kant laten zien. Ongelooflijk mooi vond ik het materiaal van King die zich voorbereidt op een televisie-interview – het interview is nog niet begonnen, maar de camera’s lopen al wel. Je ziet hem zich mentaal opladen, grapjes maken. Dat soort beelden zien we niet vaak, ook niet in Amerika. Tijdens het monteren hebben we daar de nadruk op gelegd.”

Dat MLK vs. The FBI vooral in de montagekamer ontstond is niet vreemd. Pollard begon zijn carrière vijftig jaar geleden als editor. “Toen ik klein was vroeg ik me al af of je bepaalde cowboyfilms niet zo kon monteren dat de Indianen de goede jongens werden. Niet veel later mocht ik Victor Kanefsky assisteren bij de montage van vampierfilm Ganja & Hess. Dat was in 1973 en daarna was er geen weg meer terug … Elk project dat op mijn pad kwam pakte ik aan, totdat ik begin jaren negentig Spike Lee leerde kennen. Dat was een tweede omslagpunt in mijn carrière: een of andere indiedocumentaire monteren als je bezig bent met Jungle Fever zit er gewoon niet meer in.”

Inmiddels maakt Pollard uitsluitend nog documentairefilms. “Ik ben er als editor van de tv-serie Eyes on the Prize ingerold toen de producent me vroeg twee episodes te regisseren. Arrogant als ik was, dacht ik dat wel te kunnen. Man, die eerste dagen op de set waren echt een leerschool. Waar plaats je de camera? Hoe interview je mensen? Ik had geen idee. Gelukkig was de producent behulpzaam en is Martin Luther King en de burgerrechtenbeweging een te belangrijk onderwerp om te verknallen. Dat was ook een belangrijke les: voel je verantwoordelijk voor je onderwerp. Dat zou ik jonge makers ook mee willen geven.”

Zijn eerste regieproject ging dus ook al over King, zou je MLK vs. The FBI een levensproject kunnen noemen? Pollard haalt een notitieboekje tevoorschijn. “Dit had ik al die jaren bij me. Ik schreef er invallen en observaties over King in op. Het is een truc die ik leerde van Spike: blijf altijd aan het werk. Hou je geest scherp, zorg dat je al je gedachtes noteert en later structureert. Werken, werken, werken – dat is ook mijn mantra geworden. Maar of King mijn levenswerk is? Ik zou eerder zeggen het belichten van de Afro-Amerikaanse geschiedenis is mijn levenswerk. En ik ben nog lang niet klaar.”