Puzzel : Cornelis Gijsberts Sorgdrager en Cornelis Gerrits Sorgdrager
(allebei C.G. Sorgdrager) Er moet tussen deze twee Cornelissen een verbinding te vinden zijn. Maar hoe dan? Misschien heb ik iets gevonden in het boek van van Deursen “Het dorp in de polder”, het dorp Graft dat als buurtschap Noordeinde heeft - en Graft en de Rijp worden heel vaak in één adem genoemd. In het hoofdstuk “Vrouwen van stand”bespreekt van Deursen de stand van de weesmoeders of regentessen. Dat is één functie die uitsluitend door vrouwen bekleed kon worden. De regenten kwamen voort uit de elite. Dit mogen we ook aannemen van de regentessen. Zo beschikten zij over de mogelijkheid om haar eigen leven inhoud te geven en invloed uit te oefenen op het leven van anderen. In het Noordeinde waren de doopsgezinden sterk vertegenwoordigd. Alle mannen van deze weesmoeders zijn vermoedelijk in goeden doen geweest, al hadden ze als gevolg van hun kerkelijke gezindheid niet altijd aandeel in de macht.
Laat ik nu tussen de lijst van weesmoeders de naam Hyltjen Gijsberts tegenkomen!
De naam Gijsberts is niet eerder voorgekomen – dus niet algemeen. En laat nu deze Hyltjen getrouwd zijn met Cornelis Gerritsz. Hij had geen functie in de plaatselijke gemeente, stond erbij – hij was zeer waarschijnlijk doopsgezind. Hyltjen heeft deze functie uitgeoefend tussen 1688 en 1695 – in deze periode 5 jaar.
Cornelis Gerritsz.( de eerste voorvader die wij zwart op wit hebben in de boeken, - zie zijn trouwbijbel)
is geboren in 1689 – dus zal waarschijnlijk een kleinzoon van Hyltjen en Cornelis zijn. Dat klopt wat de naamgeving betreft want de oudste zoon heet Gerrit. Toen kwam het tweede kind: een dochter. Die moest dus naar de vader van Seyke genoemd worden: Pietje. Het derde kind (onze voorvader) was een zoon en die moest dus ook naar de vader van Seyke genoemd worden: Pieter. Het vierde kind werd vernoemd naar Cornelis “kant”. Dat werd een Hylkje. Daarna kwam een dochter Gertje naar de moeder van Seyke. . Hyltjen Gijsberts is dus een dochter van ene Gijsbert.En nu vraag ik me af of Cornelis Gijsberts dus een broer van Hyltjen is en dus die bewuste zuster van hem, die in dat testament genoemd wordt. Cornelis Gijsberts ging in 1690 al naar Groenland ter walvisvaart, hij zal toen niet veel jonger geweest zijn dan 20 jaar – ook niet veel ouder, denk ik. En Hyltjen zal als grootmoeder toch de 40 wel gepasseerd zijn. Toch is hier niet denkbeeldig dat Hyltjen en Cornelis wel dezelfde vader, maar niet dezelfde moeder hebben gehad. En dan is hieruit wel een leeftijdsverschil te verklaren. Er zijn meer kleine aanwijzingen die ervoor pleiten dat Hyltjen en Gijsbert broer en zus zijn : toen Hyltjen naar het weeshuis ging om regentesse te worden werd ze begeleid door ene Jasper. Ook een naam die niet veel voorkomt, maar in Graft/Noordeinde heeft “de weldoener van Graft”gewoond, genaamd Jasper Boon. En in één van zijn testamenten noemt Gijsbert zijn zwager Boon.
Hoe dan ook: mijn poging om Cornelis Gijsberts in onze familie te plaatsen lijkt me toch wel enigszins
gelukt. Maar dat houdt dan in dat de familienaam van Hyltjen is overgenomen, in dit geval dus “Sorgdrager”, dat gebeurde in die tijd veel, ook al omdat bv. alleen de vrouw een familienaam had en de man niet.
Ik wil nog vermelden dat de beide Cornelissen in hun testament zeer nadrukkelijk verklaren dat eventueel
hun dan onvolwassen kinderen niet aan de weesmeesteren mochten worden overgeleverd als zij er eens niet meer waren. Dat was iets wat me al eens was opgevallen en je mag aannemen dat ze dus beiden achter de schermen hadden gekeken.
8