cultuur
RIK WOUTERS IN DRIEVOUD Rik Wouters is precies 100 jaar overleden en dat wordt in het najaar gevierd met drie tentoonstellingen. Mechelen focust op zijn iconische beeldhouwwerk ‘Het Zotte Geweld’, het Modemuseum in Antwerpen presenteert de intieme wereld van Rik Wouters, Amersfoort belicht de relatie van de kunstenaar met Nederland.
Het Zotte Geweld, Rik Wouters. Belfius Collection. © Foto Dries Van den Brande
Rik Wouters & Het Huiselijk Utopia, tot 26 februari 2017 in het Modemuseum Antwerpen. © Foto Ronald Stoops
Rik Wouters, geboren in 1888 in Mechelen, was amper 33 toen hij in Amsterdam stierf aan de gevolgen van kaakbeenkanker. Hoewel hij jong stierf, heeft hij een gigantisch oeuvre nagelaten van schilderijen, tekeningen en beeldhouwwerken. Hij wordt beschouwd als een van de belangrijke post-impressionistische en modernistische kunstenaars van de Lage Landen.
Balanceren op één voet De tentoonstelling in Mechelen onderzoekt hoe Rik Wouters en andere kunstenaars trachten de beweging te vatten in een kunstwerk. Het iconische beeldhouwwerk Het Zotte Geweld balanceert letterlijk op één voet. Het is een momentopname van een naakte vrouw die een onstuimige dans uitvoert. Rik Wouters concipieerde het beeld na het bijwonen van een voorstelling van Isadora Duncan, die een revolutie in de dans teweegbracht. Andere kunstenaars als Auguste Rodin en Edgar Degas worstelden met dezelfde scène. Het Hof van Busleyden toont topwerken zowel uit de klassieke als de moderne kunst en tast de grens af tussen het Zotte Geweld en de Dwaze Maagd, het is maar hoe je het bekijkt.
Terug naar Utopia Het Modemuseum in Antwerpen bekijkt Rik Wouters vanuit een heel andere hoek. In deze tentoonstelling wordt ingezoomd op de huiselijke intimiteit en natuurlijke levenswijze die Rik Wouters in vele van zijn werken weergeeft. Uitgangspunt van de tentoonstelling is het cultboek Walden (1854) van de Amerikaanse sociaal filosoof Henry David Thoreau dat het ideeëngoed van de ‘utopisten’ zou voeden die een natuurlijke levenswijze voorstelden als alternatief voor de jachtige consumptiemaatschappij. Thoreau trok zich twee jaar terug in een bos
en beschreef zijn ervaringen. "Ons leven wordt verspild aan details. Vereenvoudig, vereenvoudig", is een van zijn quotes. Je hebt het al begrepen: deze expositie sluit naadloos aan bij onze hedendaagse tijd. Bekende modeontwerpers als Walter Van Beirendonck, Ann Demeulemeester, Dries Van Noten en Véronique Branquinho reflecteren over dit thema met het werk van Rik Wouters in het achterhoofd.
Vluchteling in Nederland In het Flehite Museum in Amersfoort ligt de focus op de laatste twee levensjaren die Rik Wouters noodgedwongen in Nederland doorbracht. Na de Slag om Antwerpen van 1914 werd de kunstenaar geïnterneerd in Amersfoort en in kamp Zeist. Omwille van zijn gezondheidstoestand mocht hij het kamp voor Belgische militairen verlaten, waarna hij zich in Amsterdam vestigde. Hoewel hij leed aan kanker vervaardigde Rik Wouters in Nederland nog vele kunstwerken. In het Rijksmuseum en het Stedelijk Museum in Amsterdam zou hij trouwens zijn eerste museale tentoonstellingen krijgen. De ontmoeting tussen Belgische en Nederlandse artiesten lag trouwens mee aan de basis van de explosie van de kunsten na Wereldoorlog I, een periode die Rik Wouters niet meer zou meemaken. Na een derde operatie stierf hij op 11 juli 1916 in het Prinsengrachtziekenhuis in Amsterdam. Henri lenS
• Zot Geweld/Dwaze Maagd, tot 11 december in het Museum Hof van Busleyden in Mechelen. Open van 10u tot 17u (donderdag tot 22u), woensdag gesloten. Info: www.musemechelen.be. • Rik Wouters & Het Huiselijk Utopia, tot 26 februari 2017 in het Modemuseum Antwerpen. Open van 10u tot 18u (eerste donderdag van de maand tot 21u), maandag gesloten. Info: www.momu.be. • Rik Wouters en Nederland, van 7 oktober 2016 tot 8 januari 2017 in het Museum Flehite te Amersfoort. Open van 10u tot 17u, maandag gesloten. Info: www.museumflehite.nl.
38 • S-magazine / oktober 2016