ma ve kötüye kullanma hakkýnýn yakýn ve mantýksal sonucu [sayfa 127] olan istemli deðiþimden baþka bir þeyi dýþavurmaz. Aslýnda bir birlik oluþturan þu üç iktisadi uðrak: kullanma ve kötüye kullanma hakký, deðiþim özgürlüðü ve isteðe baðlý rekabet, þu sonuçlara yolaçarlar: Herkes istediði þeyi, istediði gibi, istediði zaman, istediði yerde üretir, iyi ya da kötü, çok ya da az, er ya da geç, pahalý ya da ucuz fiyatla üretir; satýp satmayacaðýný, kime satacaðýný,66 nasýl satacaðýný, ne zaman satacaðýný, nerede satacaðýný kimse bilmez; ve alýmlar konusunda bu böyledir. [XIII] Üretici gereksinmeleri ve kaynaklarý, talepleri ve arzlarý bilmez. istediði zaman, satabildiði zaman, istediði yerde, istediði kiþiye, istediði fiyata satar. Ve ayni biçimde satýn alýr. Bütün bu durumlarda, o hep raslantýnýn oyuncaðý, en güçlünün, en sýkýntýsýzýn, en zenginin koyduðu yasanýn kölesidir. ... Bir yerde bir zenginliðin kýtlýðý varken, bir baþka yerde aþýrý bolluðu ve saçýlýp savrulmasý vardýr. Bir üretici büyük nicelikte, ya da yüksek fiyatla ve büyük bir kârla satarken, öbürü ya hiç bir þey satmaz ya da zararýna satar. ... Arz talebi bilmez, talep de arzý. Siz tüketiciler topluluðu içinde kendini gösteren bir zevk, bir moda inanýna göre üretirsiniz; ama daha siz malý teslime hazýr olduðunuz zaman, heves geçmiþ ve baþka tür bir ürün üzerinde karar kýlmýþtýr... kesin sonuçlar, iflaslarýn süreklilik ve genelleþmesi; kýrýlmýþ umutlar, apansýz yýkýmlar ve beklenmedik servetler; tecimsel bunalýmlar, iþsizler, devirli týkanýklýk ve kýtlýklar; ücretler ile kârlarýn kararsýzlýk ve deðerden düþmesi; amansýz bir rekabet alanýnda zenginlik, zaman ve çabalarýn yitirilmesi ve saçýlýp savrulmasý. (l.c. s. 414-416.)
Ricardo, kitabýnda67 (Toprak ranta): Uluslar, üretim atölyelerinden baþka bir þey deðildirler. Ýnsan bir üretim ve tüketim makinesidir; insan yaþamý bir sermayedir; iktisadi yasalar dünyayý körü körüne yönetirler. Ricardo için, insanlar hiç bir þey, üretim her þeydir. Fransýzca çevirinin 26. bölümünde,68 þöyle der:69 20.000 sterlinlik bir sermaye üzerinden, yýlda 2.000 sterlin kâr eden biri için, sermayesinin yüz insaný mý, yoksa bir insaný mý çalýþtýrdýðý hiç bir önem taþýmayacaktýr. ... Bir ulusun gerçek çýkarý da ayný deðil mi? Safi ve gerçek geliri, toprak kiralarý ve kârlarý ayný olduk[sayfa 128]
Bu ayraç, Almancadadýr. Marx ýn, Pecqueur den yaptýðý alýntýya bir katma. Pecqueur de: kime satacaðýný en sonra gelir. David Ricardo, Des principes de I économie politique et de l impôt, Ýngilizceden çeviren F.-S. Constancio, 2. baský, 2 cilt. Paris 1835. 68 Ibid., Bölüm XXVI: Gayrisafi ve safi gelir. Ibid., Bölüm XXVI: Gayrisafi ve safi gelir. 69 Marx burada Fransýzca çeviri metnini kopya etmiþtir. 65 66 67
Karl Marks 1844 Elyazmalarý
41