var ki, bu üç biçim, tarihsel bir ardýþýklýk düzeni içinde sýralanmýyor ve aralarýnda hiçbir iliþki olmaksýzýn birbiri yanýnda bulunuyorlardý. Yaþadýðýmýz dönemdeki bazý yabanýllar arasýnda olduðu gibi, tarihin eski çaðlarýnda yaþayan bazý halklar arasýnda da, soyaðacýnýn babaya göre deðil, anaya göre hesaplandýðý, baþka bir deyiþle; yalnýzca kadýn bakýmýndan soyun meþru kabul edilmiþ bulunduðu; günümüzde yaþamakta olan birçok halklar arasýnda, henüz yakýndan incelenmemiþ hayli geniþ bazý gruplar içinde evliliðin yasaklanmýþ olduðu ve bu töreye dünyanýn her yanýnda rastlandýðý gibi olgular kuþkusuz biliniyordu ve bu konularda durmadan yeni yeni örnekler toplanýyordu. Ama bu olgulardan bir sonuç çýkarýlamýyordu; hatta E.B. Tylor ýn Researches into the Early History of Mankind, vb., vb. (1865) adlý kitabýnda, bu tür olgular, bazý yabanýllar arasýnda yürürlükte bulunan, yanmakta olan oduna bir demir aletle dokunma yasaðý, ya da ayný türden boþinanlarýn yanýsýra, garip âdetler baþlýðý altýnda yer almaktadýr. Aile tarihi [üzerindeki gerçek bilimsel araþtýrmalar, -ç.] Bachofen ýn Analýk Hukuku adlý kitabýnýn yayýmlanmasýyla, 1861 de baþlar. Yazar, burada þunlarý önerir: 1° Ýnsanlýk, önce, Bachofen in kötü bir raslantý sonucu hetairizm (hétairisme) terimiyle belirttiði, bütün kurallardan yoksun cinsel iliþkiler içinde yaþamýþtýr; 2° Bu tür iliþkiler, babalýðý belirsiz duruma getirdiðinden, soy-zinciri ancak kadýn soyu bakýmýndan analýk hukukuna göre hesaplanabilir ki, antik-çaðda yaþamýþ bütün halklar içinde, baþlangýçta bu durum ortaya çýkmýþtýr; 3° Bunun sonucu, kadýnlar, ana olarak, genç kuþaðýn belirli atalarý olarak, öylesine [sayfa 234] bir saygý ve saygýnlýða sahip bulunuyorlardý ki, bu, Bachofen in anlayýþýna göre, tam bir kadýn egemenliðine (gynecocratie) kadar gidiyordu; 4° Kadýnýn yalnýzca bir tek erkeðe ait bulunduðu karý-koca evliliðine (mariage conjugan) geçiþ, eski bir dinsel buyruðun ya cezasýnýn çekileceði, ya da kendini belli bir süre baþkalarýna vererek, kadýn tarafýndan hoþgörülmesinin satýnalýnacaðý bir çiðnenmesi (bir baþka deyiþle, gerçekte, öbür erkeklerin ayný kadýn üzerindeki geleneksel hukukunun çiðnenmesi) anlamýna geliyordu. Bachofen bu iddialarýn kanýtlarýný, çok büyük çabalarla toplamýþ olduðu antikçað klasik yazýnýnýn sayýsýz parçalarý içinde buluyor. Ona göre, hetairizm den tek-eþli-evliliðe ve analýk hukukundan babalýk hukukuna geçiþ, özellikle Yunanlýlarda, dinsel fikirlerin evri-
Friedrich Engels Ailenin, Özel Mülkiyetin ve Devletin Kökeni
11