Jeroen Opsomer: “Een vennootschap moet je ook los durven zien van het inkomen omdat ze veel meer facetten heeft dan alleen maar het fiscale. Je kunt je persoonlijke aansprakelijkheid als architect beperken door te werken met een architectenvennootschap. Op het einde van je carrière biedt een vennootschap meer mogelijkheden voor opvolging. De dubbele boekhouding is niet zozeer een duurdere verplichting dan wel een instrument dat je kan helpen bij het beheer van je bedrijf. Als accountant kunnen wij bijvoorbeeld signaleren wanneer een tussentijdse facturatie zich opdringt, iets wat nogal eens tussen de plooien valt. Na een tijdje nemen de projectarchitecten die discipline dan vanzelf over.” Geert Houtmeyers
aan moet je een beperkt aantal parameters toevoegen zoals het dossier waaraan is gewerkt en de fase waarin dat dossier zich bevindt. Dat doen we met behulp van een programma dat we zelf lieten ontwikkelen. Dat kost ons momenteel 25 euro per persoon per maand.” Geert Houtmeyers: “Je moet het vooral niet ingewikkelder maken dan nodig. Ik gebruik geen softwarepakket, maar heb een aantal parameters vastgelegd die inzicht bieden in het rendement en die worden getoetst aan concrete cijfers, zoals bijvoorbeeld de maandfiches van de medewerkers, gekoppeld aan de factureerbare uren per project.” Het is dus eenvoudig, maar toch gebeurt het veel te weinig. Bart Verstraete stelt vast dat de NAV-opleidingen prima scoren, behalve als ze gaan over leiding geven, management en aanverwante thema’s. Karel De Mulder wijst op de schrik voor de confrontatie (“Als er op het einde van de maand geld op de rekening staat, loopt alles toch goed?”) en naar de pijnlijke afwezigheid van de principes van bedrijfsbeheer in de opleiding. Jan Sap breekt eens te meer een lans voor de integratie van zaken als bedrijfsbeheer, personeelsbeleid of bureauorganisatie in de basisopleiding.
Hoe pakt u het aan? Misschien moeten we de goede praktijk verkennen door middel van enkele zwart/wit vragen. Werken via een vennootschap: ja of neen? Bart Verstraete: “Wij raden dat sterk aan. Nochtans zetten heel wat architecten die stap niet, met als belangrijkste argument dat hun inkomen te laag ligt. In West-Vlaanderen kiest bijvoorbeeld amper 10% van het korps voor een architectenvennootschap.”
12 DIMENSION
Karel De Mulder: “Architecten jeremiëren al tientallen jaren dat ze met een waanzinnige verantwoordelijkheid opgezadeld zitten die overgaat op hun kinderen. Maar als een minister hen de gelegenheid biedt om daar iets aan te doen, vertikken ze het.” Geert Houtmeyers: “Toen ik in 2002 mijn vennootschap oprichtte, had ik helemaal geen grote omzet. De omzet mag dus geen belemmering vormen om je praktijk in een vennootschap onder te brengen.”
Kiezen voor een welbepaald soort projecten en opdrachtgevers, of alles meepakken? Jan Sap laat er geen twijfel over bestaan: “Je moet strategisch nadenken over wat je wel en niet gaat doen en dat kenbaar maken. Vooral voor beginnende architecten is dat niet vanzelfsprekend, want er moet brood op de plank komen. Maar op termijn is het de meest lonende aanpak.” De architecten kunnen op basis van hun eigen ervaringen deze visie toetreden. Karel De Mulder: “Toen we circa vijf jaar geleden de stap van een feitelijke vereniging naar een vennootschap zetten, wilden we meteen komaf maken met bepaalde opdrachten die we niet graag deden maar die nodig waren om het bureau draaiende te houden. Onder impuls van een persoonlijke vriend lieten wij ons toen begeleiden door een externe adviseur. Die spoorde ons aan onze visie op papier te zetten, te verduidelijken wat wij wilden en dat te veruitwendigen. Je zal misschien even krimpen, maar daarna zal je gegarandeerd groeien, was de boodschap. Dat bleek te kloppen.” Geert Houtmeyers legde een vergelijkbaar traject af. “Een drietal jaar geleden heeft een vriend-ondernemer mijn zaak onder de loep genomen en op twee A4-tjes samengevat wat ik fout deed. Op basis van zijn doorlichting heb ik enkele drastische en zeker niet evidente maatregelen getroffen die een enorme positieve weerslag hadden op het rendement van het kantoor.”