Oma’s naaikunsten zorgden

Oma’s naaikunsten zorgden voor Eureka

Als één chirurg in Nederland gedurende zijn hele carrière innovatiedrang getoond heeft, is het Franz Ugahary wel. Hoewel inmiddels al weer vier jaar gepensioneerd zit Franz zeker nog niet stil en heeft hij zijn horizon verbreed tot de paardenchirurgie, om ook daar de boel te vernieuwen.

Door: Johan Lange jr.

Theodor Billroth, Allen Whipple, Irvin Lichtenstein… allemaal legendarische chirurgen met een eigen techniek, maar ook allemaal wel dood. Wat een buitenkans dus dat we met een levende legende mogen spreken, want u bent Franz Ugahary van… … de Ugahary, inderdaad. Dat is de manier hoe ik liesbreuken corrigeer, waarbij via een kleine wisselsnede een kunststofmat met eenvoudige instrumenten in de preperitoneale ruimte wordt geplaatst.

Dat gebeurt bij een Stoppa, een Wantz en een TEP ook. Wat maakt de Ugahary zo speciaal? Stoppa en Wantz hebben mij zeker geïnspireerd met de GPRVS. Conceptueel is de preperitoneale positie van de mat superieur, alleen gaat een Stoppa- of Wantz-procedure met een grote incisie en dissectie gepaard. Wat dat betreft sprak de TEP mij aan, vanwege haar minimaal invasieve karakter. Nadeel van de TEP is dat je daar, naast laparoscopische skills, ook de dure apparaten voor nodig hebt en dat had nog lang niet iedereen begin jaren 90. Tevens is bij de operatie narcose vereist. Mijn streven was een open en tegelijk minimaal invasieve procedure, maar welke ook geschikt is voor spinale of lokale anesthesie.

Hoe is deze visie uiteindelijk tot een techniek uitgekristalliseerd? Het was voor mij bekend om via een wisselsnede in de onderbuik preperitoneal achter het liesgebied te komen en deze te inspecteren. Ik hoefde dus slechts te bedenken hoe je via een kleine wisselsnede oftewel grid iron-incisie een mat achter het liesgebied kon plaatsen. Op een nacht werd ik wakker met het Eureka–gevoel. Ik dacht toen aan oma hoe ze een schoudervulling met een stuk harde stof versterkte. Ze haalde ter hoogte van de romp-mouw-naad enkele steekjes los en via dat kleine gaatje legde ze met eetstokjes een opgerolde lap stof achter het zwakke gebied van de schoudervulling en ontvouwde deze met het zelfde instrument. Dezelfde methode van plaatsing heb ik bij de liesbreukoperatie toegepast. In plaats van stokjes gebruik ik een lang anatomisch pincet voor het inbrengen en voor het ontvouwen van de twee smalle haken.

Dus niet Stoppa of Wantz, maar eigenlijk uw oma is uw grote inspirator geweest? Naast het valide principe van de Stoppa’s liesbreukbehandeling is het ook wel de manier van oma die hier voor de verdere afwerking wordt gebruikt. Ik noemde het ook wel de O.M.I of O.M.A ( OpenMinimal-Invasive of Open Minimal Approach ) Grid-Iron & Ugahary Hernioplasty.

Franz Ugahary En had oma gelijk? Jazeker, de methode van behandeling bleek solide te zijn voor de behandeling van liesbreuken. De techniek is eenvoudig, niet traumatisch en snel. Ruim drieduizend patiënten waren met deze techniek succesvol in Ziekenhuis Rivierenland in Tiel geopereerd en met een recidiefpercentage van circa 1% en slechts twaalf gevallen van postoperatieve pijn. In de meeste gevallen werd de operatie uitgevoerd onder regionale anesthesie.

Spectaculair! Waarom is dan niet de hele wereld aan het Ugaharyen? De techniek is ontwikkeld in het tijdperk dat de Lichtenstein-plastiek net de wereld had veroverd en als gouden standaard werd bestempeld. Tegelijkertijd was toen de hype van laparoscopie en TEP. Ook werden richtlijnen voor liesbreukbehandeling opgesteld.

Toch is uw techniek wereldberoemd geworden. Tijdens een liesbreuk-sessie op de Chirurgendagen attendeerde mijn collega van Meerwijk uit Amersfoort de op aanwezigen “een goede en eenvoudige techniek uit Tiel”. Professor van Vroonhoven en Simmermacher uit UMC waren gecharmeerd van deze techniek. Er is toen een multicenter-onderzoek gestart, waarbij de Ugahary werd vergeleken met TEP; mijn techniek bleek sneller te zijn en tot minder conversies te lijden. Er zijn sindsdien vele chirurgen uit binnen -en buitenland naar Tiel gekomen voor een workshop. Het was een eer om ook prof. Wantz, Eva Fischer en prof. Stoppa te mogen ontvangen, die de techniek internationaal bekendheid gegeven hebben. Zo werd deze techniek als eerste keus voor de liesbreukbehandeling in Cornell New York geïmplementeerd.

Als je kopstukken binnen de herniawereld vraagt naar de Ugahary-techniek zegt men unaniem: prachtige techniek, met slechts één nadeel: alleen Ugahary zelf kan de Ugahary Onjuist. Goed bestudeerd is de operatie simpel vanwege zijn eenvoud, met de aantekening dat het wel een goede kennis van de regionale anatomie vereist. Er zijn inmiddels meerdere collega’s in binnenen buitendland die de techniek beheersen. Verder is het inderdaad niet zo eenvoudig als het lijkt, dat geef ik toe. De verleiding doet zich voor om er snel bij patiënten mee te beginnen, omdat het er zo simpel uitziet. Indien aanwezig is het verstandig de laparoscoop te gebruiken om via de incisie het gebied goed te verkennen en de volgorde van de operatiehandelingen goed te oefenen. Soms ontbreekt die extra inspanning om de techniek goed te beheersen en is men te ongeduldig. De techniek is fraai maar….dan refereer ik aan een uitspraak van prof. Wantz: “The skills and experience of the surgeon are more important than the type of repair.’’

Ik kan mij een historische sessie op de Chirurgendagen van een paar jaar geleden herinneren. U presenteerde een methode om peesrupturen te opereren, waarbij u bij een aantal renpaarden de peesdefecten overbrugde met Marlex-matten, waarna u bent overgestapt van het paard naar de mens. De resultaten van uw serie waren goed, maar er was vooral veel reuring in de zaal. Of het gaat om patella, achilles, quadriceps of de biceps, deze pezen kunnen relatief grote krachten opvangen en scheuren niet zomaar. Dan moet er iets aan de hand zijn: slechte vascularisatie of collageensynthese is vaak de oorzaak. Het is in wezen onvoldoende om deze gecompromitteerde peesuiteinden zonder versterking weer aan elkaar te hechten. Bovendien is het voor buikwanddefecten een vol

“Via dat kleine gaat je legde ze met eet stok jes een opge rolde lap stof achte r het zwakke gebied van de schoude rvulling .”

ledig geaccepteerde methode om facie- of spierdefecten te overbruggen met een mat, waarom dan niet voor andere spier- en peesdefecten? Voor een vroege mobilisatie en om algemene spieratrofie te voorkomen, was ik toen pezen met behulp van partieel absorbeerbaar lichtgewicht-matten gaan repareren. Het defecte gebied werd met de mat ruim overlapt, en zorgt daarbij voor een “Chinese-vinger-achtig “ zuigeffect bij de peesuiteinden tijdens het aanspannen. Nadat ik de hypothese getoetst had op een experimenteel peesmodel, heeft een pilotstudie onder mijn Tielse patiënten aangetoond, dat de theorie klopt.

Uw oma heeft als kleermaakster wel veel invloed op u gehad met al die matjes en lapjes. Inderdaad, zo hebben de korsetten die ze voor dames maakte mij eveneens op een idee gebracht: de UX-sluitmethode, geïnspireerd op de parallel geplaatste "baleinen" bij de sluiting op de rug met vetersluiting dit om de vrouwelijke lijnen te accentueren. Dat principe heb ik getransponeerd naar het sluiten van de laparotomiewond na het optreden van Platzbauch. Ik plaatste in beide rectusscheden mediaal in verticale richting een PDS-lint in U-vorm waarna deze bij het sluiten van de buik kruisgewijs met PDSloop mee wordt geregen. Hierbij wordt de

Mesh position - Ventral view