Op weg naar een groene chemie

‘Ook in een klimaatneutrale wereld kunnen we niet zonder chemie’

2050 is het jaar van de waarheid voor de petrochemische industrie. Tegen dan moet ook die klimaatneutraal zijn. Er werden al verschillende stappen voorwaarts gezet, maar hoe neemt de chemie de laatste – en moeilijkste – horden?

Chemie is big business in Vlaanderen. De petrochemische industrie staat symbool voor veel jobs, grote investeringsprojecten, maar ook… een lange fossiele traditie. Dat maakt de weg naar de Europese klimaatdoelstellingen – klimaatneutraliteit tegen 2050 – uitdagend. Toch werd er al een heel traject afgelegd: “De uitstoot van broeikasgassen in de Belgische chemie- en lifesciencesector is tussen 1995 en 2015 gehalveerd, terwijl de productie verdubbelde”, horen we van Liesbet Boogaerts, die als manager van BlueChem, incubator voor duurzame chemie, meteen aanhaalt dat om nog beter te doen veel innovatie en investeringen nodig zijn. “Precies dat stimuleren we bij BlueChem. Zie ons maar als een broedmachine: we steunen beloftevolle startups en groeibedrijven om hun duurzame innovaties sneller van een labosetting naar een industriële productieschaal te brengen – iets wat veel tijd, kennis en geld kost.”

Op die manier wil BlueChem baanbrekende klimaatinnovaties de petrochemische wereld in sturen: “De ambities om te vergroenen zijn er, maar het zijn de acties die het verschil zullen maken. Onder onze vleugels zie ik mooie toepassingen ontstaan. Zeker op het vlak van circulariteit gebeurt er vandaag veel: CO2-moleculen die worden opgevangen en, na splitsing in hun oorspronkelijke chemische bouwstenen, weer hergebruikt worden als grondstof, of polyurethaanschuim uit oude matrassen en kapotte autozetels die een tweede leven krijgen, of afvalwater waaruit metalen en solventen gerecupereerd worden om opnieuw te gebruiken.” Ook bij de grote chemiereuzen zien ze toekomst in die circulaire aanpak: “Een veelbelovende technologie die we getest hebben in een van onze pilot-fabrieken in de Verenigde Staten, is het chemisch recycleren van plasticafval, waardoor we afgedankte producten weer kunnen omvormen tot de basiscomponenten waarmee we nieuw plastic kunnen maken”, vertelt Jan Michielsen, CEO van ExxonMobil. “Verder kijken we naar projecten om de CO2-uitstoot te verminderen, zoals het Antwerp@C-project waarin wij participeren. Dit onderzoekt de haalbaarheid om CO2 af te vangen in de Antwerpse haven en op te slaan in lege gasvelden. Op termijn zou CO2 hergebruikt kunnen worden als grondstof voor verschillende toepassingen.” “De sector experimenteert volop met duurzame circulaire technologieën”, aldus Boogaerts, die daarvan ook voorbeelden ziet in haar Antwerpse achtertuin, waar de grootste chemiecluster van Europa zich bevindt. “Naast Antwerp@C denk ik aan het stoomnetwerk Ecluse in de Waaslandhaven dat de stoom van afvalverbrandingsovens voor hergebruik naar de omliggende chemiebedrijven stuurt.”

Die energie-investeringen zijn niet alleen ecologisch, maar ook economisch belangrijk, leggen ze bij ExxonMobil uit: “Als je iets wilt betekenen voor klimaat en milieu, dan is energie-efficiëntie noodzakelijk om als business overeind te blijven. Als je weet dat op een moderne raffinaderij, zoals de onze in Antwerpen, meer dan de helft van de bedrijfskosten aan energie wordt besteed, spreekt het voor zich dat energieefficiënte hier al jaar en dag aan de orde is. Zo bekijken we wat we kunnen doen met de warmte die anders naar de lucht zou verdwijnen, zoals stadsverwarming.”

“Ook in een klimaatneutrale wereld zullen we niet zonder de chemie-industrie kunnen”, merkt Boogaerts dan ook op: “De sector biedt onze maatschappij de duurzame bouwstenen om zélf te vergroenen, zoals bouwisolatie, componenten van autobatterijen, en onderdelen van windmolens en zonnepanelen, en is volop bezig met het reduceren van afvalstromen door die te hergebruiken. We gaan de chemiesector kunnen gebruiken met het oog op 2050.”

De ambities om te vergroenen zijn er, maar het zijn natuurlijk de acties die het verschil zullen maken.

— Liesbet Boogaerts, BlueChem

Dow Benelux presenteert stappenplan op weg naar klimaatneutraliteit in 2050

Midden 2021 deelde Dow in Terneuzen, net over de grens met Nederland, een routekaart op weg naar CO2-neutraliteit. Deze routekaart maakt van Terneuzen een voorbeeldlocatie en een rolmodel voor de wereldwijde transitie van het bedrijf om het doel van CO2neutraliteit in 2050 te bereiken. De routekaart is opgezet in drie fasen.

In de eerste fase voorziet het plan in de bouw van een waterstoffabriek waar bijproducten worden omgezet in waterstof en CO2. De waterstof wordt gebruikt als CO2-vrije brandstof in het productieproces. De CO2 wordt afgevangen en opgeslagen totdat alternatieve technologieën zijn ontwikkeld. De waterstoffabriek zou Dow in Terneuzen in staat stellen de CO2-uitstoot met ongeveer 1,4 miljoen ton per jaar te verminderen. Dit staat gelijk aan de jaarlijkse uitstoot van meer dan 300.000 auto’s. Dit zal heel wat groene banen opleveren bij Dow en bij toeleveranciers.

In de tweede fase zal Dow CO2 van zijn ethyleenoxidefabriek afvangen en een aantal gasturbines vervangen door elektromotoren. Hierdoor zal nog eens 300.000 ton CO2-uitstoot per jaar worden vermeden.

Voor de derde en laatste fase van het plan zullen aanvullende baanbrekende technologieën worden ontwikkeld en geïmplementeerd om het gebruik van fossiele brandstof in de productieprocessen te vervangen. Een voorbeeld hiervan is de eerder aangekondigde samenwerking van Dow met Shell om de fornuizen in de ethyleenstoomkrakers te elektrifi ceren. Overschakeling op elektrisch kraken met schone elektriciteit zal het CO2-profi el van het productieproces terugbrengen tot bijna nul emissies.

Anouk Van Looveren, Country Manager Dow België: “Wij maken deel uit van een vitale en kritieke industrie - wij leveren bouwstenen voor duizenden consumptiegoederen, waarvan vele CO2-reducerende voordelen bieden aan onze klanten en de waardeketen. We willen die producten blijven leveren en tegelijkertijd onze jarenlange inzet voor duurzaamheid versterken, dus we moeten en willen de manier waarop we die producten fabriceren aanpassen om de klimaatverandering te helpen aanpakken. Met deze routekaart willen we ervoor zorgen dat CO2-arme producten in de Benelux kunnen worden gemaakt.”

“Publiek-private samenwerking zal van het grootste belang zijn. De schaal en complexiteit van de uitdaging zijn zodanig dat we alleen door samenwerking van industrie, de academische wereld, overheid en anderen het tij van de klimaatverandering kunnen keren.”

Anouk Van Looveren

Country Manager

Dow België

DaVinci is een onafhankelijk Belgisch corporatefi nancehuis gespecialiseerd in advisering en bemiddeling bij bedrijfsoverdracht. Het team bestaat uit ervaren en gemotiveerde dealmakers die meer dan 30 jaar M&A-ervaring en sterke referenties kunnen voorleggen.

DaVinci focust op rendabele (familie-) bedrijven en biedt maatwerkoplossingen:

• Overnamebemiddeling: verkoop- en aankoopmandaten, management buyout/ buyin (MBO/MBI), leveraged- en owner buyout (LBO/OBO)

• Advisering bij familiale bedrijfsoverdracht

• Waardebepaling, aantrekken groeikapitaal, value coaching

Gepersonaliseerd en tijdig overnameplan

Vlerick MBA’er Kris Van Deun: “DaVinci voorziet een helder en gepersonaliseerd overnameplan met waardebepaling om de overdracht optimaal voor te bereiden waarbij alle strategische opties worden afgewogen zodat de juiste keuze inzake type bedrijfsoverdracht wordt gemaakt. Vaak starten we al met value coaching enkele jaren vóór het effectieve startschot tot verkoop”.

vlnr. Jo Maris, Bart Vingerhoedt, Kris Van Deun

Adviseur en dealmaker

Bart Vingerhoedt: “DaVinci adviseert objectief en is op geen enkele manier gebonden aan één bepaalde investeerdersgroep, accountant, auditor of bank, u bent als ondernemer bijgevolg zeker dat u onafhankelijk advies krijgt. Een uitgebreid nationaal en internationaal netwerk van strategische en fi nanciële kopers wordt zorgvuldig onderhouden. Dealmaking bij ieder type van overnamescenario is mogelijk: volledige of gedeeltelijke verkoop aan derden, management buyout of -buyin, familiale overdracht of een combinatie. Dit maakt ons uniek in de markt.”

Innovatieve bedrijfsoverdracht: owner buyout (OBO) met smart capital

DaVinci ziet veel potentieel in een ‘hybride’ vorm van bedrijfsoverdracht, de owner buyout. Van Deun verduidelijkt: “De eigenaar blijft hierbij vaak nog enkele jaren een operationele functie bekleden en voor een stuk in het kapitaal na overname. Dit heeft een gunstig effect op het vertrouwen van de koper en bijgevolg op de waardering. De eigenaar stelt een stuk van zijn risicodragend bedrijfskapitaal privé veilig maar blijft toch meegenieten van de toekomstige waardecreatie. Beheer als een goed huisvader maar dan toegepast op de kmo zeg maar.” Vingerhoedt: “Bovendien wordt de groei door extra kapitaal vaak geaccelereerd.

Naast de private-equityhuizen kennen wij heel wat vermogende families met langetermijnperspectief die ‘smart capital’ leveren. Deze sluiten qua visie vaak beter aan bij de familiale kmo gezien zij op lange termijn denken en extra kennis bieden vanuit ‘holding’-perspectief. Wij zorgen voor een (voor-)selectie van partijen die best aansluiten. Onze objectieve bril en marktkennis zorgen zo voor een vlotter, effi ciënt en discreet overnameproces zonder belangenconfl icten.”

Met een hoofdkantoor te Antwerpen en uitvalsbasis te Gent combineert DaVinci een uitgebreid Vlaams netwerk met een sterke lokale verankering.

www.davinci-cf.be info@davinci-cf.be

De belangrijkste feiten over elektriciteit en de prijsindekking van elektriciteit. Hoe gaat Axpo om met risico's?

Hoe beperken Belgische bedrijven hun risico's? Wat is ”hedgen” van elektriciteit op beurzen? Wij beantwoorden uw meest gestelde vragen.

1. Wat wordt bedoeld met 'hedging' in de energiesector? Hedgen is risicobeheer - het zich beschermen tegen financieel verlies door compenserende of balancerende transacties uit te voeren. Axpo en andere elektriciteitsbedrijven verkopen de te produceren elektriciteit van hun elektriciteitscentrales verschillende jaren op voorhand. Men doet dit omdat men precies wil weten hoeveel elektriciteit die centrales elk jaar produceren. Door de prijs op voorhand vast te leggen, kan men eventuele prijsrisico's in de toekomst minimaliseren. Dit is ook goed voor de klanten, zoals kleine en middelgrote ondernemingen of transmissienetbeheerders met meerdere eindklanten, aangezien zij zo kunnen rekenen op een gegarandeerde energielevering tegen een voorspelbare prijs. Daardoor kunnen beide partijen bij de transactie hun inkomsten of kosten twee tot drie jaar vooruit nauwkeurig inschatten, wat hen een hoge mate van zekerheid biedt. Dergelijke transacties vinden gewoonlijk plaats op energiebeurzen. Om kopers en verkopers zekerheid te bieden (voor het geval dat een van de twee partijen niet meer aan zijn of haar verplichtingen zou kunnen voldoen), is de storting van financiële zekerheden in contanten ("initiële marge" of "variatiemarge") verplicht. Deze financiële zekerheden of deposito's worden volledig terugbetaald zodra de voormelde transactie correct is uitgevoerd.

2. Waarom zijn de vereiste zekerheden in contanten de laatste tijd zo sterk gestegen? Het bedrag in deposito hangt grotendeels af van de hoogte van de elektriciteitsprijzen. Als de prijzen stijgen, stijgen ook de te storten liquiditeiten als deposito. Als een partij in gebreke blijft, moet de andere partij immers een vervanger vinden tegen de dan geldende marktprijs of op zoek gaan naar nieuwe kopers. Daarom wordt het verschil tussen de overeengekomen prijs en de marktprijs bij benadering in deposito gegeven. Sinds de scherpe stijging van de gas- en elektriciteitsprijzen - die nog aanzienlijk is verergerd door de situatie in Oekraïne - zijn de vereiste waarborgsommen tot historische hoogtes gestegen. Deze ongekende situatie stelt buitengewone eisen aan de liquiditeit van energiebedrijven op korte termijn. Volgens mediaberichten werd in februari maar liefst 70 miljard euro aan zekerheden op de EEX-energiebeurs geplaatst.

3. Hebben elektriciteitsbedrijven in het buitenland gespeculeerd? Nee. Axpo verkoopt zijn Zwitserse elektriciteitsproductie op voorhand om zich te beschermen tegen dalende prijzen, maar geeft zo potentiële toekomstige winsten op als de prijzen dan toch zouden stijgen. Dit is precies het tegenovergestelde van speculatie, en daarom wordt het "hedging" genoemd. In plaats van te speculeren, wat meer riskant is, hebben we de productie van onze Zwitserse centrales beschermd om de risico's voor ons en onze klanten tot een minimum te beperken. 4. Zijn deze neergelegde deposito’s of zekerheden voor altijd verloren voor de energiebedrijven? Nee, want de zekerheden in contanten worden uiterlijk na de levering volledig terugbetaald door de energiebeurs, net zoals een huurwaarborg die dient als waarborg tegen het mogelijk in gebreke blijven van een huurder. Deze fondsen zijn dus slechts tijdelijk onbeschikbaar voor de energiebedrijven.

5. Kunnen energiebedrijven zich isoleren van negatieve Europese ontwikkelingen? Als de prijzen plotseling enorm stijgen als gevolg van (geo)politieke beslissingen zoals een oorlog of een energie-embargo, kan dit snel (binnen 48 uur) leiden tot een zeer grote uitstroom van kasmiddelen voor elektriciteitsbedrijven in heel Europa. Dit kan op zijn beurt een kettingreactie teweegbrengen als individuele bedrijven als gevolg daarvan failliet zouden gaan en mogelijks andere bedrijven meesleuren in een soort domino-effect. Zoals we uit recente ervaringen weten, kunnen de prijzen enorm snel stijgen. Op 4 april 2022 steeg de uurprijs van elektriciteit in Frankrijk tijdelijk tot 3 000 euro/MWh (een normaal niveau zou dichter bij 50 euro/MWh liggen). Deze extreme prijspiek gedurende één uur had tot gevolg dat het prijsplafond op alle Europese elektriciteitsbeurzen werd verhoogd tot 4.000 euro/MWh. Vervolgens was er op 17 augustus een uur in Litouwen met een prijs van 4.000 euro/MWh, wat nu heeft geleid tot een verdere verhoging van het Europese prijsplafond tot 5.000 euro/MWh. Zelfs gezonde, winstgevende bedrijven met sterke toekomstperspectieven zouden zich zo in de onmogelijkheid kunnen bevinden om op eigen kracht het hoofd te bieden aan dergelijke irrationele marktbewegingen, indien zij deze enorme bedragen zouden moeten storten bij een beurs. Vergeet niet dat vele landen op grote schaal betrokken zijn bij de internationale energiehandel.

Over Axpo Axpo wordt gedreven door één enkel doel: een duurzame toekomst mogelijk maken door innovatieve energieoplossingen. Als grootste Zwitserse producent van hernieuwbare energie en internationaal marktleider in de energiehandel en de marketing van zonne- en windenergie, combineert Axpo de ervaring en expertise van meer dan 5.000 medewerkers die gedreven worden door een passie voor innovatie, samenwerking en impactvolle verandering. Met behulp van geavanceerde technologieën innoveert Axpo om tegemoet te komen aan de veranderende behoeften van zijn klanten in meer dan 30 landen in Europa, Noord-Amerika en Azië.

Contacteer ons via

Waarom context telt in Industrie 4.0

Hoe contextuele data ook jouw productieproces efficiënter en winstgevender kunnen maken.

Door Frederik Van Leeckwyck

Contextuele data is achtergrondinformatie over de omstandigheden waarin industriële data wordt verzameld. Deze extra laag context helpt om ruwe productiedata nuttiger te maken en gemakkelijker te analyseren. Bij procesproductie wordt context gedefinieerd vanuit bepaalde gebeurtenissen, denk bijvoorbeeld aan batches, productieruns of ongeplande productiestops.

WAAROM CONTEXT KONING IS

Zonder context geen diepere inzichten in operaties of bedrijfsprestaties. Geen antwoorden op complexe vraagstukken. Enkel de ruwe data van machines en systemen. En hoewel die ruwe data verzamelen zeer nuttig is om machines te monitoren en processen te kunnen verbeteren, blijven veel vragen toch nog onbeantwoord. Wat is het energieverbruik voor een specifiek product op machine A versus machine B? Welk product levert de hoogste winstmarge op? Hoe presteren twee vergelijkbare productielijnen op twee verschillende sites? Om dit soort vragen te beantwoorden, moet de ruwe procesdata eerst getransformeerd of geïnterpreteerd worden. Probleem: dit vereist in de meeste gevallen een complexe data-integratie met veel maatontwikkeling. Om de transformatie van ruwe naar contextuele data eenvoudiger te maken, ontwikkelde Factry een krachtige module voor automatische eventdetectie en datatransformatie. Zes jaar geleden geleden ontketende het softwarebedrijf een revolutie in de procesindustrie met een open IIoT-platform voor industriële datacollectie en dashboarding. Met deze module bouwt het nu verder aan zijn missie: data-inzichten toegankelijk maken voor elke rol in het bedrijf, van procestechnoloog tot CEO.

WIE HEEFT ER WAT AAN?

Contextuele data kunnen door diverse rollen in de organisatie worden ingezet. CEO’s of CFO’s gebruiken de data om accountingvraagstukken te beantwoorden. Procesingenieurs gebruiken de data om trends en correlaties in kaart te brengen. Compliance of facility managers vinden in de relationele data nieuwe opportuniteiten om de energie- of operationele kosten te drukken. ◆

Vertaal ruwe data naar geavanceerde inzichten. Lees meer op factry.io.

Naar het optimale productieproces

Gistproducent Lesaffre Group zocht een efficiënte manier om de criteria voor het optimale productieproces automatisch af te leiden uit ruwe procesdata. De eventmodule van Factry Historian bracht de ideale oplossing. De interpretatie van procesdata gebeurde voorheen via complexe spreadsheets en manuele integraties, geschreven door een handvol experts. Dit maakte het schalen en onderhouden een lastige klus. Via de eventmodule worden productiebatches nu automatisch gedetecteerd en relevante procesgegevens klaargezet voor analyse, zonder tijdrovend maatwerk. Geavanceerde data-inzichten komen zo binnen handbereik van elke medewerker, zonder dat hij of zij technische kennis nodig heeft.

▶ BI-integratie zonder maatwerk ▶ Geavanceerde procesinzichten ▶ Een 10 x snellere rapportering

Lees de use case ▶