Hoe de bedrijfscultuur behouden?

Hoe behoud je de bedrijfscultuur onder invloed van massaal thuiswerken?

Dat het thuiswerken als gevolg van de coronacrisis veel invloed op mensen heeft, is evident. Maar hoe zorg je er nu voor dat de bedrijfscultuur behouden blijft als je elkaar nauwelijks ziet? Gaan de digitale vrijdagmiddagborrels en escape rooms uitkomst bieden of is er een serieuzere aanpak nodig?

Aantal burn-outs blijft gelijk Uit een onderzoek van TNO, waarvan de resultaten op 18 september 2020 gepubliceerd zijn, blijkt dat 6 op de 10 werknemers hun werk veranderd vindt. Toch is het aantal burn-outklachten gelijk gebleven. Althans, de klachten die gerapporteerd zijn. Tot slot geven de werknemers, zo’n 10.000 in totaal, aan dat de balans tussen werk en privé vooralsnog niet veranderd is. Het aantal thuiswerkers bevindt zich met name in de branches ICT en die van de financiële dienstverlening.

Veerkracht stagneert De veerkracht van medewerkers lijkt nog altijd goed te zijn. Dat blijkt uit een ander onderzoek van TNO. De gezondheid van medewerkers was drie maanden nadat de coronacrisis haar intrede deed niet verslechterd. Wat de effecten van het veranderde werk en het thuiswerken op de lange termijn zijn, moet nader onderzocht worden. In Q3 van 2020 vindt er een vervolgmeting plaats. Het doel is alvast zicht te krijgen op de gevolgen voor de langere termijn. “De invloed van corona op de bedrijfscultuur is zó groot dat het nauwelijks te omvatten is hoe groot precies.” Dat zegt Monique van den Heuvel, eigenaar van bedrijf ‘echt waarmaken’. Zij helpen organisaties om nieuwe klantgedreven patronen te ontwikkelen zodat ze hun klantbeloftes écht waarmaken. “We lezen in de media nog vooral over de voordelen van minder files en verlaagde werkgeverskosten door het afstoten van dure kantoorpanden. Gelukkig komt er nu ook meer het besef dat het psychisch welzijn van mensen lijdt onder thuiswerken zonder team om hen heen. En werkgevers merken op hun beurt dat het vasthouden van de bedrijfscultuur een uitdaging is door het uitblijven van fysiek contact. En nee, dat los je niet op door een ludieke borrel of een suffe pubquiz waar mensen na een minuut of tien hun aandacht verliezen.”

Maar wat werkt er dan wel om die zorgvuldig opgebouwde bedrijfscultuur vast te houden? Het is immers een nieuwe situatie voor alle betrokkenen. Medeeigenaar Mireille vult aan: “Wat bijvoorbeeld kan, is heel duidelijk de normen en waarden van de organisatie benoemen. Geen lange verhalen, maar drie kernpunten waar de bedrijfscultuur om draait. Dat houdt focus en connectie omdat je als collega ervaart dat je nog steeds past bij het bedrijf waar je voor werkt.” Monique: “Dat is een belangrijk punt, want waarom zou je als developer of copywriter voor bedrijf A werken als bedrijf B je een betere baan biedt? Als de connectie met je werkgever alleen

Mensen voelen zich onzeker: waar ze eerst acht uur konden werken, zijn ze nu na zes uur wel zo’n beetje leeg.

— MONIQUE VAN DEN HEUVEL, ECHT WAARMAKEN

nog het platte scherm is dat als communicatiemiddel dient, dan is een overstap naar een ander zo gemaakt.”

“Ten tweede”, vervolgt Mireille, “wil je vanuit je rol als werkgever het primaire en het ondersteunende proces aan elkaar verbinden. Het lijkt in de hele discussie over thuiswerken tegenwoordig wel alsof iedereen op kantoor werkt. Terwijl er ook massa’s mensen fysiek op een werkvloer staan. Houd daarom het contact: loop als leidinggevende in een ziekenhuis een dag mee met het verplegend personeel. Ga als projectleider in de bouw persoonlijk kijken op die bouwplaats. Maar ook de buschauffeur voelt zich gesteund door een bezoek van zijn manager. Kortom, laat zien dat je oog en gevoel hebt voor elkaars uitdagingen.” De derde tip gaat over het geven van perspectief. “Mensen houden van nature niet van onzekerheid. Neem daarom de leiding. Dat doe je bijvoorbeeld door een termijn af te spreken waarin je op een bepaalde manier met elkaar samenwerkt. Na die termijn kijk je opnieuw naar hoe het verder moet. Door op die manier te communiceren, geef je houvast aan je mensen”, aldus Monique.

Ook het afstemmen van praktische zaken blijkt effect te hebben om de bedrijfscultuur vast te houden. Mireille: “Mensen voelen zich onzeker: waar ze eerst acht uur konden werken, zijn ze nu na zes uur wel zo’n beetje leeg. Geef aan wat de mogelijkheden zijn. Bijvoorbeeld de dag in delen opsplitsen. Of stel met elkaar vast dat zes uur thuiswerken net zoveel opbrengst heeft als acht uur op kantoor. Daar praat je immers bij de koffiemachine met collega’s en investeer je je tijd op andere manieren. Maar ook het opstellen van kleine teams die, op ruime afstand, één dag in de week op locatie samenwerken, waarbij één persoon dan weer kennis deelt met het andere team, is mogelijk. Zie het als een soort kruisbestuiving nieuwe stijl.”

Hoe je het ook wendt of keert: de huidige situatie kunnen we niet veranderen. Maar de manier waarop we ermee omgaan wel. “Gesprekken binnen organisaties zouden vandaag de dag vooral over medewerkerstevredenheid moeten gaan en niet over klantgerichtheid. De mens is immers nog altijd de belangrijkste asset binnen je bedrijf. En als je daar oog voor hebt, volgt de rest bijna als vanzelf. Ook nu.”

Snelgids: Hoe overleven bedrijven de coronacrisis?

Zonder financiële spierkracht zullen bedrijven zich moeilijk staande houden in de nasleep van de coronacrisis. Die onzekere toekomst, met volatiele parameters, vraagt om een nieuwe vorm van leiderschap, met de focus op innovatief denken en duurzaamheid.

Het oude normaal komt nooit meer terug. Bedrijven die deze waarheid nu al omarmen, hebben de grootste overlevingskans. Dat stelt Peter Hinssen, technologie-ondernemer, Nexxworksoprichter en auteur van ‘The Phoenix and the Unicorn’. “Sommige bedrijven hebben het de voorbije maanden heel goed gedaan, dankzij een goeie voorbereiding of puur geluk”, vertelt Hinssen. “Kellogg’s heeft nog nooit zoveel cornflakes verkocht omdat iedereen plots voortdurend thuis was. L’Oréal had het plan om tegen 2023 een online-omzet van 20 procent te draaien. Ze hebben dat doel op acht weken gerealiseerd. Ook de bankensector heeft de impact gevoeld: we zijn plots met zijn allen contactloos beginnen betalen. Sommige bedrijven hebben die digitale stresstest doorstaan, andere niet. Digitalisering was vroeger de kers op de taart, nu ís het de taart. Veel bedrijven hadden daar al in geïnvesteerd, maar op een eerder stiefmoederlijke manier. Zij zitten nu in de problemen. Velen zullen falen voor die stresstest, anderen zullen het nipt overleven of net pijlsnel groeien.”

Volgens Hinssen moeten we in deze onzekere tijden kijken naar feniksen, grote bedrijven die erin slagen om zichzelf opnieuw uit te vinden en uit hun as te herrijzen, zoals de Amerikaanse supermarktketen Walmart. “Een bedrijf met een jaaromzet van 500 miljard euro, maar tot voor kort gebonden aan een stoffig imago van old school warenhuisketen”, bemerkt Hinssen. “En toch ben ik er na één bezoekje verliefd op geworden: je hebt er Pickup Towers, grote automaten in de supermarkten waar klanten onlinebestellingen afhalen. Op één minuut ben je binnen en buiten. En natuurlijk leveren ze ook boodschappen aan huis. Wie wil, kan via een tijdsslot de koelkast laten vullen door de bezorger.” Walmart slaagt erin om een langetermijnstrategie te combineren met de capaciteit om op korte termijn te handelen.

“Bovendien heeft de CEO radicale digitale keuzes durven maken én is hij erin geslaagd om zijn werknemers mee te krijgen. Walmart zal 1 miljoen mensen reskillen. Uiterst belangrijk. De coronacrisis heeft aangetoond dat die nood om talent in eigen huis bij te schaven, alleen maar groter zal worden.”

Als COVID-19 haar greep lost en deze economische crisis haar laatste adem uitblaast, zal de wereld nog steeds niet ‘back to normal’ zijn, aldus Hinssen. “Er zijn de

geopolitieke spanningen, de klimaatdreiging, de sociale ongelijkheid die toeneemt. Bedrijven moeten leren omgaan met ‘the never normal’: een wereld die constant evolueert. Vaardigheden als wendbaarheid, alertheid en quick decision making zullen belangrijker blijken dan ooit. In een crisis als deze lijkt het een veilige reflex om terug te plooien op wat je al kent. Maar nu is niet het moment om op veilig te spelen, wel om in te zetten op innovatie, creativiteit en digitalisering.”

Naast die drie kernwaarden staat ook duurzaamheid met stip op één als manier om crisissen te overstijgen. “Jonge werkzoekenden zoeken naar een ethische bedrijfsvoering, naar een werkgever die een toekomstperspectief biedt voor maatschappij, mens en milieu”, schetst Lode Leirens, manager sustainable business en social enterprises bij BNP Paribas Fortis. “Wie een businessmodel uitschrijft zonder er het aspect duurzaamheid in op te nemen, prijst zichzelf uit de markt.”

En die verduurzaming hoeft niet per se handenvol geld te kosten. “Je kunt nu al kleine stappen zetten zodat je klaar bent om uit de startblokken te schieten zodra de economie weer aantrekt: ik denk aan verdere digitalisering, energiebesparing – zonnepanelen, warmtepompen –, nadenken over de volledige supply chain. Want circulaire economie zal steeds belangrijker worden. Het is duidelijk dat de beschikbaarheid aan grondstoffen beperkt en eindig is en dat we onze planeet niet eindeloos kunnen blijven belasten. Bedrijven zouden de handen in elkaar moeten slaan. Afval van de ene is grondstof voor de andere. Zulke samenwerkingen vragen durf, uiteraard, maar ook een goede vertrouwensrelatie met je bankier en boekhouder.”

Professionalisering cybercriminelen roept om modernisering beveiliging

Cybercriminelen professionaliseren hun technieken in een hoog tempo en oude beveiligingssystemen lopen hopeloos achter. “Het is hoog tijd voor een modernisering van antivirustechnologie.”

Veel bedrijven houden vast aan werkplekbeveiliging die werkt op basis van een oude, achterhaalde techniek. “Traditionele antivirustoepassingen zijn volledig afhankelijk van voorkennis van een dreiging. Bij de ontdekking van een nieuw virus wordt er een virusdefinitie opgesteld die vervolgens in rap tempo uitgedeeld dient te worden, middels een update van de beveiligingssoftware”, stelt Eric van Sommeren, directeur Noord-Europa voor SentinelOne, een Amerikaanse endpoint-security leverancier.

De cybersecurityexpert vergelijkt het met een profielschets die na een inbraak van de overtreder gemaakt wordt. Deze schets wordt naar andere politiediensten doorgestuurd, zodat diefstallen voorkomen kunnen worden. Maar wat als de inbreker iets aan zijn uiterlijk verandert? De tekening is dan waardeloos en zo kan hij opnieuw zijn slag slaan. Van Sommeren zegt dat dit systeem 10 jaar geleden nog prima functioneerde door een veel lager volume in nieuwe virussen. “Tegenwoordig verschijnen er honderdduizenden nieuwe virusvarianten per dag, die zichzelf bovendien constant aanpassen.”

Hij benadrukt dat de professionalisering in cybercriminaliteit door corona in een stroomversnelling werd gebracht. Cybercriminelen hebben het gemunt op thuiswerkers die inloggen op het bedrijfsnetwerk, dat vaak onvoldoende is beschermd. “De toename van het aantal thuiswerkers heeft de kwetsbaarheid voor cyberaanvallen vergroot.” Van Sommeren pleit voor een andere, meer proactieve aanpak om cybercriminelen de pas af te snijden. Moderne werkplekbeveiliging vereist niet langer voorkennis van een virus om zich ertegen te kunnen wapenen. In plaats daarvan worden gedragingen van applicaties nauwgezet gevolgd om zo infecties tijdig te detecteren. “Wij herkennen het gebruik van de instrumenten van een inbreker. Die kan steeds van uiterlijk veranderen, maar de instrumenten die hij inzet, blijven nauwelijks onveranderd.” Zo doorloopt bijvoorbeeld een ransomware-aanval een aantal stappen voordat cybercriminelen kunnen overgaan tot het versleutelen van de bestanden van een bedrijf en losgeld eisen. “Er moet altijd een sleutel worden opgehaald van een extern systeem. Ook zal steevast gepoogd worden om de reservebestanden te verwijderen, nog voordat er enige schade is aangebracht.”

Moderne beveiligingssoftware zoals die van SentinelOne overziet deze gedragingen en herkent tijdig de cyberaanval om schade te voorkomen. Het bedrijf heeft zoveel vertrouwen in hun technologie dat het hun klanten compenseert als ze, ondanks het gebruik van hun software, toch het slachtoffer worden van een ransomware-aanval. Ten slotte bestaan er nog veel misverstanden rond veilig internetgedrag, sluit van Sommeren af: “Zo wordt er veelal gedacht dat moderne aanvallen enkel via phishing kunnen plaatsvinden. Helaas kan zelfs een geïnfecteerde website bezoeken al genoeg zijn.” Behalve de professionalisering van werkplekbeveiliging pleit hij dan ook voor een verdere bewustwordingscampagne, waarbij eindgebruikers geattendeerd worden op mogelijke gevolgen van hun internetgedrag.

Eric van Sommeren Directeur Noord-Europa

In samenwerking met...

SentinelOne is een Amerikaanse endpoint-security specialist die gespecialiseerd is in het voorkomen van schade door cyberaanvallen. De door het bedrijf ontwikkelde moderne variant van antivirus, die werkt op basis van kunstmatige intelligentie, is over de hele wereld in gebruik. Het bedrijf heeft een hoofdvestiging in de Verenigde Staten en kantoren in onder meer Amsterdam.

Business Days Twente 2021

“Volop inzetten op hybride organisatie”

2020 had geen genade wat betreft het organiseren van beurzen en evenementen. Het voordeel dat we uit de situatie kunnen halen is dat we bijleren en snel kunnen schakelen waardoor er waardige alternatieven ontstaan.

Op 10 en 11 februari 2021 vindt de 37ste editie van de Business Days Twente plaats. “En die zal zeker doorgaan”, klinkt het bij het bestuur. “Alleen in welke vorm zal afhangen van de coronasituatie in het voorjaar.”

Business Days Twente dicht de kloof tussen het bedrijfs- en het studentenleven en geeft ieder jaar de kans aan beide partijen om met elkaar in contact te komen. “Erg interessant voor de studenten om kennis te maken met verschillende firma’s en natuurlijk vice versa. Dankzij de beurs vinden studenten regelmatig al een toekomstige werkgever nog voor ze afstuderen.”

De beurs in 2021 zal in een hybridevorm opgezet worden. “We geven bedrijven de kans om fysiek aanwezig te zijn in een grote ruimte, maar ze kunnen ook kiezen om zich online te presenteren. Ook een combinatie van beide is mogelijk. We doen dit omdat we niet weten hoe de situatie in februari zal zijn. Op die manier kunnen we de bedrijven en studenten verzekeren dat het evenement zal plaatsvinden.” Business Days Twente hoopt dat bedrijven inzien dat studenten momenteel absoluut de behoefte hebben om contact te leggen. “In deze tijden zitten studenten echt te wachten om de mensen achter ondernemingen te ontmoeten”, klinkt het bij het bestuur. “Het in praktijk brengen van datgene wat geleerd is bij je studie, is het verlengstuk van de opleiding. Deze regio biedt meer dan enkel technische profielen. De studenten hier werken vaak aan projecten, zijn nuchter ingesteld en weten wat samenwerken is. Dat is een profiel waarmee de studenten van de University of Twente zich onderscheiden ten opzichte van de gemiddelde student in het westen. Voor bedrijven geeft dit een mooie meerwaarde.”

Bedrijven kunnen zich nog inschrijven tot en met 8 december. Daarna start de promotie van de evenementen onder de studenten.