14 TOEKOMST
FOKUS-ONLINE.BE
De toekomst van gezondheidszorg We willen allemaal lekker, gezond en - als het even kan - liefst ook gevarieerd eten, maar vallen toch vaak terug op onze gebruikelijke kookkunsten en -kennis. Gelukkig zijn er manieren om jouw culinaire grenzen te verleggen! Dat is niet alleen goed voor je brein (nieuwe prikkels zijn gezond!) maar je maakt er ook je smaakpapillen (en die van je gasten) blij mee!
Nanotechnologie. Nanotechnologie verwijst naar technologie die werkt op het niveau van nanometers, oftewel één miljardste van een meter. 1 nanometer is dus erg klein. Een menselijk haar is ter vergelijking zo’n 80.000 tot 100.000 nanometer breed, en een vingernagel groeit gemiddeld ongeveer 1 nanometer per seconde. Op die schaal maken we nu zaken die onze gezondheid verbeteren. Zo ontwikkelen we slimme pilletjes die tot op de nanoschaal door ons ontworpen zijn, en die niet enkel een ziekte genezen, maar ook data doorsturen over ons lichaam. Zo’n pil ziet dus wat er gebeurt wanneer het door ons lichaam gaat, en geeft ons zo cruciale informatie over wat er binnenin gebeurt. In de toekomst injecteren we misschien ook minuscule nanobots in ons lichaam om zaken te repareren van binnenuit. Deze erg kleine robots kunnen zo plaatsen bereiken en handelingen uitvoeren die zeer moeilijk door dokters of medicijnen ingevuld kunnen worden. Ook verwerken we nanotechnologie in zogenaamde smart bandages. Deze compressen kunnen bijvoorbeeld slim pijnstillers of antibiotica afgeven, naargelang wat de patiënt nodig heeft, of andere versies geven licht af wanneer er een infectie begint op te treden. Ten slotte zullen er in de toekomst misschien permanent nano-apparaten in ons lichaam aanwezig zijn. Zo observeren we ons lichaam 24/7 en detecteren we het ontstaan van ziekten voordat ze kunnen doorbreken.
VR en AR. Virtual en Augmented Reality, oftewel VR en AR, hebben een reeks toepassingen voor gezondheidszorg. VR projecteert een heel nieuwe wereld rondom ons, meestal door de gebruiker een bril op te zetten die een 3D-wereld toont. Dat heeft heel wat voordelen. Toekomstige medici en chirurgen kunnen zo in een virtuele wereld medische handelingen en operaties trainen, voordat ze hun vaardigheden in de echte wereld uittesten. Het helpt patiënten ook om posttraumatische stress onder ogen te zien, en die te behandelen door hen te confronteren met traumatische situaties. Ten slotte dient VR zelfs als een aanvulling op anesthesie door patiënten af te leiden van pijn. AR daarentegen projecteert geen heel nieuwe wereld, maar toont een digitale laag boven op de realiteit. Een chirurg kan zo een slimme bril opzetten en suggesties krijgen over welke acties hij of zij best uitvoert tijdens een operatie. Via die bril kan een andere chirurg ook de operatie meevolgen, en waar nodig advies bieden. Een functie die eveneens nuttig is voor ambulanciers. Tijdens een noodinterventie krijgen ze zo realtime hulp van dokters in het ziekenhuis, met advies over hoe ze een patiënt best behandelen.
Big data. Naarmate gezondheidszorg digitaliseert, genereert die ook steeds meer data. Grote hoeveelheden gegevens kunnen dus verwerkt en ingezet worden om onze gezondheid te verbeteren. Door data over ons lichaam te verwerken kunnen we zo aan voorspellende gezondheidszorg doen. Via data-analyse voorspellen we wie er mogelijk ziek zal worden van welke ziekten, om zo preventief acties te ondernemen die dat voorkomen. Ook kunnen gedigitaliseerde medische dossiers administratie verminderen. Ook helpt big data om betere R&D uit te voeren door de ontwikkelaars van medicijnen meer data te geven over patiënten met specifieke ziekten of testresultaten. Ook dient data als grondstof voor AI-algoritmen die nieuwe patronen ontdekken in medische gegevens, om zo betere behandelingen te suggereren of zelfs ziekten vroeger op te sporen. Tegelijk is de component privacy hier erg belangrijk. Medische gegevens zijn erg gevoelig, en mogen niet in foute handen terechtkomen. Daarom moeten ze correct opgeslagen worden, en ze mogen zeker niet gedeeld worden met partijen die er geen toegang tot mogen krijgen. Ook zijn cybersecurity en het beveiligen van deze data tegen lekken en hackers cruciaal om het vertrouwen van patiënten hoog te houden.
Telezorg. Gezondheidszorg vanop afstand werd een dagelijkse realiteit tijdens de COVID-19-pandemie. Wanneer ziekenhuizen overladen raakten door het virus bleek het vaak makkelijker om bepaalde consultaties via videocall of zelfs telefoon te doen. Na een inwerkperiode bleek dat voor sommige, minder ingrijpende, ziekten een goede, permanente oplossing. Telezorg is er dus om te blijven, zelfs na COVID-19. En dat gaat verder dan enkel en alleen consultaties vanop afstand. Zo organiseren we een bredere zorg steeds vaker digitaal. Nieuwe sensoren maken dat mogelijk. Zulke apparaten kunnen een reeks zaken meten, afhankelijk van wat de patiënt nodig heeft. Dat kan gaan over het volgen van data over de revalidatie na een operatie, maar ze houden evengoed in de gaten of een ouder persoon valt. Die systemen laten ons toe om patiënten op te volgen buiten de muren van onze ziekenhuizen. Zo kunnen zij sneller naar huis terugkeren, en belasten ze ons gezondheidssysteem minder. Zeker voor oudere personen is dit een belangrijk voordeel. De kost van vergrijzing op onze maatschappij is erg groot, en tegelijk willen mensen vaak, zolang het mogelijk is, thuis blijven wonen. Als we dus zorgverstrekking vanop afstand kunnen organiseren, zonder af te doen aan kwaliteit, dan kan dat de druk op ons gezondheidssysteem verminderen, en tegelijk de onafhankelijkheid van oudere personen in de maatschappij handhaven. Door Tom Cassauwers
