każdego kursu. Trwały też prace „nad wyszkoleniem żołnierzy i utrwaleniem ducha niepodległości”77. Władze Republiki Gniewskiej przystąpiły do „organizowania polskiej administracji i odbudowy polskiego życia społeczno-organizacyjnego i kulturalnego. W tym celu wydawano zakazy i zezwolenia na prowadzenie działalności gospodarczej i handlowej, wystawiano opinie o określonych osobach, powołano komisję szkolną, zorganizowano kursy języka polskiego”78. Wkrótce utworzono powiat gniewski i ukonstytuowały się jego władze79. Na ich czele stanęli bohaterowie Republiki Gniewskiej: m. in. komisaryczny starosta Franciszek Czarnowski z Gniewskich Młynów, który przewodził Radzie Powiatowej. W jej skład weszli także na skutek nominacji wojewody pomorskiego z dnia 13 marca 1920 roku: Julian Piotrowski z Szprudowa, Czesław Raabe z Piaseczna, Jan Rafalski z Rudna, Klemens Tetzlaff z Gniewu, ks. dr Antoni Wolszlegier z Pieniążkowa i Eugen Ziehm z Gręblina. Następnie pismem wojewody z dnia 30 kwietnia 1921 roku mianowano dalszych 12 członków tymczasowej rady powiatowej, a 27 grudnia na urząd starosty powołano Jana Popiela, najpierw jako kierownika starostwa, zaś po upływie kilku miesięcy mianowano go starostą i przewodniczącym Wydziału Powiatowego. Na mocy rozporządzenia Ministerstwa byłej Dzielnicy Pruskiej z dnia 12 lipca 1921 roku zarządzono na 25 listopada 1921 roku pierwsze wybory do Sejmiku Powiatowego. W ich wyniku do rady powiatu dostali się: • Jan Ałaszewski z Lignów • Teodor Cejrowski z Leśnej Jani • Konrad Chmarzyński z Rynkówki • Augustyn Czyżewski z Janowa • ks. Działowski z Pieniążkowa80 • ks. Filarski z Dzierżążna 77 78 79 80
178
APT, TBHRNnP, sygn. 3, s. 136v I 138. A. Romanow, dz. cyt., s. 215. Księga pamiątkowa dziesięciolecia Pomorza…, s. 394. Gustaw Działowski (1872-1940). Urodził się w Uciążu pow. Wąbrzeźno. Pochodził z zasłużonej dla polskości rodziny Działowskich. Uczył się w gimnazjum w Chełmnie, filomata. Po maturze (1893) studiował w Münster. W 1900 roku uzyskał doktorat z historii literatury. Święcenia kapłańskie uzyskał w Pelplinie 1 lipca 1900 roku. Był wikarym w Chełmnie, Lidzbarku, adm. w Łobdowie, Płowężu, proboszczem w Turowie na Mazurach od 18 grudnia 1906 roku. Czynny w polskich organizacjach, polskim Banku Ludowym w Olsztynie i wielu innych inicjatywach. Delegat na Sejm Dzielnicowy w Poznaniu, dziekan pomezański 1915-1920. Aktywny w plebiscycie w Turowie w 1920 roku, w którym za polskością opowiedziało się 65% mieszkańców. 15 sierpnia 1920 został dotkliwie pobity przez bojówki niemieckie i przemocą wywieziony do Polski. W 1921 został administratorem w Pieniążkowie, a od 28 listopada 1922 proboszczem, dziekan dekanatu Nowe w latach 1934-1940. Aresztowany przez Niemców w 1939 roku, następnie zwolniony. Zmarł 10 kwietnia 1940 roku w Pieniążkowie. H. Mross, dz. cyt., s. 61.