KORPUS 18 Uta Beyer
Uta Beyer is a German documentary photographer based in Tbilisi since 2009. Being concerned with issues of habitat and belonging as well as the material world of objects and things, her research and practice focus on exploring everyday life in the city of Tbilisi. Uta is an MA graduate in Sociology and Economics from the University of Cologne, and an MA graduate in Photojournalism and Documentary Photography from the University of the Arts London, London College of Communication. www.utabeyer.com Cover Design: Uta Beyer & Siesta Publishing Photo of the artist: Gocha Nemsadze
KORPUS 18 is a Soviet era apartment block built in 1981 in Tbilisi, Georgia. The building was the first of several dozens to be finished in the area in the early 1980s. KORPUS 18 is a 9-floor concrete housing complex with 7 staircases, each leading to 18 apartment, it is home to 126 families. This book portrays 18 families in Korpus 18 in 2011, 30 years after its construction.
ISBN 978-9941-443-42-8
1
71
10
34 წლის ხათუნას და მისი მეუღლის, 48 წლის შოთას ბინა. წყვილი შვიდი წლის წინ მშობლიური სოფლიდან ვაზისუბანში გადავიდა ბავშვებისთვის კარგი საშუალო განათლების უზრუნველყოფის მიზნით. ორივე უმუშევარია. შოთა ჯერჯერობით წლის უმეტეს ნაწილს სოფელში ატარებს, ვაზისუბნიდან 100 კმ-ის დაშორებით. „არ მიყვარს, როცა კაცები გაუთავებლად სვამენ. როდესაც ჩემი ქმარი სახლში ბრუნდება, სხვებთან ერთად სვამს“, ამბობს ხათუნა. ბავშვები, 13 წლის ანი, 9 წლის გოჩა და 14 წლის მარიამი სკოლაში ვაზისუბანში დადიან. კედელზე ჩარჩოში ჩასმული ფოტოა: შოთას უმცროსი ძმა, რომელიც ახალგაზრდობისას სოფელში მომხდარ ავარიაში დაიღუპა. „ამ ბინის შესაძენად სოფელში ძროხები გავყიდეთ. ვაზისუბანი ჩემთვის სამოთხესავით იყო. ჩემი ბავშვები იმ უღრანი ტყიდან გამოვიყვანე, ჩვენი სოფელი რომ იყო“, მეუბნება ხათუნა. ოჯახმა ბინა 5,000 დოლარად იყიდა – დღეს ის 30,000 დოლარი ღირს. საქართველოში საშუალო თვიური შემოსავალი 200 დოლარია.
ანელია, 73 წლის პენსიონერი, რომელსაც ჰყავს კატა ბაგირა და ძაღლი ლოლა. ზემოთ: ანელიას და მისი მეუღლის, იურის შვილი, რომელიც რუსეთში გარდაიცვალა ათი წლის წინ. ორივე, ანელია და 73 წლის იური, 30 წლის განმავლობაში თბილისის ფქვილის ქარხანაში ლაბორანტებად მუშობდნენ, სანამ საბჭოთა კავშირის დანგრევის გამო ეკონომიკა არ განადგურდა. წყვილმა ოთხოთახიანი ბინა 1981 წელს დამსახურებულად მიიღო ქარხანში მუშაობისთვის. ანელია ამბობს: „შენობა ახალი დამთავრებული იყო, პირველი შენობა იყო ვაზისუბანში, და ამით ძალიან ვამაყობდით. ბინა უზარმაზარი იყო და ძალიან თანამედროვე ჩვენს
ძველ ბინასთან შედარებით“. დღეს ვაზისუბნის მოსახლეობით უკმაყოფილოა და დროის უმეტეს ნაწილს სახლში ატარებს. „ბევრი ხალხია სოფლიდან ჩამოსული, არიან უცხოელები, ძალიან ხმაურიანები არიან, უკულტუროები, და გაუნათლებლები. სა კუთარი ფანჯრებიდან გაუთავებლად ყვირიან ხოლმე“. ანელიასთან და იურისთან ცხოვრობენ მათი ქალიშვილი, 50 წლის ნინა, უმუშევარი, მისი ქმარი, 50 წლის ალექსანდრე, ფიზკულტურის მასწავლებელი, და ნინას და ალექსანდრეს შვილი, 29 წლის იური, სტომატოლოგი. ანელია და იური, ორივე ერთად, პენსიის სახით თვეში 120 დოლარს იღებენ. შემოსავლის გასაუმჯობესებლად ანელია
42
მე-18 კორპუსში მდებარე ორ მაღაზიას ალაგებს ყოველდღე, რაშიც თვეში 60 დოლარს იღებს. ანელიას ყველაზე დიდი სურვილია პენსიის მომატება, რომლითაც ყოველდღიურ ხარჯებს დაფარავდა. „მინდა, რომ გადასახადების და კომუნალური ხარჯების გადახდა, პროდუქტების ყიდვა შემეძლოს. ძვირფასეულობას ვყიდი ჩვეულებრივი ნივთების საყიდლად და ამით ძალიან დავიღლე; სამი თვის წინ ახალი სათვალის ყიდვა მომიხდა. ბოლო 20 წლის განმავლობაში მნიშვნელოვანი შენაძენი არ გამიკეთებია“. ფოტოზე: ანელიას ქმარი იური წყვილის საძინებელში, შუადღის ძილის დროს.
13
85
5
86
8
53
35 წლის ალბინა შვილთან, 7 წლის გიორგისთან ერთად. ალბინა ამბობს: „გურიაში ვცხოვრობდი ოჯახთან ერთად, მაგრამ ათი წლის წინ ჩემი ქალიშვილი დარეჯანი ავად გახდა და იძულებულები გავხდით მკურნალობისთვის თბილისში გადმოვსულიყავით. ვაზისუბანში ბინას ვქირაობდით და ჩემმა ქმარმა და მე მუშაობა აქ დავიწყეთ, გურიაში აღარ დავბრუნდით. მარცხნივ: ლოჯია. ზემოთ: დარეჯანის ოთახი. დღეს დარეჯანი 20 წლისაა და უნივერსიტეტში სწავლობს თბილისში. ალბინა ოცნებობს ინდოეთში მოგზაურობაზე, უყურებს ბოლივუდის ფილმებს და მოსწონს ინდური სამკაულები. ყველაზე შორეული ადგილი, სადაც ნამყოფია, ბაქოა. იქიდან ტანსაცმელი ჩამოჰქონდა თბილისში გასაყიდად. როდესაც რამდენიმე მომხმარებელმა ფული არ გადაუხადა, იძულებული გახდა ბიზნესისთვის თავი დაენებებინა. ვაზისუბნის შესახებ ამბობს: „ვერ ვიტყვი, მიყვარს ვაზისუბანი, თუ არა. უბრალოდ, აქ ვცხოვრობ, ეს არის და ეს“.
32 წლის ნუკრი ოჯახის სასტუმრო ოთახში. ნუკრისთან ერთად ბინაში ცხოვრობენ მისი 34 წლის ძმა კახა, სამხედრო, კახას მეუღლე, 20 წლის თამუნა და თაზო, 19 წლის ბიძაშვილი სოფლიდან, რომელიც თბილისში სწავლობს. ნუკრის მამამ ბინა საბჭოთა პერიოდში მიიღო, 1985 წელს. მამა 15 წელი ხის დამამუშავებელ ქარხანაში მუშობდა თბილისში. ია ახლა ნუკრის დასთან ცხოვრობს თბილისის გარეუბან ლილოში. ნუკრი უმუშევარია. მას თირკმლის უკმარისობა აქვს და თირკმლის გადანერგვა სჭირდება, მაგრამ ამისთვის საჭირო 40,000 დოლარი არა აქვს. მისი ყველაზე დიდი სურვილია ოპერაციის გაკეთება შეძლოს და ისევ კარგად გახდეს. ორ დღეში ერთხელ ნუკრი სისხლის გამოცვლას იტარებს. ავადმყოფობის გამო მთავრობის
30
88
2
ხატავს. სადმე სხვაგან ცხოვრება რომ შეეძლოს, იაპონიაში ცხოვრებას ისურვებდა, „რადგან იაპონელები ძალიან მოხდენილები და ჭკვიანები არიან“. ზურა ბინიდან ბოლოს სამი დღის წინ გავიდა თბილისის ცენტრში სასეირნოდ. „სულ სახლში ჯდომა ძალიან მოსაწყენია, და როდესაც გავდივარ, უფრო შთაგონებით ვხატავ“. გამოჩენილი ადამიანი, რომელსაც შეხვდებოდა რომ შეიძლებოდეს, მაიკლ ჯორდანია; „მიყვარს სპორტი და სპორტსმენები, მაიკლთან შეხვედრა კი ყოველთვის მინდოდა“. ზურას უდიდესი ოცნება 2012 წლისთვის საკუთარი სახელოსნოა.
34 წლის მარიამი და მისი დედა, 55 წლის ნანი. ბინაში მათთან ერთად ცხოვრობს 37 წლის გიორგი (მარიამის ძმა) და 13 წლის მარი, გიორგის ქალიშვილი. ბინა ნანის მეუღლეს, უშანგის (მისი ჩარჩოში ჩასმული სურათი პიანინოზე დევს; ის 1994 წელს გარდაიცვალა) მისცეს 1985 წელს, პროფესიული დამსახურებებისთვის. ნანი საცხობში მუშაობს, ის ოჯახის ერთადერთი მარჩენალია. მარიამი უმეტესად სახლშია. ბოლოს სახლიდან ორი დღის წინ გავიდა, ეკლესიაში რომ წასულიყო. „ერთი სურვილის შესრულება რომ შეიძლებოდეს, პატრიარქთან შეხვედრას ვისურვებდი“.
43 წლის ინგას ბინაში ცხოვრობენ მისი ორი შვილი, 23 წლის კახა და 21 წლის დიტო, ინგას რძალი, 37 წლის მანანა, და მანანას 16 წლის ქალიშვილი თიკო. მარცხნივ: ბავშვების საძინებელი. ინგამ და მისმა მეუღლემ ეს ბინა 1995 წელს იყიდეს 4200 აშშ დოლარად, „რადგან ვაზისუბანში ბინები მაშინ ძალიან იაფი იყო“. ინგას აზრით, დღეს ვაზისუბანი „ღარიბი გარეუბანია, ჩემი თაობისთვის აქ საინტერესო არაფერია“. ინგას ქმარი ათი წლის წინ ავტოავარიაში დაიღუპა. ის და მისი ორი შვილი მუშაობენ და ოჯახის შემოსავალში შეაქვთ წვლილი. ინგა, რომელიც ლიტერატურის მასწავლებელი იყო, ახლა საცხობში მუშაობს. მისი ხელფასი თვეში 120 აშშ დოლარია.
34 წლის თეა თავის ბიჭებთან, 6 წლის მერაბთან და 8 წლის დათოსთან ერთად სამზარეულოში. ზემოთ: ხედი სამზარეუ ლოს ფანჯრიდან. თეამ და მისმა მეუღლემ, 50 წლის ვიტალიმ ბინა 9 წლის წინ შეიძინეს. ვიტალი მექანიკოსად მუშაობს, თეას საკუთარი ტანსაცმლის მაღაზია აქვს. ერთი სურვილის უფასოდ შესრულება რომ შეიძლებოდეს, თეა შვილებს საუკეთესო განათლებას მისცემდა. ბოლო შენაძენი, რაც მან გააკეთა, წინა დღით ნაყიდი კოკაკოლა იყო.
პენსიაზეა – თვეში 40 დოლარს იღებს. ბოლო ნივთი, რაც შეიძინა, სუნამო იყო, ორი კვირის წინ. ყველაზე ძვირფასი ნივთი, რომელიც აქვს, მობილური ტელეფონია. გამოჩენილ ადამიანთან შეხვედრა რომ შეიძლებოდეს, ალ პაჩინოს შეხვდებოდა, მის ყველაზე საყვარელ კინომსახიობს. დასასვენებლად ნუკრი იამაიკაზე წასვლას ისურვებდა, კუნძულის ბუნების და ანკარა წყლის გამო. დასასვენებლად ერთადერთხელ იყო ბათუმში, შავ ზღვაზე. კახას და თამუნას საძინებელი. 2006 წლიდან 2008 წლამდე კახა ერაყის ომში იყო, როგორც ქართული არმიის სამხედრო მოსამსახურე. საძინებლები მორთულია ომის სუვენირებით და ერაყის ფოტოებით, ასევე კახას ახალგაზრდა ცოლის ფაფუკი სათამაშოებით.
84
40 წლის ზურას და მისი დედის, 69 წლის მაყვალას ბინა. ოჯახმა ბინა 1985 წელს მიიღო. მაყვალას მეუღლე ორი წლის წინ გარდაიცვალა, ის ავეჯის ხელოსანი იყო და ბინაში არსებული ჩაშენებული ავეჯის უმეტესი ნაწილი მისი გაკეთებულია, მაგალითად როგორც ეს ლოჯიის ავეჯი მარცხნივ. ზურას ფიზიკური ნაკლი აქვს, ის და დედამისი დაახლოებით 100 დოლარის ოდენობის ქირის ხარჯზე ცხოვრობენ. თავისი დაავადების, ძვლების სისუსტის გამო, ზურას მუშაობა არასოდეს შეეძლო. დროის უმეტეს ნაწილს სახლში ატარებს, კომპიუტერთან, ან
25 წლის ქეთი თავის სასადილო ოთახში. ბინაში მეუღლესთან და პატარა ბავშვთან ერთად ცხოვრობს. ბინა ქეთის მშობლებს ეკუთვნის, რომლებიც მშობლიურ ქალაქ ხაშურში ცხოვრობენ. ქეთი სამი წლის წინ გათხოვდა, მისი ქმარი მაშინ 29 წლის იყო. ქეთის ქმარი უმუშევარია; ქეთი ქიმიის ფაკულტეტზე სწავლობდა, მაგრამ ახლა პერიოდულად სახლში მუშობს, როგორც კოს მეტოლოგი. აქედან თვეში 100 აშშ დოლარს იღებს. ქეთის უნდა, რომ მისმა ქმარმა მაღალანაზღაურებადი სამუშაო იშოვოს. ოჯახი და მისი კეთილდღეობა ქეთის მუდმივი საფიქრალია. ის ოცნებობს, რომ ოდესმე საკუთარი ბინა ექნება. ქეთის რომ სადმე სხვაგან ცხოვრება შეეძლოს, ისურვებდა, რომ რომში ეცხოვრა ოჯახთან ერთად. „მომწონს იტალიელები, ისინი ძალიან გვანან ქართველებს. იტალია და მისი კულტურა მშვენიერია“. ყველაზე შორეული ადგილი, სადაც ქეთი ყოფილა, მოსკოვია; იქ ათი წლის ასაკში იყო.
46
43 წლის აზა, დიასახლისი. ბინაში მასთან ერთად ცხოვრობენ მეუღლე, 44 წლის მერაბი, რომელიც ინჟინერია, და მათი შვილი, 21 წლის ალიკა, რომელიც თბილისში მძღოლად მუშაობს. აზა ბოლოს რამდენიმე საათის წინ გავიდა ბინიდან, რომ ცოტა ტკბილეული ეყიდა პირველ სართულზე მდებარე მაღაზიაში. აზა უკმაყოფილოა, რადგან უმუშევარია, თუმცა სამსახურის პოვნის იმედი დაკარგული აქვს. „არ მინდა ფინანსურად ჩემს ქმარზე ვიყო დამოკიდებული“. აზასთვის ყველაზე ძვირფასი მისი მშობლიური ქალაქი სენაკია. „რომ შემეძლოს, უკან დავბრუნდებოდი“. კითხვაზე, თუ მსოფლიოს რომელ კუთხეში ისურვებდა მოგზაურობას, აზა მპასუხობს: „ევროპის ნახვას ვისურვებდი. მე იმ თაობას ვეკუთვნი, რომელსაც ახალგაზრდობისას ევროპაში მოგზაურობის საშუალება არ ჰქონდა. ამიტომაც მინდა ევროპის ნახვა“. დღემდე მას მხოლოდ საქართველოს ფარგლებში უმოგზაურია.
ლალი თავისი შვილიშვილებით – 10 წლის დილარათი და 2 წლის ეკატერინეთი. დილარა ლალის ქალიშვილის, მაკას შვილია, რომელიც ანტალიაში ანიმატორად მუშაობს. ეკატერინე ლალის უფროსი ქალიშვილის, ეკატერინეს შვილია, რომელიც ამავე ბინაში ცხოვრობს მეუღლესთან, სოსოსთან ერთად. სოსო პროფესიონალი მორაგბეა. ლალის ვაჟი თეიმურაზი და მისი ცოლი ანა აქვე ცხოვრობენ. ბინა ლალის და მის გარდაცვლილ მეუღლეს კომპენსაციის სახით მისცეს 1984 წელს, როცა მათი სახლი თბილისის გარეუბან აფრიკაში დაანგრიეს. ლალის მეუღლე ამწის მემანქანე იყო და მშნებლობებზე მუშობდა. ის 2003 წელს გარდაიცვალა. მისი ფოტოები სანთლებთან ერთად სასტუმრო ოთახის ბუფეტს ამშვენებს.
25 წლის ილონა და მისი 1 წლის ქალიშვილი ლანა. ბინაში მათთან ერთად ცხოვრობს ილონას 29 წლის მეუღლე სამუელა, მათი მეორე ქალიშვილი, 7 წლის ანი და სამუელას დედა ოფელია, 53 წლის. ილონა დიასახლისია, მისი მეუღლე სამუელა – ავტომექანიკოსი; ოფელია მაღაზიის მფლობელია. ბინა ოფელიამ მიიღო 1981 წელს, როდესაც მას ტყუპები შეეძინა – ეს უპირატესობა იყო ბინის მიღებისას საბჭოთა კავშირში. ილონა ამ ბინაში 9 წლის წინ გადმოვიდა, როდესაც სამუელას გაყვა ცოლად მას შემდეგ, რაც სამუელამ მოიტაცა. მისი მშობლები არ იყვნენ თანახმა მოტაცებაზე, მაგრამ იფიქრეს, რომ სამუელა კარგი ქმარი დადგებოდა. „დღეს ბედნიერი ვარ ჩემს მეუღლესთან. ის მუშაობს და არ სვამს“, ამბობს ილონა. მოტაცების შემდეგ ილონა სკოლაში აღარ დაბრუნებულა, და არც არასოდეს უმუშავია, რადგან სამუელა ამის ნებას არ აძლევდა. მისი ოცნებაა სააბაზანოს გარემონტება და სარეცხი მანქანის ყიდვა. დასასვენებლად ოჯახთან ერთად შავ ზღვაზე წასვლა უნდა.
49 წლის ნატო, მისი მეუღლე 57 წლის მალხაზი, მათი შვილები – 16 წლის კონსტანტინე და 15 წლის გიორგი. ნატო და მალხაზი ინგლისურის მასწავლებლები არიან. დღესდღეობით ნატო დიასახლისია და მთავრობის მოკრძალებულ დახმარებას ღებულობს, როგორც საქართველოს სეპარატისტული რეგიონიდან, აფხაზეთიდან დევნილი. მალხაზს კერძო გაკვეთილები აქვს. ოჯახს თავი დღიდან დღემდე გააქვს. მალხაზი ამბობს: „ვაზისუბნის მოსახლეობა მხოლოდ იმაზე ფიქრობს, როგორ იშოვოს ფული ბაზარში წასასვლელად. ქალაქში ხალხი თეატრებში და ოპერაში დადის“. ოჯახმა ბინა ათი წლის წინ შეიძინა. ისინი მანამდეც ვაზისუბანში ცხოვრობდნენ. „ადამიანები დასაქმებულები უნდა იყვნენ. უმუშევ რობა ცუდია. განსაკუთრებით მამაკაცებისთვის. ქალს სახლშიც აქვს საქმე, საჭმლის მომზადება, ქსოვა, მეოჯახეობა. კაცებმა რა უნდა აკეთონ? ტელევიზორს უყურონ და ტელეფონის ზარს ელოდონ. სამუშაო ადგილები არ არის. ვისაც შეუძლია, ქვეყანას ტოვებს. მხოლოდ ერთი მეგობარი დამრჩა“. (მალხაზი)
43 წლის ია, იას რძალი, 32 წლის თეა და მისი 13 წლის ქალიშვილი ნუგო. თეას ქმარი, იას ძმა, ერთი წლის წინ გულის შეტევით გარდაიცვალა. ია და თეა იურისტები არიან; ია მუშაობს, თეა უმუშევარია. ბინა ოჯახს 1986 წლიდან ეკუთვნის. იას მშობლები ნუგზარი და ნანა, ორივე 66 წლის პენსიონერი, წლის უმეტეს ნაწილს სოფელში ატარებენ და სტუმრად იშვიათად ჩამოდიან. როდესაც თეა მოწყენილია, მუსიკას უსმენს ან ინტერნეტში საუბრობს. „სადღაც სხვაგან ყოფნაზე ვოცნებობ, მინდა პაიპაიში, ინდონეზიაში წასვლა. ჩემი ცხოვრების შეცვლაზე ვოცნებობ“. სამზარეულოს გვერდით მდებარე სასადილო ოთახი: ეს სივრცე თავდაპირველად არსებულ შენობას მუნიციპალიტეტმა მიუმატა, რადგან შენობა დროთ განმავლობაში ოდნავ გვერდით გადაიხარა.
52
9
70 წლის ანტონინა, მისი ქალიშვილი, 46 წლის ნანა და სიძე, 45 წლის ზურა. ოჯახი ვაზისუბანში ოთხი წლის წინ გადავიდა, როდესაც ამ ბინის ყიდვის საშუალება მიეცათ. ანტონინა ამბობს: „ვაზისუბანში ქალაქის ცენტრიდან გადმოვედით, და აქ ბევრად უფრო მომწონს. მყუდრო ადგილია, სუფთა ჰაერია და მაღაზიებში ფეხით შემიძლია სიარული. მე ხანში შესული ქალი ვარ და მინდა აქ მოვკვდე, ვაზისუბანში“. სამოთახი ან ბინაში ასევე ნანას და ზურას შვილი, 21 წლის ირაკლი ცხოვრობს; ის მსახიობია და თბილისში თეატრში მუშაობს. ნანას ხელფასი, რომელსაც ახლომდებარე მაღაზიაში მუშაობისთვის უხდიან, დღეში 8 ლარია (დაახლოებით 5 დოლარი). ანტონინა ექთნად მუშაობს საავადმყოფოში, ზურა უმუშევარია. ნანას მიზანია შვილს სახლი უყიდოს, რომ მან დაქორწინება და დამოუკიდებელი ოჯახის შექმნა შეძლოს.
71 წლის ნანულის და მისი შვილის, 45 წლის ნუგზარის ბინა. ნანულის მეუღლემ ბინა 1986 წელს მიიღო, როდესაც ინჟინრად მუშობდა თბილისის საფეიქრო ფაბრიკაში. ნანული ყოველთვიურად იღებს პენსიას 40 დოლარის ოდენობით. მისი ვაჟი უმუშევარია, სამუშაოს დროდადრო შოულობს. ოთხი კვირის წინ ავტოავარიაში მოყვა, როდესაც მანქანას ნასვამი მართავდა, და ახლა ლოგინში წევს ტრავმით და მოტეხილი ფეხით. რამოდენიმე თვეში დაქორწინებას აპირებდა, მაგრამ ქორწილი ავარიის გამო გააუქმეს. „1986 წელს მთელი ჩვენი ფული ამ ბინის ავეჯის შეძენაზე დავხარჯეთ. 1986 წლის შემდეგ ფული აღარაფერზე დაგვიხარჯავს. ახლა უკვე მოხუცი ვარ. საბჭოთა კავშირში ისეთი კარგი ცხოვრება გვქონდა, ხელფასები გვქონდა. ინჟინერ-ქიმიკოსად ვმუშაობდი თბილისის საფეიქრო კომბინატში, დიდუბეში; ქსოვილებს და ტყავს ვღებავდით, ჩემი მეუღლეც ინჟინერი იყო. ახლა კი სულ იმაზე ვფიქრობ, ეს რატომ დამემართა, ახლა ღარიბები ვართ“, ამბობს ნანული.
27 წლის ზინა შვილებთან, 7 წლის დავითთან და 4 წლის მარიამთან ერთად სასტუმრო ოთახში. ზინას მეუღლე ფერიზა სამსახურშია, ამჟამად პურის დისტრიბუტორად მუშაობს. ზინა დიასახლისია, წყვილის შემოსავალი თვეში დაახლოებით 200 დოლარია. ოჯახი ამ ბინაში ერთი წლის წინ გადმოვიდა, როდესაც სხვა ბინა გაყიდეს ვაზისუბანში და 50,000 აშშ დოლარად ეს ბინა შეიძინეს. ზინა გამუდმებით ფიქრობს ოჯახის ეკონომიურ მდგომარეობაზე, „ჩემი შვილების და ქვეყნის მომავალზე. მინდა, რომ აქ მშვიდობა იყოს. საზღვარგარეთ, რუსეთშიც და სხვა ქვეყნებშიც, ძალიან ბევრი ნათესავი მყავს, და იქ მშვენივრად არიან. ვნახოთ, თუ აქ ცხოვრება ცუდად წავიდა. სხვა ქვეყანაში გადასვლის წინააღმდეგი არ ვიქნები, თუ საჭირო იქნება. ნათსავები მყავს საფრანგეთში, და თუ ცხოვრება აქ ძალიან გართულდა, საფრანგეთში წავალ“. მისი უდიდესი სურვილი დავითის გამოჯანმრთელებაა. ბავშვს თვალის დაავადების გამო მარცხენა თვალში მხედველობა თითქმის არა აქვს. ხშირად სჭირდება ლაზერით მკურნალობა, რომელიც ოჯახს თვეში 50 დოლარი უჯდება.
69
59 წლის ლამარა (შუაში) და მისი ორი ვაჟი – 35 წლის ირაკლი და 25 წლის ლაშა; სურათზე ასევე არიან 29 წლის ქრისტინე, ირაკლის ცოლი, და მათი შვილი გიორგი, რომელიც ლამარას კალთაში უზის. ბინა ლამარას და მის 68 წლის მეუღლეს, ომარს ეკუთვნით. ის 1984 წელს მისცეს ომარს პროფესიული დამსახურებებისთვის. ომარი ბუღალტერია და დღესაც მუშობს. ის ერთადერთია ოჯახის წევრებს შორის, ვისაც მუდმივი სამსახური აქვს; თვეში დაახლოებით 400 დოლარს იღებს. ლამარა ახლახანს მოვიდა ეკლესიიდან, სადაც თავის შვილიშვილს, გიორგის, სურათი უყიდა; დღეს ბავშვის დაბადების დღეა. ერთი სურვილის უფასოდ შესრულება რომ შეიძლებოდეს, ლამარა ირაკლისთვის და მისი მეუღლისთვის ცალკე ბინას ისურვებდა. ყველაზე შორეული ადგილი, სადაც ლამარა ყოფილა, ახალქალაქია, ქალაქი სომხეთის საზღვართან, სადაც ზაფხულში მზარეულად მუშაობდა ევროპის მიწისძვრების მკვლევართა ჯგუფთან.
©მთარგმნელი | თათო შანიძე
KORPUS 18 Uta Beyer
41째42'18"N 44째52'46"E
KORPUS 18 Uta Beyer
View of Varketili, May 2011.
As everywhere in Europe after World War II,
duction lines, followed by an urgent need for
also in the USSR urban housing was in short
housing expansion.
supply throughout nearly all countries. Intensive industrialization and urbanization put enormous
A rather typical Soviet Microrayon is the district
pressure on the existing housing stock. Large-
of Varketili in the Eastern part of Tbilisi.Varketili
scale housing construction was begun at the end
is home to approximately 40,000 people, inhabit-
of the 1950s, when social housing projects,
ing less than 4 square kilometres, in approxi-
known as Microrayon, or Microdistrict, started
mately 10,000 apartments in 120 either 9-, 12-
being developed throughout the entire Soviet
or 16-floor buildings. Buildings can have up to 10
Union. For many Soviet families, receiving a
entrances. There are approximately 15 schools
room in a communal apartment represented a
and kindergartens in Varketili, 500 shops, 1 hospi-
step up in their housing. Housing in cities be-
tal, 1 police station, and 1 metro station, which
longed to the government; it was distributed by
connects the suburb to the city - via 6 stations,
municipal authorities or by government depart-
in 10 minutes. The name Varketili – meaning: “I
ments based on an established number of square
am kind” – was given to the district during the
meters per person. As a rule, tenants had no
time of its construction, and was meant as a
choice in the housing they were offered. Up to
good omen. Before its construction,Varketili was
the early 1980s, the limit of 9 square meters per
a lake district and pasture land, and since 1955
person held, after which it began to increase.
also home of “The Industry of Varketili”, with grape and fruit factories.Varketili's architecture
The former 'Georgian Soviet Socialist Republic' -
follows almost identical patterns used for almost
since its independence in 1991 the 'Republic of
all former Soviet cities, be it Riga, Moscow,
Georgia' – played an important role in supplying
Berlin, or Tbilisi. The calculated square meter
food products to the centralized Soviet econ-
limit per person in Varketili was 12.
omy since the 1960s/70s. Georgia's capital Tbilisi became the centre for various agricultural pro-
Today,Varketili is inhabited by a mix of different
with 7 staircases, two entrance doors and one
social and ethnic groups from the middle, lower
elevator each, each staircase leading to 18 apart-
middle or lower class, many of them newcomers
ments.
during the past 10 years, not originally from Varketili or Tbilisi. Apart from Georgians from other
The aim is to look beyond the decaying facades,
regions of the country,Varketili is also home to
the concrete anonymity, and neglected public
refugees/internally displaced from Georgia's au-
spaces of korpus 18, of Varketili, or any Soviet
tonomous regions Abkhasia and South Ossetia,
housing project as such, and to explore the in-
to Azeris, Armenians, Kurdish, Russians, and
sides, interiors, the private spaces, the hidden. In
Ukrainians.
a broader sense, the essay aims at investigating the existential and universal human concepts of
As everywhere in Georgia, unemployment is ex-
living, home, habitat, and belonging, and searches
tremely high in Varketili, and generating income is
for the elements that make 'a home' and are
the dominating topic in almost all families. Like
recognisable as 'home' beyond culture and his-
many former Soviet countries, Georgia is strug-
tory.
gling with transforming its economy into a globally competitive market economy, resulting in
The book consists of portraits of 18 korpus-18-
high unemployment rates. The aftermath of the
homes in 2011 and their inhabitants. Each home*
civil war as well as the unsolved regional con-
is represented as a story within the story, ac-
flicts are contributing to Georgia's economic dif-
companied by brief facts about the families -
ficulties.
names, ages, professions, their histories of living in Varketili - and information from the family
This photo book looks closely at one Varketili
members, about their homes, their hopes,
building: Korpus 18. It was the first building to be
dreams, or outlook on life.
completed in Varketili in 1981, and is home to 126 families; a 9-floor concrete housing complex
2011 marked the 30th anniversary of Korpus 18.
* The numbers on the following pages indicate the apartment numbers.
1
The apartment of Khatuna, 34, and her husband Shota, 48. The couple moved to Varketili from their home village seven years ago, in order to ensure good school education for their children. Both are unemployed. In the meantime, Shota lives in the village again, about 100 km away from Varketili, most of the year. Khatuna says: “I don't like the men drinking alcohol all the time. When my husband comes home, he drinks with the others.� The children Ani, 13, Gocha, 9, and Makiami, 14, all attend school in Varketili. In the photo frame on the wall: Shota's younger brother, who died at an early age in an accident in the village.
“We sold our cows in the village to be able to buy this
says Khatuna. The family bought the apartment for 5,000
apartment.Varketili was like paradise for me. I took my
USDollars - it is worth 30,000 today; the average monthly
children here out of the dark forest that our village was,�
income in Georgia is 200 USDollars.
Khatuna’s and Shota’s bedroom.
Above:View from the living room. Right: Bathroom.
10
Antonina, 70, her son-in-law, Zura, 45, and her daughter Nana, 46.
Irakli, 21, also lives in the two-bedroom-apartment; he is an actor
The family moved to Varketili four years ago, when they had the
and works in a Tbilisi theatre. Nana earns 8 Lari (approx. 5 Dollars)
chance to buy this apartment. Antonina says: "We moved here
per day from her work in a local shop. Antonina works as a nurse
from the city centre, and I like it so much better here. It's a cosy
in a hospital, Zura is unemployed. Nana's ambition is to buy a
place, it's got fresh air, and I can walk to the shops. I am an old
house for her son, so that he can marry and set up a separate
woman and I want to die here in Varketili." Nana's and Zura's son
family.
View from the living room.
71
Right: Anelia, 73, pensioner, with her cat Bagira
ing was just finished, it was the first in Varketili,
and the dog Lola. Above: Aneli’s and Anelia’s hus-
and we were so proud. The apartment was huge
band Iuri’s son, who died in Russia ten years ago.
and very modern compared to what we had be-
Both, Anelia and Iuri, 73, have worked as labora-
fore.” Today, she does not like the people in Var-
tory technicians in a Tbilisi flour factory for 30
ketili and spends most of her time at home.
years until the collapse of the economy due to
“Many people here are from villages, there are
the fall of the Soviet Union. The couple had re-
foreigners, they are too loud, have a different cul-
ceived the four-bedroom-apartment in 1981 for
ture, and little education. They shout out the win-
their merits in the factory. Anelia says: “The build-
dows all the time.”
Above: The family’s dog, Lola. Right: The living room.
Anelia and Iuri share the apartment with their daughter Nina, 50, unemployed, Nina's husband Alexander, 50, a sports teacher, and Nina's and Alexander's son Iuri, 29, a dentist. Anelia and Iuri together receive a monthly state pension of 120 Dollars. Anelia mends their income by cleaning two Korpus-18-shops on a daily basis, she gets 60 USD for this every month. Anelia's biggest wish is a higher pension, to cover everyday costs. “I want to be able to pay taxes and utilities, to buy food. I am tired of having to sell our objects of value to finance normal purchases, like my new glasses, that I had to buy three months ago. I have not bought anything important for the last 20 years.� In the photo: Anelia's husband Iuri in the couple's bedroom, taking a mid-day nap.
42
Nato, 49, her husband Malkhazi, 57, and their sons Konstantine, 16, and Giorgi, 15. Nato and Malkhazi are both English teachers. Today, Nato is a housewife and receives a modest government allowance as a refugee from Georgia's separatist region Abkhasia. Malkhazi gives private English lessons. The family survives from day to day. Malkhazi says: “Here in Varketili people only think of how to have money to go to the market. In the city, people think of going to the theatre and opera.� The family bought the apartment ten years ago. They had already lived in Varketili before.
“People must be busy. It's not good if people have no work. Especially
for the phone to ring. There are no jobs. Whoever can, leaves the
the men. Women have things to do in the house, cooking, knitting,
country. I only have one friend left.” (Malkhazi) Left: View from the
keeping the house.What can the men do? Watch television and wait
boys’ bedroom. Below: The study.
In the kitchen.
Nato’s and Malkhazi's bedroom.
13
Ia, 43, Tea's daughter Nugo, 13, and Ia's sister in
retired, live in a village most of the year, and only
law Tea, 32. Tea's husband, Ia's brother, died one
visit occasionally. When Tea is bored, she listens
year ago of a heart attack. Ia and Tea are both
to music or chats on the internet. “I dream of
lawyers, Ia works, Tea is unemployed. The apart-
being somewhere else, I want to go to Paipai, in
ment belongs to the family since 1986. Ia's par-
Indonesia. I dream of changing my life.” Left: Tea’s
ents Nugzari and Nana, both 66 years old and
bedroom.
The dining room, next to the kitchen. This area was added to the original building by the municipality recently, as the building, over the years, was slightly leaning sideways.
Left: Tea’s bedroom. Above: Poster in the corridor.
8
Keti, 25, in her dining room. She shares the apartment
family and their well-being is constantly on Keti’s mind,
with her husband and her young child. The apartment
she dreams of having her own apartment one day. If
belongs to Keti’s parents, who live in their home town
Keti could live anywhere in the world, she would like
Khashuri. She and her husband married three years
to live in Rome, with her family. “I like the Italians, they
ago, when he was 29. The husband is unemployd; Keti
are very similar to Georgians. Italy and its culture is
has studied chemistry, but now only sometimes works
beautiful.” The farthest place Keti has been to in the
as beautician in her apartment. She earns around 100
world is Moscow, when she was ten years old. Left:
USD from that work per month. Keti would like her
Dining room window.
husband to find a good job with a high income. Her
Above and right: The living room.
52
Aza, 43, housewife. She shares the apartment with her husband
could, I would move back there”. Asked where she would like to
Merabi, 44, an engineer, and their son Alika, 21, who works as a
travel in the world, she says: “I would like to see Europe. I am from
driver in Tbilisi. The last time Aza has left the apartment was a few
that generation, when we were young, we could not travel to Eu-
hours ago, when she bought some sweets in the shop downstairs.
rope. That’s why I always wanted to see it.” So far, she has only
Aza is unhappy to be unemployed, but has given up hope to find a
traveled in Georgia. Left:View from Alika’s bedroom. Above: Aza in
job, “I do not like to financially depend on my husband”. She con-
the loggia.
siders her home town Senaki her greatest treasure in life, “if I
The couple’s bedroom. Left: Traditional knifes as decoration on the bedroom walls.
The living room, with the bedroom in the background.
46
The apartment of Inga, 43, her two
ana’s daughter Tiko, 16. Left: The
sons Kakha, 23, and Dito, 21, Inga’s
children’s bedroom. Above: Inga in
sister in law Manana, 37, and Man-
the loggia.
Inga and her husband bought the apartment in 1995 for 4200 USD,
the household income. Inga, originally a literature teacher, now
“because the apartments in Varketili where very cheap then”. Inga
works in a bakery. She earns 120 USD per month. Above: The living
thinks of Varketili today as “a poor suburb, there is nothing inter-
room with one of the bedrooms in the background. Left: Wall dec-
esting here for my generation”. Inga’s husband died ten years ago
oration in the loggia.
in an accident. She and her two sons have work and contribute to
85
Albina, 35, with her son Giorgi, 7. Albina says, “I lived in Guria with
and we never returned to Guria.� Left: The loggia. Above: Darejani’s
my family, but ten years ago my daughter Darejani got sick and we
room. Darejani is 20 years old today and studies at university in
had to move to Tbilisi to ensure her treatment. We rented the
Tbilisi.
apartment in Varketili and my husband and I started working here,
Albina dreams about travelling to India, she watches Bollywood
give up the business. About Varketili she says: “I cannot say if I like
movies and likes Indian jewellery. So far, the farthest place she has
Varketili or not. It's just the place where I am.� Above and right:
been to is Baku, where she used to buy clothes, to re-sell them in
The kitchen.
Tbilisi. When some of her customers did not pay her, she had to
53
Tea, 34, with her sons Merabi, 6, and Dato, 8, in the
clothes shop. If Tea had one wish for free, she would
kitchen. Above:View from the kitchen window. Tea
ensure her sons to get an excellent education. The
and her husband Vitali, 50, bought the apartment 9
last thing Tea bought was Coca Cola the day before.
years ago.Vitali works as a mechanic, Tea has her own
Left: The boys’ bedroom. Below: Merabi and Dato playing comupter games in the living room.
5
Nukri, 32, in the family’s living room. Nukri shares the apartment with his brother Kakha, 34, a soldier, Kakha’s wife Tamuna, 20, and Tazo, 19, a cousin from a village, who studies in Tbilisi. Nukri’s father received the apartment during Soviet times in 1985. He had worked in a wood processing plant in Tbilisi for 15 years. The father now lives with Nukri's sister in Tbilisi’s suburb Lilo. Nukri is unemployed. He suffers from kidney failure, and needs a transplantation, but cannot afford the 40,000 USD for it. His biggest wish is to be able to afford the operation and get well again. Nukri undergoes blood exchange every two days. Because of his illness he receives a government pension of 40 USD per month. The last thing Nukri purchased was a perfume, two weeks ago. His most precious possession is his cell phone. If he could meet a famous person, he would like to meet Al Pacino, his biggest film hero. For a holiday, Nukri would like to go to Jamaica, because of its nature and the clean waters. The only holdiay he has spent before was in Batumi on the Black Sea.
Kakha’s and Tamuna’s bedroom.
room is decorated with war
Between 2006 and 2008 Kakha
souvenirs and photos from Iraq,
has served in the Iraq war for
as well as fluffy toys belonging
the Georgian army. The bed-
to Kakha’s young wife.
Left: Bathroom. Above: Kitchen cupboard.
9
Left: Lali with her granddaughters
also live here. The apartment was
Dilara, 10, and Eketarina, 2. Dilara is
given to Lali and her deceased hus-
the daughter of Lali’s daughter
band as compensation in 1984,
Maka, who works in Antalya as an
when their house in Tbilisi’s suburb
animateur. Ekaterina is the daugh-
Afrika was destroyed. Lali’s hus-
ter of Lali’s other daughter, Ekate-
band was a crane driver for con-
rina, who also lives in the
struction sites. He died in 2003. His
apartment, together with her hus-
photos together with candles dec-
band Soso, a rugby professional.
orate the living room cupboard
Lali’s son Teimuraz and his wife Ana
(above).
Left: Home-made stewed fruit, stored on the balcony. Above: The kitchen.
Ekaterina looking out of the living room onto the balcony.
84
Nanuli in her living room. She says: “We spent all our money in 1986 to buy furniture for this apartment. After 1986 we never spent money on anything again. I am old now. We had such a good life in the Soviet Union, we had salaries. I was working as a chemical engineer in a textile combinat in Didube, Tbilisi; we were colouring clothes and leather, my husband was also an engineer. And now I'm thinking all the time why this happened to me, we are poor now.�
The apartment of Nanuli, 71, and her son Nugzari, 45. Nanuli's late
Four weeks ago, he had a car accident, while driving drunk, and is
husband had received the apartment in 1986, for his work as an
lying in bed with trauma and a broken leg. He was about to get
engineer in a Tbilisi wool factory. Nanuli receives a monthly pen-
married in a months time, but the wedding was cancelled because
sion of 40 USD. Her son is unemployed, he has jobs occasionally.
of the accident.
The ceiling in the living room is covered with water stains and needs repair, which Nanuli cannot afford.
Chair in the kitchen.
86
Right: Ilona, 25, with her daughter Lana, 1. They share the apart-
agree with the kidnapping, but thought Samuela would make a
ment with Ilona’s husband Samuela, 29, their other daughter Ani, 7,
good husband. Ilona says: “I am happy with my husband today. He
and Samuela’s mother Opelia, 53. Ilona is a housewife, her husband
works and he does not drink.“ Ilona never went to school again
Samuela is a car mechanic, Opelia works as a shopkeeper. The
after the kidnapping, and never worked, as Samuela would not
apartment was given to Opelia in 1981, when she gave birth to
allow that. Her dream is to have the bathroom repaired and to
twins - in the Soviet Union a reason to receive an apartment with
have a washing machine. She would love to travel to the Black Sea
priority. Ilona moved into the apartment 9 years ago, when she
with her family for a holiday. Above: Ilona’s and Samuela’s bedroom.
married Samuela, after he had kidnapped her. Her parents did not
Right: The kitchen. Left: View through the broken kitchen window.
88
Left: Zina, 27, with her children David, 7, and Mariami, 4, in the liv-
many relatives abroad, in Russia and in other countries, and they
ing room. Zina’s husband Periza, 27, is at work, he currently works
are doing fine there. I will see if life will goes wrong here. I
for a bread distributor. Zina is a housewife, the couple’s income is
wouldn’t mind moving to another country, if necessary. I have rela-
approximately 200 USD per month. The family moved into the
tives in France, and if things get too difficult here, I would move to
apartment one year ago, when they sold another apartment in Var-
France.” Her biggest wish is for David to recover. He suffers from
ketili and bought this one for 50,000 USD. Zina thinks about the
an eye disease, and is almost blind on his left eye. The frequent
family’s economic situation most of the time, “about the future of
laser treatments cost the family 50 USD per month. Above: The
my children and the country. I want to have peace here. I have so
dining room.
Left: The living room. Above: Decoration in the children’s room.
Right: David watches TV in the children’s room. Left: Mariami at her desk.
30
Zura and his mother in the living room, with Zura’s painting on the wall. Due to his illness, a bone weakness, Zura was never able to work. He spends most of his time at home, on his computer or painting. If he could live anywhere in the world, he would like to live in Japan, “because of its immense neatness, and the Japanese are very intelligent”. The last time Zura has left the apartment, was three days ago, when he went for a walk in the city centre of Tbilisi. “Sitting around at home is very boring, and when I go out, I am also more inspired for my paintings.” If Zura could meet a famous person, he would like to meet Michael Jordan; “I love sports and sportsmen, and Michael is the one I always wanted to meet”. Zura’s biggest dream for 2012 is to have his own atelier.
The apartment of Zura, 40, and his mother Makhvala, 69. The
left. Zura is physically handicapped, he and his mother live off a
apartment was given to the family in 1985. Makhvala’s husband
monthly rent of approximately 100 USD. Above: Loggia window
died two years ago, he was a cabinetmaker, and many of the apart-
with vine growing outside along the balcony.
ment’s fitments were made by him, like the loggia furniture on the
In the kitchen.
The kitchen wall, above the telephone.
69
The apartment of the Sarjveladze family. Lamara (middle), 59, and her two sons Irakli, 35, and Lasha, 25; also in the picture: Christina, 29, Irakli’s wife, and their son Giorgi, on Lamara’s lap. The apartment belongs to Lamara and her husband Omari, 68. It was given to Omari in 1984, for his merits in his professional life. Omari is a bookkeeper, and still works as accountant today. He is the only family member with a regular job, he earns approximately 400 USD per month. Lamara just came home from the church, where she bought a picture for Giorgi, it’s his birthday today. If Lamara had a wish for free, she would like her son Irakli and his wife to have an apartment of their own. The farthest away place Lamara has been to is Akhalkhalaki, a town near the Armenian border, where she worked as a cook during the summer, for a European earthquake research group.
Right:View from Christina’s and Irakli’s bedroom. Below: The bathroom.
Left: Giorgi in Christina’s and Irakli’s bedroom. Above: In the kitchen.
2
Mariam 34, and her mother Nani, 55. They share the apartment
only source of income for the family. Mariam spends most of her
with Nani's son Giorgi, 37 (Mariam's brother), and Mari, 13,
time at home. She last left the apartment two days ago to go to
Giorgi's daughter. The apartment was given to Nani's husband
church. “If I had one wish for free, I would love to meet the Patri-
Ushangi (in the picture frame on top of the piano; he died in 1994)
arch.�
in 1985, for merits in his work life. Nani's work in a bakery is the
Left: The bathroom. Above: Wallpaper in the kitchen.
The loggia with TV, located between the balcony, kitchen and living room.
Korpus 18, July 2011.
KORPUS 18 is a Soviet era apartment block built in 1981 in Tbilisi, Georgia. The building was the first of several dozens to be finished in the area in the early 1980s. Korpus 18 is a 9-floor concrete housing complex with 7 staircases, each leading to 18 apartments, it is home to 126 families. This book portrays 18 families in Korpus 18 in 2011, 30 years after its construction.