High Tech & Innovatie special
NanoLab NL biedt faciliteiten voor universiteiten én het MKB
Over NanoLabNL
Als het aan Johan Holstein -onderzoekstechnicus Fysica van Nanodevices en coördinator van het Zernike NanoLab Groningen- ligt, zal het (noordelijk) bedrijfsleven de weg naar de gebouwen van de Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen op het Zernikecomplex in Groningen letterlijk steeds vaker weten te vinden. Waar ze de infrastructuur ter beschikking staat die onontbeerlijk is voor het slagen van toepassingen van de nanotechnologie en die anders -ook weer letterlijk- buiten het bereik van dat bedrijfsleven ligt.
kan ophoesten als een al langer gevestigd bedrijf.
met TNO en Philips Innovation Services,
Zeker niet in een tijd van economische recessie.”
de vier Nederlandse laboratoria op het ge-
Nanotechnologie werkt op een schaal van nanometers, miljoenste millimeters. Onderzoek doen op dit gebied vergt veel van een laboratorium, dat extreem schoon en zo veel mogelijk trillingvrij moet zijn. Via NanoLabNL exploiteren de universiteiten TU Delft, TU Eindhoven, Rijksuniversiteit Groningen en Universiteit Twente, samen
bied van nanotechnologie. NanoLabNL is De boer op
opgenomen op de Nationale roadmap voor
Die benodigde expertise en faciliteiten zijn bij
grootschalige onderzoeksfaciliteiten.
wijze van spreken ‘om de hoek’ te vinden, bij het NanoLab van de RUG. “Die kennis en apparatuur staan niet alleen de studenten en wetenschappers
snelste halfgeleiders, zo'n honderd keer sneller
ten dienste, maar worden ook ter beschikking
dan silicium. Als startend ondernemer maak
gesteld van het bedrijfsleven. Met de oprich-
ik dankbaar gebruik van de infrastructuur van
ting van NanoLabNL een aantal jaren geleden
het NanoLab en stel daarnaast als partner mijn
is deze koerswijziging tot een beleid geworden
expertise beschikbaar voor collega beginnende
en benaderen we het bedrijfsleven actief met de
ondernemers.”
mogelijkheden die we ze kunnen bieden. Om het aanschouwelijk te maken gaan we op verzoek met
Welkomstactie
de laptop en een powerpoint presentatie de boer
Commercieel denken vereist commercieel
op naar bedrijven die zich op een of andere wijze
handelen en dus heeft het NanoLab een heuse
bezig houden met nanotechnologie.”
welkomstactie voor potentiële klanten. Holstein: “Wij stellen tien vouchers beschikbaar ter waarde
Niko Tombros (l) en Johan Holstein in de 'cleanroom' van het NanoLab.
Grafeen
van 7500 euro per stuk, die nieuwe gebruikers
Een van de bedrijven die het NanoLab heeft weten
de mogelijkheid bieden om gebruik te maken
te vinden is het in Groningen gevestigde HQ
van onze faciliteiten en know-how. Afhankelijk
Graphene, een onderneming die zich specialiseert
van de processen en de benodigde apparatuur
in de karakterisering en productie van tweedi-
komt dat neer op zo’n vijftig tot zeventig uur
mensionale kristallen als grafeen en hexago-
die de ondernemer kosteloos ter beschikking
naal boornitride (hBN), ook wel 'wit grafeen'
staan. Een aantrekkelijke manier om kennis met
genoemd. Startend ondernemer Niko Tombros,
het NanoLab te maken en te ondervinden wat
oud-student van de Faculteit Wiskunde en
wetenschap en bedrijfsleven voor wat betreft de nanotechnologie voor elkaar kunnen betekenen.”
“Je kunt daarbij denken aan bedrijven die nóg
vaker nog ontbreekt het aan de juiste ontwik-
Natuurwetenschappen van de RUG: “Grafeen is
efficiëntere zonnecellen willen maken of MKB’ers
kelapparatuur. Het gaat namelijk om apparaten
een enkele laag van koolstofatomen. Je kunt het
die zich toeleggen op het vervaardigen van zeer
die een grote investering vergen. Een eenvoudige
vergelijken met een vlak bijenraat of kippengaas
www.nanolabnl.nl
geavanceerde detectoren”, vertelt Holstein.”Maar
machine kost al snel een paar honderd duizend
met de dikte van één atoom. Grafeen is twee-
www.rug.nl
het kan ook gaan om specifieke procestechnolo-
euro, een gecompliceerd toestel kan oplopen tot
honderd maal beter bestand tegen breken dan
www.hqgraphene.com
gie. Om tot het beste resultaat te komen is vaak
een bedrag van miljoenen euro's. Investeringen
staal, waardoor het voor zover bekend één van de
Contactpersoon: J.G. Holstein
kennis nodig die ze niet in huis hebben, maar
die een startende ondernemer net zo moeilijk
sterkste materialen is. Grafeen is ook één van de
Mail: nanolab-zernike@rug.nl
‘Wij werken uitsluitend voor een High Quality Market’ Ze hebben hun roots in de uraniummarkt, maar stellen hun expertise en faciliteiten al jaren in dienst van diverse nationale en internationale markten, waaronder de semi-nucleaire sector en de farmacie. Voor MKB en industrie -of die nu in Oost-Groningen of Zuidoost-Engeland is gevestigd- is Vos Mechanics Special Solutions dé lasspecialist en biedt ze totaaloplossingen op het gebied van engineering, cleanroomfabricage en -montage. RVS- en aluminiumproducten, equipement
Samenwerken voor nieuwe medicijnen Het 25-jarige Syncom heeft een helder streven: nieuwe medicijnen ontwikkelen. Het bedrijf werkt hiervoor samen met verschillende bedrijven, het UMCG en de RUG.
Special Solutions is sinds 1 januari 2009 een
zoals kleine tanks en vaten, piping en een
nieuwe onderneming binnen Vos Industrial
breed scala aan componenten. Hoe ingewik-
Group. Het bedrijf kent zijn oorsprong in de af-
kelder de opdracht, hoe beter ze bij ons past.
deling Special Products binnen de onderneming Zappey B.V. te Schoonebeek. Om aan de groei-
Megaopdracht
ende vraag van klanten tegemoet te komen heeft
Actueel is een megaopdracht voor een in En-
Special Solutions in 2009 een nieuw pand aan de
geland gevestigd bedrijf in de nucleaire markt,
Heemst in Klazienaveen in gebruik genomen.
waarmee Special Solutions dicht bij haar roots
wetenschappelijke kant, de RUG en het UMCG,
blijft. “De opdracht omvat het ontwerp, de bouw
krijgen we een vraag voor een bepaald medi-
Voorsprong
en installatie van elf verwarmde behuizingen
cijn. Wij maken vervolgens stoffen die Brains
Frank Borggreve, manager Special Solutions:
inclusief procesleidingen met bijbehorende
On-Line en ABL testen. Uiteindelijk komt daar
“Wij werken uitsluitend voor een High Quality
afsluiters en instrumentatie. Voor deze opdracht
een medicijn uit.”
Market. Door onze achtergrond in de uranium-
maken we gebruik van diverse sub-contractors
markt hebben we -om het populair te zeggen-
uit binnen- en buitenland. Special Solutions
Syncom is een Gronings bedrijf en begon 25 jaar geleden onder de vlag van de Rijksuni-
Samenwerkingsverband Noord-Nederland en
de lat altijd zeer hoog gelegd. Adel verplichtte,
produceert de leidingskids, inclusief alle com-
versiteit Groningen. Het maakt chemische
de provincie en gemeente Groningen steunen
omdat de eisen die in de wereld van uranium
ponenten. De bijzondere lastechniek die het
stoffen voor de farmaceutische industrie, die
het samenwerkingsproject. Daarnaast sluiten
worden gesteld significant hoger liggen dan
product vereist, de uitvoerige kwaliteitseisen en
er weer medicijnen van maakt. Hoewel Syncom
steeds meer bedrijven uit het noorden des lands
in andere branches. Dat geeft ons in onze
de kwaliteitscontroles op lekdichtheid (vacuüm)
inmiddels al wat jaren een zelfstandig be-
zich bij dit samenwerkingsverband aan, zoals
expertise een structurele voorsprong, die we
van het totale systeem, deed de opdrachtgever
drijf is, draagt het samenwerking hoog in het
Axon en Ofichem. Vries nodigt overige bedrijven
zorgvuldig bewaken en telkens bevestigen.”
voor Special Solutions kiezen.”
vaandel. Het bedrijf werkt nauw samen met het
uit Noord-Nederland uit om ook in dit samen-
Brains On-Line, gevestigd in Groningen, het
werkingsproject te stappen en bij te dragen aan
Orbitaal lassen
Andere marktpartijen van Vos Mechanics
Analytisch Biochemisch Laboratorium (ABL) in
het realiseren van het doel: het uitvinden en
Het lassen gebeurt bij Special Solutions zowel
Special Solutions zijn de farmacie, de vacu-
Assen, de RUG en het UMCG.
ontwikkelen van nieuwe medicijnen. Vries: ,,De
met de hand als met orbitaal machines, vol-
ümtechnologie en food.
beoogde activiteiten sluiten uitstekend aan bij
ledig geautomatiseerd. “We verrichten onder
Directeur van Syncom, Ton Vries, legt uit hoe
het Healthy Ageing initiatief, één van de speer-
cleanroomcondities laswerkzaamheden aan
de samenwerking vorm krijgt. ,,Vanuit de
punten van Noord Nederlandse economie.”
www.vos-mechanical.com