Oktober 2019
Magazine over Goes 50 jaar | Verhalen uit de dorpen
50 jaar
Jaargang 50 | Nummer 3 | www.goes.nl
6
2
Colofon ’Samenspel’ is een uitgave van de gemeente Goes en wordt viermaal per jaar huis-aan-huis in de gemeente verspreid. ’Samenspel’ biedt zo juist mogelijke informatie; er kunnen geen rechten aan worden ontleend. Overname van teksten en foto’s is alleen toegestaan na overleg met de eindredactie en met bronvermelding. Redactie Jiska van der Genugten, Heidi de Jager, Guusta van Loo, Amber Lukaart, Marjan van de Vreugde, Pien Wildeman en Mireille Zoet. Contact redactie (0113) 249 674, samenspel@goes.nl Vormgeving Nilsson Fotografie AndreaFoto (14), Blackdesk (12), Evert van Moort (19-24, 31), Hans Colijn (29), IVN Natuureducatie (34), Marcelle Davidse (1, 28-29), Marieke Lodder (5, 15, 32-33, 35, 36), Suzan Fotografie (6, 16-17) U kunt alleen op afspraak bij de afdeling Publiekszaken terecht. Maak uw afspraak via www.goes.nl of bel 14 0113.
26
Stadskantoor M.A. de Ruijterlaan 2 4461 GE Goes Postadres Postbus 2118 4460 MC Goes T 14 0113 (bij calamiteiten buiten kantooruren: 06-5329 8141) E stadskantoor@goes.nl I www.goes.nl
klimaatneutraal natureOffice.com | NL-077-958317
gedrukt
32
2
30 3
16 Artikelen
En verder
8 Serious Request 16 Beweegvisie 28 Ride for the Roses
Nieuwjaarsreceptie / Wij zijn Goes / Spooronderdoorgang / Tiny Forest / En nog veel meer
Rubrieken
Waarom deze Samenspel in plastic? Bijgevoegd bij deze Samenspel is een special over de slag om de Schelde van het blad de Spuije. Dit is het tijdschrift van de Heemkundige Kring. Normaal gaat dit blad uitsluitend naar de abonnees. U krijgt dit van ons cadeau. Zie meer informatie pagina 11 van deze Samenspel. Vanwege de bijlage was er plastic nodig om beide bladen tegelijk bij u te kunnen bezorgen. Dit plastic is gemaakt van afbreekbaar bioplastic (suikerriet) en mag bij het plastic of in de GFT container.
4 @Goes 6 Alle B-tjes helpen 10 Exposities in het Stadskantoor 14 50 woorden over 27 Kort nieuws 32 Goes voor elkaar
4
Samenspel
@ Goes Wij van de gemeente Goes over het werk
Op 14 septembe r opende Open Monumentend Meubel- en Rijtu ag bij igstoffeerderij C. J. Brouwer Hendrikskinde in ’s-Heer ren. Met het la ndelijke thema plezier’ was he ‘Plekken van t ook in onze ge meente volop ge nieten!
uiten zijn er okvrij en b ro l a is r o kruimte anto ook de roo Het Stadsk middels is In tot . d es w n u o zo omgeb rookvrije gereinigd en naar een Rookvrije w u o eb g in het p weg erkplek. O vitale stiltew generatie!
Achter de schermen zijn we sa de Bevela men met ndse gem eenten en Bevelande GR de n druk be zig met e nieuwe va en nieuw cature w e ebsite. On collega’s ze Goese staan er in ie d Say chee er geval m se! ooi op.
rengen van ens het aanb jd ti e, nk ft u Si r Corné himikade. Hee Projectleide aan de A. Joac er lt hi fa u as t es ay ow zijde 13 le duurzaam Bi falt? Op blad as t di op en al proefgered meer over.
der e vlin nder o . z j d i b m Deze enoe akel! auwtje’ g and en r i M l l r b n de Nede n, va ot in bruin Gesp ook wel ‘ chaars in raslande van g g s t n p word der is erg vinden o ontdekki in ie te l o v r o a e a m j D r. Een ehele het g ar vlinde Oele. a k n eitje teller Nie er d n i l v
5
Verhalen uit de dorpen ’s-Heer Arendskerke, ’s-Heer Hendrikskinderen, Wolphaartsdijk, Wilhelminadorp, Kattendijke en Kloetinge. Onze dorpen, ieder met z’n eigen sfeer, cultuur en bijzondere inwoners. In deze Samenspel vooral veel aandacht voor deze zes met wie Goes sinds 1970 één fijne gemeente vormt om te wonen, te werken en te leven. Vanaf bladzijde 18 leest u bijvoorbeeld de eigen verhalen van allemaal al lang in de dorpen wonende dames en heren, op de pagina’s 14 en 15 vertelt onze gemeenteraad wat zij zo bijzonder vindt aan de Goese dorpen en op bladzijde 26 vindt u alles over ‘Wij zijn Goes’, een nieuwe website voor en van inwoners. Volgend jaar bestaan we met z’n allen 50 jaar! Natuurlijk hebben we in dit nummer ook weer ’n inspirerend verhaal over duurzaam leven, zie pagina 6 en 7. Want al het goede van Goes bewaren we graag tot in de verre toekomst. De geweldige resultaten van het eerste half jaar Diftar (bladzijde 9) dragen daar ook zeker aan bij. Verder kunt u lezen hoe we onze 75-jarige bevrijding vieren (bladzijde 11) en, erg leuk: op woensdag 18 december aanstaande start de jaarlijkse Rode Kruis-actie van 3FM in Goes! Vanaf de Grote Markt lopen de dj’s in één week richting Groningen, om geld op te halen om jonge mensen te beschermen tegen mensenhandel. Op pagina 8 kunt u lezen dat ook in Zeeland mensen slachtoffer hiervan zijn en dat de aandacht voor dit verborgen drama dus heel welkom is. Vraagt u net als ik ook ’n plaatje aan tegen die tijd?
Margo Mulder BURGEMEESTER VAN GOES
50 jaar
Vanwege onze 50e jaargang vindt u bij de artikelen die te maken hebben met het thema 50 de button ‘50 jaar’. Bent of kent u iemand die een bijzonder verhaal heeft in het teken van vijftig? Mail uw verhaal naar samenspel@goes.nl en wie weet nemen we contact met u op voor de volgende editie.
6
Samenspel
am duurza
7
Alle B-tjes helpen! Plantaardig leven is super duurzaam Voor Maartje Verschure uit Goes is duurzaam leven geen modegril van de laatste tijd. Met het oog op dierenleed besloot ze al op haar zestiende dat ze geen vlees meer wilde eten. In de loop van de jaren kwamen er meer redenen bij die haar besluit ondersteunden. Nu is ze 39 en ongeveer vier jaar geleden besloot ze helemaal geen dierlijke producten meer te gebruiken. Enorm veel voordelen ‘Het eten van plantaardige eiwitten heeft enorm veel voordelen. Het is gezonder en beter voor het milieu, het klimaat, dierenwelzijn en de wereldwijde voedselvoorziening. Steeds meer mensen vinden dat er iets moet gebeuren en ieder doet dit op zijn eigen manier. Dit is goed. Ik wil me echt inzetten voor een verandering. Ik kies er daarom onder andere voor om veganistisch te leven. Verder probeer ik verpakkingsvrij boodschappen te doen en koop ik bijna nooit iets nieuws. Mijn huis is ingericht met tweedehands meubelen en ik koop zelden nieuwe kleding.
geen ideale oplossing. ‘Het zit nu eenmaal in mij dat ik de meest verantwoorde keuze wil maken, maar soms is dat gewoon lastig te bepalen. Neem bijvoorbeeld schoenen. Natuurlijk draag ik liever geen leer. Ik zou dus duurzame kunststof schoenen willen hebben, maar deze kan ik hier in de buurt niet kopen. Ik moet dan goedkope kunststof schoenen kopen die na een jaar kapot zijn en de prullenbak in gaan. Daarnaast betekent goedkoop in de kledingbranche ook vaak slechte arbeidsomstandigheden voor fabrieksarbeiders. Het nadeel van online vegan schoenen bestellen is dat er vervoerskilometers gemaakt worden. Daarnaast bestaat het risico dat de schoenen niet passen of tegenvallen en weer teruggestuurd moeten worden. Daarom kies ik er af en toe voor om tweedehands leren schoenen te kopen. Daar zijn dan in elk geval geen nieuwe grondstoffen voor gebruikt.’
Het gaat voor sommigen misschien best ver, maar voor mij is het volkomen vanzelfsprekend. Je kunt niemand iets verplichten en dat zou ook zinloos zijn. Wel ga ik af en toe het gesprek aan met mensen waarom ze bepaalde dingen doen. Ik doe dit uiteraard op een respectvolle manier. Maar het leukste is eigenlijk als je anderen positief kunt verbazen. Zo is mijn vriend geen veganist, maar we eten vaak samen of met vrienden of collega’s. Zij zijn dan vaak aangenaam verrast door de plantaardige keuken.’
Wat kunnen we doen? ‘Je kunt ook op andere manieren al snel iets bijdragen. Stap bijvoorbeeld over naar een duurzame bank en naar een energieleverancier die écht groene stroom levert. Neem je eigen zakjes en bakjes mee als je boodschappen doet. Je zult zien dat je er een heel eind mee komt. Je kunt ook je stem laten horen door zelf actief te worden bij een politieke partij die duurzaamheid hoog in het vaandel heeft staan. Zo ben ik actief binnen de werkgroep van de Partij voor de Dieren in Zeeland.’
Het hoeft niet perfect In gesprek met Maartje blijkt dat veganistisch en duurzaam leven (nog) niet eenvoudig is. Ze staat regelmatig voor keuzes en soms is er
Plantaardige horeca ‘Ik denk dat je het als gemeente ook makkelijk moet maken voor inwoners. Diftar is hiervan een goed voorbeeld. Hiermee maak
Onze inwoners houden van de stad en de dorpen, de groene ruimte en het water. Als gemeente willen we er hard voor werken om onze lucht zuiver, onze omgeving groen en onze stad leefbaar te houden tot in de verre toekomst. Daarom willen we energieneutraal zijn in 2045. We gebruiken dan geen vervuilende brandstoffen meer en alleen nog maar schone energie. Zo bewaren we al het goede van Goes voor onze kinderen en kleinkinderen. Dit bereiken we niet van de ene op de andere dag. Stapje voor stapje gaan we de goede kant op. Als gemeente én samen met alle Goesenaren. Elke bewuste duurzame keuze telt mee. Hoe klein ook: alle B-tjes helpen! In deze rubriek vertellen Goesenaren hoe zij in het dagelijks leven omgaan met duurzaamheid.
je duurzame keuzes standaard en maak je van minder duurzame keuzes uitzonderingen. Zo hoef je niets te verbieden of op te leggen en maken mensen die het niet zoveel uitmaakt standaard een betere keuze. Er zijn bijvoorbeeld gemeentes, universiteiten en ministeries in Nederland waarbij alle vergaderlunches vegetarisch zijn. Wil je vlees eten? Dat is ook goed, maar dan moet je er wél om vragen. Ik zou het bijvoorbeeld ook heel fijn vinden als er in de Goese horeca meer plantaardige opties op het menu komen zodat iedereen er wat bekender mee raakt.’
Tips van Maartje: e erlijkegeldwijzer.nl/bankwijzer wisenederland.nl/energievergelijker schonekleren.nl
8
Samenspel
3FM Serious Request: The Lifeline start in Goes Als u naar radiozender 3FM luistert, dan heeft u het vast al gehoord. Hun Rode Kruis-actie ‘3FM Serious Request: The Lifeline’ begint dit jaar in Goes! Van woensdag 18 tot dinsdag 24 december, trekken drie teams met 3FM-dj’s te voet door Nederland. Ze lopen van Goes naar Groningen terwijl ze 24 uur per dag live radio maken en acties bezoeken die luisteraars organiseren.
5
Mensenhandel De dj’s halen geld op om jonge mensen te beschermen tegen mensenhandel. Denk aan gedwongen uitbuiting in combinatie met bedreiging, geweld, afpersing, misleiding of machtsmisbruik. Wereldwijd zijn hier zo’n 25 miljoen mensen slachtoffer van. Oók in Nederland. Oók in Zeeland. Janety MenheereMonteiro is aandachtsfunctionaris mensenhandel bij de gemeente. Zij vertelt: ‘Seksuele handelingen tegen je wil, onderbetaalde fruitplukkers, arbeidsmigranten in slechte huisvesting, dat valt allemaal onder mensenhandel.’ Om mensenhandel in heel Zeeland aan te pakken, werken alle Zeeuwse gemeenten, opsporingsdiensten en zorg- en opvanginstellingen steeds meer samen op het gebied van opvang, ondersteuning en nazorg. Janety Menheere-Monteiro: ‘Ook inwoners kunnen ons helpen. Mensenhandel is overal aanwezig en er zijn heel veel situaties waarbij je je kunt afvragen of iets wel helemaal pluis is. Let daarom goed op, houd ogen en oren open en vertel het de politie als u het niet vertrouwt. Mensenhandel is een verborgen drama. Het is ontzettend goed dat 3FM en het Rode Kruis hier aandacht voor vragen.’
Startprogramma op de Grote Markt Op het moment dat deze Samenspel wordt gedrukt is nog niet bekend hoe het startprogramma op de Grote Markt in Goes er op woensdagmiddag 18 december precies uitziet. Zodra we weten wat de wandelroute door Zeeland is en welke dj’s zich dit jaar voor 3FM Serious Request inzetten, melden we dit via goes.nl en onze social media-kanalen. Actie Wilt u nu al in actie komen voor alle slachtoffers van mensenhandel in Nederland en daarbuiten? U kunt het hele jaar geld overmaken naar giro 661 van het Rode Kruis. Over een paar weken kunt u ook zelf in actie komen en geld ophalen of een plaatje aanvragen. Hierover leest u meer op:
npo3fm.nl
9
Eerste half jaar Diftar!
De resultaten van het eerste halfjaar Diftar zijn veelbelovend Het restafval is met 32% afgenomen ten opzichte van dezelfde periode in 2018. Dat is zo’n 200 ton afval dat niet de verbrandingsoven ingaat, maar verwerkt wordt tot nieuwe grondstoffen! Het GFT-afval is toegenomen met 45% en het PD-afval (plastic en drankenkartons) met maar liefst 80%! Een geweldig resultaat! Tarief 2019 Met de gemeentelijke belastingaanslag in maart is het basistarief voor de afvalstoffenheffing 2019 in rekening gebracht. Dit is € 126,00 voor eenpersoonshuishoudens en € 163,80 voor meerpersoonshuishoudens. Dit basistarief is aanzienlijk lager dan de afvalstoffenheffing die u de afgelopen jaren betaalde. Dit komt omdat de heffing in twee delen is gesplitst. Naast het basistarief gaat u
apart betalen voor het aantal keer dat u restafval stort. Voor inwoners met een afvalpas is dit € 0,40 per keer en voor inwoners met een rolcontainer is dat € 4,00 per keer dat de restcontainer wordt geleegd. Omdat het aantal stortingen pas bekend is aan het eind van dit jaar, wordt het tweede deel van de heffing pas in rekening bij de aanslag van 2020. U betaalt dan een basistarief 2020 én het aantal stortingen over 2019. Uw verbruik zien? De afvalpas of de chip op uw rolcontainer registreert hoe vaak u restafval heeft aangeboden. U kunt dit terugzien via het inwonerportaal op www.goes.nl/diftar. Met uw Digi-D logt u in. Vragen over de werking van het portaal kun u stellen via het telefoonnummer: 14 0113.
Medisch afval Als u een extra container of afvalpas gebruikt voor medisch afval, kunt u het gebruik van deze middelen ook op het inwonerportaal aflezen. Inwoners met medisch afval kunnen aanspraak maken op een kortingsregeling. Voor deze groep is naast het basistarief een vaste bijdrage bepaald van € 48,00 (eenpersoonshuishouden) of € 72,00 (meerpersoonshuishouden). De kortingsregeling is aan te vragen tussen 1 oktober 2019 en 31 december 2019. Het aanvraagformulier kunt u downloaden via www.goes.nl/afval onder het kopje ‘Medisch afval’. Wilt u het formulier thuisgestuurd krijgen dan kunt u dit aanvragen via het telefoonnummer 14 0113. U kunt de aanvraag rechtstreeks indienen bij Sabewa. De contactgegevens staan vermeld op het aanvraagformulier.
10
Samenspel
Exposities in het Stadskantoor
1
2
In de hal van het Stadskantoor zijn de komende tijd de volgende exposities te bekijken: December Goes in de Gouden Eeuw - Rembrandtjaar (1) Hoe zag Goes eruit tussen 1600 en 1700? Belangrijke blikvangers waren er al sinds de late middeleeuwen. Zoals het Stadhuis, de Grote Kerk, Slot Oostende, de Grote Markt en de kleinere markten, de vesten (toen nog met poorten) en de Stadshaven. Wat kwam er in de Gouden Eeuw zoal bij? Het Manhuis, waar welgestelden hun oude dag doorbrachten. De Latijnse School: het poortje aan de Kreukelmarkt herinnert er nog aan. De schutterstukken, die je nu in het Historisch Museum kunt zien, als de Goese Nachtwacht. En veel mooie grote huizen aan de kades en markten. Want ook in Goes bloeiden de handel en de kunsten, zoals in heel de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. De tentoonstelling geeft een beeld van hoe het was en wat er vandaag nog is. Door een archiefstuk uit 1665 weten we dat de eigenaar van Magdalenastraat 7 een prachtige kunstverzameling had, waaronder een schilderij van Rembrandt van Rijn. Dwaal in virtual reality door het pand en zoek de Rembrandt.
gemeentearchiefgoes.nl
Oktober en november 75 jaar Vrijheid - Slag om de Schelde (2 en 3) De Slag om de Schelde is minder bekend dan bijvoorbeeld de slag om Arnhem of de invasie in NormandiĂŤ, terwijl deze geslaagde slag heel belangrijk is geweest voor de bevrijding van Nederland. Ter gelegenheid van de nationale herdenking hiervan wijdt het Gemeentearchief een tentoonstelling aan de oorlog op de Bevelanden en de Slag om de Schelde. Bij herontwikkelingen worden er nog regelmatig objecten uit de Tweede Wereldoorlog aangetroffen. Pasgeleden gebeurde dit nog in het havengebied van Goes. In vitrines zijn dit soort vondsten te zien. Bij het Pykeswegje zijn een paar jaar geleden bunkers opgegraven en naar het Bevrijdingsmuseum overgebracht. Ook is er aandacht voor journalist Niek Karhof, die meewerkte aan het verzetsblad Vrije Stemmen uit de Ganzenstad. Goes werd bevrijd op 29 oktober 1944. Het blad werd voor de gelegenheid op oranje papier gedrukt. De tentoonstelling is een samenwerking van het Gemeentearchief en de regio-archeoloog.
3
11
Goes en de bevrijding Tijdens de Slag om de Schelde is Goes op 29 oktober 1944 bevrijd. Grote delen van Nederland worden pas een half jaar later bevrijd. De 75 jaar bevrijding wordt daarom door het hele land op verschillende momenten gevierd. Op deze pagina’s leest u hoe we in Goes stil staan bij 75 jaar bevrijding. Bevrijdingsconcert Op zaterdag 26 oktober is er in de Grote Kerk een bevrijdingsconcert. Vocaal Ensemble Cantare laat onder andere The Armed Man van Karl Jenkins en The Chichester Psalms van Leonard Bernstein horen. Het bijgevoegde blad de Spuije Het blad de Spuije van de Heemkundige kring De Bevelanden gaat helemaal over de Tweede Wereldoorlog op de Bevelanden.
Filmhuis ’t Beest Filmhuis ’t Beest vertoont op dinsdag 22 oktober een tweeluik over onderduikers in Zeeland, gemaakt door Rebecca van Wittene. Hierin staan Max Peereboom en Maurits Schaap centraal. Zij kenden elkaar niet, maar hadden wel veel gemeen. Ze belandden allebei in Zeeland, waren amateurfilmer én waren Joods. In deze documentaires zijn originele beelden gebruikt, gemaakt door de hoofdpersonen.
Op dinsdag 29 oktober is een extra besloten voorstelling met een documentaire van Van Wittene en een film over de bevrijding. Heeft u de bevrijding in Goes in 1944 zelf meegemaakt? Dan nodigt burgemeester Margo Mulder u hiervoor van harte uit. De aanvang is 14.00 uur. De toegang is gratis. Graag even aanmelden via (0113) 249 617 of c.vanden. wijngaard@goes.nl. Per aanmelding is een introducé welkom. Op dinsdag 29 oktober vertoont ‘t Beest de Engelstalige documentaire Black Watch Snipers , geproduceerd door Yap Films inc. Het verhaal draait om een peloton scherpschutters in de Tweede Wereldoorlog, gezien door de ogen van vijf mannen uit Canada’s meest legendarische regiment: de Black Watch. Straatnaamborden De straten in Goes die zijn vernoemd naar Goese verzetslieden krijgen een korte toelichting op het straatnaambord. Ook verzetsman Nicolaas Corstanje krijgt een vermelding in Goes-Oost. In 2020 krijgt Goes een tijdelijk holocaust monument. Paard van Troje De Goese uitgeverij het Paard van Troje heeft flink uitgepakt rond het thema bevrijding. Dit jaar verschenen ‘Breekbare helden’ en ‘Zeeland bevrijd!’, geschreven door Carla Rus. Een andere bijzondere uitgave is het stripboek ‘De scherpschutter, de Slag om de Schelde’, geschreven door Willem Meijer en getekend door Arthur Scheijde. Een Canadese reporter gaat in Zeeland op zoek naar een Duitse scherpschutter.
12
Samenspel
#Goesveilig Hoe veilig voelt u zich in uw woonomgeving? Heeft u regelmatig contact met uw buren? Ergert u zich weleens aan rommel op straat?
Heeft u de vragenlijst niet ontvangen omdat u niet tot de steekproef behoorde, maar wilt u wel iets kwijt over de veiligheid en leefbaarheid bij u in de buurt? Hierover kunt u altijd contact met ons opnemen via telefoonnummer 14 0113 en e-mail stadskantoor@goes.nl
Het zijn vragen uit de vragenlijst van de Veiligheidsmonitor die zo’n 600 willekeurig gekozen inwoners de afgelopen weken per post hebben ontvangen. Het onderzoek moet een goed beeld geven van de veiligheidssituatie in de gemeente Goes. De Veiligheidsmonitor wordt uitgevoerd door I&O Research en is een tweejaarlijks landelijk en gemeentelijk onderzoek naar criminaliteit, onveiligheid, buurtproblemen en het optreden van gemeente en politie. Het onderzoek in Goes begon enkele weken geleden, de resultaten verwachten we begin volgend jaar. Afstemmen op wensen en ervaringen De uitkomsten van het onderzoek gebruikt de gemeente voor het evalueren en verder vormgeven van haar veiligheidsbeleid. Burgemeester Margo Mulder: ‘Dat we weten wat onze inwoners van de veiligheid en leefbaarheid hier vinden, vind ik heel belangrijk. Ik hoop daarom dat zoveel
mogelijk mensen de vragenlijst invullen. Zo ontstaat een goed beeld van de veiligheidssituatie in onze gemeente en kunnen we ons
beleid nog beter afstemmen op hun wensen en ervaringen.’ Het invullen van de vragenlijst kan via internet of schriftelijk.
Nieuwjaarsreceptie of liever niet? Inwoners willen graag een gemeente die met hen meedenkt en meedoet. Ook ons college van B&W en de Goese politieke partijen vinden de verbinding met inwoners belangrijk. Dit jaar werken we daarom met vier participatie-pilots: vier projecten in de gemeente waarbij we inwoners actief willen betrekken. Een daarvan is de nieuwjaarsreceptie. Na de receptie in januari 2019 kregen we namelijk wisselende reacties: is zo’n bijeenkomst nog wel van deze tijd? Daarom vragen we ons af
of de nieuwjaarsreceptie op een andere manier moet worden georganiseerd of misschien wel helemaal niet meer. Via het digitale burgerpanel deden we een paar weken geleden een voor-onderzoek om te peilen of er behoefte is aan een nieuwjaarsactiviteit. Bijna 65% van de ondervraagden gaf aan dat zij niet vinden dat de gemeente een speciale bijeenkomst moet organiseren. De één vindt de start van het nieuwe jaar meer een familieaangelegenheid of viert het liever in eigen wijk of dorp, de ander vindt
dat de kosten beter aan andere projecten besteed kunnen worden. Wat vindt u? Vindt ú dat wij in 2020 nog een nieuwjaarsbijeenkomst moeten organiseren? En waarom wel of niet? Uw reactie kunt u sturen naar nieuwjaar@goes.nl of telefonisch doorgeven via (0113) 249 975. Ook als u met ons verder van gedachten wilt wisselen over dit onderwerp, kunt u via bovenstaande gegevens contact opnemen. Veel dank alvast!
13
Goes kiest voor duurzaam Bioway asfalt Op een deel van de A. Joachimikade ligt sinds kort Bioway asfalt. Dit asfalt is een stuk duurzamer dan ‘gewoon’ asfalt, waar veel bitumen in zit. Dit aardolieproduct is het ‘plakmiddel’ wat de deeltjes van het asfalt bij elkaar houdt. In Bioway asfalt is de helft van de bitumen vervangen door lignine. Lignine is een restproduct van de papierindustrie, dat nu vaak wordt verbrand. Zo krijgt deze afvalstof een tweede leven en is er 20% minder CO2 uitstoot tijdens het maken van het asfalt. Er is voor deze plek gekozen omdat het wegdek hier aan vervanging toe was. Volgens de aannemer kiezen we als eerste
gemeente in Nederland voor dit asfalt. We geven graag het goede voorbeeld, alle B-tjes helpen! Duurzame brandstof Ziet u binnenkort een vuilniswagen rijden van de gemeente? Die is nu een stuk schoner! En nee, dan hebben we het niet over de buitenkant of de inhoud, maar over de uitstoot. Onze wagens rijden sinds kort op 100% HVO-brandstof. HVO staat voor Hydrotreated Vegetable Oils. Deze synthetische diesel is gemaakt van oud frituurvet, dierlijke vetten en houtpulp. Hiermee halen we een flinke milieuwinst! De CO2-uitstoot is
in plaats van 3,2 kilogram per liter diesel, nu 640 gram per liter HVO. Volgens de leverancier zijn we de eerste gemeente die haar vrachtwagens voor 100% op HVO laat rijden. Het mooie is, dat onze trucks niet aangepast hoeven te worden, omdat ze al motoren hebben die geschikt zijn om op 100% HVO te rijden.
yourbioway.com
14
50
Samenspel
woorden over de dorpen
De mooie Goese dorpen hebben veel te bieden. Van unieke plekjes tot mooie projecten. In 50 woorden vertelt de gemeenteraad wat zij bijzonder vindt aan de Goese dorpen. Dick van de Merwe, D66 In 1970 werd een aantal dorpen na de gemeentelijke herindeling bij de gemeente Goes gevoegd. Wat heeft dat betekend voor de inwoners en de ontwikkeling van deze dorpen? Hoe wordt hierop terug gekeken? D66 stelt voor de inwoners van de betreffende dorpen te betrekken bij het beantwoorden van deze vragen. Vincent Mareels, Nieuw Goes Nieuw Goes vindt bewonersinspraak belangrijk, ook in onze Goese dorpen. Wolphaartsdijk moet nauw betrokken worden bij de recreatievisie, aangezien het dorp tot zover nog niet voldoende is gehoord. Binnenkort staat ook het landgoed in Kattendijke op de agenda. Hiervoor organiseert Nieuw Goes een inwonerspeiling. Uw mening is van groot belang! Johnny Lukasse, SGP-ChristenUnie De SGP-ChristenUnie ervaart dat de betrokkenheid in de dorpen groot is. Dat zie je ook als er onderwerpen spelen die invloed hebben op de leefbaarheid van het dorp. Men denkt mee en zoekt proactief naar kansen en mogelijkheden. We moeten hier goed naar luisteren, ons voordeel mee doen en stimuleren! Gert Kruitbosch, met dank aan Marinus Vuijk, VVD De Ambachtsheerlijkheid Kloetinge is te rangschikken onder de oudste dorpen van Zuid-Beveland. De naam ‘Wassenaar van
Zeeland’ heeft zij te danken aan de snelle groei van inwoners sinds het jaar 1900. Dit kwam door het gunstige belastingklimaat. Veel gegoede Goesenaren vestigden zich toen in Kloetinge. Thans heeft Kloetinge 3.377 inwoners.
Ferdi Korsuize, Partij voor Goes Een voetbalveld, tennisbaan, dorpshuis, geld voor dorpsraad en tweemaal per jaar een dorpsschouw. Het woongenot op de dorpen heeft de aandacht. Maar economisch? De werkgelegenheid, het winkelbestand (niet
15
50 jaar
Carel Bruring, GroenLinks GroenLinks (steun)fractie gaat ook samen op stap. Niet lang geleden huurden we een busje en hebben een hele dag het buitengebied van de gemeente verkend. We bezochten alle kernen. We verdiepten ons in de geschiedenis en in de eventuele actuele problematiek. Goes heeft meer te bieden dan de stad alleen! Wiert Omta, PvdA De kracht van Goes zijn de stad, de kusten van de Oosterschelde en het Veerse Meer en de dorpen die als parels en al eeuwenlang in het landschap liggen. Die dorpen moeten we koesteren. Dus zorgen dat de voorzieningen op peil blijven en het openbaar vervoer ook de dorpen ontsluit.
alleen eerste levensbehoeften)? De Partij voor Goes is voor vrije vestiging van bedrijven en winkels in de hele gemeente Goes. Floor van Lamoen, SP Onze Goese dorpen zijn stuk voor stuk uniek.
De SP wil dat de dorpen leefbaar blijven. Daarom zetten we in op het behoud van een goede busverbinding, huisarts, prikpost, school, winkel en een dorpshuis. Ook moet er een goede balans zijn tussen het dorp, recreatie en de verkeersveiligheid.
Izaäk Melse, CDA Zaterdag 14 september hebben wij tijdens Open Monumentendag, dankzij de inzet van vele mensen in onze dorpen met hun dorpsraden, weer kunnen genieten van al het moois wat er in de dorpen van de gemeente Goes te zien en te beleven is. Vanuit het CDA veel dank en erkentelijkheid hiervoor!
16
Samenspel
Bewegen op uw eigen manier Sport en bewegen is goed voor iedereen. In de eerste plaats voor de gezondheid want regelmatig bewegen verkleint de kans op (welvaart)ziekten.
Samen dingen ondernemen is ook nog eens heel gezellig. Dus samen bewegen verbindt mensen en is goed voor de samenleving. Maar misschien houdt u helemaal niet van sporten of vindt u de verplichting van vaste dagen en tijden niet prettig. Er zijn veel andere manieren waarop u in beweging kunt komen op een manier die bij u past. Samenspel ging op zoek naar voorbeelden hoe Goesenaren fit blijven en vond twee hele leuke verhalen. Voor je het weet is er 10 kilometer voorbij! De groep vrolijke wandelaars op de Oude Zeedijk is een bont gezelschap. John, Sija, José, Frits, Chantal, Mieke en Eline lopen
vandaag mee na een oproep via de facebookpagina Wandelgroep Buur4Goes. Sija: ‘Het begon vorige zomer met een oproep van Chantal. Zij wilde wandelen, maar niet alleen. Zo is er langzamerhand een groep ontstaan die 1 of 2 keer per week in wisselende samenstelling wandelt rondom Goes. We kenden elkaar niet, maar we hebben het erg leuk. Ik moet wandelen omdat het goed voor me is en in mijn eentje komt het er niet van. Maar dit is heel gezellig. Voor je het weet is er 10 kilometer voorbij!’ John is erg enthousiast over het systeem. ’Er is niks verplicht. Als er een oproepje komt via facebook of de chatgroep bepaal je zelf of je
meeloopt. We maken mooie tochten. Meestal tussen de 8 en 10 kilometer en soms ook langer. Het kan oplopen tot 15 kilometer. We zijn gemiddeld 2,5 uur onderweg. We lopen ook wel eens ergens anders hoor. Zo zijn we naar Westenschouwen en de Zwaakse Weel geweest. Ook hebben we meegelopen met de Fjoertoer Renesse. Dat was heel speciaal.’ De een loopt mee voor de gezelligheid, de ander moet bewegen van de dokter en weer iemand anders is door gezin en werk niet in de gelegenheid om bij een sportclub te gaan. Iedereen heeft zijn eigen reden om mee te wandelen. Over het antwoord op de vraag of deze wandelgroep écht helpt bij meer
17
Goes heeft voor de komende jaren een beweegvisie vastgesteld. Hierin staat wat de gemeente eraan wil doen om ervoor te zorgen dat elke Goesenaar met plezier kan bewegen op zijn of haar eigen manier. Wilt u weten wat er precies in staat? U vindt de beweegvisie Goes op goes.nl/beweegvisie
bewegen zijn de wandelaars het roerend met elkaar eens: ‘Absoluut! In je eentje heb je veel vaker een excuus om niet te gaan. Nu spreek je af en dat is toch een stok achter de deur. Het is niet verplicht, maar als je afgesproken hebt dan gá je gewoon.’ Wie het leuk vindt om ook eens vrijblijvend mee te lopen kan zich opgeven via Wandelgroep Buur4Goes op facebook. Iedereen uit de gemeente Goes mag meedoen. Fijner dan binnen sporten De Goese viervoeters Shiva en Truffel hebben het dik voor elkaar. Hun baasjes Nadine en Anja hebben de gezonde gewoonte om
minstens twee keer per week samen een lange wandeling met ze te maken. En dan niet even met mooi weer snel een rondje met het hondje, maar het serieuze werk. ‘We maken flinke wandelingen hoor’ vertelt Nadine. ‘Tijdens alle seizoenen door weer en wind. We vertrekken vanaf huis en lopen dan zo het groen rondom Goes in. In de zomer gaan we ook vaak naar het Goese Sas, dan kunnen ze lekker los rennen. In de winter gaan we naar het Poelbos. De honden zijn dan echt uitgeteld als we terugkomen.’ Het ziet er gezellig uit en omdat het vakantie is huppelt Nadines zoon Joey ook mee. ‘We hebben het ook heel leuk en het verveelt
nooit’ zegt Anja. ‘Maar we komen verder niet bij elkaar op de koffie ondanks dat we in dezelfde straat wonen. Toen ík drie jaar geleden Truffel kreeg als pup zijn we samen gaan lopen. Sindsdien is het echt vaste prik. Sowieso op maandag en dinsdag en vaker als het lukt met werk. De beweging is goed voor je, ik merk het echt en voel me er beter door.’ Voor Nadine telt ook de buitenlucht mee: ‘Het is gewoon heerlijk om buiten te zijn. Of het stormt, sneeuwt of regent maakt niets uit. Voor mij is dit ideaal, veel fijner dan binnen in een sportschool.’
18
Samenspel
De gemeente Goes telt zes dorpen. Ieder met een eigen karakter en bijzondere inwoners. Op de volgende pagina’s vindt u zes verhalen van dorpelingen over hun dorp.
19
Marten Wiersma (70) woont al veertig jaar met plezier in ’s-Heer Hendrikskinderen en is al meer dan zes jaar voorzitter van de dorpsraad. Binnenkort draagt hij het stokje over. ‘Toen mijn werk ongeveer 40 jaar geleden verhuisde van Middelburg naar Goes, vertrok ik van Serooskerke naar ’s-Heer Hendrikskinderen. Omdat dit praktisch was, maar ik vind het hier gelukkig ook erg prettig wonen. Er is echt een open cultuur in het dorp. Een paar jaar geleden werd ik gevraagd om een klein werkgroepje te leiden voor het opstellen van het eerste dorpsplan. Voor ik het wist was ik voorzitter van de dorpsraad. Zo gaat dat, je rolt er vanzelf in. Ondertussen ben ik ongeveer zes en een half jaar voorzitter en draag ik het stokje over. Na een paar jaar is een ander weer aan de beurt. Iedereen doet het op zijn of haar eigen manier. Het mooiste van het dorp is de verbinding van de mensen onderling. Zo is er een digicafé, waar mensen elkaar ontmoeten als ze moeite hebben met social media, smartphones of computers. Is je stofzuiger kapot? Dan krijgen we deze in het repaircafé misschien wel weer aan de praat. Dat scheelt toch weer een nieuwe stofzuiger. Zo helpen we elkaar en zijn we ook nog eens duurzaam bezig. Een win-winsituatie! Veel mensen zetten zich in voor het dorp. In 2017 vierden we het 750-jarig bestaan van ’s-Heer Hendrikskinderen met een groot dorpsfeest. Het is echt super om te zien dat er bij zo’n evenement vijftig á zestig mensen druk in de weer zijn met regelen en honderden mensen aan de festiviteiten meedoen. Op een dorp trek je snel naar elkaar toe, zo ontstaat er een diverse groep mensen met allerlei talenten. Die verbinding is erg belangrijk, want ook op een klein dorp doe je mee in de grote wereld.’
20
Samenspel
Harm de Vos (69) woont samen met zijn vrouw Henriëtte in ’s-Heer Arendskerke. Hij doet veel vrijwilligerswerk in het dorp en maakt in zijn vrije tijd ‘broeken’ van boomstammen. ‘Ik heb altijd in Goes gewoond tot ik ging trouwen. Ik wilde graag een koophuis en zo kwamen we terecht in ’s-Heer Arendskerke. In het begin vroegen we ons af hoe we hier tussen de mensen konden komen. Toen kreeg mijn vrouw een goede tip: de gymnastiek! Daar werden alle laatste nieuwtjes gedeeld en zo leer je mensen kennen. Je moet jezelf openstellen richting de buurt dus dat hebben we ook gedaan. Er is veel saamhorigheid in het dorp. Nog veel ‘ons kent ons’ en iedereen let op elkaar. Als je een keer hulp met iets nodig hebt, dan is er altijd wel iemand. ’s-Heer Arendskerke zit vol met mooie plekjes. Maar één van de mooiste plekjes in het dorp vind ik het toch wel doorkijkje in de Vermetstraat. We gaan dan ook graag een rondje lopen of fietsen samen. Ik heb altijd veel vrijwilligerswerk gedaan in de gemeente. Bij de kerk, in de Oranjevereniging, de Monumentencommissie en bij de EHBO. Daarnaast natuurlijk ook hand- en spandiensten als er eens ergens een lampje vervangen moet worden. Mijn mooiste momenten als vrijwilliger waren toch wel als we vanuit Ter Weel een dagje er op uit gingen met de mensen. Een soort laatste wens idee. Dan komen er ontzettend mooie verhalen los. Aan de tijd dat ik ging zwemmen met gehandicapten heb ik ook goede herinneringen. Dat is heel dankbaar werk. Van boomstammen maak ik broeken. Bijvoorbeeld als tafeltje of sierstuk. Deze hobby is ontstaan tijdens het snoeien als vrijwilliger. Dit is een boomstam die zich opsplitst in twee nieuwe stammen. Draai je ‘m om, dan is het een broek!’
21
Adri Hoogstrate (76) uit Kloetinge is nog elke dag tussen de fruitbomen te vinden. Naast dat hij alles weet over appels, peren, pruimen en kersen, kan hij uren praten over de geschiedenis van het dorp. ‘Ik ben geboren en getogen in Kloetinge en opgegroeid tussen de boomgaarden. Ik woon zelfs in hetzelfde huis als waar ik geboren ben. Mijn dochter heeft het bedrijf aan de Zomerweg als vijfde generatie overgenomen en doet het super. Ik mag mezelf gelukkig prijzen dat ik gezond ben en nog iedere dag kan helpen, heerlijk vind ik dat, lekker aan de slag in de boomgaard. Als we tegenwoordig een boomgaard planten, gaat dit met machines. Vroeger boorden we op één hectare zo’n 2.500 gaten van 60 centimeter met de hand, een flinke klus! Tijdens dat wroeten in de grond kwam ik steeds weer andere grondsoorten tegen, dat vond ik erg interessant. Ik verdiepte me hierin, kocht eens een boekje en mijn hobby was geboren. Er is zoveel te vinden over de geschiedenis van Kloetinge. Niet alleen in documenten maar ook in de bodem. Tijdens een bodemonderzoek tussen de molen en het jachthuis van de ambachtsheer, ontdekten we dat de vijver vroeger een dichtgeslibde kreek was. De vroegere bewoners van Kloetinge hebben hier het zand weggehaald. Als er ergens gegraven wordt of er wordt een sloot gebaggerd, moét ik altijd even een kijkje nemen. Ik kan het gewoon niet laten. Het is heerlijk wonen in Kloetinge, ik kan me geen andere woonplaats voorstellen. Het is vlakbij Goes en heeft een rijk verenigingsleven. Het dorp is prettig zoals het nu is, ik zou er niets aan willen veranderen. Wat wel een wens van me is, is dat iemand een boek maakt over de geschiedenis van het dorp. Er is zoveel informatie beschikbaar, dat lijkt me nou echt fantastisch. Als iemand zich geroepen voelt, hoor ik het graag!’
22
Samenspel
Ineke Meulenberg (68) woont al 43 jaar met veel plezier in Wolphaartsdijk. Ze is een echt mensenmens en coördinator van de vrijwilligerscentrale. ‘Ik ben voor mijn man naar Wolphaartsdijk verhuisd. Zelf kom ik uit Dordrecht. Van de stad naar een dorp was natuurlijk wennen. Ook voor het dorp want iedereen kende elkaar en ik werd mevrouw genoemd en sprak Hollands. Via de kerkgemeenschap en verschillende activiteiten in het dorp leerde ik al snel mensen kennen. Ik ben echt een mensenmens dus ik vind het leuk om een praatje te maken. Vanuit Inloop ‘Even d’r uut’ kwam ik erachter dat sommige mensen met kleine hulpvragen zaten. Zij hebben geen directe familie in de buurt, dus zo ontstond het idee van de vrijwilligerscentrale. Uiteindelijk hebben we dit in samenwerking met het SMWO en de dorpsvereniging opgezet. Ik ben één van de coördinatoren en daar ben ik trots op. In Wolphaartsdijk ligt de geschiedenis van mijn gezin. Toen ik hier kwam nam mijn man de boerderij van zijn ouders over. Ik heb een cursus voor boerinnen gevolgd in Goes waar ik veel heb geleerd. Tarwe zag er toen voor mij gewoon uit als gras! Nu heeft één van onze zonen de boerderij overgenomen. Hetzelfde gebeurde met het huis waar wij nu wonen, dat is van de (groot)ouders van mijn man geweest. Het mooie is dat iedere generatie in goede harmonie de zorg voor boerderij en huis voortzet. Wolphaartsdijk is een bruisend dorp, waar de mensen verbonden zijn met elkaar. Je hebt hier nog veel voorzieningen zoals een supermarkt, school en kerken en je bent zo in Goes, waar je gezellig kan winkelen. Mijn mooiste herinnering aan de verbondenheid is een avond na een vergadering. Ik moest terugfietsen naar de polder en ontdekte dat mijn fietslicht het niet deed. Iemand zei toen tegen mij “ach, dat geeft niet, je straalt zelf genoeg licht uit”. Die woorden draag ik nog altijd bij me, dat is namelijk ook wat ik wil doen.’
23
Ronald Versteeg (70) woont sinds 1984 in Kattendijke. Hij is actief in de dorpsvereniging en vaak met een stuk klei achter zijn draaischijf te vinden. ‘In 1984 ruilde ons gezin Middelburg in voor Kattendijke. We wilden graag de stad uit en de rust opzoeken. 35 Jaar later wonen we hier nog en ik kan me niet voorstellen dat we ooit weggaan. Mijn hobby is pottenbakken, ik zit soms uren achter de draaischrijf. Als er op het dorp een kindje wordt geboren, krijgt de kersverse dorpsgenoot een speciaal cadeautje. Mijn vrouw beschildert een beker die ik heb gebakken met de naam en de geboortedatum van het kindje. Deze wordt dan geschonken door de Vereniging Dorpsbelangen Kattendijke. In 1986 demonstreerde ik op de Kattendiekse dag het pottenbakken, vanaf die dag ben ik de feestcommissie ingesleept. 31 Jaar geleden is de feestcommissie de dorpsvereniging geworden en we zijn nog altijd hartstikke actief. Op het dorp is altijd iets te doen, van de kerstborrel tot paaseieren zoeken en knutselen met de kinderen. Eéns in de twee weken houden we in het dorpshuis een inloopavond en dat is hartstikke gezellig! Net zoals de eetmaaltijd in het dorpshuis. Een Belgische dorpsbewoner serveerde eens heerlijk Antwerps, een andere keer smulden we van de kookkunsten van een dorpsgenote die een Spaanse maaltijd verzorgde en binnenkort staat er misschien Surinaams op het menu. Met zo’n vijftig mensen genieten we hiervan en hebben we een heerlijke avond. Ik zet me nog altijd met anderen in voor het dorp. Je ziet wel dat het vaak de oudere mensen zijn die dit doen. Zo ben ik altijd druk bezig met de dorpskrant samen met een dorpsgenote. Vroeger waren dit allemaal losse A4’tjes en stonden we met zijn vijven rond de tafel om ze op de juiste volgorde te leggen. Tegenwoordig gaat dat een stuk makkelijker. Flyers maak en print ik nog altijd zelf. Ik denk dat mijn simpele printer al tienduizenden prints heeft gemaakt en daar komen er vast nog bij!’
24
Samenspel
Jaap Troost (76) woont elf jaar met zijn vrouw Maya in Wilhelminadorp. Een echte Zeeuw is hij niet, maar hij ziet zichzelf nooit meer weggaan uit Zeeland. ‘Ik ben geboren en getogen in Oud-Beijerland. Toen Oud-Beijerland enorm begon te groeien, begonnen we het dorpsgevoel te missen. Daarom zijn wij naar Zeeland verhuisd. We hebben vrienden in Goes en toen we op zoek gingen naar een nieuw huis kwamen we via hen uit in Wilhelminadorp. Ik weet nog dat ik dit huis met mijn vrouw binnenliep, we elkaar aankeken en wisten: dit is het. Toen we hier eenmaal woonden kwam het dorpsblad in de bus met de vraag voor versterking in het bestuur. Ik wil altijd graag iets bijdragen aan de samenleving, vandaar dat ik ben gaan informeren. Ik werd meteen in het diepe gegooid en aangenomen als secretaris. Henk Hoogerland zei toen tegen mij: “geen probleem joh, dat leer je allemaal vanzelf!” Daarna heb ik ook nog de rol als penningmeester op mij genomen, zowel voor de belangenvereniging als voor het Wilhelminahuis. Via het Wilhelminahuis werd ik weer benaderd voor de seniorenclub, daar ben ik de voorzitter geworden. Ik vind het best moeilijk om nee te zeggen, maar ik vind het natuurlijk ook heel leuk om te doen. Het is een fijne groep mensen waarmee we verschillende activiteiten ondernemen. Laatst hadden we nog een gezellige Jeu de Boules-middag met een hapje en een drankje. Dat ging door tot in de avond! Het mooiste van Wilhelminadorp vind ik het kanaal. Ik vind het heerlijk om samen met mijn vrouw langs het kanaal te wandelen of te fietsen. Vaak gaan we dan richting het Goese Sas. Maar ook in de polder voel je de rust en vrijheid van Zeeland. Je kunt eindeloos de verte in kijken, dat is heel bijzonder. Mensen waarschuwden mij altijd voor de geslotenheid van Zeeuwen, maar ik kwam erachter dat het vooral belangrijk is dat je jezelf openstelt. In Wilhelminadorp is er juist veel saamhorigheid. Spijt van onze verhuizing heb ik nooit gehad.’
25
De week van… wethouder André van der Reest
2
1
3
4 1. Intern overleg | 2. Overleg IKC | 3. Zomerschouw | 4. Fundraising dinner Maandag De week startte met een aantal overleggen met medewerkers. Dit geeft een goed beeld van wat er allemaal speelt. Iedere keer weer besef ik wat een mooi en gevarieerd takenpakket ik als wethouder heb. Vandaag had ik een voorbereidend gesprek voor Open Monumentendag, een gesprek over het bestrijden van eenzaamheid en een overleg over de vervolgstappen die we kunnen gaan zetten om Goes nog toegankelijker te maken. Dinsdag De dag begon met de collegevergadering en een presentatie over het parkeerbeleidsplan. Daarna had ik een boeiend gesprek met een instelling over zorg aan ex-gedetineerden. Verder had ik een overleg over het Integraal Kind Centrum Kloetinge. De bouw ligt op schema en over enkele maanden staat er een prachtig nieuw schoolgebouw voor de Kloetingseschool en Kibeo. 5
Woensdag Vandaag wandelde ik mee met de zomerschouwen in Wilhelminadorp en Kattendijke. Ondanks de warmte was het goed om tijdens de wandeling met bewoners te spreken over de staat van onderhoud van de openbare weg, het groen en hun dagelijkse leefomgeving. ’s Avonds woonde ik samen met mijn collega’s een Fundraising dinner bij. Dit werd georganiseerd door de Friends of University College Roosevelt. Er is een mooi bedrag opgehaald om buitenlandse studenten hier te kunnen laten studeren. Ook heb ik tijdens het diner nuttige gesprekken gehad en contacten gelegd met andere aanwezigen, waaronder vertegenwoordigers van het Scalda. Donderdag Een hele ochtend heb ik met medewerkers gesproken over Cultureel Erfgoed. Dit onder leiding van Erfgoed Zeeland. Heel nuttig omdat
het belangrijk is zuinig te zijn op al het moois en waardevols dat de gemeente Goes heeft aan cultureel erfgoed. ’s Middags had ik een gesprek met twee jonge ondernemers, die pas zijn afgestudeerd aan een MBO-opleiding in Goes. Met de hulp van de Zeeuwse Connectie proberen zij hun bedrijf nu door te ontwikkelen. Zij willen een bijdrage leveren aan de bestrijding van eenzaamheid onder ouderen door inschakeling van jongeren. Een mooi doel. Iets waar wij we ons als gemeente ook voor inzetten met het landelijke programma ‘Eén tegen eenzaamheid’. Vrijdag Vandaag een interessant gesprek gehad met de Zeeuwse Vereniging van Kleine Kernen en de VNG over het zogenaamde Right to Challenge. Gebrainstormd over wat erbij komt kijken als bewoners zelf meer initiatief willen nemen voor de leefbaarheid van hun buurt en aangeven het slimmer, beter, goedkoper of anders te kunnen doen.
26
Samenspel
Vinden en delen op Wij zijn Goes Wij zijn Goes. 37.653 inwoners verspreid over de stad Goes en zes omliggende dorpen. Elk met hun eigen verhaal, activiteiten en nieuws. Die verhalen moeten gedeeld worden, door inwoners voor inwoners. Een website voor en van inwoners ‘Wij zijn Goes’ is een nieuwe website voor en van inwoners. Deze website vervangt het verouderde Goesweb. Het is een platform waar u gemakkelijk en snel informatie over uw wijk of dorp kunt vinden én delen. Inwoners zien en beleven immers wat er speelt in hun wijk of dorp en kunnen dit het beste doorvertellen aan mede Goesenaren. De nieuwe website is sinds oktober live en wordt doorlopend aangevuld met nieuwe informatie. Op dit moment wordt de website gevuld door de wijk- en dorpsverenigingen.
Voor jong en oud De nieuwe website is voor jong en oud. U vindt er verschillende activiteiten van rommelroute tot bingoavond. Ook ‘Goes na schooltijd’ staat voortaan op Wij zijn Goes. Goes na schooltijd is gericht op activiteiten voor jongeren in de wijken en dorpen. Sociale kaart Elkaar ontmoeten en leuke activiteiten ondernemen is door de komst van de sociale kaart een stuk makkelijker geworden. Samen koken, een wandelgroepje, ontmoetingsplekken voor jongeren, en nog veel meer… Op Wij zijn Goes vindt u de sociale kaart van de
gemeente Goes. De sociale kaart geeft u een volledig overzicht van alle organisaties op het gebied van gezondheid, sport, jeugd en gezin, contact met de buurt en hulp bij (digitale) administratie. Heeft u zelf een activiteit of organisatie die past binnen de sociale kaart? Laat het ons weten via socialekaart@goes.nl. Vragen of ideeën? Heeft u vragen over Wij zijn Goes of ideeën om de website aan te vullen? Dan kunt u contact opnemen met Maaike Ottenhof, projectleider Goes Meedoen via m.ottenhof@goes.nl
27
Kort nieuws
Duurzaam inspiratiepunt Goes Goes wil een plek inrichten waar u naar toe kunt als u meer wilt weten en zien over verduurzamen van uw eigen woning en subsidies. Daarnaast zijn we benieuwd wat u op deze plek nog meer zou willen leren en
beleven op het gebied van duurzaamheid. Heeft u hierover ideeën, wilt u zelf een bijdrage leveren aan deze plek of betrokken worden bij de invulling? Stuur dan een bericht aan klimaat@goes.nl.
Welzijn op Recept Beweging en ontspanning zorgen ervoor dat u beter in uw vel zit. Wanneer u met psychologische klachten naar de huisarts gaat, kan deze ‘Welzijn op Recept’ uitschrijven. U gaat dan samen met een deskundige coach op zoek naar passende welzijnsactiviteiten. Dit kan iets sportiefs zijn, maar ook een
wekelijks kopje koffie of vrijwilligerswerk. Het deelnemen aan welzijnsactiviteiten helpt vaak klachten te verminderen. Ook Huisartsenpraktijk SenS in Goes en Huisartsenpraktijk Oortman in Kloetinge hebben zich nu aangesloten bij Welzijn op Recept.
Subsidie voor woningeigenaren De eerste stap op weg naar minder gebruik van energie is een goed geïsoleerde woning. Een goed geïsoleerd huis is comfortabeler en levert een minder hoge energierekening op. Sinds kort is het weer mogelijk om de landelijke subsidie energiebesparing eigen huis (SEEH) aan te vragen als u minimaal twee energiebesparende maatregelen laat uitvoeren. De subsidie is maximaal € 10.000 per woning. Kijk voor informatie over álle duurzaamheidssubsidies voor Goese huiseigenaren op duurzaambouwloket.nl
BAM Infra legt rotondes aan Aannemer BAM Infra legt de rotondes aan beide zijden van de spooronderdoorgang aan. Het Hartmanplein aan de zuidkant en het Kompasplein aan de kant van het Stadskantoor. De Terwellegang die onder het spoor doorloopt, verbindt de rotondes met elkaar. Zodra we weten wanneer de
werkzaamheden starten én wat dit betekent voor het verkeer en de omgeving, melden we dat rechtstreeks en via social media en Goesbeterbereikbaar.nl. Voor extra informatie kunt u elke woensdag tussen 16.00 en 17.00 uur terecht in ons infocentrum aan de Lijnbaan 14.
28
Samenspel
29
Ride for the Roses: het was fantastisch! Op zondag 15 september verwelkomde Goes ruim 7000 fietsers voor de landelijke Ride for the Roses. Duizenden deelnemers met een eigen, bijzonder verhaal. Het grootste wielerpeloton van Nederland fietste een geweldige eindopbrengst bij elkaar. Maar liefst 852.709 euro wordt overgemaakt aan KWF. Aan alle deelnemers, vrijwilligers en sponsoren: dank jullie wel!
ridefortheroses.nl
30
Samenspel
Bijna 350 meter kunst in de spooronderdoorgang
‘Spannend hoe het kunstwerk zich ontpopt’ George Schade vindt het spannend om te zien hoe zijn kunstwerk stukje bij beetje zichtbaar wordt in de spooronderdoorgang naast het station. Op de wand in de buitenbocht zijn typisch Goese bouwwerken te herkennen. In de binnenbocht laat de kunstenaar met verschillende ronde vormen ‘beweging’ zien. Het wordt het grootste kunstwerk dat hij ooit heeft ontworpen. De spooronderdoorgang is straks niet alleen een goede en veilige verbinding tussen het centrum en Goes-Zuid, maar ook kunstobject van bijna 350 meter lang. De kunstenaar ontwierp vorig jaar de tekeningen voor de twee betonnen wanden waar straks de auto’s tussendoor rijden. Hij kreeg de vrije hand, maar het moest wel ‘echt Goes’ worden. Dat is gelukt! In het midden op de buitenwand komt
het NS-station. ‘We hebben hier een prachtig station, maar dat valt de meeste mensen niet op. Hier op de wand komt het prachtig tot zijn recht!’ De televisietoren is al zichtbaar, net als de watertoren. ‘Ik heb voor negen karakteristieke Goese bouwwerken gekozen. Ook de molen, de grote kerk, het oude stadhuis, de katholieke kerk, het stadskantoor en stenen brug komen op de wand. Allemaal oriëntatiepunten. De golven op de wand verwijzen naar het belang van het water voor Goes door de geschiedenis heen en de naam van de onderdoorgang: de Terwellegang. Aan het einde van de wand staat een deel van het stratenplan’, zegt George. Hij heeft in braille zijn initialen en ‘2020’ toegevoegd, het jaar waarin de onderdoorgang opengaat.
In de binnenbocht is in het midden het Ouroboros symbool te vinden. ‘Een mooi en oeroud teken. Het staat voor eeuwigheid, vernieuwing, én hergebruik.’ De kunst op de wand in de binnenbocht is niet te zien voor wandelaars en fietsers. Zij kunnen de het kunstwerk in de buitenbocht wel bewonderen. De aannemer Gebr. De Koning, ProRail en de gemeente Goes bedachten hoe de kuns op de wanden kon worden aangebracht. De ontwerpen worden uit speciale panelen gefreesd en aan de binnenzijde van de bekisting aangebracht. Hierdoor ontstaat een diepte reliëf in het beton. Een deel van de bekisting is nu weggehaald, waardoor het kunstwerk zich langzaam ontpopt.
Volgend jaar rijden we onder het spoor door! Als alles volgens planning blijft verlopen, wandelen, fietsen en rijden we in het tweede kwartaal van 2020 door de spooronderdoorgang. De aanleg van de onderdoorgang is een nieuwe fase ingegaan. De eerste delen van de onderdoorgang zijn voorzien van wanden en vloeren. Na het spectaculaire weekend in april van dit jaar - waarin aannemer de Gebr. De Koning de spoordekken op hun plaats reden - is er veel werk verzet. Zo hebben we voor de zomervakantie de bouwkuip onder de spoordekken ontgraven met een zandzuiger. De spooronderdoorgang is nu helemaal zichtbaar. Wat er nog moet gebeuren: • Tot het einde van het jaar is de aannemer druk bezig met het aanbrengen van de laatste wanden en vloeren van de onderdoorgang. Verder starten we met het metselwerk voor de oostwand waar straks de voetgangers langs lopen. Volgend jaar gaan we de onderdoorgang verder afwerken; we brengen hekwerken aan, bestrating voor fietsers en voetgangers, asfalt voor de rijbanen en verlichting. • Twee nieuwe rotondes aan weerszijden van de spooronderdoorgang leiden het verkeer naar de Terwellegang, de straat onder het spoor door. De rotondes worden begin 2020 aangelegd.
1
2
31
32
Samenspel
Goes voor elkaar In ‘Goes voor elkaar’ draait het om actief zijn, meedoen in de maatschappij, veilig en prettig leven en zorgen voor elkaar. Op deze pagina’s vindt u verhalen die hierover gaan.
Frank Plessius, vrijwilliger in Goes Frank Plessius is vrijwillig coördinator van het tuintjesproject. Hij is de contactpersoon tussen mensen die hulp nodig hebben in de tuin en vrijwilligers die in de tuin helpen.
Margreet Weijts, vrijwilligster in Wolphaartsdijk Margreet Weijts is bijna een jaar vrijwilligster bij de Vrijwilligerscentrale Wolphaartsdijk. In het begin werkte ze alleen voor een oudere mevrouw, maar inmiddels helpt ze meerdere mensen.
‘Het zijn meestal oudere mensen, mensen met een beperking of mensen met een psychische achtergrond die het niet alleen kunnen, geen netwerk hebben en een minimuminkomen hebben. Ik ga bij de mensen langs om te bespreken wat er moet gebeuren. Soms help ik mensen dan gelijk met kleine klusjes. Het is leuk werk en ik heb er zelfs vriendschappen aan overgehouden!’ Frank merkt dat het aantal aanvragen toeneemt, maar het aantal vrijwilligers afneemt. ‘We krijgen ongeveer zeventig aanvragen per jaar en hebben nog maar twee vrijwilligers om het op te pakken. Dat is jammer. We hebben er eigenlijk vijf nodig om iedereen te kunnen helpen. We zoeken daarom nieuwe vrijwilligers, die het leuk vinden om te tuinieren en graag andere mensen willen helpen.’
‘Mensen helpen heeft mij altijd al getrokken. Voordat ik stopte met werken, had ik al bedacht dat ik dit wilde gaan doen. Ik vind het belangrijk om mensen aandacht te geven. Een kopje koffie drinken, met mensen meegaan naar het gemeentehuis of ze geruststellen bij een ziekenhuisbezoek doet wonderen.’ Margreet maakt zich zorgen over het vereenzamen van mensen. ‘Doordat ze langer zelfstandig wonen, raken ze steeds meer in een isolement. Ze krijgen minder aanspraak, zien minder mensen en blijven vaker binnen. Door bij mensen op bezoek te gaan, met hen een gesprek te voeren en hen aandacht te geven, maak je mensen niet alleen blij, maar ontvang je zelf ook heel veel dankbaarheid.’
33
Wilt u ook wat betekenen voor een ander? Vrijwilligerswerk is niet alleen leuk en afwisselend, maar u kunt ook écht iets betekenen voor een ander. Dat kan al door even een wandeling met iemand te maken, boodschappen te doen of door vervoer te bieden voor iemand die slecht ter been is. Op de website van Vrijwilligerspunt Goes vindt u vele vacatures waarop u kunt reageren. Meer informatie via (0113) 277 122 of op vrijwilligerspuntgoes.nl
Anne-Lies Peijen, vrijwilligster in Goes Anne-Lies Peijen geeft als vrijwilligster taallessen aan nieuwe inwoners van buitenlandse afkomst. Daarnaast organiseert zij praatgroepen, zodat mensen de taal beter onder de knie krijgen. ‘Ik heb een passie voor lesgeven, hou van contact met andere culturen en wil graag mensen helpen. De Nederlandse taallessen en praatgroepen sluiten hier perfect op aan. Het is mooi om te zien hoe mensen genieten van deze momenten. Ze leren de Nederlandse taal, maar leren ook mensen kennen en zijn even weg van huis. Als een les niet doorgaat, dan missen ze het echt!’ De lessen zijn voor alle nationaliteiten en mannen en vrouwen zitten bij elkaar. ‘Dat is niet altijd zo geweest, maar ik vond dat wel belangrijk. Op het werk zijn ze ook niet van elkaar gescheiden, het helpt ze mee te draaien in de maatschappij.’ Voor de taallessen zijn nog vrijwilligers nodig met een onderwijsachtergrond. ‘Vooral voor het aanleren van de basis, zodat mensen makkelijker kunnen instromen’.
Henriëtte Pepin, vrijwilligster in Goes Henriëtte Pepin komt uit Curaçao, is alleenstaande moeder van twee kinderen en woont nog geen jaar in Goes. Om mensen te ontmoeten en de Nederlandse taal en cultuur beter te leren kennen, is ze vrijwilligster geworden. ‘Ik heb altijd liefde gehad voor oudere mensen. Daar ligt mijn hart. Via SMWO ben ik in contact gekomen met een lieve oudere mevrouw. Ik ga nu drie uur per week leuke dingen met haar doen. Zij is zelf erg actief, maar durfde niet meer alleen te fietsen. Nu we samen gaan durft ze wel! Samen doen we boodschappen, koken we of hebben we gewoon een leuk gesprek’. Henriëtte is blij met het contact en hoopt dat meer mensen haar voorbeeld volgen. ‘Als je iets voor iemand kan doen vanuit je hart, doe het dan! Al is het voor jezelf maar iets heel kleins, voor de ander is het heel groot en belangrijk!’
34
Samenspel
Wat vindt u van het Marconigebied? We willen het Marconigebied aantrekkelijker maken én veiliger voor het verkeer. Dat kunnen we niet alleen. Dat doen we graag samen met u. Uit recent onderzoek blijkt dat dit winkelgebied een regionale functie heeft. Zowel inwoners van Goes als mensen uit de omgeving komen hier. De vraag is hoe we het gebied nog aantrekkelijker kunnen maken voor bezoekers. Daarom willen we onder andere weten wat de mensen missen die nu niet komen. Horeca? Een speelparadijs voor kinderen? Bepaalde winkels? Op basis van alle ideeën maken wij een toekomstbestendig plan. De raad beslist daarna hoe we het Marconigebied aanpakken.
In februari zijn alle betrokkenen al geïnformeerd over de komst van de Lidl op de plek waar eerst de Gamma zat. Net als de verkoop van de Agri-markt aan de Jumbo, zijn dit ontwikkelingen die gewoon ‘doorgaan’. Intussen denken we dus na over hoe we het hele gebied aantrekkelijker kunnen maken. ‘Graag horen we van (toekomstige) klanten, ondernemers, omwonenden en verkeersdeelnemers wat zij voor ideeën hebben’, zegt Carolien Eijkelenboom, projectleider Marconigebied. ‘De vorm waarin we dat
doen, hangt af van hoeveel mensen zich aanmelden. Dit kan bijvoorbeeld zijn via telefonische interviews en bijeenkomsten. Daarnaast willen we de gebruikers van dit gebied via de website oproepen om mee te denken.’ Wilt u ook helpen om het Marconigebied aantrekkelijker te maken? Stuur dan voor 26 oktober een e-mail naar: Marconi@goes.nl met uw naam, e-mailadres en telefoonnummer.
Groene vingers? Help mee in een tiny forest! Eind dit jaar gaan de jonge bomen voor de eerste drie tiny forests de grond in tijdens de feestelijke plantdagen. Vier tiny forests in Goes Goes krijgt vier minibosjes. De bosjes bij de Holtkampschool in de Goese Polder, bij de Kohnstammschool in Goes-Oost en bij de Wingerd in Mannee worden dit jaar aangeplant. De ontwerpen zijn al klaar. Eind 2020 wordt het tiny forest bij Auris de Kring aan de Tiendendreef aangelegd. De plantdag Wanneer de bomen precies de grond in gaan hangt af van het weer. De aanleg van het tiny forest noemen we de plantdag. Dit is een feestelijk moment. De bomen worden geplant en het tiny forest begint zijn vorm te krijgen. De leerlingen van de scholen helpen bij het planten van de bomen én treden op als echte boswachters. Aanmelden als vrijwilliger Het tiny forest is een bosje van de school én van de hele buurt. Samen zorgen we ervoor dat het tiny forest groeit. Heeft u groene vingers? Het tiny forest kan altijd vrijwilligers gebruiken! U kunt zich aanmelden als u uw handen uit de mouwen wilt steken tijdens de
plantdag, maar ook voor het beheer en onderhoud nadat het minibosje is aangelegd. Aanmelden kan door een e-mail te sturen naar Rick van Cleef van IVN Natuureducatie
via r.van.cleef@ivn.nl. Kijk voor meer informatie op ivn.nl/tinyforest
35
Evenementen in Goes Goes is goes presenteert iedere Samenspel een selectie van activiteiten in de gemeente. Komt u ook gezellig? Sponsorbijdrage Stichting Goes Marketing Een keur aan evenementen maakt Goes aantrekkelijk voor inwoners, bezoekers en voor het bedrijfsleven. Stichting Goes Marketing organiseert ieder jaar weer een aantal evenementen in eigen beheer, waaronder Goes Kinderstad, Goes Modestad en de Kerstmarkt. Daarnaast worden er tal van grotere en kleinere evenementen georganiseerd door andere initiatiefnemers. Ook deze dragen een steentje bij aan de levendigheid van Goes. Om deze initiatieven te stimuleren en een steuntje in de rug te bieden, kunnen organisatoren van evenementen in Goes een financiële bijdrage aanvragen bij Stichting Goes Marketing.
25 oktober Night Run Binnenstad 23 november Intocht Sinterklaas Stadshaven en binnenstad 29 november Black Friday Binnenstad 29 november Thank Goes It’s Friday Grote Kerk 7 & 8 december Kerstmarkt Grote Kerk en omgeving Dit jaar wordt de kerstmarkt nog mooier en luxer dan voorheen. Goes Marketing neemt zelf de organisatie weer op zich. En goed nieuws: de kerstkramen staan grotendeels binnen in de Grote Kerk. Rondom komen er houten chalets. Dus weer of geen weer: de kerstmarkt gaat door! Wel blijven er kramen staan in de Korte Kerkstraat en op het sfeervolle Weeshuispleintje.
Op www.goesisgoes.nl vindt u de meest complete kalender van Goes met nog veel meer activiteiten. Wist u dat u hier gratis ook uw eigen niet-commerciële activiteit of evenement mag plaatsen? Zo weten nog meer mensen u te vinden. Volg Goes is goes ook via: /goesisgoes /goesisgoes /goesisgoes goesisgoes.nl
18 december Start Serious Request Grote Markt Iedere laatste zondag van de maand is het koopzondag in de binnenstad van 13.00 tot 17.00 uur.
Wanneer kunt u een sponsorbijdrage aanvragen? U kunt een sponsorbijdrage aanvragen wanneer u organisator van een evenement in de gemeente Goes bent. Met evenement wordt bedoeld: ‘elke voor het publiek openbare, gratis of voor een gering bedrag toegankelijke verrichting van vermaak met een tijdelijk karakter’. Meer informatie Voor aanvragen of meer informatie kijkt u op www.goesisgoes.nl/praktische-informatie/ evenement-organiseren Of u stuurt een bericht naar Albert Boonman via albert@goesmarketing.nl.
36
Samenspel
#50goes
50 jaar
In de aanloop naar ons jubileumjaar belt burgemeester Margo Mulder aan bij een willekeurig huisnummer vijftig in onze gemeente. Dit keer belt ze aan bij mevrouw Sinac die in Kloetinge woont. Hoe lang woont u al op dit adres? ‘We wonen hier sinds juni 2018. Nog maar net een jaartje dus. Hiervoor woonden we in ’s-Heerenhoek, maar vanwege de voorzieningen hebben we besloten te verhuizen. Je bent vanaf hier zo in het centrum van Goes. Je hebt veel winkels, medische voorzieningen en verschillende supermarkten. En alles is op loop- of fietsafstand waardoor je niet meer afhankelijk bent van de auto.’ Woont u hier graag? ‘Jazeker! We wonen in een hele leuke buurt met vriendelijke mensen. De mensen zijn heel divers, zowel jong als oud. Dat zorgt voor reuring in de buurt. Maar ondanks dat er genoeg gebeurt, straalt het ook rust uit. Deze combinatie maakt dat we hier graag wonen.’ Wat zou het wonen in Kloetinge en onze gemeente nog fijner maken? ‘We wonen natuurlijk nog niet zo lang in Kloetinge, dus dat vind ik nog moeilijk te zeggen. We voelden ons hier direct thuis en hopen vooral dat we nog lang kunnen genieten van dit huis.’
Stadskantoor M.A. de Ruijterlaan 2 4461 GE Goes
Postadres Postbus 2118 4460 MC Goes
T 14 0113 E stadskantoor@goes.nl www.goes.nl