149
SALSOLACEAE :
CHENOPODIUM.
150
Chenopodium obovalum Moq. Tand. in DC. Prodr. XIII. 2. p. 73. Ambrina obovata Moq. Tand. Chenop. 40.
Chenopodium anthelminticum Willd. Spec. I. 1304. (ex obs. ad Ch. suffruticosum in ej. Enum. I. c.). Plenk. Ic. med. II. t. 166. (ex Dillen.).
ANNUA (Moq.), mihi probabilius perenais, CAULE pedali crasso rubello. FOLIA 8 —15 lin. longa, incluso petiolo 2— 4 lin. longo, 3—4 lin. lata, margine tenuiter revoluta, nervo medio subtus prominulo rubescente. FLORES 3/4 lin. lati, sessiles, glandulosi. CALYCIS Iaciniae orbiculari-ovatae obtusiusculae. — Odor valde aromaticus. (Moq. 1. c.) — Specimina non ridi.
Chenopodium Lycopi folio, perenne DHL Elth. 1. 78. t. 66. f. 76. (ic. bona, stirpis juvenilis).
Habitat in Brasilia austro-orientali: Sello; in America australi; Artaud. OBS. Ch. anthelmintico affine dicit cl. MOQUIM, foliis tamen oboratis subserratis multo minoribus diversum, nisi ejusdem iusignis varietas. — Egomet crederem, eam longe affiuiorem esse speciei praecedenti ejusque varietatem sistere solum proceriorem; ac multo probabilius mihi videtur ambas species esse perennes herbaceas, quam alteram suffruticosam, alteram annuam.
6. CHENOPODIUM ANTHELMINTICUM L. perenne, ereetum v. adscendens; caule herbaceo plerumque elato, angulato, viridi-striato, minute subglanduloso - pubescente mox calvescente, rarius sparsim hirsuto, infra médium vel nonnisi basi plerumque longe diffuseque virgato-ramoso, superne ramulis copiosissimis sensim abbreviatis patentibqs racemose spicigeris onusto; foliis majoribus rhombeo-ovatis ac oblongis, cuneata basi in petiolum longe attenuatis, acutis v. obtusiusctilis, inaequaliter incise sinualo-serratis, dentibus grossis elongatis integerrimis v. sparsim duplicatodentatis; foliis superioribus producte lanceolatis; floralibus lineari-
bus, demum integerrimis, omnibus tenuibus glabriusculis, subtus resinoso - punctatis, lacte viridibus; spicis glomerulifloris sensim explicaturis copiosissimis confertis, racemose compositis simplicibusque, a basi v. saltem supra mediam aphyllis, strictis patulis, raro patentissimis, terminali longe protracta; floribus polygamis, perfectis majoribus globosis, perigonio triente 5 — 4-fido, laciniis suborbiculari-ovalis obtusis; floribus femineis copiosissimis minoribus, verlice clausis, perigonio ore obtuse 3—2-dentato ecarinato; slaminibus exserlis libcris; stylo floris feminei plerumque elongato 3—5-fido, perfectorum utplurimum brevi 2—3-fido; germine subgloboso verlice papillis substipitatis cylindricis oleiferis rever sis comuto; semine laevissimo nitido atro castaneo. Tabula nostra XLVII.
Chenopodium anthelminticum Linn. Sp. 320. Moq. Tand. in DC. Prodr. XIII. 2. p. 73. Röm. et Schult. Syst. VI. 261. Ambrina anthelmintica Spach, Suit. à Ruff. V. 298. Moq. Tand. Chenop. 41. Atriplex anthelmintica Cranlz. Inst. 1. 207.
Var. a. GLABRATUM: caule foliisque subtus minutissime puberulis, sensim calvescentibus; spicis ramulorum demum elongatis, patulis; seminibus 5-4/12 lin. latis. Chenopodium anthelminticum Michx. Fl. bor. Amer. I. 173. Darlingt. Fl. Ceslr. 177. Barton Med. Fl. 11. 183. * t. 44. (ic. utcumque bona). Rafin. Med. Fl. I. 103. t. 21. (rudis). Desc. Fl. Ant. 1. 243. t. 57. (pessima). Chenopodium ambrosioides var. anthelminticum A. Gray Man. of Rot. 364. Chenopodium suffruticosum Willd. Enum. 290. (huc, nec ad Ch. ambrosioidem referendum, cui subjunxit cl. Moq. Tand.).
Var. ). SUBHIRSUTUM : caule pilis longioribus articulatis patentissimis sparsis hirsuto; petiolis foliisque subtus densius pubescentibus; ramulis spicigeris demum patentissimis; seminibus 4—3/12 lin. latis.
Salsolac.
HERBA perennis, odore gravi aromatico paucissimis tamen grato pollens, laete virens. CAULIS 1 ½ — 5-pedalis, tunc basi pollicem fere crassus, erectus, ramis arcuatim adscendentibus praelongis, attamen subsimplicibus, validis, foliosis. Specimina 1 — 2-pedalia inferne plerumque sunt simplicia vel aliquot ramis basilaribus e decumbente adscendentibus aucta. AXIS PRIMARIOS viridi - striatus, unacum ramis versus apicem alens ramulos florigeros alternos copiosissimos patulos, rarius ut videtur patentissimos, sensim elongaturos, longitudine a 12 ad 1½ poll. concinne decrescentes simpliciusque pedetentim evadentes, pyraraidem demum longe protractam 2—21/2-pedalem efformantes. FOLIA stirpium proceriorum majora cum petiolo, ad summum semiunciali, sunt 6—3-pollicaria ac 2½—1 poll. lata, rhombeo-ovata , reliqua nec non speciminum humiliorum inferiora rhombeo-oblonga ac sensim minora, acuta, tenuia, venis venulisque habita folii magnitudine subtus parum prominentibus ac glandulis crebris oleiforis, in vivo aureis consita; omnia, exceptis supremis floralibus integerrimis, ad ¼ v. ⅓ suae latitudinis inaequaliter sinuato-incisa sive grosse serrata, serraturis in quoque margine 7 — 5, modo integerrimis, modo parce, modo crebrius denticulatis , antrorsis ac saepe incurvis, acutis v. obtusiusculis. Facies INFLORESCENTIAE ONIVERSALIS pro varia stirpis aetate, magnitudine ac florum sexu praedominante, quam maxirne varia; gracilior ac uberius foliolata dum spicae sexu femineo pollent, densior magisque aphylla dum floribus hermaphroditis superbiunt. ínflorescentia stirpium humiliorum ac simpliciorum spicis suis, secus totam axis foliati longitudincm supra ejus medium erumpentibus, racemum sistit basi subcompositum lucidulum praelongum; in stirpibus vero procerioribus paniculam refert racemiformem superne subaphyllam, spicis uberrimam, patulam, 16—6-pollicarem, spica terminali simplici 3—1½ pollicari superatam. SPICAE reliquae longitudine sua inter 2 poll. et 3 lin. variant. FLORUM GLOMERULI 11—2-flori in rhachi puberula, nunc jam a basi, nunc saltem ultra medium semper ebracteolata congesti, sexu varii, l½—¼ lin. lati, glabri v. subpuberuli. FLORES HERMAPHRODITI fertiles sterilesque pentameri, immixtis paucioribus tetrameris; perigonii laciniis suborbiculari-ovatis, obtusis ecarinatis, sub anthesi patulis, mox conniventibus fructumque omnino occultantibus. FLORES FEMINEI longe copiosiores ac minores, globoso-turbinati; perigonii ore depresso 5—3—2-dentato, stylum exsertum arcte circumclaudente. STAMINA libera distincte exserta late linearia, antheris subglobosis, florum quorundam rudimentaria antheris subsessilibus cassis. GERMEN obovato-globosum, vertice glandulis subsessilibus oblongis v. cylindricis reversis, oleo aethereo turgidis aureis dense obsessum. OVULI integumentum simplex, plerumque rudimentarium, subdimidiatum, nucleum majore ex parte nudans. STYLUS florum perfectorum brevis, femineorum elongatus, longe frequentius 3—5- quam bifidus, stigmatibus valde papillosis. SEMEN florum perfectorum semper horizontale, florum femineorum nonnisi mutua pressione subinde verticale.
(haec frequentior) in prov. tlio de Janeiro, Habitant var. α. et prope urbem, Angra dos Regs alibique: Pohl; Morson; in australiore cisplatina: Sello. Occurrunt porro in finitima republica argentina circa Buenos Ayres: test. Hesler et Linn.; in ins. Antillanis, e. g. Porto Rico: Wydl. n. 213.; Harbados: Magcock (I. barbad. p. 11.5.; in México inque tota America septentrionali calidiore a territorio Missuriensi (S. Louis: Engelmann, Frank aliiquej usque ad oceanum atlanticum lrequentissime, inde versus Sept. rarius ac nonnisi sparsim usque ad 40° l. bor. (Pbiladelphia) , secus vias, sepes, in agris desertis ac ruderatis. Ex índia orientali var. ß. simul retulit D. ab Hiigel, absque dubio introduetam.
22