04
Argazkia: ESTHER BOTIKARIO
UDABERRIA 2016ko maiatza
Ez dut lurrik, ez dut estaturik, baina euskalduna naiz. Eta hori ez dit inork kentzen ahal, nire baitan dagoen zerbait delako
EDITORIALA Komunikazio birtuala 2. orrialdea
EUSKARA
Tus padres son un poco pesaos con eso del euskera 多no? 3. orrialdea
INTERKULTURALITATEA
Oreretako gaztetxeko eskalada taldea 6. orrialdea
Asmoaren atzean izkutatzen dena
MUNDUKO ARROZAK 2016
4-5 orrialdeak
ESKALADA
ERRIGORA Eskutik eskura
7. orrialdea
ON EGIN! 8. orrialdea
EDITOR IALA Komunikazio birtuala Komunikazio birtualak, pertsonen harremanak ulertzeko modua aldatu digu; edozein mugimendu sozial, kultural edo politikotan gabiltzanon artean eragin nabaria izan du bere arrakastak, mugikorra, posta elektronikoa, sare sozialak (Facebook,Twitter, whatsapp, etab...) eta bestelakoak tarteko. Berari esker, etxetik atera gabe eta modu erraz eta azkarrean, informazioa eskuratu, aztertu eta parteka dezakegu,
adieraztea, auzoan eskasian bizi diren etorkinen berri izan eta laguntzera gerturatzea baino. Kontua da, bai aurrez aurreko komunikazioa eta bai birtuala, zeinahi gizarte helburu lortzeko estrategian ezinbesteko tresnak ditugula, eta gainera, modu egokian konbina ditzakegula. Komunikazio birtualaren osagarri, eskerrak aurrez aurreko interakzioek onura nabarmenak
zeinahi gizarte gairen aldarrikapena eginez eta elkartasuna adieraziz,
dakartzaten, loturak sortuz pertsonartean, taldean, hala nola, partaidetza
jarlekutik mugitu ere egin gabe eta pertsonarteko komunikazioa hartu-
sentimenduari dagokionean.
eman birtualetara mugatuz partidu politikoak eratzeraino. Gure smartphone, tableta ala ordenagailutik atsegin duguna markatzea, sinatzea, birbidaltzea eskatzen digute eta mundua alda dezakegula sinesteraino.
Gizartean talde bezala aurrera egiteko arrakastaren giltzarria nolanahiko baina kalitatezko bilerak direla jakinda, gure kasuan, euskalduna eta Euskal Herria izaten jarraituko badugu, badakigu internetetik irentsitako informazioak digeritzeko eta ikasgaiak gorpuzteko
Iraultza honek, gizarte mugimendu gehienetan komunikazio
beharrezko izango ditugula pantailen bitartekaritzarik gabeko zuzeneko
estrategia berrantolatzea ekarri du, lortu nahi den helburuari begira
bizipen bizigarriak, mahai baten bueltan bezala nonahi, solasean bezala,
webgunea edota bloga lehenetsiz eta aurrez aurreko hartu-emanen
zernahitan. Ez baitira konparagarriak bizitzako jarduera gehienen
garrantzia auzitan jarriz. Halabaina, Meeting Professionals erakundearen
zuzeneko bizipena edota pantaila bidezkoa: esate baterako, Saretuzen
arabera, aurrez aurreko bilera batean fidelizatzen dira bezeroen %40a,
deialdiak e-postetatik jarraitzera mugatzea edota proposatutako hitzordu
eta bilera hauek ospatu ezean, negozioen %28a galdu liteke. Bada aurrez
batean parte hartzera etortzea. Edota bi urteroko Korrikari bazterretik
aurreko bilera, batzar eta gisako harreman eta komunikazioak
mobilarekin grabatzera mugatzea, bazterretik zure begiekin begira
zaharkitutzat dituenik, baita munduan barrena uneoro gertatzen denari
egotea, eta zer esanik ez ahal duzun neurrian metro batzuk korrika egitea,
garrantzia emanez auzoan gertatzen denari jaramonik egiten ez dionik
leloak oihukatzea, jende oldea elikatuz, gutasun gorpuztuan murgilduta,
ere, izan ere, errazagoa da Siriako migratzaileekin birtualki elkartasuna
ttipi-ttapa, ttipi-ttapa, korrika, ttipi-ttapa, ttipi-ttapa‌ Ez ala?
UN “TUS PADR ES SON ESO POCO PESAOS CON ” DEL EUSKER A ¿NO?
A K R S A U E Gogoeta:
Anek (12 urte, Gasteizen, bere amari): Ama, gauza bat esan behar dizut. Nik badakit etxean euskaraz hitz egin behar dudala eta ondo iruditzen zait, baina nire lagunekin beti hitz egiten dut gazteleraz, eta gure etxera etortzen direnean, nire lagunekin euskaraz hitz egin behar dudala esaten didazuenez, roilo bat da niretzat. Denbora osoan nago “euskaraz mesedez”, “euskara mesedez”, eta nire lagunek esaten dute “jope, apur bat astuna zara euskararekin, ezta?” edo esaten didate “zure gurasoak apur bat astunak dira euskararen kontu horrekin, ezta?”. Ama, benetan, roilo bat da. Amak: Bai, ulertzen dut, kuttuna. Dilema ederra daukazu. Lagunen gustura jokatu behar duzun ala etxeko nagusion gustura. Egia esan, nik ez dut ondo eramaten zuri gure etxean lagun euskaldunekin gaztelaniaz entzutea. Nik badakit zure lagunei gure etxera jolastera etortzea gustatzen zaiela eta nik beti pentsatu dut hemen euskaraz egiteko eskatzea ez zela gehiegizkoa, onuragarria zela haientzat. Haietako batzuek eskolan bakarrik entzuten dute, eta euskarak beste zerbaitetarako balio duela konturatzea eta erabiltzea ondo etortzen zaie haiei eta euskarari. Anek: Ja, nahi duzun guztia, baina nire lagunentzat eta niretzat roilo bat da. Azken aldi honetan ez ditut ekarri nahi. Amak: Bai, ulertzen dut ze zaila izan behar den. Izan ere, momentu honetan, niri ez zait konponbiderik bururatzen.
Amak pentsatzen eta esaten ez duena: Datorren urtean ez duzu zailtasunik izango, lasai egon. Institutura joango zara eta, zure neba nagusiari gertatu zitzaion bezala, han ere euskara ez da gelatik aterako, baina berari bezala, zuri ere ez dizu jada inportako gure iritziak edo aurpegi txarrak, kalean edo etxean zure lagunekin gaztelaniaz entzungo zaitugunean. Bake gehiago izango duzu. Bestalde, interesatzen zaizkizun komikiak, telebistako programak, interneteko telesailak, bideoklip gehienak… ez dira euskaraz aspaldidanik. Etxeko nagusiok ohituko gara eta halabeharrez amore emango dugu, garai hobeen esperoan (talde batean militantziak, lagun jakin batzuen eraginak, lanpostu jakin baten exijentziak, ume bat hazteko beharrak, noizbait garatutako kontzientziak… egunen batean euskarara berriro ekarriko zaituelakoan). Jakinda, hala ere, irakaslearekin eta gurekin egiten duzuna alde batera utzita, zure euskara lozorroan egongo dela, eta euskal elebiduna izatetik erdal elebiduna izatera pasatzen ari zarela, pixkanaka. Amelia Barquínen blogetik: https://abarquin.wordpress.com/2016/04/06/tus-padres-son-un-poco-pesaos-con-eso-del-euskera-no/
Etxe askotako errealitatea islatzen du Ameliaren idazlanak. Egin kasu amak nondik hitz egiten dion alabari: maitasunez eta soseguz. Bere lekutik hitz egiten dio, bere etxean nola hitz egiten den eta hitz egin behar den argi duenaren lekutik: hemen euskaraz bizi gara. Gauza bera egin zuten gure aitonamonek, eta besteak beste, horri esker bizi gara euskaraz hurrengo belaunaldiak, etxeko esparrua babestu zutelako kanpotik etor zitezkeen eragin, ideologia eta erasoak neutralizatuz.
Eta legeek eta erakundeek berdintasuna bermatzen ez diguten artean ezinbestekoa dugu galderak berritzea, nor eta zer garen, baita zer eta nola izan nahi dugun ere, gure jarduna norabide horretan zuzentzeko, baliabide eraginkorrez armatzeko/babesteko, hiztun eta komunitate gisa, norberarengandik hasita. Gure kasuan, hiztunon duintasuna eta autoestimua berreskuratzeko, diskurtsoak bezala bizipenetatik ateratako ikasgaiak barneratzeko beharko ditugu kantua eta dantza, kirola eta izerdia, lana eta jarana, horiexek erakutsiko baitigute bidea aurrerantzean ere.
A N U S A T O K E T R KULTUR A
Kultura edo pertsona • Pertsonek egiten dute kultura eta kulturak markatzen ditu pertsonak. Aldakorra da, garapena da • La cultura la hacen las personas y estas a su vez están marcadas por ella. • Guk ez dugu kulturekin topo egiten, pertsonekin baizik. • Con quien tenemos contacto es con la persona, no con la cultura.
Sensibilitsazio interkulturala Sensibilización de la interculturalidad. • Bere oinarrian oso “logikoak“ diren gauzak daude. Empatia du oinarri, interesa, jakinmina • Si hay un interés, una empatía, una curiosidad mutua tenemos la base para la sensibilidad intercultural • Ahaltasun soziala. Aniztasuna aberastasuna da. Arazoak kulturalak dira, sozialak, patriarkalak? • Es una competencia social. La diversidad es riqueza. Son las dificultades de tipo cultural, social, religioso, patriarcal? • Besterarekiko topaketan banakoaren ezagutza. Horrenbeste kulturen artean, banakoa ez ahaztu • Nos conocemos mejor en el contacto con el Otro. Entre tanta cultura, no olvidemos a la persona
Identitatea • Txikitan marka utzi duena. Bizitzan garatzen dena • Lo que nos marca en la infancia. Se desarrolla durante toda la vida • Besteekiko batzen nauena. Identitatea eta taldearen kide • Me une a otr@s; es lo mismo que ser parte de un grupo? O me separa de otr@s • Beste zenbaitengandik banatzen nauena. Bizitzaren zehar ere aldatzen joan daitekeena • O me separa de otr@s. Puede ir cambiando durante la vida
Kultura • Hitz honen erabileraz ulertzen duguna:…etnikoa, … • Qué entendemos como cultura; son sus marcas étnicas, subcultura, …
• Gizartearen mailako ezaugarria kontutan hartu behar da kulturan. Milieu delakoa kontutan hartu behar da. • En primera línea tenemos el carácter social de la cultura. Hay que contextualizarla con el grupo social y milieu.
• Bizitzeko modu baterakoi bat edo bizitzarako eredu bat, beste zenbait gizakirekin edo talde batekin bat dugun. • Describe la forma común de forma de vida o de muestras de entendimiento que compartimos con personas de un grupo.
• Kulturaren esanahia ez dago bakarrik jatorriari lotuta, nazioari edo eta etniari lotuta. • Con ello no la reducimos a una pertenencia a una etnia étnica o nacional
• Ez dauka esanahi zehatzik. Kontestualizaturik ulertu beharrekoa da. • No existe un término general; hay que entenderla, definirla y concretarla en su contexto.
• No debemos reducir a las personas a características culturales EUSKERATU • No debemos reducir a las personas a características culturales.
Interkulturalitatean Interculturalidad • Errespetua bai. Iainik ez / Con Respeto, Sin insultos • Irekiera. Onarpena / Apertura. Aceptación • Sentsibilitatea. Gure mugak ezagutu / Sensibilidad. Conocer nuestros límites • Gure ezaugarri kulturalen jabe izan / Tener conciencia de nuestras características culturales • Gu normalak garela, besteak anormalak pentsatzea / Pensar que nosotr*s somos *s normales • Besteen egoeraz eta sentimenduetaz kontzienteki ez jabetzea /Ignorar conscientemente la situación y los sentimientos del OTRO.
No Go-Mugak Mis límites • Gure baloreen hausnarpena egiten dugunean, balorren arteko prioritatea zehazten dugunean, zer onartzeko prest gauden eta zer ez zehatzago esan dezakegu • Una reflexión de nuestros valores, y de su escala de prioridad, nos hace darnos cuenta de lo que son nuestros límites al encontrarnos con otras características culturales
Kulturschocka Schock cultural
Gaizkiulertzeak Malentendidos
• Kulturschock delakoa eta integrazioa. Ondo sentitzen dena azkarrago integratuko da • A menudo se producen schocks culturales que retrasarán la posibilidad de la integración. El sentimiento de satisfacción facilita la integración
• Transkulturalitatea eraikitzeko gure artean diren berdintasunak bilatu egiten dira, Bestearekiko harremana, Arrotz den horrekiko, eta interakzioan elkar ulertzen saiatzen gara • La transculturalidad se construye buscando las cosas en común, en la búsqueda de contacto con el OTRO, con la persona extraña, y el intento de entender, a través de la interacción que se crea
• Onarpena • Reconocimiento
Komunikazio interkulturala Comunicación intercultural • Beste kulturekiko gizakiekin, arrotz zaizkigun kulturetako gizakiekin komunikatzeko malgutasuna, bai eta hausnarpena eta enpatia • Para la comunicación intercultural con personas de culturas que nos resultan extrañas por lo desconocidas, necesitamos flexibilidad, empatía y reflexión. • Bestearen jokuarauak ez ezagutzeak ziurtasuneza areagotzen du; nahiz eta agian jokuarauetan ezberdintasunik ez egon. • El no conocer las reglas de juego del OTRO nos da inseguridad; aunque quizá ni siquiera sean éstas diferentes. • Komunikazio interkulturalean, besteengan „mapa“ ezberdinak egon daitezkela kontutan hartu: barneko interpretazio sistema hizkuntzaren bidez, hau da, kanpoko interpretazio sistemaren bidez azaltzen da. Baloreak eta arauak hausnartu. Gaizki/ongi/hobe? • Tengamos en cuenta que la otra persona puede tener un „ mapa“diferente: un sistema interno de interpretación que se expresa por un sistema externo de interpretación (el idioma). Reflexión de valores y normas. Mal/ bien/ mejor?
• Sortuko dira, erritoak eta errutinak baloratzerakoan. Diferentziak badira, gaizkiulertzeak. Besteraren jokoarauen berri ez izan. Etnifikazioak eta Arrazekeriak • Surgen a la hora de valorar los rituales y las rutinas. Si estas son diferentes, surgen los malentendidos. Y si carecemos de la información sobre las reglas de juego del OTRO. Etnicismos, etnocentrismos y racismos
Komunikatzean arazo bereziak Problemas especiales en la comunicación • Inetrkulturalki laguntzen EZ duena : gatazka azkar konpondu nahiean, estrategiak sortu, gatazkaren benetako arrazoiei arreta eskeini gabe • Lo que NO ayuda interculturalmente: buscar estrategias para solucionar rápidamente un conflicto, sin mirar a las razones reales del conflicto. • Gatazkak prozesuak dira; tarteka ezin ekiditekoak, bainan eraikitzaileak ere. Gatazkak aurrera joateko aukera eskeintzen du ere. Lasaitasun haundiagoarekin hartzeko trebetasuna • Los conflictos son procesos; a veces inevitables, pero también constructivos. El conflicto nos permite avanzar. Más tranquilidad hacia sí mism* y hacia l*s otr*s
Horrenbeste kulturen artean, banakoa ez ahaztu Entre tanta cultura, no olvidemos a la persona
ELK
ARTA
SU
NA
Elkarbizitzarako bide egokiak Modos óptimos de convivencia • Bakoitzak gizarteari- ondokoaroi desira bat azaldu nahi dio • Cada persona tiene un deseo que expresarle a la sociedad, a quien tiene a su lado • Geure artean dauden berdintasuneak, amankomunean ditugun gauzak goraipa ditzagun. Bi borobilen arteko alde bateratua • Posibilitar entornos, lugares, grupos dónde un intercambio en confianza, dónde escuchemos y percibamos lo que piensa y siente la otra persona. • Más posibilidades de formación y reflexión sobre estos temas, ofertas p.e. con regularidad desde las instituciones. • Hablemos de todos los temas de identidad que quedan a veces marginados, relegados. • Geure artean dauden berdintasuneak, amankomunean ditugun gauzak goraipa ditzagun. Bi borobilen arteko alde bateratua • Gure pribilejioen hausnarpena egin dezagun eta hauetako batzuk bazterzeko prest egon gaitezen • que también desde l*s migrantes se reflexionen los propios prejuicios • que miremos más allá de lo que vemos a primeras. que también desde l*s migrantes se reflexionen los propios prejuicios • que consigamos una convivencia sin guerras • Que sigamos en discusión y en sensibilización mutua.
TXEKO OR ER ETAKO GAZTE ESK ALADA TALDE A
ORERETAKO GAZTETXEKO ESKALDA TALDEA
Noiz sortu zen taldea ? 2012ko urrian gaztetxearen urteurrena dela eta, Oreretako gazteok Gazte Asanblada berpizteko asmoz, momentuan ikusten genituen problematiken inguruan solasteko aukera paregabea ikusi genuen. Hortaz, hainbat gairen inguruan eztabaidatzeari ekin genion, hauei altenatibak bilatzeko asmoz. Horien artean, eskaldaren inguruko eztabaida sortu genuen, gerora, gaur egun “Oreretako Gaztetxeko Eskalada Taldea” denari sorrera eman ziona. Zergatik eta zertarako sortu zen ? Herrian, aukera gutxi genituela kirol hau praktikatzeko eta inguruan genituenak kostu ekonomiko handia suposatzen zutela ikusita, arazo honi alternatiba bat bilatu nahian hainbat gazteren ahotan eskalda talde bat sortzeko aukera partekatzen hasten da. Honen harira, herriari eskalatzeko espazio berri eta doakoak eskaintzea izan zen gure lehen apustua. Modu honetan, inoiz eskalatu ez duen zein eskalatzen duen jendeari, inongo buru hauste ekonomikorik gabe kirola hau praktikatu eta probatzeko aukera emateko asmotan jarri ginen martxan. Bide horretan, “K2a” egitasmoa baliatu genuen gure taldea herriari aurkeztu eta
lehen ekimena burtzeko: 1.Bloke Txapelketa Herrikoia. Zein izan da zuen bilakaera azken urteotan ? Azken lau urte hauen inguruko autokritika txiki bat egiteko garaia badela uste dugu. Lehen esan bezala gaztetxearen urtearrenean sortu genuen taldea, eta orduan egotzi genizkion helburuak eta egitasmoak , urtez urte, betetzeko gai izan ez garela onartzen dugu. Badakigu, ez dugula jakin izan asmatzen lan egiteko modutan edota antolamenduan. Baina ezinbestekoa iruditzen zaigu azpimarratzea, taldearen beherakadan faktore garrantzitsua izan dela taldeko bi kide galdu izana. Zorritxarrez egun bizi garen estatu espainiarrean, herritik eta herriarentzako lan egiteagatik espetxeratzen zaituzte terrorista zarenaren aitzakipean. Hau izanik gure taldekideak Arkaitz Anza eta Xabier Lujanbio galtzearen arrazoia, eta elkarrizketa txiki hau aprobetxatu nahi dugu hemendik eskerrik eta besakadarik beroena bidaltzeko. Eurre gaztiak !!! Eutsi goiari !!! Elkarrizketaren harira bueltatzen eta autokritika eginda, 1.Bloke txapelketa herrikoia antolatu genuen. Honek, espazio berri eta
doakoa eraikitzen lagundu zigun bertan erabilitako egurrak, bulderraren eraikuntzan ezinbesteko izan zirelako. Beraz , oztopoak egon diren arren gai izan gara bulderra bere osotasunean amaitzeko. Proiektua era autogestionatuan burutu dugu eta horretan oinarritzen gara ekimenak eta bestelakoak antolatzeko garaian, alaber , proiektua finantzizatzeko metxeroak, kamixetak, egutegiak eta ekimen ezberdinak izan dira diru iturri. Eta hemendik aurrera zer? zein da zuen helburua? Gure asmoa, taldearen sorreran finkatutako oinarrien baitan antolatzen jarraitzea da, eta iñoz eskalatu ez duen jendeari kirol honekiko lehen kontatktua eskaintzea, era berean, eskalatzen duen jendearen aktibazioa zein konpromezua bilatzea alternatiba berriak sortze bidean. Finean, urtero guretzako sostengu izango den txapelketa herrikoia antolatzea, baita buruan ditugun proiektu ezberdinak garatzea. Orain, taldea berpizteko gogotsu gatoz, indar biltze eta bultzada bat emateko asmoz iralerako “psicoblock” ekimena prestatzen ari gara. Eskualdean lehen aldia izango da mota honetako ekimen bat antolatzen dela, beraz, urarekin harremanetan praktikatzen den eskalada mota hau probatzeko gogoa duen oro animatzen dugu parte hartzera.
EUSKAL PRESOAK EUSKAL HARRIETARA ! SOKALAGUNAK EGINEZ GAZTEAK ELKARTU ETA KATEAK APURTU !
CC by SA Argia
k a z o r r A o k u d n u M
Munduko Arrozak 2016 Errenteria- Oreretan Munduko Arrozak 2004ean Bilboko San Francisco auzoan sortu zen herritar ekimen bat da.
modu desberdinak, aberasten gaituen aniztasuna. Festara
Ekimen honetan festa eta aldarrikapena batzen dira :auzo
hurbiltzen
direnak
arroza
desberdinen
dastatzeaz,musikaz,eta beste zenbait ekintzaz gozatu dezakete.
hauen eta bere biztanleen abandonuaren salaketa, instituzioekiko deia
Espiritu berberarekin ospatu nahi dugu Errenterian Munduko
hauen utzikeria dela eta, kulturartekotasunaren aldeko apustua, kultura
Arrozen 5. Festa.,maiatzak 22an, goizeko 11:00etatik 15:00etara,
eta pertsonen arteko aniztasunak dakarren aberastasunaren onarpena
Errenteriako Gamon Zumardian .
eta bizi baldintzen hobekuntzaren eskakizuna. Ordu ezkero, ekimen
Arrozen inguruan , gure herriko aniztasun kulturalaren
hau beste hainbat herrialdetara zabaldu da: Donostia, Durango,
adierazpenetara,mestizajera aldarrikapenetara,
Gasteiz, Gernika, Irurtzun, Iruùa, Errenteria-Orereta ‌‌
irekita egongo den espazioa eskaini nahi dugu.Egun honek elkar
eta parte hartzera
Gaur egun aldarrikapen hauek puri-purian jarraitzen dute, batik
ezagutu,kontaktuan jarri eta erlazionatzeko aukera eskaintzen du,
bat Europaren asilo politika lotsagarriak errefuxiatuen egoeran sortu
norberaren hainbat aurreiritzi eta estereotipo zalantzan jartzeko aukera
dituen ondorio larriak kontuan hartuta.
bat, elkarbizitza bermatzen duten jarrerak sustatuz. talde
Errenteria- Oreretako herritar guztiei arrozaren festa honetan
desberdinak,migratzaile ala ez, leku berean arroza sukaldatzen dute,
Festa,
honetan,
jatorri
desberdineko
pertsona
parte hartzera gonbidatzen zaituztegu,non arroza ikurra da, baina
bakoitza bere herrialdearen modura, edo nahi duen bezala.
benetako
Arrozak batzen gaituena adierazten du, eta hau sukaldatzeko
protagonistak Errenteria- Oreretako herritarrok
edozein jatorri eta sinesmenekoak garela ere .
gara,
Eskaerak egiteko azken eguna:
MAIATZAK 24 saretuzp@gmail.com
687 328 838
SARETUZ PROIEKTUA saretuzp@gmail.com Facebook: Saretuz Proiektua Twitter: @saretuzproiektua