België/Belgique PB 9000 Gent X 3/453 P-206233
nr.3
nummer 3 / jaargang 33 / oktober – november – december 2013 driemaandelijks tijdschrift / afgiftekantoor 9000 Gent X / P206233 Afzendadres en V.U. N. Decoodt, K. Astridlaan 155, 9000 Gent
IN DEZE EDITIE
2
|
04 |
20 | Nele Decoodt, Johan Verstraete, Greet Verellen, Mirja Pyysiäinen, Tine Sturtewagen, Griet Geudens, Carine Geboers, Amadou Traore, Stéphane Mbarga
teksten
foto’s
Mirja Pyysiäinen, Adam Musial, Dave Los Molinos, Emma Simpson, Luca Gargano, Jorge Diaz, Keith Page, Michele Solmi, André Pipa, Raphael Bick, Benjamin Fish, Andrew Wragg, Berndt Rostad, Hendrik Terbeck, John Ramatsui, Ray Morris, Sara Delaney, Kate Stuart, Johannes Lundberg, Filip Oudewinkels, Sévérine Pouplard, Marjan Van der Heijden, Giorgio Pino, Shirley De Jong, Peter Köves, Dieter Van Baarle, Jean-Pol Grandmont, René Kooijman, Alastair Smith, Ed Yourdon, Luigi Strano, Ray Garlick
eindredactie
Tine Sturtewagen
verantwoordelijke uitgever lay-out
Sander Belmans
Nele Decoodt
26 |
|3 04 |
PLEIDOOI VOOR BELGIË
20 |
12 |
PRO-POOR TOERISME
QUOTE
Hoe kan toerisme bijdragen aan armoedebestrijding?
18 |
26 |
28 |
GLOBAL CODE OF ETHICS FOR TOURISM
IN DEZE EDITIE
30 |
FOTOGRAFEREN OP REIS
32 |
PROTOS IN MALI
Arganolie coöperatie Taïtmatine
36 |
QUOTE
EXPERT TER PLAATSE
38 |
LAOS
42 |
BAZAAR MUNDIAL
44 |
KENIA
FAIR TRADE ARGANOLIE IN HET DIEPE ZUIDEN VAN MAROKKO
Fins Lapland in de winter
Een visie van KrisKras
Mountains of the Elephant Parade Trek
Jambo
38 | 44 |
pleidooi voor belgiĂŤ
4
|
T e k s t: T ine St u r te wa g en F o to ’s: K r i s K r a s , i s t o c k p h o t o
|5
pleidooi voor belgië
Buitenlanders die België nog nooit bezochten denken aan een saai land, gekend voor zijn frieten en chocolade maar wat nog meer? De Belgen, met voldoende gevoel voor humor en zelfspot, leggen zich neer bij deze misleiding. Als anderen dit land met zijn enorme kunsthistorisch erfgoed, zijn meer dan 60 UNESCO werelderfgoed-plaatsen en zijn bizarre carnavals links willen laten liggen, so be it. Maar nu de waarheid: België is een land waar mensen goed leven. Er is een sterk sociaal vangnet, liberaal gedachtengoed, een levendige theater- en artistieke scene en fenomenaal eten. Belgisch bier is goddelijk en eindeloos in variëteit.” Tot zover de Lonely Planet over België (http://www.lonelyplanet.com/belgium). Dus... waarom naar de andere kant van deze planeet hollen als je elk weekend iets anders kan plannen in je eigen kleine landje. We stellen alvast enkele weekends in België voor die KrisKras plant.
pleidooi voor belgië
6
| Saint-Hubert “Hoofdstad van de jacht en van de natuur”, zo noemt Saint-Hubert zichzelf. Er is geen betere plek in België om kennis te maken met de edelherten die de dichte wouden bevolken. Je kan de dieren in levende lijve bezoeken of je kan je laten verwennen door een chef die de heerlijkste wildgerechten op je bord tovert. De bossen rond Saint-Hubert zijn gekend voor de prachtige wandelingen die je er kan maken. Boven de heuveltoppen kan je genieten van prachtige panorama’s waar de groene valleien doorpriemd worden door de kerktorens van de kleine dorpjes. Van 21 tot 23 februari 2014 plant KrisKras een heus winterweekend in de streek rond Saint-Hubert. Kijk vlug op kriskras.be
|7 Hoge Venen De hoge venen zijn zeker het meest originele landschap van de Ardennen en het Eifelgebied. Dit gebied vormt een natuurreservaat van ongeveer 4500 hectare. Het wilde, romantische landschap kan bezocht worden door over natuurpaden en de typische houten bruggen te wandelen en door het hoog- en laagveen, de heide en uitgebreide bossen te doorkruisen. Dit is ongetwijfeld één van de meest ongerepte stukjes natuur van België. Door het strenge klimaat van deze streek, de hevige neerslag, de lange koude winters en een lage gemiddelde temperatuur (6,1°) zijn uiterst zeldzame plantensoorten uit Noord-Europa, de bergstreken en het Atlantische gebied hier behouden gebleven. Het natuurreservaat van de Hoge Venen kreeg in 1966 het Europees diploma voor natuurbehoud. In de maanden januari en februari van 2014 organiseert KrisKras een aantal winterse weekends in de Hoge Venen. Check data en info op kriskras.be
pleidooi voor belgië
pleidooi voor belgië
8
|
Brussel
Brussel is België, Belgischer dan België kan zijn. De hoofdstad van de Vlaamse Gemeenschap waar het merendeel van de mensen Frans spreekt en waar 25% van de inwoners uit het buitenland komt. Is het een provinciestad of de hoofdstad van Europa? Middeleeuwse steegjes leiden naar drukke boulevards. Er is de markt in de Marollen en de zuidmarkt met alle geuren en kleuren uit de wereld. De façades van de Grote Markt: “het mooiste theater van de wereld” volgens Cocteau. Matonge, Congo in België waar je bakbananen en spruitjes kan kopen, haarstukjes en witte pensen. Pintelieren in staminees en zwansen in caberdouches. Brussel is de hoofdstad van de negende kunst, het stripverhaal, dat in gans de Van 28 tot 30 maart 2014 gaat KrisKras op stadsbezoek door de Belgische boodschap. Kijk maar op kriskras.be
|9
pleidooi voor belgië
Maastricht Maastricht is één van de oudste steden van Nederland. De stad heeft de tand des tijds bijzonder goed doorstaan waardoor je de specifieke sfeer kan proeven die gevormd is door de eeuwen heen door Germaanse en Romaanse invloeden. Het centrum van de stad is heel compact, alles bevindt zich op wandelafstand. De ganse binnenstad is beschermd erfgoed en bovendien wordt er meer en meer trendy architectuur bijgebouwd. Maastricht is Limburg op zijn best. Het Vrijthof met prachtige historische gebouwen, de Romaanse Onze-Lieve Vrouwebasiliek, het hedendaagse kunstmuseum Bonnefanten. Trendy winkels en cafeetjes kom je in alle straatjes tegen. Van 14 tot 16 maart 2014 organiseert KrisKras een gans weekend in en om Maastricht. Meer info op kriskras.be
pleidooi voor belgiĂŤ
10
|
Vlaamse Ardennen
Brede valleien, glooiende heuvels, de groene oevers van de Schelde, overal de wieken van molens, oude dorpjes en bochtige weggetjes, dit zijn de Vlaamse Ardennen. Een prachtig landschap dichtbij de taalgrens, in de provincie OostVlaanderen, een paradijs voor wandelaars en fietsers. Hier krijgt le plat pays bijna bergachtige allures. De kluisberg in de buurt van Ronse is 141m hoog, je waant je bijna in de wolken! Ook al hebben de heuvels geen hoge toppen, toch schrijven ze geschiedenis. De Oude Kwaremont, de Koppenberg en de Paterberg zijn voor Flandriens wereldberoemde kuitenbijters. En Oudenaarde, met zijn mooie stadhuis en lakenhalle, is de hoofdstad van de Vlaamse Ardennen. 21 tot 23 maart 2014 organiseert KrisKras een wandelweekend door de Vlaamse Ardennen. Ben je geĂŻnteresseerd in een vroege lentetocht? Neem een kijkje op kriskras.be voor meer info.
| 11
1
pleidooi voor belgië
1
2
2
3-StedenTocht
Leuven1, Mechelen2 en Lier3, drie middelgrote Belgische steden op een rij. Leuven, 20 km van Brussel, is een voorname stad die Vlaamse welvaart uitademt. Het ritme van de stad wordt bepaald door de enorme studentenbevolking die vanaf het begin van het academiejaar de terrassen en cafés overspoelt. De rustige Dijle brengt de stad tot rust en het prachtige stadhuis maken deze stad het bezoeken waard. Mechelen was in de 15de eeuw de hoofdstad van de Bourgondische Nederlanden wat meteen de grote aanwezigheid van historische gebouwen in de stad verklaart. De stad heeft ongeveer 80.000 inwoners en herbergt het huis van de aartsbisschop, daarnaast zijn ook de meubelen, asperges, koekoek, wandtapijten, bloemkolen en de Gouden Carolus (koning van de bruine bieren) ‘wereld’beroemd. Lierke plezierke is een verplichte stop als je Antwerpen verlaat. De kanaaltjes, de Zimmertoren, het begijnhof en de grote markt kunnen iedereen bekoren en hebben heel veel charme. Bruisend, romantisch en intiem. Verrassend, historisch en actueel. Charmant, Bourgondisch en veelzijdig. Met deze drie slagzinnen beschrijft de Lierse dienst voor Toerisme zichzelf. Niet mis. Van 28 tot 30 maart 2014 treint KrisKras van Leuven, over Mechelen naar Lier. 3 steden in één weekend. Voor de die-hard citytrippers, surf naar kriskras.be voor alle praktische zaken.
3
Pro -Poor toerisme
12
|
‘Pro-Poor’ toerisme wordt opgezet in ontwikkelingslanden met de bedoeling de lokale economie te ontwikkelen voor de lokale bevolking.
Op die manier komen de armste mensen meer in contact met de toerisme-industrie waardoor ze ook een graantje meepikken van de toeristische ontwikkeling.
| 13
Pro -Poor toerisme
Hoe kan toerisme bijdragen aan armoedebestrijding? T e k s t: T ine St u r te wa g en F o to ’s: K r i s K r a s & s h u tte r s to c k
Pro -Poor toerisme
14
|
De term ‘Pro-Poor’ toerisme wordt gebruikt als algemeen begrip, waarmee alle mogelijkheden worden aangeduid om de economisch armen te laten meegenieten van de inkomsten uit het toerisme. is toerisme dat netto-inkomsten voor hen voorziet. De term “netto” PPT inkomsten wordt gebruikt omdat men rekening houdt met het verlies aan mogelijkheden om in hun levensonderhoud te voorzien ten gevolge van de uitbreiding van het toerisme. Denk maar aan het verlies aan kustlijn ten gevolge van de bouw van resorts, stukken natuur die beschermd worden als Nationaal Park waardoor mensen hun rechtstreekse toegang tot sommige voedselbronnen kwijt geraken. Door te spreken over netto opbrengsten is het zeker dat alle kosten in mindering zijn gebracht en dat wat overblijft echte winst is. Het doel van ‘Pro Poor’ toerisme gaat van het vermeerderen van de lokale tewerkstelling tot het laten meedraaien in het beslissingsproces. Alle soorten ondernemingen kunnen mee in de boot stappen: kleine touroperators, fietsverhuurders, kleine hotelletjes, gidsen etc… De belangrijkste factor is niet het soort toerisme maar het feit dat er inkomsten kunnen gegenereerd worden voor de armsten.
| 15
Pro -Poor toerisme
Het is interessant om kort een paar heel concrete voorbeelden te beschrijven van deze vorm van toerisme. In , de township bij Johannesburg, kan je begeleide fietstours boeken door de wijk. Deze heel populaire tours nemen de toeristen mee door de straten van Soweto. Samen met een gids rijden ze een halve of volle dag door de woongemeenschap en leren de sfeer kennen die deze township zo uniek maakt. De groepjes passeren in een shebeen waar samen met de mensen ter plaatse het traditionele bier wordt geproefd en ze gaan een Kota eten, een lokale hamburger. Op die manier leren beide groepen elkaar kennen op een alternatieve manier en kan je naar huis met een nieuw en juister beeld van het leven in de township.
Soweto
Pro -Poor toerisme
Mumbai
16
|
Ook in worden tours door Dharavi, de grootste slum van India, georganiseerd. Tijdens de wandelingen wordt uitgebreid stilgestaan bij de enorme bedrijvigheid die heerst in deze wijk. Van het enorme recycleerdistrict waar televisies, computers en plastiek worden verzameld en herwerkt over de koekjes- en pappadumfabriekjes naar de pottenbakkerijtjes waar overal veel mensen aan het werk zijn. Dit is allesbehalve een buurt bevolkt door misdadigers en drugsverslaafden, het beeld dat de wereld meestal heeft van krottenwijken. Hier wonen mensen met een enorm solidariteitsgevoel. Met de opbrengsten van de toeristentours door de wijk wordt ge誰nvesteerd in gemeenschapscentra waar onderwijs wordt aangeboden, computers kunnen gebruikt worden en waar kinderen simpelweg kunnen komen spelen.
| 17
Nairobi
Pro -Poor toerisme
Manila
In Kibera, een enorme sloppenwijk in , Tondo in en in de favelas van worden gelijkaardige initiatieven voor toeristen genomen.
Rio de Janeiro
Overal komt het er uiteindelijk op neer de inkomsten van die activiteiten zoveel mogelijk te laten terugvloeien naar de gemeenschap zelf. Er wordt geĂŻnvesteerd in lokale initiatieven, er worden lokale mensen rechtstreeks betrokken en ingeschakeld. Toeristen krijgen een veel genuanceerder beeld van de sloppenwijken en het leven daar, de lokale bevolking kan op die manier een graantje meepikken van het toerisme waar ze anders op geen enkele manier mee kunnen in contact komen. ďƒ™ B r o nnen www.propoortourism.org www.fairtourism.nl www.realitytoursandtravel.com www.kiberatours.com
quote
18
|
| 19
quote
the first condition of understanding a foreign country is to smell it. R u d ya r d Ki p l in g
mondiale code
20
|
Code of Ethics For Tourism
T e k s t: N e l e D ec o o dt, G r iet Ge u den s , C a r ine Ge b o e r s F o to ’s: s h u tte r s to c k , K r i s K r a s
De Mondiale Code over de ethiek van het toerisme werd opgemaakt in Santiago in Chili op 27 september - 1 oktober 1999. Al even geleden! We vonden het hoog tijd om eens te kijken wat daar ondertussen mee gebeurd is.
Deze Code werd opgesteld door de UNWTO of de World Tourism Organization. Dit is het agentschap van de Verenigde Naties verantwoordelijk voor de bevordering van een verantwoord en duurzaam toerisme dat voor iedereen toegankelijk is. De Globale Code werd door de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties goedgekeurd in 2001.
De code bestaat nog steeds en is het uitgangspunt op verschillende internationale congressen. Zo was er een eerste Internationaal Congres over Ethiek en Toerisme in 2011 in Madrid, en vond een tweede soortgelijk congres plaats in september 2012 in de Ecuadoriaanse hoofdstad Quito. Op deze evenementen worden, met meer dan 350 deelnemers uit bijna 40 landen, diepgaande discussies gehouden over toerisme en milieu, over het eerbiedigen van de mensenrechten en over sociale inclusie. Ook thema’s zoals universele toegankelijkheid, toerisme voor allen en de rol van de particuliere sector komen aan bod.
| 21
Telkens na een congres zijn er meerdere overheden, maar ook particuliere organisaties die de code ondertekenen. De Code heeft na 14 jaar nog steeds geen dwingend karakter. Daardoor betekent het ondertekenen in sommige gevallen nog steeds een pure marketingstrategie. Het blijft moeilijk om binnen de toerismesector het stadium van de goede intenties te overstijgen.
mondiale code
mondiale code
22
|
Toerisme draagt bij tot wederzijds begrip en respect tussen volkeren en maatschappijen. Gebaseerd op ethische waarden
Toerisme zorgt voor individuele en collectieve voldoening Unieke manier om te ontplooien
Vrijheid van toeristische bewegingen Kunnen bewegen in eigen land en over de landsgrenzen heen
Rechten van werknemers en ondernemers in de toeristische industrie Waarborgen van fundamentele rechten
Implementatie van de beginselen van de Mondiale Ethische Code voor Toerisme Taak van de commissie ‘World Committee on Tourism Ethics
Toerisme, een factor van duurzame ontwikkeling Behoeften toekomstige generaties waarborgen
Toerisme gebruikt en versterkt het cultureel erfgoed van de mensheid Recht en zorgplicht van lokale gemeenschap
Toerisme is nuttig voor gastlanden en –gemeenschappen Inheemse bevolking betrekken
De code.
| 23
Verplichtingen van belanghebbenden bij de ontwikkeling van het toerisme Plicht toeristen te informeren
Recht op toerisme Ieders recht
mondiale code
Code luidt: ‘Recht op Artikel 7 uit. DitdewilGlobale zeggen dat iedereen recht heeft om toerisme’ rechtstreeks en persoonlijk de rijkdommen op aarde te ontdekken en ervan te genieten. Het steunpunt vakantieparticipatie werkt aan dit recht op toerisme hier bij ons. Dicht bij huis! Want één op vijf Vlamingen kan het zich niet permitteren om een week op vakantie te gaan. Wist je dat voor sommige landgenoten zelfs zoiets simpel als een trein nemen een onoverkomelijke opdracht is? Voor veel mensen is op vakantie gaan iets wat ze niet kennen of niet kunnen. Het Steunpunt Vakantieparticipatie gaat op zoek naar drempels en probeert deze te verlagen. Zo werkt het samen met toeristische partners en vraagt hen om een aanzienlijke korting te geven aan mensen met een beperkt budget. Meer dan 1.250 sociale lidorganisaties van het steunpunt, zoals ocmw’s, caw’s, vzw’s... zorgen dat de kortingen terechtkomen bij wie er recht op heeft. Ook helpen deze organisaties met praktische zaken zoals een koffer pakken, een reisroute uitstippelen met het openbaar vervoer of een vakantiebudget samenstellen. Het Steunpunt Vakantieparticipatie gelooft sterk in de positieve effecten van vakantie. Vakantie geeft mensen een psychologisch duwtje in de rug zodat ze er weer tegenaan kunnen. Uit onderzoek blijkt dat vakantie de (mentale) gezondheid bevordert, de familiebanden versterkt en sociale netwerken vergroot. Na een vakantie staan mensen positiever in het leven en hebben ze meer zelfvertrouwen. Elk jaar groeit ons toeristisch aanbod, waardoor we meer mensen kunnen bereiken. Waar Steunpunt Vakantieparticipatie in 2001 slechts 752 mensen kon bereiken, heeft het in 2012 105.000 vakantiegangers een leuke daguitstap of vakantie kunnen bezorgen. De werking van Steunpunt Vakantieparticipatie werd ook opgemerkt in het buitenland. De unieke samenwerking tussen openbare en private sector werd op 18 november 2011 bekroond met een eervolle vermelding tijdens de uitreiking van de World Leisure International Innovation Prize in Hangzhou, China. Een jaar later, op 16 november 2012, werd Steunpunt Vakantieparticipatie in Istanbul, Turkije, beloond met de zilveren award voor innovatie door de World Toursim Organisation.
mondiale code
24
|
De United Nations World Travel Organization (UNWTO) of kortweg de World Tourism Organization. Wie zijn dat eigenlijk? De World Tourism Organization is de meest toonaangevende internationale organisatie op het gebied van toerisme. Zij promoten toerisme als motor van economische groei en inclusieve, duurzame ontwikkeling. Ze bieden ondersteuning aan de sector en proberen zoveel mogelijk de kennis over een toeristisch beleid wereldwijd te verspreiden. Ze moedigen de uitvoering van de mondiale code voor ethiek in toerisme aan. Daarnaast willen ze de sociaaleconomische bijdrage van toerisme maximaliseren en de negatieve effecten van toerisme minimaliseren. De World Tourism Organization is ervan overtuigd dat het toerisme een instrument is in het behalen van de milleniumdoelstellingen. Om hun doelstellingen te halen maken, zoeken en verspreiden ze kennis. Ze ondersteunen projecten en geven bijstand aan 156 landen en meer dan 400 organisaties over de hele wereld.
| 25
mondiale code
In 2007 heeft Vlaams minister van Toerisme GEERT BOURGEOIS de Mondiaal Ethische Code onderschreven. Hiermee aanvaardt de minister de code als richtlijn voor de verdere ontwikkeling van toerisme in Vlaanderen. Vlaanderen engageerde zich ook om de Code kenbaar te maken bij de toeristische sector en de toeristen. Verder werden er acties ondernomen om de principes van de Mondiaal Ethische Code te integreren in de beleidsplannen op lokaal en regionaal niveau en in de privĂŠ sector. Er is ook een informatiefolder met meer uitleg over de 10 principes van de Code voor de toerist ontwikkeld en verspreid. En de Code werd ook als basis gebruikt voor de ontwikkeling van een Gedragscode Duurzaam Toerisme voor Reisbureaus in Vlaanderen. ďƒ™
B r o nnen http://www.toerismevlaanderen.be/ http://www.wto.org/ http://www.un.org/
fair tr ade arganolie
26
|
Fair Trade arganolie in het diepe zuiden van Marokko
T e k s t: T ine St u r te wa g en F o t o ’s: i s t o c k p h o t o en K r i s K r a s
Tioute, in het hart van de Marokkaanse anti-atlas, is een klein dorpje ten oosten van Taroudannt waar de bijzondere arganolie wordt gemaakt. Arganolie is een schaarse olie met een unieke samenstelling, die uit de vruchten van de Arganboom (Argania spinosa) wordt geperst. Tot 15 jaar geleden had nog bijna niemand van deze olie gehoord. Nu echter groeit de populariteit van deze olie met de dag. Steeds meer mensen uit Europa, Amerika en Japan ontdekken de voordelen van Arganolie. De arganoliecoöperatie Taïtmatine wordt sinds 2002 gerund door de vereniging Ibn Baytar die zich inzet voor duurzame ontwikkeling in de regio. Ze groepeert ongeveer 90 vrouwen van het dorp die instaan voor het volledige productieproces van de olie. Dat gebeurt als volgt: de noten worden geoogst, de amandelpitten worden vrijgemaakt van hun schil en de noten worden geplet waarbij de olie vrijkomt. Om de hoge kwaliteit van de olie te garanderen kan het persen niet machinaal gebeuren en wordt alles dus manueel bereid. De vrouwen krijgen 40 dirham per kilo geplette noten, terwijl vrouwen in reguliere bedrijfjes slechts 15 Dirham per kilo krijgen. De olie wordt aan 8 euro voor 250ml verkocht, op de gewone markt wordt er slechts 4,5 euro voor betaald. Voor deze vrouwen betekent de verkoop van de olie een verbetering van hun levensomstandigheden zowel economisch als sociaal. De kwaliteit van deze olie met biolabel is onmiskenbaar maar opgelet er bestaan twee soorten olie: enerzijds voor gebruik in de keuken en anderzijds als schoonheidsproduct. Bron: www.altereco.com/fr
Van 1 tot 9 maart 2014 plant KrisKras een nieuwe reis naar Zuid-Marokko, meer specifiek in de streek rond Tafraoute en Taroudannt. Een bezoek aan bovengenoemde coöperatieve staat zeker op de agenda. Kijk op kriskras.be.
| 27
fair tr ade arganolie
e xpert a an het woord
28
|
Jaarlijks trekt KrisKras met een groep deelnemers naar het noorden van Finland door de winterkou en de witte natuur op sneeuwraketten, wandelschoenen en de hondenslee. Husky’s trekken sleeën door de dikke sneeuw, begeleid door hun Finse baasjes die met hart en ziel voor hun dieren leven. Jukka en Mirja begonnen een aantal jaren geleden met 8 honden en zonder personeel hun trekking bureau. Medewerker Peter kwam er later met zijn bedrijfje bij. Ze vertellen ons over hun werk met de momenteel meer dan 200 honden. When did you start your company and why? e started our company ERÄ-SUSI luontomatkat (Wilderness Wolf Naturesafaris) in 1998. The owners are Jukka WOLF Nordman and Mirja Pyysiäinen (me :) Wolf finished his Wilderness Guide course and it was obvious to begin our own company. Peter was in the same class and he started his company Greenline Safaris which we bought/merged to our company few years ago.”
“W
How many dogs do you have and are all of them the same type? “At the moment we have 215 sledge dogs. There are Siberian huskies, Alaskan huskies and mixed breed (Siberian mixed to English setter). They all are very friendly and hardworking dogs, who just love the running.” Do the dogs need special training to become sledge dogs? When and how often do they have to train? “They are born to be sledge dogs, who love to run and pull the sledge. It´s in their blood. Our dogs run about 7-8 months per year, then they have their summer holiday and we begin the autumn training with wheels normally end of September (They pull the ATV). The condition training last about 2- 2,5 months.”
Is a husky safari environmental friendly? Do our travelers have to pay some extra attention? “Yes it´s nature friendly. Of course we need to use snowmobiles to take care of the trails and guides normally drive with snowmobiles, but we are using 4-stoke-snowmobiles, which do not pollute the environment.” Do the dogs need special treatment? “The sledge dogs are very healthy dogs. They have a good life, good food and lots of sport and activities. Because they are the most important thing in our company, we must keep very good care.” Are safaris famous in Finland? “Yes they are. Clients just love the dogs and the outdoor life.” Do you have any special tips for our future travellers? “We have two different farms. This Ruka-Kuusamo farm, and also a new place in Rokua National Park. The area includes also to ROKUA Geopark. It´s a one hour drive from OULU airport. There we have huskies as well and we arrange five days husky safaris over there, multi active weeks and we have our own wilderness hotel with 24 double rooms.”
Meer informatie over deze Finse Tour Operator? Erä-Susi Huskies | Rukajärventie 30 | FI-93825 RUKATUNTURI | Finland | t. +358 (0)40 5700 279 | www.rokuanhovi.fi Van 3 tot 7 maart 2014 reist KrisKras naar het hoge noorden van Finland waar er naast een winterse trekking ook een tocht met de husky’s van Erä-Susi gepland staat.
| 29
e xpert a an het woord
fotogr aferen op reis
30
|
Bijna niemand vertrekt op reis zonder fotoapparaat. Met de komst van de digitale fotografie en smartphones met kwalitatief goede camera’s is dat alleen maar toegenomen. Veel mensen lijken hun reis bijna door de lens van hun fototoestel te beleven en vergeten te genieten van waar ze zijn en wat ze zien.
an je überhaupt zomaar alles fotograferen? Zijn er geen beperkingen aan wat je op de gevoelige plaat wil zetten? In veel landen zijn er waar het officieel verboden is te fotograferen. Het gaat dan vooral om militaire doelwitten, gebouwen, bruggen, luchthavens, mensen in uniform, politie, etc.
locaties
Het beleid daarrond verschilt natuurlijk van land tot land en soms wordt hard opgetreden tegen fotografen die deze regels aan hun laars lappen. Ook plaatsen of gebouwen die een bijzondere religieuze of culturele betekenis hebben kunnen een probleem vormen als men ze wil fotograferen. Wat voor jezelf een simpele foto lijkt, kan binnen veel culturen als schandalig overkomen.
Een compleet ander verhaal wordt het als het over het fotograferen van gaat. In het westen groeit iedereen op met fotografie en is het helemaal geen probleem om foto’s te maken of gefotografeerd te worden. Voor de lokale bevolking in vooral verre bestemmingen is dat niet zo evident. Soms willen mensen helemaal niet op de foto omdat ze er voor hebben. Iemand kan angst voelen omdat hij helemaal niet weet wat een camera is, of wat er kan gebeuren als je er voorstaat. Ook het fotograferen van delen van het lichaam, bijvoorbeeld een portret, is voor sommige mensen eng. Het lichaam is niet één meer. Deze angsten zijn reëel en de toeristen moeten daar rekening mee leren houden. Op andere toeristische plaatsen laten mensen zich enkel fotograferen tegen betaling. Op die manier zien ze het fotograferen als een inkomstenbron.
mensen
schrik
pict
| 31
ture please.... .
T e k s t: T ine St u r te wa g en F o to ’s: K r i s K r a s , s h u tte r s to c k
fotogr aferen op reis
.
Als je dan fotografeert en níet betaalt, wordt dat beschouwd als diefstal. Op zich is er niets mis met betalen voor foto’s, alleen hebben de toeristen dan het gevoel dat ze geen échte mensen getrokken hebben, dat het artificieel is.
ouders, broers/zussen, huisdieren. Dat maakt de kloof kleiner en vergemakkelijkt het item ‘fotografie’. g Soms maak je foto’s van mensen die je onderweg tegenkomt en aan wie je belooft dat je hen die foto’s zal opsturen: niets beloven als je het niet zal doen.
Een aantal tips op een rijtje kan helpen om bewust te fotograferen op reis: g Het is belangrijk voor vertrek informatie in te winnen over de officiële fotografieverboden en over de culturele en religieuze gewoonten g Lokale mensen hebben het recht te weigeren om gefotografeerd te worden. g Vraag altijd toestemming vooraleer je mensen wil fotograferen g Neem foto’s van thuis mee: van je huis, je stad/dorp,
Misschien is het allerbelangrijkste te beseffen dat het binnenste van een land of cultuur onfotografeerbaar is. Neem je tijd, geniet en adem de cultuur en de sfeer, prent de eeuwige herinnering in je hoofd want de echte ervaring is toch onvervangbaar. B r o nnen www.fairtourism.nl GEELS (Jolijn), Duurzaam reizen in de praktijk, uitgeverij Informatie Verre Reizen, Nijmegen, 2007, 128p. KANE (Jim), Culturally sensitive Photography op www.transitionsabroad.com
.
protos in mali
32
|
Bamako Mali een gesprek met de waterdraagsters van Lassa
T e k s t: A m a d o u T r a o r e en St Ê p h a ne M b a r g a v e r ta l in g : J o h a n Ve r s t r a ete F o to ’s : G r eet Ve r e l l en ( PRO T OS )
| 33
protos in mali
protos in mali
34
|
| 35
Lassa Djenikoro Lassa Djenikoro is een buitenwijk van de 4de gemeente van het district Bamako, hoofdstad van Mali. De wijk lijkt net een dorp, ligt in de bergen en is heel moeilijk te bereiken. Vooraleer PROTOS er een waterpomp installeerde, gingen de inwoners van Lassa zich bevoorraden aan de waterputten van Lafiabougou, een naburige wijk die enkele kilometers verder ligt, aan de voet van de heuvels. Het kostte de mensen van Lassa niet alleen meer inspanningen, maar ook meer tijd om water te halen. In de winter bevoorraadden ze zich met water van een bedenkelijke kwaliteit, dat via beken en grachtjes van de hellingen afstroomde. Sinds de installatie van de waterpomp is er voor de bevolking veel veranderd. De bewoners zijn onverdeeld positief: ze moeten minder kilometers stappen en boeken heel wat tijdswinst. Hierdoor hebben vrouwen meer tijd om naar de markt te gaan, om zich bezig te houden met de kinderen en om contacten te onderhouden. Vooral de sociale cohesie onder de vrouwen is er flink op vooruit gegaan sinds de ingebruikname van de pomp. Voor het wassen van kleren en het afwassen gebruiken ze nog steeds regenwater, dat is gratis. Maar drinkwater komt steevast uit de pomp. Daar houden ze zich aan.
Water halen is een vrouwenzaak
Volgens de vrouwen van Lassa is dat een doodgewone zaak en een eeuwenoude gewoonte in Mali. Ook het feit dat overwegend mannen deel uitmaken van het beheerscomité, is onderdeel van de traditionele taakverdeling. De 4 waterverkoopsters zijn wel opgenomen in dit beheerscomité. Dat staat
protos in mali
vooral in voor de organisatie. Voor elke 20 liter water moet een klein symbolisch bedrag van 10 CFA betaald worden (ongeveer 2 eurocent). De schatbewaarder plaatst dit geld op een spaarrekening die op naam van het comité staat. Met het geld zorgt het beheerscomité er voor dat het onderhoud en de herstellingen betaald worden. Maar terug naar die watertaak. De vrouwen die water komen halen, moeten hun beurt afwachten. Ze worden niet bediend maar moeten zelf het water oppompen dat ze willen dragen. Als het warmer wordt en de vraag naar water toeneemt, gebeurt het vaker dat de vrouwen zich groeperen om elk om beurt water in grote schalen te pompen dat ze daarna overgieten in jerrycans. Tijdens zo’n momenten van veel ‘ambiance’ neemt de samenhorigheid toe. Immers, ze gaan naar huis met de gewenste hoeveelheid water waarvoor ze samen hebben gezorgd. De vrouwen bekijken het van de positieve kant!
Water uit de kraan
Water halen is nu minder zwaar geworden omdat het dichter bij huis gebeurt, toch blijft er nog veel mensenkracht nodig. Het oppompen van water is een vermoeiende bezigheid. Het gevolg is dat deze taak wel uit handen wordt gegeven aan kinderen. Ook al zijn de waterdraagsters van Lassa zowel PROTOS als het gemeentebestuur heel dankbaar, toch steken ze niet onder stoelen of banken dat ze hun pomp willen vervangen door een watertoren, zodat water niet meer hoeft te worden opgepompt, maar simpelweg uit de kraan kan stromen. Ze zullen dan ook geen moment aarzelen om mee geld in te zamelen als de gemeente een piste opent om een dergelijke toren te bouwen.
quote
36
|
| 37
to live is the rarest thing in the world. most people exist, that’s all. O s c a r Wi l de
quote
l aos
38
|
T e k s t: tine s t u r te wa g en F o to ’s : i s to c k p h o to & k r i s k r a s
Laos,
volledig door land omsloten, is veel minder bekend dan zijn buurlanden maar behoort tot de mooiste bestemmingen in Azië. Dit is het land met één van de meest relaxte hoofdsteden ter wereld, dooraderd door de Mekong en zijn zijrivieren. Het landschap en de bevolking zijn heel gevarieerd. Er is het beboste en bergachtige noorden dat grenst aan China en dat bewoond wordt door kleurrijke bergvolkeren. Dit is een heel ander landschap dan de rivierdalen in het laagland met zijn palmbomen en kloosters. Ook de invloed van de Franse koloniale periode is merkbaar. Stokbrood en koffie zijn overal verkrijgbaar. Rondreizen kan in gammele bussen, lange rivierboten of motortaxis. Om alles van het ganse land in één keer te zien moet je tijd nemen, maar de schitterende tempels, de machtige Mekong, de smakelijke avondmarkten, kleine dorpjes en indrukwekkende landschappen vol dieren en machtige natuur laten niemand onberoerd. Dit is het beeld van een vergeten stukje Azië.
| 39
l aos
l aos
40
|
| 41
MOUNTAINS OF THE ELEPHANT PARADE TREK IN LAOS Laos, een ongerept stukje Zuidoost Azië gelegen tussen drukke buren Vietnam en Thailand, biedt de meest ongerepte natuur van de regio. Bergen, bossen, rivieren liggen uitnodigend te wachten op de bezoekers. Eén van de mooie trekkings die er te doen zijn is de Mountains of the Elephant Parade Trek. Een tocht door het Phou Xang Hae National Protected Area. • Bezoek het hart van het woongebied van de Phuthai bevolking • Wandel door dichte jungle en gemengd loofbos met kale rotspieken • Geniet van de panoramische vergezichten van Khammouane provincie en de Annamite Mountains • Bezoek de dorpen waar traditionele technieken van landbouw, zijdeproductie en weven nog alledaags zijn • Probeer de lekkere ingrediënten uit het woud die in de lokale keuken dagelijks worden gebruikt • Laat je in slaap wiegen door de geluiden uit de natuur en weer wakker schudden door de gezangen van de gibbons bij zonsopgang • Ontdek Tham Xang See (elephant scratching cave) die glad geworden is door het schuren van wilde olifanten • Beklim Darn Sao Hai, de top van het wenende meisje In de nieuwe KrisKras-reis naar Laos die gepland staat van 15 februari tot 9 maart 2014 is deze 4-daagse trekking één van de hoogtepunten van de reis.
l aos
ba z a ar mundial
42
|
De duurzame reisbeurs van KrisKras!
n e z i e r m a a z r u du je reisdroom voor
2014
babbels vroegboekcode foto’s ontmoeten
| 43
ba z a ar mundial
kom zeker af als je:
m ons eens in levende lijve wil ontmoeten! Zowel de reisbegeleiders als de kantoormedewerkers staan de hele namiddag voor je klaar.
m nieuwsgierig bent naar het gevarieerde reisaanbod 2014! Meer dan 100 reisprogramma’s, wereldwijd verspreid, worden gepresenteerd.
m tussen 18 en 30 jaar bent én graag in groep reist op een duurzame manier, namelijk met respect voor de lokale bevolking, natuur en cultuur.
m je met voorrang wil inschrijven op onze populaire bestemmingen. Alle aanwezigen krijgen enkel die dag een code om vroeger te boeken dan de rest!
m met wat vragen zit over een aantal reisprogramma’s: ervaren reisbegeleiders beantwoorden alle mogelijke vragen.
m adembenemende foto’s wil zien en unieke reisverhalen wil horen! Heel wat reizen
worden uitvoerig geïllustreerd en besproken. Zo kan je reisverhalen horen of presentaties zien van o.a. Zweden, Kopenhagen, Spaanse Pyreneeën, Cyprus, Ethiopië, IJsland, Aosta, Tanzania, West-USA, Franse Alpen, fietsen in de Languedoc, Venetië, Indonesië, Mallorca, Oezbekistan, Sri Lanka, Valencia, Birma en Stockholm.
m nieuwe reizen wil ontdekken! Fietsen langs het IJsselmeer en rondtrekken in Nepal. Iedereen is welkom, zowel vroegere als nieuwe deelnemers, geïnteresseerden en
nieuwsgierigen. Het geheel wordt opgeluisterd door een streepje muziek, een knabbeltje en exotische drankjes.
Wanneer? Zondag 15 december 2013 van 14 u. tot 18 u. Waar? Zebrastraat 32/001 in Gent
KENIA
44
|
Kenia? Dat is het clichĂŠbeeld van Afrika: prachtige natuur, wilde dieren en zalige mensen. Natuurlijk is er veel meer, maar geef toe, dat is wat er in onze gedachten springt!
| 45
G
een enkel land ter wereld kan de bezoeker zoveel verscheidenheid bieden als dit land in het Oosten van het Afrikaanse continent. Binnen de grenzen vind je savanne vol dieren, oude culturen en de moderniteit van de grootstad, ongerepte hagelwitte stranden en koraalriffen, evenaarswoud en besneeuwde bergtoppen, eindeloze woestijn en groene hooglanden. Dit is een land voor natuurliefhebbers. Spreek je met de mensen dan merk je echter snel de vele problemen waar het land mee te maken heeft: enorme sociale ongelijkheid, armoede en economische spanningen. Een boeiend land, met een enorm rijk verleden.
KENIA
Deze platen drijven uit elkaar waardoor op het scheidingsvlak een riftvallei is ontstaan. Deze vallei is bekend onder de naam, Great Rift Valley. Ze loopt van Turkije tot aan Mozambique en bepaalt het grootste deel van het landschap van Oost-Afrika. De twee platen bewegen zich langzaam uit elkaar waardoor er scheuren in het landschap ontstaan. Door deze drift vormt zich een vrije zone die naar beneden zakt. Hierdoor wordt de druk op het onderliggende magma vergroot die op zijn beurt een uitweg zoekt via kleinere spleten in de aardkorst. Op deze manier vormen zich vulkanen, vaak op menige kilometers van de eigenlijke vallei.
Enkele highlights?
DE BIG FIVE Veel van gehoord maar wie kan de big five van de dierenwereld opsommen? De olifant, de leeuw, de buffel, de neushoorn en het luipaard.
DE GREAT RIFT VALLEY Het Afrikaanse continent bestaat geologisch gezien uit de Afrikaanse plaat en een deel uit de Indo-Australische plaat.
Deze 5 grootste dieren zijn voor veel mensen het hoogtepunt van een reis naar Kenia. Wie goed uitkijkt, zal ze in de Keniaanse savanne tegen het lijf lopen.
KENIA
46
|
LAMU Het tropische eiland Lamu is een aparte bestemming. Lamu ligt in het noorden van Kenia, ver van de bewoonde wereld. Het is een kleine archipel van stille eilandjes. Het lijkt of de tijd op Lamu met zijn witte zandstranden is blijven stilstaan. Het belangrijkste vervoersmiddel is nog altijd de ezel, auto's zijn er niet! De oude stad van Lamu is de oudste en best bewaarde Swahili nederzetting in Oost-Afrika. Het heeft al zijn traditionele functies bewaard. Helemaal opgebouwd in koraalsteen en mangrovehout wordt de stad getypeerd door de eenvoud van zijn architectuur en de schoonheid van haar binnenplaatsen, veranda’s en prachtig uitgesneden houten deuren. De stad is een heel belangrijk centrum voor de studie van Islam- en Swahili cultuur. WILDEBEEST MIGRATIE IN MAASAI MARA NATIONAL RESERVE Om veel redenen is het Maasai Mara NP het beste natuurreservaat van Kenia. Gelegen op een hoogte van ongeveer 2000m is dit een landschap van grasland gelegen in het
zuidwesten van het land aan de grens met Tanzania. Dit Nationaal Park is de uitloper van het Serengeti NP in Tanzania. Op gelijk welk moment van het jaar leven er massa’s wilde dieren in dit stukje van Kenia. Bovendien is de streek ook wereldberoemd voor de enorme wildebeest migratie die jaarlijks plaatsvindt. Dit wordt soms één van de 7 wereldwonderen genoemd. In de jaren ’60 en ’70 van de vorige eeuw was er sprake van meer dan een miljoen maar zelfs nu zijn er jaarlijks meer dan een half miljoen dieren die van de vlaktes van de Serengeti de tocht ondernemen naar de groene graslanden van de Mara waar ze arriveren rond juliaugustus.
Van 20 mei tot 10 juni 2014 trekt KrisKras voor het eerst met een groepje door Kenia. Kijk op kriskras.be voor meer info hierover. B r o nnen www.geology.com www.whc.unesco.org
| 47
KENIA
Facts for thought: Het wereldrecord vogelsoortentellen werd geleverd aan Lake Baringo in de Rift vallei. Op 24 uur werden 342 verschillende vogelsoorten gespot. Carnivore in Nairobi is het meest befaamde nyama Choma (geroosterd vlees) restaurant in Kenia. Vegetariërs kijken nu best de andere kant op. Aan de ingang staat een enorme barbecue beladen van ganse stukken runds-, varkens-, lams-, kippen-, kamelen-, struisvogel en krokodillenvlees. Zolang er een vlaggetje blijft staan op je tafel blijven de obers vlees aanvoeren dat rechtstreeks op de tafel wordt versneden. Heel lekker! In 2004 won de Keniaanse Professor Wangari Muta Maathai de nobelprijs voor de vrede. Ze was de eerste Afrikaanse vrouw die deze prijs in ontvangst mocht nemen. Prof Maathai is de oprichtster van de Green Belt Movement, een milieuorganisatie die bomen plant om zo de ontbossing tegen te gaan. Maathai beschrijft het idee hierachter als volgt: ‘The planting of trees is the planting of ideas. By starting with the simple act of planting a tree, we give hope to ourselves and to future generations’. De tweede grootste inkomensbron voor Kenia na koffie is toerisme. Voor de Kenianen echter is koffie vooral een exportproduct, niet iets voor eigen gebruik. Veel Keniaanse koffie groeit op een hoogte van 1500 tot 2100 meter. De belangrijke koffiegebieden zijn: Nyeri gebied, Murang’a, Kirinyaga, Embu en Meru en liggen rondom de hoge Mount Kenya, Kiambu en Machakos in het Zuiden en Nakuru in het Westen.
Meewerken aan dit tijdschrift? Contacteer tine@kriskras.be!
KrisKras biedt eigenzinnige reizen, te gekke weekends, verrassende dagtrips en korte activiteiten aan voor jongeren van 18 tot 30 jaar. We serveren steeds een originele mix van natuur, cultuur, actie en... genieten. Je gezelschap bestaat uit een groepje leeftijdsgenoten en een reisbegeleider die samen met je op verkenning gaan. Bij KrisKras reis je niet zomaar om te reizen. We proberen op een bewuste en verantwoorde manier op bezoek te gaan bij andere mensen, andere streken, andere culturen...
Koningin Astridlaan 155 • 9000 Gent tel. 09 221 08 05 • fax 09 221 49 29 rek. nr. 001-1960122-22 e-mail: info@kriskras.be kriskras.be