Het olieboek voor aromatherapie & Ayurveda

Het olieboek voor

Aromatherapie & Ayurveda

Sabina Visser

Bedankt!

Met dank aan Ellen Wagenaar en Harmen Rijpkema voor het delen van hun enorme kennis en passie voor aromatherapie. José Dannenberg voor haar hulp en professionele yoga-blik. De lieve mensen die mijn ‘proefpersoon’ wilden zijn en natuurlijk de dames van de KB8 Vrijdag-groep, met wie ik mijn eerste stappen in het aromatherapie-avontuur mocht zetten.

Druk: pumbo.nl

Inhoud

Inleiding

Toen ik hoorde dat ik als eindopdracht voor de jaaropleiding Aromatherapie een olieboek mocht gaan maken, begon mijn vormgevershart meteen te kloppen. Want er is niets leukers dan helemaal de vrije hand te hebben om met beeld, tekst, kleur en vorm iets te creëren. Een dergelijke opdracht komt niet vaak voorbij.

‘Maar wat doet een grafisch vormgever op een aromatherapie opleiding?’

Toen ik enkele jaren geleden naast de vormgeving ook voor een deel de redactie ben gaan verzorgen voor diverse gezondheidsmagazines kreeg ik regelmatig artikelen over aromatherapie en essentiële oliën onder ogen. Ik vond het erg interessant om te lezen waar deze oliën allemaal voor werden ingezet en welke heilzame werking ze hadden. Maar het bleef bij lezen. Hoe de oliën eruitzien, hoe ze ruiken, hoe je ze gebruikt, dat was voor mij nog redelijk ver van mijn bed.

Tot er bij de yogastudio waar ik regelmatig kwam een special aromatherapie werd gegeven. Dit was een mooie kans om er meer van te leren. Met heel veel enthousiasme werd verteld hoe de oliën uit de plant wordt gehaald en welke eigenschappen en werking diverse oliën hebben. Maar ik vond het vooral boeiend om echt bezig te zijn met de geuren, het kunnen onderscheiden en definiëren van wat je ruikt en wat het met je doet. Dat stukje bewustzijn en het feit dat het zo persoonlijk is, vind ik heel fascinerend. Waarom geniet ik zo van de geur van mandarijn en dompelt iemand anders zich het liefst onder in lavendel?

Dat was de aanleiding om op zoek te gaan naar een studie of cursus die ik naast mijn werk kon doen en zo meer te leren over de aromatherapie. Een beetje zoeken op internet bracht me bij een cursus van het CIVAS. Dat was een mooi uitgangspunt om me te verdiepen in de aromatherapie en meer te leren over de planten en de oliën. Ik miste echter een stukje praktijk dat ik graag zou willen leren, maar wel onder goede begeleiding. Hoe kun je de oliën met elkaar mengen, wat is een veilig dosering en hoe gebruik je ze, zoals met een massage, etc.

Via het Chi Congres op 30 november 2019 maakte ik kennis met Stichting Wellness & Aromatherapie en dit was de aanleiding om de jaaropleiding te gaan volgen.

Maar goed, terug naar het olieboek. Behalve de vormgeving wilde ik er ook inhoudelijk een eigen tintje aan geven. Net als aromatherapie kwam ook Ayurveda op mijn pad via yoga. En ik werd meteen gegrepen door de manier waarop er vanuit deze geneeswijze naar de mens, en alles wat daarbij hoort, wordt gekeken. Het mooie ervan vind ik de holistische benadering en de aanpak die gericht is op het voorkomen van een ziekte in plaats van de symptoombestrijding die in de westerse geneeskunde centraal staat.

Volgens de Ayurveda bestaat het lichaam niet los van onze geest, intelligentie, ziel en de natuur. Als lichaam en geest niet in balans zijn, dan kan dit tot klachten leiden. Ayurveda helpt, net als de essentiële oliën, om de onevenwichtigheden te herstellen of te voorkomen door de ‘energieën’

in lichaam en geest in balans te brengen en te houden. Dit heeft als gevolg dat het natuurlijk herstellend vermogen van het lichaam zo optimaal mogelijk kan functioneren waardoor optimale gezondheid bereikt kan worden. Ayurveda is een zeer complexe geneeskunst en voor dit boek beperk ik me tot de uitleg van basisprincipe van de vijf elementen en de dosha’s. Hoe de aromatherapie in dit plaatje past lees je op pagina 9.

Van oudsher is yoga ook een onderdeel geweest van Ayurveda. De vele oefeningen (asana’s) die yoga kent, hebben hun eigen specifieke invloeden op de balans in lichaam en geest. Daarnaast is ook bewust ademhalen essentieel bij het beoefenen van yoga om lichaam en geest in verbinding te brengen. Meer hierover lees je bij de ceder-casus op pagina 21.

Vanwege de verwevenheid van yoga en Ayurveda, en mijn passie voor deze ‘levensfilosofie’ kon ik het niet nalaten om ook de yoga een plekje te geven in mijn olieboek. Al is het alleen maar om te laten zien hoe mooi de aromatherapie, Ayurveda en yoga bij elkaar passen en elkaar versterken.

De oliën die ik heb uitgekozen om uit te werken zijn maar een heel klein onderdeel van de mogelijkheden die aromatherapie binnen de Ayurveda heeft. Maar het zijn oliën die ik vanuit persoonlijke voorkeur heb gekozen of uit nieuwsgierigheid. Ik hoop dat ze jou net zo nieuwsgierig maken.

Ik wens je heel veel leesplezier!

Sabina

Ayurveda - kennis over het leven

Ayurveda is een zeer oude wetenschap, oorspronkelijk uit India, van gezondheid en geneeskunde. In het Sanskriet betekent ayur ‘leven’ of ‘levenskracht’. Het woord veda kunnen we vertalen met ‘kennis’. Ayurveda betekent dus ‘kennis over het leven’. Daarbij gaat het om kennis die er niet alleen op gericht is om onze lichamelijke gezondheid te ondersteunen, maar vooral ook ons totale welzijn. Ayurveda heeft ten doel zowel ziekten te genezen als ziekten te voorkomen vanuit een holistisch perspectief waarin zowel lichaam en geest een rol spelen. Ayurveda legt daarbij veel nadruk op een natuurlijke en gezonde balans in ieders leven, waarbij ervan wordt uitgegaan dat ieder individu daarin uniek is.

Vijf elementen

Het is gebaseerd op de Sankhya-filosofie, een eeuwenoude wetenschappelijke traditie die zich onder andere bezighield met het beschrijven van het ontstaan en de werking van het universum. Daarin spelen de vijf elementen – de bouwstenen van het materiële universum – een essentiële rol. Die vijf elementen zijn ruimte (ether), lucht, vuur, water en aarde. Hoewel de elementen verband houden met de materie uit de natuur, zoals het water in de

rivieren en de aarde in de tuin, zijn het vooral energetische concepten. Ze hebben een veel bredere betekenis en staan boven de fysieke en fysiologische werkelijkheid. Het lichaam, de Aarde en het universum werken vanuit dezelfde energie.

Ether (Akasha) is als een schijnbare leegte, als de ruimte tussen de planeten of die tussen de cellen. Dit element is transparant, licht, vrij en altijd in beweging. Het is helder en koud. Het staat los van de tijd, is onaantastbaar en subtiel. Het biedt geen enkele weerstand. Er zijn geen vastomlijnde grenzen en het is expansief. Het is alomtegenwoordig.

Lucht (Vayu) is beweeglijk, dynamisch, ongetemd, droog, erosies, trillend, helder, doorzichtig en subtiel (maar minder dan ether). Het is energetisch koud enigszins tastbaar als wind en kan tot op zekere hoogte worden opgeslagen, bijvoorbeeld als gas. Het is lucht in ons lichaam, maar ook de lucht die circuleert tussen de melkwegstelsels.

Vuur (Agni) is een warm element. Het is scherp, droog, schitterend, intens, doordringend, lichtgevend, licht, stralend, hartstochtelijk, en dynamisch. De beweging is omhoog. Het heeft het vermogen

om te transformeren, maar te veel kan ook vernietigen.

Water (Jala) wordt gekenmerkt door vloeibaarheid. De beweging is omlaag. Het is evasief en plooibaar. Het is van nature koud, vochtig en zwaar. Het wekt een ronde, tedere, zachte indruk. Het is zowel oplosmiddel als bindmiddel. Het speelt een rol in het capillaire proces. Afhankelijk van de omstandigheden en samenhang met de andere elementen kan het zowel scherp als hard zijn en zowel donker al helder. De snelheid is variabel.

Aarde (Prithivi) is zwaar, solide, koud, vast, rigide, stabiel, hard, statisch, traag, grof en dicht. Het element is stevig en geeft zijn vorm aan dingen. Het is het element met de meest externe grenzen en meest tastbaar.

Dosha’s

Elk mens heeft alle vijf elementen in zich in verschillende verhoudingen. Het zijn die verhoudingen die onze fundamentele natuur bepalen. In Ayurveda wordt ervan uitgegaan dat voeding en leefstijl de beste (en vaak preventieve) remedies

zijn, aangezien we worden of zijn wat we consumeren, en wat we denken en doen.

Alles wat we consumeren bestaat uit de vijf elementen. En alles wat we doen reflecteert eigenschappen of kwaliteiten van de vijf elementen.

Uit die vijf bouwstenen zijn de drie dynamische biokrachten voortgekomen, die Ayurveda haar zo karakteristieke gezicht geven: Vata, Pitta en Kapha. Ieder van die drie biokrachten (dosha’s) bestaat uit, of werkt op basis van, twee elementen.

Vata bestaat uit ruimte (ether) en lucht, de meest ijle en beweeglijke van de vijf elementen. De biokracht van beweging en communicatie.

Pitta bestaat uit vuur en water, en vormt daarmee een vurige biokracht. De biokracht van metabolisme en transformatie.

Kapha bestaat uit water en aarde, de meest stabiele en opbouwende van de vijf elementen. De biokracht van voeding, groei en stabiliteit.

Ieder van ons heeft deze drie dosha’s in zich, zij het in verschillende verhoudingen.

Het

uiteindelijke doel van Ayurveda is het in balans brengen en houden van de drie dosha’s en daarmee van de natuurlijke harmonie.

Ayurveda gaat ervan uit dat iedereen met een bepaalde basisconstitutie geboren wordt.

Iemands basisconstitutie kan door één, twee of drie dosha’s overheerst worden. De volgende basisconstituties zijn mogelijk:

• vata-constitutie

• pitta-constitutie

• kapha-constitutie

• vata-pitta-constitutie

• pitta-kapha-constitutie

• kapha-vata-constitutie

• vata-pitta-kapha-constitutie

Deze basisconstituties geven aan welke aanleg, welke ‘genetische structuur’ en welk temperament een individu kan hebben. De meeste mensen zijn een zogenaamd dubbeltype, dat wil zeggen dat er twee min of meer gelijk overheersende dosha’s in de basisconstitutie terug te vinden zijn.

De dynamiek ontstaat door de interactie met de omgeving. Denk bijvoorbeeld aan klimaat, leefstijl, voeding, emoties enz. Je staat voortdurend in contact met de vijf elementen uit het universum. Als je iets eet, breng je een deel van de elementen in je lichaam, of als je iets leest vang je bepaalde elementen op en absorbeer je die. Dat contact met de elementen veranderd voortdurend waardoor ook de verhouding tussen de elementen veranderd en als gevolg daarvan de verhouding tussen die dosha’s in je lichaam. In die interactie kunnen onevenwichtigheden onstaan. De disharmonie leidt uiteindelijk tot ongemak, ziekte of pijn.

Dosha’s hebben de neiging om zichzelf te versterken. Dat wil zeggen; zwaar wordt nog zwaarder, beweeglijk wordt nog beweeglijker, warm wordt nog warmen, etc. Daarom moet een verhoogde dosha om laag gebracht worden en niet een verlaagde dosha omhoog. Omdat te kunnen doen kent iedere eigenschap van de dosha’s in Ayurveda een tegenhanger. De tegenhanger kan worden ingezet om verstoring weer in balans te krijgen.

Essentiële oliën in Ayurveda

Genezende geuren worden al millennia in de Ayurvedische traditie gebruikt; van sandelhoutwierook aangestoken tijdens meditatie tot met heilige basilicum doordrenkt water dat binnenshuis wordt gesprenkeld voor zuivering. Vaidya’s - Ayurvedische artsen - behandelden Indiase koningen en koninginnen met gedroogde en verse kruiden, bloemenwater en aromatherapie-oliemassage.

Ayurveda beschouwt het gebruik van geuren als een belangrijk hulpmiddel voor preventie en genezing; beoefenaars gebruiken het om de levenskracht, prana, te beschermen; het reguleren van de spijsvertering en het metabolisme, agni; en toenemende weerstand tegen ziekten, ojas.

Elke geur heeft zijn eigen uitwerking op de dosha’s. Als je eenmaal de dosha’s en de elementen waaruit ze zijn gemaakt begrijpt en de kwaliteiten waaraan elk van de dosha’s gerelateerd is, is het gemakkelijk om essentiële oliën voor elke dosha te kiezen.

Plus of min

Bij elke etherische olie staat de werking op de Ayurvedische Dosha’s vermeld. Bijvoorbeeld: V- P+ K-. Deze olie werkt dan: Vata verlagend, Pitta verhogend, Kapha verlagend. Dus als je van nature een Vata constitutie hebt, zal Vata Dosha doorgaans (te) hoog zijn, waardoor het wenselijk is om Vata te verlagen. Een etherische olie met V- is dan geschikt. Een olie met V+ zou dan minder geschikt zijn, omdat Vata al (te) hoog is en je dit dus niet verder wilt verhogen. Bij sommige oliën staat V= P= K=, wat betekent dat deze balancerend werkt op alledrie de dosha’s.

Vata - lucht en ether

Voor de Vata-constitutie zijn lucht en ether de leidende elementen. Dit type dosha kenmerkt zich door de eigenschappen droog, veranderlijk, beweeglijk, licht, koud, subtiel, snel en indringend.

Vata-dosha zetelt met name in de dikke darm, de onderbuik, handen en voeten, beenderen, dijen, huis en oren. Het bewegende aspect van vata omvat de mentale, vocale en fysieke bewegingsprocessen zoals geestelijke activiteit, geestelijke processen, algemene levensenergie, de motoriek van het lichaam, het spier-, hormoon-, en zenuwstelsel, de ademhaling, de bloedsomloop, de spijsvertering, de vruchtbaarheid en de zintuigelijke waarneming.

Iemand met een vata-constitutie heeft vaak een snelle polsslag, een lage lichaamstemperatuur, slaapt licht of onrustig. Zijn postuur is smal en vaak te kort of te lang, hij heeft een dunne en droge huid, het haar is donker en droog. De ogen zijn klein, droog en lichtgevoelig en de stem hoog of heesachtig. De spijsvertering is onregelmatig met harde, donkere ontlasting. De interesse in seks is wisselend, intens en vaak kort van duur.

Geestelijk is hij van nature actief, vitaal, enthousiast, vol levenslust, praatgraag en lacherig, neemt snel initiatieven, maar vergeet ook weer snel. Hij kan goed meerdere activiteiten tegelijkertijd ondernemen. Een vata-persoon leeft vanuit een idealistisch standpunt, ontwikkelt steeds nieuwe ideeën, maar werkt ze vaak niet uit. Hij werkt niet graag volgens een strak schema. Het kortetermijngeheugen is goed, het langetermijngeheugen echter niet.

Een vata-type heeft een uitbundige fantasie en droomt veel. Dromen zijn vaak chaotisch en gaan vaker dan bij andere typen over vliegen, angst en zorgen.

Om het evenwicht van Vata dosha te herstellen, moeten de gebruikte oliën zoet, rustgevend en warm zijn. Dergelijke etherische oliën zijn warme tonische oliën zoals kaneel, kamfer, eucalyptus, bergamot en kalmerende oliën zoals zoete sinaasappel, sandelhout, roos, jasmijn.

Andere oliën die geschikt zijn om Vata dosha in balans te brengen zijn vanille, lavendel, citroengras, citroen, gember en ylang-ylang.

Deze essentiële oliën vergemakkelijken een snelle en effectieve lichaamsontgifting, reinigen het bloed en normaliseren de spijsvertering.

Het bos roept

Ik hou van de geur van het bos. Vooral in de ochtend na een flinke regenbui, als de grond een beetje vochtig is en de waterdruppeltjes nog op de bladeren en takjes van de bomen liggen. Het is dan net of er veel meer leven in het bos zit. Nu heb ik het geluk dichtbij de Montferlandse bossen te wonen, dus op een vrije dag vind ik het heerlijk om een flinke wandeling door het bos te maken.

De geur van cederolie geeft mij ook altijd het gevoel dat het bos dichtbij is. Ik vind het een fijne olie om te gebruiken aan het einde van een drukke dag in de verdamper, met een beetje sinaasappel. Of in een voetenbad na een intensieve hardlooptraining. Helemaal ontspannen en dromen over bomen…

Airspray vol boslucht

• 50 ml alcohol 96%⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀

• 15 druppels ceder

• 15 druppels citroen of litsea

• 15 druppels zilverspar CO2

• 15 druppels den

• 3 druppels geranium⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀

Meng de oliën in een sprayflesje, even schudden en genieten maar!

Ceder (Atlas)

Cedrus atlantica

Plantenfamilie

Dennenfamilie (Pinaceae)

Herkomst

Marokko, Algerije

Winning

Stoomdestillatie van kernhout. Voor 1 kilo olie is tussen de 30 en 40 kg houtsnippers/zaagsel nodig. De bomen moeten minstens 20 jaar oud zijn voor er olie uit gewonnen wordt.

Geur en kleur

Cederolie heeft een geel/oranje tot goudbruine kleur. De geur is warm, diep, houtig, een beetje kamferachtig en blijft lang hangen.

Toepassingen

Algemeen

Cederolie is antibacterieel, wondgenezend, ontstekingsremmend, pijnverdovend, schimmeldodend, slijmoplossend, antiallergisch (antihistaminisch), ontstoppend, lymfetonicum en mogelijk vetverbrandend (lipolyse - eigenschappen die bij cellulite toe te passen zijn), antiparasitair (luizen, schurft), kalmerend/rustgevend op het zenuwstelsel, angstverminderend, versterkend, insectenwerend.

Huid en haar

Cederolie kan ingezet worden bij acné en een vettige huid, huidparasieten, seborroïsch eczeem en roos. Ceder kalmeert een rode en jeukende huid, het versterkt de huid en kan worden ingezet bij cellulite en ter voorkoming van zwangerschapsstrepen.

Spieren en gewrichten

Cederolie is een goede toevoeging aan een wrijfolie bij artritis en andere reumatische klachten.

Meng 2 druppels ceder met 1 theelepel basisolie en wrijf het mengsel over de pijnlijke gewrichten.

Hart en vaatstelsel

Door de ontstoppende en lymfestimulerende werking kan ceder ingezet worden bij oedeem en spataders.

In het oude testament werd de Ceder als symbool voor schoonheid, jeugd en macht beschreven, hij gold als een koninklijke boom.

Luchtwegen

Door het hoge gehalte aan sesquiterpenen is ceder een goede olie bij hooikoorts en andere allergieën en bij luchtweginfecties, chronische bronchitis en verkoudheid.

Zenuwstelsel & psyche

De warme zoete houtgeur van cederolie heeft een grote invloed op de psyche. De geur brengt en rust en kalmte en verzacht woede en angst.

Ceder geeft kracht en waardigheid, kalmeert en verdiept de ademhaling. Het zorgt voor stabiliteit, werkt verwarmend en troostend in tijden van verandering, die meestal gepaard gaan met angst, onzekerheid en conflicten. Ceder zorgt voor vernieuwing en doorbreekt het ‘malen’. Waarschijnlijk brengt atlasceder rust via activering van het parasympathische deel van het zenuwstelsel (Dayawansa 2003).

Verdamp 2 druppels cederhout en 4 druppels mandarijn om je gedachten te kalmeren als je maar niet tot rust kunt komen

Contra-indicatie

Bij zwangerschap alleen uitwendig gebruiken in een precentage tot 2%. Bij baby’s en kleine kinderen tot 3 jaar in een percentage tot 0,5%.

Wist je dat...

Waarschijnlijk was cederolie één van de eerste oliën die zijn gewonnen. Het was in de

Olie voor de man

• 50 ml. jojoba

• 4 druppels ceder

• 4 druppels roos CO2

• 4 druppels tijm CT linalol

• 4 druppels ceder

• 2 druppels litsea

oudheid een erg populaire olie: omdat het zo desinfecterend was, gebruikten de Egyptenaren het om hun overledenen mee te balsemen en te mummificeren. Huizen en boten werden gebouwd van cederhout want dit hout werd niet aangetast door insecten. Het Bos van de ceders van God

De atlasceder werd vroeger gezien als ondersoort van de Libanonceder. Duizenden jaren geleden waren er rond de Middellandse zee overal uitgestrekte cederbossen te vinden. In het Libanon gebergte stond een Heilig

Ceder bos, waar mensen naartoe gingen om te mediteren op allerlei levensvragen. Het bos bestaat ook nu nog en behoort tot het werelderfgoed (Bos van de ceders van God). Er zijn zo’n 450 exemplaren te vinden van deze Libanonceder: deze zijn meer

dan 2.500 jaar oud! De boom is nog steeds terug te zien in de vlag van Libanon. De honderden

jaren oude bomen vormen daarmee een monument

voor de vele gekapte bomen.

n Licht antiseptisch, licht kalmerend, ontstekingsremmend, licht antibacterieel, bloeddrukverlagend, verzachtend en beschermend.

n Ontstekingsremmend, aderversterkend, rustgevend, ontstoppend en verzachtend. Sesquiterpeenalcoholen zijn niet irriterend op de huid. Het kunnen dikkere oliën zijn.

n Pijnstillend, slijmoplossend, en algemeen versterkend voor het immuunsysteem. Bij lage dosering kalmerend en sedatief. Bij hoge dosering stimulerend. Vooral de di-ketonen zijn celgenererend en huidherstellend. Goed in te zetten bij huidproblemen.

■ Sesquiterpenen 50%

o.a. β-himachaleen 31-42%

α-himachaleen 10-16%

γ-himachaleen tot 10%

α- en β-cedreen

β-caryophylleen cadineen longifoleen

■ Sesquiterpeenalcoholen 10-30%

o.a. atlantol cedrol cedrenol

α-bisabolol himachalol

■ Ketonen 5-20%

o.a. α-, β- en γ-atlanton

■ Sesquiterpeenoxiden 1% himachaleenoxide

n Antiseptisch, slijmoplossend en hoeststillend. Een essentiële olie waar minstens 30% 1.8-cineol zit werkt bijzonder goed bij luchtwegproblemen en bij verkoudheden. Geeft ruimte en lucht bij stagnatie.

Ceder kan goed gecombineerd worden met neroli, jasmijn, ylang-ylang, lavendel, scharlei, mirte, cipres, basilicum, bergamot, jeneverbes en pepermunt.

Casus

Voor een special yoga en aromatherapie heb ik samen met mijn docent een les samengesteld met als thema ‘De herfst: loslaten en het waardevolle koesteren.’

De herfst is de tijd van het jaar waarin we ons van nature meer naar binnen keren. Het is de tijd van het jaar om te reflecteren: wat was succesvol en wat heeft het niet zo goed gedaan. Waar mag je van genieten en wat kun je beter loslaten. Loslaten geeft rust, het ruimt op maar geeft ook nieuwe energie en tijd voor andere dingen.

Bewust ademhalen is essentieel bij het beoefenen van yoga. De ademhaling bij yoga brengt lichaam en geest in verbinding. Door alleen al met aandacht in en uit te ademen, kun je gedachten tot rust brengen zo spanning in je lichaam loslaten.

Als je een aangename geur ruikt, ga je meestal automatisch intenser ademhalen. Je ademhaling wordt dan verdiept en het inhaleren van de geur zorgt voor een reactie in

De kroon van ceder spreidt zich uit als een enorme tent. Wie onder het gewelf staat en, opkijkend naar de reusachtige stam, de geur van het hout op zich laat inwerken, ondergaat een diepe meditatieve ervaring.

de hersenen. Je hersenen sturen vervolgens signalen naar je lichaam. Het reukvermogen is namelijk verbonden met verschillende delen in je hersenen die je geheugen, emoties en hormonen reguleren. Bepaalde geuren kunnen je spieren beter helpen ontspannen, zorgen voor pijnverlichting en helpen het zenuwstelsel te kalmeren. Maar etherische oliën kunnen ook een meer spirituele of emotionele werking hebben. Zo kunnen ze ondersteunen helpen met aarden of mediteren.

Voor deze les heb ik in de ruimte sinaasappel- en cederolie verdampt.

Sinaasappel geeft een warme sfeer en brengt de zon in huis. Het geeft evenwicht, kalmte en rust en wekt creativiteit en levenslust op. Het heeft een verkwikkende en ontspannende werking, bevordert positiviteit en vermindert angst en frustratie.

Deze olie vind ik mooi bij het thema passen vanwege de ontspannende (loslaten) en tegelijkertijd verkwikkende werking (nieuwe energie, levenslust).

Ceder heeft een aardende, verzachtende en zuiverende werking. Het geeft kracht, waardigheid, kalmeert en verdiept de ademhaling.

Een hele mooie olie dus om te helpen bij het naar binnen keren en rust en ruimte te creëren. Aan het begin van de les heb ik een korte inleiding gegeven over aromatherapie, wat is het en hoe kun je aromatherapie toepassen bij je yoga-practice. Ik heb bewust nog niets verteld over de twee oliën om de deelnemers het zoveel mogelijk zelf te laten ervaren.

Vervolgens hebben we een korte flow gedaan met rustige oefeningen passend bij de eigenschappen van de oliën en in de aromatische sfeer van sinaasappel en ceder. Daarna hebben we de twee oliën besproken en ervaring van de les met elkaar gedeeld. De sinaasappel werd er vrijwel meteen uitgehaald en ‘iets van hout’. Het was mooi om te ervaren dat de deelnemers zich wel bewust waren van de geuren, zonder dat het afleidde van de yoga-les. De geuren werden als aangenaam ervaren, alleen was de sinaasappel iets te overheersend ten opzichte van de ceder.

Na afloop heb ik nog verschillende andere oliën rond laten gaan met uitleg van de eigenschappen en was er ruimte voor het stellen van vragen. Als

afsluiting heeft iedereen een klein fles huidolie (10 ml jojoba olie met 2 druppels sinaasappel en 1 druppel ceder) meegekregen om thuis nog even na te genieten.

Het is lastig om te zeggen of de oliën echt een verschil hebben gemaakt in de uitwerking van de les. Daarvoor hadden we het wellicht vaker moeten herhalen of dezelfde les zonder de oliën. Helaas gooide de corona-crisis roet in het eten.

Toen wij de les hebben gegeven (oktober 2020) was Nederland in gedeeltelijke lockdown i.v.m. de corona-crisis en was de onzekerheid over een harde lockdown, die uiteindelijk in december plaatsvond, nog erg groot. Dit was voor veel mensen een angstige en onzekere tijd. Juist in die tijd was het fijn om met elkaar yoga te beoefenen en verbinding te voelen en even niet bezig te zijn met alles wat er gebeurde in de wereld.

Mede daardoor is onze ‘yogaroma’ special is zeer positief ervaren en zeker voor herhaling vatbaar, met een nieuw thema en een nieuwe uitwerking. Daar wordt op het moment van schrijven hard aan gewerkt .

Loslaten en het waardevolle koesteren

Onderstaande combinaties zijn heerlijk in een verdamper! Ook kun je er zelf een huidolie of badolie van maken, door 5 druppels essentiële olie te mengen in 20 ml plantolie of badolie.

• 3 druppels sinaasappel en 2 druppels ceder

• 2 druppels ceder, 2 druppels sinaasappel en 1 druppel patchouli

Virabhadrasana II (Krijger)

Virabhadrasana is een belangrijke houding in de yoga. De houding straalt kracht en waardigheid uit.

• Versterkt alle spieren van voeten, benen, bekkenbodem

• Strekt de spieren van de rug en de binnenkant van de benen

• Strekt de liezen, en psoas

• Stimuleert de stofwisseling (agni)

• Maakt de borstkast ruimer en de ademhaling dieper

• Strekt armen en schouders, heupen en enkels

• Verlicht rugpijn in de onderrug

• Versterkt doorzettingsvermogen en kracht, zelfbewustzijn en innerlijke helderheid

Hoe doe je de Krijger II?

- Ga rechtop staan met je voeten bij elkaar, de grote tenen raken elkaar. Armen langs je lichaam.

- Adem in en plaats je voeten in een spreidstand, ongeveer beenlengte uit elkaar.

- Houd de buitenkant van je linkervoet parallel aan de achterkant van je mat of 45 graden naar binnen, en draai je rechtervoet 90 graden naar rechts. Zorg dat de rechterhiel in lijn staat met de holte van je linkervoet.Heupen, borstkast en gezicht wijzen nog steeds recht naar voren!

- Span licht je buikspieren aan zodat er geen onnatuurlijke holling in je rug ontstaat. Strek je rug, borstkast omhoog, nek lang en kin in.

- Adem in, spreid beide armen zijwaarts en strek van je schouders tot in je vingertoppen, handpalmen wijzen naar de grond. Let er op dat je schouders ontspannen blijven.

Tibetaanse boeddhisten gebruiken de olie om meditatie te ondersteunen. Men gelooft dat het spirituele leven door het verdampen van cederolie wordt versterkt en dat de banden met het goddelijke erdoor worden aangehaald.

- Adem uit, en buig je voorste knie. Zorg dat de knie niet voorbij je tenen komt.

- Draai je hoofd naar rechts en kijk recht vooruit over de middelvinger van je rechterhand.

- Blijf stabiel in de houding zolang deze comfortabel aanvoelt en haal rustig en gelijkmatig adem.

- Om uit de houding te komen, strek je het rechterbeen, ontspan je de handen, en zet je de voeten weer parallel aan elkaar.

- Herhaal de houding aan de andere kant.

Zonnekoning

Er schuilt denk ik een stukje citrus-type in mij, want de citrus-oliën zijn absoluut mijn favoriet. Of wellicht heeft deze voorkeur ook te maken met mijn pitta-kapha dosha die soms het rustgevende (pitta) en verwarmende (kapha) van sinaasappel en mandarijn nodig heeft en soms het verkoelende (pitta) en activerende (kapha) van bijvoorbeeld een citroen of bergamot.

Ik vind de sinaasappel een heerlijke zomerse geur. Het liefst doe ik deze in de verdamper, samen met ceder, op een koude of regenachtige dag of in de avond als er niets meer gedaan hoeft te worden.

Maar 1-2 druppeltjes biologische sinaasappel olie bij het ontbijt in een smoothie of de yoghurt is ook een zonnig begin van de dag.

Heerlijke combi’s

Deze combinaties zijn heerlijk in een verdamper!

• 3 druppels sinaasappel en 2 druppels ceder atlas

• 2 druppels gember en 3 druppels sinaasappel

• 2 druppels cederhout, 2 druppels sinaasappel en 1 druppel patchouli

Ook kun je er zelf een huidolie of badolie van maken, door 5 druppels essentiële olie te mengen in 20 ml plantolie of badolie.

Sinaasappel (Zoete)

Citrus sinensis/C. aurantium var dulcis

Plantenfamilie

Ruitachtigen (Rutaceae)

Herkomst

Italië, Florida, Brazilië, Argentinië

Winning

Koude persing van de schil van rijpe vrucht. Voor 1 liter olie is ongeveer 200 kilo schillen nodig.

Geur en kleur

De kleur van zoete sinaasappelolie is geel tot oranje, afhankelijk van de soort en plaats van herkomst. De herkenbare geur is levendig, fruitig, fris met een zoete ondertoon.

Toepassingen

Algemeen

Zoete sinaasappel is een antidepressivum, antiseptisch, schimmelbestrijdend, kalmerend, stimulerend op de lymfe, hart en spijsvertering.

Huid en haar

Zoete sinaasappel kan worden ingezet bij een vette huid en rimpels en cellulitis. Sinaasappel verzacht een gebarsten huid en kloofjes en versterkt de opperhuid. De olie kalmeert bij een droge huid, is verjongend en verstevigend.

Meng 100 gram kokosolie, 25-50 gram fijn himalayazout, 10 druppels grapefruit, 10 druppels lavandin en 5 druppels sinaasappel voor een heerlijke kokosscrub.

Hart en vaatstelsel

De olie werkt stimulerend op de lymfe en is hartversterkend.

Luchtwegen

Sinaasappel kan worden gebruikt bij kou, griep, bronchitis, koorts, verkoudheid en tandvleesontsteking.

Spijsvertering

Sinaasappel kalmeert de maag, vergroot de opname van vitamine C, stimuleert de stofwisseling en helpt bij spastische darm, constipatie en diaree. Dosha

Sinaasappel is één van de meest populaire oliën binnen de aromatherapie.

Zenuwstelsel en psyche

Sinaasappelolie is een warme olie die de ziel voedt. Sinaasappel verdrijft sombere gevoelens en maakt problemen dragelijk. Het ontspant bij bij nervositeit en stress, geeft een gevoel van vreugde en vrolijkheid.

Meng 2 druppels met 1 theelepel zoete amandelolie en wrijf het mengsel voor het slapen over je nek, schouders en polsen.

China’s appel

Schone handen

• 285 ml basis vloeibare zeep

• 5 ml bergamot

• 5 ml sinaasappel

• 2 ml rozemarijn

• 2 ml eucalyptus

• 1 ml citroenmirte

Contra-indicatie

Voorzichtig gebruiken bij een gevoelige of beschadigde huid. Bij geconcentreerd gebruik kan huidallergie voorkomen. De olie is fotosensitief, dus na gebruik op de huid de huid 24 uur niet aan zonlicht blootstellen.

De sinaasappel komt oorspronkelijk uit China (in de oude vorm: Sina), waar ook de naam naar verwijst. Het Nederlandse woord is afgeleid van het Franse pomme de Sine dat China-appel betekent. Sina is het oude woord voor China.

De zoete sinaasappel werd in zestiende eeuw door Portugezen vanuit Zuid-China naar Europa gebracht. De Europeanen maakten toen niet voor het eerst kennis met een sinaasappel. Sinds de negende eeuw aten ze al een zure en bittere variant van de sinaasappel die oorspronkelijk afkomstig was uit India. In Nederland noemde men deze vruchten vaak appelen van arance (appelen van oranje).

Portugese missionarissen stuurden rond 1548 voor het eerst zaden van de zoete Chinese sinaasappel naar Europa. De vrucht werd populair in Portugal en veroverde ook al snel Italië en vervolgens de rest van Europa. Omdat er nu twee verschillende sinaasappels op de markt waren, een zoete en een zure, moest er onderscheid gemaakt worden. De Europeanen deden dit door de vrucht te vernoemen naar het land van herkomst: China. De vrucht werd in onze contreien in de loop der tijd onder meer chinaasappel, appelsien en appel Chinaas genoemd.

n Zeer antiseptische en snelle werking in de lucht. Een tonicum voor de huid en verfrissend voor de geest. Ze hebben een positief effect op het humeur. Alfa- en beta-pineen hebben een drogend en slijmafdrijvend effect op de luchtwegen.

n Antiseptisch en rustgevend, bacteriedodend, anti-infectieus, schimmelwerend, pijnstillend en algemeen tonicum. De meeste essentiële oliën bevatten linalool. Een belangrijke stof die antiseptisch werkt. Rustgevend en vriendelijk voor de huid.

■ Monoterpenen >89% limoneen

α-pineen myrceen sabineen

■ Monoterpeenalcoholen >6% linalol

α-terpineol carveol geraniol

■ Aldehyden decanal octanal citronellal neral geranial

■ Ketonen carvon

α−ionon

■ Esters methyl-anthranilaat

■ Coumarines aurapteen bergamottine bergaptol

n Verhelderend, antiseptisch, desinfecterend, antiviraal, anti-schimmel, stimulerend, rustgevend, verkoelend en verwarmend. Bij een lage dosering bloeddrukverlagend en bij een hoge dosering bloeddrukverhogend.

n Pijnstillend, slijmoplossend, en algemeen versterkend voor het immuunsysteem. Bij lage dosering kalmerend en sedatief. Bij hoge dosering stimulerend. Vooral de di-ketonen zijn celgenererend en huidherstellend. Goed in te zetten bij huidproblemen.

n Verzachtend, ontkrampend, kalmerend, antiseptisch, en hormoonbalancerend.

Vriendelijk, verzorgend, beschermend en verzachtend. Voor huid en hart. Werkt kalmerend op het centrale zenuwstelsel.

n Coumarinen zijn een subgroep binnen de lactonengroep, maar worden als één groep behandeld. Ze werken met name krampstillend op spastische spieren bij kinderen. Ze zijn verfrissend, ontgiftend, bloeddrukverlagend en bevorderen de slaap.

Sinaasappel kan goed gecombineerd worden met lavendel, kruidnagel, kaneel, nootmuskaat, ylang-ylang od dennenachtigen.

Energybites

Ingrediënten:

• 100 gram geraspte worteltjes

• 75 gram dadels

Wist je dat voor het aromatiseren van spijzen en dranken 1 druppel sinaasappelolie in een sinaasappel frisdrank of jus d`orange een verrassend effect op de smaak heeft? Ook je water wordt verfrissend met 1 druppel sinsaasappel olie (op 1 liter water, goed mengen voor je het drinkt) en probeer ook eens 1-2 druppels door het pannekoekenmeel. Of voeg een druppel toe aan je groene smoothie voor een verrassende en verfrissende smaak.

• 50 gram noten (walnoot, amandel of pecan)

• 50 gram havermeel

• 3 eetlepels biologisch rozenhydrolaat

• 1 eetlepel gesmolten biologische kokosolie

• 2 druppels sinaasappelolie

• 1 druppel kaneelschorsolie

• Snufje Chimalayazout

• Garnering: kokosschaafsel

Bereiding:

- Laat de dadels 15 minuten weken in het rozenhydrolaat.

- Rasp de wortel en los de sinaasappelolie op in de kokosolie.

- Mix de wortels, de olie, de dadels en de overige ingrediënten in de keukenmachine tot een plakkerig deeg.

- Kneed een bal van het deeg en laat ongeveer 30 minuten rusten in de koelkast.

- Maak kleine balletjes van het deeg en rol ze door het gepelde hennepzaad.

Smullen maar!

Casus

Voor een paar mensen die door de corona-crisis veel zorgen hebben gehad over hun bedrijf, hun baan, kinderen die thuis kwamen te zitten en daardoor onrustig sliepen heb ik o.a. sinaasappel olie geadviseerd om te verdampen, of een druppeltje op het kussen te doen. Het zijn vaak sombere gedachten en stress die de mensen in deze situatie onrust geeft in het hoofd en sinaasappel geeft én de kalmte én een vrolijkheid. Het is immers de zon in een flesje.

De geur werd als zeer aangenaam ervaren, ook bij kinderen. En het hielp ook bij de situatie thuis met werk en lesgeven om niet “volledig in de stress te schieten”. Helaas heb ik niet voor iedereen de zorgen kunnen wegnemen, maar ze hebben in ieder geval wel beter kunnen slapen. En een goede nachtrust is natuurlijk essentieel voor je gezondheid.

Slaap zacht

• 20 ml basisolie

• 6 druppels sinaasappel

• 4 druppels geranium

Dit massagemengsel verzacht stemmingswisselingen, neerslachtigheid en helpt bij slapeloosheid.

Opbeurend en verkwikkend

Kom in een vrolijke stemming en verhoog je energieniveau door dit lekkere, fruitige mengsel in de verdamper:

3 druppels sinaasappel

3 druppels ylang-ylang

3 druppels bergamot

3 druppels pepermunt

Lekker fris

• 2 druppels citroen

• 5 druppels lavendel en

• 3 druppels sinaasappel

Dit mengsel in je verdamper is niet alleen verfrissed en ontspannend, maar houdt ook nog eens vervelende insect op afstand.

Surya namaskara A

De zonnegroet wordt traditioneel beoefend in de morgen bij het opkomen van de zon met als doel om de energie in het lichaam te activeren ter voorbereiding op allerlei krachtige asana’s. Het zorgt voor circulatie, spierkracht, soepelheid en het versterkt je concentratie en geestkracht.

Elke beweging van de Zonnegroet vindt plaats in coördinatie met de ademhaling: elke beweging is verbonden met een inademing of een uitademing. De Zonnegroet warmt het lichaam op en dient te worden uitgevoerd totdat je begint te transpireren (minimaal zes rondes).

Beginpositie (Tadasana): Ga rechtop staan, met een rechte rug en de schouders ontspannen. Je voeten staan op heupbreedte afstand van elkaar. Je knieën zijn gestrekt, maar staan niet op slot; je armen bevinden zich ontspannen naast je lichaam.

1. Adem in en uit en breng je handpalmen samen voor je borstkast. Adem uit.

2. Breng je op de volgende inademing je armen gesterkt boven het hoofd. Houdt je handenpalmen stevig tegen elkaar. Maak je rug lang en hou je schouders zo laag mogelijk.

3. Adem uit, buig met een lange gestrekte rug vanuit je heupen voorover. Steun met je handpalmen op de grond of pak je enkels. Kijk naar je knieën. Als de grond te ver is, kan ook je knieën ligt buigen.

4. Adem in en kom met een rechte rug, vanuit je heupen iets naar boven toe en strek je uit. Kijk schuin naar de grond. Je maakt een tafeltje van je rug. Je hoofd in het verlengde van je lichaam.

5. Adem uit en buig weer naar beneden. Druk je handpalmen tegen de grond en spreid je vingers. Kijk naar je knieën en stap of spring naar de hoge plank. Adem in.

6. Adem uit, buig je ellebogen recht naar achter en ga door naar de lage plank. Plaats eventueel de knieën aan de grond.

(Zonnegroet)

Een druppel citrus zorgt voor een levendige bruisende ervaring. De vurige, uitbundige en sprankelende citrusoliën maken je blij.

7. Adem in, rol over je tenen, strek je borst tussen de armen door naar voren en omhoog. Kijk ook omhoog. Je steunt op je wreven. (Upward-facing dog)

8 Adem uit, breng vanuit Upward-facing dog de heupen omhoog en strek uit naar achteren en omhoog. Kijk richting je navel, hielen richting de grond. (Downwardfacing dog)

9. Kijk vanuit de Downward-facing dog naar voren en spring of stap met je voeten naast je handen. Adem in en verleng je rug vanuit je heupen licht naar voren.

10. Adem uit buig je rug weer naar beneden.

11. Adem in, spreid je armen uit elkaar en kom met een lange rechte rug omhoog en buig je rug licht door naar achter. Kijk je handen na.

12. Adem uit, breng je armen weer langs je lichaam (Tadasana).