Archief Bergen, toen en Nu

Archief Bergen, Toen en Nu Geschiedkundige notities door het Archief Gemeente Bergen in samenwerking met Stichting Bergen Toen en Nu Straatnamen in de gemeente Bergen

Om personen en zaken aan te duiden zijn namen onmisbaar. Dit geldt ook voor straten. Als een plaats groter wordt en er meer woningen en straten komen is een goede naamgeving van deze straten onmisbaar. Zoals in vaak op het platteland was er ook in Bergen geen officiële naamgeving van de straten. Buurtschappen en straten hadden soms wel namen die in de omgangstaal gebruikt werden, maar deze benamingen waren niet officieel erkend.

Huisnummering ANNO 1819

In de vergadering van 14 juni 1819 vergaderde de gemeenteraad van Bergen over een voorstel van de schout om alle huizen in de gemeente te laten nummeren omdat het dikwijls heel moeilijk was op afgelegen plaatsen de kleinere weinig bekende huizen te vinden. De gemeenteraad was overtuigd van het nut van deze maatregel. ‘Hij heeft dezelve goedgekeurd en daarop is tegelijk met den verfmeester Johannes Jumet, wonende te Afferden, een akkoord gesloten, dat hij alle de huizen in de gemeente liggende, zoude nummeren, en daarvoor van ieder akkerman of burger zeve cents of drie stuivers Cleefs betaald zou krijgen, de arme daartegens voor niets’.

Wijken A tot en met F

Voordat de gemeenteraad in 1955 besloot tot invoering van de straatnaamgeving had elk pand toch reeds zijn eigen aanduiding. Hiervoor was de gemeente ingedeeld in zes wijken: elk dorp was een wijk, waarvoor een letter gebruikt werd. Heijen was wijk A, Afferden B, Siebengewald C, Bergen D, Well E en Wellerlooi F. De aanduiding van een woning te Afferden was bijvoorbeeld niet Bleijenbeek 12 maar B7. In elke wijk begon de nummering op dat punt, waarvan het gemeentebestuur dacht dat het de best mogelijke volgorde zou geven. In Heijen begon de nummering bij het kasteel (A1), te Afferden eveneens bij het kasteel (B1). De naoorlogse huisnummerlijst van Afferden begon echter met B7 omdat het kasteel en de bijgebouwen de laatste oorlog helaas niet overleefd hadden. In Siebengewald begon de nummering (C1) aan de Augustinusweg nabij de grenspost en in Bergen had niet het gemeentehuis maar het pand, tegenwoordig aangeduid met ‘Oude Kerkstraat 28’ het nummer Dl. In Well begon de nummering in het Knikkerdorp: Knikkerdorp 6 was voorheen E1 en in Wellerlooi kreeg het juvenaat St. Joseph, thans huize Roobeek het nummer F1.

Invoering straatnamen

De doorlopende nummering bleek in de praktijk nogal eens tot problemen te leiden, vooral toen er meer groei en ontwikkeling kwam in alle dorpen van de gemeente. Zonder echte straataanduiding was het moeilijk zoeken naar een pand dat alleen met een letter en een nummer was aangeduid vooral als je ter plaatse niet zo goed bekend was.

Daarom besloot de raad op 31 mei 1955 over te gaan tot het invoeren van straatnamen voor de gehele gemeente. In dit eerste besluit met betrekking tot de straatnaamgeving worden in totaal honderd namen gekozen. Achttien voor Heijen, zestien voor Afferden, zeventien voor Siebengewald, zestien voor Bergen, twintig voor Well en dertien voor Wellerlooi. Men ging hierbij vooral uit van namen, die in de dagelijkse spreektaal al gebruikt werden voor de aanduiding van die straten en buurtschappen.

Kasteel Heijen Oude Kerkstraat

Siebengewald Grensovergang Kasteel Bleijenbeek Huisnummer B129 in Afferden