Archief Well

Jonge Boeren in de vorige eeuw

Tot begin 1900 moest in de landbouw al het werk met de kracht van mens en dier (lees paard) gebeuren, het was nog volledig handwerk. Mechanisatie en kunstmest zorgden voor grote veranderingen. De behoefte aan onderricht nam toe.

In Well werd al in 1928 de organisatie van de Rooms Katholieke Jonge Boerenstand opgericht. Er waren voor jonge boeren toen maar weinig mogelijkheden voor samenkomsten in de dorpen. Vooral de geestelijkheid maakte zich zorgen over de tijdsgeest en het gemis aan godsdienstelijke levensernst. De boerenstand diende de kern te zijn en te blijven van kerk en maatschappij! Er werden van oudsher diverse activiteiten georganiseerd, zowel educatief als ter ontspanning. Zo waren er bijvoorbeeld activiteiten gericht op het kunnen runnen van een boerderij of een tuinderij, zoals het bijhouden van proefvelden, het ‘sleutelen’ aan landbouwwerktuigen en het verwerken van landbouwproducten.

In de gemeente Bergen begon men in 1931 met het geven van landbouwonderwijs. In Afferden konden twee lokalen van de lagere school daarvoor in gebruik worden genomen. Op 01-11-1931 werd Harry Roncken benoemd tot hoofd der Lagere Landbouwschool. Er moesten minimaal vijftien leerlingen worden geworven, zo niet dan verviel de subsidie. Het schoolgeld bedroeg tussen vijf en vijftien gulden per jaar, afhankelijk van het inkomen van de vader. De eerste en tweede klas kreeg twee dagen per week les, de derde klas één dag en de vierde klas dertig dagen per jaar. Op 1 december 1931 was het dan zover: jongens uit Velden, Arcen, Well, Wellerlooi, Bergen, Ottersum, allemaal kwamen ze met de fiets. Meester Harry Roncken was ook zeer actief voor de Jonge Boeren van de kring Gennep. Vaak gaf hij gratis lezingen. Er was veel belangstelling voor het onderwijs en al snel was er plaatsgebrek in de lagere school, waardoor men in 1935 uitweek naar enkele ruimtes in zaal Raijmakers te Afferden. Al vanaf begin jaren dertig ijverde men voor een nieuw te bouwen Landbouwschool in Afferden. Door geldgebrek in de gemeente Bergen en de daarop volgende oorlogsjaren duurde het nog tot 1958 voordat er ookdaadwerkelijk een nieuwe Landbouwschool kwam. Deze werd echter niet in Afferden gebouwd maar in Well. Vanaf de bevrijding in 1945 werd les gegeven op het kasteel in Well. De familie Roncken kreeg daar ook onderdak. Wellenaar Wim Koppers volgde Roncken op als hoofd van de Landbouwschool.

Op 16 en 17 september 1934 werd er in Heijen een Landbouwtentoonstelling gehouden, georganiseerd door de gezamenlijke Jonge Boeren van de kring Gennep. In juli 1934 hadden de Wellse Jonge Boeren de Landbouwtentoonstelling in Ubachsberg bezocht en zo kregen ze een goed voorbeeld voor de tentoonstelling in Heijen. Alle producten werden beoordeeld voor prijzen. In 1936 volgde een zelfde tentoonstelling in Bergen en pas na de Tweede Wereldoorlog, ruim tien jaar later in 1947 konden de Jonge Boeren de volgende tentoonstelling in Well organiseren.

Tot 1958 was er nog geen eindexamen, maar de leerlingen kregen tijdens de ‘Eindles’ vragen van de hoofdmeester over de in de loop der jaren behandelde leerstof. In aanwezigheid van de commissie van comptabiliteit moesten de leerlingen om de beurt één of meerdere vragen beantwoorden in diverse vakken. Er werd ook tuinbouwonderwijs gegeven in deze school. In de jaren ‘50 was er behalve meester Koppers ook meester Vic Timmermans uit Wellerlooi. Hij gaf lezingen en avondles, en schreef het lesboek ‘Anderen en ik’ voor de leerlingen. Ook kregen ze Nederlandse les van meester Frans Vullings. Timmeren gaf Wiel Reiniers uit Well in de werkplaats van Toon Coppers. Pluimveeteeltleraar was de heer A. v. Stratum uit Horst en leraar werktuigkunde was de heer J. Ernst. Hij gaf ook les in handvaardigheid. De Wellse Kapelaan Verstegen gaf godsdienstles en gooide met de borstel van het schoolbord als je even niet oplette. Meer namen van leraren zijn niet bekend.

Het onderwijs stopte in 1971 omdat er minder jonge boeren waren en dus ook minder leerlingen.

Het gebouw werd in 1975 verkocht en in 1998 gesloopt. In 2010 verrees op deze plek MFC de Buun

Op onze website het volledige verhaal.