Metamorfose Jachtslot

Jachtslot en landgoed Mookerheide in oude glorie hersteld

Straks zullen ze er weer weer prachtig bij liggen: het jachtslot en het landgoed Mookerheide. Eigenaar Natuurmonumenten werkt momenteel aan een uitgebreide restauratie van dit unieke stukje Nederland. Boswachter Ellen Luijks geeft een rondleiding door de historie, het heden en de toekomst ervan en iedereen mag mee wandelen.

Historie

Zullen we eerst eens een duik in het verleden nemen? Landgoed en jachtslot werden tussen 1902 en 1905 gebouwd en aangelegd in opdracht van Jan Jacob Luden, een telg uit een vermogende bankiersfamilie. Jan Jacob zat goed in de slappe was. H ji il te e ne carp h git ap kr aa ln e egg n met tuinen met unieke, historische kassen. Het jachtslot werd opgetrokken in Jugendstilstijl, en dat is bijzonder voor Nederland. Het werd een prachtig gebouw, met die unieke uitkijktoren. Men beschikte toen al over elektriciteit, centrale verwarming, een huistelefoon en stromend koud en warm water. Dat was een enorme luxe in die tijd. Bij het door architect Oscar Leeuw ontworpen gebouw zijn architectuur en het interieur onlosmakelijk met elkaar verbonden; alles vormt een mooi, organisch geheel.

Voor een dubbeltje op de eerste rang

Ellen: “Luden was wel iemand die graag voor een dubbeltje op de eerste rang wilde zitten: wél rijkdom uitstralen, maar er zo weinig mogelijk geld aan uitgeven. Met als gevolg dat het gebouw bij oplevering al niet meer in topconditie was. Op oude foto’s zie je dat het tegelwerk in 1930 al beschadigd was.” Landgoed en jachtslot waren toen niet meer in het bezit van Jan Jacob Luden want al na een aantal jaren verkocht hij zijn bezit aan Marinus Vroeg. Tot 1947 was het gebouw in particulier bezit.

Zusters Dominicanessen

Daarna werden slot en landgoed verkocht aan de Zusters Dominicanessen van Bethanië. Zij vestigden een klooster en een meisjesinternaat in het landhuis. De zusters lieten een verdieping bovenop de vleugel bouwen tussen het slot en de duiventoren. De vleugel werd als het ware opgehoogd. Bij de toren werd een vleugel naar achteren aangebouwd. In 1985 werd Natuurmonumenten eigenaar.

Vervallen

Ellen: “We kochten het landgoed en het jachtslot aan op advies van Staatsbosbeheer. De zusters hadden huizen gebouwd op het landgoed voor familie van de bewoners. Diverse projectontwikkelaars wilden daar een bungalowpark van maken. Daar hebben wij een stokje voor gestoken. We konden aanvankelijk weinig doen met landgoed en jachtslot omdat het voor dertig jaar aan een horecaondernemer in erfpacht was uitgegeven. Je bent als eigenaar dan je zeggenschap kwijt. Het landgoed raakte langzamerhand in verval. Een aantal jaren geleden verliep het contract met de pachter en het werd niet meer ver-

lengd. We wilden als Natuurmonumenten zelf weer meer zichtbaar zijn op het landgoed dat amper die naam nog mocht dragen.” Dus werd besloten om jachtslot en landgoed een rigoureuze opknapbeurt te geven. In de jaren ‘70 was er een witte pleisterlaag op het slot aangebracht. Daardoor kon het gebouw niet meer ‘ademen’, met ernstige bouwtechnische problemen als gevolg. De daken waren in slechte staat, dakpannen waren deels kapot. Datzelfde gold ook voor de kassen, veel ruiten l ega n eru ti ne de org et k sa w sa z le sf i egn ots .tr

Breed publiek

Ellen: “Als eigenaar heb je de plicht om dit Rijksmonument (sinds 2001 red.) voor toekomstige generaties te behouden. We willen de kwaliteit van de natuur en de cultuur op het landgoed in ere herstellen en verbeteren. Landgoed en jachtslot worden straks voor een breed publiek toegankelijk gemaakt. Er komt laagdrempelige horeca in het jachtslot. De uitbater huurt een gedeelte, maar zeker niet meer voor dertig jaar.”

Oude tijden herleven

Wandelend over het landgoed zien we dat het jachtslot in de steigers staat. Het dak van de later aangebouwde kloostervleugel is tijdelijk verwijderd ter restauratie. De witte stuclaag van het slot is verwijderd, waardoor de veelkleurige versiering van verglaasde tegels in mozaïekvorm weer zichtbaar wordt. De oorspronkelijk, gele dakbedekking op het hoofdgebouw wordt weer teruggebracht. De gevel zal lichtroze kleuren. De waterspuwers onder de torentop komen ook terug. In het hoofdgebouw worden de centrale hal, de muziek- en jachtkamer en de badkamer in oude Jugendstil stijl gerestaureerd. Oude tijden herleven dus op het landgoed.

Vers van het land

Na een wandeling over het fraaie natuurpark komen we aan in de tuinen. Ellen: “De twee nog aanwezige historische kassen, de verdiepte tuin, de kweektuinen en de fruitmuren zijn gerenoveerd. Een grote groepvrijwilligersvanNatuurmonumenten kweekt er groenten en fruit.”

Werk aan de winkel

Denk niet dat het herstel van jachtslot en landgoed zo maar even aan komt waaien. Ellen: “Er is veel werk aan de winkel. We begonnen met een inventarisatie van het gebied. Wat moest er allemaal gebeuren? Dat betekende onder andere een asbest- en kleurenonderzoek, het maken van een begroting, het aanvragen van subsidies en het opstarten van crowdfunding. Die laatste loopt overigens nog steeds. Mensen kunnen een tegel van de buitengevel sponsoren. De totale begroting voor de restauratie bedraagt 7,2 miljoen euro. Dat is een groot bedrag, maar mensen beseffen vaak niet hoeveel werk en geld het kost om onze natuur en cultuur te behouden.”

Natuurbegraafplaats

Op het landgoed bevindt zich een natuurbegraafplaats, een samenwerking tussen Natuurmonumenten en Natuurbegraven Nederland. Steeds meer mensen willen in de natuur hun laatste rustplaats vinden. Ellen: “Er is al jaren een enorme vraag naar begraven in de natuur en dat kan hier op een legale manier. We zien natuurbegraven als een kans om de natuur sneller te verbeteren. Wij voeren het beleid om exotische bomen zoals de Amerikaanse eik te verwijderen. Omdat onze inheemse bodemdieren de bladeren van die boom niet opeten, blijft er een dikke laag op de bodem liggen. Inheemse bomen kunnen daar niet doorheen groeien. Als je niet ingrijpt houd je alleen Amerikaanse eik over. Eens in de vijf jaar halen wij op een bepaalde plek wat Amerikaanse eiken weg. Maar we laten er ook veel staan. Natuurbegraven Nederland haalt al die exoten in één keer weg. Daardoor ontstaan open plekken waar mensen begraven kunnen worden.” De laatste rustplaats wordt gemarkeerd door houten schijven. De open plekken groeien weer dicht met inheemse natuur. Een absolute win – win situatie.

We zijn uitgewandeld en hebben er alle vertrouwen in dat jachtslot en het landgoed na de restauratie weer in volle glorie zijn hersteld. Toekomstige generaties kunnen er dan weer jaren volop van genieten. www.natuurmonumenten.nl/jachtslot