Programma
Programma
Inleiding Utrecht, 14 oktober 2015
10:00 - 10:30 Opening door dagvoorzitter Sofie van den Enk, presentatrice KRO, ambassadeur Edukans
Seksualiteit bij kinderen en jongeren met een beperking is lange tijd een onderbelicht thema geweest. Vanuit het (voortgezet) speciaal onderwijs is er grote behoefte om aandacht te besteden aan dit onderwerp. Vanaf mei 2013 hebben Rutgers en de CED-Groep met het project ‘Van kwetsbaar naar weerbaar’ invulling gegeven aan die behoefte. Hieruit is de website www.seksuelevorming.nl/speciaalonderwijs ontstaan.
10:30- 11:10
lenaire lezing door Judith Duivenbode - Kreijne, P seksuoloog en eigenaar van Edusex
11:10 - 11:30 Pauze
koffie en thee
Leerlingen in het (voortgezet) speciaal onderwijs maken net als leeftijdsgenoten in het reguliere onderwijs een seksuele ontwikkeling door. Het project heeft tot doel om deze leerlingen in de veilige leeromgeving van de school de juiste informatie en vaardigheden aan te reiken. Op die manier kunnen zij zich seksueel gezond ontwikkelen. Dit is belangrijk omdat zij door hun beperking minder kunnen experimenteren en extra kwetsbaar zijn voor seksueel misbruik. Seksuele vorming in de klas zorgt ervoor dat leerlingen weerbaar de school verlaten. Vandaar ook de naam van ons project: ‘Van kwetsbaar naar weerbaar!’.
11:30 - 12:00
Interview Marjan Zandbergen (OCW)
Pauze lunch
Het congres WEERBAAR!
13:15 - 14:15
Workshops - ronde I
14:15 - 14:30
Pauze koffie en thee
14:30 - 15:30
Workshops - ronde II
15:30 - 16:00
Feestelijke afsluiting met uitkomsten workshops en winnaars leukste quotes
16: 00
Borrel
Juiste informatie en vaardigheden
Vandaag worden de resultaten van het project met u gedeeld. Van het congres zelf ontvangt u na een week de visuele notulen. We hopen dat wij u met de materialen én dit congres inspireren voor lessen in seksuele gezondheid!
Sanna Maris (Rutgers) en Tim Micklinghoff (CED-Groep) projectleiders ‘Van kwetsbaar naar weerbaar’
12:00 - 12:30
12:30 - 13:15
Lancering website door Sanna Maris (Rutgers) en Tim Micklinghoff (CED-Groep)
Plattegrond
1
Workshop 1 - Seksuele weerbaarheid door: Lisette Schutte en Suzanne Meijer
Auditorium 2
Workshop 2 - Seksuele vorming in het (v)so door: Anne Nales
Oranjezaal 3 4
6
Workshop 3 - Praten over seks door: Paulien van Doorn
7
Schatkamer 4
Workshop 4 - Diversiteit in de klas door: Nil端fer G端rses
Dealingroom 5
Workshop 5 - Buiten de lijnen door: Karen De Wilde
Bibliotheek
3 6
Workshop 6 - Seksualiteit is een ontwikkelingstaak door: Ad de Jong
Productieruimte 7
Workshop 7 - Wensen en Grenzen door: Marianne Cense
2
8
1
Stijlkamer
5 8
Workshop 8 - Situaties in de klas door: Eline Dalmijn en Esther van Efferen
Auditorium 2
Workshops Workshop 1 - Seksuele weerbaarheid
door: Lisette Schutte en Suzanne Meijer (Soa Aids Nederland) Jongeren daten, flirten en krijgen verkering. Naast de leuke kanten hiervan kunnen jongeren ook te maken krijgen met negatieve ervaringen rond relaties en seksualiteit. Hoe zorgt u ervoor dat jongeren geen dingen doen die ze niet willen en weerbaar worden tegen grensoverschrijdend gedrag? Tijdens deze workshop krijgt u tips en tools om leerlingen te ondersteunen bij seksuele vorming, waaronder (online) seksuele weerbaarheid en veilig en respectvol gedrag. De methode Lang Leve de Liefde (onderbouw) vormt hiervoor het uitgangspunt. De methode is bruikbaar voor leerlingen in het (v)so vanaf niveau 9.
Workshop 2 - Seksuele vorming in het (voortgezet) speciaal onderwijs door: Anne Nales (Amantes Amentes)
Hoe ontwikkelt u een les, hoe bereid je de les voor en hoe geeft u die? Deze workshop is een start-up voor het lesgeven over relaties en seksualiteit. Aan bod komen vragen als: hoe creëert u een veilige sfeer, welke onderwerpen bespreekt u eerst, en met welk doel en hoe praat u over seksualiteit in de klas? Het werken met de website www.seksuelevorming.nl staat hierbij centraal.
Workshop 3 - Praten over seks
door: Paulien van Doorn (Lunet zorg / seksuoloog NVVS) In deze workshop vertelt Paulien van Doorn (auteur van de methode ‘Praten over seks’) u meer over het HOE. Hoe praat u over seksualiteit met leerlingen/ cliënten met een verstandelijke beperking? Hoe doet u dat in de zorg? En hoe in één-op-één gesprekken in het onderwijs? Aan het eind van deze workshop heeft u antwoord op deze vragen.
Workshop 4 - Diversiteit in de klas door: Nilüfer Gürses (Rutgers)
De eigen waarden en normen van een leerling, van ouders en van docenten spelen een rol bij seksuele vorming en seksuele opvoeding op school en thuis. U heeft als docent in Nederland vaak te maken met leerlingen met culturele-, religieuze- en opvoedingsverschillen. Hoe gaat u hier als docent in de klas mee om? En hoe stemt u af met ouders?
Workshop 5 - Buiten de lijnen: het vlaggensysteem voor kinderen met een beperking door: Karen De Wilde (Sensoa)
Het Vlaggensysteem wordt binnen en buiten het onderwijs veelvuldig gebruikt voor het adequaat duiden van seksueel getint gedrag van (jonge) kinderen en jongeren. Sensoa heeft deze methodiek samen met Movisie ontwikkeld. Karen De Wilde zal u tijdens deze workshop bekend maken met het Vlaggensysteem en de doorontwikkeling van dit systeem voor leerlingen met een beperking.
Workshop 6 - Seksualiteit is een ontwikkelingstaak door: drs. Ad de Jong, seksuoloog
De seksuele en relationele ontwikkeling van kinderen en jongeren verloopt niet altijd vanzelf. De puberteit en adolescentie worden vaak als lastige periodes gezien. Bij jongeren met licht verstandelijk beperking (LVB) en autismespectrumstoornis (ASS) is die vanzelfsprekendheid in de ontwikkeling nog minder. In de dagelijkse praktijk wordt daarbij vooral ingezet op risico’s, de zogenaamde “Pas op” seksuele vorming. Tijdens de workshop wordt uitgebreid besproken hoe u als leerkracht op een positieve wijze aandacht kunt geven aan deze ontwikkelingstaak en in gesprek kunt gaan met uw leerlingen. Daarnaast wordt duidelijk gemaakt wanneer vragen of behoeften van deze leerlingen en de zorgen van ouders en leerkrachten aanleiding kunnen zijn voor consultatie van een seksuoloog.
Workshop 7 - Wensen en Grenzen door: Marianne Cense (Rutgers)
In het (voortgezet) speciaal onderwijs ligt de nadruk vaak op het leren aangeven van grenzen. Niet vreemd gezien de kwetsbaarheid van de leerlingen. Het maakt echter ook dat er weinig ruimte is om te ontdekken wat je als jongere wel wilt. Terwijl het ontdekken van eigen wensen en plezier in seksualiteit bijdraagt aan de ontwikkeling van een weerbaar individu. In deze workshop worden handvatten geboden voor lesgeven over wensen en grenzen op seksueel gebied.
Workshop 8 - Situaties in de klas
door: Eline Dalmijn (Rutgers) en Esther van Efferen (CED-Groep) In deze workshop bespreken de deelnemers met elkaar lastige situaties die zich kunnen voordoen tijdens lessen seksuele vorming. Hoe kunt u reageren op persoonlijke vragen van leerlingen? Hoe geeft u grenzen aan? Hoe kunt u reageren op seksueel gedrag van leerlingen in de klas? De deelnemers wisselen ervaringen uit en de workshopleiders zoeken samen met de deelnemers naar oplossingen.
www.seksuelevorming.nl/speciaalonderwijs
Colofon Het congres Weerbaar! wordt georganiseerd door Rutgers en de CED-Groep met financiĂŤle ondersteuning van het Ministerie van OCW. Fotografie: Thinkstock Vormgeving: Nynke Rozemeyer Druk: Zuidam
www.rutgers.nl
www.cedgroep.nl
www.ocw.nl