Тиж так, вигодносц була густосц населєносци Подкарпатскей обласци и прихильносц жительства ґу вредней роботи.291 Преробок конопи бул нательо розширени же ше, наприклад, при Лемкох ткацка дїялносц трима за главни и найзаступенши конар привредзованя. Лемки, попри задоволєня своїх домашнїх потребох, вивожели звишок продуктох до сушедних блїзших и дальших обласцох..292 На драги преходу и у нових обласцох У 18. вику дружтвено-историйни условия були вигодни же би ше до южней часци Панонскей ровнїни спущели и населєли рижни народи.293 Медзи тима приселєнцами, у рамикох
291
И. Врабель, Значеня с*яня лену и конопель на Подкарпатю, Великий сельскогосподарски календарь Подкарпатского общества наукь на рокь 1942, Унгваръ, б. 87. 292
Ю. Тарнович, Матеріяльна култура лемківщини, Краків 1941, б. 115—116. Историја народа Југославије, књига II, Београд 1960, б. 1085—1117; Я. Сабадош, наведзене дїло, б. 197, 198; Ґ. Костельник, Значенє Керестура, б. 66—68: "Ми нєшка, а особито у обичней бешеди — под меном 'Бачка' розумиме цалу вармедю Бач-Бодроґ. По цалей побиди над Турками при Зенти 1697. р. Бачка ше ошлєбодзела од Туркох. Алє вони ище остали за Тису — у Банату. Зос миром у Карловцох 1699. р. 26. януара война зос Турками заправо лєм прицихла, алє ше нє скончела. Док Турци шедзели у Мадярскей, дотля нємог настац мир. Аж зос миром у Пожаревцу 1718. р. 21. юлия, аж по нових побидох над Турками, Мадярска ше зос шицким очисцела од Туркох. Аж тераз пришол час, да ше на опустошеней жеми розпочнє нови живот. Яке було опустошене у Бачкей по вигнаню Туркох, можеме видзиц з того же 1720. р. у нєй (ту мам на розуме цалу вармедю Бач-Бодроґ) було лєм 30.868 души. У тим чишлє нєзараховани Жидзи, алє їх у тим чаше було барз мало у Бачкей, 1735. р. було їх лєм 95 души. Велї валали зос шицким препадли, а хтори и остали, нємали досц жительох, жe би шe сами од сeбe на скоро розмножeли и празну жeм обрабяли. Да плодна жeм нє стої у дeржави пуста, трeбало на тоту жeм насeлїц людзох зос тих крайох дзe було досц житeльох. По виганяню Туркох у Бачкeй були житeлє готово сами Сeрби и Горвати (Бунєвци и Шокци). Сeрби пришли до Мадярскeй кої сцeкаюци прeд Турками, кої як слуговe ('рая') Турком. Пeрши знїх шe присeлєли до Бачкeй уж на початку 15 столїтия... Насeльованє Бачкeй розпочало шe уж по 1712. року. Тeди ґроф Чаки Имрe, калочански архиeпископ, почал насeльовац свойо добра стаємних роботнїцох. 293
236