Met hart en Ziel

MET HART EN ZIEL Recepten voor betrokkkenheid & ĂŠcht contact

al a i c Spetnummer kers

Bereidingswijze Vernieuwing vanaf de werkvloer

Krenten uit de pap

IngrediĂŤnten ... voor passie

in e j k n j e Ki k u e k e d an

v

in je werk

Met hart en ziel

2

Met hart en ziel

MET HART EN ZIEL Recepten voor

betrokkkenheid & ĂŠcht contact

Met hart en ziel

3

Inhoud

Recept voor...

Het volgen van je hart Liefde Keuzes maken

Kijkje in de keuken van

De huishoudelijk medewerker De horecakok De manager locatiegroep

19 29 41

5 26 40

Bereidingswijze voor...

Tijd en rust 10 Zichtbaar resultaat 22 Samenwerking 30

IngrediĂŤnten voor passie in je werk Veelzijdigheid en ĂŠcht contact Ruimte krijgen en benutten Afwisseling en dankbaarheid

Krenten uit de pap

Feedback op de werkvloer De weg van de toekomst Van waarden naar gedrag

Ratatouille

8 20 38

14 18 33

Met hart en ziel 3 Samen koken 4 Sociale Innovatie 6 De kracht van smaaksturing 12 Column 15+27+32 Plakboek vol dromen 16 Aan tafel!

24 Trots op BrabantZorg 28 Levensrecept 34 Recepten 36 Kersen op de taart 42 Blik op de toekomst 44 2

met hart en ziel Met trots presenteren wij jullie het eindejaarsmagazine van BrabantZorg ‘Met hart en ziel’. Dit magazine staat vol met jullie verhalen over wat jou beweegt in het werk, over je wensen voor de toekomst. Het bevat pareltjes van verhalen over de levenswijsheid van onze cliënten en het enthousiasme van onze vrijwilligers.

Een magazine om je te laten inspireren voor het nieuwe jaar.

Met de heerlijkste recepten van onze eigen topkok Jan van de Nieuwenhof die helemaal passen in deze tijd van het jaar.

Elke dag creëren jullie als medewerker en vrijwilliger van BrabantZorg met hart en ziel de prachtigste dingen voor onze cliënten. We zijn daar trots op en willen je bedanken voor deze inzet en betrokkenheid.

In het dagelijks werk is het jouw inzet die het verschil maakt. Het succes van BrabantZorg is jouw succes. Door de ingrediënten die jij inbrengt en de manier waarop we elkaar inspireren, creëren we samen de mooiste gerechten! Veel lees- en kookplezier gewenst.

Wij wensen jullie bijzonder mooie feestdagen toe en een inspirerend 2014.

Wilma de Jong Adrie van Osch Henk van de Werfhorst

Met hart en ziel

5 3

Benodigdheden 33 locaties 5.500 medewerkers

2.900 vrijwilligers en meer dan

5.000 cliënten

Samen koken

Stel dat je op een dag zomaar mag koken in de keuken van je dromen.

Een keuken waar je de ruimte krijgt om te leren en je te ontwikkelen, waar je de tijd hebt om je af te vragen wat je belangrijk vindt en waar het ertoe doet wat jouw ideeën zijn. Een keuken met alle apparatuur die je nodig hebt. Wat zou je dan gaan koken?

De keuken van je dromen

BrabantZorg is die keuken voor haar bijna 5500 medewerkers, 2900 vrijwilligers en meer dan 5000 cliënten.

Toen drie jaar geleden in Sint Petrus, Sint Joachim & Anna en Katwijk het experiment Sociale Innovatie startte, werd aan de medewerkers gevraagd wat zij zouden koken in de keuken van die dromen. De medewerkers begonnen te dromen en BrabantZorg faciliteerde in wat nodig was om hun dromen te verwezenlijken. In het begin openden ze nog wat onwennig en voorzichtig alle kastjes, maar gingen toen enthousiast aan de slag.

Lekkere, gezonde en eerlijke ingrediënten werden volop benut. Heerlijke geuren vol passie, kracht, zelfstandigheid en samenwerking kropen onder de deuren door het huis in. Al snel kwam het ene na het andere verfrissende gerecht op tafel.

Verrukkelijke resultaten

Sociale Innovatie is de bereidingswijze die BrabantZorg sindsdien ook op andere locaties ter beschikking stelt. Op drie plekken in dit magazine delen medewerkers, die gewerkt hebben met deze wijze van bereiden, hun ervaringen en de verrukkelijke resultaten die daaruit zijn voortgekomen. De drijfveren van de medewerkers zijn de bron van Sociale Innovatie. Welke ingrediënten heb jij nodig om gedreven te blijven? Hoe zet jij elke dag weer jouw lievelingsgerecht op tafel? Daarnaast zijn drie medewerkers geïnterviewd over hun ingrediënten voor passie in hun werk, is een aantal krenten uit de pap (succesverhalen binnen BrabantZorg om trots op te zijn) gehaald en is een drietal bewoners gevraagd naar hun recepten voor liefde, het volgen van je hart en het maken van keuzes. Met als kers op de taart, een aantal hoogtepunten van het afgelopen jaar.

Eet smakelijk!

4

BrabantZorg bestaat uit ruim achtduizend medewerkers en vrijwilligers die iedere dag op hun eigen manier een unieke bijdrage leveren. Al die schakels bij elkaar maken onze organisatie tot een sterke, veelkleurige keten van passie en toewijding. In deze rubriek zoomen we in op het werk van een van de medewerkers.

n i e j k ken j i K eu k n e d va

Elja van Gaal Elja werkt nu een half jaar als huishoudelijk medewerker in Noorderkroon in Den Bosch. Ze werkte daarvoor in de thuiszorg van BrabantZorg en deed toen al licht ondersteunend huishoudelijk werk.

Wat doe je als huishoudelijk medewerker nou eigenlijk?

‘Ik maak de gemeenschappelijke huiskamers, gangen, toiletten en de appartementen van de bewoners schoon. Ik mag zelf inplannen wanneer ik wat doe, als het maar gebeurt. Mensen denken altijd dat het eenzaam werk is, maar ik vind die zelfstandigheid wel fijn.’

Intiem

‘Er gebeurt elke dag wel iets waar ik thuis om moet glimlachen’

‘In de appartementen beweeg ik voorzichtig tussen alle persoonlijke spullen van de bewoners door. Af en toe begeleid ik een bewoner naar bijvoorbeeld de kapper.

Dat hoort er ook bij. Als het nodig is, waarschuw ik een verzorgende. Mijn werk is nooit saai. Er gebeurt elke dag wel iets waar ik thuis om moet glimlachen.’

Hoe ziet jouw dag eruit?

‘Mijn dag begint vroeg, want de gemeenschappelijke huiskamers moeten voor half negen klaar zijn, want dan druppelen de eerste bewoners binnen. Daarna doe ik de toiletten en de gangen en begin ik met de kamers.

Tussendoor drink ik koffie en ga ik mee lunchen met de andere medewerkers. Ze zouden kunnen denken ‘jij bent de poetsvrouw’ maar zo is het helemaal niet. Gelukkig maar, want die gezelligheid heb je ook wel nodig als je zelfstandig werkt’.

Met hart en ziel

7 5

Sociale innovatie Wat zou er gebeuren als medewerkers de volledige ruimte kregen om de zorg te vernieuwen? Bij BrabantZorg heeft de afgelopen drie jaar die vraag centraal gestaan. Onder begeleiding van de branchevereniging voor zorgondernemers ActiZ en Kenniscentrum Sociale Innovatie van de Hogeschool Utrecht startten drie jaar geleden drie locaties van BrabantZorg met Sociale Innovatie.

Vernieuwing vanaf de werkvloer De medewerkers van deze locaties begonnen vrijuit te dromen over hoe de ideale zorg eruit zou moeten zien. Ze werkten zelf uit hoe deze zorg geboden kon worden. Steeds was de cliënt het kompas. Wat zijn de wensen van de cliënt? Hoe kunnen wij als organisatie daaraan bijdragen? Wat zien wij als medewerkers op de werkvloer aan mogelijkheden voor verbetering? Ze zorgden vervolgens met elkaar en met de bewoners, familie en externen voor de verandering. Sinds het succes bij de eerste drie locaties is Sociale Innovatie op nog meer locaties binnen BrabantZorg gestart. Vanuit alle locaties die met Sociale Innovatie aan de slag zijn gegaan, komen positieve reacties naar voren.

‘Het luisteren naar de specifieke behoeftes van de bewoners en hun familie is sinds Sociale Innovatie centraal komen te staan,’ vertelt Sanne Wilms, cliëntcontactpersoon bij de woongroep d’n Boogerd in Sint Petrus.

‘We hebben geleerd erop te vertrouwen dat dingen mogelijk zijn,’ voegt Karin van der Linden, woonbegeleider bij diezelfde woongroep, daaraan toe.

8 6

De resultaten De resultaten van Sociale Innovatie zijn van groot belang voor zowel de cliënten, hun familie als de medewerkers zelf. Zo leidde Sociale Innovatie in Sint Joachim & Anna in Veghel tot het opsplitsen van de afdelingen in meerdere kleinere afdelingen. ‘Door dezelfde taken net even anders te organiseren, is er tijd vrijgekomen en rust ontstaan,’ vertelt Hellen Branse, verzorgende IG en cliëntcontactpersoon in Sint Joachim & Anna. Vaak is de aanpassing klein, maar de verandering groot. Meriam Speijer, activiteitenbegeleiding in De Ruwaard in Oss: ‘In de keuken kan je veel van de resultaten van Sociale Innovatie terug zien. De soepserveerwagen bijvoorbeeld is een hele verbetering.

Voorheen werd de soep in de keuken uitgeschept en nu gaan we met de serveerwagen bij de mensen aan de tafels langs. Zo kunnen de bewoners zelf zien welke soepen er zijn. Ze reageren er zo leuk op!’

Drijfveren Sociale Innovatie ontstaat met de wetenschap dat échte verandering begint daar waar het gebeurt. Op de werkvloer, dicht bij de medewerkers, de cliënten en hun familie. De passie van medewerkers, de reden dat zij in de zorg zijn gaan werken, is noodzakelijk voor deze verandering. Oude ervaringen die steunen op regels, protocollen en routines moeten plaatsmaken voor nieuwe ervaringen die steunen op drijfve-

ren van medewerkers en de wensen van de cliënt. Door Sociale Innovatie wordt ‘besturen en regelen’ vervangen door ‘begeleiden en faciliteren’. Ook bij managers moest ‘de knop om’. Maar door wat managers samen met medewerkers, de cliënten en hun familie meemaken, is ook de afstand tussen de managers en medewerkers kleiner geworden. Medewerkers durven op te komen voor wat zij nodig achten en managers ervaren samen met de medewerkers hoe goed het geven van ruimte en vertrouwen werkt.

Kansen blijven zien We durven wel te stellen dat Sociale Innovatie binnen BrabantZorg een succes is. Er hebben al heel wat vernieuwingen plaats gevonden en we blijven doorgaan. Zoals Karin van der Linden, woonbegeleider in Sint Petrus in Boekel, zo pakkend zegt: ‘Dit stopt niet meer, daar zijn we nu ook wel achter.

Het voelt ook niet meer als Sociale Innovatie, het is gewoon onze manier van werken geworden.’

Lees meer over de ervaringen met Sociale Innovatie van Karin, Sanne, Meriam, Anneke en Hellen in de rubriek Bereidingswijze op pagina 10, 22 en 30!

‘het stimuleren van zelf- en samenredzaamheid is sinds Sociale Innovatie centraal komen te staan’

Anneke Offereins is onderzoeker aan de Universiteit van Utrecht en was een van de begeleiders bij de eerste drie teams die meededen aan het experiment Sociale Innovatie bij BrabantZorg. We vroegen haar wat Sociale Innovatie nou eigenlijk is.

Zorgvernieuwing

Innoveren en vernieuwen vanaf de werkvloer. Niet omdat het management zegt dat het moet, maar omdat medewerkers zien dat het kán. Er wordt vaak aan mij gevraagd wat sociale innovatie nou eigenlijk is en die vraag is best lastig om uit te leggen. Want hoe vertel je nou wat sociale innovatie inhoudt, als je het eigenlijk eerst zelf moet ervaren? Eigenlijk is de beschrijving van de deelnemers het meest sprekend. Hierbij een aantal quotes uit de praktijk.

‘We bepalen zelf welke veranderingen we doorvoeren,

dit ervaar ik nog steeds als een cadeautje’ Dromen

Sociale innovatie begint bij de vraag wat medewerkers en cliënten graag zouden veranderen als zij het voor het zeggen zouden hebben. Dit vraagt om echt los te komen van de dagelijkse gang van zaken, en dat valt niet altijd mee.

Gewoon doen

‘Dromen is best moeilijk, we zijn zo gauw geneigd in beperkingen te denken...’

Als creativiteit en daadkracht eenmaal loskomen, zijn de resultaten indrukwekkend. Familieparticipatie, het vereenvoudigen van de administratie, meer zelforganisatie, samen met cliënten en familieleden de tuin en het huis aanpakken. Het is een kleine greep uit wat medewerkers bereiken. Ik zie talenten boven komen drijven en de snelle ontwikkeling die medewerkers doormaken. Door gewoon te doen, wordt al snel duidelijk dat er veel mogelijk is.

Vertrouwen

‘Ik ben er achter gekomen dat ik meer kan dan ik dacht’

Dat je hierin moet vertrouwen op je eigen inzicht, is voor veel medewerkers én hun managers best wel even wennen. Maar uiteindelijk kom je samen tot de juiste keuze.

‘Het team vraagt niet meer welke kant ze op moet gaan,

maar om bevestiging of ze op de goede weg zit’

En wat vinden de medewerkers als zij terugkijken op hun avontuur?

‘We willen nooit meer terug naar hoe het was’

‘Ik ben er achter gekomen dat ik meer kan dan ik dacht’

Anneke Offereins Met hart en ziel

9 7

Zorgen voor een ander begint bij jezelf. Als je weet waar je hart sneller van gaat kloppen, dan kun je die kracht voor een ander inzetten. Gepassioneerd werken maakt het verschil.

Ingrediënten voor passie

‘VEELZIJDIGHEID ECHT CONTACT’ Martie Snijders

Dit is Martie Snijders.

Ze werkt al ruim 27 jaar bij BrabantZorg en is sinds een half jaar verpleegkundige in de wijk bij Sint Jan in Uden. Wat zijn voor haar de ingrediënten voor passie in haar werk?

‘Achter elke deur is het anders’ 10 8

in je werk

EN

Werken in de zorg, hoe begon het voor jou?

‘In ben begonnen met werken in het verzorgtehuis van Sint Jan. Toen de kinderen geboren werden, wilde ik meer ’s nachts en in het weekend werken. Dat kwam goed uit, want er was een toenemende vraag naar acute nachtzorg bij cliënten thuis. Dat heb ik met veel plezier gedaan. Anderhalf jaar geleden wilde ik me meer ontwikkelen. Ik kreeg toen de mogelijkheid om verpleegkunde te gaan studeren. Die opleiding heb ik inmiddels afgerond.’

Wat vind je zo leuk aan je werk?

‘Achter elke deur is het anders, elk mens is anders. Dat merk je pas echt als je bij de mensen thuis komt. De een woont met minimale aanpassing, de ander woont heel luxe. Je komt in oude boerderijtjes, dat vind ik heel leuk. Ik hoor ook veel, want de mensen staan nog vol in het leven. Het contact is prettig. Van de een krijg je veel terug, bij de ander moet je een bepaalde afstand respecteren.’

Wat zijn de ingrediënten die jouw werk leuk maken?

‘Mijn werk is veelzijdig en terminale zorg komt daarbij veel voor.

Het is bij ons werk belangrijk dat we goed luisteren naar de wensen van de cliënt. Daardoor maak je écht contact. Daar doe ik graag mijn best voor. Je ziet dat je daarmee voor de cliënt het verschil kan maken.’

Met hart en ziel

11 9

Meer tijd en rust Toen Sint Joachim & Anna startte met Sociale Innovatie kwam het idee om de afdelingen te splitsen in kleinere afdelingen. Nu is er meer tijd en meer rust om de dagelijkse werkzaamheden te verrichten.

‘De veranderingen zijn voor de bewoners goed merkbaar’

10

ht aandac m a r g 500 keuze m a r g 0 30 gemak t u e h c een s

Bereidingswijze voor...

Tijd en Rust Drie jaar geleden startte Sint Joachim & Anna in Veghel met Sociale Innovatie.

Een van de mensen die dit proces van dichtbij meemaakte, is Hellen Branse, verzorgende en cliëntcontactpersoon. Ze werkt al 24 jaar bij BrabantZorg. Met enthousiasme vertelt ze over die tijd en de veranderingen die het gevolg zijn van Sociale Innovatie.

Splitsen

Anders denken

‘Eén afdeling begon met dromen,’ legt Hellen uit. ‘Na het dromen heeft die afdeling een filmpje gemaakt en aan de rest van het huis laten zien. De grootste droom van de afdeling was het opsplitsen van de afdelingen in kleinere afdelingen en het werken in kleinere groepen. Na de presentatie van de droom kwamen alle afdelingen een paar keer bij elkaar om de plannen aan de rest van het huis uit te leggen’

‘Veranderingen zijn altijd lastig. Helemaal voor van die oude types als ik, die hier al heel lang rondlopen en al heel lang hetzelfde doen. In het begin was ik benieuwd of het wel goed zou gaan, al die plannen. Maar het ging goed, heel goed zelfs.’ Hellen is maar wat blij met de kleinere afdelingen. ‘Ik kan me herinneren dat ik voor die veranderingen dacht dat ik het niet zo heel lang ging volhouden. Maar nu met de kleinere groepen hebben we meer tijd. We hebben het gewoon gemakkelijker. Door dezelfde taken net even anders te organiseren, is er tijd vrijgekomen en rust ontstaan. Anders organiseren betekent gewoon dat je net even anders moet denken, dat je openstaat voor een andere aanpak.’

Klein maar fijn ‘Kleinere afdelingen vond ik in het begin best wel eng. Je kan dan met minder mensen ruilen, bijvoorbeeld, dat leek me een nadeel.

Maar het werkt juist veel beter zo. We spreken elkaar vaker en plannen samen de roosters in. Voorheen deed één iemand dat voor het hele huis. De grootste afdeling bestaat nu uit ongeveer vijftien cliënten. Mijn afdeling bestaat uit twaalf cliënten. We starten ’s ochtends met z’n tweeën, dan lopen we ieder onze eigen route. Degene die ’s ochtends komt, is bekend bij de bewoners.

Er komt niet iedere keer een andere collega. Dat bevalt de bewoners goed. Het is rustiger zo en er is meer ruimte voor verdieping. Waar mogelijk worden de bewoners bij de beslissingen betrokken. Zo hebben ze bijvoorbeeld zelf de namen van de nieuwe afdelingen gekozen.’

Overleg Eén keer per jaar houden ze op de afdeling van Hellen een spiegelgesprek. Dan vragen de medewerkers aan de bewoners of ze tevreden zijn over de zorg, of ze hun verhaal kwijt kunnen en zich veilig voelen. Daar kwamen dit jaar opvallend meer positieve reacties uit naar voren. ‘De veranderingen zijn voor de bewoners goed merkbaar. We komen onze afspraken na. Dat is voor de bewoners veel rustiger. Onderling overleggen de medewerkers nu regelmatig. Elke afdeling vergadert één keer per maand. Vroeger was dat met het hele huis, alle verzorgenden bij elkaar. Een levensgrote vergadering waarin

we nooit alles bespraken. Nu kan dat wel.

Ook tijdens de koffiepauzes wordt veel besproken. Het gaat dan niet alleen over het ruilen van diensten of bijspringen maar ook over hoe de dingen lopen. Als je ergens mee zit, dan lucht dat lekker op!’ Wat Hellen opvalt, is dat de teammanagers die ze nu hebben door alle veranderingen dichterbij de medewerkers staan. ‘Dat komt door de kleinere groepen maar ook door alles wat we meegemaakt en geleerd hebben samen.’

Het gaat vanzelf ‘Dat al onze dromen werkelijkheid zijn geworden, is echt geweldig om te zien. Het gaat vanzelf nu. We hebben onderling goed contact en houden elkaar wakker.’ En, voegt ze er enthousiast aan toe: ‘Ik kan niet wachten om andere locaties erover te vertellen.’ Voor vandaag zit voor Hellen de dag erop. Maar ze is blij dat ze zich weer met zo veel plezier op morgen kan verheugen.

Met hart en ziel

13 11

‘ Je bent nooit te oud om te leren’

12

De kracht van

smaaksturing Al zesendertig jaar is Jan van de Nieuwenhof betrokken bij eten en drinken binnen de zorg. In zijn vrije tijd geeft hij kooklessen. Eten is zijn werk en zijn leven. Drie jaar geleden begon hij met zijn opleiding Gastronomie in Leuven. Daar leert hij over gastroengineering, ook wel smaaksturing genoemd. Jan is de eerste binnen de institutionele markt in Nederland die deze opleiding volgt. ‘Je bent nooit te oud om te leren,’ vertelt hij trots. ‘Ik was de oudste van de klas.’

Smaakhandicap

‘Bij gastro-engineering gaat het om de smaakbeleving van lekker, gezond en veilig eten. Smaakbeleving is heel belangrijk voor ouderen, omdat bij ouderen een ’smaakhandicap’ vaak voorkomt. Je kunt door gebruik te maken van de juiste ingrediënten, de ‘smaakhandicap’ wegwerken. Een voorbeeld van een smaakhandicap is niet goed kunnen kauwen. Met smaaksturing pas je de receptuur aan om de smaakhandicap weg te werken zonder concessies te doen aan de ingrediënten.’

Geur, mondgevoel en smaakprikkeling

‘De beleving van smaak is te verdelen in geur, smaakprikkeling en mondgevoel. Ingrediënten die lekker ruiken worden nog vaak onderschat.

Smaakprikkeling creëer je bijvoorbeeld met een pepertje of iets zuurs. Het gaat om het creëren van een prikkel. Er gebeurt iets. Mondgevoel creëer je bijvoorbeeld met chips, dat kraakt. Zo kan je op drie manieren de smaakbeleving sturen. Om een voorbeeld te noemen: voor mijn praktijkexamen heb ik aan een gestoofd konijn kardemom, steranijs en mierikswortel toegevoegd. Kardemom houdt de smaak heel lang in de mond vast, steranijs verhoogt de smaak en mierikswortel geeft de prikkeling. Als je dat gegeten hebt, proef je het een half uur later nog.’

Meer aandacht

‘Voeding waarbij de smaak goed gestuurd is, maakt bijvoedingsproducten overbodig en zelfs het medicijngebruik neemt erdoor af. In samenwerking met diëtisten en artsen kunnen we in de keuken heel wat van die bijvoedingsproducten en medicijnen wegwerken.’ Maar het gaat nog verder, vertelt Jan enthousiast. ‘Iedereen die bijvoorbeeld hoofdpijn heeft maar met z’n gedachte ergens anders is, voelt de hoofdpijn even niet. Vergeet niet: iemand die ziek is, vraagt aandacht.

Iemand die ondanks een smaakhandicap lekker en goed eet, is tevreden en vraagt dus minder aandacht. De zorgvraag en zorgkosten nemen dus af door goed te eten. Dat werkt ook heel direct, want elke minuut dat zestig cliënten langer aan tafel zitten, is een uur zorg minder.’

In opkomst

BrabantZorg heeft voeding hoog in het vaandel staan. ‘Aandacht’ is heel duidelijk aanwezig, ook als het om voeding gaat. ‘Ik denk dat eten, drinken en zorg zelfs één pijler zouden moeten zijn. Als je die samenwerking voor elkaar krijgt, dan heb je alles onder controle. Als de zorgmedewerkers nauw betrokken zijn bij de voeding signaleren zij veranderingen in de zorgvraag sneller.’ Smaaktsturing is in opkomst. Onderzoeken naar smaaksturing bij mensen met een smaakhandicap bevestigen dat er door smaaksturing nog veel te winnen valt en eigenlijk is dat ook logisch. ‘Als we slecht kunnen zien, kopen we een bril.

Als we slecht horen, kopen we een gehoortoestel. Maar we weten nu pas wat we kunnen doen voor mensen met een smaakhandicap.’

Aan tafel!

Eind november startte BrabantZorg met smaaksturing op de nieuwe locatie Catharinahof in Grave. ‘Daar hebben we de recepturen aangepast en iedereen ingelicht zodat smaaksturing kan worden toegepast.’ Maar Jan heeft natuurlijk hier en daar al geëxperimenteerd. ‘Bij de opening van Het Zonnelied had ik smaakgestuurde amuses gemaakt. Dat was een groot succes. Hopelijk is het over een paar jaar heel normaal om op deze manier te koken.’

Met hart en ziel

15 13

Grand kerstdessert;

Custardvla met stroopwafel en rozijnen in karamelsaus Ingrediënten

4 dl melk 45 gram custardpoeder 60 gram suiker 100 gram stroopwafel

60 gram rozijnen 50 ml karamelsiroop 1 theelepel aardappelmeel

n ier persone

Voor v

Bereidingswijze

Roer in een schaaltje de custard met de suiker en een beetje melk tot een papje. Snijd de stroopwafels fijn en doe deze in een kom. Giet ongeveer 1 deciliter melk over de stroopwafels. Breng de rest van de melk aan de kook en roer hier het custardpapje doorheen. Laat de vla al roerend even doorkoken. Voeg dan de geweekte stroopwafels toe en kook de custardvla nog even door. Verdeel over vier porties. Laat de vla afkoelen.

Rozijnen in karamelsaus

Week de rozijnen 30 minuten in de karamelsiroop. Breng dit mengsel aan de kook en los een theelepel aardappelmeel op in een klein beetje koud water. Voeg dit toe aan de rozijnen zodat het sausje licht gaat binden. Verdeel de rozijnen over de stroopwafel custardvla.

Tip: Serveer in een wijnglas. Zet voor een extra feestelijk effect het glas op een bord. Serveer op het bord een plakje Bossche koek met vanillesaus (zie voor recept pagina 35).

16 14

Krenten uit de pap

Iedere organisatie heeft zaken om trots op te zijn. Maar in de waan van de dag is er niet altijd ruimte en tijd om daarbij stil te staan.

Dat is jammer, want het werkt inspirerend om mooie initiatieven en ervaringen met elkaar te delen. We zijn daarom op zoek gegaan naar de krenten uit de pap! In dit artikel staat centraal: de leerlingwoning.

Feedback op de werkvloer In de leerlingwoning Houtwal 2-4 van De Watersteeg in Veghel zijn Maria Rooyakkers, zorgassistent, Marsha Reurink teammanager, Lisbeth van Ras, leerling en Hetty Wouters, eerstejaars leerling verzorgende IG aan het werk. Het is een drukte van jewelste als ze beginnen te vertellen over hun leerlingwoning, omdat iedereen wel iets te vertellen heeft over de voordelen van het werken in een leerlingwoning.

Tijd en aandacht

Vier van de dertien woningen van De Watersteeg zijn leerlingwoningen. Deze woningen worden gerund door leerlingen en stagiaires.

De leerlingbegeleiders proberen de leerlingen zoveel mogelijk op afstand aan te sturen.

‘Voor ons is het prettig omdat je begeleiding krijgt terwijl je je taken uitvoert. We evalueren elkaar ook meteen na elk zorgmoment. Voor de bewoners is dat ook prettig, omdat ons team groter is en daardoor meer tijd heeft voor extra activiteiten met onze bewoners,’ vertelt Lisbeth, die drie dagen per week de opleiding tot verzorgende BBL volgt.

Nee is geen optie!

Marsha is trots. ‘Je merkt dat we als groep ook veel doen met de feedback die we van elkaar krijgen. Zo zijn we bijvoorbeeld het jaarplan ‘Nee is geen optie’ gestart. We willen graag dat medewerkers aangeven wat ze willen bereiken in een jaar om hier samen als team invulling aan te geven.’ Maria vult aan: ‘Ook de actie Top en Flop is een goed voorbeeld.’ Ze wijst naar de vrolijke gele en roze blaadjes die in de gang hangen. ‘Daar kunnen alle medewerkers en bewoners opschrijven wat er goed en wat er minder goed gaat.’ We proberen bij iedere ‘flop’ een plan van aanpak te maken om hier een ‘top’ van te maken. Met als doel de kwaliteit van de zorg te verbeteren.

Column

Zullen we dansen?

Op drie oktober kijk ik samen met honderdvijftig collega’s van BrabantZorg naar de voorstelling ‘Zullen we Dansen’ van Plezant.

Ik kijk naar een energieke, vrolijke verzorgende en naar zijn manier om zich staande te houden in het verpleeghuis. Sturend tussen de wensen van bewoners, zijn eigen wensen, het systeem en wensen en ideeën van collega’s.

Koen De verzorgende in de voorstelling heet Koen. In één klap ben ik terug in de realiteit. Vorig jaar is mijn tweelingbroer Koen plotseling overleden. Zevenenveertig jaar en een pracht van een gezin achterlatend.

Een dag voor de voorstelling, hebben we (zijn vrouw en kinderen, broers, zussen en vrienden) zijn as uitgestrooid op een schitterende plek in de natuur. Mooie woorden, tranen en een krachtige cirkel van mensen die hem écht hebben gekend.

Er was eens...

In mijn gedachten ga ik drieëntwintig jaar terug in de tijd. Wat ik op

toneel zie, dat ben ik zelf… Ik ben die Koen! Druk aan het werk, een aanraking, een grap. ‘Lekker geslapen?’, de vraag wordt gesteld, maar hoor ik het antwoord? Oog op de klok, nog vier cliënten te gaan…

Drieëntwintig jaar geleden was ik ervan overtuigd dat ik het goed deed.

Vrolijke krullenbol, team op sleeptouw, oog voor de bewoners en oog voor professionele zorg. En toch knaagde het bij me… Zou ik mijn moeder op deze afdeling willen (laten) verplegen? Wat weet ik eigenlijk van de bewoners op mijn afdeling?

Verandering Drieëntwintig jaar later komt de voorstelling van Plezant regelrecht

bij me binnen. Wat is er in al die jaren veranderd? Aan intenties geen gebrek, maar kunnen we van onze verzorgenden verwachten dat ze de bewoner ten alle tijden écht zien en écht contact hebben? Dat ze eventuele routines en gewoonten aan de kant kunnen zetten en durven te kiezen om het vandaag net even anders te doen? En dat ze elkaar erop aanspreken als het beter kan?

Moed en dapperheid Ja! Ik denk dat we dat moeten en mogen verwachten. Het management en adviseurs zullen daarin het goede voorbeeld moeten geven, het ‘Cordon d’Amour’ moeten vormen waarbinnen onze verzorgenden mogen werken. Koen staat voor ‘moed’ en ‘dapperheid’. Ik wens ons allemaal deze moed toe. Het leven is te waardevol om op routine te slijten! Kom mee, stap uit de waan van de waan van de dag… Zullen we dansen?

Luc Verhoeven, bestuurssecretaris BrabantZorg Met hart en ziel

15 17

plakboek wat zou jij koken in de

vol

keuken van je dromen? ren zoals ze zijn ‘De mensen benade zijn geweest.’ en hun hele leven

onze bewoners ‘Ik zou graag met die ze echt graag dingen willen doen st te hebben van willen zonder la van Ambities, wensen allerlei regels. n en zonder last va er is al re rs ne wo be ’. ‘dat kan hier niet opmerkingen als rgen dat mensen Kortom ervoor zo en genieten van echt gelukkig zijn het leven!‘

‘Als

16

Met hart en ziel

or e

en d ag d e ba B raba mee as m ntZo r pe ocht r r g s o d neel alle an z disc o i n ga u ik iplin an z cliën e s e t die z ten o ten l ever org p aan en w tijd h onze aard ebbe oor n om hen wij m te do fijne eer e d n i zijn ngen die n als z met et zo org hard geve nodi n. D dan g it no qual eme ityzo n we rg... ..’ zijn

‘Ik zou zoeken naar mogelijkheden binnen mijn werk die me ondersteunen en niet voorgeschreven worden.

Ik zou mezelf steeds afvragen: wat heeft een toegevoegde waarde voor onze bewoners?’

ik vo van

N E M O R D en tvrouw s a g , g a’s zor st, ‘Colleg ke dien j i l e d u ho ij en huis en ze b m o k e i j jull jn dankzi n welzi a a t r o s tek eter ons nik altijd b de sus n a k t n e r H . be cu us en zorg b e n he ee curs erken w w r s a a n rs en en d !!!!!!’ ij o llige e chte n a a s B i d n ‘ i e e t ijw n e ger n. nog s e vr s

kk ing ege r de r lev ek doo te e g b g, rg ven iëtis er or o z z ge , d erk hte Ge iste ew ic on d er d o e g e p m ngs gew en evi je t l n e be ku l m t n ee a ! e ! v l d ge rtise vert oor re le pe rv ex dat zie .’ e p En rkpl n o e e w ere ied

sli

‘Ik begin en eindig mijn dag met aandacht. Aandacht voor iedereen om er samen een goede dag van te ma-

o-

log

‘Doorgaan met onze beweging, onze programma’s die ondersteunen in de zoektocht naar de echte ‘kern’ van ons werk!’

ken en ook zin te hebben weer te mogen werken. Dat heb ik al, en zo wil ik het graag vol blijven houden.

Niet in hokjes denken, maar in kansen en ruimdenkendheid.’

‘Le dachtkkger onbezor even da gd zorg ar waa en, aan r het h oort!’

Met hart en ziel

17

Krenten uit de pap Iedere organisatie heeft zaken om trots op te zijn. Maar in de waan van de dag is er echter niet altijd ruimte en tijd om daarbij stil te staan.

Dat is jammer, want het werkt inspirerend om mooie initiatieven en ervaringen met elkaar te delen. We zijn daarom op zoek gegaan naar de krenten uit de pap!

In dit artikel staat centraal: de sluiting van De Maashorst.

20 18

Met hart en ziel

De Weg van de Toekomst ‘Op 22 januari 2013 kregen we het bericht. We moesten sluiten omdat door de veranderingen in de zorg de bewoners met lagere ZZP indicaties dan ZZP 4 niet meer in het verzorgingshuis konden komen wonen. Er was geen andere mogelijkheid dan sluiting.’ Tilly van Grinsven was vijf jaar teammanager toen de Raad van Bestuur kwam vertellen dat De Maashorst in Megen ging sluiten.

‘Ik reed ’s avonds terug naar huis en zag het bord ‘de Weg van de Toekomst’ langs de weg in Oss, waar al die jaren aan gewerkt was. De weg was eindelijk af. Maar wat ging onze toekomst brengen?’

Vertrouwen

Ze wist toen één ding zeker: waar een wil is, is een weg naar de toekomst! Vol vertrouwen stimuleerde ze de medewerkers om zich af te vragen: wat wil ik? ‘Er waren collega’s die al dertig jaar op deze locatie werkten. En niet alleen voor de veertig medewerkers was dit heftig, ook voor de bewoners en hun familie was het een veelbewogen tijd.’

Iedereen een plek

Nog voordat het sociaal plan klaar was, had iedereen een andere plek gevonden. Een medewerker huishoudelijke dienst bijvoorbeeld, is de opleiding verzorgende IG gaan doen. ‘Dit was hét moment om dat te doen,’ vertelt Tilly. ‘Op naar de toekomst.’

Ze is erg onder de indruk van de medewerkers, bewoners en hun familie. ‘Allemaal hebben ze de schouders eronder gezet en keihard hun best gedaan.’

Recht uit het hart

Door dicht bij de medewerkers, de bewoners en hun familieleden te blijven en door creatief te durven zijn, is het gelukt om het slechte nieuws om te zetten in iets positiefs. ‘Wat je zélf doet, als teammanager, wat je zelf laat zien, dat is wat het beste werkt. Je kan alles om je heen verliezen, behalve jezelf. Ik heb een rotsvast vertrouwen in mezelf en dat probeer ik aan anderen over te brengen. Dat komt bij mij uit het hart.’

Recept voor ...

Het volgen van je hart

Wie niet waagt, wie niet wint

Cor Somers is ongeveer drie jaar geleden naar De Watersteeg in Veghel verhuisd. Hij woont hier met zijn vrouw. Hun hele leven samen runden ze hun eigen boerenbedrijf. Wat is Cor’s recept voor het volgen van je hart?

‘Heb geen angst. Als je niet waagt, win je ook niks,’ antwoordt Cor (74) na even denken. Hij schuift zijn stoel aan en vertelt over de start van hun boerenbedrijf.

Een eigen boerenbedrijf

‘Toen ik bij de bank aanklopte, kreeg ik te horen dat ik geen boer kon worden. ‘Zet het maar uit uwe kop!’ zeiden ze. ‘Bekijk het maar, dacht ik. Ik ga gewoon hard werken, want ik wilde boer worden’. Bij de bank kregen ze geen cent voor een

huis en een schuur. Een voederfabriek leende Cor geld voor hun eerste schuur. Het boerenbedrijf werd een succes! Vijftien jaar lang reed Cor elke dag met zijn melkkar van zijn boerderijen naar de melkfabriek. Toen ze niet meer konden uitbreiden, kochten ze er een bedrijf bij.

Trots

Wanneer Cor over de varkenspest begint, krijgt hij tranen in zijn ogen. ‘Dat al die kleine beestjes moesten worden afgemaakt...het was een harde zaak.’

Inmiddels heeft hun jongste zoon beide bedrijven overgenomen. ‘Het is toch mooi gelukt,’ zegt Cor trots. Hij beheert nu de groentetuin van De Watersteeg. ‘Met hart en ziel hè. Nog steeds.’

Met hart en ziel

21 19

Ingrediënten voor

‘RUIMTE KRIJ BENUTTEN’ Andrew Thijssen Werken in de zorg, hoe begon het voor jou?

‘Ik had de opleiding voor fysiotherapie achter de rug en dacht: wat nu? De ouderenzorg sprak me aan, omdat kwetsbare ouderen echt iets mankeren. Je kan ze niet jonger of beter maken, maar je kan ze wel helpen hun zelfvertrouwen terug te krijgen.’

Wat vind je zo leuk aan je werk?

‘Ouderen worden gemiddeld steeds ouder én blijven als gevolg van de veranderingen in de AWBZ steeds langer thuis wonen. Hierdoor vindt de fysiotherapie steeds meer bij mensen thuis plaats. Nu kan ik de mensen thuis begeleiden in plaats van ze op onze locaties te behandelen en dan maar hopen dat ze er thuis mee verder kunnen.

Het maakt mijn werk persoonlijker en dynamischer, want er is geen ‘standaard’ meer. Ook de samenwerking met bijvoorbeeld ergotherapeuten, psychologen en logopedisten vind ik een verrijking.’

Wat zijn de ingrediënten die jouw werk leuk maken?

‘Voor mij zijn ruimte krijgen en benutten de belangrijkste ingrediënten voor leuk werk. Ik stel mezelf elke dag de vraag: wat kan ik betekenen binnen de ruimte die ik krijg? Zo hebben we op verschillende locaties fitnessruimten opgezet en geef ik lessen over ouderdomsmotoriek. Ook heb ik samen met fysiotherapie studenten een onderzoek naar ligondersteuning bij dementie uitgevoerd. En binnenkort ga ik beginnen met de master geriatrie voor fysiotherapie. Wat ik ook erg leuk vind, zijn de activiteiten van onze motortoerclub ‘Health Angels’. Dat is een groep motorliefhebbers binnen BrabantZorg. Een paar weken terug maakten we nog en tour langs verschillende locaties. We hebben toen een bewoner mee laten rijden in een motorfiets met zijspan. Er zijn veel bewoners die hun leven lang motor hebben gereden. Die worden zo blij van het geluid van die ronkende motoren voor de deur!’

22 20

passie in je werk

JGEN EN Dit is Andrew Thijssen. Hij werkt al negentien jaar als fysiotherapeut bij BrabantZorg in Nieuwe Hoeven in Schaijk.

Wat zijn voor hem de ingrediënten voor passie in zijn werk?

n ander begint Zorgen voor ee eet waar je hart bij jezelf. Als je w kloppen, dan sneller van gaat voor een ander kun je die kracht neerd werken inzetten. Gepassio il. maakt het versch

‘Ik stel mezelf elke dag de vraag: wat kan ik betekenen binnen de ruimte die ik krijg?’

Met hart en ziel

23 21

ndacht a a m a r 300 g keuze m a r g 0 50 m gemak 200 gra

Bereidingswijze voor...

Zichtbaar resultaat

Meriam Speijer en Anneke van der Burgt werken allebei op De Ruwaard in Oss. Daar zijn ze begin 2013 met Sociale Innovatie begonnen. De medewerkers bekeken, met de cliënt als kompas, wat er dagelijks écht toe doet op De Ruwaard.

Een grote tent en veel kleur

Dromen

Zichtbaar resultaat

Anneke: ‘In januari kregen we een uitnodiging met uitleg over Sociale Innovatie. Er werd buiten een hele grote tent opgezet. De opkomst was groot. Na de uitleg kon je je opgeven om te dromen over veranderingen. Iedereen die mee wilde doen kreeg een kleurtje. Daarna werden we per kleur in groepen ingedeeld.’

Meriam: ‘Met die groepen kwamen we in de weken daarna steeds bij elkaar, tijdens werktijd. Om te dromen, dat was de opdracht!’

Meriam: ‘Zo droomden we van een plek buiten, een binnentuin bijvoorbeeld. Wel afgesloten, want er wonen hier ook mensen met dementie. Maar er kwamen ook veel kleine dromen boven. Een rijdende soepserveerwagen (zie kader) bijvoorbeeld waardoor bewoners kunnen zién welke soepen er zijn. En een continurooster (zie kader). Daar moet je wel even voor gaan zitten, maar daarna is iedereen extra blij. Plaszusters (zie kader), die wilde ik heel graag. Het is iets heel kleins, maar het scheelt veel bij je dagelijkse werkzaamheden,’

Meriam: ‘In de keuken kan je veel van de resultaten terug zien. De soepserveerwagen bijvoorbeeld is een hele verbetering.

De bewoners reageren er zo leuk op!’

Anneke: ‘Voorheen dekten we met de lunch en het avondeten niet alle tafels in de eetzaal beneden. We merkten dat sommige bewoners erg gehecht waren aan hun eigen gedekte plek in de zaal, waardoor andere bewoners niet aan de gedekte tafels durfden te gaan zitten en dus niet beneden kwamen eten. Nu dekken we álle tafels en is er geen gedoe meer over wie waar een plek heeft. Er is ruimte genoeg.’

Meriam: ‘Sinds een paar weken ontbijten we ook boven. Voor sommige bewoners is beneden ontbijten fysiek te lastig. We dekken nu ook boven de tafels en daarna doen we een activiteit. Allemaal kleine aanpassingen met grote gevolgen waar zowel medewerkers als bewoners erg blij mee zijn.’

Op vakantie naar Mallorca Meriam: ‘We gingen ook langs bij andere locaties om te kijken hoe ze daar werken.

We mochten de Sociale Innovatie-uren naar eigen inzicht indelen.’

Anneke: ‘Tijdens het dromen speelde geld geen rol. Er werd uitgelegd dat we ons daar geen zorgen over hoefden te maken. Eerst dachten we, nou dan gaan we met z’n allen in het vliegtuig naar Mallorca! Maar uiteindelijk zijn de kleine dagelijkse veranderingen natuurlijk veel belangrijker. Daar kom je dan achter als je er echt over nadenkt. Achteraf bleek bovendien dat alle groepjes veel dezelfde dromen hadden.’

24 22

Hoedjes op Meriam: ‘We hadden tijdens het dromen hoedjes in verschillende kleuren gekregen en elk hoedje vertegenwoordigde een emotie.

De zwarte bijvoorbeeld stond voor negativiteit.

Nou, ik heb die zwarte ook wel eens op gehad hoor! En als iemand nu zegt dat iets niet kan of niet gaat lukken, dan zeggen we nog steeds tegen elkaar: moet jij een zwart hoedje op?’

Anneke: ‘Na een aantal bijeenkomsten waren we uitgedroomd over veranderingen.

We zijn toen de dromen gaan uitwerken. Per groep een droom. In juni kwamen we met alle groepjes bij elkaar om de dromen aan de andere groepjes kenbaar te maken, op een originele manier. Dat was een hele gezellig dag.’

Soepserveerwagen

Met een soepserveerwagen rijd je bij de bewoners langs zodat zij kunnen zien welke soepen er worden geserveerd.

Continurooster

Een rooster dat 4 weken lang (of zolang het goed loopt) elke dag hetzelfde is.

Plaszuster

Een plaszuster is iemand die ‘s morgens bij de verzorging de telefoontjes aanneemt en de bewoners helpt bij het naar het toilet gaan.

Blijven dromen Anneke: ‘Veranderingen zijn altijd lastig, maar deze veranderingen komen uit onszelf en er wordt veel over gesproken. Door die groepjes heb je elkaar leren kennen en zijn we vriendelijker naar elkaar geworden.’

Meriam: ‘We moeten er, zo na de zomer, wel weer nieuw leven in blazen. Het nadenken over veranderingen blijft doorgaan. Die soepserveerwagen bijvoorbeeld, zoiets zouden we ook wel voor de toetjes willen.’

Anneke: ‘Sociale Innovatie heeft ons een nieuwe manier van werken gebracht. En wat ik zo leuk vind, is dat nu alle afdelingen meedoen. Het hele huis.’

Met hart en ziel

25 23

Aan tafel!

Meer dan 2900 vrijwilligers zetten zich dagelijks met hart en ziel in voor de bewoners van BrabantZorg. Ze timmeren, plakken, sjouwen en koken. Een ommetje, een luisterend oor, een kop koffie. Net dat extra beetje aandacht, net die extra moeite, dat maakt het verschil.

Hoe ervaren ze zelf het werk als vrijwilliger en wat zijn hun drijfveren, vaak al jarenlang?

Vier vrijwilligers van Maaszicht in Grave schuiven bij elkaar aan tafel.

Betrokkenheid Henk van Wijnbergen werkt al bijna twintig jaar als vrijwilliger in Maaszicht. ‘Ik kwam met BrabantZorg in aanraking doordat mijn vrouw hier al vrijwilliger was. Toen ik met pensioen ging, wist ik dus dat ik hier voor de bewoners iets kon betekenen. Sociale betrokkenheid is voor mij de belangrijkste drijfveer.’ Ook de vrouw van Henk Schuchhard was al vrijwilliger in Maaszicht. Sinds Henk Schuchhard hier acht jaar geleden de verlichting kwam maken, is ook hij niet meer uit Maaszicht weg te denken. ‘De Hendige Hendjes, noemen we onszelf. Een groepje mannen die allerlei klussen uitvoeren.’ Voor Marianne van Roosmalen begon haar werk als vrijwilliger in Maaszicht vier jaar geleden. Ze assisteert bij de volksdansles en straalt als ze erover vertelt. ‘Als ik dan het plezier zie, die lach als je binnenkomt…daar doe je het voor.’

Niet vrijblijvend Margriet Siebers verricht al zes jaar allerlei hand- en spandiensten voor de bewoners van Maaszicht. ‘Anders dan de betaalde medewerkers, hebben wij veel tijd voor een praatje.

Wij hebben niet dezelfde verantwoordelijkheid, dezelfde druk. Dat beetje extra aandacht

26 24

kunnen wij makkelijk geven.’ Henk van Wijnbergen: ‘Maar vrijwillig is niet vrijblijvend. We zetten ons voor honderd procent in bij wat we doen.’ Henk Schuchhard legt uit dat hij naast zijn vrijwilligerswerk ‘gewoon vrij’ is en dus heel flexibel met zijn tijd om kan gaan. ‘Ik heb dat niet hoor, ik zeg wel eens nee,’ vertelt Marianne. Margriet geeft toe dat zij dat juist niet kan, nee zeggen. ‘Ik ga dit jaar niet met mijn familie mee op vakantie, omdat ik hier wil zijn als de bewoners aan het einde van het jaar naar Catharinahof verhuizen. Dat is niet niks zo’n verhuizing en de eerste weken zullen enorm wennen zijn. Ik wil er daarom bij zijn als ze daar aankomen.’

Voldoening Henk van Wijnbergen runt al bijna twintig jaar de winkel in Maaszicht. ‘Als een bewoner bijvoorbeeld breinaalden nodig heeft of een puzzelboekje dat wij niet in de winkel hebben, dan zorgen we ervoor dat het ’s middags gehaald is.’ Henk Schuchhard: ‘En met de Nijmeegse Vierdaagse zetten we een tentje op, de tafels en stoelen buiten. We zetten dan een eigen route uit, van zo’n twee of drie kilometer. Allemaal voor twee uurtjes Vierdaagse,

maar het is fantastisch om mee te maken.

Moet je ‘s avonds hier al die gezichten eens zien!’ Margriet: ‘De voldoening, daar doe je het voor.’

Waardering Henk van Wijnbergen vertelt over de band met de medewerkers. ‘We werken echt samen. We hebben allemaal het beste voor met de bewoners, dat schept een hechte band.’

Margriet: ‘We krijgen veel waardering voor ons werk.’ Marianne wijst naar de broche vol met glitters die ze op haar jasje gespeld heeft.

‘We hebben vorige week van de medewerkers hier deze onderscheiding gekregen,’ vertelt ze. ‘Daar doen ze toch moeite voor. Ik ben er trots op.’ Margriet: ‘Het is dankbaar werk.

Ik hoop echt dat ik dit zolang het kan, mag blijven doen.’

‘Het is dankbaar werk.

Ik hoop echt dat ik dit zolang het kan, mag blijven doen’

Basilicumtapenade Ingrediënten

30 gram basilicumblaadjes 60 ml olijfolie 30 gram pijnboompitten 20 gram geraspte kaas Zout en peper

Bereidingswijze

Doe de basilicum, olijfolie, pijnboompitten, en de geraspte kaas in een blender. Maak er een glad geheel van en breng op smaak met zout en peper.

Heerlijk voor bij de Kerstbouillon, zie pagina 36 voor recept

Met hart en ziel

27 25

n i e j k j i K n e k u e k de van

Wouter Wouter begon zeven jaar geleden als horecakok bij BrabantZorg in Heelwijk in Heesch. Er werd toen voor 2000 bewoners centraal gekookt vanuit één grote keuken in Nieuwe Hoeven in Schaijk. De koks op de andere locaties brachten de maaltijden dan op hun locatie op smaak. Alleen de soep maakten ze zelf.

Wat doe je als kok nou eigenlijk?

‘Ook mensen van buitenaf eten graag mee.

Op zondag is het echt volle bak’ 26

‘Ongeveer drie jaar geleden kregen we meer verantwoordelijkheid en gingen we zelf koken. Het draait sindsdien veel meer om beleving en betrokkenheid. Er vond een verbouwing plaats en nu koken we in een half open keuken. Ik voel me daardoor meer kok en dat is toch waar je het voor doet.’

r de Laat Veel bekijks ‘Het betrekken van de bewoners slaat goed aan. Dat maakt ons werk ook een stuk dynamischer. Bewoners kunnen bij de keuken verzoekjes indienen. We hebben ook een mobiele kookeenheid, waardoor we midden in de zaal kunnen koken. Dan hebben we heel wat bekijks. We gebruiken de mobiele keuken ook voor themafeesten. Laatst hebben we poffertjes gebakken. Dat is toch net even anders eten! Wat ik ook leuk vind, is dat mensen van buitenaf hier graag mee-eten. Op zondag is het volle bak.’

Hoe ziet een dag als kok eruit?

‘In Heelwijk werkt iedere dag één kok. De aanwezige kok kookt voor ongeveer honderd mensen. We beginnen rond half negen met de bereiding van twee soorten soep. Om tien uur gaat het restaurant open voor koffie. Dan koken we de aardappels, bereiden we de jus, koken we de groentes af, brengen we de groentes op smaak en gaat het vlees in de oven of pan. Er is een menu met recepten dat alle keukens van BrabantZorg ontvangen, maar daar mogen we ook van afwijken. Dat doen we vaak, want we proberen flexibel te koken en rekening te houden met de wensen van onze cliënten. Van twaalf tot twee is er lunch en daarna begint alles weer van voren af aan voor het avondeten.’

Bevlogen in beweging

Column

BrabantZorg bestaat uit ruim achtduizend medewerkers en vrijwilligers die iedere dag op hun eigen manier een unieke bijdrage leveren. Al die schakels bij elkaar maken onze organisatie tot een sterke, veelkleurige keten van passie en toewijding. In deze rubriek zoomen we in op het werk van een van de medewerkers.

Ik heb drie verhalen die ik graag wil delen.

Een over de kracht van familie en cliënten, een over de kracht van medewerkers en een over de kracht van de organisatie zelf.

Drie verhalen en toch weer een, want alleen in deze drie-eenheid kunnen we optimaal wonen, welzijn en zorg aanbieden aan onze bewoners. Alleen in deze drie-eenheid kunnen aandacht, keuze en gemak optimaal tot hun recht komen.

Met de familie en de cliënt meebewegen Allereerst een verhaal over een familielid van een bewoner die in maart 2013 een activiteit aanmeldde bij NLdoet en onverrichter zaken terugkwam.

Toch heeft dit familielid het voor elkaar gekregen om samen met team Geerke in Den Bosch een hele gezellige middag voor de bewoners te organiseren. De familie van de bewoner ging koken voor achttien bewoners. Op die middag had deze meneer ook nog zijn koor zover weten te krijgen dat ze kwamen zingen. Het zijn deze verhalen, hoe klein ook, die voor mij de kracht van beweging bevestigen.

Medewerkers in hun kracht Mijn tweede verhaal gaat over de kracht van de medewerker om samen te ontwikkelen en hierdoor steeds te verbeteren. Dat kan alleen met respect voor de verschillen. De een is goed in plannen (zelf dienstrooster maken), de ander in sfeer creëren (een poes die bij ons woont, een voetenbadje bij warm weer), de volgende in zaken voor elkaar krijgen bij derden (elke week voor 18 personen vis van de visboer voor een tientje). Ik krijg veel energie als ik zie dat de randvoorwaarden zodanig zijn dat medewerkers hun kracht en bevlogenheid kunnen laten zien.

De kracht van BrabantZorg Tot slot heb ik de kracht van BrabantZorg ervaren tijdens mijn interim werk op Nieuwehagen. In korte tijd moesten er maatregelen genomen worden vanwege een dreiging van verscherpt toezicht van de inspectie. Direct stonden er collega’s met hun medewerkers klaar om voor een periode van twee tot drie maanden ondersteuning te komen bieden. Op hun locaties werd het werk overgenomen door andere collega’s. We zetten allemaal onze schouders eronder waardoor in een paar maanden tijd de dreiging van verscherpt toezicht eraf was en de kwaliteit van zorg voor de bewoners weer snel toenam. De kracht van mensen en organisaties wordt zichtbaar in de beweging. In gezamenlijke beweging krijgen we álles voor elkaar.

Helma Huijsmans, teammanager Nieuwehagen, Den Bosch

Met hart en ziel

27

Trots op BrabantZorg!

‘Als ik niet trots zou zijn op BrabantZorg, dan zou ik hier niet werken. Ik heb me hier altijd thuis gevoeld en ik ga met plezier naar mijn werk. Dat komt door de visie op kleinschalig wonen en kleinschalig werken. Ik wil dat de mensen zich hier prettig voelen, dat voelt voor jezelf ook prettiger.’

‘Ik ben trots op de warme samenwerking die je overal merkt. De wensen van de cliEnt staan hier echt voorop.’

Erna de Groof, logopedist, Nieuwe Hoeven in Schaijk

Chantal van Summeren, verpleegkundige en cliëntcontactpersoon in De Watersteeg in Veghel

‘Ik ben trots op een mooie receptie die zo mooi verbouwd is en waar tijdens het werken de ochtend- , middag- en avondzon naar binnen schijnt. Ik hoop dat ik hier tot aan mijn pensioen mag blijven werken. Als ik een mens blij kan maken per dag dan is mijn doel bereikt, maar het zijn er veel meer.’

Wilma van Melis, receptiemedewerkster, Nieuwe Hoeven in Schaijk

‘Ik ben trots op het contact met ouderen dat ik hier heb en de waardering die ik daarvoor krijg. BrabantZorg is erg op gastvrijheid gericht en er wordt echt aandacht besteed aan het gevoel van mensen. Je voelt je meteen welkom.’

Anne Wijdeven, receptiemedewerkster, Sint Petrus in Boekel

30 28

‘Ik heb e rgens zo ’n verbin ding gema akt met Brabant Zorg. Je kan hier, ondanks de groot sheid van de organisatie, je eigen k waliteiten inzet ten.’

Tilly van Grinsven , teamma nager zo rg & welzijn De Maas , horst in M egen

Multiple sclerose (MS) is een chronische ziekte van het centrale zenuwstelsel (hersenen en ruggenmerg) dat bepaalde signalen niet goed kan verwerken.

De ziekte openbaart zich op jonge leeftijd en wordt gekenmerkt door een almaar toenemende mate van invaliditeit.

Recept voor ...

Liefde Geven & Nemen

Daatje Boerakker woont sinds november 2011 in De Ruwaard in Oss. Ze is 83 jaar en heeft 11 kleinkinderen en 7 achterkleinkinderen. Wat is haar recept voor liefde?

Dubbel en dwars

‘Je moet er zelf iets van maken,’ vertelt Daatje terwijl ze serieus kijkt. ‘Maar wat je geeft, krijg je dubbel en dwars terug.’ Daatje weet het als geen ander. Toen ze 23 jaar was, trouwde ze de liefde van haar leven. Een jaar later werd bij hem Multiple Sclerose ontdekt.

Zorgen voor elkaar

Toen haar man overleed, had zij 31 jaar voor hem gezorgd. Dag in dag uit. ‘Hoe kan het ook anders? We hadden van te voren wel van die gesprekken gehad. Toen zeiden we al tegen elkaar: we hopen dat het niet nodig is, maar als er iets gebeurt, dan zorgen wij voor elkaar. Ik heb nooit gemopperd en hij ook niet.’

Vertrouwen

Het vertrouwen in ‘boven’ heeft ook geholpen.

Nooit gingen ze slapen zonder een gebed. ‘Dat ik de zorg voor mij man zo heb kunnen volbrengen, daar ben ik nog steeds erg dankbaar voor. Maar ik kreeg er ook heel veel voor terug, hoor! De liefde van hem en de kinderen. Door zijn ziekte zijn we nog dichter bij elkaar gekomen.’

Met hart en ziel

31 29

Drie dromen van Sint Petrus: 1. Een goed samenwerkend en lerend team 2. Familieparticipatie, bewoners hebben eigen regie 3. Een thuis met ruimte om te ervaren.

De veranderingen: 1. Meer feedback en interactie onderling 2. Familienet en openstaan voor de specifieke wensen van bewoners 3. Beschildering en fotografie op de deuren en in de gang, meer huiselijkheid.

32 30

andacht a r e it l 4 keuze m a r g 0 0 5 gemak l e p e l t e een e

Bereidingswijze voor...

Samenwerking

Sanne Wilms (cliëntcontactpersoon) en Karin van der Linden (woonbegeleider) praten met twee familieleden van bewoners over de resultaten van Sociale Innovatie die drie jaar geleden op de afdeling d’n Boogerd in Sint Petrus in Boekel begon. Een afdeling met bewoners met dementie. Bij Sociale Innovatie in Sint Petrus staan de behoeften van de cliënt centraal.

Op de koffie

Maria Tielemans schuift bij Karin en Sanne aan tafel. Zij bezoekt vandaag haar oom Tinus. Hij kwam anderhalf jaar geleden in Sint Petrus wonen. Toon Hoevenaars komt binnen en praat gezellig met de dames mee.

Zijn moeder woont nu bijna twee jaar in Sint Petrus en Toon bezoekt haar regelmatig.

Over de heg springen

Maria: ‘Oom Tinus is 84 jaar. Toen hij hier nog maar net zat, liep hij constant weg. Naar huis.

Hij sprong vier keer per dag letterlijk over de heg. Dan was er paniek natuurlijk.’

Sanne: ‘Door de zorgriem met GPS-systeem die hij nu draagt, is het mogelijk dat hij ook buiten het huis kan rondwandelen waar hij wil.

Ik vind dat een mooi voorbeeld van wat Sociale Innovatie heeft opgeleverd. Het luisteren naar de specifieke behoeftes van de bewoners en hun familie en het stimuleren van zelf- én samenredzaamheid is hier sinds Sociale Innovatie centraal komen te staan.’

Karin: ‘Wij moesten er aan wennen om dingen ánders te doen. Het gaat hier tenslotte wel om beschermd wonen. We hebben veel geleerd.

We hebben leren openstaan voor veranderingen en geleerd hoe belangrijk het is om met de familie te praten en je in te leven in de beleving van de bewoners.’

Verder denken

Sanne: Toen Sociale Innovatie drie jaar geleden bij ons geïntroduceerd werd, waren we in

het begin heel bescheiden. Maar we werden door de Sociale Innovatie begeleiders van de Hogeschool Utrecht gestimuleerd om niet meteen te denken dat iets niet mogelijk is.’

Karin: ‘Dat dromen was geweldig. Nu is het heel normaal. Het is een manier van werken geworden. Ook het contact met onze leidinggevenden is opener geworden. We zijn nu sterker geworden in ons streven om er het beste voor onze bewoners uit te halen.’

Elkaar leren kennen

Toon: ‘Wat ik heel prettig vind, is dat er hier geen drempel is. We zijn toch Brabanders, hè. We komen graag bij elkaar over de vloer, eten een hapje mee als dat kan. We voelen ons welkom hier.’

Karin: ‘We hebben geleerd erop te vertrouwen dat dingen mogelijk zijn. Dat straal je dan ook uit naar de bewoners en hun familie.’

Sanne: ‘Een ander mooi voorbeeld van veranderingen die plaats hebben gevonden, is het inhuizingsproces voor nieuwe bewoners.

Voorheen werd er met een checklist gewerkt, die werd met de familie doorgenomen en dan werden er direct zorgafspraken gemaakt. Nu geven we de bewoner en familie eerst de gelegenheid om een paar weken te wennen.

Daarna bekijken we samen naar de wensen en behoeften.’

Familienet

Sanne: ‘Een van onze grote dromen ging over het bevorderen van de betrokkenheid van de familie. Daar is Familienet uit voortgekomen.’

Je kan er als familie en als verzorger van een bewoner informatie op zetten, foto’s delen.’

Karin: ‘Het is een online programma, een beetje zoals Facebook. Zo worden er bijvoorbeeld foto’s van activiteiten geplaatst, zoals wanneer er hier iets gebakken wordt of als er een feestje is.’

Marie: ‘Als iemand een bericht stuurt dan krijg je een e-mail waarin staat dat je een nieuw

bericht hebt.’

Toon: ‘Bij ons was meteen de hele familie enthousiast. We zijn allemaal wat meer op de hoogte van hoe het hier gaat, ook de leuke dingen.’

Ruimte om te ervaren

Sanne: ‘In het gebouw is er naar aanleiding van onze dromen veel veranderd. De muren zijn behangen. We hebben met hulp van een gift een heel mooi keukentje gekregen. Vlak bij dat keukentje staat een appelboom en met de muurschildering op het toilet erbij is het hele steriele ziekenhuisgevoel verdwenen.’

Karin: ‘Dé deur, de deur waar je van binnen niet zomaar door naar buiten kan, hebben we ook aangepakt. Daar staat nu een hele mooie foto op en de ziekenhuishandvatten zijn eraf.

Dat scheelt alles voor de bewoners, die heus wel voelen dat die deur anders is dan alle andere deuren.’

Sanne: ‘Tuurlijk legden we steeds eerst alles aan de teammanager voor, maar we hebben heel veel groen licht gekregen.’

Karin: ‘Dit stopt niet meer, daar zijn we nu ook wel achter. Het voelt ook niet meer als Sociale Innovatie, het is gewoon onze manier van werken geworden. Elk klein dingetje wordt opgepakt en steeds stellen we de vraag: hoe gaan we ermee om? We durven op te komen voor wat we willen. Samen lossen we het op.’

Met hart en ziel

33 31

Column

Van hart tot hart Wat raakt je van binnen? Die vraag stelden we onszelf in Noorderkroon het afgelopen jaar. Meer dan twintig medewerkers, vrijwilligers en bewoners spraken met elkaar en vertelden elkaar verhalen. Over zorgen en ziek zijn, over muziek en genieten, over werken, geloven en aanvaarden. Anderen maakten foto’s bij al die verhalen en maakten iets zichtbaar van wat er leeft in het hart van Noorderkroon. Het resultaat was een kostbare galerij.

Menselijk verlangen Eén foto uit die galerij wil ik jullie niet onthouden.

Een foto van een hart. Het wordt gevormd door twee handen van twee mensen: een oude hand en een jonge hand. Die foto zegt iets van een diep menselijk verlangen. Het verlangen om elkaar van hart tot hart te ontmoeten en verwantschap te voelen.

Verwant voelen Vaak hebben we dat niet. Dan voelen we geen verwantschap, maar alleen verschil. Want de een is oud, de ander jong. De een is afhankelijk, de ander tot van alles in staat. Of de een is optimistisch en de ander somber van aard. Dan kan het een hele kunst zijn om je toch aan elkaar verwant te voelen en dat hart van die ander te ontdekken.

Joodse legende

‘Dat mijn hart open staat en het hart van een ander open gaat’

Een oude Joodse legende spreekt van dat verlangen naar ‘Gemaakt door verwantschap. In die legende vraagt een rabbi aan zijn Doreth Nooijen en leerlingen hoe je kunt weten wanneer precies de nacht Christel van den Bergh; eindigt en de dag begint. Een mooie vraag in deze tijd van twee gastvrouwen lange nachten. uit Noorderkroon’ ‘Misschien wanneer je van ver een hond van een schaap kunt onderscheiden?’ oppert een leerling.

‘Nee,’ zegt de rabbi.

‘Is het dan wanneer je van ver een vijgenboom van een dadelpalm kunt onderscheiden?’ zegt een ander.

‘Nee,’ zegt de rabbi.

‘Wanneer dan wel?’ vragen de leerlingen.

‘Wanneer je een mens in het gezicht kunt kijken en dan je zuster of je broeder ziet. Tot dan is de nacht nog bij ons.’

Alice Bremmer, geestelijk verzorger regio Den Bosch 32

Met hart en ziel

Amuse van zalmmousse met roggebrood Ingrediënten roggebrood zalmmousse peterselie

Bereidingswijze

Snijd het roggebrood in de breedte doormidden en snijd vervolgens allebei de repen in drieën, zodat je zes gelijke stukken hebt. Schep met een lepel wat zalmmousse op een stukje roggebrood, leg daar bovenop weer een stukje roggebrood en schep hierop weer een lepeltje zalmmousse zodat je twee lagen zalmmousse hebt. Garneer dit af met een takje peterselie.

Van waarden naar gedrag Een jaar geleden begonnen de medewerkers in Laarstede in Nistelrode met het traject ‘Van waarden naar gedrag.’ De managers waren de medewerkers een jaar eerder voorgegaan. Karin van de Pol is verzorgende, cliëntcontactpersoon en onder de medewerkers een van de kartrekkers van het traject.

Toveren

Het traject ‘Van waarden naar gedrag’ houdt in dat de medewerkers elkaar steunen en stimuleren bij dingen die goed en minder goed lopen. Door naar elkaar te luisteren en elkaar te leren kennen, ontstaat er een krachtige samenwerking. ‘Je leert om naar jezelf te kijken en welke verandering in je gedrag voor de cliënt het verschil kan maken.’ Het resultaat is dat medewerkers de cliënt een hogere kwaliteit van zorg kunnen bieden. Hoe beter je elkaar kent hoe meer rust, begrip, eerlijkheid en openheid je bij elkaar vindt. Dat straal je vervolgens uit naar de cliënt. ‘Het is bijna toveren,’ vertelt Karin trots.

Daar krijg je energie van

Dagelijks praten ze met elkaar over het traject.

‘We bespreken wat er goed gaat en hoe we onze verbeterpunten kunnen ontwikkelen. Het is een oneindig traject. Als we onszelf prettig voelen in het team, in ons werk, is het ook makkelijker om een ander zich goed te laten voelen. Door dat beetje energie dat we in het traject stoppen, krijgen we heel veel energie van elkaar en van de cliënten terug.’

Krenten uit de pap

Iedere organisatie heeft zaken om trots op te zijn. Maar in de waan van de dag is er echter niet altijd ruimte en tijd om daarbij stil te staan. Dat is jammer, want het werkt inspirerend om mooie initiatieven en ervaringen met elkaar te delen. We zijn daarom op zoek gegaan naar de krenten uit de pap! In dit artikel staat centraal: van waarden naar gedrag.

Met hart en ziel

33

Levensrecept Neem een kop vol opgeruimdheid met een dosis goede moed Daags twee lepels zelfbeheersing niet teveel, dat is niet goed

36 34

Met hart en ziel

vreugde

Vele druppels geest van aangemengd met liefdeswijn Soms wat pillen voor gezondheid Een onsje poeder voor de gein

Bossche koek met vanillesaus IngrediĂŤnten:

12 gram custardpoeder 30 gram vanillesuiker 400 ml melk 1 vanillestokje 4 plakjes Bossche koek

Bereidingswijze

Roer de 30 gram vanillesuiker door de custardpoeder.

Neem 3 eetlepels van de melk en roer dit door het custard/suiker mengsel. Snijd het vanillestokje in de lengte open. Schraap het vanillemerg uit het stokje en verwarm met de resterende melk gedurende 10 minuten. Voeg de aangemaakte custard al roerende toe aan de hete vanillemelk.

Breng het geheel al roerende aan de kook. Laat de saus vervolgens, onder af en toe roeren, even zachtjes doorkoken.

Laat dan de vanillesaus afkoelen.

Een pot balsem voor

Snij vier plakjes van de Bossche koek en verdeel deze over vier borden waarop de wijnglazen met stroopwafel custard vla zijn verdeeld (zie pagina 14 voor recept). Serveer een lepel vanillesaus over de Bossche koek en de overige saus op het bord. Garneer het bord met crumble van stroopwafel.

vertroosting voor ‘t verdriet en voor de pijn

Hopelijk, lieve mensen, hoeft

die pot niet heel erg groot te zijn

En vindt u in dit klein recept uw verlangens niet vervuld Neem dan, als allerlaatste, nog een pleister van geduld

Met hart en ziel

37 35

Recepten

lk e m e d la o c o h C e m r a W met karamelsiroop IngrediĂŤnten

elk) oor chocoladem cacaopoeder (v 1 liter melk siroop 100 ml karamel s 4 stroopwafel

Voor 4 personen t-

het tot een klon

Bereidingswijzeder aan met 250 ml koude melk. Roer samen met 100 k de cacaopoe elk aan de kook

Maa e 0 ml m elk bij de warm ng de overige 75 kte chocoladem vrije massa. Bre aa em ng aa . de kers . Voeg eel over vier be ml karamelsiroop n de kook. Verd aa w eu ni op g melk en bren stroopwafel heerlijk warme Serveer met een de magnetron) t verwarmen in uu in m (1

Tip:

Kerstbouillon

IngrediĂŤn

ten

Blanche ren is ee n kookte voedsel, chniek w m aarbij korte tijd eestal groente of wordt ge kookt w fruit, een koud wa aarna h ter word et in t gelegd water w of door ordt afg koud espoeld proces w zodat he ordt ond t kookerbroke gebeurt n. Blanc altijd zo heren nder de ksel.

38 36

1 pot groe ntebouillon 100 gram knolselderi j 1 bosje bie slook 250 gram gemengde paddensto tapenade elen van basilic um (zie pa gina 25 vo or re

cept) Bereiding swijze Bereid de bou de knolseld illon zoals de besch rijving op erij en snij de pot. Sc d de biesloo hil k fijn. Blan deze in kleine blokje c s. Snijd oo heer de kn de padden k olselderij a stoelen in part en sn stukjes. B len in een ijd lancheer d beetje bou e paddens illon. Verde glas en ve toeel de bouil rdeel de b lo n in een m lo k jes knolse en de fijn g ooi lderij, de p esneden b addenstoe ieslook ov een theele le er de glaze n peltje de ta n. Verdeel penade (n met iet te veel) over de gla zen.

Oudejaars roombolletjes Ingrediënten

1 pak oliebollenmix 330 ml La Trappe dubbel 20 gram custardpoeder 20 gram suiker 350 ml melk 150 ml slagroom

Voor 4 personen !

ijsbolletjestang 1 liter zonnebloem- of arachideolie 8 theelepeltjes fruitbeleg spuitzak

Bereidingswijze

Meng de oliebollenmix en de 330 ml La Trappe dubbel met een lepel of elektrische mixer tot een glad beslag. Dek het beslag af en laat het op kamertemperatuur 45 minuten rijzen. Maak ondertussen de roomvulling. Meng 20 gram custardpoeder met 20 gram suiker en roer los met een paar eetlepels melk. Verwarm de rest van de melk en voeg het custardmengsel al roerende toe. Laat nog minimaal 3 minuten al roerende zachtjes doorkoken. Doe de custard in een schaal en dek af met plasticfolie om velvorming te voorkomen. Laat de custard afkoelen tot lauwwarm. Klop de slagroom met de vanillesuiker stijf.

Klop de custard los en roer de slagroom er voorzichtig doorheen.

Laat de custard room afgedekt in de koelkast opstijven.

Verwarm de olie in een frituurpan tot 180°C en schep met een ijsbolletjestang steeds 3 à 4 porties beslag in de olie. Laat de oliebollen in circa 4 minuten goudbruin bakken. Schep ze uit de olie en laat ze uitlekken op keukenpapier. Laat de oliebollen afkoelen en maak in het midden van de oliebol een inkeping. Doe de custardroom in een spuitzak en vul hiermee de oliebollen.

Tip:

Extra lekker met een lepeltje fruitbeleg!

et m s e c c u s l e e V n het maken tvean! deze recep Met hart en ziel

39 37

Zorgen voor een ander begint bij jezelf. Als je weet waar je hart sneller van gaat kloppen, dan kun je die kracht voor een ander inzetten.

Gepassioneerd werken maakt het verschil.

Ingrediënten voor passie in je werk

‘AFWISSELING EN DANKBAARHEID’ Janneke Verbrugge Dit is Janneke Verbrugge. Ze werkt nu zes jaar bij BrabantZorg en is verzorgende, cliëntcontactpersoon en ergocoach in AAtrium in Veghel. Wat zijn voor haar de ingrediënten voor passie in haar werk?

Werken in de zorg, hoe begon het voor jou?

Wat zijn de ingrediënten die jouw werk leuk maken?

‘Ik heb alle stages van mijn opleiding tot verzorgende binnen de ouderenzorg gevolgd, waarna ik op meerdere locaties van BrabantZorg werkte.

Mijn laatste plek was hier bij AAtrium en daar mocht ik blijven!’

‘Er is veel gaande in de zorg. Om daarin mee te kunnen gaan, moet je zelf ook veranderen. Daar ligt voor mij de uitdaging. Ik vraag me steeds af wat ik voor de cliënt kan betekenen. Het zit ‘m vaak in hele kleine dingen. Zoals een bewoner na het eten een bakje koffie brengen. Niet omdat hij erom gevraagd heeft, maar omdat je weet dat hij dat zo lekker vindt. Juist dat kneuterige, het alledaagse, dat vind ik belangrijk.’

Wat vind je leuk aan je werk?

‘Eigenlijk heb ik nooit aan iets anders gedacht.

Mijn moeder werkte ook in de zorg. Ik heb nooit een kantoorbaan gewild, dit was logisch voor me.

Het zorgen zit in mij. Het leukst aan mijn werk vind ik dat ik mensen blij kan maken. Wij maken als medewerkers het verschil. Ook dat we als collega’s allemaal goed met elkaar omgaan, speelt voor mij een hele belangrijke rol.’

40 38

‘ Juist dat kneuterige, het alledaagse, dat is belangrijk’

Met hart en ziel

41 39

Frank van Putten

BrabantZorg bestaat uit ruim achtduizend medewerkers en vrijwilligers die iedere dag op hun eigen manier een unieke bijdrage leveren. Al die schakels bij elkaar maken onze organisatie tot een sterke, veelkleurige keten van passie en toewijding. In deze rubriek zoomen we in op het werk van een van de medewerkers.

in e j k n j e i K euk k n e d va ‘De ruimte en het vertrouwen geven dat zoiets kan, dat is even wennen’ Frank werkt al drieëndertig jaar in de zorg waarvan tien jaar bij Het Zonnelied in Ammerzoden. Sinds de fusie van Stichting Nieuwebrug met BrabantZorg drie jaar geleden werkt hij als manager locatiegroep voor BrabantZorg.

Wat doe je als manager locatiegroep nou eigenlijk?

‘De sector waarin wij werken zit keihard te wachten op innovatie. Meer aandacht voor zo lang mogelijke zelfstandigheid, hoe krijg je dat voor elkaar? Door samen te werken, te decentraliseren, ruimte voor medewerkers, vrijwilligers, families en lokale organisaties te creëren. Daar ben ik dagelijks mee bezig.’

42 40

Even wennen...

Dat het voor Frank even wennen was, bleek wel toen er een strijkijzer werd binnen gedragen in een woning voor dementerende mensen. Alle gevaarlijke spullen zitten daar namelijk achter slot en grendel.

Deze bewoner was gewend om zelf te strijken en wilde dat graag blijven doen. ‘De ruimte en het vertrouwen geven dat zoiets kan, dat was wel even wennen. Maar ik zie hoe goed het werkt.’

Hoe ziet een dag als manager locatiegroep eruit?

‘Een standaard dag is er niet en ik heb geen vaste tijden. Ik heb wel een werkplek, die ik deel met twee collega’s, maar eigen-

lijk werk ik overal en nergens. Ik ben veel bij externe partijen zoals de basisschool en de voetbalclub. Want dat is ook zoiets hè, waarom zou je niet meer naar de voetbalclub blijven gaan terwijl je dat je hele leven lang met veel plezier gedaan hebt? Als het te regelen valt om dat te blijven doen, dan regelen we dat graag.’

Stil worden & luisteren

Zuster Theresia is 80 jaar. Op haar twintigste ging ze het klooster in en tot op de dag van vandaag twijfelt ze niet aan haar keuze voor een religieus leven. Wat is haar recept voor het maken van keuzes?

Roeping

Zuster Theresia’s ouders hadden altijd al de hoop dat een van hun zeven kinderen het klooster in zou gaan. Het verbaasde hen niet toen Theresia vertelde dat ze het klooster in wilde. ‘Als klein meisje ging ik uit mezelf naar de kerk. Vanaf mijn eerste communie wist ik al dat ik geroepen ben voor het religieuze leven, een leven in gemeenschap.’

Bidden

Recept voor ...

Keuzes maken

’s Morgens om vijf uur opstaan, om half zes bidden en dan mediteren aan de hand van een stuk uit de bijbel: zo begonnen haar dagen. Vervolgens na het ontbijt naar school om met kinderen te werken. Over het vinden en volgen van je roeping is ze duidelijk: ‘Bidden helpt bij het maken van keuzes, want bidden gaat om stil worden en luisteren. In die stilte hoor je wat er om je heen en in jezelf gebeurt.’

Tevreden

‘Als je kiest voor je roeping dan vraag je je niet af of het ergens anders beter is. Je bent waar je moet zijn, dat maakt je tevreden.

Tevredenheid is een groot goed. Ontevreden mensen hebben geen rust.’ Nog steeds verlaat zuster Theresia drie keer per dag het gebouw van locatie Maaszicht in Grave, waar ze woont. Dan trekt ze zich even terug in de kapel ernaast, om stil te worden en te luisteren.

Met hart en ziel

43 41

Onze Kathedralenbouwers BrabantZorg organiseerde van vrijdag 24 mei t/m zondag 26 mei 2013 voor de bewoners van Noorderkroon in Den Bosch drie dagen vol bezinning en bezieling. Iedereen was welkom om mee te bouwen aan twee kathedralen en stelden zich daarbij steeds de vraag: ‘Wat bezielt je?’ Onder de naam ZORGtour en in samenwerking met Onze Kathedralenbouwers ontstonden er al knutselend nieuwe verbindingen tussen bewoners, begeleiders en buurtgenoten.

Voor meer informatie over het project, zie www.onzekathedralenbouwers.nl

Medewerkersportaal Op 1 februari 2013 ging het nieuwe medewerkersportaal, mijnBrabantZorg. eu, van BrabantZorg live. Dit portaal is voor alle medewerkers de deur naar informatie over de locaties en specialisaties. Medewerkers raadplegen hier ook hun digitale loonstrook. Prupke was hierbij door BrabantZorg aangesteld als officiële vertegenwoordigster van mijnBrabantZorg.eu. Prupke stond voor de verandering die alle medewerkers doormaakten; van papier naar digitaal.

FC BrabantZorg FC BrabantZorg is een verzameling van 15 jeugdvoetbalteams (E’tjes, F’jes en een G team) uit het werkgebied van BrabantZorg. Een samenwerking tussen jong en oud. Zorglocaties van BrabantZorg kregen de mogelijkheid om een jeugdvoetbalteam onder hun hoede te nemen. Om hier uiting aan te geven werd het logo op de shirts van betreffende team gedrukt. FC BrabantZorg is een manier om de jeugd kennis te laten maken met mensen die in verpleeg- en verzorgingslocaties wonen.

44 42

4 jaar):

Cor Somers (7

‘Heb geen angst.

Als je niet waagt, win je ook niks,’

KERSEN OP DE TAART een greep uit de vele hoogtepunten van het afgelopen jaar

Openingen 2013 *Nieuwe ontmoetingsruimte Sterrebos - 22 januari 2013 *Beweegtuin De Watersteeg - 24 april 2013 *Afdeling Binnenhof in Heelwijk - 25 mei 2013 *De Wellen - 11 juni 2013 *Kruisherenkapel en het Kruisherenklooster - 18 juni 2013 *Ontmoetingsplek AAtrium - 20 september 2013 *Het Zonnelied - 27 september 2013

BrabantZorg, Dichterbij en De Leijgraaf verbonden BrabantZorg, Dichterbij en ROC De Leijgraaf ondertekenden op 19 september 2013 een samenwerkingsovereenkomst waardoor studenten Medewerker maatschappelijke zorg van De Leijgraaf tegelijk bij zowel BrabantZorg als Dichterbij stage kunnen lopen. De verbinding aangaan en het samenbrengen van zorg en welzijn, leren en praktijk, dat is waar de samenwerking over gaat. De vijf studenten Medewerker maatschappelijke zorg die al gestart zijn, klinken erg tevreden over hun stage. Katja Toonen, één van de studenten: ‘Ik loop mee met de zorgafdeling en de dag erop maak ik dezelfde ouderen mee bij de dagbesteding. Zo zie je cliënten van twee verschillende kanten.’

Met hart en ziel

45 43

blik op de We staan letterlijk aan de vooravond van het nieuwe jaar. Het afgelopen jaar heb je geen krant open kunnen slaan of er werd bericht over de grote veranderingen in de zorg. Kortingspercentages, transitie en werkgelegenheid, deze termen leken aan de orde van de dag.

En het is ook zo. Wij verwachten de komende jaren enorm veel veranderingen binnen de zorg.

Vooral op het gebied van de financiën en verantwoordelijkheden. Gemeenten krijgen in toenemende mate de verantwoordelijkheid voor de zorg aan hun inwoners. Van de burgers wordt verwacht dat zij een actieve(re) rol vervullen in de samenleving. Van ‘verzorgingsstaat’ naar ‘participatie samenleving’ zou de slogan kunnen zijn die bij deze omslag hoort.

BrabantZorg blijft hierin voor cliënten en gemeenten een belangrijke partner. BrabantZorg heeft in 2009 in haar missie opgenomen dat het in de kern van ons werk draait om ‘relaties tussen mensen die iets voor elkaar betekenen’. Wat er ook verandert in de wijze waarop zorg in de toekomst wordt georganiseerd of wordt betaald, deze kern blijft wat ons betreft recht overeind.

Met onze kernwaarden aandacht, keuze en gemak en onze ‘bewogen beweging’ is ook het afgelopen jaar veel geïnvesteerd in het merkbaar maken van deze waarden. Het succes van BrabantZorg zit ‘m niet in het prachtig beschrijven van de missie en visie, papier is immers geduldig. We zijn succesvol omdat onze medewerkers en vrijwilligers er in slagen om deze missie en waarden te vertalen in hun gedrag naar klanten en naar elkaar. Dat wordt gezien en gewaardeerd!

Met dank aan

In dit magazine hebben we weer vele mooie voorbeelden gezien. Echte verhalen van echte mensen. Wat is er nou mooier dan elkaar te blijven inspireren en motiveren om het morgen weer beter te doen dan de dag ervoor. We verwachten dat dit magazine hier ook een bijdrage aan levert.

Een vooruitblik naar de komende jaren kan er één zijn van ‘donkere wolken’ en ‘zwaar weer’ voor de zorg. Toch zien we voldoende lichtpuntjes om deze somberheid te temperen. De wereld om ons heen verandert in rap tempo, de betaalbaarheid van de zorg staat onder druk terwijl het aantal ouderen toeneemt. Systemen worden aangepast en verantwoordelijkheden worden verschoven. Je kunt hierover klagen of tegen demonstreren, maar BrabantZorg kiest ervoor om ‘mee te stribbelen’ met deze ontwikkelingen. We zijn niet dolenthousiast over alles wat er op ons afkomt maar we zijn realistisch genoeg om te zien dat veranderingen nodig zijn.

Binnen BrabantZorg laten we ons graag leiden door ‘de bedoeling’ van zaken en minder door de systemen die daar mee samenhangen. Het blijft volgens ons de bedoeling dat kwetsbare mensen die hulp nodig hebben, deze hulp kunnen krijgen.

Of dat zorg is van onze medewerkers, van de kinderen of van de buurman is daarin minder van belang. BrabantZorg is groot geworden door het be-

Elja van Gaal, Anneke Offereins, Martie Snijders, Hellen Branse, Jan van de Nieuwenhof, Maria Rooyakkers, Lisbeth van Ras, Hetty Wouters, Marsha Reurink, Luc Verhoeven, Tilly van Grinsven, Cor Somers, Huib Schreuder, Andrew Thijssen, Meriam Speijer, Anneke van der Burgt, Henk van Wijnbergen, Henk Schuchhard, Marinanne van Roosmaken, Margriet Siebers, Wouter de Laat, Helma Huijsmans, Daatje Boerakker, Sanne Wilms, Karin van der Linden, Maria Tielemans, Toon Hoevenaars, Karin van de Pol, Alice Bremmer, Janneke Verbrugge, Frank van Putten, Zuster Theresia, medewerkers afdeling Houtwal 2 & 4, De Watersteeg in Veghel.

44 46

toekomst grip; zorgen voor…. Elke klant die bij ons aanklopt, krijgt een passend antwoord op zijn zorgvraag, bij voorkeur ingevuld door onze zorgprofessionals.

De komende jaren zal dit begrip veranderen in; Zorgen dat…. Klanten die bij ons aankloppen zullen nog steeds een passend antwoord krijgen op hun zorgvraag. Alleen zullen we bij de invulling van deze vraag ook kijken wie, naast de zorgprofessional, een rol kan vervullen en zal er ook gezocht worden naar alternatieven. We proberen de oplossing zo dicht mogelijk bij de cliënt te vinden.

woord. We hebben elkaar nodig voor het leveren van de beste zorg. Het gaat daarbij niet alleen om samenwerking binnen het team of binnen de locatie, maar ook om samenwerking met andere partijen en organisaties. We werken al vele jaren succesvol samen met BrabantWonen, deze samenwerking brengt de mensen in wijken en buurten betere diensten. Samen met welzijnspartijen en andere zorgaanbieders, cliënten en hun omgeving, gaan we werken aan passende antwoorden op de vragen van morgen.

Deze beweging vraagt om ander gedrag van ons allemaal; zorgmedewerkers, medewerkers van H&F, behandelaars, vrijwilligers, managers en adviseurs. Gelukkig hebben we in de afgelopen jaren vele mooie voorbeelden kunnen zien van onze gezamenlijke bedrevenheid en creativiteit. De mooie voorbeelden die voortkomen uit de experimenten van Sociale Innovatie, waarvan er ook in dit magazine weer een aantal zijn opgenomen, geven ons veel vertrouwen voor het maken van deze omslag.

Samenwerking is daarbij een belangrijk sleutel-

Voor de zorg van morgen blijven we investeren in kwaliteit en professionaliteit van onze medewerkers, maar boven alles gaat het, ook in de toekomst, om de ‘relaties tussen mensen, die iets voor elkaar betekenen’.

Wilma de Jong, Adrie van Osch en Henk van de Werfhorst

‘ We zijn succesvol omdat jullie er in slagen om deze missie en waarden te vertalen in je gedrag naar cliënten en naar elkaar’

Colofon

Concept Art of Story, Eveline Bruijn Tekst Art of Story, Liset Hamming Fotografie Irma Bulkens Vormgeving & lay-out Creatief Planbureau, Irene Pijnenburg en Art of Story, Rozalinda Bovend’Eerdt Druk Drukkerij Damen, Werkendam Uitgave afdeling Communicatie van BrabantZorg, december 2013 © 2013. Dit magazine is een uitgave van BrabantZorg. Alle rechten voorbehouden.

Met hart en ziel

45 47

48

Zorgeloos

MetMet harthart en ziel en ziel

49

We wensen iedereen fijne feestdagen!

50

Met hart en ziel