luocsu

Löôïc söû Phaät giaùo caùc khuynh höôùng tö töôûng vôùi söï hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa chuùng. Vaø vieäc trình baøy ngaén goïn nhöõng vaán ñeà voâ cuøng phöùc taïp, ña daïng vaø ñoâi khi raát tröøu töôïng naøy thaät khoâng deã daøng chuùt naøo. Ngöôøi vieát neáu khoâng naém vöõng taát caû moïi vaán ñeà vaø tuaân theo moät phöông phaùp trình baøy heát söùc khoa hoïc, thì chaéc chaén seõ khoâng traùnh ñöôïc söï laïc loái trong khu röøng tö töôûng ñaày bí aån cuûa Phaät giaùo. Conze ñaõ laøm ñöôïc ñieàu khoù laøm, vaø thaäm chí coøn laøm raát toát, khi oâng giôùi thieäu haàu nhö taát caû nhöõng khuynh höôùng tö töôûng lôùn khaùc nhau trong Phaät giaùo, vaø neâu leân ñöôïc söï khaùc bieät cô baûn nhaát cuûa chuùng.

Chæ vôùi taùc phaåm naøy, Conze ñaõ hoaøn toaøn xöùng ñaùng ñöôïc xeáp vaøo moät trong nhöõng ngöôøi coù coâng lôùn trong vieäc truyeàn baù Phaät giaùo sang phöông Taây. Nhöng ngoaøi ra, cuøng vôùi baäc tieàn boái Daisetz Teitaro Suzuki, oâng coøn goùp phaàn quan troïng hơn nữa trong vieäc trình baøy nhöõng tö töôûng Ñaïi thöøa, nhaát laø Thieàn toâng, theo caùch maø ngöôøi phöông Taây coù theå tieáp nhaän ñöôïc.

Tuy nhieân, toâi vaãn giöõ quan ñieåm cho raèng vieäc ñoïc taäp saùch naøy ñeå tìm hieåu veà lòch söû Phaät giaùo laø vieäc cöôõi ngöïa xem hoa. Ñieàu kyø laï ôû ñaây laø, vôùi söï höôùng daãn cuûa Conze, ngöôøi “xem hoa” theo caùch naøy ñaõ coù ñöôïc nhöõng kieán thöùc cô baûn nhaát veà Phaät giaùo, veà söï hình thaønh vaø phaùt trieån, veà nhöõng traøo löu tö töôûng xöa vaø nay cuûa noù, khoâng phaûi töø goùc ñoä moät tín ñoà, maø töø goùc ñoä hoaøn toaøn khaùch quan cuûa moät nhaø khoa hoïc. Vôùi nhöõng hieåu bieát naøy, ngöôøi ñoïc xem nhö ñaõ coù ñuû nhöõng höôùng daãn caàn thieát ñeå coù theå maïnh daïn daán böôùc vaøo khu röøng Phaät giaùo, vôùi hôn 2.500 naêm tuoåi, ñeå vieáng thaêm nhöõng nôi thích hôïp nhaát ñoái vôùi mình. Vaø quan troïng hôn nöõa laø coù theå thu haùi ñöôïc ít nhieàu hoa thôm coû laï töø khu röøng aáy. Ñieàu taát nhieân laø, cuõng nhö bao nhieâu taùc phaåm khaùc, duø hoaøn thieän ñeán ñaâu cuõng khoâng theå traùnh khoûi moät vaøi tyø veát, cho duø laø raát nhoû. Ñieàu naøy ñoâi khi cuõng coù theå laø do nhöõng loãi in aán. Trong quaù trình chuyeån dòch sang tieáng Vieät, chuùng toâi ñaõ caån thaän ñoái chieáu vaø ghi nhaän roõ raøng nhöõng sai soùt aáy (veà nieân ñaïi, veà quan ñieåm, veà söï kieän...) ñeå ngöôøi ñoïc tieän xem xeùt.

6