وﺗﺎر
٣۴
]~[ ] ﺴﺎڵی دووەم [ ] ] [ ٢٠١٢/١٠/٢٠ژﻤﺎرﻩ [٢٢
ﻛﺎﺑﺮاﯾەﻛﯽ داﻣــﺎو و ﺧــﺎوەن ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﯽ ﺷێﻮێﻨﺮاو ﺑﻮو ،ﻟەواﻧەﯾە ﺑێﮫێﺰﺗﺮﯾﻦ ﭘﯿﺎوی ﻻدێ ﺑﻮوﺑێ ،ھەژار ﺑﻮو ،ﻟە ﮔﻮزەراﻧﯿﺪا ﭘﺸﺘﯽ ﺑە ھەوڵ و ﻛﯚﺷﺸﯽ ﺧﯚی دەﺑەﺳﺖ ،ﺑە ھەزار ﺣﺎڵ ژﯾﺎﻧﯽ ﺧﯚﻣﺎﻧﻤﺎن داﺑﯿﻦ دەﻛﺮد ،دوﻋﺎﯾەﻛﯽ ھەﺑﻮو ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﺗﻮڕەﯾﺪا دوﭘﺎﺗﯽ دەﻛــﺮدەوە و دەﯾــﻮت ":ﺧﻮا ﻧﺎن ﺑﻜﺎت ﺑە ﻛەروێﺸﻚ و ﺋێﻮەش ﺑﻜﺎت ﺑە ﺗﺎﻧﺠﯽ" .واﺗﺎ ﺑــەدوای ﻧﺎن ﺑﻜەون و ﺑﯿﮕﺮﻧە دەﺳﺖ ،ﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﺋەوە ﺑﻮو، ﻧﺎن ﭘەﯾﺪاﻛﺮدن ﻛﺎرێﻜﯽ ﯾەﻛﺠﺎر دژوارە ،ھەر ﻟەﺗە ﻧﺎﻧێﻚ ﺑﻜەوﺗﺎﯾەﺗە ﺳەر زەوی ﯾەﻛﺴەر ھەڵﯽ دەﮔﺮﺗەوە ،ﻛﺎﺑﺮاﯾەﻛﯽ ﺷەرﻣﻦ ﺑﻮو و ﺗﺮوﺳﻜەﯾەك ھﯿﻮای ﻟە ﺗێﻜﯚﺷﺎﻧﺪا ﻧەدەﺑﯿﻨﯽ"، ﺑەم ھەر ﻟەو ﺗەﻣەﻧەدا ﻋﻮﻣەر ،ﻋەﺑﺪوڵی ﻛــﻮڕی ﺧــﯚی دەﻧــﺎﺳــێ ،ھــەر ﻟــەو ﻛﺎﺗەدا ﭘێﺸﺒﯿﻨﯽ ﺋەوەی دەﻛﺮد ﺋﺎﯾﻨﺪەﯾەﻛﯽ ﺳەﯾﺮ ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ﻋەﺑﺪوڵ دەﻛــﺎت ،ﺗﺎزە ﭼﻮﺑﻮوە ﺧﻮێﻨﺪﻧﮕﺎ ،ﻛﺎﺗێﻚ ﻟە ﮔەڵ ﺑﺎوﻛﯿﺪا ﻟە ژێﺮ دار ﻓﺴﺘﻘەﻛﺎﻧﯽ ﮔﻮﻧﺪەﻛەﯾﺎن دادەﻧﯿﺸﺖ ،ﻧەﯾﺪەزاﻧﯽ ﺑﺎوﻛﯽ ﻣﺸﺘﻮﻣڕی ﻟە ﮔەڵ دەﻛﺎت ﯾﺎن ڕێﻨﻤﺎﯾﯽ دەﻛــﺎت ،ﺑــەم ﺟﺎرێﻜﯿﺎن ﺑە ڕووﻧــﯽ ﺑﺎوﻛﯽ دەڵێﺖ":ھێﻤﺎی دەروﻛﺮدﻧەوە وا ﺑە ﺗەﺧﺘﯽ ﻧێﻮﭼەواﻧﯽ ﻋەﺑﺪوڵوە ،ﺑﯚ ھەر ﻛﻮێﯿەك ﺑڕوا دەرﮔﺎی ﻟێ دەﺧﺮێﺘە ﺳەر ﭘﺸﺖ". ﭘێﺪەﭼێ ﺋەو ھێﺰەی ﻟە دواﯾﺪا ﺋﯚﺟەﻻن ﻛﯚی دەﻛﺎﺗەوە ﺑﯚ وەﻣﺪاﻧەوەی ﻻوازﯾەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎوﻛﯽ ﺑێ ،ﺋﯚﺟەﻻن دەڵێ" :ﺑﺎوﻛﻢ ﺗﺎ ﺋەو ڕادەﯾە ﺑێﮫێﺰ ﺑﻮو ﻛە ﺋەﮔەر ﺗﻮﺷﯽ ﺷەڕ و ﺋﺎژاوە ﺑﺒﻮاﯾە ،ﯾەﻛەم ﻛﺎرێﻚ ﻛە ﺑﯿﻜﺮداﯾە ﺋەوە ﺑﻮو ﺗﺎ ﻟﻮﺗﻜەی ﭼﯿﺎ ڕاﯾﺪەﻛﺮد و ﻟەوێ ﭘڕ ﺑەدەم ھﺎواری دەﻛﺮد ،ھەﻧﺪێﻚ ﻟەو ﺟﻨێﻮاﻧەی ھەڵﺪەﺑﮋارد ﻛە ﺑە دڵﯽ ﺑﻮون و ڕوە و ﮔﻮﻧﺪ دەﯾڕﺷﺘﻦ ،ﺑەم
ﺑە ﭘێﺸەﻧﮕﺎﯾەﺗﯽ ﺋﯚﺟەﻻﻧﯽ ﺳەرﻛێﺶ ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﮔەﻧﺠﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﻧﺎوﯾﺎﻧﺪا ﮔەﻧﺠﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺶ ھەﯾە، ﺳﺎڵﯽ ) (١٩٧٨ﭘﺎرﺗﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ) (PKKدروﺳﺖ دەﻛەن و دﻧﯿﺎﯾەك ﻣەﺗﺮﺳﯽ و زەﺣﻤەﺗﯽ دەﺧەﻧە ﭘێﺶ ﺧﯚﯾﺎن .ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺗێﻜﯚﺷﺎن و ﺳەرﻛێﺸﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮڕە ھەژار و ﮔﻮﻧﺪﯾەﻛەی ﺋﺎﻣﺎرا و ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﮔەﻧﺠﺪا ﺋەﻣڕۆ ﺑە ﻣﻠﯿﯚﻧﺎن ﻛەس دەڵێﻦ "ﺋێﻤە ﻛﻮردﯾﻦ و ﺑە ﻛﻮردﺑﻮوﻧﯿﺸﻤﺎن ﺷﺎﻧﺎزی دەﻛەﯾﻦ"
ﺧەڵﻜﯽ ﮔﻮﻧﺪ ﭘێﺪەﻛەﻧﯿﻦ ،ﺟﻨێﻮدان ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﻛﺎر ﺑﻮو ﻛە دەﯾﺘﻮاﻧﯽ ﺑﯿﻜﺎت ،ڕووی ﺗێﺪەﻛﺮدم و دەﯾﮕﻮت ھەﺳﺘە ﺗﯚش ﺟﻨێﻮ ﺑﺪە ،ﺑەم داﻧﯽ ﭘێﺪادەﻧێﻢ ﻛە ﻣﻦ ﺗەﻧﺎﻧەت ﻟەو ڕۆژاﻧەی ﻣﻨﺪاڵﯿﺸﺪا ﺷــێــﻮازی ﺟﻨێﻮداﻧﻢ ﺑە ڕاﺳﺖ ﻧەدەزاﻧﯽ و زۆر ﺗەرﯾﻖ دەﺑﻮﻣەوە و ﺟﻨێﻮداﻧﻢ ﭘێ ﻛﺎرێﻜﯽ ﮔﺮان ﺑﻮو ،ﭼﻮﻧﻜە ﺗﺮۆﭘﻜﯽ ﭼﯿﺎ و ﺟﻨێﻮداﻧﻢ ﺑە ﺷێﻮازێﻜﯽ ﺧﺮاپ دەﺑﯿﻨﯽ ،ﺑﯚم ﻗﻮت ﻧەدەﭼﻮون". ﺋﯚﺟەﻻن ﻟە ﮔەڵ ﺑﺎوﻛێﻜﯽ ﺑەم ﺷێﻮەﯾەدا ﮔەورە دەﺑێ ،ﺑەم ﻋﺎﯾﺸەی داﯾﻜﯽ ھەرﮔﯿﺰ وەﻛﻮ ﺑﺎوﻛﯽ ﻧﯿﯿە ،ﺑە ﭘێﭽەواﻧەوە ﻛەﺳێﻜﯽ ﺗﯚڵەﺳێﻨە و ﺑە ﺷەڕ ﺗﯚڵەی ﺧﯚی دەﻛﺎﺗەوە ﻧەك ﺑە ﺟﻨێﻮدان ،ﻋﺎﯾﺸە ژﻧێﻜﯽ ﺑەھێﺰ ﺑﻮو، ﺋەو ﻣﺎڵەوەی ھەڵﺪەﺳﻮڕاﻧﺪ و ﻣﻠﯽ ﻟەﺑەراﻧﺒەر ﭘﯿﺎودا داﻧەدەﻧەواﻧﺪ و ﻋﻮﻣەری ﺧﺴﺘﺒﻮوە ژێﺮ دەﺳەﺗﯽ ﺧﯚﯾەوە ،ﺋﯚﺟەﻻن ﺳەرﻛﻮﺗﻜﺮدن و ﺑێﮫێﺰی ،ﺑە دەﺳەت و ﺑێ دەﺳەﺗﯿﺸﯽ ﻟەﻧﺎو ﺧێﺰاﻧەﻛەی ﺧﯚﯾﺪا ﺑﯿﻨﯽ" .ﻣﻦ ﻛەﺳێﻜﻢ ﺋەﻟﻒ و ﺑێﯽ ﺳﯿﺎﺳەت ھەم ﻟە ﺑﺎوﻛێﻜﯽ ﺑێ دەﺳەت و داﯾﻜێﻜەوە ﻛە ھەوڵﯽ دەدا ﺑەھێﺰ ﺑێ و ھەم ﻟەو ھﺎوﺳەﻧﮕﯽ ھێﺰەی ﻛە ﻟە ﻧێﻮاﻧﯿﺎﻧﺪا ﭘەﯾﺪا ﺑﺒﻮو و ﻛەڵﻚ وەرﮔﺮﺗﻦ ﻟە ﺑﯚﺷﺎﯾﯽ دەرﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺋەم ﻣﻠﻤﻼﻧێﯿەوە ﻓێﺮﺑﻮوم". ﻋﺎﯾﺸە ﻧەﺧﻮێﻨﺪەوارە و ﺧﻮێﻨﺪن و ﻧﻮﺳﯿﻨﯽ ﻧەدەزاﻧﯽ ،ﺑەم دەﯾﺰاﻧﯽ ﺑە ﻟە ﺧﯚﺑﺎﯾﯽ و ﻓــﯿــﺰەوە ﺑــﮋی ،ﻣەﺑﺪەﺋﯽ ﺗﯚڵەﺳەﻧﺪﻧەوەی ﺑەﺳەر ﺋﯚﺟەﻻﻧﺪا دەﺳەﭘﺎﻧﺪ ،ﺟﺎرێﻜﯿﺎن ﻟە ﺷەڕﻛﺮدن ﻟە ﮔەڵ ﻣﻨﺪاڵێﻜﯽ ﮔﻮﻧﺪدا ﺋﯚﺟەﻻن ﺳەری دەﺷﻜێ ،ﺑە ﮔﺮﯾﺎن دەﭼێﺘەوە ﻣﺎڵەوە و ﻻی داﯾﻜﯽ ﺷﻜﺎت دەﻛﺎت و دەڵێ ﻟێﯿﺎﻧﺪام، ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﺑەم ﮔﺮﯾﺎﻧە داوای ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﻟە داﯾﻜﯽ دەﻛﺎت و وا ﭼﺎوەڕوان دەﻛﺎت داﯾﻜﯽ ﻟەﺳەری ﺑﻜﺎﺗەوە و داﻛﯚﻛﯽ ﻟێﺒﻜﺎت ،ﺑەم داﯾﻚ ﻟە ﺑڕی ﺋەوەی ﺑﯿﭙﺎرێﺰێ و داﻛﯚﻛﯽ ﻟێﺒﻜﺎت ،ﭘێﯽ دەڵێ" :ﯾﺎن دەﭼﯽ ﺗﯚڵەی ﺧﯚت دەﺳێﻨﯿﺘەوە، ﯾﺎن ﺟﺎرێﻜﯽ دﯾﻜە ﭘێ ﻧﺎﻧێﯿﺘەوە ﻧێﻮ ﺋەم ﻣﺎڵە". داﯾﻜﯽ ﺋەﻣەی ﭘێ دەڵێ و دەری دەﻛﺎت .ﺋەم ھەڵﻮێﺴﺘەی داﯾﻜﯽ ﻣەﺑﺪەﺋﯽ و ﻣﺎﯾەی ﺑێﺰاری ﺋﯚﺟەﻻن ﺑﻮو ،ﺑەم ﺑﯚ ﺋەوەی داﯾﻜﯽ دەرﮔﺎی ﻟێﺒﻜﺎﺗەوە ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻮو ﺑﭽێ ﺳەری ﺋەو ﻣﻨﺪاڵە ﺑﺸﻜێﻨێ ﻛە ﺳەری ﺷﻜﺎﻧﺪووە ،ھەر ﺑﯚﯾە ﻟەم ﺷەڕاﻧەدا ﺳەری زۆر ﻣﻨﺪاڵ دەﺷﻜێﻨێ ،ﺑەم ﻟە ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﻻوە ﺳەری ﺋﯚﺟەﻻﻧﯿﺶ دەﺷﻜێﻨﺮێﺖ. داﯾﻜﯽ زۆری ﺑﯚ دەھێﻨﺎ و ﭘێﯽ دەوت ":ﻟە ﺟﯿﺎﺗﯽ ﺋــەوەی ﺑە ﮔﺮﯾﺎﻧەوە ﺑێﯿﺘەوە ،ﺑﭽﯚ ﺗﯚڵەی ﺧﯚت ﺑﺴﺘێﻨەوە و ﺗەﻧﺎﻧەت ﺋەﮔەر ﺋەوە ﺑﺒێﺘە ھﯚی ﻣﺮدﻧﯿﺸﺖ .ﺑەو ﺷێﻮازە ﻋﺎﯾﺸە ﭘﺎڵﯽ ﺑە ﺋﯚﺟەﻻﻧەوە دەﻧــﺎ ﺗﺎ ﻛێﺸﻤەﻛێﺶ ﺑﻜﺎت ،ھەر ﺑﯚﯾە ﺋﯚﺟەﻻن ﻟە داﯾﻜﯿەوە ﻓێﺮی ﻣﻠﻤﻼﻧێ دەﺑێ".
Roji_Wilat@yahoo.com
ﺋﯚﺟەﻻن ﻟە ﺑﯿﺮەوەرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺪا دەڵێ: "دەﻣەوێ ڕووداوێﻚ ﻟەﺳەر ﺑﺎوﻛﻢ ﺑﺎس ﺑﻜەم، ﺋەم ﻛﺎﺑﺮا داﻣﺎوە ﻛە دەھﺎﺗەوە ﻣﺎڵەوە داوای ﻟەﺗە ﻧﺎﻧێﻜﯽ دەﻛــﺮد ،داﯾﻜﻢ ﻟەﺗە ﻧﺎﻧەﻛەی دەھێﻨﺎ و ﭼەﻧﺪ ﻗﺴەﯾەﻛﯽ ﺑە ﺑﯚڵە ﺑﯚڵ ﺗێﺪەﮔﺮت ،ﺋەوﯾﺶ ھەر ﻛە وەری دەﮔﺮت ﺋﺎوڕی ﻟێ دەداﻣەوە و دەﯾﻮت ":ﻛﻮڕم ﻋەﺑﺪوڵ ﺋەم ژﻧە ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ دەﺳﺘﯽ ﭘێﻜﺮدەوە ھﺎﻧێ ﺗﯚ ﺑﯿﺨﯚ ﻣﻦ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻢ ﺑﯿﺨﯚم" .ﺋەﻣەی دەوت و ﻓڕێﯽ دەداﯾە ﺳەر ﺋەرز ،واﺗﺎ ڕەوﺷەﻛە ﺑەم ﺷێﻮەﯾە ﭘڕ ﻛێﺸە ﺑﻮو ،ﺑﺮﯾﺘﯽ ﺑﻮو ﻟە ﻣﻠﻤﻼﻧێﯿەﻛﯽ ھەﻣﯿﺸەﯾﯽ ،ﺷەو و ڕۆژ ﺑە ﺑەرﭼﺎوﻣەوە ﺑﮕﺮە و ﺑەردەﯾﺎن ﺑﻮو ،ﻣﻨﯿﺶ ﺑەرھەﻣﯽ ﻧﺎوەﻧﺪێﻜﯽ ﯾەﻛﺠﺎر ﻧﺎﻛﯚﻛﻢ". ﺑێﺰار ﺑــﻮون ﻟــەم ﻧــﺎوەﻧــﺪە ﻧﺎﻛﯚﻛە دەﺑێﺘە ھﯚی ﮔەﺷەﻛﺮدﻧﯽ ھەﺳﺘﯽ ﺳــەوداﺳــەری و ﭘەﯾﻮەﺳﺒﻮوﻧﯽ ﺋﯚﺟەﻻن ﺑە ﺷﺎﺧەﻛﺎﻧەوە، ﺋﯚﺟەﻻن ﻟەو ﺷێﻮازی ژﯾﺎﻧە ﺑێﺰار دەﺑێ، ﺑێﺰارﺑﻮون ﻟە ﺟﻨێﻮداﻧﯽ ﺑﺎوﻛﯽ ،ﻟە ﺑﯚڵە ﺑﯚڵ و ﻣﻠﻤﻼﻧێﻜﺎﻧﯽ داﯾﻜﯽ ،ﺳەﭘﺎﻧﺪﻧﯽ ھەﺳﺘﯽ ﺗﯚڵە ﻛﺮدﻧەوە و ﻣﻠﻤﻼﻧێ ﺑەﺳەرﯾﺪا ،ﺋەو ﺷێﻮازە ﻧەرﯾﺘێﻜﯽ ﺗﺮﺳﻨﺎك ﺑﻮو ﺧێﺰان داﯾﺴەﭘﺎﻧﺪﺑﻮو. ﺋﯚﺟەﻻن ھەر ﻟەوﻛﺎﺗەوە ﮔﻮﻣﺎﻧﯽ ﺑەراﻣﺒەر ﺑەھﺎﻛﺎﻧﯽ ﺧێﺰان ﻻدروﺳــﺖ دەﺑــێ ،ﺋەو ﺑە ﺋﺎواﺗﯽ ﭼەﻧﺪ ﻛﺎرێﻜﯽ ﺟﯿﺎوازەوە ﺑﻮو ،ﺧەﯾﺎڵﯽ ﻓــﺮاوان ﺑﻮو ﻧەﯾﺪەوﯾﺴﺖ ﻟە ژێﺮ ﺑــﺎری ﺋەو ﻧەرﯾﺘﺎﻧەدا ﺑﺨﻨﻜێ ،ﺧێﺰان دەﯾﻮﯾﺴﺖ ﻟەﻧﺎو ﻧەرﯾﺖ و ﻣﻠﻤﻼﻧێﻜﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا وﻧﯽ ﺑﻜەن و ﭘێﯿﺎن دەوت ":ﺗﯚ ﺑﯿﺮ ﻟە ﺷەرەﻓﯽ ﺧێﺰاﻧەﻛەت ﻧﺎﻛەﯾﺘەوە ،دەﺳﺘﺖ ﻟێﺪەوەﺷێﻨﺮێ و وەم ﻧﺎدەﯾﺘەوە .ھەﻣﯿﺸە ھﺎﻧﯿﺎن دەدا و دەﯾﺎﻧﮕﻮت ﺋێﻤە دوژﻣﻨﻤﺎن ھەﯾە ،ﻛە ﮔەورە ﺑﻮوی ﺷەرەﻓﯽ ﺧﯚت دەﻛڕﯾﺘەوە و ﺑەرﭘەرﭼﯿﺎن دەدەﯾﺘەوە". ﺋﯚﺟەﻻن ﻟەﻧﺎو ژﯾﻨﮕەﯾەﻛﯽ ﺑەم ڕەﻧﮕەدا ﮔەﺷە دەﻛﺎت ،ﺋەﮔەر ﭼﯽ ﺋەم ژﯾﻨﮕە ﭘڕ ﻟە ﻣﻠﻤﻼﻧێﯿە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾەﻛﯽ ﮔـــەورە ﻟــەﺳــەر ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯽ ﺋــﯚﺟــەﻻن دروﺳـــﺖ دەﻛـــﺎت ،ﺑــەم ﺋــەو ﻧە داﯾﻜﯽ و ﻧە ﺑﺎوﻛﯽ ،ﭘەﯾڕەوی ھﯿﭽﯿﺎن ﻧﺎﻛﺎت، ﺋەو ﺧێﺰاﻧﺎﻧەی داﯾﻜﯽ ﺑە دوژﻣﻨﯿﺎن دادەﻧێ ﺋەم ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯿﺎن دەﻛﺎت ﺑە ھﺎوڕێﯽ ﺧﯚی، ھەروەھﺎ ﺑێ ﭼﺎرەﯾﯽ و ﺟﻨێﻮداﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎوﻛﯿﺸﯽ ﭘێ ڕاﺳﺖ ﻧﺎﺑێ. ھﺎوﻛﺎت ﺋەو ﻧﺎوﭼەﯾەی ﺋﯚﺟەﻻن ﺗێﯿﺪا ﮔەورە دەﺑێﺖ ﻧﺎوﭼەی ﺋﻮرﻓﺎ ،ﺧﺎوەن ﻓﺮە ڕەﻧﮕﯿەﻛﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯿﯿە .ﺑﯚ ﻧﻤﻮﻧە :ﺋەرﻣەﻧﯽ ،ﺗﻮرك و ﺗەﻧﺎﻧەت ﻋەرەﺑﯿﺶ ھــەﺑــﻮون ،ﺑەﺷێﻜﯽ ﺑەرادەرەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎوﻛﯽ ﺋەرﻣەﻧﯽ ﺑﻮون ،ھەروەھﺎ ﻧەﻧﻜﯽ ﺋﯚﺟەﻻن ﻟە داﯾﻜﯿەوە ﺧەڵﻜﯽ ﮔﻮﻧﺪی )ﺋەراك( ﺑﻮوە ﻛە ﻻدێﯿەﻛﯽ ﺗﻮرك ﻧﺸﯿﻨە. ﺋەم ﻓﺮە ڕەﻧﮕﯿﯿە ﻧەﺗەوەﯾﯿە ھﯚﻛﺎرێﻜە ﺑﯚ ﺋەوەی ﺋﯚﺟەﻻن ﺷــﺎرەزای ﻛەﻟﺘﻮر و داب و