
4 minute read
Matria. Poesia para a Terra
from Cerna 88
Matria Poesia para a Terra é a cuarta obra poética individual da bióloga e escritora Adela Figueroa Panisse. Matria é substantivo feminino que refire a “pátria-mãe; terra-mãe; a pátria, sob uma perspectiva feminina”1. Matria é unha urxencia poética de signo feminino atravesada por unha inherente sensibilidade ecolóxica na que Natureza e Muller dialogan. Matria é literatura ecofeminista, lírica política, verso íntimo, crise climática, sensualidade. Matria é un lugar no que resistir e polo que resistir. Matria é a orixe.
A Natureza é o fío condutor de Matria. Poesia para a Terra. Ela, presente nas diferentes partes que integran o poemario, flúe a través dos versos como protagonista, como símbolo, como recordo e presente, como algo que está fóra de nós e que nos conforma. Da man das montañas, das fervenzas, do mar, do eterno, a autora canta versos de formas tradicionais sobre cuestións actuais, o que fai agromar unha poesía ligada á paisaxe e á reivindicación ecolóxica que decorre cara a versos máis intimistas e cargados de simbolismo nos que a Natureza atopa un papel sinalado como recurso poético e como parte esencial do imaxinario colectivo galego sobre o ruralismo e a propia identidade como pobo.
Advertisement

Linda Terra, amorosa mãe gordinha e redondinha como bola que roda e rola na imensa escuridão da noite perdida dos teus tempos. Quero-te mãe amiga e temo-te.
(Do poema As Velhas arvoreda).
A obra sitúase dentro da tradición poética galega de orixe medieval de cantar e contar o lirismo da paisaxe; unha sensibilidade herdada desde a que a autora revisa a crise climática, o confinamento ou incluso recolle os recordos de persoas que estiveron en coma a través de delirios de cores e de sensacións.
Nestas realidades convive a harmonía atávica coa Natureza, a veneración e a beleza xunto á desolación, a rabia e a denuncia visceral das agresións que “o home” infrinxe á Terra, que se personaliza como nai bondadosa e fecunda de cuxo peito emana un “bafo morno”. As peles de nai e filla (a propia autora) entrecrúzanse ao longo do poemario nun constante resoar, como esa barreira primeira que as protexe á vez que pon en contacto co de fóra, co outro; e nela érguense refuxios sensoriais de pracer; e nela vívense as feridas.
A NOSSA CASA
Escutei seu pranto longo e olhei, engordinho, para ela, vela ai a solitária esférica e farturenta, “grassouillette”, brincalhonag independente fémina. Minha redondinha casa minha bola de brincar minha errante pombinha minha conhecida amiga, meu colo maternal. Casa comum berço sagrado, o machado i- respeitoso e implacável mecânico e destrutor feriu teu precioso manto.
Abrigo feito de nuvens de desertos e montanhas, de rios fervendo a cachão de espumas e borboletas de florestas

Título Matria. Poesia para a Terra Xénero Poesía

Textos Adela Figueroa Panisse Ilustracións
Celsa Sánchez Vázquez
Edita
Medulia Editorial S.L.
Ano 2022
ISBN 978-84-125532-3-9
Páxinas 80 sagradas e profanadas. Águas livres dos outeiros de seus mistérios despidas de seus verdores manchadas. Nas tuas húmidas entranhas fecundas e sensuais fincam seus falos mortais machos de secretárias brancas. Libidinosos, possessivos impacientes, agressivos.
Fodem em ti sua frustração numa eterna ejaculação precoce, mexerica e frustrante. Amo-te eu Terra amiga, ferida nas tuas entranhas, estás ceivando vingança ao libertar tua peçonha nas águas limpas outrora. Rio Umia de Touro castigado ácido de tanto lavar terras que a Génese guardara. Sua voz chorosa e húmida estende seu triste pranto do alto Ulha no planalto a Ulhoa, e o Ulhão fecundo desde a ria a o mar de fora.
Ouço o latejar sentido do Courel dos altos tesos onde disque que aqui se sabe o que é um homem por contemplar suas medidas.
Choras as tuas feridas vertes nas águas a tua dor no Lor que a rolos, escumando as pedras, até o mar as vai levar. Teu laio amargo e profundo até os piagos chegou vagou nos areais dos desertos, e polas nuvens do céu. Voz que clama, voz antiga voz com desgarro que grita no desespero de ouvidos surdos e mudas bocas sem queixas. No ar elevam-se voltas de fumes, de orvalho e de revoltas.
Ao mirar de preto a Matria galega, a poesía tórnase abertamente política. A agresividade dos proxectos mineiros que violan as entrañas da Terra e dos eólicos que profanan as nosas montañas con “gigantes zoantes” promovidos por “piratas do mar e da terra, insaciáveis multinacionais”. Rachou a harmonía e só fica a denuncia e a reivindicación, nuns casos; noutros, a saudade e a nostalxia polo que foi e deixamos atrás neste novo mundo de “sonho e distopia”. Do que virá, non se sabe. Namentres, invoca a vida e conxura as “mulheres loto” que farán levedar o pan. Oxalá sexan profecía cumprida.
A vida sempre agroma diferente outra-mente pese a nós. Terra e vida eternos namorados estendem seus persistentes laços através dos milénios e das eras.
(Do poema A Terra)
Matria. Poesía para a Terra está atravesada polo ecoloxismo, ao igual que o está a traxectoria da súa autora, Adela Figueroa, ao igual que deberá atravesar as presentes e futuras loitas sociais. Sacar o ecoloxismo do seu nicho sectorial e introducilo en diversos ámbitos da creación artística dálle voz, amplifícao e finalmente contribúe a introducilo tamén no núcleo da combinación de loitas sociais (loita feminista, loita de clases, decolonialismo) que sen dúbida virán coa fin de ofrecer unha alternativa a un sistema opresor.
O actual mosaico de crise é excepcional, mestizo e complexo. Neste contexto a cuestión ecolóxica empapa boa parte dos conflitos e problemáticas que emanan do actual sistema globalizado e espoliador de recursos naturais e humanos. Con todo, posiblemente os estalidos e revoltas sociais que se sucederán no futuro non se darán baixo consignas puramente ecolóxicas ou relativas aos límites biofísicos do planeta2. Polo tanto, o ecoloxismo deberá abrazar outras loitas sociais, novas formas, converterse en poesía, en acción na rúa. Deberá ser orixe, como Matria.
Nesta dimensão sem terra, neste tempo sem espaço nasço, e renasço para acontecerem em mim as histórias dum mundo que esvaece e se cresce a cada instante.
(Do poema A faca brilhante lua)
1 Definición extraída do Dicionário Estraviz.
2 Salir con todo, ¿cómo y hacia dónde?, El Salto, de Joana Bregolat e Martín Lallana.
O bosque de ribeira do río Barcés.
