professional magazines 1e jaargang - 1099 Brussel X - P2A6252
# 1 - ZOM ER 20 1 3 // 7 2 PAG I N A’ S I N S PI R ATI E VO O R FO O DS ERVI CE PRO ’ S
Een paar GEZONDE RECEPTEN hebben we ook!
Uw NIEUWE MAGAZINE verlaat zijn nest
ENQUETE Wat drinken de Belgen en vooral, waar?
ALEXANDRE RICARD spreekt en Food’s luistert
ZOMER EDITIE
We grilden 2 BBQ-CHEFS
Verwen JEZELF
elke DAG OLIJFOLIE VAN EERSTE PERSING Geeft ritme aan het leven en brengt meer smaak in je gerechten. Voor een gezonde voeding, perfect bij een salade, om groenten te bereiden en om te bakken. Heerlijk bij brood, pasta, vlees en vis. Elke dag een beetje olijfolie helpt je beter te leven.
OLIJFOLIE VAN EERSTE PERSING
Zomer 2013 food’s
BRENGT PIT IN JE LEVEN
2
EUROPESE UNIE
Campagne gefinancierd met de steun van de Europese Unie en Italië
WELKOM
Voor de lekkere zomer, waar gezellige terrasjes en tafels beladen met fruit en versgeplukte rauwkost de klanten uitnodigen om van de mooie dagen te smullen. Ook u, professionals uit de foodservice en horeca, van harte welkom, in dit nieuwe driemaandelijkse nummer. Wat vindt u in dit seizoensmandje? om te beginnen: TENDENSEN. De tendens die het meest opvalt is die van de “foodtrucks” u leest er alles over op pagina 2. TESTIMONIALS, van mensen in het nieuws, zoals Alexandre Ricard (p.6), die aan het hoofd komt te staan van de groep die zijn naam draagt. En van exposanten aanwezig op het afgelopen salon seafood (p.12). waaronder wim claes, algemeen directeur van java (p.16), die ons zijn onlinemodule “menuplus” presenteert. Food’s magazine is ook een bron van INSPIRATIE (p.20), een rubriek met zoals elk seizoen talrijke recepten, suggesties, ideeën, waaronder deze keer originele zomercocktails (p.22), barbecuerecepten (p.26) en ijskoude koffies (p.30). Als hoofdgerecht vindt u ACHTERGROND en andere informatie. In dit eerste nummer vindt u een studie over het aperitiefgedrag van Belgen (p.42). verder nieuws over de horsegate crisis (p.50); de komst van de eerste mosselen (p.54); de steeds kleiner wordende scheiding tussen foodservice en retail (p.56); een duidelijk overzicht van de strengere reglementering betreffende roken (p.60); beelden van de McDonald’s saga (p.62). En alvorens het magazine dicht te slaan nog een hele reeks NIEUWIGHEDEN: nieuwe uitrusting zoals de casiokassa’s (p.70), nieuwe producten en diensten (p.75), nieuwe events op de agenda (p.79). Rest ons u nog veel leesplezier te wensen en een zonnige zomer!
2
Zomer 2013 food’s
EEN TRUCK OM VAN TE SMULLEN Zijn foodtrucks hier nieuw? Ja en nee. Nee als je denkt aan de meest voorkomende versie, die van kippen aan het spit, waarbij klanten alleen de saus kunnen kiezen. Mayonaise of Andalouse? Met of zonder compote? Maar er is een heel nieuw soort in aantocht, de foodtrucks zoals die op zijn Amerikaans heten. Oorspronkelijk afkomstig uit de Far West, waar chuck wagons, reizende keukens, opdoken in de 19de eeuw, om de duizenden pioniers op doorreis te voeden. Daarna verhuisde het fenomeen eind 19de eeuw naar alle Amerikaanse steden, onder een andere naam: lunch wagons. De afgelopen drie jaar is er sprake van een revolutie in die sector, en bieden foodtrucks nu een originele en gevarieerde keuken aan. Amerikaanse pionier Kogi (www.kogibbq.com) specialiseerde zich in fusion, met een mengsel van Koreaanse barbecue en Mexicaanse taco’s. Dat was het begin: nu zijn er in de straten van de grote Amerikaanse steden honderden “foodtrucks” te vinden, met een gevarieerd aanbod gaande van kreeftsandwiches of tajines tot gourmetburgers. Zoals bij ons de klassieke kippenkramen de consument op weg naar huis bediend, zijn deze nieuwe kramen eerdere een stedelijk fenomeen, modern, open voor de wereldkeuken, en de versheid van de producten, of de lokale afkomst spelen een grote rol. Ze trekken voornamelijk jongeren aan, die kwaliteit en ethische waarden nastreven en sociale media in de vingers hebben: facebook en twitter zijn belangrijke bondgenoten van deze rijdende keukens die het moeten hebben van buzz, en van een snelle manier om de standplaatsen aan te kondigen. Foodtrucks zijn nu ook een Europees modefenomeen geworden: in Frankrijk staan er, in navolging van de Parijse “Camion qui fume” lange rijen te wachten om de gourmetburgers te proeven. En nu duiken ze ook op in het Brusselse. We geven u de lijst, zodat u zelf op hun facebookpagina kunt zien waar u kunt gaan proeven.
El Camion. Gastronomisch. Kwaliteitskeuken. Haltes op de facebookpagina El Camion. Keepontoasting. Bio-croque-monsieur specialist. Haltes op de facebookpagina. Mister Taco’s. Een tex-mex die sinds april 2013 rondrijdt. Haltes op de facebookpagina en Twitteraccount. ThaiFoodTruck/le 3e élément. Dikwijls te vinden in de kantorenzones. Zie de site (www.3element.be) en facebookpagina.
www.foodsmagazine.be
Foodtrucks in Brussel
3
Zomer 2013 food’s
FOOD PRO’S
FOOD PRO’
4
Interviews
Ze brengen ons de actualiteit. Of ze geven er commentaar op. Ze bespreken de trends. Of maken ze zelf. En Food’s luistert aandachtig.
1.1 Alexandre Ricard
6
1.2 Béatrice Morane (PRB)
10
1.3 Seafood
12
1.4 Wim Claes (JAVA)
16 www.foodsmagazine.be
D ’S
Food pro’s
5
6
Zomer 2013 food’s
FOOD PRO’S Alexandre Ricard
1.1
RICARD
Alexandre
My name is
De derde generatie aan het roer
De eerste Ricard die zijn naam onlosmakelijk verbond aan de beroemde anijsdrank was Paul (1909-1997). De oprichter van de Franse groep stond niet alleen bekend als een geniaal ondernemer, hij was ook een stug en onverzettelijk man, die niet aarzelde om zijn eigen zoon Bernard onverbiddelijk de deur te wijzen toen deze laatste in 1971, drie jaar nadat hij de leiding had overgenomen van het bedrijf, tegen de zin van zijn vader het beroemde champagnehuis Lanson had overgenomen. Voortaan zou het zijn broer Patrick Ricard zijn die de voorzittersstoel bezette. Hij bouwde het familiebedrijf uit tot de multinational gespecialiseerd in wijn en sterkedrank die het vandaag nog steeds is. Toen hij in augustus 2012 onverwacht overleed, liet hij dan ook een grote leegte na. De moeilijke taak om de opvolging voor te bereiden en te begeleiden, viel te beurt aan algemeen directeur en vertrouweling van de overleden voorzitter, Pierre Pringuet. Vandaag is de kogel door de kerk: zus Danièle wordt voorzitter van de raad van bestuur, de dagelijkse leiding van het imperium zal vanaf 1 januari 2015 toevertrouwd worden aan de 41-jarige Alexandre Ricard. Deze zoon van Bernard Ricard werkt al sinds 2003 voor de groep. Onlangs was de toekomstige baas nog in Brussel, waar we hem mochten interviewen samen met BÊatrice Morane, algemeen directeur van Pernod Ricard Belgium... www.foodsmagazine.be
Christophe Sancy
FOOD PRO’S
Alexandre Ricard
1.1
Zomer 2013 food’s
De overnames die we het voorbije decennium hebben gedaan werden immers gefinancierd met een kapitaalsverhoging van 3,5 miljard euro. Wat wil zeggen dat de toegevoegde nettowaarde zo’n 18 miljard euro bedraagt.
8
Alexandre Ricard, u behoort tot de derde generatie Ricards die aan het hoofd staan van het bedrijf. Wat is er veranderd sinds de tijd van Paul, uw grootvader?
het voorbije decennium hebben gedaan werden immers gefinancierd met een kapitaalsverhoging van 3,5 miljard euro. Wat wil zeggen dat de toegevoegde nettowaarde zo’n 18 miljard euro bedraagt.
uw groep voor zijn kaderpersoneel organiseert op het ‘île des Embiez’, nabij Toulon, dat eigendom is van het imperium. Men amuseert zich daar heel goed, zo wordt gezegd…
Het meest frappante feit blijft nog altijd de enorme uitbreiding die we hebben meegemaakt. De groep is in 1975 ontstaan uit de fusie van Ricard en Pernod. Het bleef echter een overwegend Frans gebeuren, tot aan de drie ‘big bangs’ die we de voorbije tien jaar beleefden onder de vorm van drie uiterst belangrijke overnames. In 2001 kochten we Seagram, in 2005 Allied Domecq en in 2008 verwierven we uiteindelijk de aandelen van Vin&Sprit. Voorheen was 90% van onze omzet het resultaat van de verkoop van pastis op onze Franse thuismarkt. Vandaag vertegenwoordigt deze echter maar 9% meer van de totale omzet van ons bedrijf. Er werken 18 000 mensen bij Pernod Ricard en we zijn aanwezig in tachtig landen, opgedeeld in vier grote zones.
U spreekt van ‘big bangs’ als u het over uw drie voornaamste overnames hebt. Met de aankoop van deze bedrijven was echter de kous nog lang niet af. We veronderstellen dat het geen lachertje was om deze drie giganten met hun Angelsaksische bedrijfscultuur te integreren in het zeer mediterrane Pernod Ricard.
(Alexandre Ricard lacht hartelijk, nvdr) Dat is echt Pernod Ricard! We nodigen een duizendtal kaderleden uit op het eiland Embiez voor een gezellig samenzijn rond een bepaald thema. Dit jaar was dat “Added Values”. Let op het meervoud. Dit betekent dat de groep er bij elke overname op vooruit is gegaan, door de nieuwe personeelsleden die instroomden. We hebben die natuurlijk ondergedompeld in de Pernod Ricard-cultuur, maar ze hebben die op hun beurt ook verrijkt.
Hebben we het juist dat de beurswaarde van het bedrijf vandaag tussen de 22 en de 25 miljard euro bedraagt? Inderdaad. Onze aandeelhouders hebben een uitstekende zaak gedaan. De overnames die we
Die integratie was inderdaad onze belangrijkste uitdaging. De twaalf laatste jaren hebben we heel wat merken gekocht, maar hebben we ook de mensen die daar aan de leiding van stonden een plaats gegeven in ons bedrijf. Onze bedrijfscultuur bleek hierbij een opsteker. We hechten veel belang aan sfeer en we willen dat iedereen deelt in het succes, met respect voor andere mensen en culturen.
Pernod Ricard is volgens u dus zeker niet verworden tot een ‘klassiek’ bedrijf. Zo is er al heel wat inkt gevloeid over de samenkomsten die
Wat heeft die driedubbele ‘big bang’ u nog opgeleverd, buiten de verruiming van uw aanbod en een groei van de omzet? Door deze overnames hebben we een enorme biotoop voor vernieuwing gecreëerd. Op dit ogenblik zitten er zo’n 350 innovatieve projecten in de pijplijn. In totaal telt de groep een dertigtal directies, die als taak hebben te vernieuwen. We hebben ook het Kangoeroefonds opgericht, een ‘incubator voor ideeën’ gecreëerd onder de
Oprichting 1975, na de fusie met Per nod. Het merk Ricard werd in 1932 opgericht door Paul Ricard. Internationaal Omzet: 8,2 miljard euro Nettowinst: 1 miljard eur o Aanwezig in 80 landen . Omzet per gebied 1 Noord-en Zuid-Ameri ka: 25% 2 Europa (buiten Frankr ijk): 27% 3 Frankrijk: 9% 4 Andere gebieden (Azië/rest van de werel d): 39%
41 3
vorm van een fonds dat de beste daaronder beloont. In juli werden er 142 verschillende ideeën voorgelegd aan een jury, die daaruit vijf finalisten heeft geselecteerd. De ontwikkeling van de drie winnende projecten wordt gefinancierd. We hebben ook een intern sociaal netwerk gerealiseerd. Alle medewerkers hebben daar toegang toe. Uiteraard zijn er ook de productinnovaties zoals Absolut Elix en Absolut Unique, waarvoor vier miljoen flessen die allemaal onderling verschillen gerealiseerd werden, dankzij een algoritme dat ontwikkeld werd voor het productieproces. Verder zijn Malibu Red en Malibu Island Spiced op de markt gekomen in sommige landen. Die producten richten zich specifiek op de vrouwelijke markt. In Frankrijk hebben we dan weer een rosé Pastis 51 gelanceerd.
Dat is durven… Zeker en vast. Als je wil innoveren mag je de risico’s echter niet uit de weg gaan. Als de lancering van de rosé 51 een succes is, gaan we vast zeker blij zijn. Als dat niet het geval is, zal ik hen aanraden te herbeginnen. Je moet het altijd blijven proberen vind ik.
U hebt niet altijd bij Pernod Ricard gewerkt. Wat heeft u het meest verrast toen u toetrad tot de groep?
2
in cijfers Naast de ‘historische’ huizen Ricard en Pernod, beheer t de groep nog 6 andere bedrijven met merke n in hun portefeuille: • Chivas Brothers • Irish Distillers • Martell Mumm Perrie r-Jouët • The Absolut Company • Havana Club Internati onal • Premium Wine Brand s Enkele van hun belangrijk ste merken: Chivas Regal, Havana Club, Ab solut, Ricard, Jameson, The Glenlivet, Beefeate r, Ballantine’s, Martell, Mumm, Sandeman, Dis aronno, Malibu, Perrier-Jouët, Jacob’s Cre ek… België Dochteronderneming (PR B) opgericht in 1996 Omzet (2012): 82,3 miljoen euro
De eerste verrassing stond me te wachten in 1996, toen ik op gesprek mocht komen bij Pernod Ricard. Het ging niet echt goed… (lacht, nvdr). Toen ik buitenkwam bij de HR-manager dacht ik dat ik er beter aan deed om bij Andersen te gaan werken. Daarna ben ik bij Morgan Stanley gaan werken, en ik heb daar geen ogenblik spijt van gehad. Ik heb heel boeiende dingen geleerd in de wereld van de banken en de financiën. Zeven jaar na het eerste interview werd ik vervolgens opnieuw uitgenodigd om op gesprek te komen bij Pernod Ricard, nog steeds bij diezelfde HR-manager. We hebben daar trouwens nog flink om gelachen. In ieder geval, dat tweede onderhoud ging stukken beter. Algauw werd ik uitgenodigd door mijn oom Patrick voor een etentje. Hij had namelijk de gewoonte elke nieuwe kracht die de holding kwam versterken, te trakteren op een lunch. “Je zal zien Alexandre, dat je deel gaat uitmaken van een ongelooflijk team”, wist hij met te vertellen. Hij had gelijk. Voor iemand als ik, die uit het bankwezen kwam, betekende de sfeer hier een verademing. Iedereen was enthousiast en resultaatgericht.
Wat zijn uw projecten voor de toekomst? Er wordt gezegd dat er een enorm potentieel zit in de groeilanden. Hoe gaat u zich daarop voorbereiden?
We investeren veel in ons menselijk kapitaal en in onze productietools, maar ook in stocks. Onze voorraden Schotse en Ierse whisky, cognac en champagne zijn samen ongeveer 3,5 miljard euro waard. De gemiddelde leeftijd van onze whisky’s is tien jaar. Met andere woorden, we denken vooruit.
Als afsluiter willen we graag nog weten of u zich anekdotes kan herinneren die u persoonlijk hebt meegemaakt met uw grootvader Paul Ricard, stichter van de groep. Of misschien een of andere gewoonte die u van hem overgenomen hebt? Ik heb enorm veel herinneringen aan mijn grootvader en ik denk voortdurend aan hem. Maar ik hou er niet zo van om over mezelf te babbelen. Een ding komt me echter onmiddellijk voor ogen. Mijn grootvader was altijd in de weer met fluostiften, om notities te maken op de verschillende nota’s of rapporten die men hem voorlegde. Hij gebruikte een kleurencode die symbool stond voor elk type reactie: vraag, akkoord of weigering.
www.foodsmagazine.be
De groep Pernod Ricard
9
FOOD PRO’S
Béatrice Morane
1.2
Sterke merken, authenticiteit, premiumisering, animatie
Zomer 2013 food’s
De sleutelwoorden van PRB verklaard door Béatrice Morane
10
Er zijn altijd modefenomenen in de wereld van de sterkedranken. Wodka, rum, en tegenwoordig gin. De Vlamingen hebben zich ook massaal op de cava gestort. In een dergelijke mate zelfs dat de prijs en het volume belangrijker lijken te zijn geworden dan de kwaliteit. Hoe kijkt u aan tegen deze fenomenen en wat is uw strategie in dit verband?
Dat is een makkelijke: hun authenticiteit. Elke druppel Absolut is gedistilleerd in Zweden. Havana Club komt uit de wieg van de Cubaanse rum. De Chivas Brothers hebben de triple blending uitgevonden en waren de eerste om deze daadwerkelijk te gaan toepassen. Dit zijn maar enkele voorbeelden. Elk van onze merken blijft trouw aan zijn origine. Het is net deze authenticiteit die hen dat tikkeltje extra geeft, waar we met z’n allen zo aan gehecht zijn.
Er zullen uiteraard altijd modefenomenen en trends zijn. Op de Belgische markt kennen vooral wodka, rum en anijsdranken een belangrijke groei. Dat is echter niet onze invalshoek. Wij werken niet rond een segment in het algemeen, maar steeds rond een specifiek merk. Elke brand heeft zijn sfeer, zijn eigenheid. Dat is onze focus. Deze aanpak houdt verband met onze positionering. Wij gaan voluit voor premiumproducten. Neem nu bijvoorbeeld onze Jacob’s Creek Sparkling Chardonnay Pinot noir, een echt succes op de Belgische markt omdat hij heel kwaliteitsvol is. De consument telt grif 9 euro neer voor een fles. Hij zit dus niet in het marktsegment waar er een prijzenoorlog wordt gevoerd.
Recent onderzoek geeft aan dat het verbruik van de consument, vergeleken met voorgaande jaren, terug meer thuis zou plaatsvinden dan buitenshuis. Dit omdat hij ongerust zou zijn over zijn koopkracht. Stelt zich hier een probleem voor de horeca?
Wat is, naast die individuele aanpak rond de eigenheid van elk merk, het element dat al die brands met elkaar verbindt?
Wij merken inderdaad een verplaatsing van de consumptie van het kanaal on-trade naar de offtrade. Wat niet wegneemt dat het in de on-tradewereld is dat de vraag ontstaat. Daarom ontwikkelen wij heel veel animaties om trafiek te creëren naar de Belgische bars en hun activiteiten te ondersteunen. PRB engageert zich hier sterk en bewijst op een heel concrete manier dat wij hun natuurlijke partners zijn.
www.foodsmagazine.be
Wij merken inderdaad een verplaatsing van de consumptie van het kanaal on-trade naar de off-trade.
11
FOOD PRO’S
Seafood FOOD’S FROM THE SEA
1.3 3.2
Seafood eafood Een bezoek aan de grootste visbeurs ter wereld Eind april vond in Brussels Expo de 21ste European Seafood Exposition plaats, die 25.000 nieuwsgierigen trok. Ook Food’s ging een kijkje nemen op de grootste visvakbeurs van de wereld.
Zomer 2013 food’s
Joram De Bock
12
E
lk jaar, rond eind april, wordt de Heizel het middelpunt van de wereldwijde seafood business. De European Seafood Exposition (ESE) vond er al voor de 21ste keer plaats. Zusterbeurs Seafood Processing Europe (SPE), die draait rond visverwerking, vierde dit jaar haar vijftiende editie. Het is het enige moment in het jaar dat alle hotels in de hoofdstad volgeboekt zijn. Iedereen die ook maar iets te betekenen heeft in de handel van vis, schaal- en schelpdieren zakt immers af naar Brussels Expo. Ook Food’s was dit jaar van de partij.
Met meer dan 25.000 aanwezigen uit 140 landen is de beurs vooral een erg groot en internationaal gebeuren. In totaal komen er 1.600 producenten en leveranciers uit 70 landen hun producten en diensten voorstellen. De beurs is wereldwijd de belangrijkste in haar soort, vandaar ook dat ze volgend jaar door de Amerikaanse organisator herdoopt wordt tot Seafood Expo Global. Maar waarom gaat zo’n internationaal evenement toch door in België? “Langs de ene kant is Brussel centraal gelegen en dichtbij de grote Europese afzetmarkt, maar anderzijds is het ook een neutrale plaats. Omdat België geen echt visland is
hoeven de grote visserijlanden zoals Nederland of Denemarken zich niet benadeeld te voelen dat de beurs niet bij hen doorgaat”, legt Sofie Parthoens, woordvoerster van de beurs, uit.
Netwerken en indruk maken
Omdat België geen echt visland is, hoeven de grote visserijlanden zich niet benadeeld te voelen dat de beurs in Brussel doorgaat.
De meeste standhouders pakken wel volop uit met hun product. “Wij etaleren ons merk hier. De stand moet ons merk uitdragen en laten zien wie we zijn en waar we voor staan”, klinkt het bij Prins & Dingemanse. En hoe groter het bedrijf, hoe groter de stand is. De grote spelers zoals Marine Harvest en Vichiuani hebben zelfs de helft van hun stand omgetoverd tot café met leuke zeteltjes en gratis drank. Bij het rondwandelen vallen grote vissen, inktvissen en vissen in een blok ijs op. Ook proevertjes zijn overal aanwezig om producten in de kijker te zetten. Vele producenten stem-
www.foodsmagazine.be
De aankopers en verkopers zijn hier in de eerste plaats om contacten te leggen en te onderhouden. Dat zegt ook Philippe Delva van het Belgische Seagull: “Wij komen naar hier om onze leveranciers te zien en te netwerken”. Ook bij het Brugse Pittman Seafoods wil men vooral contacten onderhouden. “We verwennen onze klanten: dit jaar doen we dat met Brugse Zot en wraps met onze king crab. We kunnen een babbeltje met hen slaan en hen beter leren kennen”, zegt Sabine Maselis (Sales Assistant). De stand van Pittman valt op omdat het één van de weinigen is waar geen enkel zeedier te zien is. “Wij hebben niets uitgestald omdat dat volgens ons geen meerwaarde heeft. De klanten kennen onze producten. Hier proberen wij hen vooral te overdonderen met wat er achter onze producten staat”, zegt ze.
13
FOOD PRO’S
Seafood
1.3
41,8% van de totale vismarkt in de foodservice is verse vis
40,2% Zomer 2013 food’s
van de totale vismarkt in de foodservice is diepvriesvis
14
14,6%
van de totale vismarkt in de foodservice is gerookte vis
3,6%
van de totale vismarkt in de foodservice is andere vis
Bron: Food in Mind
21ste editie van de European Seafood Exposition
men hun nieuwe lanceringen dan ook af op de Seafoodbeurs. “Voor ons is dit het grootste evenement van het jaar en we sparen onze nieuwe producten daarom op tot de beurs”, zegt Chris Meskens, Communication Manager van de Nederlandse garnaalgigant Heijploeg. Zo wil het bedrijf dit jaar haar nieuwe Seabob-garnalen introduceren bij de retail en foodservice. Tijdens de European Seafood Exposition wordt ook de Seafood Prix d’Elite uitgereikt, een prijs die de beste nieuwe producten in de foodservice bekroont en nog een manier om te kunnen opvallen in de massa. De grote winnaar in foodservice-producten was dit jaar Globe Export met zijn ‘Vers Zeewier in Zeewater’. Een lijn van vijf soorten zeewier die verpakt worden in 400g-tubes gevuld met zeewater.
“Deze beurs is waar we de eerste contacten leggen met onze exportklanten, waarvan we er elk jaar nieuwe bijkrijgen” zegt Michèle van Iersel (Sales & Marketing Manager van de Belgische krabproducent Foodpartners).“Als je één nieuwe klant of kanaal kan aanboren is je beurs goed”, zegt Chris Meskens. Dat wordt duidelijk als we de zaakvoerder van een Belgische haringinleggerij willen aanspreken: “Sorry, maar ik ben even met een klant bezig en ik zou graag iets verkopen”, lacht ze.
1,600 bedrijven uit 70 landen nemen deel
meer dan
25,000 aanwezigen
83%
van de bezoekers gaat met een exposant in zee
Het imago van de bedrijven en hun producten zijn erg belangrijk op Seafood, maar worden er dan geen zaken gedaan? “Ieder jaar worden zowel tijdens als vlak na de vakbeurs belangrijke aankoopbeslissingen gemaakt. In 2012 waren 83% van de bezoekers betrokken bij aankoopbeslissingen, 71% gaf aan dat zijn of haar beursbezoek tot de aankoop van producten of diensten zou leiden”, zegt de organisatie zelf. Volgens de verkopers zijn het niet de deals zelf, maar wel de aanloop daarnaar die hier bezegeld worden. “We gaan hier geen contracten tekenen, eerder contracten voorbereiden door kennis te maken met bedrijven en relaties te onderhouden”, zegt Caspar Gesthuizen (Product Innovatie Manager Prins & Dingemanse). En zo kunnen gouden zaken gedaan worden.
www.foodsmagazine.be
Deals voorbereiden
15
FOOD PRO’S
Wim Claes
1.4
JAVA menuplanner lanceert online
“De tijd dat men tevreden was met elke dag stoemp is voorbij” Op haar eigen vakbeurs lanceerde JAVA Foodservice onlangs ‘Menuplus’, een online module waaruit koks menu’s kunnen kiezen en bestellen. Een primeur voor ons land en niet de eerste voor JAVA. Wij spraken met Algemeen Directeur Wim Claes. Joram De Bock
Zomer 2013 food’s
W 16
im is niet de eerste Claes aan het roer van JAVA. Hij vertegenwoordigt de derde generatie van het familiebedrijf dat in 1925 werd opgericht als handel in koloniale waren. Het groeide uit tot een succesvolle koffieproducent, die zich sinds 1984 ook op de foodservicemarkt richt. Vandaag bestaat het bedrijf uit twee delen: JAVA Coffee en JAVA Foodservice. Als leverancier is die tweede tak in alle lagen van de professionele foodservice aanwezig. JAVA levert aan rusthuizen, ziekenhuizen, scholen en bedrij-
ven, maar evengoed aan commerciële ketens. Het bedrijf organiseert ook twee keer per jaar een vakbeurs voor zijn klanten. Op de afgelopen editie van maart stelde JAVA zijn nieuwste ontwikkeling voor: ‘Menuplus’. Dat vraagt om een woordje uitleg.
Wat is Menuplus? “Menuplus is een online module waarop menusuggesties worden voorgesteld aan haar klanten, de koks. Het is als een soort van online kookboek op onze website. De menu’s worden samengesteld door onze eigen chef Jo Huyens. Hij houdt
daarbij rekening met de seizoensproducten in de verschillende segmenten: groenten en fruit, maar ook vis. Met de feestdagen zijn er speciale gerechten en er zijn ook themamenu’s. Drie diëtisten kijken vervolgens de technische fiches van alle menu’s na. Dat zijn er momenteel nog niet zo veel, maar we werken hard om een groot aanbod voor elke dag van de week uit te bouwen. Mensen willen afwisseling en dat vraagt om creativiteit van de kok. Met Menuplus kunnen we nieuwe ideëen voor de kaart aanreiken. Zo kunnen we voorkomen dat dezelfde menu’s om de 3 à 4 weken terugkomen.”
In de social foodservice is dat toch niet evident? “Ouderen in een rusthuis bijvoorbeeld hebben aangepaste voeding nodig. Er is afwisseling van kleur en smaak nodig. Als je witte puree met witte pensen en witte groenten op je bord hebt liggen, smaakt dat niet. Maar de afwisseling is ook nutritioneel. Door te variëren kunnen bijvoorbeeld zwakkeren de verschillende voedingsstoffen die ze nodig hebben allemaal binnen krijgen. Verder zal bijvoorbeeld het vlees in een instelling makkelijker bijtbaar
zijn, zoals bij worsten. In een bedrijf zal dat een ander stuk vlees zijn. Die afstemming was er natuurlijk al wel.”
Hoe nieuw is het systeem van Menuplus? “Al vanaf 2002 kunnen onze klanten online bestellen, dat was toen een primeur en ook deze nieuwe module is dat nu. Ondertussen wordt zestig procent van onze bestellingen online geplaatst. In 2007 kwamen we met de module logistiek en traceerbaarheid, waardoor
de klant online kan volgen waar de producten zich bevinden en zo zijn stock optimaal kan beheren. Ook al onze technische fiches, die de samenstelling van het product en allergeneninformatie en dergelijke bevatten, staan online, wat onze klanten helpt met de verplichte traceerbaarheid. Met de nieuwe module gaan we weer een stap verder. In Frankrijk bestond het al, maar in België nog niet. Wij proberen vooruit te denken en we zijn heel fier dat JAVA als innovator de sector kan vooruithelpen. Dat is en blijft onze missie.”
www.foodsmagazine.be
Mensen willen afwisseling en dat vraagt om creativiteit van de kok.
17
FOOD PRO’S Zomer 2013 food’s
18
Wim Claes
1.4
We willen voorkomen dat dezelfde menu’s om de 3 weken terugkomen.
100% familiebedrijf
Gaan we op termijn dan naar individueel opgestelde menu’s?
88
jaar bestaat Java al
Zijn de klanten verplicht bij JAVA te bestellen?
Hoe wilt u dat doen? “Door zoveel mogelijk beleving te scheppen. We moeten naar frontcooking gaan (waarbij de maaltijd buiten de keuken wordt bereid, voor de ogen van de klant, nvdr) zodat gaan eten dé beleving van de dag wordt voor die mensen. Tegelijkertijd willen we de kok ontzorgen. Helpen met de administratie en de foodcost geeft tijd voor de core-business: lekker eten en creativiteit, binnen de vooropgestelde kosten.”
280 werknemers in dienst
Hoe gebeurt dat? “Een chef van nu is niet meer de chef van vroeger die enkel achter het fornuis stond. Hij moet ook kunnen omgaan met administratief werk, medewerkers, enzovoort. Bij het opstellen van menu’s moet de chef-kok met verschillende zaken rekening houden. Hoe groot een portie is, verschilt per doelgroep en is anders in een lagere school dan in een bedrijf. Een appel zal bijvoorbeeld groter moeten zijn in een hogeschool dan in een crèche.Voor hoeveel mensen wordt gekookt, speelt natuurlijk ook mee. Dan mag hij nog niets vergeten en moet alles ook nog eens op tijd komen. En de kok wil natuurlijk graag weten wat het hem allemaal gaat kosten. Als hij dat allemaal moet berekenen
118
miljoen omzet in 2012
10%
jaarlijkse groei
“Als een kok een menu bestelt, krijgt hij ingrediënten voorgesteld. Zo kan hij ook naargelang de prijs kiezen. Maar de klant heeft ook de mogelijkheid om ergens anders te bestellen. Hij kan de menusuggesties ook naar eigen keuze kopiëren en afdrukken. De chef beslist nog altijd zelf, wij bieden enkel een structuur aan.”
Is er al veel interesse voor de nieuwe dienst? “Momenteel zijn er vier klanten die deelnemen aan een testfase die deze maand afloopt. Hoeveel belangstelling er verder is, zal nog moeten blijken, onze vakbeurs is ook nog maar net afgelopen. Maar ik ben ervan overtuigd dat het een succes zal worden. We hebben ook al opleidingsdagen voorzien, specifiek voor Menuplus.”
Hoeveel maaltijden verzorgt JAVA ongeveer dagelijks? “Eerst en vooral leveren wij goederen om maaltijden mee te bereiden, niet de maaltijden zelf. Wij hebben 2.500 klanten in België, Groot Hertogdom Luxemburg en Noord-Frankrijk. Als ik gemiddeld 3 euro reken voor een maaltijd, zijn dat dagelijks 100.000 à 120.000 maaltijden die met JAVA-producten gemaakt worden.”
www.foodsmagazine.be
“De chef-kok moet al eten voorzien op maat: gewicht, allergenen, diëten enzovoort. Een keuze van menu kan hij pas aanbieden als hij met grote aantallen zit. Op 100 maaltijden kan je dat niet, maar op 500 misschien wel. We moet wel naar een persoonlijkere aanpak denk ik, bijvoorbeeld door meer self-service aan te bieden. Dan kan de persoon zelf zeggen wat hij wil op zijn of haar bord. Op hun kamer eten mensen in een rusthuis bijvoorbeeld te weinig, waardoor ze gaan vermageren. In Frankrijk zijn er zelfs al doden gevallen door ondervoeding in rusthuizen. We moeten de mensen daarom uit hun kamer halen.”
trekt hij zich de haren uit het hoofd. Bij menuplanning kan de chef-kok in één beweging al de nodige producten voor een menu bestellen. Zo weet hij zeker dat hij niets vergeten is en dat de bestelling op tijd komt. Bovendien kan hij zien of producten in voorraad zijn en de prijs ervan bekijken, die automatisch wordt aangepast. Dat is vaak nog het moeilijkste voor de kok: wat kost een menu? Met Menuplus weet hij direct of een gerecht betaalbaar is, en is hij bovendien zeker dat het maakbaar is. Elke klant werkt dus in zijn omgeving tegen de afgesproken prijs van de gekozen assortimenten.”
19
FOO SEIZO SELEC FOR Seizoensselectie
Zomer 2013 food’s
Inspiratie
20
Recepten, suggesties en ideeĂŤn, een selectie zomerse verleidingen die binnenkort uw tafels kunnen sieren.
2.1 Zomercocktails
22
2.2 BBQ
26
2.3 Ijskoffie
30
2.4 Massa’s recepten
www.foodsmagazine.be
OD’S OENS CTIE R 21
2.1
Cocktails
SEIZOENSSELECTIE
Zomercocktails
Zomer 2013 food’s
Recepten voor de zomer!
22
Het is zomer, en bij zonnig weer hoort een cocktail. Om het goede weer en ons nieuwe magazine te vieren, trakteert Food’s je op een reeks cocktailrecepten. Enkele klassiekers en minder bekende mengsels, we leggen je kort uit hoe je ze makkelijk in elkaar kan shaken.
Elixir of Love Wat heb je nodig? • ¾ deel Disaronno • ½ deel witte rum • ¾ deel chocoladelikeur (donker) • 2 delen room
Hoe maak je het? • Schud met ijs en zeef in een martiniglas • Top af met cacaopoeder
Italian Kisses Wat heb je nodig? • 1 deel Disaronno • ½ deel granaatappelsap • Prosecco
Hoe maak je het? • Schenk Disaronno en granaatappelsap in een champagneglas • Top af met prosecco • Garneer met een stukje sinaasappelschil
Top Tip Cocktails met champagne of een andere mousserende wijn kan je prima bij het eten drinken. Droge wijnen zijn lekker bij zeevruchten en sushi, terwijl zoete wijnen beter combineren met fruit.
French 75 Een klassieke cocktail die aan een comeback bezig is.
Wat heb je nodig? • 25 ml gin • 25 ml vers geperst citroensap • 10 ml suikersiroop • Champagne • 1 kers
Hoe maak je het?
Liefmans Crushed Chili Je kan niet alleen met sterke dranken als gin en rum cocktails maken. Ook met het kriekbier van Liefmans schud je een leuke cocktail in mekaar.
Wat heb je nodig? • ½ limoen in stukjes • ½ eetlepel rietsuiker • ¼ rode peper in stukjes • 2 cm citroengras • 2 cl suikerwater • Ijsblokjes • Chilistokje voor de afwerking • 1/3 Liefmans
Hoe maak je het? • Limoen, rietsuiker en rode peper pletten • Citroengras pletten • Suikerwater en ijsblokjes toevoegen • Ingrediënten shaken • Liefmans toevoegen • Zeven en in een glas schenken • Afwerken met chilistokje
www.foodsmagazine.be
• Mix de gin, het citroensap en de siroop in een cocktailshaker • Giet de inhoud in een champagneglas • Voeg champagne toe • Voeg een kers toe voor de finishing touch
23
SEIZOENSSELECTIE
Zomercocktails
2.1
Duke’s Classic Dry Martini Een simpele maar elegante klassieker met drie ingrediënten, klaar te maken in drie stappen:
Wat heb je nodig? • 1 theelepel extra droge vermouth • 85 ml gin • Citroen
Hoe maak je het? • Giet de vermouth in een cirkelbeweging in een bevroren martiniglas • Giet er de gin bij • Voeg citroenschil toe
Tom Collins De Tom Collins bestaat al zeker 150 jaar, maar het recept werd door de jaren heen al enkele keren aangepast. Wij maken hem hier met Belgische Filliers Dry Gin, kers en sinaasappel.
Wat heb je nodig? • 3 delen club soda • 1 maraschino kers • 1 schijfje sinaasappel • 2 delen gin • 1 deel citroensap • 1 theelepel fijne witte suiker
Zomer 2013 food’s
Hoe maak je het?
24
• Vul een shaker met ijsblokken • Giet de gin, citroensap en suiker erin en shake goed • Strain in een glas met ijs en voeg de soda toe • Even roeren en garneren met de kers en het schijfje appelsien
Disaronno Sour Wat heb je nodig? • 1 deel Disaronno • 1 theelepel suiker • ½ geperste citroen • Crushed ijs
Hoe maak je het? • Schud alle ingrediënten met ijs • Zeef in een glas vol ijs • Garneer met een schijfje citroen en een kers
No. 3 Negroni Wat heb je nodig? • 35 ml No. 3 gin • 35 ml rode vermouth • 35 ml Campari Bitters • 1 citroen • 1 sinaasappel
Hoe maak je het?
www.foodsmagazine.be
• Giet de gin, vermouth en Campari in een tumblerglas met ijs • Roer en voeg een schijfje citroen of sinaasappel toe
25
SEIZOENSSELECTIE
BBQ
2.2
3 gangen op de Als het zonnetje schijnt steken we allemaal graag de BBQ aan. Maar met een barbecue kan je meer doen dan alleen vlees bakken. Twee BBQ-kampioenen maken ons wegwijs in de nieuwste barbecuetrends. Katleen Vastiau
BBQ
Mano Zaal
“Barbecueën is fun”
Zomer 2013 food’s
Mano Zaal werd met zijn team BBQ-plus Bel Belgisch Kampioen barbecue 2012, en ook Europees Kampioen Spare Ribs 20122013. Voor hem draait barbecueën in de eerste plaats om plezier en gezelligheid.
26
“De meeste mensen beschou beschouwen barbecueën als ‘fun’. Ze willen dus geen bloed, zweet en tranen maar specialiseren zich in enkele gerechten en kopen de rest klaargemaakt in de winkel. Zo hebben ze tijd voor hun gasten en om andere bijgerechten klaar te maken. Kant en klare groenten en salades zijn zeker
niet slechter dan zelfgemaakte, maar geven wel een hoop rust in de voorbereiding en tijdens het bbq-en.” Voorbereiding is enorm belangrijk volgens Zaal. “Van een BBQ moet je kunnen genieten. Het is dus echt belangrijk dat je geen stress hebt tijdens het grillen. Dat is ook onze grote troef als barbecue-team: we versterken elkaar en hebben veel fun! Steek dus liever wat meer tijd in de voorbereiding, dan geniet je meer van het moment waarop er gegeten moet worden.” Af en toe afwijken van de klassieke paden, is zeker geen slecht idee: vlees roken, vuurkruiden gebruiken, houtsnippers bij het houtskool toevoegen of speciaal wijnhout van Maison François gebruiken zijn zeker aanraders. Ze geven een professionele smaaktoets aan de gerechten en dit geeft ruimte tot experimen-
Tips :
1. Côte à l’os : dat ka n n 2. Kreef iet m is t met
3.
kruid
enbo
lopen
ter Voor zi zo a l s e e e n l i c h t fruit of ee desser t n nou ga t s t 4 . Wi j n : M ick Timm albec, S h i ra h erma .B ns of K r i e k i e re n : G e u ze 5. Versier j b l o e m e t a fe l m en en et v e r s e e e t b a re kruid en
Peter De Clercq
Tips:
Peter De Clercq van restaurant Elckerlijc werd in 2003 wereldkampioen BBQ. Volgens hem willen mensen elk jaar hun grenzen verreverleggen op de barbecue. Hij ziet verre gaande technieken zoals vlees injecteren met trend.“Vers vlees een kruiden als opkomende trend. extra dimensie geven door er een smaak aan toe te voegen met marinades, was al langer een topper maar nu worden steeds vaker stuk stukken vlees geïnjecteerd met kruiden.”
1.
Kalfskote
letten
s: Côte à l’o ndje vet kzij het ra lekker dan ucten deegprod Fruit- en 3. als dessert erfecte t als het p Karmelie 4. BBQ-bier ing niet! e aankled Vergeet d
2.
5.
“Grenzen verleggen op de BBQ”
Nog een nieuwe trend dit jaar is volgens De Clercq de keuze voor Aziatische sausjes. Die zijn lichter van smaak, zoals zoetzure saus of curry. Als dessert op de barbecue raadt hij aan om niet teveel te voorzien. “Heel vaak hebben de gasten al ruim voldoende gegeten eens ze aan het dessert kunnen beginnen. Willen mensen dan toch nog een dessert presenteren, dan kiezen ze best voor iets licht en verteerbaar, zoals cocos, fruit, een nougatstickje of een ananas die geinjecteerd werd met een muntmarinade.” “Mensen mogen niet vergeten de juiste instrumenten aan te schaffen voor ze beginnen grillen: een waterspuit voor als het foutloopt, een goeie tang, vuurkruiden en een plantenspuit om voor wat stoom te zorgen.”
Voor 2013 ligt de trend volgens Mano Zaal bij ‘low en slow’ maar ook bij het volledige outdoor cooking, waarbij complete driegangenmenu’s op de barbecue worden bereid. Wie kiest voor een driegangenmenu, moet natuurlijk ook een dessert voorzien. Volgens Mano Zaal zijn er zowat geen beperkingen voor de mogelijkheden: “De huidige gasbarbecues zijn bijna buitenkeukens: bakken, garen, grillen, stoven is allemaal mogelijk. Siliconenvormen kunnen perfect op de gas-BBQ, dus deegproducten bereiden is ook geen probleem. Meer klassiek zijn gewokt fruit, bladerdeeg en fruitspiesjes.”
www.foodsmagazine.be
teren. Ook hier is de voorbereiding onontbeerlijk! “Leer de producten kennen door in kookboeken te lezen hoe ze gebruikt worden, dan is er geen stress op het moment dat je voor de grill staat.”
27
SEIZOENSSELECTIE SEIZ
Recepten
Zomerse ragout POWERED
Bereidingswijze
BY
1
2
Pel de garnalen en houd de schalen en koppen apart. Stoof de garnaalschalen in een weinig boter. Besprenkel met de witte wijn. Voeg de in stukken gesneden wortelen, selder en loof van prei toe. Kruid met peper en zout en breng alles aan de kook. Voeg 2 eetlepels tomatenpuree toe en laat nog 30 minuten zachtjes doorkoken. Giet de bouillon door een vergiet en laat nog even trekken.
3
Kuis de asperges en het wit van de prei. Snijd ze in grove, schuine stukken. Breng gezouten water aan de kook. Laat de prei 5 minuten en de asperges 15 minuten koken. Giet af en stoof de groenten kort maar hevig in wat boter.
4
Laat 1 à 2 eetlepels van de bouillon tot een derde inkoken. Voeg 200 g koude boter in vlokjes toe, niet meer koken.
5
Doe de jus in een diep bord. Voeg de prei en asperges toe. Verdeel de garnalen erover en versier met dille.
Ingrediënten (voor vier personen)
Aardappel en groentepapillot Bereidingswijze
1
Was de ongeschilde aardappelen en vierendeel ze. Snijd de paprika in blokjes (0,5 x 0,5 cm), snipper de knoflook fijn en snijd de uien in ringen.
2
Meng de aardappelen met de uien, de paprikablokjes, de kerstomaten en de knoflook. Breng op smaak met peper, zout en de Provençaalse kruiden. Verdeel het aardappelmengsel over 4 grote stukken aluminiumfolie. Leg er een laurierblad bovenop. Besprenkel vervolgens met de olijfolie en de witte wijn en bestrooi met de fijngehakte peterselie.
3
Vouw het aluminiumfolie tot een papillot. Bak de papillotten 40 minuten op de BBQ.
4
Dien meteen op.
Ingrediënten (voor vier personen)
Zomer 2013 food’s
• 40 kleine vastkokende
28
aardappelen (bv. krieltjes)
• 2 theelepels Provençaalse kruiden • 4 laurierblaadjes
• 2 rode uien
• 2 el olijfolie
• 250 g kerstomaten
• 1 glas witte wijn
• 1 rode paprika
• 50 g peterselie
• 2 teentjes knoflook
• Peper en zout
• 500 g ongepelde Noordzeegarnalen • 3 jonge prei met loof • 500 g Mechelse asperges • 2 wortelen • 1 selder
• 1 glas witte wijn • 1 doosje tomatenpuree • 250 g boter • Dille • Peper en zout
Bereidingswijze Varkenskroontje
1
Haal het vlees op tijd uit de koelkast. Zo kan het op kamertemperatuur komen. Wrijf het vlees in met wat olijfolie, peper en zout. Snijd het varkenskroontje in sneden.
2
Gril beide zijden van de varkenssneden op een hoge temperatuur op de BBQ. Laat de sneden op een lagere temperatuur verder garen. Je krijgt een lagere temperatuur door de gril wat hoger op de BBQ (en dus wat verder van het vuur) te plaatsen. Om een mooi ruitjespatroon te krijgen, draai je de snede telkens met een kwartslag.
3
Varkenskroontje met witte asperges en aardappelpuree met daslook Asperges
Aardappelpuree met daslook
Varkenskroontje
• 16 dikke Belgische asperges • Olijfolie • Handvol peterselie • Peper en zout • Nootmuskaat • Paar druppels citroensap
• 350 g geschilde aardappelen (bv. Charlotte) • 100 g ongezouten boter • 125 g volle melk
• 1 varkenskroontje van
• 1 klein handjevol daslook (een plant die niet op look lijkt, maar wel de typische smaak heeft)
+/- 800 g (3 beentjes) • Olijfolie • Peper en zout
Laat eventjes rusten zodat de sappen zich in het vlees kunnen verdelen.
Asperges
1
Schil de asperges en smeer ze met een borsteltje in met olijfolie.
2
Bak de asperges op de BBQ tot ze bijna gaar zijn. Zorg voor een mooi ruitjespatroon door de asperges een kwartslag te draaien.
3
Laat de asperges afkoelen en snijd ze in fijne slierten.
4
Hak de peterselie fijn en bak kort aan in de pan met wat boter. Voeg de slierten asperge toe en kruid af met peper, zout, nootmuskaat en enkele druppels citroensap.
Aardappelpuree met daslook
1
Kook de aardappelen in gezouten water. Giet ze af en laat even drogen in de pan.
2
Smelt de helft van de boter in een diep pannetje. Hiermee ga je beurre noisette maken. Dit doe je door de boter te laten smelten tot ze ‘schuimt’. Schep een deel van het schuim af en verhit de boter verder tot ze een hazelnootachtige kleur krijgt. Let goed op dat je ze niet laat aanbranden.
3
Werk de puree op met de melk, de beurre noisette en de rest van de boter. Kruid af met peper, nootmuskaat en zout. Voeg op het einde de fijngesneden daslook toe en roer om.
Tip
Als je een BBQ met een deksel en een ingebouwde thermometer hebt, kan je het vlees garen met behulp van een vuurvaste steen die je in de BBQ legt. Schroei eerst het volledige varkenskroontje dicht op een temperatuur van 200°C en kruid met peper en zout. Daarna leg je het varkenskroontje, met de vetkant naar beneden, bij de vuurvaste steen. Na zo’n 45 minuten is het varkenskroontje gaar. Laat gedurende 15 minuten rusten in aluminiumfolie. Snijd het vlees in plakken en kruid met peper en fleur de sel.
29
SEIZOENSSELECTIE
Ijskoffie
2.3
Koude Ondanks de dip in 2012 (door het slechte weer), is ijskoffie een blijver. De markt groeide de voorbije jaren en wordt nu druk bevolkt door enkele A-merken, ook in de out-of-homemarkt. Het is dan ook een onderwegproduct bij uitstek. Een kijk op de spelers binnen de koude koffie. Wim De Mont
Emmi
Douwe Egberts
Zomer 2013 food’s
“IJskoffie is nog altijd een markt in ontwikkeling,” zegt Peter Pintens (marketingdirecteur Coffee & Tea bij Douwe Egberts Masterblenders 1753). “De kleine dip in 2012 ligt vooral aan het slechtere weer, want net als ijs of frisdrank is de verkoop van ijskoffie weergevoelig.” IJskoffie moet de nadruk leggen op plezier, volgens Pintens. Verder is de koffiemaker bezig met nieuwe producten te ontwikkelen in de lijn van de nieuwe huisstijl.
30
Het Zwitserse Emmi creëerde in zijn eentje succesvol de ijskoffiemarkt met zijn Caffè Latte. “Sinds de introductie in België in 2005 groeien we hier elk jaar met dubbele cijfers”, zegt Marie-Françoise Bovy. IJskoffie wordt vaak buitenshuis gedronken, toch neemt de retail 90% van de verkoop voor zijn rekening. Maar je kunt het ook postief bekijken: er is nog heel veel groeimarge in het out-of-homekanaal. Vooral het uitgebreide gamma van Emmi is een troef: op dit moment zijn er zeven soorten Caffè Latte (plus een Choco Latte). Met de nieuwe limited edition Caramel New York werd dat aanbod onlangs nog uitgebreid.
Illy De Italiaanse koffiebrander Illy heeft ook ijskoffie in huis. Steven Van Middelem van D-Drinks is erg tevreden over de verkoop ervan in het outof-homekanaal. “Zeker de PET-fles, eind 2012 gelanceerd, doet het daar erg goed,” zegt hij. “Die fles is hersluitbaar en dat is natuurlijk handig als je onderweg bent.” Voorts speelt Illy Illisimo de bekendheid van Illy uit.
voor onderweg Starbucks Ook Starbucks waagt zich op de ijskoffiemarkt. Naast de verkoop van warme en koude koffies in de eigen vestigingen kun je al op tal van plaatsen Starbucks Bottled Frapuccino’s aanschaffen, al is dat hoofdzakelijk in de retail. Starbucks speelt bewust zijn naambekendheid uit om in meerdere kanalen aanwezig te zijn.
Nestlé Nog Zwitsers is Nescafé. Vorig jaar lanceerde Nestlé Professional Nescafé Milano voor de horeca. Nescafé Milano is een concept voor koffievariaties met barista-kwaliteit die met één druk op de knop snel wordt klaargemaakt. Het is een totaaloplossing met een servicepakket, salesondersteuning, preventief onderhoud én een terugkerende cursus latte art en koffiemixes voor medewerkers.
Innoprax heeft met Shakeria een uitgebreid gamma van zeven milkshakes en ijskoffies in huis. “Na de lancering in 2011 zagen we in 2012 een gestage groei,” zegt Jozef Van Damme. Vooral de lange houdbaarheid en bewaring op kamertemperatuur zijn interessant voor het out-of-homekanaal. Dit jaar komt nog een nieuwigheid. “Er zijn vele spelers die schermen met ‘macchiato’ en ‘cappuccino’. Wij lanceren daarom in april 2013 het premiumgamma Lattesso.” En de toekomst? “Men voorspelt dat de Europese markt voor ijskoffie zal verdubbelen tegen 2020.”
www.foodsmagazine.be
Innoprax
31
SEIZOENSSELECTIE
Recepten
2.4
Intelligente recepten: kunnen ze u ook verleiden? V
oortaan krijgt u van ons een serie intelligente recepten voorgeschoteld. Intelligent? Niet alleen bedoeld als slim, maar ook een directe verwijzing naar intelligent nutrition, intelligente voeding, dat het INlabel (Intelligent Nutrition) wil promoten. Waar staat het label voor? Iedereen helpen om de juiste keuzes te maken voor recepten en producten, gebaseerd op wetenschappelijk advies*. Alle recepten die u in deze rubriek vindt, zijn gebaseerd op duurzame voeding, en sporen u aan om natuurlijke, lokale, evenwichtige seizoensproducten op tafel te zetten, die de gezondheid bevorderen.
Zomer 2013 food’s
Meer info gewenst? Surf naar www.siin-in.be. Of koop het boek “Mangez, votre santé va chan-ger”, van dr. Geneviève Moreau en dr. Olivier Coudron, verschenen bij uitgeverij Racine, ISBN 978 2 87386 719 5 (nog niet vertaald in het Nederlands).
32
4 z o m er sandw i ch sug g e s tie s:
Sandwich m et stukjes kr ab, tomaat, guac amole, verse blaadjes spin azie, limoen sap, bieslook.
Sandwich m et omega 3 ham, reepjes pap rika, blaadje kropsla, mel oen, biesloo k, sjalot, omeg a 3 verse kaas, peper.
*Het bestek voortoekenning van het INlabel werd opgesteld door een wetenschappelijke adviesraad binnen SiiN (Scientific Institute for intelligent nutrition), een onafhankelijke privé-instelling.
Sandwich m et tofukaviaa r, feta, komkommer , sojascheute n, geraspte wo rteltjes, tuin kers, ui, verse kori ander, houm ous, scheutje koo lzaadolie.
Sandwich m et kip, rode kool, appel, rakets la, kerriepoed er, Provençaalse kruiden, mayonaise.
Aperitief
Lekker gerold Bereiding Snijdt het gekozen fruit in schijfjes of stukjes. Bestrooi het met de kruiden naar keuze.
2
Rol elk stukje in een reepje Ibericoham en zet vast met een prikker. Verwarm gedurende 10 minuten in een voorverwarmde oven op 150°C.
3
Warm serveren !
Ingrediënten (voor vier personen) • Enkele sneetjes Ibericoham • Specerijen naar keuze (komijn, paprika, kurkuma, kerrie,…) • Verse kruiden naar keuze (peterselie, bieslook, basilicum,…) • Ontpitte pruimen of olijven, of bananenschijfjes, stukjes ananas of meloen, perzik, watermeloen,…
Soep
Koude paprikasoep Bereiding
1
Was de paprika’s en de courgettes en snijdt ze in grove stukken.
2
Doe de koolzaadolie in een grote pan. Stoof de uien gaar, voeg daarna de gehakte knoflook toe. Voeg de tomatensaus toe en meng. Voeg basilicum, laurier en sherryazijn toe.
3
Laat 5 minuten stoven. Roer af en toe. Voeg 1 l water toe en laat 20 minuten koken.
4
Haal de laurierblaadjes eruit en mix alles tot een glad mengsel. Voeg de tofu toe en laat op een zacht vuurtje smelten. Goed mengen. Voeg Espelettepiment, zout en peper naar smaak toe.
5
Laat minstens 3 uur rusten in de ijskast en serveer.
Suggesties • Ham + met stukje meloen + basilicum + peper • Ham + schijfje banaan + paprika • Ham + olijf + komijnzaadjes
Tip Vervang de Ibericoham door omega 3 gekookte ham.
Ingrediënten (voor vier personen) • 3 rode paprika’s • 1 groene courgette • 1 gele courgette • 20 cl tomatensaus • 1 rode ui • 2 teentjes knoflook • 1 kl sherryazijn
• 2 sl gehakte basilicum • 3 blaadjes laurier • 1 snuifje Espelettepiment • 2 sl koolzaadolie • Zout (met laag sodiumgehalte en rijk aan kalium), peper • 2 sl zachte tofu
www.foodsmagazine.be
1
33
SEIZOENSSELECTIE
Recepten
2.4
Salade
Posteleinsalade Bereiding
1
Ontpit de meloen, snij hem in fijne schijfjes zonder schil. Beleg hiermee de sneetjes brood. Bestrooi met stukjes schimmelkaas, Provençaalse kruiden en peper.
2
Laat 20 minuten in een voorverwarmde oven op 180°C bakken.
3
Leg de warme sneetjes op een bedje van postelein en serveer met een vinaigrette. Indien gewenst kunt u nootjes aan de sla toevoegen.
Ingrediënten
Hoofdgerecht
Parmentier met veel groenten Bereiding
1 2
Schil en snij de groenten in kleine klokjes. Laat de stukjes selderij aanstoven in de koolzaadolie. Voeg de andere groenten toe, doe het deksel op de pan en laat op een zacht vuurtje gaar worden. Roer af en toe het mengsel goed om.
3
Laat in een andere pan ui en sjalotjes aanstoven, voeg als ze glazig zijn het vlees toe en de knoflook. Voeg peper, laurierblaadjes, zout en Provençaalse kruiden toe. Laat gaar stoven en hou warm.
4
Maak ondertussen de puree: doe de aardappels door een roerzeef, of stamp ze in de pan, voeg geleidelijk de melk toe. Voeg peper, zout en nootmuskaat naar smaak toe.
5
Doe het vlees in een ovenschotel, daarop het groentemengsel. Bedek met een laag puree. Bestrooi met de gruyère en laat 15 minuten in een voorverwarmde oven op 180° korsten.
(voor vier personen) • 200 g postelein • 80 g fourme d’Ambert of andere schimmelkaas • 1/2 meloen • Peper 4 seizoenen • Provençaalse kruiden • Sneetjes volkorenbrood
Tip In functie van het seizoen kan de meloen vervangen worden door mirabellen of peren.
Pi t ig ko mko mtm ers a p Uit de sapcentrifu
ge of blende
Ingrediënten 1/2 komkom mer 1/4 venkel 2 appel 1 cm3 gembe r 1/3 selderijs tengel
r.
Schil en was de aardappelen. Kook ze ong. 20 minuten in een pan water (10 minuten in een snelkookpan).
Ingrediënten (voor vier personen) • 350 g aardappelen (bij voorkeur bloemige) • 5 jonge takjes groene selder zonder blaadjes • 500 g wortels • 100 g raapjes • 500 g gehakt • 1 ui • Omega 3 melk • 100 g omega 3 gruyère • 2 sjalotjes
• 1 teentje knoflook • Koolzaadolie • Provençaalse kruiden • 2 blaadjes laurier • Zout (met laag sodiumgehalte en rijk aan kalium), peper • Nootmuskaat
Tip
Zomer 2013 food’s
Voor tijdswinst: bereid de groenten samen met de aardappelen in een snelkookpan.
34
Dessert
Zomerse fruitsalade Bereiding
1
Dessert
Zomerbrochette in winterkleed
Bereiding
1
Snij het fruit, behalve de aardbeien, in 8 stukjes.
2
Doe elk stukje op een stokje.
3
Meng de verse kaas met fijngesneden blaadjes munt.
4
Doop de brochettes in de saus en smullen maar.
Snij het fruit in stukjes en doe in een kom.
2
Pers de sinaasappel en halve citroen en doe het sap over het fruit. Meng alles goed doorheen.
3
Zet de salade een half uurtje in de ijskast zodat ze lekker fris is en het fruitsap vrijkomt.
4
Voeg voor het opdienen wat verse basilicumsnippers toe.
Ingrediënten (voor vier personen) • 1 meloen • 3 perziken • 3 abrikozen • 3 gele pruimen • sap van een halve citroen • enkele blaadjes verse basilicum Kies indien mogelijk voor bio-fruit en/of van lokale herkomst.
Ingrediënten (voor vier personen) • 8 aardbeien • 2 kiwi’s • 1 nectarine • 1 appel • 1 kommetje omega 3 verse kaas • 6 à 8 blaadjes verse munt
Tip Doe voor volwassenen peper bij de verse kaas voor een betere opname van de polyfenolen (krachtige anti-oxidanten). Werkt ook als antidepressivum!
www.foodsmagazine.be
Kies indien mogelijk voor bio-fruit en/of van lokale herkomst.
35
Champagne of kaviaar? Hoe onze lezers kunnen winnen
U leest het eerste nummer van Food’s, en wij willen graag weten wat u ervan vindt! Geef ons uw mening, en help ons om van elke editie een magazine te maken dat u interesseert, inspireert, informeert en verrast. Hoe? Ga naar onze website www.foodsmagazine.be en klik op de knop “Champagne of kaviaar – Geef uw mening”. U kan daar een korte vragenlijst invullen waaruit wij uw mening leren kennen. Allemaal goed, maar wat heeft dat met champagne en kaviaar te maken, denkt u vast. Wel, wij trakteren 6 willekeurig gekozen kandidaten op een fles champagne of een doos kaviaar! Een logisch cadeau, want bij Food’s draait alles rond eten en drinken.
Alvast bedankt voor uw medewerkin g!
www.foodsmagazine.be
SEIZOENSSELECTIE
Recepten
2.4
Lendebiefstuk gemarineerd in Marc de Brabant tatjespap, verse kruiden en seizoensgroenten omgekeerde andijvietaart met verse tijm
Bereidingswijze
1
Laat de lendebiefstuk 3 uur marineren in eau-de-vie in de koelkast.
2
Laat de lendebiefstuk uitdruipen, droog hem, kruid hem af en schroei hem dicht in een sauteerpan met geklaarde boter. Laat hem garen naar believen. Laat het vlees rusten zodat het malser wordt.
3
Ontvet de sauteerpan en blus ze met de marinade. Voeg de kalfsfond toe en laat de saus inkoken. Wanneer u het vlees opdient, brengt u de saus op smaak en voegt u een scheutje oude balsamicoazijn toe.
4
Blancheer de groenten in de kippenbouillon. Zorg ervoor dat ze beetgaar zijn. Houd ze warm.
5
Laat de kippenbouillon inkoken met een beetje suiker (naar believen).
6
Kook de aardappelen op Engelse wijze en zeef ze. Voeg de karnemelk en de van tevoren opgewarmde boter toe. Kruid af met een stevige draai van de pepermolen. Zet de aardappelen opzij. Voordat u ze opdient, voegt u de fijngehakte jonge uien toe.
7
Laat de andijvie garen in karamel (zoals bij een Tarte Tatin) en voeg de verse tijmblaadjes en een beetje peper en zout toe.
8
Giet het geheel in cirkelvormen van 5 cm en bedek het met vellen bladerdeeg. Bak de taart 20 minuten in de oven op 185°C. Haal de taart uit de vorm en dien ze warm op.
Ingrediënten • 1 kg Ierse lendebiefstuk
• 1 bosje jonge uien
• 2 dl Marc de Brabant of een andere
• Seizoensgroenten: oerpeen, rapen,
fruitige eau-de-vie
Zomer 2013 food’s
• Geklaarde boter
38
winterpeen, verschillende soorten bloemkool
• Oude balsamicoazijn
• 1 l magere kippenbouillon
• Maldonzout
• 4 ronde vellen bladerdeeg van 5 cm
• Peper van de molen
• 4 stukken andijvie uit volle grond
• 1 l natuurlijke bruine kalfsfond
• 2 takjes verse tijm
• 600 g bloemige aardappelen
• Kristalsuiker
• 2 dl karnemelk • 75 g verse boter
Krokantje van lendestuk en ganzenlever
met champignons, selderijmousse en gekarameliseerde raapjes Bereidingswijze
1
Laat de van tevoren in brunoise gesneden champignons sauteren en breng ze op smaak.
2
Snijd het vlees open en vul het met de ganzenlever en de champignons. Bind het vlees dicht en omwikkel het met een vel brickdeeg.
3
Maak de selder en de ui schoon en kook ze gedurende 20 minuten in water en melk. Giet het geheel door een puntzeef en mix alles.
4
Kook de rapen gedurende 10 minuten in water. Laat ze afkoelen en warm ze vervolgens weer op met een klontje boter en sinaasappelsap.
Ingrediënten
Braad het rundvlees en de groenten. Bevochtig met rode wijn en water. Voeg tijm en rozemarijn toe. Laat volledig inkoken.
• 50 g rauwe ganzenlever
6
Omwikkel het vlees met een vel brickdeeg en bak het met 10 cl olijfolie.
• ½ knolselder
7
Snijd het rundvlees in twee, leg de stukken op het bord en dien op met een selderijmousse.
5
• 1 Ierse lendestuk van 800 g • 2 vellen brickdeeg • 10 cl olijfolie • 200 g Parijse champignons • 1 ui • Tijm • Rozemarijn • Zout • Peper • 50 cl melk
Rundvlees, kwaliteit, consistentie, smaak, traceerbaarheid… allemaal synoniemen van Iers rundvlees. Een waarlijk genoegen om mee te werken en klanten te plezieren.
• 1 sinaasappel • 1 prei • 1 groene selder • 1 fles rode wijn • 2 wortelen
www.foodsmagazine.be
De chef aan het woord
• 4 rapen
39
Focus Achtergrond
Zomer 2013 food’s
Enquêtes, reportages en analyses: Food’s bijt zich vast in onderwerpen en actoren die er toe doen, in de foodservice.
40
3.1 EnquĂŞte: de Belg drinkt
42
3.2 Savoir-faire
46
3.3 Horsegate: de comeback van een crisis
50
3.4 Mosselen , het seizoen komt eraan
54
3.5 Foodservice & retail, de grenzen vervagen
56
3.6 Nieuwe tabaksregels
60
3.7 McDonald’s, een foto-album
62
41
FOCUS
Enquête
3.1
Alcoholische dranken: Eenvoud, convenience of complexiteit?
Hoe vaak nuttigt u een alcoholisch drankje?
Zomer 2013 food’s
Met de zomer in aantocht en de zon die ons - eindelijk - komt verblijden, vroegen wij ons af hoe ons panel hun favoriete drankjes in de zomer bereidt, welke hapjes zij er het liefst bij serveren en of ze het eenvoudig houden of zelf aan de slag gaan om de perfecte aarbeiendaïquiri te creëren. Wij hebben aan ons consumentenpanel een vragenlijst met meer dan één zomers tintje opgesteld, speciaal voor u.
42
(ter verduidelijking, we spreken hier over sterke dranken, schuimwijnen en champagnes, kortom alles waarmee de perfecte zomerse cocktail kan gemaakt worden, nvdr)
• meermaals per week • enkel in het weekend 21% • enkele keren per maand 18% • zelden, enkele keren per jaar 15% • dagelijks 12% • meermaals per dag 4% • nooit 4%
26%
Drinkt u meestal op uw eigen terras, of trekt u naar een horecazaak? • ik drink meestal thuis in gezelschap van partner, vrienden of familie • het is een dubbeltje op zijn kant, soms thuis, soms op café 36% • de zon vraagt om gezelschap, ik zit met partner, vrienden of familie op het terrasje van een horecazaak 10% • ik drink meestal thuis alleen 7% • mijn bar is meestal leeg, ik trek altijd alleen op café 1%
47%
Als u thuis een glas drinkt, wanneer doet u dat dan meestal? • als aperitief voor het eten • tijdens de maaltijd 37 % • voor de gezelligheid, losstaand van de maaltijd 31% • elke gelegenheid is goed, zolang het maar in gezelschap is 22% • na het eten, een digestief 14%
60%
Drinkt u in de zomer hetzelfde als ‘s winters?
49% www.foodsmagazine.be
• ja, meestal wel, maar er zijn wel drankjes die ik enkel in de winter of enkel in de zomer drink • ja, ik heb mijn gewoontes en daar houd ik aan vast, ongeacht de seizoenen 31% • neen, dat is een wereld van verschil, bij de winter horen andere drankjes dan bij de zomer 20%
43
FOCUS
Enquête
3.1
Als u alcoholische drankjes serveert, probeert u dan nieuwe dingen? • ik hou meestal vast aan mijn gewoontes, maar durf af en toe wel eens iets nieuws proberen • ja, ik durf wel eens iets nieuws te proberen 27% • neen, ik houd het op de klassiekers die ik ken 17% • hoe nieuwer, hoe liever ik het heb, er is geen smaakje of variant beschikbaar die ik nog niet geproefd heb 4%
53%
Zomer 2013 food’s
Als u iets nieuws probeert, waar haalt u dan inspiratie?
44
• ik heb het bij vrienden geprobeerd • via de mond-aan-mond reclame heb ik gehoord dat het lekker was, en geprobeerd 37% • ik maakte gebruik van een promotie 30% • ik heb erover gehoord in de media 29% • ik zag het in de winkel staan 25% • ik heb het gedronken op café 5% • ik heb het gezien op café 4%
41%
• een kortingsbon • extra volume (2 + 1 gratis, 20cl extra,...) 28% • een cadeautje (een gratis glas, een cocktailshaker, onderleggertjes,...) 25% • een wedstrijd, als ik iets kan winnen, doe ik mee 16% • een limited / special edition in een aantrekkelijke verpakking 10%
Als u thuis een alcoholisch drankje serveert in gezelschap, dan... mag het wel iets meer zijn, zoals kleine tapas (olijven, hesp, kaas,...) mag er wel een zoute snack (chips, nootjes,...) bij 32% houd niets me tegen, en bereid ik de hapjes al uren op voorhand voor 17% houd ik het meestal op een drankje alleen 5%
76%
46%
POWERED BY
Wenst u met een innovatieve aanpak dichter te staan bij de consument? Waarom
onderzoek en bij het testen of co-creëren van een marketing campagne. Dialog
heeft u als merk geen eigen geprofileerd panel van consumenten? Uw panel is
Solutions legt de nadruk ook op ‘Social Content Optimization’, die u toelaat om
beschikbaar 24u/24, 7d/7, gelinkt aan een privé-community en beschikbaar
meer ROI te halen uit uw online open dialoog.
voor zowel kwalitatieve als korte kwantitatieve studies! Dialog Solutions is
Referenties zijn onder andere L’Oréal, Danone, Délitraiteur, EXKi, MasterCard,
gespecialiseerd in online research- en marketingsoftware. Met het platform “Brandialog”, is Dialog Solutions in korte tijd een belangrijke speler geworden in de wereld van marktstudies. Dialog Solutions helpt bedrijven onder andere bij de introductie van nieuwe producten (test, feedback en getuigenissen), bij het optimaliseren van hun marketingbudget via ‘consumer decision journey’-
Deutsche Bank, Stassen, Newtree en Touring. Get in touch via twitter @dialogsol of per mail naar info@dialogsolutions.com.
www.foodsmagazine.be
• • • •
N=520 52%NL 48%FR
©BRANDIALOG
Welke promotie trekt u het makkelijkst over de streep?
45
FOCUS
Savoir-faire
3.2
PASSIE EN
De basis voor het D.E. Master Blenders 1753 dat we vandaag de dag kennen, wordt in datzelfde jaar gelegd in de Midstraat in Joure, waar Egbert Douwes en zijn vrouw Akke Thijsses hun winkel in koloniale waren openen. De belangrijkste producten die ze verhandelen zijn koffie, thee en tabak. De passie voor koffie zit er bij D.E. Master Blenders 1753 dus al van het prille begin in gebakken. Dat blijkt ook uit de cijfers uit die periode. Uit het eerste orderboek van Douwe Egberts blijkt dat in de periode van 23 mei 1783 tot 27 augustus 1784, 1500 pond thee, 250 pond tabak en snuif, en maar liefst 17500 pond koffie werden verkocht. Colette Verbist
www.foodsmagazine.be
AMBACHT
47
FOCUS
Savoir-faire
3.2
A
Zomer 2013 food’s
nno 2013 maakt D.E. Master Blenders 1753 zijn naam meer dan waar. Koffie branden is een ambacht en de meesterbranders van Douwe Egberts stellen nog steeds met passie en traditie de ‘melanges’ samen om een koffie met een bepaalde smaak en aroma te creëren die ze steeds opnieuw kunnen maken. Want koffie is een natuurproduct en geen enkele oogst is identiek aan de vorige. Dankzij de meesterbranders van D.E. Master Blenders 1753 smaakt de koffie in ons kopje toch altijd hetzelfde. In de regel wordt de ‘melange’ samengesteld voor het branden. Slechts één brandmeester verkiest de bonen pas na het branden te ‘melangeren’. Vanzelfsprekend maakt D.E. Master Blenders 1753 gebruik van de meest kwalitatieve machines om hun koffie te mengen, branden, malen en verpakken. De beste brandmeesters verpakken hun koffie in vacuümverpakkingen, want als koffie in contact komt met zuurstof, wordt het aroma afgebroken en de smaak ‘vlak’.
48
Dankzij deze eeuwenoude expertise van D.E. Master Blenders 1753 kan de hedendaagse consument steeds genieten van een heerlijke kop Douwe Egberts koffie, thuis en op het werk, onthe-go of op visite, na de maaltijd, of ‘s namiddags bij een stukje taart, Douwe Egberts heeft de geschikte ‘melange’ voor elk moment van de dag.
49
www.foodsmagazine.be
FOCUS
Horsegate
3.3
6
1
3 2 7
4
Horsegate Zomer 2013 food’s
Hoe een paard een koe werd
50
Het paardenvleesschandaal hield heel Europa de voorbije maanden in zijn greep. De massale voedselfraude legde enkele zwaktes van de supply chain bloot en trof ook de foodservice. Maar hoe zat die ketting nu in elkaar, en wat heeft de afschaffing van paard en kar in RoemeniĂŤ ermee te maken? Wouter Temmerman
H
et schandaal begon eind januari en verspreidde zich in nauwelijks enkele weken tijd als een inktvlek over Europa. Wat begon met paardenvleeslasagnes in de Britse retail, breidde al snel uit naar Frankrijk, Zweden en Duitsland. De schandaalsfeer kreeg een Europees kantje en zette veel bedrijven aan om het eigen aanbod met rundsvlees te tes-
ten op de aanwezigheid van paardenvlees. Zo kwam ook de out-of-home consumptie in het vizier, met bijvoorbeeld IKEA en Sodexo die producten terugtrokken. Hoe zijn die paarden op zulke grote schaal in ons rundvlees gekropen?
5
2 3 4
Boulogne sur Mer. Findus bestelt zijn bereide maaltijden bij Comigel, die zijn producten aan 28 bedrijven verkoopt, die deze producten zelf weer in 16 landen verspreiden. Metz. Comigel schakelt vervolgens zijn filiaal Tavola in Luxemburg in. Luxemburg. Tavola bestelt vlees bij het bedrijf Spanghero. Aude. Spanghero plaatst op zijn beurt een bestelling voor vlees bij een Cypriotische handelaar.
5 6 7 8 9
Cyprus. De handelaar besteedt de bestelling daarop uit aan een tweede trader, die deze keer in Nederland is gevestigd. Nederland. De tweede trader koopt het vlees bij Roemeense abattoirs. Roemenië. Dan sturen de abattoirs (Roemenië) het (paarden) vlees door naar Spanghero (Aude). Spanghero verkoopt het vlees door aan Comigel. Comigel stuurt het vlees naar Tavola.
Timeline
OORZAAK
Horsegate dag per dag
Complexe supply chain
Prijsdruk
Als er één ding is dat “horsegate” aantoont, dan is het wel dat de ingewikkelde supply chain voedselfraude vergemakkelijkt. De ketting zou volgens consultancybureau KPMG op 450 punten kunnen breken tussen het slachthuis en je bord. De dominante spelers in de Europese voedselindustrie hebben lange logistieke kettingen opgezet voor alle ingrediënten die ze gebruiken. Zo kunnen ze die kopen waar ze op dat moment het goedkoopst zijn. De prijsbepaling van vlees loopt via traders die een prijs afspreken met de vleesverwerkers. Die traders kunnen immers vlotter onderhandelen met bedrijven dan een Roemeense slachthuisbaas. Maar hun rol is niet onbesproken in het fraudeverhaal. De traders proberen immers zoveel mogelijk marge uit hun deal te putten.
Dat een schakel in de ketting overweegt om vlees van paarden als rundvlees te etiketteren heeft te maken met de hevige prijsdruk. Door de crisis is het budget dat de consument wil besteden aan vleesbereidingen teruggelopen, waardoor de producenten op zoek moeten gaan naar goedkoper vlees. En dat terwijl de veevoeder- en de energieprijzen in de lift zitten. Zo groeide een gapende kloof tussen de reële prijs van rundvlees en wat de consumenten en de fabrikanten ervoor willen betalen. De tussenschakels in de ketting dreigen daardoor te barsten en zoeken hun heil in goedkopere oplossingen zoals… paardenvlees.
GEVOLG Verwarring
Consumentenvertrouwen
De ingewikkelde supply chain blinkt niet echt uit in transparantie, en de welles-nietesspelletjes tussen de betrokkenen verschaften ook niet veel duidelijkheid. Al snel deden er cowboyverhalen de ronde. Alles begon bij slachthuizen in Roemenië, en het land verbood rond de tijd van het schandaal net paard en kar op de openbare weg. Miljoenen paarden zouden zo in de slachthuizen zijn beland, en vervolgens in lasagnes en gehaktballen.
De onduidelijkheid over de herkomst en de kwaliteit van ons vlees had zijn impact op het consumentenvertrouwen, al bleef die beperkt. Uit een enquête van ons zusterblad Gondola bleek dat 23% van de consumenten minder rundvlees ging eten, maar de helft ging zijn consumptiegewoonten niet veranderen door horsegate. “Vooral de Britse, Duitse en Oostenrijkse markten lijden onder het verlies van consumentenvertrouwen”, zegt directeur-generaal van FEVIA Chris Moris. “In België is dat veel minder uitgesproken”.
JANUARI
De Ierse autoriteiten ontdekken de aanwezigheid van paardenvlees in hamburgers die in Ierland en Groot-Brittannië worden verkocht. Er worden tientallen miljoenen steaks teruggetrokken.
07/02
De Britse autoriteit voor voedselveiligheid onthult de aanwezigheid van paardenvlees (meer dan 60%) in lasagnemaaltijden van Findus.
08/02
De blikken richten zich op Comigel, de Franse toeleverancier die diepvriesmaaltijden produceert voor Findus. Comigel kondigt de terugtrekking van zijn producten aan en stelt Spanghero, een van zijn toeleveranciers, aansprakelijk. Spanghero wil de Roemeense producent van het vlees vervolgen. In Roemenië wordt een onderzoek geopend.
12/02
De autoriteiten en de media verklaren dat België niet betrokken is. De dag na deze bekendmaking breidde de FOD echter het onderzoek naar bereide producten met rundvlees uit.
13/02
Crisisvergadering in Brussel: de Europese Unie gaat in al haar lidstaten DNA-tests op vlees afnemen. Het onderzoek wordt geleid door Europol.
14/02
Het schandaal treft hotels, kantines en 47 scholen in het noordwesten van Engeland. In Frankrijk verliest bedrijf Spanghero zijn vergunning.
www.foodsmagazine.be
1
51
15/02
De media melden dat de Nederlandse trader Jan Frasen, die bevroren paardenvlees aan Spanghero heeft geleverd, tussen 2007 en 2009 al voor gelijkaardige feiten werd veroordeeld.
16/02
Nestlé trekt verschillende producten op basis van vlees terug. JBS, zijn Braziliaanse evenknie, doet hetzelfde.
18/02
In Frankrijk en Portugal ontdekken restauranthouders paardenvlees in hun gerechten. Dagivel, een foodservicedochter van Nestlé, gaat over tot terugtrekking van lasagnegerechten met bolognaisesaus.
20/02
Findus schat meer dan een miljoen euro verlies te lijden door het schandaal.
21/02
Spanghero stopt met de handel in vlees. In Groot-Brittannië trekt Sodexo zijn diepvriesmaaltijden op basis van rundvlees terug.
22/02
Een Oostenrijkse slager bekent in twee van zijn worstspecialiteiten paardenvlees te hebben gebruikt dat hij niet heeft aangegeven.
23/02
Ikea trekt zijn beroemde vleesballetjes terug na tests in Tsjechië. Deze maatregel treft 16 Europese landen maar ook Hongkong.
25/02
Panzani maakt bekend dat testen de aanwezigheid van paardenvlees in ravioli-gerechten aan het licht hebben gebracht. William Saurin, die ze produceert, bevestigt bedrogen te zijn door een van zijn leveranciers (Windmeijer).
26/02
In België moet Ter Beke, Europees leider in lasagnemaaltijden, door een daling van het aantal bestellingen technische werkloosheid inroepen. In het Verenigd Koninkrijk daalt de verkoop van gehakt met 43%.
27/02
Zomer 2013 food’s
FOCUS
In Nederland wordt een bedrijf dat gespecialiseerd is in het uitbenen en snijden van vlees (Willy Selten) ervan beschuldigd paardenvlees met rundvlees te hebben vermengd en als “puur rundvlees” te hebben verkocht.
52
“Negatieve analyses in België” Sodexo raakte in het Verenigd Koninkrijk betrokken in het paardenvleesschandaal, maar benadrukt dat in ons land niets fout liep. “Wat het paardenvlees betreft is Sodexo in België absoluut niet betrokken”, vertelt Hilde Eygemans, Senior Vice President Communications. “Over de situatie bij Sodexo in het Verenigd Koninkrijk heb ik geen bijkomende informatie en u begrijpt ongetwijfeld dat wij daarover ook geen uitspraken kunnen doen. Voor België kan ik u meedelen dat Sodexo sinds het begin van de problemen met paardenvlees in nauw contact staat met haar leveranciers. Sodexo België hanteert strenge normen op vlak van kwaliteit en traceerbaarheid, en heeft de bevestiging van haar leveranciers dat zij geen betrokken partij zijn in de huidige situatie. Wij hebben bovendien zelf
nog bijkomende analyses gedaan en ook deze zijn allemaal negatief. De maaltijden die Sodexo in België aanbiedt zijn voor het grootste deel eigen bereidingen die ter plaatse klaargemaakt worden. Niets wijst erop dat Sodexo in ons land betrokken partij is. Wat de impact op het consumentenvertrouwen betreft, kan ik enkel aangeven dat wij eigenlijk niet zo veel direct consumentencontact hebben. Dat loopt meestal via onze klanten (bedrijven, scholen, instellingen …). Er zijn enkele vragen gesteld maar eigenlijk niet zoveel, wellicht omdat de meeste van onze klanten zich toch bewust zijn van het feit dat wij ter plaatse vers koken en dus (weinig of) nooit kant-en-klare pakketten gebruiken. En daar ging het toch om in de media.”
“Paardenvlees: ja. Fraude: neen” Ook de naam van Mora dook als fabrikant van frituursnacks enkele malen op in dit dossier. Mora gebruikt al langer paardenvlees in zijn snacks, maar enkele kranten wezen erop dat weinig consumenten dat zouden beseffen. “Wij zijn altijd erg eerlijk geweest over het gebruik van dat vlees”, reageerde Peter Doodeman, directeur van Ad van Geloven (Mora). “Waarom ook niet? Er is niets fout mee. Het is gezonder en magerder dan varkensvlees. En het bevat veel ijzer.” Doodeman preciseerde wel dat Mora de hoeveelheden paardenvlees tracht terug te schroeven omdat veel consumenten het om emotionele redenen minder graag eten. Dat blijkt echter geen evidente kwestie omdat in blinde tests de snacks met paardenvlees steevast het best scoren. Mora distantieert zich wel van de fraude die aan het licht kwam. “Afgelopen periode zijn er verschil-
lende berichten in de media verschenen over rundvleesproducten die paardenvlees bevatten zonder dit te vermelden op de ingredientendeclaratie. Deze kwestie vormt geen gevaar voor de voedselveiligheid, maar is natuurlijk volstrekt strijdig met de Europese regels en wetgeving voor voeding en declaratie”, liet het weten. Mora (Ad van Geloven) betrekt rundvlees uit Zuid-Amerika en Europa. “Er zijn geen klachten met betrekking tot bovenstaande bekend over rundvlees afkomstig uit Zuid-Amerika”, klinkt het. “Binnen Europa kopen wij geen vlees dat direct of indirect afkomstig is van verdachte bedrijven. Bovendien zijn al onze leveranciers geaudit. Onderdeel van de audit is full traceability van alle vleessoorten. Er is dan ook geen enkele aanleiding om te twijfelen aan de juistheid van onze ingrediëntendeclaraties op onze verpakkingen.”
28/02
De minister van Economie, Vande Lanotte, zegt onder drie voorwaarden akkoord te gaan met een herverdeling aan de Voedselbanken van producten die uit de verkoop zijn gehaald: geen onderbreking van de koude lijn, nieuwe labelling en verzekerde opspoorbaarheid. Sporen van paardenvlees gevonden bij de Amerikaanse fastfood keten Taco Bell.
05/03
Het Nederlandse gerecht verdenkt Draap Trading (Jan Fasen) en Meat Trading (Hans Windmeijer) van valsheid in geschrifte.
08/03
De Franse, Belgische en Duitse paardenbeenhouwers zeggen dat het schandaal goed was voor de zaken. In Frankrijk steeg de verkoop van paardenvlees zelfs met 10-15%!
10/04
Nederland meldt dat tot 50.000 ton rundvlees in Europa paardenvlees kan bevatten.
17/04
5% van de producten die door Europese DNA-test onderzocht werden, bevatten paardenvlees. De meest getroffen landen zijn Frankrijk (13,3%), Griekenland (12,5%) en Letland (10%).
06/05
De Europese Commissie stelt voor om de controles en boetes voor voedselfraude te verhogen. De maatregelen zullen in 2016 in werking treden.
08/05
Ter Beke ziet zijn omzet in bereide maaltijden terugvallen.
22/05
De Nederlandse trader Willy Selten en zijn medewerkers worden gearresteerd voor het verkopen van 300 ton paardenvlees als rundvlees.
28/05
240 banen verdwijnen bij Spanghero door Horsegate. 2 pistes voor een overname worden onderzocht.
31/05
De Werknemers van Spanghero wijzen het voorstel ter compensatie van het waarschijnlijke verlies van werkgelegenheid af. Het gaat om 200 € per jaar anciënniteit of 25x minder dan wat de vakbonden eisten.
10/06
De Europese Commissie heeft een tweede reeks DNA-tests aangekondigd om te controleren of de percentages paard in rundvlees gedaald zijn.
“DNA-tests in afwachting van volledige traceerbaarheid” Meubelgigant IKEA was een van de out-ofhome actoren die in ons land mee de negatieve gevolgen van het paardenvleesschandaal moest torsen. Eind februari ontdekten Tsjechische voedselinspecteurs paardenvlees in vleesballen die in Zweden werden gemaakt voor IKEA. Onder andere IKEA België besliste tijdelijk om te stoppen met de verkoop. “We merkten vooral appreciatie voor de stappen die we hebben gezet”, zegt woordvoerder Steven De Smet, “maar ook ontgoocheling omdat die producten tijdelijk niet beschikbaar waren.” De Smet wijst op het belang van goede crisiscommunicatie. “Daardoor anticipeerden we op heel wat mogelijke vragen en wisten veel consumenten hoe de vork in de steel zat.
Tegelijk denk ik dat dit schandaal ervoor heeft gezorgd dat veel mensen zich bewust zijn geworden van de complexiteit van voedselketens.” Toch wil IKEA zich niet verstoppen achter de complexe supply chain. “Uiteindelijk zijn wij verantwoordelijk voor de kwaliteit van onze producten”, klinkt het. “Wij nemen dit zeer ernstig en willen op geen enkele manier onze verantwoordelijkheid relativeren, ook al zien sommigen ons als het slachtoffer van fraude.” IKEA zet in die filosofie de tering naar de nering en wil op korte termijn op alle ingrediënten, batches en eindproducten DNA-tests uitvoeren. “We werken intussen aan een systeem dat volledige traceerbaarheid voorziet, tot op de boerderij”, geeft Steven De Smet aan. De balletjes zijn ondertussen al weer verkrijgbaar.
“Consument vertrouwt de kok” Vleesgroothandel Viangro liet evenzeer zijn producten testen op de aanwezigheid van paardenvlees, maar testte negatief. “Die tests kwamen er niet omdat er getwijfeld werd, maar om ons te beschermen”, vertelt directrice Brigitte Borremans. Algemeen ondervond Viangro in foodservice zeer weinig hinder van geschaad consumentenvertrouwen. “De eindgebruiker in foodservice ziet een kok aan het werk en stelt zich niet de vraag of hier sprake zou kunnen zijn van een kant-enklaar gerecht of een gerecht dat ter plaatse gemaakt wordt”, zegt Borremans. “De consument ziet een kok die hem precies kan vertellen wat hij aan het maken is en dat boezemt vertrouwen in.” Aan consequente DNA-tests, zoals bij IKEA, denkt Viangro niet. “Testen of een bepaald type
vlees aanwezig is, gaat relatief eenvoudig. Maar als je wil weten hoeveel precies, dan wordt het duurder of minder betrouwbaar. Dat type tests kan je niet continu uitvoeren.” Borremans wijst er tot slot wel op dat het kan lonen om consumenten erop te wijzen dat er een verschil bestaat tussen de waakzaamheid bij bedrijven en wat kan gebeuren in een (of hun eigen) keuken, waar het mengen van sporen van groenten en vlees of van verschillende types vlees perfect kan gebeuren (tijdens de bereiding, via een mes, op het bord) zonder dat dit enig probleem vormt.
www.foodsmagazine.be
01/03
53
FOCUS
Mosselen
3.4
Tijd voor
mosselen! Zomer betekent niet alleen cocktails, maar ook een nieuw mosselseizoen. Food’s sprak met Prins & Dingemanse en Delta Mossel, de voornaamste mosselleveranciers op de Belgische markt. Joram De Bock
H
oe de oogst van 2013 eruitziet, konden de producenten ons jammer genoeg nog niet veel vertellen op het moment van dit schrijven. “Over enkele weken wordt er gekeken wat het vleespercentage is en wanneer het seizoen eventueel zou kunnen starten. Qua sortering kunnen we zeggen dat er aan het begin van het seizoen weinig aanvoer van grote mosselen zal zijn. Wij hopen en verwachten later in het seizoen meer aanvoer te zullen hebben van de jonge mosselen”, zegt Carolein van de Plasse (Sales Manager Delta Mossel). “De oogst voor 2012 was qua kwaliteit uitmuntend. Vanaf eind juni waren de mosselen al vol van vlees en waren er het ganse seizoen mosselen van hoge kwaliteit. Qua sortering waren de grotere soorten schaars. Dit heeft als gevolg dat de prijzen op de veiling hoog waren.”
Zomer 2013 food’s
Foodservice
54
“55% van onze productie gaat naar de horeca en foodservice. De andere 45% gaat naar de retail. De verdeling was de afgelopen jaren nagenoeg gelijk en fluctueert minimaal”, zegt Martijn van der Sluijs (Product Communicatie Manager Prins & Dingemanse). Worden er in het licht van de crisis dan niet meer thuis mosselen klaargemaakt? “Wanneer we alle statistieken mogen geloven zou dit zo moeten zijn. Restaurants hebben het op dit
moment zwaar en staan onder druk. Mensen gaan minder vaak op restaurant maar hebben wel behoefte aan mosselen. Logisch gevolg is dat zij deze dus thuis consumeren.” Ook Delta Mossel stelt de trend vast: “de laatste jaren zien we het percentage van de retail groeien en de foodservice dalen. Wij denken dat dit inderdaad door de crisis komt. Het is goedkoper thuis zelf de mosselen klaar te maken dan uit eten te gaan”, zegt Carolein van de Plasse.
Houdbaarheid Mosselen hebben een erg beperkte houdbaarheid. “Doordat wij dagelijks verse aanvoer hebben van onze verwaterpercelen en de mosselen eigenlijk dezelfde dag nog gezuiverd, verpakt worden en op transport gaan, kunnen wij een houdbaarheid van 7 dagen garanderen. Alles is geconditioneerd. Van productie tot transport. Qua ligging zitten wij in Yerseke ook heel centraal en komen dagelijks de mosselen vers in België (en ook Frankrijk, Nederland en Duitsland) aan”, klinkt het bij Delta Mossel. “Iedereen in de keten (van producent tot consument) is zich bewust van deze beperkte houdbaarheid. Daarom worden er weinig vragen over houdbaarheid gesteld. De winkelier krijgt de mosselen zo vers mogelijk in de winkel. ’s Morgens uit het water, ’s middags op transport, ’s avonds in de winkel en de volgende dag bij de consument op het bord”, zegt van der Sluijs.
De 5
ÂŽ kaart t n a r u a t s e R t e k Tic den!
en om ze te goede reden
aanvaar
e klanten. 00 potentiĂŤl 0 0 5 8 : R E MZETCIJF
O
cties ische transa on tr k le E : ID SNELHE 8u. binnen de 4 terugbetaald
inal. staande term be uw ik ru eb EENVOUD: G
el ferentiemidd t van ons re ie n ge : IT E VISIBILIT tFinder. le app Ticke ie ob m e d ij dankz
Stap over naar de kaart
enkele in n a a u it lu S ate.be
li www.cardaffi
klikken!
www.foodsmagazine.be
, geen risico n wisselgeld ee G : ID E H VEILIG op diefstal.
te-be@edenred.com meer info op cardaffilia Contacteer ons voor
55
FOCUS
When retail goes food
3.5
Nederland Make it, take it, eat it. Belegde broodjes kon je al langer ophalen in de supermarkt, maar een rijstschotel laten bereiden en ter plaatse opeten is toch meer horeca dan we gewoon zijn in de Belgische retail. Eind maart opende Jumbo, de tweede grootste retailer van Nederland, zijn eerste ‘Foodmarkt’ in Breda. Naast een grote en moderne supermarkt, is deze Foodmarkt ook een stuk horeca volgens het principe “make it, take it, eat it”. Je kan er producten kopen, maar ook laten bereiden en ter plekke opeten. Alle tussenstappen zijn mogelijk.
Zomer 2013 food’s
Op de visafdeling wordt vis gebakken en in de Hollandse keuken worden zelfs volledige maaltijden voor de ogen van de klanten bereid. Er is ook een Aziatische stand waar live gewokt wordt. Bij de Italiaanse afdeling kan je deeg afhalen om thuis een pizza te maken of ter plaatse gemaakte pizza’s of pasta’s te kopen. De maaltijden kan je vervolgens in het Foodmarkt Café opeten. Ook voor een drankje kan je terecht in Foodmarkt: koffie of thee, of een versgeperst fruitsapje. Bovendien is er ook een cateringdienst voor bedrijven verbonden aan de “supermarkt”, die zo wel erg veel trekjes van de foodservice vertoont.
56
Toch is het nog een pilootproject in Breda, een proeftuin waarvan nog moet blijken wat wel en niet aanslaat.
2
1
Retailers
in de keuken Steeds meer supermarktketens vinden de weg naar out-of-home- en cateringformules. Jumbo combineert in Nederland retail en horeca in haar Foodmarkt, en ook het Duitse Rewe denkt richting catering. Ondertussen vervaagt de grens tussen supermarkt en restaurant ook in ons land. Joram De Bock www.foodsmagazine.be
De grens tussen foodservice en supermarkt vervaagt in nieuwe winkelconcepten
57
FOCUS
When retail goes food
3.5
3
4
7
5
Duitsland Snackcorners in de supermarkt Ook de Duitse retailer Rewe gaat in Keulen een pilootproject voor een horecaformule opstarten, die vlak naast een bestaande supermarkt komt, en de producten ervan als ingrediënten verwerkt in gerechten. Met het concept, dat de naam “Made by Rewe” kreeg, zou ook Rewe dus duidelijk inzetten op de outof-homemarkt. In Duitsland zijn gebak- en snackcorners in de supermarkt trouwens de normaalste zaak van de wereld.
6
8
1. Koffie to go bij Hubiz 2. Broodjes bij Carrefour express 3, 4, 7. Verse sushi bij Carrefour 5, 6. Delitraiteur 8. Sushi bij Delhaize 9. Hubiz
Zomer 2013 food’s
10. Belegde broodjes Carrefour express
58
9
10
BelgiÍ Ook in de Belgische supermarkten zien we al enkele stappen richting catering, al zijn die erg bescheiden. Zo biedt Carrefour in een twintigtal supermarkten verse sushi aan, die voor de neus van de klanten wordt bereid door gespecialiseerde chefs. Concurrent Delhaize volgde onlangs met een verdacht gelijkaardige sushistand. In de Manhattan express van Carrefour, de nieuwe generatie, is ook een uitgebreide broodjesbar waar je smosjes vers bereid worden. Je kan in een snackhoek ook schotels opwarmen in de microgolf om ter plekke op te eten. Een Belgische retailer die de formule al langer toepast is Delitraiteur. De supermarktketen richt zich op foodies met culinaire kwaliteitsproducten, maar biedt ook broodjes, panini’s en kanten-klare maaltijden aan die je ter plekke kan
opwarmen en opeten. Daarnaast kan Delitraiteur ook sandwich schotels verzorgen voor kleine evenementen (bijvoorbeeld een personeelsfeest), zoals een cateraar dus. Ook Lagardère Services (LS Travel Retail) begeeft zich al langer op de grens met de foodservice. Het bedrijf is aanwezig in treinstations en luchthavens over heel de wereld met zowel koffiebars als krantenwinkels/ kleine retailers, met bijvoorbeeld de Press Shopen Relay-winkels in ons land. LS lanceerde vorig jaar ook Hubiz, een nieuw winkelconcept dat volledig afgestemd is op de pendelaar. Zo verkoopt Hubiz ook ter plekke gebakken baguettes en croissants en koffie. Een on-thego ontbijt dus zoals ook Panos dat bijvoorbeeld heeft. Ook wafels en hotdogs kun je er kopen. De formule is een succes en LS wil tegen 2016 35 Hubiz-winkels openen.
De supermarkten willen met deze initiatieven de plaats van de horeca- en catering heus niet innemen. Ze willen eerder hun eigen merk in de kijker zetten en meer klanten lonken met de nieuwe formules. Zo moet Hubiz de tegenvallende cijfers van de gedrukte pers opvangen voor Press Shop, en versterkt Delitraiteur zijn foodie-imago met een eetformule. Sushi in de supermarkt moet dan weer gezien worden als een middel om zich te onderscheiden van de concurrentie en broodjes lokken natuurlijk de gehaaste klant naar je winkel. De beweging richting grijze zone is echter onmiskenbaar, en meer retailers slagen een brug met de foodservice om zich meer aan te passen aan de behoeften van de consument. Wordt ongetwijfeld vervolgd!
www.foodsmagazine.be
Broodjes en sushi
59
FOCUS
Tabak
3.6
TABAK
De belangrijkste nieuwe regels Ze zijn er! Eindelijk, na veel gepalaver zijn er nieuwe richtlijnen voor tabaksproducten. Een volledig generieke, ‘witte’ verpakking is het - nog - niet geworden. De richtlijn die de nieuwe commissaris voor Gezondheid, Tonio Borg, voorstelde, bestaat uit nieuwe en aangescherpte regels voor de vervaardiging, de presentatie en de verkoop van tabaksproducten. Het nieuwe voorstel herziet de bestaande richtlijn uit 2001 behoorlijk ingrijpend op een aantal punten. We filteren er voor u de belangrijkste aanpassingen uit:
Op alle verpakkingen van sigaretten en roltabak moet volgens het voorstel een gezondheidswaarschuwing komen die bestaat uit een afbeelding en een tekst. Die waarschuwing moet 75% van de voor- en de achterkant van de verpakking beslaan en mag geen verkoopbevorderende uitingen bevatten. De fabrikanten moeten gegevens over teer, nicotine en koolmonoxide vervangen door de boodschap dat tabaksrook meer dan zeventig kankerverwekkende stoffen bevat. De lidstaten behouden de mogelijkheid om in naar behoren gemotiveerde gevallen neutrale verpakkingen in te voeren.
Etikettering en verpakking Ingrediënten Rookloze tabak Elektronische sigaret
Zomer 2013 food’s
Het voorstel vraagt een verbod op sigaretten, roltabak en rookloze tabak met kenmerkende aroma’s (zoals vanille of menthol) en een verbod op producten met verhoogde toxiciteit en verslavendheid.
60
Nicotinehoudende producten (bv. elektronische sigaretten) met een nicotinegehalte onder een bepaalde maximumwaarde mogen in de handel worden gebracht, maar moeten gezondheidswaarschuwingen bevatten. Kruidensigaretten moeten van gezondheidswaarschuwingen zijn voorzien.
Illegale handel
Europa plant een volg- en traceersysteem en veiligheidskenmerken (bijvoorbeeld hologrammen) om ervoor te zorgen dat enkel producten die aan de richtlijn voldoen in de EU worden verkocht.
Het verbod op tabaksproducten voor oraal gebruik (snus) wordt gehandhaafd, behalve voor Zweden, waarvoor een vrijstelling geldt. Ter info: het lobbywerk van een Zweedse snusfabrikant, die een vrijstelling in heel Europa wenste, verplichtte ex-commissaris John Dalli, de voorganger van Tonio Borg, dit najaar ontslag te nemen uit de Europese Commissie.
JOUW PASSIE, ONZE INSPIRATIE! 7 METRO-WINKELS IN BELGIË (700 WINKELS WERELDWIJD)
De Metro-formule: een compleet horecaassortiment op één locatie & hygiëne zonder compromissen Kwaliteit die je helpen Vakmensen open vanaf 6.30 u Vroeg beste prijzen De toegang Exclusieve Makkelijk bereikbaar
SHOP P O T NE-S O ECA. E R R O A B H S NTE NMI A O M N R E O E PERF N E E VOOR
www.metro.be
FOCUS
McDonald’s
3.7
McDonald’s België: verleden en toekomst Het is alweer vijfendertig jaar geleden dat McDonald’s zijn eerste restaurant in België vestigde. Sindsdien is een lange weg afgelegd. Gedurende deze 35 jaar heeft het bedrijf steeds meer nadruk gelegd op controles en is het een krachtiger beleid gaan voeren met betrekking tot duurzaamheid. Daarnaast heeft de onderneming zijn netwerk exponentieel uitgebreid, enorme investeringen gedaan in onderzoek en ontwikkeling, maar ook haar concept herzien. Het gaat om investeringen die dit jaar nog lang niet ten einde zullen lopen, aangezien McDonald’s de komende drie jaar 60 miljoen euro gaat investeren! Carole Boelen
M
cDonald’s België viert dit jaar zijn 35-jarig bestaan. Wij grepen deze gelegenheid aan om terug te blikken op een geschiedenis die gekenmerkt werd door successen en initiatieven op het gebied van duurzaamheid en communicatie. De verschillende voedselcrises die de voedingsmiddelensector een knauw hebben gegeven, hebben geleid tot een intensivering van de interne en externe controles door de groep. Zo bestaat het HACCP-systeem, dat geïnspireerd is door de NASA, uit het invoeren van controlepunten op kritieke plaatsen. Door deze opdeling is het mogelijk de verschillende fasen te isoleren, zodat de exacte oorzaak van eventuele problemen kan worden vastgesteld. Ook duurzaamheid maakt inmiddels deel uit van het DNA van de onderneming. McDonald’s
België betrekt zijn waren inmiddels zoveel mogelijk bij toeleveranciers uit België en aangrenzende landen, die zelf ook weer een beroep doen op plaatselijke boeren.
35 jaar, 60 miljoen aan investeringen, 500 nieuwe arbeidsplaatsen en 1 nieuw gamma In het kader van 35 jaar McDonald’s België maakt het merk bekend 500 nieuwe arbeidsplaatsen te zullen creëren en de komende drie jaar 60 miljoen euro te investeren, met name in het bouwen en restylen van de bestaande restaurants. Bij deze gelegenheid maakt het bedrijf met de introductie van de Mc Baguette ook een nieuw gamma bekend, dat opent met de ‘McBaguette Béarnaise’.
Zomer 2013 food’s
35 jaar werk bij McDonald’s
62
Als we Jamal Ben Amar, de huidige directeur van het restaurant aan het Beursplein van Brussel, moeten geloven ging de opening van de allereerste Belgische McDonald’s – die nu door hem wordt geleid – met veel rumoer gepaard. “Er was die dag een enorme toeloop van mensen voor het restaurant. Men verdrong elkaar om deze nieuwkomer te kunnen ontdekken. Ik was toen nog student. Ik solliciteerde als jobstudent en werd aangenomen. Je kwam er allerlei soorten mensen tegen… Ik kreeg al snel een voorstel om mijn carrière hier te ontwikkelen. Dat heb ik natuurlijk geaccepteerd en zo ben ik nu directeur van dit restaurant”, legt hij uit. In die tijd, “kostte de burger 16 Belgische
franken en droegen we kleine papieren hoedjes die niet goed bleven zitten op onze weelderige haardossen en die we na elke werkdag weg moesten gooien… De hygiënenormen zijn sindsdien aanzienlijk verbeterd”, zo herinnert hij zich. Als wij hem vragen wat de grootste verandering is geweest in deze 35 jaar dat hij bij het enseigne werkt, antwoord de heer Ben Amar dat dit het aanbod is. Het productaanbod blijft zich inderdaad ontwikkelen, maar vooral uitbreiden. Er zijn steeds meer variëteiten te vinden (met als laatste nieuwkomer de McBaguette).
1940 In 1940 openen Dick en Mac McDonald hun allereerste McDonald’s restaurant in San Bernardio, Californië. Dit is een typische drive-in zaak met een overvloedig menu en een afhaalservice.
1948 Zich bewust van het succes van de hamburgers, besluiten de twee broers in 1948 hun restaurant te vernieuwen en het menu te verkleinen. Het restaurant biedt een drive-in self-service. Het menu omvat 9 producten waaronder de klassieke hamburger, die in die tijd 15 cent kost. In de jaren daarna openen meer franchiserestaurants hun deuren.
1955
De ondernemer Ray Kroc, die uitzonderlijk hoge milkshake verkopen had gehaald, biedt de broers McDonald aan hun franchisenetwerk te ontwikkelen. Hij opent zijn eerste McDonald’s in Illinois. 10 jaar later zouden door de hele Verenigde Staten ongeveer 700 McDonald’s zijn geopend. 63
FOCUS
McDonald’s
3.7
1961
De gebroeders Macdonald verkopen de rechten van hun onderneming voor een bedrag van 2,7 miljoen dollar aan Kroc.
21 maart
1978 1957 Zomer 2013 food’s
Het Amerikaanse enseigne structureert zijn methode rond drie letters: Q-S-C, die staan voor Quality, Service & Cleanliness.
64
Op 21 maart 1978 opent het eerste McDonald’s restaurant in België zijn deuren op het Beursplein. Dit brengt een enorme opschudding teweeg. Deze opening wordt in die tijd beleefd als een voorproefje voor Amerika en een uitnodiging tot reizen. Onder de aanwezige consumenten bevindt zich ook Stephan de Brouwer, die jaren later de CEO van de groep in België zal worden. Eveneens aanwezig, maar dan als jobstudent, de huidige directeur van deze vestiging, Jamal Ben Amar. Vanaf de eerste dag beijvert McDonald’s België zich bij te dragen aan duurzaamheid. De eerste warmtepomp wordt geïnstalleerd.
1986
In de communicatie van het bedrijf staat transparantie centraal. Dit heeft ertoe geleid dat de groep op de verpakking van de producten nu ook de voedingsinformatie opneemt
McDonald’s België verovert snel een plaats in de markt en opent achtereenvolgens restaurants in Antwerpen, Gent, Elsene en Luik.
De jaren
1990 McDonald’s België groeit door en opent in een recordtijd een groot aantal restaurants. Bovendien wordt, vanaf eind jaren 90, alle verbruikte bakolie hergebruikt in biodiesel.
Jaarlijks worden in België 200 kinderen met een hazenlip geboren, een misvorming die een zware en kostbare behandeling vereist. McDonald’s België en zijn franchisenemers lanceren in 2001 de vzw Ronald McDonald Fonds voor Kinderen met als eerste initiatief “Geef om een glimlach”. De vzw heeft tot nu toe 1.800.000 euro ontvangen en meer dan 1.000 kinderen geholpen.
www.foodsmagazine.be
2001
1978
65
FOCUS
McDonald’s
3.7
2005
Het initiatief Open Keuken ziet het daglicht. Sinds 2005 kan iedereen op gewone aanvraag gedurende 365 dagen per jaar een kijkje nemen in de keuken van zijn favoriete McDonald’s restaurant.
Zomer 2013 food’s
2004
66
McDonald’s België lanceert Go Active! Klas in Conditie, een initiatief dat in het leven is geroepen om kinderen van 6 tot 21 jaar aan te sporen meer te gaan bewegen.
2007 McDonald’s biedt in België gratis WIFI-toegang aan. In hetzelfde jaar voorziet het enseigne al zijn restaurants van groene energie, die wordt geproduceerd door windmolens en waterturbines. De keten voegt ook systematisch groenten toe aan het Happy Meal.
2009
2013
2011
Ter gelegenheid van 35 jaar McDonald’s België, kondigt de groep zijn voornemen aan om de komende drie jaar 60 miljoen euro te investeren. Met deze investeringen zullen restaurants kunnen worden geopend en gerenoveerd, maar zij zullen ook zorgen voor de creatie van ongeveer 500 arbeidsplaatsen. De groep zal in 2013 3 nieuwe restaurants openen.
McDonald’s, beste werkgever van België.
2008 McDonald’s België verovert de Mercuriusprijs voor zijn personeelsbeleid.
2013
McDonald’s telt nu 65 restaurants in België, waarvan er 64 worden geleid door 21 franchisenemers. McDonald’s België en zijn franchisenemers hebben 2.900 mensen in dienst die in 2012 38 miljoen klanten hebben bediend. McDonalds’s België lanceert open markten, die op gezette tijden in de buurt van de restaurants worden opgezet. Zo kunnen de consumenten de producten van de leveranciers en de landbouwers ontdekken die in de streek met McDonald’s samenwerken.
www.foodsmagazine.be
Aan de duurzame initiatieven die door McDonald’s zijn opgezet, wordt de Green Truck toegevoegd. Deze vrachtauto verzamelt en vervoert afval in 7 verschillende deelstromen. De groep installeert ook in elk nieuw restaurant een McCharge of openbaar herlaadpunt voor groene rijders.
21 maart
67
NIEU Nieuw
Zomer 2013 food’s
Innovatie
De nieuwigheden van het seizoen: producten, diensten, uitrusting en niet te missen afspraken.
UW 4.1 Casio
70
4.2 Producten
75
4.3 Agenda
79
NIEUW
Casio
4.1
Een voor horeca-kassa’s Op de laatste Horecatelbeurs stelde Casio Belgium haar nieuwste ontwikkeling voor: een horeca-kassaapplicatie die op Android draait. Een krachtig maar betaalbaar systeem, en op en top Belgisch.
Zomer 2013 food’s
Joram De Bock
70
C
asio is wereldwijd de nummer 1 in kassasystemen en ook in ons land is het electronicabedrijf marktleider in kasregisters, ook in de horeca. Dat doen ze zonder in zee te gaan met de grote ketens. Casio richt zich op kleine zelfstandigen zoals superettes, restaurants en frituren, maar ook in bedrijfskantines, rusthuizen en cateringbedrijven wordt op Casio getikt. In september bracht Casio de V-R100 uit, een all-in-one-kassa met touchscreen die zich naar snelrestauratie en food-togo-concepten richt en gebaseerd is op het Androidplatform. “Het voordeel van Android is dat het zo’n flexibel systeem is. Het is mee met de nieuwste ontwikkelingen en is bovendien gratis ter beschikking. We zullen nog Casiokassa’s met Android
uitrusten, want daar ligt de toekomst”, zegt Raymond Blommaerts, Sales Manager van Casio Belgium. Wie Android zegt, zegt app en tijdens de afgelopen editie van Horecatel stelde Casio haar eerste applicatie voor. De VH-horeca-kassa-app voor Android is een nieuwigheid waar Casio Belgium bijzonder trots op is.
100% Belgisch “Ik zit al dertig jaar in de kassawereld en eerlijk gezegd is dit het beste dat we ooit gehad hebben. We hebben er al onze ervaring ingestoken om de horecamarkt een eenvoudig en krachtig werkinstrument te bezorgen”, vertelt Blommaerts. De app biedt mogelijkheden inzake communicatie, tafel- en klantenbeheer die tot voor kort
Niet blij met blackbox “WE GAAN 30% VAN ONS CLIËNTEEL VERLIEZEN”
Kan de horeca dan niet zonder zwartwerk? “Zwartwerk is noodzakelijk voor de horeca om te overleven, net als in alle andere sectoren in België. Ik vind het dan ook niet kunnen dat enkel de horeca wordt aangepakt en niet ook de kapster en de andere beroepen, zoals in andere Europese landen. In Zweden heeft bijvoorbeeld élke zaak een blackbox.” Wat verandert er concreet in het systeem? “Het doel is dat er geen gegevens meer kunnen gewijzigd worden in de kassa. De enige manier om te frauderen is dan het niet tikken van een aankoop. De blackbox telt ook het aantal fouten dat wordt ingetikt. Elke blackbox krijgt verder een elektronisch paspoort (VAT Signing Card (VSC), red.) en men kan de kassa enkel gebruiken als ze verbonden is met de blackbox.“ Wat verandert er voor de kassaproducten? “De regering gaat ons licenties geven. Wij moeten daarvoor testen afleggen om na te kijken of ons systeem conform de wetgeving is. Zo vliegen de frauders in de sector er wel uit, maar de aanpassingen betekenen voor ons een enorme meerkost.“ Wordt die kost doorgerekend aan de klant? “Er wordt een klein bedrag van €70 (excl BTW) doorgerekend, maar dat zal niet de kost dekken van de drie programmeurs die al sinds oktober 2012 bezig zijn met de omschakelingen. We passen onze systemen ook aan zodat mensen die sinds oktober 2009 (toen de nieuwe regelgeving bekend geraakte, nvdr) een kassa kochten geen nieuwe moeten aanschaffen. Verder bieden wij al voor €1.500 (excl BTW) een compleet geïnstalleerde horecakassa met vlak artikeltoetsenbord en blackbox aan. Ook de V-R100 is met €1.730 (excl BTW) een relatief goedkoop alternatief voor zware touchscreensystemen.”
www.foodsmagazine.be
Dit is het beste dat we ooit gehad hebben.
De lancering van de Casio V-R100 en bijhorende app komt op een goed moment: de horeca moet toch in nieuwe kassasystemen investeren met de komst van de blackbox. Toch had Raymond Blommaerts van Casio Belgium het liever anders gezien. “Door het invoeren van het blackboxsysteem gaat veel van ons cliënteel verdwijnen. 30% volgens een studie, en dat is nog tamelijk optimistisch”, zegt hij.
71
NIEUW
Casio
4.1
enkel op zware systemen konden. Bovendien is de app volledig Belgisch. “Het is de allereerste keer dat wij Belgen onze eigen software ontwikkelen voor Japanse producten (de kassa’s, nvdr). Zo kunnen we sneller en efficiënter aanpassingen doen aan het systeem.” De horeca-app is ook afgestemd op de Belgische context. Zo worden de ingewikkelde BTW-percentages (6, 12 en 21%) automatisch berekend en is er een “poefersysteem”, wat ook eigen is aan België. De app is ook tweetalig, maar werkt automatisch in het Frans of in het Nederlands. De app doorging een testfase en draaide proef in twee Belgische horecazaken. Eind april werd die afgerond en werd de VH-horeca-kassa-app nationaal gelanceerd.
Zomer 2013 food’s
Wandelende kassa
72
Wie app zegt, zegt uiteraard ook smartphone of tablet. En ook daar richt Casio zijn pijlen op. “Wij gaan een Casiotablet uitbrengen, waar de app op kan draaien. Dat zal een “rugged” ta-
Het is de eerste keer dat we een eigen Belgische software hebben.
blet zijn, één die je dus kan laten vallen en die gebruikt kan worden als wandelende kassa. De tablet is voor de tweede helft van 2013 gepland.” Ook met smartphones zijn er plannen. “Betalingen met smartphones zullen zeer belangrijk worden in de toekomst. In 2014 doet Atos een rollout van betalingen via QR-codes die gescand worden op de smartphones en gelinkt zijn aan een bankrekening. Wij moeten daar klaar voor zijn.”
AL
HET GOEDE VAN
GRANEN !
Kartons met 2 gratis producten ! Code
Product
Geen meerprijs Snel en makkelijk klaar te maken
Lengte
Gewicht
Stuks/karton
Kartons/pallet
Technologie
77497 Panimix
28 cm
160 g
47
24
Klaar om te bakken
77498 Stokbrood “Coeur de Graines”
58 cm
300 g
42
20
Klaar om te bakken
77500 Half meergranen stokbrood
29 cm
120 g
57
32
Klaar om te bakken
Délifrance Belgium N.V. Rue de l’Industrie 19 B-1400 Nijvel
Tel. +32 67 89 56 77/78 Fax +32 67 44 24 01
Deze actie is geldig gedurende het hele jaar 2013.
e-mail : info@delifrance.be www.delifrance.be
Pure verwennerij
KATE’S CAKES RONDE TAARTEN
CHOCOLATE CAKE (art. nr. 29006)
CARROT CAKE (art. nr. 29007)
LEMON CAKE (art. nr. 29010)
Luxetaarten, gemaakt op ambachtelijke wijze. Met aandacht voor echte, natuurlijke smaken. En… met een inke portie fantasie. De taarten zijn per stuk verpakt. Voorgesneden in 12 punten en na het ontdooien meteen klaar om te serveren. Geef je klanten een zalig verwenmoment!
CSM Benelux NV - Borrewaterstraat 182 - 2170 Merksem - België - tel. + 32 3 641 71 15 - fax + 32 3 641 71 20 - www.molco-foodservice.be
Debic, het zuivelmerk voor de foodservice van FrieslandCampina, vervolledigt zijn aanbod gebruiksklare desserten met een nieuwe chocolademousse. De chocomousse is gebruiksklaar, vloeibaar en verpakt in een handige 1-literfles. Chefs krijgen hiermee een tijdbesparende oplossing om dit populaire dessert te bereiden in vier eenvoudige stappen: opkloppen, extra smaken toevoegen, portioneren en opdienen.
Starmeal: Tom Boonen-farfalle Starmeal werkte al samen met bekende koppen als Sonja Kimpen en Jeroen Meeus, en topsporters zoals Sven Nijs en Kim Clijsters voor haar bereide maaltijden. Nu is er ook farfalle met kip, de favoriete pastasalade van wielerkampioen Tom Boonen. De farfalle bevat geen mayonaise.
www.foodsmagazine.be
New food’s
Debic C Chocomousse
75
NIEUW
Producten
4.2
Trendyfoods Mixmo TrendyFoods heeft met Mixmo een unieke verdeelautomaat voor snoepgoed ontwikkeld: een volautomatisch systeem waarbij de klant het snoep niet meer hoeft aan te raken. De klant moet op een knop drukken om het snoep in een beker te laten stromen en kan daarmee ook de dosis van het snoepgoed bepalen. Dat is hygiënischer, wat de consument belangrijk vindt. Er zijn per machine 20 laden met 6 kilogram snoep.
Pastridor Belegde Panini’s Uit een online enquête bleek dat er in de sector een grote vraag was naar op voorhand belegde panini’s. Pastridor introduceert daarom belegde panini’s in drie variëteiten: ham & kaas, boulet andalouse en zuiderse groenten & mozzarella. De broodjes zijn individueel verpakt en na ontdooien nog twee dagen houdbaar in de koelkast. De panini’s dienen ontdooid bereid te worden tussen de contactgrill of in de oven. Handig, snel en lekker!
Zomer 2013 food’s food
Ecover Professional
76
Ecover, producent van ecologische reinigingsmiddelen, herlanceert zijn gamma Ecover Professional met drie nieuwe producten. Het gamma werd zelfs beloond met het milieuvriendelijke ‘Cradle to Cradle Certified‘ keurmerk, een primeur in de wereld van de professionele schoonmaak. Nieuw zijn Multi Daily, een ecologische interieur-en vloerreiniger voor dagelijks gebruik, Multi Forte een krachtigere variant voor minder regelmatig gebruik en San Daily voor sanitair.
77
www.foodsmagazine.be
NIEUW
Casio
4.3
TA S T E T H E F U T U R E 10 vakbeurzen onder één dak Keulen, 5 t/m 9. 10. 2013 | www.anuga.com
Koop nu uw toegangskaartje online en bespaar tot wel 42 % !
ANUGA FOODSERVICE
Zomer 2013 food’s
Maak uw klanten gelukkig !
78
Klassieke gastronomie, grootverbruiker of systeemgastronomie. Op de Anuga FoodService ontdekt u alle oplossingen voor tevreden klanten. Van nieuwe uitrustingsideeën t/m innovatieve betalingssystemen. Daarnaast presenteren meer dan de helft van de 6.700 Anuga-exposanten Food & Beverage voor de buitenhuismarkt. Voor goede contacten wordt ook gezorgd op branche-evenementen, zoals de prof-wedstrijd “kok van het jaar” of, in samenwerking met FoodService Europe & Middle East, het Anuga Power Breakfast.
Koelnmesse Belgium/Luxemburg, Interleuvenlaan 62, 3001 Heverlee Tel. 0032 (0) 16 394855, Fax 0032 (0) 16 394858, bezoekers@koelnmesse.be
AGENDA
Bocuse d’Or & Horeca Life
Naar dit event kijken alle food pro’s reikhalzend uit en al wie er ooit geweest is, zal het beamen, de Bocuse d’Or - die steevast plaatsvindt tijdens Horeca Life - biedt het culinair equivalent van een finale in de wereldbeker tussen Brazilië en Argentinië, overenthousiaste supporters inbegrepen. van 15 tot 17 september 2013 Brussels expo, Brussel
JAVA vakbeurs
JAVA wil u verleiden met tips, tricks, recepten, workshops en een karrevracht handige producten. van 24 tot 26 september 2013 Brabanthal, Leuven
www.java.eu
www.horecalife.be
De data en de plaatsen sommen we hier elk seizoen voor u op. De complete wegbeschrijving kan uw GPS u best vertellen. Want in onze sector is het meer dan ooit belangrijk om de vinger aan de pols te houden, de trends en tendenzen op te sporen, de nieuwe smaken en geuren te ontdekken, en de actoren uit onze sector persoonlijk te ontmoeten.
Debic Dessertdagen Laten we serieus blijven. Indien u de vinger aan de pols wilt houden wat er reilt en zeilt in onze sector, dan zal u van 5 tot 10 oktober uw beste Duits moeten bovenhalen en ogen, oren en smaakpapillen de kost moeten geven... in Keulen.
Debic is het hoofdmerk van FrieslandCampina voor de Europese foodservice markt. Al meer dan 40 jaar is Debic hét merk dat uitsluitend gewijd is aan de food professional. Tijdens de dessertdagen kan u kennismaken, proeven en gebruik maken van de zuivelgebaseerde producten van®Debic.
van 5 tot 10 oktober 2013 Keulen
30 september 2013 Destelbergen
www.anuga.com
www.debic.be
Megavino Er moet er één de grootste zijn, en die titel claimt Megavino met zijn 10.780 vierkante meter, 352 standhouders, 25.860 bezoekers en 32 vertegenwoordigde wijnlanden. Onze tip: gebruik het openbaar vervoer! van 18 tot 21 oktober 2013 Brussel
www.megavino.be
BBB Bezoek, beleef en laat u bedienen in Maastricht. Centraal thema is gastvrijheid en dat sluit naadloos aan bij het Bourgondische karakter dat deze regio kenmerkt. Gelijktijdig met deze vakbeurs vindt ook ‘Folie Culinair’ plaats waar u kan kennismaken met alles op het vlak van fine food. van 7 tot 9 oktober 2013 Maastricht
www.bbbmaastricht.nl
www.foodsmagazine.be
Anuga
79
AAN HET FORNUIS Food’s Magazine wordt op smaak gebracht door de redactie van Gondola Magazine. Contact: editorial@foodsmagazine.be - +32 (0) 15 627 900 Grafische vormgeving: Studio 605 - Pablo Tys & Jennifer Medina. Cover Art - Foto: Pablo Tys - Stylisme: Hendrik Bleyen. IN DE ZAAL Regie: Tel. +32 (0) 15 627 900 - Fax +32 (0) 15 627 901 Pierre-Alexandre Billiet - Tel. +32 (0) 15 627 900 - info@foodsmagazine.be TAFELS Dit magazine werd gedrukt op 10.000 exemplaren (cijfers uitgeverij)
Food’s Magazine is een publicatie van Food & Retail Expo sprl. Maatschappelijke zetel: Paleizenstraat 30, 1030 Brussel. Kantoren: Tervuuursesteenweg 605, 1982 Elewijt. Verantwoordelijke uitgever: Pierre-Paul Billiet, Kleine Wouver 96 - 1860 Meise. Alle rechten voorbehouden aan Food & Retail Expo bvba. VERSCHIJnT OOK In HET FRAnS
Nog iemand een koffie? Mag er nog iets bij? De rekening nemen wij met de glimlach op, de afwas ook. Bedankt voor uw bezoek en tot de volgende afspraak! In september, voor de geuren en kleuren van de herfst.
SILVER
BE/20/001
N TUURLIJK CRADLETOCRADLE CERTIFIED SILVER CM
Met veel trots stellen wij onze producten voor die Cradle to Cradle CertifiedCM Silver zijn. Dit zijn de eerste professionele schoonmaakmiddelen die het Cradle to Cradle CertifiedCM keurmerk dragen, in licentie van het Cradle to Cradle Products Innovation Institute. Deze producten op basis van natuurlijke ingrediĂŤnten hebben een uitstekende reinigingskracht. In dit nieuwe gamma introduceren we drie hooggeconcentreerde producten: Multi Daily, Multi Forte en San Daily. Kijk voor meer informatie op www.ecover-professional.com.
Zomer 2013 food’s
The perfect mix, No compromise.
4
Tonic Original Schweppes Premium Mixers