DEMO
Nummer 3, Naarjaar 2008
Vox Populi gaat over de politiek. In Simon zegt Joy op het eind: “Iedereen heeft het altijd over verleden en toekomst, maar het is het heden dat telt.’ Dat staat lijnrecht tegenover het idee van “regeren is vooruitzien”. Is dit een politiekmaatschappelijke paradox? “Laat ik het zo zeggen: waar Simon een 10-septemberfilm is, is Vox Populi meer een 12-septemberfilm. De stekelige kantjes daarvan schemeren door in de film. Het toekomstbeeld dat mensen hebben, dat er weinig vertrouwen in de leefcultuur is, dat we denken dat die zo lang onder druk kan staan. 10 september is een ode aan onze verworvenheden, maar op 12 september regeert de angst dat we die kwijtraken.” En waar komt de inspiratie voor de 12-septemberfilm vandaan? Het volkse gezin in Vox Populi bijvoorbeeld, waar is dat uit voortgekomen? “Nou ja, de familie van Ton Kas lijkt heel erg op mijn eigen familie. Mijn oom is zo. ‘Ja, dittes en dattes met die moslims!’ Maar als iemand die moslims zou gaan vervolgen, dan heeft hij er vier op zolder zitten. Klein hartje, weet je wel. Altijd naar de dodenherdenking, dan komt er een soort oerfatsoen naar boven. Als er iemand op een brommertje voorbij zou rijden tijdens de herdenking, dan schopt hij hem even van die brommer af en gaat dan weer rustig in de rij staan. Mompelt-‘ie nog wat over asociale jongeren…” Van zijn familie naar de politiek en zijn pvda-lidmaatschap, maar ook daar blijkt de familie een belangrijke rol te spelen. Wat bindt u nu eigenlijk aan de Partij van de Arbeid? “Tsja, dat is geschiedenis. Mijn moeder en mijn biologische vader, die waren allemaal typisch Jordanese communisten. Mijn opa’s ook enzo. Mijn ouders gingen scheiden toen ik acht was, en toen ging mijn moeder met een Duitse hippie. Hij was sociaal-democraat, en legde mijn moeder uit dat het communisme slecht was – dat het de rode fascisten waren. En hij nam mijn moeder mee naar Berlijn om te laten zien dat mensen doodgeschoten werden als ze ontsnapten. Hij was zelf lid van de SPD, en toen heeft hij mijn moeder overtuigd. Dat had toch wel een enorme impact op mijn opa. Zij is niet actief geworden, maar ze stemde wel altijd PvdA. En toen ik achttien was, werd ik lid van de PvdA. Er was altijd wel politieke betrokkenheid binnen onze familie, zonder dat het logischerwijs de PvdA was. Toen was de PvdA nog heel seculier, heel vrijdenkend met vrouwenrechten en homorechten. Toen was ik het over het algemeen nog heel erg met ze eens. Tegenwoordig denk ik dat emancipatie
wel wat prikkelender kan worden behandeld, en hecht ik belang aan het middden- en kleinbedrijf. Dingen die bij de VVD horen. “Ik was alleen maar passief lid, tot ik in aanraking kwam met Felix Rottenberg. Die zei: ‘nee, er zijn wel degelijk liberalen binnen de PvdA. Personen die het wel op willen nemen voor mensen die het echt niet kunnen, maar die wel willen voorkomen dat we ze doodknuffelen.” Maar hoe kan het dan dat Marriëtte Hamer het fractievoorzitterschap heeft bemachtigd? “Dat is gewoon verdelen van de macht. Op dit moment is ze meer een soort van euthanasiearts voor de Partij van de Arbeid. Nou ja, God, ik weet het niet. Voor mij is ze een onbeschreven blad – ik ken haar niet. Ze is een van de weinige kamerleden met wie ik géén contact heb. Maar ik betwijfel of ze contacten heeft met Paul Scheffer bijvoorbeeld. Of ze contact heeft met de ideologen van de partij. Ze
draaiende, maar ze helpen hem niet vooruit. Ik denk dat een partij die loopt van GroenLinks tot en met de VVD een aanwinst zou zijn voor de samenleving. Maar dan nog proef je toch dat er te veel zelf-manifestanten bij zitten. Heel LPFachtig – dat ze leiding willen geven aan hun beweging. Terwijl het pas wat zou zijn als ze heel serieus vanuit hun partij bezig gaan. “De hoogste inzet in de politiek zou moeten zijn dat deze vrijzinnige maatschappij intact moet blijven, dat mensen hun leven kunnen blijven leiden zoals ze dat nu doen. En dat mensen die hun vrijheid nog niet hebben bereikt, ondersteund worden om dat ook te bereiken. Dat onze kernwaarden gewoon solide zijn, en niet zomaar gerelativeerd worden.
“In die zin denk ik dat een nieuwe vrijzinnige beweging in principe conservatief is. We moeten behouden wat we hebben. Zaken zoals vrije partnerkeuze, vrijheid van meningsuiting, homorechten. Niet het gelijkheidsprincipe, maar rechtsgelijkheid. Gewoon, een faire burgerlijke maatschappij waarin mensen mogen geloven wat ze willen indien het maar een privézaak blijft. En dat is niet alleen menselijk en reëel en goed, het is ook nog heel succesvol. Maatschappijen waarin die gelijkberechtiging tussen mannen en vrouwen stevige vormen heeft, zijn ook de meest succesvolle maatschappijen, de meest welvarende maatschappijen. Dat zijn maatschappijen waar mensen dolgraag naar toe willen. En waar dat niet zo is, daar gaan mensen dolgraag van vandaan. “Ik denk dat het heel extroverte wereldbeeld, dat vrijdenken, ook economisch succesvol Vox Populi (2008) Volgens Terstall een 12 September film. is. En ik denk dat bepaald introvert gedrag alleen maar kan overleveren kruist nooit de degens met mensen als Scheffer op ongeletterdheid, en als het gesponsord over dingen die echt met visie en langetermijnwordt door oliedollars. Het is een ideologie dingen te maken hebben.” die niet kan overleven, die het op alle fronten aflegt. Maatschappijen die naar die regels We zien daar Scheffers Land van Aankomst zijn ingericht, kunnen ook niet zo gek veel. liggen. Bent u een aanhanger van hem? Er is geen islamitisch land dat ook maar een bromfiets produceert, bij wijze van spreken. Ja, Iran is nu in staat om een soort van Chinese “Ja, ik ben aanhanger van Scheffer. In 2000 zijderups-raket de lucht in te schieten, maar dat viel iedereen binnen de PvdA dan wel over gaat ook al mis! Ik denk dat als ze te afhankelijk hem heen, maar ik niet. Bolkestein vond ik ook blijven van golfolie, ze binnen 20 à 30 jaar een goed. Ik heb progressief altijd in de ouderwetse groot probleem hebben.” zin gezien, namelijk vrijdenken en individuele emancipatie en dat soort dingen.“ Dus u vindt kernenergie een goede manier om minder afhankelijk te zijn van deze Denkt u dat er een grond is voor een landen? nieuwe vrijzinnige partij? “Die is er wel ja. Probleem is dat de huidige partijen te veel in de nerven van de maatschappij zitten. De waterschappen tot en met de dinges: er zijn te veel mensen die belang hebben bij de partij-apparatsjiks. De baantjesmachine. En die apparatsjiks zijn per definitie niet de meest heldere denkers. Dat zijn niet de mensen die de partij vooruit zullen helpen. Ze houden hem wel
“Ja, dat vind ik wel.” Hij zwijgt even; heeft voor het eerst in het gesprek geen hapklaar antwoord. “Ja, dat vind ik wel... Je moet het niet uitsluiten in ieder geval.”
21