Aan tafel Over sociaal ondernemerschap Mariebecca “Je kunt je uit een slechte situatie knokken” Sharmila Angoelal “Meebewegen met het ritme van de dames”
Jaargang 1 | voorjaar 2019 Prijs € 6,95
Verzilveren van de tweede kans doen ze zelf, het bieden ervan is waar Rebelz voor staat! Daar zit je dan, met acute woordstress omdat je een
Rebelz is voor mij een manier om bij te dragen aan de
voorwoord moet schrijven. Een voorwoord voor het eerste
maatschappij. Een manier die helemaal bij mij past. Lekker
(digitale) Rebelz Magazine. Een magazine dat we met veel
eten en vrouwen empoweren en verder helpen! Want
plezier en trots presenteren. Met achtergrondartikelen,
schadevrije detentie is niet evident. Rebelz slaat een brug
inspirerende interviews van onze deelnemers, mooie
tussen mensen in gevangenschap en mensen buiten de
recepten om thuis mee te experimenteren, nieuws rond
gevangenismuren. Die ‘uitwisseling’ geeft gedetineerden
onze Rebelz-restaurants, enzovoorts. We geven hiermee
de erkenning dat ze volwaardige mensen zijn in de
graag een inkijkje in de voortgang en ontwikkelingen rond
samenleving. Het voorkomt isolement en vervreemding
ons unieke culinaire en sociale concept.
en draagt al vroeg bij aan het aanscherpen van sociale en communicatieve competenties.
Rebelz Magazine maakt ook duidelijk waar het concept
Rebelz is daarmee een sociale onderneming. Net als
Rebelz voor staat. Door goede en fijne horeca te bieden,
Brasserie Up en Generous Minds. Het uitwisselen van
ontstaan leer-werkplekken waar gedetineerde vrouwen zo
onze worstelingen en de noodzakelijke intrinsieke drive
vroeg mogelijk in hun detentie de kans wordt geboden om
om impact te maken, is interessant beschreven in een
weer in de maatschappij terug te keren. Zonder VOG, maar
van de artikelen in dit blad. Ook o.a. in deze editie: twee
wel met een dosis enthousiasme en ambitie om een nieuw
ex-gedetineerde vrouwen die boeiend vertellen over hun
vak te leren.
terugkeer in de maatschappij na hun detentie en twee trajectcoaches over hun bijdrage aan het bieden van
Waarom Rebelz-restaurants nodig zijn? Vorige week las ik
nieuwe kansen. Ik wens u veel leesplezier!
ergens de uitdrukking: ‘Op verandering hopen zonder er zelf iets voor te doen, is als op het treinstation wachten op
Karin Nijman
een boot.’ Dit besef past goed bij wat we bij Rebelz beogen,
Initiatiefnemer Rebelz en Stichting Back on Trek
namelijk de kans op recidive verminderen met fijne horeca die zich toelegt op het bieden van kansen en daarmee zo vroeg mogelijk reïntegratie op de arbeidsmarkt mogelijk maken. Want dan heb je kennis en ervaring opgedaan in een nieuw vakgebied en die verzilverd met een diploma. Daarmee krijg je een betaalde baan en met het salaris is het weer mogelijk om huisvesting te organiseren. Zo vinden kinderen weer een veilige plek bij hun eigen moeder, om op te groeien met eigenwaarde en zelfvertrouwen. Voor een detentievrije toekomst!
5
REBELZ MAGAZINE
Colofon Rebelz Magazine Concept Dutch Image Factory Initiatief Stichting Back on Trek in samenwerking met Rebelz Eindredactie Samantha Kagie Redactie Eugene Daams, Marjon Hoogesteger, Samantha Kagie en Karin Nijman Coverfoto Eugene Daams | Dutch Image Factory Fotografie Eugene Daams en Wendy Pronk Teksten Marjon Hoogesteger | MarjonSchrijft Marketing & communicatie Stichting Back on Trek
Streetchique en edgy
Productie & vormgeving Chris Russell Oplage 1000 exemplaren Verspreiding Belangstelling voor Rebelz Magazine? Mail naar communicatie@rebelz.nl Bedankt Ministerie van Justitie en Veiligheid, programma Koers en Kansen, CityLab010, Exodus, Stichting Doen, Start Foundation, Rabobank Foundation, VSB Fonds, Fred Foundation © 2019 Op Rebelz Magazine rust copyright. Inhoud uit Rebelz Magazine mag alleen met schriftelijke toestemming van de initiatiefnemers worden overgenomen. Het ongevraagd door- of opsturen van tekst en/of foto’s (ook digitaal) geschiedt op eigen risico. Volg ons op
Diploma geeft zelfvertrouwen
Inhoudsopgave Voorwoord
4
Aan tafel Over sociaal ondernemerschap
8
“Rebelz biedt ex-gedetineerde vrouwen een kans” 10 Samantha Kagie
Vanbinnen brandt het vuur
“Je kunt je uit een slechte situatie knokken” Mariebecca
12
“Meebewegen met het ritme van de meiden” Sharmila Angoelal
14
“Ik doe mijn best en God doet de rest” Guccel
16
“Kijk naar wat je wél kunt” Marlou Westhoff
18
“Diploma is krachtig alternatief voor verkeerde dingen” Antoine Defesche
Rebelicious
Vooruit in plaats van achteruit
20
“Niet iedere vrouw haalt de eindstreep” Carola Vessies
22
Rebelz Masterclass met Soenil Bahadoer
24
“Niet de eeuwige crimineel” Jörgen van der Veer
26
“Rebelz-vrouwen leren veel in een jaar” Nikita de Graaf
28
De smaken van Rebelz Rebelicious
30
“Stoer en chique met een geintje” Thijs Kelder
34
“Wow-factor = aandacht” Jeroen Everaert
36
Aan tafel Sociale ondernemingen zijn bedrijven met een hoger doel. Een missie. Maar wat is er nou voor nodig om dat hogere doel, die missie, te kunnen bereiken? Waar loop je als sociaal ondernemer tegenaan? En wat zijn de valkuilen? Rebelz-initiatiefnemer en –eigenaar Karin Nijman nodigde sociaal ondernemers Ronald Beuk van Generous Minds en Willem Govers van Brasserie Up bij haar aan tafel uit om daar aan de hand van een aantal thema’s eens een goed gesprek over te hebben. Sociaal ondernemen: vanbinnen brandt het vuur Willem: “Met lunchroom Brasserie Up help ik via een leerwerktraject ex-verslaafden hun leven weer op orde te krijgen. Als ex-verslaafde weet ik hoe moeilijk dat is. Als je eenmaal clean bent en je zit daarna thuis op de bank, zonder perspectief, dan val je weer terug. Dat is mij ook overkomen. Mijn geluk was dat ik voorafgaand aan mijn tweede opname in een verslavingskliniek had gesolliciteerd als zij-instromer in het onderwijs en was aangenomen. Toen ik eruit kwam, kon ik aan de slag. Dat heeft me op de been gehouden en dat gun ik iedereen. De start van Brasserie Up was moeilijk. Ik kreeg nauwelijks financiële steun. Maar ik dacht: dit bedrijf móet er komen; ik ga het
Ronald Beuk | Generous Minds
gewoon doen.”
graag laten zien dat we met elkaar de samenleving beter kunnen maken. Dat gevoel zit diep vanbinnen. Sowieso moet als sociaal ondernemer de drive voor wat je doet intrinsiek zijn, denk ik. Want wat je allemaal tegenkomt, hoe je tegen de stroom in moet doorzetten om je doel te bereiken. Of om überhaupt de volgende stap te kunnen zetten ... Als het dan niet heel erg vanbinnen brandt, dan laat je het gewoon los, laat je het gaan.”
Intrinsieke drive: voordeel of valkuil? Ronald: “De wereld gaat een beetje naar de klote. Alleen als
Karin Nijman | Rebelz
we het anders gaan doen, anders gaan ondernemen, wordt het beter. Generous Minds helpt sociale ondernemingen
Karin: “Ik ben in 2016 begonnen met het restaurant Rebelz
met kennis en kapitaal om meer maatschappelijke impact
aan de Rotte. Mijn missie is om met goede horeca, waar
te creëren. Sociaal ondernemen is een algemene tendens
mensen graag komen, ex-gedetineerde vrouwen een
die niet meer om te keren is. Steeds meer mensen willen
tweede kans in het leven te bieden. Maar ik wil ook heel
ondernemen, werken op zo’n manier dat iedereen er beter
REBELZ MAGAZINE
8
van wordt. Ik zie dat sociaal ondernemers bij tegenslag
haar eigen theehuisje. Dat is genoeg motivatie voor mij om
vanuit hun intrinsieke drive vaak veel langer doorgaan dan
door te gaan.”
een reguliere ondernemer. Dat kan een voordeel zijn, maar
Karin: ‘Herkenbaar. Bij onze diploma-uitreiking vorig jaar,
ook een valkuil. Dat je maar doorgaat terwijl het zakelijk
was ook het 2-jarig dochtertje van een van de dames
gezien eigenlijk gewoon niet klopt.”
aanwezig. Toen zei ik ook: ‘Er zijn allerlei redenen om met
Willem: “Ik herken wel wat je zegt. Als je je blind staart
Rebelz door te gaan, maar dat kleine meisje is er zeker één
op het doel dat je wilt bereiken, verlies je andere dingen
van.’”
uit het oog. Met Brasserie Up zitten we in Den Haag vlak
Ronald: “In het begin dacht ik regelmatig bij mezelf: ga
naast de Frederikstraat met al zijn winkels, eettentjes en
toch eens iets normaals doen! Nu heb ik dat eigenlijk
cafeetjes. De reden: daar betalen we minder huur. Maar
nooit meer. Waarom? Doordat we inmiddels met Generous
het zit dus ook niet in de loop. Het is sleuren, sleuren,
Minds hebben aangetoond dat het klopt wat we doen en
sleuren. Ik heb dagen gehad met een tientje omzet. Sta je
de positieve impact ons de energie geeft.”
daar met acht leerlingen. De leerlingen leren niets en het gaat kriebelen vanbinnen, want je ziet dat de huur er ook weer aankomt.”
Sociaal doel, hartstikke mooi, maar het blijft een bedrijf Ronald: “Ik zou als sociaal ondernemer altijd richting commercieel succes werken. Het maakt je als bedrijf minder kwetsbaar als je het redt zonder subsidie. En zo toon je ook je maatschappelijke impact aan. Als jij zoveel mensen terugbrengt naar de maatschappij, kun je uitrekenen hoeveel kosten je de overheid bespaart.” Karin: “Op dit moment worden we nog financieel gesteund door diverse fondsen en het ministerie van Justitie en Veiligheid. Daardoor kunnen we de opleidingen financieren en de salarissen betalen. Dat geeft heel veel rust. Maar het doel is inderdaad wel dat het geheel van opleidingen, coaching en restaurant zwarte cijfers schrijft.” Willem: “Om Brasserie Up draaiende te houden, heb ik mijn verdienmodel aangepast en werk ik nu in onderaannemerschap als dagbesteding. Vorig jaar zijn we in Zoetermeer begonnen op een tweede locatie, in stadsboerderij De Weidemolen. Daar hebben we net een contract gekregen voor de Wmo.”
Willem Govers | Brasserie Up
Waar ben ik aan begonnen? Willem: “Haha, dat denk ik dagelijks! Maar dan moet ik ook altijd meteen terugdenken aan mijn eerste leerling. Toen zij – ze was destijds 21 – haar diploma kreeg, zei ze tegen mij: ‘Als ik jou niet was tegengekomen, was ik al dood geweest.’ Nu doet ze mbo op niveau 3 en runt ze in het weekend
9
REBELZ MAGAZINE
Back on Trek-voorzitter Samantha Kagie
“Je gunt die dames de vrijheid om zelf hun leven in te richten” Jaarlijks verdwijnen in Nederland zo’n drieduizend vrouwen achter de tralies. Als ze weer buiten staan, zijn hun problemen vaak niet voorbij. Stichting Back on Trek trekt zich het lot van deze vrouwen aan en opende in 2016 het eerste Rebelz-restaurant. Het doel: ex-gedetineerde vrouwen een kans op een carrière in de horeca bieden. Na een vliegende start en de opening van nog twee restaurants, droomt Back on Trek-voorzitter Samantha Kagie grootse dromen. “Hoe fantastisch zou het zijn als we jaarlijks honderd vrouwen konden helpen!”
niet kunnen lezen en schrijven. Op deze manier kunnen we ze toch helpen.” Daarnaast helpt de subsidie om te durven dromen, zegt Samantha. “Hoe fantastisch zou het zijn als we jaarlijks honderd vrouwen konden helpen. Op naar tien Rebelz!”
Baken De drive om de vrouwen van Rebelz te helpen, heeft veel te maken met het contrast met Samantha’s eigen leven, denkt ze. “Ik ben bevoorrecht; heb het zelf ontzettend goed. Onze kandidaten komen uit een omgeving waar zij niets voor zichzelf kunnen beslissen. In de gevangenis
Stichting Back on Trek zet zich in voor kwetsbare groepen
wordt alles voor ze bedacht en beslist. Ik ben geboren en
in de samenleving. Met Rebelz heeft de stichting haar eigen
getogen in Den Haag. De duinen, het strand, de zee … Je
leer-werkhorecabedrijf voor ex-gedetineerde vrouwen. “Hier
gunt die meiden dat vrije gevoel, de vrijheid om zélf hun
brengen we onze kandidaten de vaardigheden bij om als
leven in te richten. Om voorbij de horizon te kijken. Rebelz
gastvrouw of kok aan de slag te kunnen”, vertelt Samantha.
en het doel van dit programma vormen hun baken daarbij.
“Wij bieden ze de mogelijkheid om een diploma te halen
Soms varen we er in een rechte lijn naartoe en een andere
en daarna aan de slag te gaan binnen of buiten Rebelz. We
keer gaat het met een omweg. Maar we houden het altijd
trainen en steunen ze. En minstens zo belangrijk: we leren
in het oog.”
ze om weer werknemer te zijn. Natuurlijk mogen ze bij ons meer fouten maken dan bij een reguliere werkgever. Maar als ze te laat komen bijvoorbeeld, spreken we ze wel aan
De rebel in Samantha
en leggen we uit waarom het belangrijk is dat ze op tijd
“Het meest rebelse dat ik ooit in mijn leven heb gedaan,
komen. En dat áls ze te laat komen, ze dat even moeten
is zonder twijfel dat ik getrouwd ben met mijn twintig
laten weten.”
jaar oudere leraar Engels. Mijn vader was heel erg tegen
Dat de aanpak werkt, blijkt uit de vier gediplomeerden die
onze relatie. Maar liefde laat zich niet leiden. En ik zei
Rebelz vorig jaar afleverde. “Als je ze zag stralen bij de
toen al tegen hem: ‘Jullie worden de beste vrienden.’
diploma-uitreiking, hoe trots ze waren ... Hun eigenwaarde
Dat zijn ze ook geworden, al heeft het wel wat langer
schoot ter plekke tien meter omhoog!”, lacht Samantha.
geduurd dan ik graag had gezien.”
Tien Rebelz Het Rebelz-concept staat met de opening van drie restaurants en de eerste afgezwaaide gediplomeerden als een huis. “Een goed moment om een professionaliseringsslag te maken met de stichting én met Rebelz”, zegt Samantha. Mooie opsteker daarbij is de subsidie die Back on Trek onlangs toegekend kreeg van het programma Koers en kansen van het ministerie van Justitie en Veiligheid. “Daarmee kunnen we daadwerkelijk die professionaliseringsslag maken en het aanbod voor de dames verbreden. Ze leren lezen en schrijven, bijvoorbeeld. Volgens ons eigen regels laten we namelijk in principe geen vrouwen toe tot Rebelz als ze
REBELZ MAGAZINE
10
Rebelz’ Mariebecca
“Ik laat mijn dochter zien: je kunt je uit een slechte situatie knokken” Het ging met vallen en opstaan, maar dat maakte de blijdschap en trots er niet minder om. Afgelopen zomer rondden de eerste ex-gedetineerde vrouwen het leer-werktraject bij Rebelz aan de Rotte af met een diploma van de Horeca Academie. Onder hen Mariebecca. Zij kijkt terug op een pittige periode waarin zij uiteindelijk niet alleen haar diploma behaalde, maar óók een baristawedstrijd won én een doorstart maakte bij Rebelz aan de Rotte!
ben je echt met de gasten bezig en dat is toch wat ik het leukst vind. Een praatje maken met de mensen. Wat ik het moeilijkst vond? Het proefexamen van de opleiding. Dat was echt éng. Ik wist dat ik het kon, maar ik was helemaal shakerig; voelde me ook heel erg bekeken. En op het echte examen: niks aan de hand!”
Heeft Rebelz je veranderd? “Zeker. Andere mensen merken dat ook aan mij. Gisteren werd er nog gezegd: je bent echt gegroeid, je wordt
2018 was een mooi jaar voor jou!
scherper. Ik heb ook meer zelfvertrouwen gekregen. En
“Absoluut. Hoogtepunt was echt het halen van mijn
ik heb nee leren zeggen. In het begin had ik daar moeite
diploma aan de Horeca Academie. Dat is wel met vallen en
mee. Mijn coach heeft mij daar heel erg mee geholpen. Die
opstaan gegaan, hoor. In het begin kwam ik regelmatig niet
zei: ‘Niks ja, néé. Blijf gewoon in jezelf zeggen: nee, nee,
opdagen, of was ik te laat. Maar op een gegeven moment
nee.’ Inmiddels heb ik het wel afgeleerd, hoor: ‘Nee, het
kwam het besef: ik moet doorgaan, volhouden. Anders kom
gaat niet. Sorry.’ Je kunt jezelf nu eenmaal niet in tweeën
ik nergens. Dus dat heb ik gedaan.”
splitsen.”
Wat zorgde ervoor dat de knop bij je omging? mamma. Dat ze een voorbeeld aan mij kan nemen. Want
En je hebt de baristawedstrijd van het Gastronomisch Gilde tijdens de horecavakbeurs Gastvrij Rotterdam gewonnen!
er speelt ook van alles in haar leven. Ze zit nu in de
“Ja! Geweldig hè?! Zenuwslopend was dat! Niet normaal! Ik
jeugdgevangenis. In oktober komt ze vrij. Ik wil haar laten
vormde samen met een leerling van de Horeca Academie
zien hoe je je uit een slechte situatie kunt knokken en je
een team. Je moest bepaalde koffies maken en naar de jury
leven weer de goede kant op kunt sturen.”
lopen. Mijn handen trilden zó dat onderweg bijna alles uit
“Ik heb een dochter van 17. Ik wil dat ze trots is op haar
mijn handen viel. Wat het mooie was: uiteindelijk hebben
Wanneer hoorde je van Rebelz?
we gewonnen omdat we zo goed samenwerkten. Terwijl we
“Na mijn detentie kwam ik in een traject van Werk &
elkaar die ochtend pas voor het eerst hadden ontmoet!”
Inkomen terecht, van de gemeente Rotterdam. Toevallig zag mijn coach dat Rebelz mensen zocht. Ik dacht: laat ik
Hoe zie je de toekomst?
het maar eens proberen. Dat heeft goed uitgepakt.”
“Ik werk nog steeds bij Rebelz aan de Rotte. Nu als assistent-bedrijfsleider. Ik wil blijven leren. Verder groeien,
“Had je ervaring in de horeca?”
richting bedrijfsleider. De Horeca Academie heeft dat
“Ja, op mijn zestiende had ik mijn eerste horecabaan. Dat
pakket alleen (nog) niet. Ondertussen heb ik wel via het
was een bijbaantje. Ik deed toen namelijk een heel andere
e-learningsysteem van de academie allerlei certificaten
opleiding, tot laborant. Maar mijn passie lag in de horeca.
gehaald, zoals HACCP (hygiënecode voor de horeca, red.)
Bovendien was het op dat moment best moeilijk om
en kennis over allergenen. Die heb ik allemaal in the
werk te vinden als analist of laborant. Dus ben ik na mijn
pocket! En er zijn nog dagcursussen die ik kan volgen om
opleiding destijds in de horeca verdergegaan. Nu ben ik er
nog beter te worden in wat ik nu doe. Want het kan altijd
niet meer weg te slaan!”
beter. Daarnaast helpt het volgen van cursussen mij om op
Hoe heb je het leer-werktraject bij Rebelz ervaren?
en mezelf ontwikkelen. En doe ik stappen vooruit in plaats
“Goed. Vooral de restaurantavonden vond ik leuk. Dan
van terug.”
het goede pad te blijven. Zo blijf ik naar dingen uitkijken
13
REBELZ MAGAZINE
Trajectcoach Sharmila Angoelal
“Meebewegen met het ritme van de dames” Trajectcoach Sharmila Angoelal was erbij toen de eerste ex-gedetineerde vrouwen aan hun traject bij Rebelz aan de Rotte begonnen. “We wisten het einddoel, een horecadiploma en een baan buiten Rebelz, maar hoe we daar moesten komen? Dat hebben we met vallen en opstaan geleerd.”
Vallen en elders opstaan Sharmila zag ook enkele vrouwen struikelen over de hobbels. “In het begin denk je dan natuurlijk wat zonde dat iemand uitvalt. Maar wat je eveneens zag: een aantal van die vrouwen vonden dan toch elders hun plek. Die hadden bij ons net dat opstapje gekregen en voldoende zelfvertrouwen om vanuit hun eigen kracht en talenten
Sharmila ziet het nog zó voor zich: de eerste Rebelz-
hun ambities en dromen na te streven. Dat is net zo goed
diploma-uitreiking ooit. Een mooie zomerse dag in 2018. Vier
winst. Ik kan daar alleen maar ontzettend trots op zijn.”
vrouwen, in hun volle kracht. Met een nieuw zelfvertrouwen
Ze is even stil en vervolgt dan: “Weet je, iedereen heeft
stonden ze daar. Te stralen. Voor het eerst een diploma.
zijn eigen levensreis. Vergelijk het maar met de symboliek
Voor het eerst een baan. Klaar voor de volgende stap. “Op
van een labyrint. De spiralen staan voor de levensweg.
dat moment besef je: hier hebben we het voor gedaan.” Ze
Die cirkelen naar het midden, naar het doel. Als je in een
lacht. “Maar het was wel een weg met hobbels en bobbels.”
labyrint loopt, kom je altijd in dat midden uit. Het enige wat je daarvoor hoeft te doen, is te focussen en vertrouwen te
Terug naar 2016. De beginperiode van Rebelz. “Het was
hebben. De dames bij Rebelz zoeken ook hun doel. En ook
natuurlijk een nieuw project. We moesten alles met elkaar
die weg komt altijd in het midden, bij henzelf uit.”
uitvinden”, vertelt Sharmila. “Ook in de begeleiding van de vrouwen. Wat werkt, wat werkt niet? We hadden het einddoel heel helder voor ogen. Maar hoe we daar moesten
De rebel in Sharmila
komen? Dat was maar zien; dat ging met vallen en opstaan.
“Toen ik nog studeerde, ben ik tijdens een college
Wat ik heb geleerd, is dat je moet meebewegen met het
eens heel erg tegen een, best wel bekende, professor
ritme van de meiden. Want je kunt wel een heel mooi
ingegaan. Ik was ervan overtuigd dat zijn verhaal niet
plaatje in je hoofd hebben, zíj zijn degenen die het moeten
klopte, dus ik ging er echt vol in. Die hele collegezaal
doen. En dan zie je dat het voor hen echt laveren is tussen
zat met zijn tanden op elkaar geklemd. Ik had het
de opleiding, het werk, wat ze hebben meegemaakt en wat
natuurlijk helemaal niet goed, maar op dat moment
ze nog steeds aan bagage bij zich dragen. Uiteindelijk is het
was ik overtuigd van mijn gelijk. Nog steeds zegt mijn
traject bij iedere vrouw maatwerk.”
studievriendin van toen: ‘Dat jij dat durfde.’ Want eigenlijk was ik juist altijd heel erg braaf, haha!”
Vertrouwen Gaandeweg ontdekte Sharmila wat de ex-gedetineerde vrouwen gedurende hun periode bij Rebelz het hardst nodig hebben. “Vertrouwen. Dat iemand weer ziet wie ze zijn, los van hun verleden. Die vertrouwensband is belangrijk om dingen op te kunnen lossen. Als deze vrouwen uit de gevangenis komen, speelt er vaak nog van alles. Rondom financiën, relaties, de kinderen. En als je leven niet op orde is, is eigenlijk alles wankel. Dan zijn er ook altijd dingen waarom ze niet naar Rebelz kunnen of willen komen. Als er een issue op het werk geweest is, bijvoorbeeld. Het kost tijd en interventie om zo’n dame er weer bij te halen. Ze moeten leren dat er op elke werkplek weleens wat gebeurt en hoe ze daarmee om kunnen gaan zonder dat het heel groot wordt.” REBELZ MAGAZINE
14
Rebelz’ newbee Guccel
“Ik doe mijn best en God doet de rest” Als iemand weet dat detentie niet per se hoeft te betekenen: één keer, maar nooit weer, is het wel Guccel. Meerdere keren stapte ze door de gevangenispoort naar buiten met het plan daar nóóit meer terecht te komen. Om zich er een poos later toch weer terug te vinden. Een hard gelag. Want het gevangenisleven viel ook de stoer overkomende Guccel zwaar. Via Rebelz probeert ze haar leven weer op de rit te krijgen.
er wel weer even inkomen, hoor. Tegelijkertijd realiseerde ik me ook dat dit waarschijnlijk het werkleventje zou worden zodra ik weer ik buiten was. Tijdens dit programma hoorde ik voor het eerst van Rebelz.”
Rebelz ”Rebelz biedt mij een mooie kans om mijn leven weer op de rit te krijgen. Toch twijfelde ik in eerste instantie of ik aan het traject wilde beginnen. Ik zou dan namelijk toch weer tussen de gedetineerde en ex-gedetineerde vrouwen
Detentie
terechtkomen. En ik wilde juist uit dat circuit. Opnieuw
“In 2006 zat ik voor het eerst een lange periode vast. Twintig
starten. Na een gesprek met Karijn (Nijman, red.) heb ik
maanden. De eerste vier maanden zat ik in beperkingen.
het toch een kans gegeven. Daar ben ik blij om. Het bevalt
Dat was heel zwaar. Je weet niet wat er allemaal gaat
me hier wel. Ik had verwacht dat het hectischer zou zijn. In
gebeuren en wat er op je afkomt. Je hebt geen contact
de gevangenis zit je de hele dag op elkaars lip; er is verder
met de buitenwereld. Alles wat per post naar buiten gaat
geen afleiding, Dat beeld had ik dus ook bij Rebelz. Maar
en naar binnen komt wordt gelezen door de officier van
als je hier zit … alleen het uitzicht op het water biedt al
justitie. En als je dan uit beperkingen komt, moeten heel
afleiding. Nu ben ik maandag hier bij Rebelz aan de Rotte
veel dingen worden geregeld. Dan heb je mensen nodig die
en doordeweeks werk ik in het fort. Ik heb ook nog een
je kunt vertrouwen met je pincode, je wachtwoorden. Je
gesprek gehad bij het Sheraton Hotel in Amsterdam, die
hebt maar tien minuten om te bellen. Zul je zien dat de
hebben ook een samenwerking met Nieuwersluis. Maar ik
persoon die je nodig hebt net bezig is. Dat vind ik een van
voelde me daar niet thuis, vond de omgeving – de gasten
de moeilijkste dingen van vastzitten, dat je afhankelijk bent
en het personeel – te zakelijk.”
van anderen om dingen voor je te regelen. Het is wachten, wachten, wachten. Piekeren. Accepteren hoe de dingen
Zeg nooit nooit
gaan op dat moment en dat dit je leven is de komende tijd.
“Ik voel me goed bij Rebelz, geaccepteerd. Mijn ambitie is
Je wilt je gevoelens uiten, maar met wie kan je praten? Wie
om ooit mijn eigen tent te runnen. Hier in Rotterdam of op
is te vertrouwen? Soms zou je uit frustratie wel een stoel
de Antillen. Of ik dan nooit meer vast kom te zitten? Je
tegen het raam willen gooien. De gevangenis heeft mij ook
weet van tevoren niet wat er kan gebeuren in je leven. Ik
veranderd. Mijn vertrouwen in mensen is aangetast. Zelfs je
zeg dus nooit nooit. Maar ik zeg óók: ik doe mijn best; God
beste vrienden kunnen daar op een dag je vijand worden.”
doet de rest.”
De laatste keer “Tijdens mijn laatste detentie in Nieuwersluis mocht ik meedoen aan het programma PDMA (Participerende Detentie en Maatschappelijke Arbeid, red.). Het betekende dat ik zowel binnen als buiten de gevangenis kon gaan werken. Nadat ik eerst in de mess van de penitentiaire inrichting had gewerkt, werd ik uitgenodigd om bij de horeca van Fort Nieuwersluis te komen werken. Dat ligt vlak bij de gevangenis. Een leuke kans. Ik heb vroeger veel in de horeca gewerkt; het is een mooi vak. Als je mensen eten en drinken geeft, daar worden ze altijd blij van. Maar ik moest
17
REBELZ MAGAZINE
Trajectcoach Marlou Westhoff
“Ik laat ze zien wat ze wél kunnen” De weg omhoog gaat voor de ex-gedetineerde vrouwen van Rebelz lang niet altijd over rozen, om maar eens een open deur in te trappen. Rebelz werkt daarom met trajectcoaches die de vrouwen begeleiden naar hun ultieme doel: een succesvolle terugkeer in de samenleving. Marlou Westhoff is zo’n coach.
Het is een deel van haar werk waar Marlou veel voldoening uithaalt. “Het is mooi om de vrouwen op deze manier te zien groeien. Zo had ik een kandidaat die niet kon lezen en schrijven. Toen ik een taalcursus opperde, was ze eerst sceptisch. Nu volgt ze een taalcursus van een jaar!”
Binnen de lijnen houden Maar zoals eerder gezegd, gaat het traject niet altijd over
“Ja, je moet inderdaad best stevig in je schoenen staan
rozen. “De ene kandidaat is wat lastiger te bereiken dan
voor deze functie”, lacht Marlou nadat ze heeft uitgelegd
de ander”, zegt Marlou. “Dan moet je een stapje harder
wat ze allemaal doet als trajectcoach. “Ik begeleid de
zetten. Ik vergelijk het altijd maar met voetbal. Ik speel zelf
vrouwen direct vanaf hun start bij Rebelz. Dat richt zich
ook. Mijn positie in het veld is links- of rechtsbuiten. In
voor een deel op praktische zaken. Ik ben veel bezig met
de aanval dus. Dat betekent: gáán. En dreigt de bal buiten
uitkeringsaanvragen, het regelen van huisvesting en wat de
het veld te komen, dan ren ik er keihard achteraan om ‘m
vrouwen nodig hebben om op het werk te kunnen komen.
binnen de lijnen te houden. Zo gaat het met deze vrouwen
Maar ook met de situatie rondom de kinderen als die er
ook.”
zijn. Als de vrouwen na hun detentie weer thuiskomen, moeten ze opnieuw een band opbouwen met elkaar. Dat kan lastig zijn.”
De rebel in Marlou
Daarnaast begeleidt Marlou de vrouwen op het werk.
“Zo’n tien jaar geleden fietste ik ’s nachts na een héél
“Ik heb zelf jarenlang fulltime in de horeca gewerkt. Die
gezellig strandfeestje naar huis. Onderweg zag ik ineens
ervaring komt me in deze functie goed van pas. Laatst had
een grote, oranje pylon op straat staan. Ik had zo’n
ik een kandidaat die het lastig vond om de gasten in het
bagagerekje voor op mijn fiets en besloot spontaan dat
restaurant te benaderen. Maar gasten zijn natuurlijk het
het wel grappig was om die pylon erop te zetten. Niet
eerste waar je mee te maken hebt als je in de horeca werkt.
heel snugger, want daardoor zag ik eigenlijk niets meer.
Samen ga je dan gaan kijken waar dat gevoel vandaan komt
Op een gegeven moment kwam dan ook de politie naast
en een oplossing zoeken.”
me rijden. Of ik wel wist dat ik gearresteerd kon worden voor diefstal; ik had immers gestolen van de gemeente.
Zelfvertrouwen
Het liep gelukkig met een sisser af. Nou ja, en met een
Het coachingstraject van Rebelz heeft als ultiem doel het
boete voor rijden zonder licht ...”
behalen van een horecadiploma, uitstroming naar een ander horecabedrijf en daarmee een succesvolle terugkeer in de samenleving. Om daarin te kunnen slagen, hebben de ex-gedetineerde vrouwen bij Rebelz in de eerste plaats zelfvertrouwen nodig, vindt Marlou. “Je moet als trajectcoach daarom vooral de kwaliteiten van de vrouwen benadrukken. Ik laat ze liever zien wat ze wél kunnen dan dat ik kijk wat er achter ze ligt en wat daar verkeerd is gegaan. Ik ga ze ook niet zeggen wat ze wel of niet moeten doen. Het gaat erom dat je ze de juiste kant opduwt, zonder letterlijk te duwen. Tijdens de coachingsgesprekken laat ik ze daarom zelf nadenken als ze ergens tegenaan lopen. Wat zou nou de beste beslissing zijn?”
REBELZ MAGAZINE
18
Antoine Defesche, directeur Horeca Academie
“Ons diploma is een krachtig alternatief voor verkeerde dingen” Als je ex-gedetineerde vrouwen een kans wil bieden op een mooie toekomst in de horeca, dan moet je ze natuurlijk wel de nodige skills meegeven. Rebelz’ opleidingspartner van het eerste uur is de Horeca Academie in Den Haag. Een perfecte match, want ook daar geloven ze dat iedereen een tweede kans verdient.
tussen de tachtig en negentig procent, bewijzen dat onze aanpak werkt.” De leerlingenpopulatie bij de Horeca Academie is gemiddeld 26 jaar oud. “Onze leerlingen zijn vaak omscholers, maar ook mensen die in de horeca beland zijn en een diploma willen halen. Verder werklozen, een kleine groep gedetineerden en enkele statushouders. En nu dus ook de vrouwen van Rebelz.”
“Sterker nog, met dat doel is de Horeca Academie eigenlijk opgericht”, lacht Antoine Defesche, directeur en mede-
Andere route
oprichter van de privéschool. “Vanuit Threewise, de
De Horeca Academie is sinds de start van Rebelz aan de
zorgacademie die ik samen met mijn compagnon Roland
Rotte de opleidingspartner van Rebelz. Een keer in de
de Groot run, startten we een aantal jaren terug het project
week gaan docenten van de academie naar Rotterdam
‘Koken naar een baan’. Ook toen was er al een tekort aan
om in het restaurant van Rebelz kooklessen en lessen in
koks. Wij wilden werklozen opleiden voor het vak en zo aan
gastvrouwschap te geven aan de ex-gedetineerde vrouwen
werk helpen. Dat project was meteen een groot succes en
die daar aan hun toekomst werken. “Wij leren hun feitelijk
werd zo in feite de opstap naar de Horeca Academie.”
dezelfde vaardigheden als onze leerlingen hier aan de academie, alleen is het opleidingstraject wat anders
Rebelse aanpak
ingericht (zie ook het interview met Carola Vessies op
De Horeca Academie is met een breed aanbod van
pagina 23).”
praktijkgerichte
verschillende
Dat de route die de vrouwen van Rebelz richting hun di-
opleidingsniveaus de commerciële tegenhanger van de
horecaopleidingen
voor
ploma bewandelen anders is dan de route die de leerlingen
regionale opleidingencentra (roc) voor mbo-opleidingen.
van de Horeca Academie nemen, heeft te maken met de
“Maar wij zijn wel echt anders dan een roc”, zegt Antoine.
achterliggende problemen bij de vrouwen, legt Antoine
“Wij hebben superkleine klassen, met maximaal veertien
uit. “Privé hebben ze dingen vaak niet goed voor elkaar.
studenten. En bij ons staan er vakmensen voor de klas
Ze kampen bijvoorbeeld met alcohol- en drugsgebruik,
die zijn opgeleid tot docent. Verder geven we geen
schulden en relatie- en huisvestingsproblemen. Dat heeft
theorielessen. Die hebben we ondergebracht in een online
zijn weerslag op hun deelname aan de lessen. Dan komen
leeromgeving. De studenten behandelen die stof in hun
ze (veel) te laat opdagen of helemaal niet. Dat heeft weer
eigen tijd. Wij monitoren de voortgang. Bovendien hebben
gevolgen voor het lesprogramma.”
we theorie waar mogelijk afgeschaft. Voor een officieel mbo-diploma bijvoorbeeld, zijn vakken als Nederlands,
Duurzame tweede kans
rekenen en burgerschap verplicht. Bij die lessen kijken we
Afgelopen zomer rondden de eerste vier Rebelz-dames
wat iemand al kan en krijgt hij alleen de stof die hij nog
hun opleiding tot kok (drie) en gastvrouw (een) van de
nodig heeft. We zorgen dus voor zo min mogelijk ballast.
Horeca Academie af. Op 2 juli namen ze hun Horeca
Door deze aanpak kunnen studenten op elk moment bij
Academie Branchediploma op mbo-niveau 2 in ontvangst.
ons instromen.”
“Het Horeca Academie Branchediploma is voor studenten
“Je zou onze opzet inderdaad rebels kunnen noemen”,
die niet in het stramien van het officiële mbo-examen, dus
beaamt Antoine. “We hebben bewust keuzes gemaakt die
met Nederlands, rekenen en burgerschap, passen. Maar
ons het beste lijken en waarmee we afwijken van wat een
ook dit is een diploma met aanzien. Mensen moeten echt
normale school doet. Stichting SVO houdt toezicht op ons
wat kunnen, anders kunnen ze hier niet slagen. Heel veel
onderwijssysteem en neemt voor het officiële mbo-diploma
horecazaken weten inmiddels: iemand die van de Horeca
de examens af. Onze slagings- en uitstroompercentages,
Academie komt, dat is een goeie.”
REBELZ MAGAZINE
20
Ook voor de vrouwen zelf heeft het diploma grote betekenis. “Dit diploma geeft zelfvertrouwen, uitstraling én is een toegangsbewijs tot de arbeidsmarkt. Daarmee is het een krachtig alternatief voor verkeerde dingen.” Antoine vindt het “superleuk” dat de eerste vrouwen nu hun diploma gehaald hebben. “Bovendien stromen de vrouwen daadwerkelijk door naar reguliere banen. Een van hen gaat bij de Beren-holding werken, een ander bij Van der Valk, een blijft bij Rebelz en wordt daar assistent van de bedrijfsleider en bij de laatste vinden gesprekken plaats. Het geeft aan dat het project bestaansrecht heeft. Het mes snijdt aan twee kanten. De horeca heeft ontzettend veel behoefte aan mensen. Waar ze vroeger tegen iemand met een wat lastig cv zouden zeggen: ‘Doe maar niet’, kunnen ze nu minder selectief zijn. Wij maken het makkelijk voor ze door deze mensen aantoonbaar te kwalificeren met een diploma.” Antoine kijkt met veel plezier terug naar de diplomauitreiking in juli. “Die vrouwen stonden daar voor het eerst in hun leven met een diploma in hun handen. Ze waren zó trots! Dat wij vanuit onze rol hebben kunnen helpen om een wissel om te zetten in iemands leven … dat geeft bevrediging. Heel mooi om te doen.”
Onderwijsmanager Carola Vessies
“Niet alle vrouwen redden het, maar die hebben we wel weer een stapje verder gebracht“ Bij de voorbereidingen van het lesprogramma voor de vrouwen van Rebelz aan de Rotte wist onderwijskundige Carola Vessies precies hoe ze het wilde aanpakken. Namelijk vanuit de basis zoals die is opgezet voor de studenten van de Horeca Academie. Maar die aanpak bleek niet zomaar een-op-een overgenomen te kunnen worden.
een essentiële vaardigheid. Dan moet je dus gaan kijken: dit hebben ze wel gehad, dit niet. En dan gaan we lessen herhalen. Tegelijkertijd gaan de vrouwen soms sneller dan verwacht. Dan moet je zorgen dat er extra lesmateriaal beschikbaar is.”
Vertrouwen in eigen kunnen Carola vindt dat de vrouwen gedurende het schooljaar een
Carola moet glimlachen als ze aan die eerste periode
mooie ontwikkeling doormaken. “Je ziet ze gaandeweg
terugdenkt. “Ik was begonnen om het lesprogramma in
vertrouwen krijgen in wat ze kunnen. Daardoor raken ze
grote lijnen op te stellen zoals we dat voor de studenten
gemotiveerd om de opleiding af te maken en dan zijn ze
op de Horeca Academie doen. Zo volgen we hier bij de
ook bijna altijd bij de lessen aanwezig.” Ook Carola was
kooklessen een vaste cyclus rond een bepaald thema. Na
trots toen ze afgelopen zomer de eerste vrouwen met hun
het kooklab waarin ze leren over een bepaald product en
diploma zag. “Daar doen we het voor. Helaas halen niet alle
ze ermee gaan experimenteren volgt een verdiepingsles,
vrouwen de eindstreep, maar die hebben we dan wel een
waarin ze meer over dat product leren. De cyclus wordt
stukje verder gebracht.”
afgesloten met een restaurantles. De leerlingen bereiden dan een menu voor gasten in het restaurant. Van deze aanpak weten we: die werkt. Waarom zou je die veranderen?
De rebel in Carola
Maar dan zie je toch dat de groep van Rebelz niet hetzelfde
“Ik heb eigenlijk geen rebelse kant. Het meeste rebelse
tempo heeft als de studenten van de Horeca Academie. Ze
dat ik ooit heb gedaan, is als kind stiekem iets uit de
hebben net wat meer begeleiding en sturing nodig.”
snoeppot pakken, denk ik. Een opstandige puber? Nee zeg, dat durfde ik niet. Ik heb vier broers; ik werd goed
Uitdagen
in de gaten gehouden!”
Stapsgewijs paste Carola het programma aan op wat het beste past bij Rebelz. “Bij de kooklessen werken we nog wel rond een bepaald thema, maar dan alleen met een restaurantles. Daarin komen steeds allerlei technieken en producten aan bod. We
herhalen veel en zorgen ervoor
dat ze zo goed mogelijk bij de les blijven. We willen ze uitdagen, zodat ze de basis goed onder de knie krijgen. Ook bieden we boeken aan en motiveren we ze om in hun eigen tijd de lesstof te bestuderen.” Carola buigt zich bijna wekelijks opnieuw over de lessen. “Omdat de vrouwen niet altijd, of te laat, naar de les komen, moeten we flexibel zijn. Bij de kooklessen van Jörgen is dat makkelijk. Heeft iemand een menu gemist? Jammer. In het volgende menu komt alles toch weer aan bod. Bij de gastvrouwlessen van Nikita is dat lastiger. Als je het onderdeel koffie niet hebt gehad, of wijnen, mis je
23
REBELZ MAGAZINE
Opwarmen voor ‘the next level’ De wekelijkse lessen van kookdocent Jörgen van der Veer
verzilveren, hoe diep je ook bent weggezakt, gingen ze aan
werden op 21 januari prettig onderbroken door een topchef.
de slag. Het werd een les om niet te vergeten. Er werd veel
Soenil Bahadoer, de chef-kok van tweesterrenrestaurant
opgestoken, zoals nieuwe technieken om de smaakpapillen
De Lindehof in Nuenen nam het stokje van de Horeca
nog meer te verwennen. Soenil blijft in zijn kookstijl en
Academie over en verzorgde een masterclass voor het
de producten waarmee hij werkt, dicht bij zijn roots. Het
‘klasje’ van Rebelz. In de goed geoutilleerde keuken aan
werken met aardvruchten, kruiden en specerijen uit de
de Binckhorst sprak hij de deelnemers eerst toe. Met
Surinaams-Hindoestaanse keuken was voor een aantal
de bemoedigende woorden dat je altijd je talenten kunt
deelnemers een feest van herkenning.
Kookdocent Jörgen van der Veer
“Die diploma-uitreiking, dat was wel een kippenvelmomentje!” Het geduld van Jörgen van der Veer kan behoorlijk wat hebben, weet de kookdocent van de Horeca Academie sinds hij les geeft aan de vrouwen van Rebelz. Te laat komen of zelfs helemaal niet komen opdagen, lessen die niet voorbereid waren, werkkleding die vergeten was. Zeker in het begin gebeurde dat vaker wel dan niet. “Maar als je ze dan eenmaal hébt, dan zijn ze ook héél enthousiast!”
collega’s bijvoorbeeld. Ik liet weleens één leerling de chef zijn. Dat vonden ze lastig. ‘Waarom is zij meer dan ik?’ Tot je hun uitlegt dat ze een situatie trainen zoals die in het echt kan voorkomen. En dat ze moeten leren elkaar te vertrouwen, te respecteren en te waarderen, zodat ze met elkaar de opleiding tot een goed einde kunnen brengen.”
Niet de eeuwige crimineel Jörgen hoopt dat de buitenwacht meer begrip krijgt voor
De lessen van Jörgen draaiden in de basis om het aanleren
de Rebelz-vrouwen. “Dat mensen zien dat je ze niet hoeft
van de technieken die nodig zijn om het Horeca Academie
weg te zetten als een eeuwige crimineel, maar dat we ze
Branchediploma te halen. “Snijden, een bouillon bereiden,
echt een kans op een nieuwe toekomst kunnen geven.
een bavarois maken, het uitbenen van vlees, het fileren van
De eerste diploma-uitreiking in juli is voor mij nog steeds
vis en een mayonaise en een hollandaisesaus maken”, somt
een kippenvelmomentje. Ik ben trots dat ik hun iets heb
Jörgen op. “Elke week maak ik een menu waarin al deze
kunnen bieden waardoor ze nu verder kunnen.”
technieken steeds weer terugkomen, zodat de vrouwen continu getraind werden. Wat opviel: ze zijn heel leergierig, willen graag nieuwe dingen ontdekken. Ik prikkelde hun
De rebel in Jörgen
zintuigen, liet ze voelen, proeven en ruiken.”
“Het meest rebelse dat ik zelf ooit gedaan heb? Toen ik nog in een restaurant werkte, heb ik wel eens samen
Nul leerlingen in de klas
met collega’s de plantenbakken van een café midden
Tot zover het makkelijke gedeelte. Jörgen had namelijk al
op de weg gezet, zodat niemand er meer door kon. Tja,
snel door dat de vrouwen dan wel heel enthousiast waren
wat kan ik zeggen. Na een dienst van veertien, vijftien
als ze eenmaal in de keuken stonden, maar dat het enige
uur waren we wat melig.”
moeite kostte om ze daar te krijgen. “Dan kwamen ze veel te laat of ze bleven weg zonder af te melden. Ik heb een keer meegemaakt dat ik vier vrouwen verwachtte en dat er gewoon niet één kwam opdagen. Als je dan ging nabellen, bleek dat ze vaak praktische problemen hadden waarvan ze niet gewend waren om die op te lossen. Een oppas die ineens afzegt, bijvoorbeeld.”
Vertrouwen winnen Dergelijke situaties vroegen veel geduld en doorzettingsvermogen van Jörgen. “Je wilt ze aanspreken op hun verantwoordelijkheden. Maar dat accepteren ze pas van je als je een goede relatie met ze hebt opgebouwd en hun vertrouwen hebt gewonnen. Dat was soms een lange weg.” Het betekende vooral een veilige omgeving creëren en positief blijven, merkte Jörgen gaandeweg. “Heel veel praten, ze het gevoel geven dat ze belangrijk zijn. En ook: je waardering uitspreken en complimenten geven. Meer dan ik bij mijn andere leerlingen zou doen.” Ook werksituaties waren lastig, zag Jörgen. “Omgaan met REBELZ MAGAZINE
26
Opleider Gastvrouwschap Nikita de Graaf
“Supertrots na gewonnen baristawedstrijd!’ Opleider Gastvrouwschap Nikita de Graaf zag haar leerlingen van Rebelz aan de Rotte groeien het afgelopen jaar. Figuurlijk, maar ook letterlijk. “Aan het eind van het schooljaar stonden ze echt rechtop!”
de opleiding durfden ze zichzelf te zijn; stonden ze echt rechtop en voerden ze hele leuke gesprekken aan tafel.”
Winnaars Nikita’s
Een gastvrouw in de horeca moet over veel vaardigheden
hoogtepunt van
afgelopen
jaar was
zonder
twijfel de deelname aan de baristawedstrijd tijdens de
beschikken. Naast menu- en drankenkennis, moet je
horecavakbeurs Gastvrij Rotterdam. Tijdens deze beurs
bijvoorbeeld ook weten hoe je je moet gedragen bij
hield het Gastronomisch Gilde wedstrijden voor leerlingen
verschillende gelegenheden én je moet goed kunnen
van horecaopleidingen in Zuid-Holland. “We deden mee
communiceren. “Het is heel breed, dat maakt het vak ook
met een leerling van de Horeca Academie en een leerling
zo leuk”, vertelt Nikita. Het betekent ook dat de Rebelz-
van Rebelz. Omdat we ons vrij laat hadden ingeschreven
vrouwen in een jaar tijd veel moesten leren. En dat ging
en de wedstrijd vlak na de zomervakantie plaatsvond,
met vallen en opstaan. “Wat het beste werkt, zijn actieve,
ontmoetten de dames elkaar op de dag van de wedstrijd pas
praktische lessen. We hebben veel rollenspellen gedaan.”
voor het eerst. Ze waren allebei ontzettend zenuwachtig, maar ze hebben het geweldig gedaan! Doordat ze heel
Omgaan met kritiek
goed met elkaar communiceerden en samenwerkten én
Wat opvalt aan de Rebelz-vrouwen is hun enthousiasme
natuurlijk mooie koffiecreaties maakten, kwamen ze in de
en eerlijkheid, zegt Nikita. “Hun gelach is heel aanstekelijk.
finale terecht. Die hoefden ze uiteindelijk niet eens meer
Maar als ze er geen zin in hebben, zie je dat ook al van
te spelen, zo duidelijk was het verschil met het andere
een kilometer afstand. Maar ja, als gastvrouw kun je dat
finaleteam toen al. Ze hadden gewonnen, supertrots was
niet laten merken, natuurlijk. Om dat te oefenen, deden
ik!”
we rollenspellen. Daarin leerden ze hoe ze zich moeten opstellen bij zakelijke gasten, of juist bij een feestje. En ook: hoe ga je om met kritiek? Ze vonden dat een leuk
De rebel in Nikita
onderdeel, ook omdat ze situaties met hun eigen gasten
“Stiekem roken, stiekem drinken, stiekem uitgaan,
herkenden.”
stiekem autorijden. Echte puberdingen deed ik. Ik heb twee oudere broers, dus ik zag natuurlijk een en ander.
Werkritme
Maar ja, mijn ouders hadden het helaas – óók door mijn
Ondanks de positieve instelling van de vrouwen, moest
twee broers – al snel door als ik stiekem iets deed.”
Nikita regelmatig improviseren met haar lesstof, omdat ze onaangekondigd wegbleven of te laat kwamen. “Als je met minder mensen bent dan verwacht, moet je wel even schakelen: wat zijn de belangrijke punten in deze les, wat kunnen we nu behandelen en wat stellen we uit?” Wat de vrouwen dan ook eigenlijk vooral moesten leren, was het gewone dagelijkse leven, zag Nikita. “Werkritme bijvoorbeeld. Ik vond dat ook wel dubbel, hoor. Je wilt heel graag roepen van ‘Kom nou gewoon; we hebben zo veel te doen en we hebben maar een jaar!’ Maar je moet er ook respect voor hebben dat in het leven van deze vrouwen nog andere zaken spelen die veel tijd en energie kosten.” Toch
zag
Nikita
haar
leerlingen
groeien
en
meer
zelfvertrouwen krijgen. “In het begin vonden ze het contact met de gasten allemaal wat eng, maar aan het eind van 29
REBELZ MAGAZINE
Rebelicious Bij Rebelz krijgen niet alleen ex-gedetineerde vrouwen een tweede kans, er wordt ook ver-ruk-kelijk gekookt! Zo zwaait in Rebelz aan de Rotte François Steenhuis de scepter over het kookeiland. Met 32 jaar ervaring in de keuken, leert hij nog elke dag bij. Zeker nu hij aan de Gimsel Academy de opleiding tot natuurvoedingskok en –therapeut volgt. Voor oplettende gasten in het restaurant: hij heeft al een veganistische pizza aan de kaart toegevoegd! Speciaal voor Rebelz Magazine draaide hij een bijna geheel veganistisch menu in elkaar. Bijna, want: “De matchataart is niet vegan, daar zit gecondenseerde melk in en ook suiker is niet per se diervrij. De taart is dus eigenlijk bedoeld als guilty pleasure. Enjoy!” Alle recepten zijn voor vier personen.
MISOSOEP
[voorgerecht]
stoom de tofublokjes 5 minuten. Rasp de gember en knijp boven een kommetje het sap eruit. Zet als de bouillon
WAT HEB JE NODIG? Voor de misosoep
kookt het vuur uit en voeg de miso toe. Roer totdat de
- 8 dl dashibouillon (zie hieronder)
gembersap toe. Laat de soep tien minuten trekken op een
- 4 el shiro miso (ongepasteuriseerd)
laag vuur. Let op: laat de soep niet meer koken! Schep de
- 50 gram tofu naturel
soep in kommen en garneer met de bosui.
miso is opgelost. Voeg dan de tofu, shiitake, wortel en het
- 1 wortel - 8 verse shiitakes - 1 cm gember - 1 bosui
Voor de dashibouillon - 1 liter water - 1 strip kombu - 4 gedroogde shiitakes
ZO MAAK JE HET! Week voor de dashibouillon de kombu en gedroogde shiitakes minimaal 30 minuten in het water. Doe dit eventueel een nacht van tevoren voor een extra krachtige bouillon. Breng daarna aan de kook, laat 15 minuten zachtjes koken en zeef de bouillon. Breng voor de soep 8 dl van de dashibouillon aan de kook. Snijd ondertussen de tofu in kleine blokjes, de shiitake in dunne plakjes, de wortel in dunne reepjes en de bosui in ringen. Blancheer of
REBELZ MAGAZINE
30
SUSHITACO’S [hoofdgerecht] WAT HEB JE NODIG?
ZO MAAK JE HET!
Voor de basis
De basis
- sushirijst voor vier personen
Kook de sushirijst volgens de aanwijzingen op de verpakking
- 8 à 10 norivellen
en maak op smaak met mirin.
- mirin
Pulled jackfruit Voor de pulled jackfruit
Haal het vruchtvlees uit het blik jackfruit en bewaar het
- 1 blik jackfruit
vocht. Trek de jackfruit uiteen in dunne reepjes. Snipper
- olijfolie
het uitje en snijd de knoflook fijn. Verhit wat olijfolie in een
- 1 uitje
pan en fruit de ui en de knoflook. Voeg de jackfruit toe,
- 1 teen knoflook
samen met wat Chinees vijfkruidenpoeder, cayennepeper,
- Chinees vijfkruidenpoeder
Italiaanse tuinkruiden en naar smaak peper en zout.
- cayennepeper
Fruit dit geheel wat verder. Voeg tot slot wat smoked
- Italiaanse tuinkruiden
tomatensaus, soyusaus en het bewaarde vocht van de
- smoked tomatensaus
jackfruit toe. Laat enige tijd op een laag vuur rustig stoven
- soyusaus
tot een mooi stoofpotje.
- peper en zout
Vegan tonijnsalade Voor de vegan tonijnsalade
Week de zonnebloempitten ongeveer 6 uur lang in water.
- 150 gr zonnebloempitten
Zeef de pitten, snijd de bleekselderij in dunne stukjes
- 1 el olijfolie
en pureer in een foodprocessor samen met de olijfolie,
- 1 tl appelazijn
appelazijn, bieslook, kappertjes + vocht + zilveruitjes +
- ½ tl zout
gesneden augurk, een beetje mosterd en zwarte peper.
- 3 el gesneden bieslook
Pureer net zo lang tot je de textuur van tonijnsalade hebt.
- 2 el kappertjes + vocht + zilveruitjes + gesneden augurk - mosterd - ½ stengel bleekselderij, in stukjes gesneden - zwarte peper
Voor in de schaaltjes - komkommer - wortel - avocado - radijsjes - alfalfa - gekiemde pitten - soyusaus - wasabi - vegan mayonaise - pittige chilisaus - furikake of gomasio
31
REBELZ MAGAZINE
In schaaltjes Snijd komkommer en wortel in dunne reepjes, avocado in plakjes, radijsjes in dunne plakjes en doe alles in aparte schaaltjes. Doe ook wat alfalfa, gekiemde pitten, soyusaus, wasabi en furikake of gomasio in schaaltjes. Meng vegan mayonaise met pittige chilisaus en doe in een schaaltje.
De norivellen Haal de norivellen een voor een even door de vlam van je gaspit. Pak een plakje nori, doe daarop wat rijst en bouw vervolgens naar eigen smaak verder tot een heerlijk hapje. Bestrooi met furikake of gomasio en doe er een sausje uit een van de schaaltjes over.
MATCHATAART [nagerecht] WAT HEB JE NODIG? - 2 tl matchapoeder - 1 blik (397 gram) gecondenseerde melk - 325 gr poedersuiker - ½ tl zout - 350 gr ongezoete kokosrasp - ½ tl vanille-essence - goudsbloem - korenbloem - besjes - 1 klein vierkant bakblik (15x15 cm) - bakpapier
ZO MAAK JE HET! Mix 2 el gecondenseerde melk met het matchapoeder en mix vervolgens de rest van de gecondenseerde melk in een keukenmixer met de poedersuiker, kokos en vanilleessence. Leg een vel bakpapier in het bakblik en doe de helft van het mengsel in het blik. Mix de andere helft met het matchamengsel en doe dit bovenop het witte mengsel in het bakblik. Dek af met folie en laat een nacht in de koelkast staan. Om te serveren: haal het taartje uit de vorm en snijd er mooie repen van. Versier met goudsbloem, korenbloem en besjes.
REBELZ MAGAZINE
32
SMART COOKING FOR PROFESSIONALS
EEN PROFESSIONAL VERTROUWT OP RATIONAL APPARATUUR
De gerechten van Rebelz worden bereid met RATIONAL apparatuur!
RATIONAL begrijpt de professionele
Smakelijk eten!
keuken als geen ander. Met het VarioCookingCenter® en het SelfCookingCenter® bereiden professionele keukens in heel Nederland de lekkerste gerechten. Voor 1, 10 of 200 gasten. Een perfect resultaat, iedere keer weer!
RATIONAL Nederland Twentepoort West 7 7609 RD Almelo info@rational.nl 0546 - 546 000 33
RATIONAL.NL REBELZ MAGAZINE
“Stoer, streetchique interieur met een geintje” “Een puinhoop van beton.” Een andere omschrijving voor wat hij aantrof toen hij voor het eerst over de drempel stapte van wat de nieuwste Rebelz-locatie moest gaan worden, heeft kunstenaar en grafisch ontwerper Thijs Kelder niet. Maar die betonnen puinhoop bood hem wél mooi een blanco canvas voor zijn ideeën. In krap een half jaar tijd gaf Thijs Rebelz op de Binckhorst een uitstraling die helemaal van nu is én die past bij Rebelz: “Stoer, edgy en met een vleugje chique.”
Thijs uit. “Hier wordt streetfood van restaurantkwaliteit geserveerd. Ik wilde daarom iets met ‘streetchique’ doen. Dus niet de uitstraling van een hotdogkar, maar van een goed restaurant en met een warme sfeer.” Dat is goed gelukt. Het restaurant nodigt uit om neer te strijken voor een heerlijke maaltijd of om gewoon even lekker te zitten en te genieten van een koffie, thee of cappuccino met wat lekkers erbij. Het is ook een ideale uitvalsplek voor zzp’ers of mensen die op zoek zijn naar een flexwerkplek. “Voor de inrichting heb ik een mix gebruikt van nieuwe en gebruikte meubels en accessoires”, vertelt
Van de oorspronkelijke puinhoop is inmiddels nauwelijks
Thijs. “Een bewuste keuze. Ik wil dat de ruimte meteen
nog iets te bekennen in Rebelz op de Binckhorst. Of het
comfortabel aanvoelt als je binnenkomt. Dat lukt niet als
moeten de betonnen pilaren zijn die Thijs heeft gehouden
alles spiksplinternieuw is.”
zoals ze waren. “Die zorgen voor een stoere uitstraling”,
De credits voor de geslaagde inrichting gaan ook naar
zegt hij. Op meerdere plekken in het restaurant verwijst
Lilianne van der Meijden, zegt Thijs. “Zij is de interieur-
hij met een dikke knipoog naar de bijzondere missie van
architect die ik inschakelde om mij te helpen. Ik had nog
het restaurant. Zoals in de grote blikvanger in de ruimte:
nooit een opdracht van deze omvang gedaan; ik moest
een enorm kunstwerk gemaakt door Thijs zelf. Het mozaïek
zelfs nadenken over de inrichting van het toilet! Lilianne
van zwart, wit, roze, petrolblauw en goudkleurig (voor het
heeft geholpen met het maken van de tekeningen en met
vleugje chique) plexiglas vertelt het verhaal van de ex-
het contact met de aannemers.”
gedetineerde vrouwen die hier werken aan hun carrière in de horeca. “Maar dan met een geintje erin, zoals een
Van de straat
gouden beitel om uit te breken”, lacht Thijs. “Het mag wel
Dat Thijs gevraagd werd om de inrichting (en ook de
een beetje edgy zijn, vind ik. De vrouwen van Rebelz zijn
huisstijl) van Rebelz op de Binckhorst op zich te nemen,
tenslotte ook niet heel braaf. Zo zijn er nog meer grappige
is niet toevallig. “Mijn achtergrond past mooi bij het
details. En een pijl omhoog, ja. Zijn die er in Rebelz aan de
streetfoodthema van het restaurant. Ik ben als kunstenaar
Rotte ook? Dat heb ik dan onbewust meegenomen. Die pijl
op straat begonnen met wildplakken en het aanbrengen
verwijst inderdaad naar de weg omhoog; de tweede kans
van afbeeldingen met spuitsjablonen. Van lieverlee ging
die deze vrouwen bij Rebelz krijgen.”
ik meer op doek doen. Uiteindelijk ben ik die werken
Opvallend detail in het mozaïek is het oog dat wel wat
gaan exposeren en zo ben ik langzaamaan van de straat
weg heeft van het Oog van Horus, het alziend oog uit de
afgekomen. In mijn werk zie je die tijd nog duidelijk terug.
Egyptische mythologie. “Dat is een beetje van big brother
Op straat wil je snel communiceren. Je gaat geen poster
is watching you”, beaamt Thijs. ‘Het is een thematiek die
ophangen met kleine lettertjes, dat is meer van de grote
ik wel vaker gebruik, net zoals ik graag laat zien welke
gebaren. Mijn beeldtaal is helder, bold en strak. Je ziet
verleidingen er zijn. Die thema’s zie je ook veel in de glas-
meteen wat ik ermee bedoel.”
in-loodramen in kerken. Ik probeer dat van nu te maken
De rebel in Thijs
met mijn plexiglasmozaïeken.”
“Vroeger gaf ik samen met een groep vrienden illegale
Warme streetchique
feestjes: raves met techno- of acid-house. Dat deden
Behalve de pijl die Thijs onbewust meenam uit Rebelz aan
we buiten op een groot veld of in een gekraakte loods
de Rotte, is er op deze locatie niets wat aan het interieur
of een oud fabriekspand. Daar kwam ook de politie
van de Rotterdamse vestiging doet denken. “In Rebelz
weleens aan te pas; dan moesten we de boel weer
op de Binckhorst wilde ik een ander gevoel creëren”, legt
afbreken.” 35
REBELZ MAGAZINE
Kunstproducent Mothership
“Wow-factor = aandacht” “Ken je die grote gele badeenden die overal ter wereld in het water drijven? Ja? En waar heb je die gezien? Precies, op social media!” Waarmee Jeroen Everaert, oprichter van kunstproducent Mothership, zijn punt maar weer heeft bewezen: als je kunst met een wow-factor naar de openbare ruimte brengt, komt de aandacht en daarmee de bekendheid vanzelf. “Ook met de kunst in Rebelz op de Binckhorst willen we exposure genereren.”
winkelcentra: klanten. “Het is een ruilsysteem dat we goed in de gaten houden voor onze opdrachtgevers”, zegt Jeroen. Dit ruilsysteem is dan ook precies wat Jeroen voor zich ziet met de kunst in Rebelz op de Binckhorst. “We willen er exposure mee genereren en zo meer publiek enthousiasmeren om het restaurant te bezoeken. Zodat de vrouwen die zich daar naar boven vechten een nog grotere kans krijgen om hun leven weer goed op de rails te krijgen.”
Het was Jeroen die kunstenaar en grafisch ontwerper Thijs
De rebel in Jeroen
Kelder in contact bracht met Rebelz om de wow-factor voor
“Ik ben ooit met een groepje vrienden opgepakt waarna
Rebelz op de Binckhorst te creëren. Eerder schoof hij voor
we een nacht in de cel hebben gezeten. Het was de
Rebelz aan de Rotte Arno & Iris, het kunstenaarsduo achter
nacht dat koning Boudewijn was overleden. We hadden
de Hoorn des Overvloeds in de Rotterdamse Markthal,
aardig wat gedronken en een van ons zag een grote
naar voren. “Mijn missie is om kunst naar de mensen te
plantenbak met witte bloemetjes erin. Hij kreeg de
brengen. Musea staan voor een godsonmogelijke opgave
geniale ingeving om daar voor de lol in te gaan liggen
om bezoekers te trekken en moeten steeds meer trucs
als zijnde de dood opgebaarde koning. De rest van ons
uithalen om dat voor elkaar te krijgen. Wij draaien het om:
wilde de ‘baar’ oppakken om er plechtig mee rond te
wij brengen kunst naar de mensen toe. Naar de openbare
gaan lopen. Maar ja, die bak pleurde van zijn sokkel.
ruimte; die is immers van iedereen. En dan heb ik het
En wat wij in onze balorigheid niet gezien hadden: we
niet alleen over parken, maar ook over winkelcentra en
stonden pal voor het politiebureau! Direct kwamen er
evenementen bijvoorbeeld.”
agenten naar buiten gestormd om ons op te pakken. De
Om deze opzet te laten slagen, is er wel een voorwaarde,
ochtend erna waren ze een stuk vriendelijker, gelukkig.
zegt Jeroen. “Je moet kunst laten zien die inhoudelijk goed
We kregen koffie en een broodje en werden, zonder
is én die door iedereen begrepen en gevoeld kan worden.
proces verbaal, naar huis gestuurd. Daar hadden we wel
De Hoorn des Overvloeds is daar een goed voorbeeld van.
wat uit te leggen!”
Hier is een oud symbool uit de schilderskunst in een nieuw jasje gestoken. Mensen die het kunstwerk in de Markthal zien – al die grote bloemen, het fruit en noem maar op – begrijpen direct de betekenis van de hoorn des overvloeds, maar voelen ook de verborgen symboliek: voorspoed en welvaart.”
Het verdienmodel van de wow-factor Het mes van de Mothership-opzet snijdt aan twee kanten, legt Jeroen uit. “Wij brengen kunst naar de mensen op zo’n manier dat het opzienbarend is. Met zó’n wow-factor dat mensen er foto’s van nemen, die gaan delen en dat social media er vervolgens mee aan de haal gaan. Dan zien niet honderden, maar duizenden en uiteindelijk zelfs honderdduizenden mensen zo’n kunstwerk!” Het gevolg: al die aandacht trekt nieuwe bezoekers en in het geval van
REBELZ MAGAZINE
36