radca prawny (adwokat) jako pełnomocnik w postępowaniu upadłościowym i naprawczym
Przepis art. 87 § 1 zd. 1 k.p.c. wprowadza ogólną zasadę, zgodnie z którą pełnomocnikiem w postępowaniu cywilnym może być radca prawny i adwokat. Przepisy Kodeksu postępowania cywilnego znajdują odpowiednie zastosowanie zarówno do postępowania w przedmiocie ogłoszenia upadłości (art. 35 p.u.n.), jak i do właściwego postępowania upadłościowego (art. 229 p.u.n.). Przepisy Prawa upadłościowego i naprawczego wskazują na pełnomocnictwo „procesowe” w art. 161, 242 czy w art. 380 p.u.n. Prawo upadłościowe i naprawcze samo nie wprowadza konstrukcji przymusu radcowskiego (adwokackiego). W przypadku zawodu radcy prawnego wskazać należy również na normę ustrojową z art. 6 ust. 1 i art. 7 ustawy o radcach prawnych, w myśl których zawód radcy prawnego polega na świadczeniu pomocy prawnej, zwłaszcza na występowaniu przed sądami, a „pomocą prawną” świadczoną przez radców prawnych jest m.in. „zastępstwo prawne i procesowe.”
2.
Radca prawny (adwokat) jako pełnomocnik w postępowaniu w przedmiocie ogłoszenia upadłości Od 22 grudnia 2010 roku przepis art. 28 p.u.n. otrzymał po raz kolejny nowe brzmienie4. Zgodnie z art. 28 ust. 1 p.u.n. wniosek o ogłoszenie upadłości nieodpowiadający wymogom określonym w ustawie lub nienależycie opłacony zwraca się bez wezwania o uzupełnienie lub opłacenie wniosku, jeżeli został on zgłoszony przez wnioskodawcę reprezentowanego przez adwokata lub radcę prawnego. Z kolei art. 28 ust. 2 p.u.n. stanowi, że w terminie tygodniowym od dnia doręczenia zarządzenia o zwrocie z przyczyn określonych w art. 28 ust. 1 p.u.n. wniosek ponownie złożony, odpowiadający wymogom ustawowym i należycie opłacony, wywołuje skutek od daty pierwotnego wniesienia. Skutek taki nie występuje w razie kolejnego zwrotu z tej samej przyczyny.
Radca prawny (adwokat) może być pełnomocnikiem uczestnika postępowania upadłościowego i naprawczego na ogólnych zasadach postępowania cywilnego.
Obecny kształt przepisu uwzględnia treść wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 10 listopada 2009 r.5 zgodnie z którym, „art. 28 ust. 1 ustawy z 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz.U. 2009 r. Nr 175 poz. 1361)6, w zakresie odnoszącym się do dłużnika niekorzystającego z pomocy adwokata lub radcy prawnego, jest niezgodny z art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz nie jest niezgodny z art. 32 ust. 1 Konstytucji.”
Regulacja art. 28 p.u.n. szczególne zasady dotyczące zwrotu wniosku w stosunku do postanowień art. 130 i 1302 k.p.c. Przepisy Prawa upadłościowego wprowadzają surowe zasady, jeżeli chodzi o staranność co do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości przez radcę prawnego (adwokata). De lege lata, w płaszczyźnie regulacji art. 28 p.u.n., nie ma znaczenia, jakiego rodzaju wnioskodawca jest reprezentowany przez radcę prawnego (adwokata).
Przepisy Prawa upadłościowego i naprawczego wskazują na pełnomocnictwo „procesowe” w art. 161, 242 czy w art. 380 p.u.n.
Przepisy Prawa upadłościowego szczegółowo regulują wymogi formalne wniosku o ogłoszenie upadłości (art. 22–25 p.u.n.). Zagadnienie opłat w postępowaniu upadłościowym reguluje dział VII tytułu II ustawy z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Podkreślić jednak należy, że składane wraz z wnioskiem o ogłoszenie upadłości pisemne oświadczenie dłużnika co do prawdziwości danych zawartych we wniosku, o którym mowa w art. 25 ust. 1 p.u.n., nie może zostać złożone przez pełnomocnika. Pogląd taki prezentowany jest w również w piśmiennictwie7. Skutki niedopełnienia wymogu formalnego, o którym mowa w art. 25 ust. 1 p.u.n. reguluje – niezależnie od art. 28 p.u.n. – przepis art. 25 ust. 3 p.u.n. W konsekwencji radca prawny (adwokat) występujący jako pełnomocnik dłużnika we wniosku o ogłoszenie upadłości nie może w imieniu swojego mocodawcy złożyć oświadczenia o prawdziwości danych zawartych we wniosku o ogłoszenie upadłości.
3.
Radca prawny (adwokat) jako pełnomocnik przy dokonywaniu zgłoszenia wierzytelności Zgodnie z art. 239 zd. 1 p.u.n., zgłoszenia wierzytelności (bez względu na rodzaj postępowania upadłościowego) dokonuje się na piśmie w dwóch egzemplarzach. Wymogi formalne zgłoszenia wierzytelności określa szczegółowo, oprócz regulacji art. 239 p.u.n., przepis art. 240 p.u.n. W myśl art. 239 zd. 2 p.u.n., do pisma zgłaszający wierzytelność dołącza oryginał lub notarialnie poświadczony odpis dokumentu uzasadniającego zgłoszenie. Ustawodawca wprowadza zatem pewien rygoryzm formalny co do dokumentów stanowiących załączniki do pisma stanowiącego zgłoszenie wierzytelności. Wynika to z faktu, iż zgłoszenie wierzytelności stanowi w istocie rzeczy surogat powództwa, a postępowanie upadłościowe, w zakresie ustalania listy wierzytelności, nosi cechy postępowania rozpoznawczego8.
Z mocy ustawy z 22 października 2010 r. o zmianie ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze, Dz.U. z 2010 r., Nr 230, poz. 1509. P. 88/2008, OTK ZU 2009/10A poz. 146. Trybunał Konstytucyjny powołał się na następujące brzmienie art. 28 p.u.n., zawarte w tekście jednolitym ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze: „Wniosek dłużnika o ogłoszenie upadłości nieodpowiadający wymogom określonym w ustawie lub nienależycie opłacony zwraca się bez wzywania o uzupełnienie lub opłacenie wniosku (ust. 1)” i : „przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio, jeżeli wniosek o ogłoszenie upadłości zgłasza wierzyciel reprezentowany przez adwokata lub radcę prawnego albo wierzyciel będący przedsiębiorcą”. 7 A. Jakubecki, w: A. Jakubecki, F. Zedler op.cit., s. 72, S. Cieślak, Stopień sformalizowania postępowania upadłościowego, „Monitor Prawniczy 2005”, nr 11, s. 547. 8 Por. A. Jakubecki, w: A. Jakubecki, F. Zedler op.cit., s. 530. 4 5 6
3D