In die zeven jaar kwamen we elkaar tegen. Op een manier waar we van tevoren geen voorstelling van hadden. Gelukkig maar, want dan waren we misschien wel nooit getrouwd. Ongelofelijk wat je bij elkaar op kunt roepen aan donkere materie. Ongehoord wat een ruzie je kunt maken als je van elkaar houdt. ‘Was sich liebt dass neckt sich’ was niet meer van toepassing. Dit ging verder, veel verder. ‘You hurt the most you love the most.’ En tegelijkertijd elkaar niet los kunnen, nee, niet los willen laten. Niet vanwege de kinderen – veel dieper, veel fundamenteler. Een diep – maar grotendeels onbewust – weten dat je dit te doen hebt, dat je deze strijd te strijden hebt. En dat die strijd uiteindelijk over jezelf gaat. Je voert samen een schaduwgevecht. Je vecht met elkaars schaduw – denk je. Dat is op zich al een diepe gedachte. Maar het gaat verder, nog dieper: je vecht met je eigen schaduw. Die zie je overal. Overal om je heen zie je jezelf, zonder het door te hebben. Vooral in je partner. Die is er de belichaming van. Maar al die boze en nare dingen die je zegt, zeg je eigenlijk tegen jezelf. Want je vecht tegen jezelf. ‘Als je plunjezak erg zwaar is, steekt tijdens je huwelijksreis de eenzaamheid de kop al op,’ schrijft Robert Bly in Ontmoeting met je schaduw. Met ‘plunjezak’ bedoelt hij al onze oorspronkelijke energie die we in de loop van onze jeugd opbergen op een plaats waar we er niet zomaar weer bij kunnen. Die plunjezak raakt vol en de rest van ons leven zijn we bezig hem weer uit te pakken. In die plunjezak zit alles wat ‘vroeger’ niet kon en niet mocht. Daarin heb je opgeborgen wat in de ogen van je omgeving ‘niet hoorde’. Zeg maar alle onaangepastheid. En dat is overal en voor iedereen weer verschillend geweest. Wildheid, verleidelijkheid, zachtaardigheid, opwinding, schoonheid, seksualiteit, gevoeligheid, spontaniteit. Wat dan ook en hoe dan ook, het is verplaatste energie. Levensenergie. Energie waar je wel behoefte aan hebt, maar waar je niet meer bij kan. Waardoor je je ook moe en leeg kunt voelen. Is het gek? Energie die een ander wel bij jou vermoedt maar niet aan je beleeft. Energie waar die ander naar kan verlangen. Misschien wel omdat die ander diezelfde energie ook mist. En dan begint het spel... Beetje bij beetje zijn we onze plunjezak gaan legen. Tot de dag van vandaag. Ongelofelijk wat daar uit kan komen aan rotzooi. Hoezo, rotzooi? Het was toch je eigen oorspronkelijke levensenergie die op de een of andere manier
39