Możliwości finansowania działań w zakresie samoorganizacji społecznej
Współpraca finansowa z organizacjami pozarządowymi Zasady współpracy jednostek samorządowych (gmin, powiatów, województw) z organizacjami pozarządowymi oraz organizacjami kościelnymi i stowarzyszeniami jednostek samorządu terytorialnego określa Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Zgodnie z ww. ustawą współpraca może mieć charakter finansowy – zlecania zadań publicznych – lub pozafinansowy (m.in. informowania, konsultowania, tworzenia wspólnych zespołów doradczych i inicjatywnych). Zlecanie zadań publicznych odbywa się w dwóch formach: wspierania takich zadań lub powierzania ich wykonania. W obu wypadkach dochodzi o przekazywania środków finansowych na ich realizację, czyli dotacji. Przy wspieraniu jest to dotacja na dofinansowanie (części kosztów), a przy powierzaniu – dotacja na finansowanie (100 proc. kosztów). Pełny wykaz zadań publicznych, które mogą być przedmiotem zlecenia, znajduje się w art. 4 ust.1 Ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie i był opisany w rozdziale III tego podręcznika. Wspieranie oraz powierzanie zadań odbywa się po przeprowadzeniu otwartego konkursu ofert, w którym oprócz organizacji pozarządowych uczestniczą: »
spółdzielnie socjalne,
»
osoby prawne i jednostki organizacyjne Kościołów i związków wyznaniowych, których cele statutowe obejmują prowadzenie działalności pożytku publicznego,
»
jednostki podległe administracji publicznej lub przez nią nadzorowane.
Ogłoszenie o konkursie zamieszcza się z 30-dniowym wyprzedzeniem w „BIP” lub dzienniku o zasięgu ogólnopolskim, a także w siedzibie jednostki. Ogłoszenie może także nastąpić w inny zapewniający dostęp zainteresowanych do informacji sposób. W ogłoszeniu podane są wszystkie istotne dane o konkursie ofert, m.in. rodzaj zadania, wielkość środków finansowych, zasady przyznawania dotacji, warunki realizacji zadania, termin i sposób składania ofert, kryteria oceny ofert. Po zebraniu ofert organ administracji publicznej dokonuje ich oceny, a następnie wybiera ofertę i zawiera umowę dotyczącą wykonania jej przedmiotu. Ustawa wymienia trzy wyjątki od tej reguły. »
Pierwszy dotyczy powierzania zadań i jest stosowany wtedy, gdy można je zrealizować w inny sposób, w szczególności poprzez ich zakup w trybie przepisów o zamówieniach publicznych63.
»
Drugi obejmuje zarówno wspieranie, jak i powierzanie zadań i stanowi, że mogą być one dokonywane w formie partnerstwa publiczno-prywatnego64.
»
Trzeci to sytuacja, w której organizacja pozarządowa lub inny podmiot dopuszczony przez przepisy ustawy z własnej inicjatywy zgłasza chęć realizacji zadań publicznych do tej pory realizowanych w inny sposób, na przykład przez instytucje administracji publicznej. Szczegółowe warunki postępowania w takim przypadku określa art. 12 ust. 2 ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie.
Warto wiedzieć, że zlecanie zadań publicznych i przekazywanie dotacji organizacjom pozarządowym jest regulowane także przez inne ustawy, m.in. Ustawę o pomocy społecznej65, Ustawę o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi66, Ustawę o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych67. Jak zatem widać, działania organizaji pozarządowych na rzecz społeczności lokalnej mogą w określonych sytuacjach być finansowane lub współfinansowane z budżetu gminy. 63 Chodzi o ustawę z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (tekst jednolity DzU z 2007 r., nr 223, poz. 1655 z późn. zm.). 64 Tworzenie i działalność partnerstw publiczno-prywatnych określa ustawa z dnia 19 grudnia 2008 r. o partnerstwie publiczno-prywatnym (DzU z 2009 r., nr 19, poz. 100 z późn. zm.). 65 Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jednolity DzU z 2009 r., nr 175, poz. 1362 z późn. zm.). 66 Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tekst jednolity DzU z 2007 r., nr 70, poz. 473 z późn. zm.). 67 Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tekst jednolity DzU z 2008 r., nr 14, poz. 92 z późn. zm.).
Strona 47
Rozdział 5