1
ފޮތް ޝާއިޢުކުރީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑު
ފޮތްލިޔުނީ ކަށިމާ އަޙުމަދު ޝާކިރު
ލޭއައުޓް އައިޝަތް ރިފްޤާ އާޒިމް
ފޮޓޯ ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑު
ޮފތުގައިވާ މަޢުލޫމާތު ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ މުއައްޒަފުންނާއި ކުރީގެ މުއައްޒަފުން ނޫސްތަކާއި މަޖައްލާތައް ދިވެހިބަހާއި ތާރީޚަށް ޚިދުމަތްކުރާ ޤައުމީ މަރުކަޒު ފުރަތަމަ ޗާޕް 29ޑިސެމްބަރ 2019
މިފޮތުގެ ހުރިހައި ޙައްޤުތަކެއް ލިބިގެންވަނީ ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑަށެވެ .މިފޮތް ޗާޕްކޮށްގެން ނުވަތަ އެނޫންވެސް ގޮތަކަށް ތައްޔާރު ކޮށްގެން ވިޔަފާރީގެ ގޮތުގައި ބޭނުން ކުރުމަކީ މަނާ ކަމެކެވެ.
ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ ޚިޠާބު ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑަށް 50އަހަރު ފުރުނު ރަންޔޫބީލު މުނާސަބަތުގައި، އަޅުގަނޑުގެ އެންމެ އިސް ވާޖިބަކީ ،ރާއްޖޭގައި ރޭޑިޔޯގެ ޚިދުމަތް ވަރަށްކުޑަ ގޮތަކަށް ނަމަވެސް ފަށައި ،މިއަދާ ހަމައަށް އެ ޚިދުމަތް ކުރިއަށް ގެންދިޔުމުގެ ހެޔޮ ތައުފީޤު މިންވަރު ކުރެއްވިކަމަށްޓަކައި، ގެ ޙަޟުރަތަށް ޙަމްދާއި ޝުކުރު ދެންނެވުމެވެ. އެއަށްފަހު،
މިވޭތުވެދިޔަ
50
އަހަރު
ދުވަހުގެ
ތެރޭގައި،
ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑަށް އެކި ރޮނގުރޮނގުން ޚިދުމަތް ކޮށްދެއްވި ހުރިހާ ބޭފުޅުންނަށާއި ،މިހާރު ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގައި ޚިދުމަތް ކުރައްވަމުން ގެންދަވާ އެންމެހައި ވެރިންނަށާއި ،ޕްރޮގްރާމްތައް ހުށަހަޅުއްވާ މުވައްޒަފުންނަށާއި ،ޓެކްނީޝަނުންނަށާއި ،ޚަބަރުގެ ދާއިރާގައި
މަސައްކަތް
ކުރައްވާ
މުވައްޒަފުންނަށާއި،
އިދާރީ
މުވައްޒަފުންނަށް އަޅުގަނޑު ވަރަށް އިޚްލާޞްތެރިކަމާއެކު ތަހުނިޔާ ދަންނަވައި ހެޔޮއެދުންތައް އަރިސްކުރަމެވެ. އަޅުގަނޑަކީވެސް
ވަރަށް
ކުރިއްސުރެ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ
އަޑުގެ
ޕްރޮގްރާމްތައް އަޑުއަހަމުން ގެންދާ މީހެކެވެ .އަދި އަޑުގެ އެކި ޕްރޮގްރާމްތަކަށް އަޅުގަނޑުގެ ހިތުގައިވެސްވަނީ ޝައުޤުވެރިކަން އުފެދިފައެވެ .މިހާރުވެސް އަޅުގަނޑަށް ވަގުތުވީ ވަރަކުން ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ޕްރޮގްރާމްތައް އަޑުއަހަމުން ގެންދަމެވެ. އެހެންކަމުން ،މިއަދު ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑަށް 50އަހަރު ފުރޭއިރު ،އެ އުފަލުގައި ބައިވެރިވުމަކީ ،އަޅުގަނޑަށްވެސް ލިބޭ ވަރަށްބޮޑު ޝަރަފެކެވެ. މިވޭތުވެދިޔަ 50އަހަރު ދުވަހުގެ ތެރޭގައި ،ތަފާތު އެކި ނަންނަމުގައި ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ޚިދުމަތް ،ރާއްޖޭގެ ރައްޔިތުންނަށްވަނީ ލިބިފައެވެ 1962 .ވަނަ އަހަރުގެ ޑިސެމްބަރު މަހުގެ 29ވަނަ ދުވަހު އެންމެ ފުރަތަމަ [މާލޭ ރޭޑިޔޯ]ގެ ނަމުގައި މި ޚިދުމަތް ވަރަށް ކުޑަގޮތަކަށް ފެށިގެން އައިއިރު ،އޭރު އެމަސައްކަތުގައި އުޅުއްވި ބޭފުޅުން އެކުރެއްވި ޤައުމީ ޚިދުމަތަކީ ،މިއަދު އަޅުގަނޑުމެން ހަނދާން ކުރަންޖެހޭ ޚިދުމަތެކެވެ .ޚާއްޞަކޮށް ،ރޭޑިޔޯގެ ޚިދުމަތް ފެށްޓެވުމަށް އޭރުގެ ވަޒީރުލްއަޢުޘަމް ސުމުއްވުލްއަމީރު އަލްމަރުޙޫމް އިބްރާހީމް ނާޞިރު ކުރެއްވި މަސައްކަތްޕުޅުތަކުގެ ހަނދާންތައް އާކުރަމުން ،އެ މަރުޙޫމުގެ ފުރާނައަށް މާތްﷲ ސުވަރުގޭގެ ދާއިމީ ނިޢުމަތް ދެއްވުން އެދި އެކަލާނގެ ޙަޟްރަތުގައި ދުޢާ ދަންނަވަމެވެ .އަދި 1978ވަނަ އަހަރު ރާއްޖޭގެ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ކަމުގެ މަޤާމާ ހަވާލުވެވަޑައިގެންނެވި ރައީސް އަލްއުސްތާޛު މައުމޫން ޢަބްދުލްޤައްޔޫމް ،އެމަނިކުފާނުގެ ޒަޢާމަތުގައި ،ރާއްޖޭގައި ރޭޑިޔޯގެ ޚިދުމަތް ފުޅާ ކުރައްވައި ތަރައްޤީ ކުރެއްވުމަށް ކުރެއްވި ހީވާގި މަސައްކަތްޕުޅުތައްވެސް ޚާއްޞަ ގޮތެއްގައި ފާހަގަކޮށް ،އެމަނިކުފާނަށް ވަރަށް އިޚްލާޞްތެރިކަމާއެކު ޝުކުރު ދަންނަވަމެވެ .ހަމައެއާއެކު ،ރޭޑިޔޯގެ ޚިދުމަތް ފެށިގެން އައިސް އަދި އެ ޚިދުމަތް ތަރައްޤީ ކުރެއްވުމަށް މަސައްކަތްޕުޅު ކުރެއްވި ބޭފުޅުން ކޮށްދެއްވި މަސައްކަތްޕުޅުތަކުގެ އަގު ވަޒަންކުރަމުން އެބޭފުޅުންނަށްވެސް ޙައްޤުވެގެންވާ ޝުކުރު ދަންނަވަމެވެ. މިއަދު ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ޚިދުމަތް ބިނާވެގެން މިދަނީ ،މި ވޭތުވެދިޔަ
50އަހަރު ދުވަހުގެ ތެރޭގައި މި ދާއިރާގައި ޚިދުމަތް
ކުރައްވަމުން ގެންދެވި ބޭފުޅުން އެޅުއްވި ހަރުދަނާ ބިންގަލުގެ މައްޗަށްކަމީ ދެބަސްނުވެވޭނޭ ޙަޤީޤަތެކެވެ .ރޭޑިޔޯގެ ޚިދުމަތް ދިވެހި ވުޖޫދަށް އުފަންވީ ހިސާބުން ފެށިގެން ،މިއަދާ ހަމައަށް ރޭޑިޔޯ ގިރާކުރި ކޮންމެ ހަރުފަތެއްގައި މަސައްކަތްޕުޅު ކުރެއްވި 1
ބޭފުޅުން ،އެ ކުރެއްވި މަސައްކަތްޕުޅުތަކުގެ މަތިންވެސް އަޅުގަނޑުމެން މި މުނާސަބަތުގައި ހަނދާން އާކޮށްލަން ޖެހެއެވެ .އަދި ރޭޑިޔޯގެ ޚިދުމަތުގައި ވަރަށްގިނަ ދުވަހު އުޅުއްވައި ،މިއަދު ދުނިޔެ ދޫކުރައްވާފައިވާ ބޭފުޅުންގެ މަތިންވެސް އަޅުގަނޑުމެން ހަނދާންކޮށް ،އެބޭފުޅުންގެ ފުރާނަފުޅަ މާތްﷲ ސުވަރުގޭގެ ދާއިމީ ނިޢުމަތް މިންވަރު ކޮށްދެއްވުން އެދި އެކަލާނގެ ޙަޟުރަތަށް ދުޢާ ދަންނަވަމެވެ. ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ރަންޔޫބީލު މުނާސަބަތު މިއަދު ފާހަގަކުރަމުންދާއިރު ،މިވޭތުވެދިޔަ ދިގު މުއްދަތުގައި ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑަށް ވަރަށް ދިގު މުއްދަތެއްގައި ވަރަށް އިޚްލާޞްތެރި ޚިދުމަތްތަކެއް ކޮށްދެއްވި ދެބޭފުޅެއްގެ ނަންފުޅު އަޅުގަނޑު ހަނދާން ކުރަމެވެ .އެދެބޭފުޅުންގެ ނަންފުޅު ފާހަގަކުރުމަކީ ،ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑަށް ޚިދުމަތް ކޮށްދެއްވި އެހެން ބޭފުޅުންނަށް ކުރެވޭ ބޭއިންސާފެއް ކަމަކަށް އަޅުގަނޑު ފަހަރެއްގައިވެސް ނުދެކެމެވެ .އާދެ! އެ ދެބޭފުޅުންނަކީ އަލްފާޟިލް ސަމަރުބްލޫ އިބްރާހީމް މަނިކާއި ،އަލްފާޟިލް ބަދުރުއްނަޞީރެވެ .ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުން ފޮނުއްވާ މަޢުލޫމާތުގެ ތަފާތު ޕްރޮގްރާމްތައް އިތުރުކުރެއްވުމަށާއި ،އެ ޕްރޮގްރާމްތަކުގެ ފެންވަރު ރަނގަޅު ކުރައްވައި ،ޢާންމުންގެ ހޭލުންތެރިކަން އިތުރުކުރެއްވުމަށާއި ،އަދި އަޑުގެ އެކިއެކި ޕްރޮގްރާމްތަކުގައި ޢަމަލީގޮތުން ބައިވެރިވެވަޑައިގެން ،އަޑުގެ އެހުންތެރިންގެ ހިތްހަމަޖައްސަވައިދެއްވުމަށް، އދެބޭފުޅުން ކުރައްވާފައިވާ މަސައްކަތްޕުޅުތަކަކީ ،އަޅުގަނޑުމެންގެ ހަނދާނުން ފޮހެވިގެންދާނެ މަސައްކަތްޕުޅުތަކެއް ނޫނެވެ. ެ އަޑުގެ ތަރައްޤީއާ އެދެބޭފުޅުން ގުޅިފައިވާ މިންވަރު މިކަންކަމުން ދޭހަވެއެވެ .އެހެންކަމުން ،މިމުނާސަބަތުގައި އަލްފާޟިލް ސަމަރުބްލޫ އިބްރާހީމް މަނިކާއި ،އަލްފާޟިލް ބަދުރުއްނަޞީރު ،ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑަށް ކޮށްދެއްވި ޚިދުމަތްތައް ފާހަގަކޮށް، އެދެބޭފުޅުންނަށް ވަރަށް ޚާއްޞަ ޝުކުރެއް ދަންނަވައި ،މި މުނާސަބަތުގެ ތަހުނިޔާ އަރިސް ކުރަމެވެ. ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ޚިދުމަތަކީ ،ޤައުމު ދެމިއޮތްހާ ހިނދަކު ދެމިހުންނާނެ ޚިދުމަތެކެވެ .އެއީ ،ސަރުކާރުން ރައްޔިތުންނަށް ދޭންޖެހޭ އަސާސީ ޚިދުމަތެއް ކަމަށްވާއިރު ،ޢާންމުން ޝައުޤުވެރިވާ ގޮތަށް އަދި ޢާންމުންގެ ބައިވެރިވުން އެކުލެވޭގޮތަށް، ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ޕްރޮގްރާމްތައް މިއަދު ބައްޓަން ކުރައްވައި ،ކުރިއަށް ގެންދަވާކަމީ އަޅުގަނޑު ނުހަނު އުފާކުރާ ކަމެކެވެ. ޒަމާނީ ޓެކްނޯލޮޖީގެ ވަސީލަތްތަކާއެކު ،އަޑު މިއަދު ހޯދަމުންދާ ކުރިއެރުންތަކަކީ ،މިފަދަ މުނާސަބަތެއްގައި އެކަންކަން އަޅުގަނޑުމެން ވަޒަންކުރަންޖެހޭ ކުރިއެރުންތަކެކެވެ. އަޅުގަނޑުގެ އުންމީދަކީ ،ކުރިއަށް އޮތް ދުވަސްތަކުގައިވެސް ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑު އިތުރު ހަރުފަތްތައް ގިރާކޮށް ،އަޑުގެ އެހުންތެރިންގެ ގާތުގައި މަޤްބޫލު ޝަޚްޞިއްޔަތަކަށް އެ އަޑު ވެގެން ދިޔުމެވެ .މާތްވެގެންވާ އިސްލާމްދީނުގެ ގިއުގަނޑުގެ ތެރޭގައި ،ދިވެހިވަންތަކަމުގެ މައިގަނޑު އުސޫލުތައް ދަމަހައްޓައި ،މުޖުތަމަޢުގެ ރީތި އުސޫލުތަކާއި އާދަކާދަތަކަށް އިޙްތިރާމްކޮށް، އަޚްލާޤީ ރިވެތި މިންގަނޑުތައް އަޅުގަނޑުމެންގެ ޅަކުދިންނަށާއި ޒުވާން ޖީލަށް ދަސްކޮށްދޭ މުއައްސަސާއެއްގެ ގޮތުން ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑު ހެދިބޮޑުވަމުން ދިޔުމެވެ. ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ޚިދުމަތްތައް އިތުރަށް ފުޅާކޮށް ތަރައްޤީ ކުރުމަށް ކުރަމުން ގެންދާ މަސައްކަތްތަކުގައި މާތްﷲ ބަރަކާތް ލައްވާށިއެވެ! އަދަށްވުރެ ފެހި ކުރިމަގެއް ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑަށް ދައްކަވާށިއެވެ! އާމީން.
16ޞަފަރް 1434 29ޑިސެމްބަރ 2012 މުޙަންމަދު ވަޙީދު ޙަސަން ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ
2
މޯލްޑިވްސް ބްރޯޑްކާސްޓިންގ ކޯޕަރޭޝަންގެ ޗެއަރމަންގެ ޚިޠޯބު މާތް ﷲއަށް ޙަމަދާ ޝުކުރު ދަންނަވަމެވެ .ދިވެހި ރާއްޖޭގައި ބްރޯޑްކާސްޓް
ކުރަންފެށުނު
ގޮތާއި،
މިޚިދުމަތް
ފޯރު
ކޮށްދެވެމުންއައިގޮތާއި ،ތަރައްޤީ ވަމުން އައިގޮތް ފެންނާނެ ގޮތަށް ފޮތެއް އެކުލަވާލުމުގެ ބޭނުންތެރި ވިސްނުން އަޅުގަނޑުމެންނަށް ދެއްވިކަމަށްޓަކައެވެ .ކާމިޔާބު މަސައްކަތެއްގެ ގޮތުގައި މި މަސައްކަތް ނިންމާ ލެވުނު ކަމަށްޓަކައެވެ. މިފޮތް ދުނިޔެއަށް މި ނޭވައިލަނީ ،ތާރީޚީ މުނާސަބަތަކާ އެކުގައެވެ. ތާރީޚީ ޙަޤީޤަތް ތަކަކާވެސް އެކީގައެވެ .މިއަދަކީ ،ދިވެހިރާއްޖޭގެއަޑަށް 50އަހަރު ފުރުނު ރަންޔޫބީލްގެ އުފާވެރި ދުވަހެވެ .މި ތާރީޚީ މުނާސަބަތުގައި އެކި ދުވަސްވަރު އެކިނަން ނަމުގައި ހިނގަމުން އައި މިޚިދުމަތް ،ކާމިޔާބު މަސައްކަތަކަށް ހެދުމުގައި އެކި ފަންތީގައި މަސައްކަތް ކޮށްދެއްވި ހުރިހާ ބޭފުޅުންނަށް ތަހުނިޔާ ދަންނަވަމެވެ. ޝުކުރު އަރިސް ކުރަމެވެ .އަޅުގަނޑުގެ އަމިއްލަ ނަމުގައެވެ. މޯލްޑީވްސް ބްރޯޑްކާސްޓިންގ ކޯޕަރޭޝަންގެ ޑިރެކްޓަރުންގެ ބޯޑުގެ ހުރިހާ މެންބަރުންގެ ނަންފުޅުގައި ވެސް މެއެވެ. ޝައްކެއްނެތެވެ .ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑަކީ ،ހަނދާނުން ފުހެވިގެން ނުދާނޭ އަގުހުރި ޚިދުމަތް ތަކެއް ދިވެހި ރައްޔިތުންނަށް ފޯރުވައި ދިން މުއައްސަސާ އެކެވެ .އަދި ކުރިއަށް އޮތް ތާނގައިވެސް އެ ގޮތުގައި ޚިދުމަތް ފޯރު ކޮށްދޭނެ މުއައްސަސާ އެކެވެ .ދިވެހި ރާއްޖޭގައި ރޭޑިޔޯގެ ޚިދުމަތްތައް ދޭން ފެށުނީ ވަރަށް އާދައިގެ ގޮތަކަށެވެ .ނަމަވެސް ފިޔަވަޅަކަށް ފަހު ފިޔަވަޅެއް ކުރިޔަށް އަޅަމުން ދިޔައެވެ .ޒަމާނާއެކުތަރައްގީ ވެގެން ދިޔަ ގޮތް ސިފަކޮށް ދެނީ ހަމައެކަނި ދިވެހި ރާއްޖޭގެ ބްރޯޑް ކާސްޓިންގެ ތާރީޚެއް ނޫނެވެ .މިޚިދުމަތް ފެށުނުގޮތާއި ކުރިއަރައި ދިޔަ ގޮތުގެ ސޫރަ އެކަންޏެއްވެސް ނޫނެވެ .ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ އޯޑިއޯ ލައިބްރަރީއަށް ވަދެ އެތާނގައި ޚަޒާނާ ކުރެވިފައިވާ ތަކެތި ،އެ ފުށް މި ފުށަށް ޖަހައިލުމުން ،އެއިރެއްގައި އަޅުގަނޑުމެންނަށް ލިބިފައިވާ ވަޞީލަތްތަކުގެ މިންވަރު ސިފަ ކޮށްދެއެވެ .ދިވެހި ޤައުމު އެއިރެއްގައި އޮތް ޙާލަތާއި ބަދަލުވަމުން އައި ގޮތް އެ ތަކެތީގެ ހާލުގެ ދުލުން ކިޔައިދެއެވެ .އެ މަންޒަރު ކުރަހައި ދެއެވެ .އިޤުތިޞާދީ ފުދުންތެރި ކަމުގެ މިންވަރެވެ .ޢުމްރާނީ ބިނާވެށީގެ ފެންވަރެވެ .އިޖްތިމާޢީ ޞިއްޙީ ވަނަވަރެވެ .ތަޢުލީމާއި ހޭލުންތެރިކަމުގެ ކުލަވަރެވެ .މި ހުރިހާ ކަމަކުން ދައްކައިދެނީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑާއި ދިވެހިންނާއި އޮތް ގުޅުމެވެ .ރާއްޖޭގެ ހުރިހާ ރަށެއް އެއް ވިންދަކުން ގުޅުވާލައި ދިނުމަށް ކުރެވުނު އަގުހުރި ޚިދުމަތް ތަކެވެ .ބުރަ މަސައްކަތްތަކެވެ .އެހެންކަމުން ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ފަޚުރުވެރި މާޒީގެ ވިދުމަކަށް ބަދަލެއް ނާންނާނެއެވެ. މިއަދު ރާއްޖޭގެ މީޑިއާވަނީ ފުޅާވެފައެވެ .ދާއިރާ ތަނަވަސްވެފައެވެ .ބާވަތްތައް އިތުރުވެފައެވެ .ޓެކްނޮލޮޖީ އަތްމަތިވެ ވަޞީލަތްތައް ގިނަގުނަވެ ލުއިގޮތްތައް ދަސްވެއްޖެއެވެ .މިއަދު ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑަށްހުރި ގޮންޖެހުންތައް ހިމަނައިލަންވެސް ދައްޗެވެ .ތަނުގެ ވަސީލަތްތައް ވަނީ ޒަމާނީ ކުރަން ޖެހިފައެވެ .ޑިޖިޓަލް ދުނިޔެ މީޑިޔާއަށް ތަޢާރަފުކުރާ ފަސޭހަތަކަށް އަޅުގަނޑުމެން ވަނީ މަރުޙަބާ ކިޔަން ޖެހިފައެވެ .މިޒަމާނުގެ ތަމްރީނާއި މަސައްކަތްކުރާ މީހުންނަށް ވަނީ އިންތިހާއަށް ބޭނުން ވެފައެވެ .މިއިން ކޮންމެ ކަމެއްގެ ފެށުމާއި ނިމުން ގޮސް ގުޅެނީ ،ހިސާބުގެ އަދަދުތަކާއި ،ތުނި ކަރުދާހާއެވެ.
3
މުޅި ރާއްޖެއަށް ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ޚިދުމަތް ކުރިން ލިބެމުން ދިޔައެވެ .ނަމަވެސް ކޮންމެވެސް ބައެއްގެ އިހުމާލުން މިއަދުވަނީ ރާއްޖޭގެ ބައެއް ސަރަޙައްދު ތަކުން ޚިދުމަތް މެދުކެނޑިފަ އެވެ .ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑު ނުފޯރާތީ ،އެތައް ދިވެހީންނެއް މިއަދު އެ ހިތާމަ އެބަ ކުރެއެވެ. މޯލްޑިވްސް ބްރޯޑްކާސްޓިންގ ކޯޕަރޭޝަންގެ އެންމެ މުހިންމު އެއް އަމާޒަކީ ،ހުރިހާ ދިވެހިންނަށް އެންމެ ފަސޭހައިން އަޑު އަހާލެވޭނެ ރޭޑީޔޯއަކަށް ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑު ހެދުމެވެ .އެންމެ އިސް މަޤުޞަދަކީ،
ދިވެހީންގެ އަމިއްލަ ވަންތަކަމާއި ،ދީނާއި ސަޤާފަތާއި،
ޢިލްމާއި އިޖުތިމާޢީ އަޚުލާޤީ އަގުތަކަށް މި އުންމަތް އަހުލުވެރި ކުރުވުމެވެ .އެކަށޭނަ ޤާބިލު ފާންނާނުންގެ ހުނަރާ އެކީގައެވެ .ފަހުގެ ޓެކްނޮލޮޖީގެ އެހީގައެވެ .ރައްޔިތުންގެ ރޭޑިޔޯ ،އަބަދު ވެސް ކުރިޔަށް ދާނީ ،ރައްޔިތުންނަށްޓަކައެވެ .މާތް ﷲ އަޅުގަނޑުމެން މިކުރާ މަސައްކަތުގައި ބަރަކާތް ލައްވާށި! އާމީން. 16ޞަފަރު 1434 29ޑިސެމްބަރ 2012 އިބުރާހީމް ޢުމަރު މަނިކު
4
މެނޭޖިންގ ޑިރެކްޓަރގެ ޚިޠާބު ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރައްޔިތުންގެ ލާބަ އާއި މަންފާއަށްޓަކައި ،މެދުނުކެނޑި ރޭޑިއޯގެ ޚިދުމަތްދެމުން އަންނަތާ 50އަހަރު ފުރުނު ރަންޔޫބީލް ފާހަގަކުރެވޭ މުނާސަބަތުގައި ،މި ޚިދުމަތުގެ ލާބަ ހޯދި އަދި ހޯދަމުން އަންނަ ދިވެހި އެންމެހާ ރައްޔިތުންނަށާއި އަދި މި ޚިދުމަތްދިނުމުގައި ހުރިހާ ދުވަސްވަރެއްގައި އެކި ފަންތިތަކުގައި އެކި މިންވަރަށް ބައިވެރިވެވަޑައިގެންނެވި އެންމެހާ އަޚުންނާއި އުޚުތުންނަށް ތަހުނިޔާ ދަންވަމެވެ. ރާއްޖޭގެ ޤައުމީ ރޭޑިއޯގެ ޚިދުމަތަށާއި ދިވެހިރާއްޖޭގައި ރޭޑިއޯ ބްރޯޑްކާސްޓް ކުރުމުގެ ޚިދުމަތުގެ 50އަހަރަކީ ،ހަމައެކަނި ފާއިތުވެގެން ދިޔަ ދިގު މުއްދަތެއް ނޫނެވެ .ދިގު ރަން މުއްދަތެކެވެ. ރަން ޚިދުމަތެކެވެ .ދިވެހި ޤައުމީ ރޭޑިއޯ އަދާކޮށްފައިވާ އަގުހުރި ދައުރާއި ރައްޔިތުންނަށް ހޯދައިދިން ކުރިއެރުމަކީ ،އެކަންކަން ދެނަހުރި އެއްވެސް ދިވެހި ދަރިޔަކު ދެބަސްވާނެ ޚިދުމަތެއް ނޫންވެ. ރައްޔިތުންނަށް އިސްލާމް ދީނުގެ އަސާސްތަކާއި ރިވެތި އުޞޫލުތައް ރައްޔިތުންނަށް ދަސްކޮށް ދިނުމާއި ދިވެހިންގެ ދިރިއުޅުމުގައި ޒަމާނުއްސުރެ ހުރި ރީތި ސިފަތަކާއި އާދަތައް ދެމެހެއްޓުމާއި ސުލްހަވެރި ކަމާއި އަމަން އަމާންކާއި އެކުވެރިކަމާއި އެއްބައިވަންތަ ކަމާއެކު އުފާވެރި ދިރިއުޅުމަކަށް ބޭނުންވާ އާރުކާޓީއެއްގެ ދައުރު ޤައުމީ ރޭޑިއޯއިން އަދާކުރިއެވެ .ދިވެހިންގެ ވެށީގައި ކުރެވޭނެ އިޤްތިޞާދީ މަސައްކަތްތައް ދަސްކޮށްދިނުމާއި އިޖްތިމާޢީ ،ސިއްހީ ދުޅަހެޔޮކަމާއި ޢާންމު ދިރިއުޅުމަށް ބޭނުންވާ އަސާސީ ތަޢުލީމާއި ފަންނީ ތަޢުލީމް ފެތުރުމާއި ތަރައްޤީއަށް ހިތްވަރުދީ ތަހުޒީބަށް މަގު ދައްކައިދިނުމުގައި ވެސް ދިވެހި ޤައުމީ ރޭޑިއޯ ކޮށްދީފައި ވަނީ ރަން ޚިދުމަތެވެ .މި ކުރެވުނު މަސައްކަތްތަކުގެ މިންވަރު ،ފާއިތުވެދިޔަ 50އަހަރު ނުދެކޭ ޢުމުރުގެ މީހުންނަށް އެހާ ރަނގަޅަށް ނޭނގި ހިނގައިދާނެ އެވެ .އެހެންނަމަވެސް ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ އަރުޝީފުން އެ މަސައްކަތްތައް ފެންނަން އެބަހުއްޓެވެ .އެ މަތިވެރި ޚިދުމަތްތެރިންނަކީ ކޮން ކޮން ބޭފުޅުންނެއްކަން އެގެން އެބަހުއްޓެވެ .އެކަން ކުރީ ކޮން ބައެއްކަން އެނގެން އެބަހުއްޓެވެ. މި ދެންނެވި މުހިންމު ދައުރު އަދާކުރި އަދި އަދާ ކުރަމުން އަންނަ ޤައުމީ ރޭޑިއޯގެ ޚިދުމަތް ފެށިގެން އައީ އެކަމަށް ދިވެހި ޤައުމު ވަރަށް ބޭނުން ފައިވާ ދަނޑިވަޅެއްގަ އެވެ .އެހެންނަމަވެސް އެކަން ފެށިގެން އައީ ބްރޯޑްކާސްޓް ކުރުމުގެ ވަޞީލަތާއި އިކްވިޕްމަންޓާއި މުވާޞަލާތު ކުރުމުގެ ވަޞީލަތްތައް ވަރަށް މަދު ވަރަށް ދަތި ދުވަސްވަރެއްގައި ވަރަށް އާދައިގެ ފެންވަރެއްގަ އެވެ .އަދި ކަމަށް ބޭނުންވާ އިންސާނީ ވަޞީލަތްތައް ނުވެސް ނެތް ދުވަސްވަރެއްގަ އެވެ .އެހެންނަމަވެސް މި ޚިދުމަތް ފެއްޓެވުމަށް އިސްނަންގަވައި ،މިކަމުގެ ހަރުދަނާ ބިންގަލެއް އަޅުއްވައި ބޮޑަތި ޤުރުބާނީތަކެއް ވެވަޑައިގެންނެވި ބޭފުޅުން އެ ކުރެއްވީ އަންނަނިވި ޖީލުތަކަށް ދެމިގެންދާނެ ވަރަށް އަގުހުރި ޚިދުމަތެކެވެ .އެބޭފުޅުންނާއި އަދާ ހަމައަށް މި ޚިދުމަތް ދިނުމުގައި އެކި ދުވަސްވަރު އެކި ފެންވަރުގައި މަސައްކަތް ކުރެއްވި ދިވެހި ޤައުމީ ރޭޑިއޯގެ ޚިދުމަތްތެރިންގެ “ޢާއިލާ” އަށް ޝުކުރު އަދާކުރަމެވެ .އެބޭފުޅުންގެ ޚިދުމަތް ތާއަބަދަށް ދެމިގެން ދާނެއެވެ .ދިވެހި ޖީލުތައް ތާއަބަދަށް އެބޭފުޅުންގެ ޒިކުރާ އައު ކުރާނެއެވެ. ދިވެހި ޤައުމީ ރޭޑިއޯއަށް 50އަހަރު ފުރޭ އަހަރުގެ ފުރަތަމަ 40ދުވަސް ފާއިތުވުމާ ހަމައަށް މި ރޭޑިއޯއިން އަދާކުރީ އިޚްތިޔާރީ 5
ދައުރެކެވެ .އެހެންނަމަވެސް މިއަދު މި ރޭޑިއޯ އަދާކުރަން ޖެހެނީ ޤާނޫނެއްގައި ކަނޑައެޅި ބަޔާން ވެގެންވާ ދައުރެކެވެ .އެ ދައުރު އަދާކުރާނެ ދާއިރާއާއި އެ ދައުރުގެ އިންތަކާއި މިންތައް ޤާނޫނުގައި ވަނީ ކަނޑައެޅިފަ އެވެ .އެހެންކަމުން ކުރިން ދަތުރު ކުރިހާ މިސްރާބަކަށް އަދި ދަތުރު ކުރިހާ ތިލަ ފުންމިނުގައި މިއަދު ހުރިހާ އިރަކު ދަތުރު ނުކުރެވިދާނެ އެވެ .އަދި މާލީ ގޮތުން ހުރި ފުރުޞަތު ތަކާއި މާލީ ފަހިކަން ލިބޭގޮތްވެސް ވަނީ ތަފާތު ވެފައެވެ .މި ސަބަބުތައް މިހެން ހުރުމާއެކު ،ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑާއި އަމިއްލަ ބްރޯޑްކާސްޓަރުންނާ އަޅައިބެލުމަކީ ހަމަޖެހޭ ކަމެއް ނޫނެވެ .އަމިއްލަ ރޭޑިއޯ ސްޓޭޝަންތަކަށް ކުރެވުނުނަމަވެސް ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑަށް ނުކުރެވޭނެ ކަންތައްތަކެއް އެބަހުރި ކަމާއި އަދި އެ ރޭޑިއޯ ސްޓޭޝަންތަކަށް އަދާކުރަން ނުޖެހޭ ވާޖިބުތަކެއް ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑަށް މަތިކުރެވިފައި ވާކަން ޤަބޫލުކޮށް ،އެކަން ބަލައިގަންނަން ޖެހެއެވެ. މި ހުރިހާ ތަފާތުތަކާއެކު ވެސް ،ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ މިއަދުގެ ވެސް ޢަމާޒަކީ ،ދިވެހިންނަށް ބޭނުންވާ ތެދު ޚަބަރާއި މަޢުލޫމާތު ފޯރުކޮށްދިނުމާ ޢާންމު ހޭލުންތެރިކަން އިތުރު ކޮށްދިނުމާއި މުނިފޫހި ފިލުވައި ދިނުމެވެ .މިދާއިރާއިން އަދާކުރަންޖެހޭ ޕަބްލިކް ސަރވިސް ބްރޯޑްކާސްޓަރެއްގެ ދައުރެވެ .މި ބޭނުމަށްޓަކައި ކުރަންޖެހޭ ހުރިހާ މަސައްކަތެއް ކުރުމުގެ ހެޔޮ ނިޔަތުގައި ،މި ޗެނަލް (ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑު) ގެ ބެލެނިވެރި ފަރާތް ކަމުގައިވާ މޯލްޑިވްސް ބްރޯޑްކާސްޓިންގް ކޯޕަރޭޝަނުން ކުރަންޖެހޭ ހުރިހާ މަސައްކަތެއް ،މި ކޯޕަރޭޝަންގެ ޤާނޫނުން ދައްކައިފައިވާ މަގުގައި ޑިރެކްޓަރުންގެ ބޯޑުގެ އިރުޝާދާއި ލަފައާއެކު އަދި ކޯޕަރޭޝަންގެ މާލީ ޙާލަތު ތަންދިން އެންމެ ފުޅާ ދާއިރާއެއްގައި ހަލުވިކަމާއި މުރާލި ކަމާއެކު ކުރަމުން ގެންދާނެ ވާހަކަ ދިވެހިރައްޔިތުންނަށް ދަންނަވަމެވެ .އަދި ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ޚިދުމަތް ފުޅާކުރުމާއި ފޭރާން ރަނަގޅު ކުރުމަށް އަޅަންޖެހޭ ފިޔަވަޅުތައް އަޅަމުން ގެންދާނެ ކަމުގައި ވެސް ދަންނަވަމެވެ .މި ގޮތުން ޗެނަލްގެ ޚިދުމަތްތައް ދިނުމުގައި އައު ޓެނޮލޮޖީއަށް ހިޖުރަކުރުމަށް މަސައްކަތް ކުރަމުން ވެސް އެބަ ގެންދަމެވެ .މީގެ ތެރެއިން އެންމެ އަވަހަށް އެޅޭނެ އެއް ފިޔަވަޅަކަށް ވާނީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ އަޑު ޑިޖިޓައިޒްކޮށް ރައްޔިތުންނަށް ލިބޭނެ މަގު ފަހިކޮށްދިނުމާއި ރާއްޖޭގެ ހުރިހާ ސަރަޙައްދަކަށް މި ޗެނަލްގެ އަޑު ސާފުކޮށް ލިބޭނެ މަގުފަހިކުރުމުގެ ފިޔަވަޅެވެ. ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ މާޒީގެ އުފާވެރި ހަނދާންތައް އައުކުރަމުން ،އުފާވެރި މުސްތަޤްބަލެއްގެ އުންމީދުގައި ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ރޭޑިއޯއެއްގެ ގޮތުގެ ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑު މާތްﷲގެ އިރާދަފުޅުން ކުރިޔަށް ދާނެއެވެ. 29ޑިސެމްބަރ 2012
މުޙައްމަދު ޝަފީޤު މަޙަމޫދު އެމް.ބީ.ސީ ގެ މެނޭޖިންގ ޑިރެކްޓަރ
6
ޯމލްޑިވްސް ބްރޯޑްކާސްޓިންގ ކޮމިޝަންގެ ރައީސް ގެ ޚިތާބު ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑަށް 50އަހަރު ފުރުމުގެ ރަން ޔޫބީލް ފާހަގަކުރާ މުނާސަބަތުގައި،
އުފަވެރި
މޯލްޑިވްސް
ބްރޯޑްކާސްޓިންގ
ކޮމިޝަނުގެ ކޮމިޝަނަރުންނާއި މުވައްޒަފުންނާއި އަދި އަޅުގަނޑުގެ އަމިއްލަ ނަމުގައި ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ހުރިހާ މުވައްޒަފުންނަށް ނުހަނު އިޚުލާޞްތެރި ކަމާއެކު ތަހުނިޔާ އަރިސްކުރަމެވެ .އަދި މި ތަހުނިޔާގައި ،މޯލްޑިވްސް ބްރޯޑްކާސްޓިންގ ކޯޕަރޭޝަންގެ ޗެއާމަނާއި ޑިރެކްޓަރުންގެ ބޯޑާއި މެނޭޖިން ޑިރެކްޓަރ ވެސް ޝާމިލްކުރަމެވެ. ޕަބްލިކް
ސަރވިސް
ބްރޯޑްކާސްޓަރެއްގެ
ޚިދުމަތަކީ
ކޮންމެ
މުޖުތަމަޢަކަށް ވެސް ވަރަށް މުހިއްމު ޚިދުމަތެކެވެ .ނުފޫޒުން އެއްކިބާވެ ހުރެ ،ތަފާތު މަޢުލޫމާތު ރައްޔިތުންނަށް ފޯރުވައިދިނުމުގެ އިތުރުން، ޤައުމިއްޔަތު
ދިރުވުމާއި
ޑިމޮކްރަސީ
އަލާކުރުމާއި
އެހެނިހެން
އިޖްތިމާޢީ ރިވެތި އަދަބު އަޚުލާގު މުޖުތަމަޢުގައި އަށަގެންވުމުގެ މަގު ދައްކުވައިދޭ ފަރާތެވެ. ދައުލަތުގެ ބްރޯޑްކާސްޓަރުގެ ހައިސިއްޔަތުން އަދި ރާއްޖޭގައި އޮތް ހަމައެކަނި ބްރޯޑްކާސްޓަރުގެ ގޮތުގައި ދިވެހިރައްޖޭގެ އަޑާއި ޓެލެވިޜަން މޯލްޑިވްސް ޚިދުމަތް ދެމުންދިޔަ ދިގު މުއްދަތުގެ ތެރޭގައިވެސް ޤައުމު ބިނާކުރުމަށާއި މުޖުތަމަޢު ހޭލުންތެރި ކުރުމަށް ޚަބަރާއި މަޢުލޫމާތު ގެނެސްދިނުމާއި މުނިފޫހި ފިލުވައި ދިނުމުގެ ދާއިރާއިން ޕަބްލިކް ސާރވިސްގެ ގިނަގުނަ ޚިދުމަތްތަކެއް އެ ފަރާތްތަކުން ދިވެހި މުޖްތަމަޢަށް ކޮށްދީފައި ވާކަމީ ޝުކުރުވެރި ކަމާއެކު ފާހަގަ ކުރަންޖެހޭ ކަމެކެވެ .ޚާއްސަ ގޮތެއްގައި ،މަދު ވަސީލަތްކެއް ބޭނުންކޮށްގެން ގިނަ އަދަދެއްގެ ޕްރޮގްރާމް ތަކެއް ތަފާތު ގިންތީގެ އެހުންތެރީން ނަށާއި ބެލުންތެރީންނަށް އަމާޒު ކޮށްގެން ގެނެސް ދީފައި ވާކަމީ ދިވެހި ރައްޔިތުން އެކަމާމެދު ފަޚުރުވެރި ވާނޭ ކަމެކެވެ .ޕަބްލިކް ސަރވިސް ބްރޯޑްކާސްޓަރެއްގެ ގޮތުން މޯލްޑިވްސް ބްރޯޑްކާސްޓިންގ ކޯޕަރޭޝަންގެ ޗެނެލެއްގެ ގޮތުގައި ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑު ހަރަކާތްތެރި ވާއިރު ޕްރޮގްރާމް އުފެއްދުމުގެ ދާއިރާއިން އެ ފަރާތުން މިހާތަނަށް ޙާސިލު ކޮށްފައިވާ ގިނަގުނަ ތަޖުރިބާ ތަކަކީ ފުރިހަމަ ޕަބްލިކް ސަރވިސް ބްރޯޑްކާސްޓަރެއްގެ ދައުރު އަދާ ކުރުމަށްޓަކައި އެޅިފައިވާ މުހިންމު ބިންގަލެއް ކަމަށް ވާނޭ ކަމާމެދު ޝައްކެއްވެސް ނެތެވެ. ޕަބްލިކްސާރވިސް ބްރޯޑްކާސްޓަރުންނަށް ތަފާތު އެކި ގޮންޖެހުންތަކާ ކުރިމަތި ލާންޖެހެ އެވެ .މިގޮތުން ،ކޮމާޝަލް ބްރޯޑްކާސްޓަރުންނާ އެއް އޯޑިއަންސަކަށް ވާދަކުރުމުގެ އިތުރުން ވިޔަފަރީގެ ފައިދާގެ މައްޗަށް ބުރަނުވެ މުޅި އަބާދީއަށް އަމާޒުކޮށްގެން ކޮންޓެންޓް އުފައްދަން ޖެހުން ފާހަގަ ކުރެވެއެވެ .އެހެންކަމުން ،ދައުލަތުން ލިބޭ ކުޑަ ބަޖެޓްގެ ބޭނުން ކުރުމުގައި އިޤްތިސާދު ކުރުމާއި ބިނާކުރަނިވި ޓެކްނޯލޮޖީގެ ވަސީލަތް ތަކުގެ ބޭނުން ކުރުމަކީ އުފެއްދުންތެރިކަން އިތުރު ވެގެންދާނޭ ކަމެއް ކަމަށް ފެނެއެވެ .އަދި ހަމަ އެއާއެކު ،މޯލްޑިވްސް ބްރޯޑްކާސްޓިން ކޯޕަރޭޝަނަށް ޤާނޫނުން ލާޒިމްކުރާ ޕަބްލިކް ސަރވިސްބްރޯޑް ކާސްޓަރެއްގެ ޚިދުމަތް އެންމެ ފުރިހަމަ ގޮތުގައި ދިނުމަށްޓަކައި ބޭނުންވާ ފުރުޞަތުތައް ފުޅާ ދާއިރާއެއްގައި ތަނަވަސް ކޮށްދިނުމަކީ ،މި ޚިދުމަތުގެ ހަމައެކަނި ސްޓޮކް ހޯލްޑަރު ކަމުގައިވާ ރައްޔިތުންގެ ޙައްޤުގައި ދައުލަތަށް ލާޒިމް ކަމެއް ކަމުގައި އަޅުގަނޑު ދެކެމެވެ .ވަކިން ޚާއްސަ ގޮތެއްގައި މާލީ ގޮތުން މިނިވަންވުމަކީ އެކިއެކި ފަރާތްތަކުގެ ނޭދެވޭ ނުފޫޒުން އެއްކިބާވުމަށް ކޮންމެހެން ވެސް މުހިންމު ކަމެއް ކަމުގައި އަޅުގަނޑު ދެކެމެވެ. 7
އަޅުގަނޑުގެ އުއްމީދަކީ ދިވެހިރާއްޖެއަށް ދިމާވެފައި މިވާ ސިޔާސީ ހަލަބޮލިކަމާއި އިޤްތިޞާދީ އަދި އިޖްތިމާޢީ ގޮންޖެހުންތަކުގެ ތެރޭގައިވެސް ،ދެފުށް ފެންނަ ،މަޤްބޫލް ޕަބްލިކް ސަރވިސްގެ ޚިދުމަތެއް ދޭ ބްރޯޑްކާސްޓް ޗެނެލެއްގެ ގޮތުގައި ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑު ސާބިތުކަމާއެކު ދެމިއޮތުމާއި އަދި މި ރޮނގުގައި އިތުރު ކާމިޔާބީތަކެއް ހާސިލުކުރުމެވެ. ޝުކުރިއްޔާ 22ނޮވެމްބަރ 2012
މުހައްމަދު ޝަހީބު ކޮމިޝަންގެ ރައީސް
8
އިސްބަސް ރާއްޖޭގައި ރޭޑިޔޯ ސްޓޭޝަނެއް އުފެދުނީ 1962ވަނަ އަހަރުގެ ތެރޭގައެވެ .މި ފޮތުގައި ބަލާލާފައިވާނީ ރާއްޖޭގައި ރޭޑިޔޯ ސްޓޭޝަނެއް އުފެދެން މެދުވެރިވި ސަބަބަކާއި ،ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑަށް 50އަހަރު ފުރުމާ ހަމައަށް ރޭޑިޔޯ ސްޓޭޝަން ތަރައްޤީ ވަމުން އައިގޮތުގެ މައްޗަށެވެ .އަދި ކުރިމަތިވަމުން އައި ހުރަސްތަކާއި އެ ހުރަސްތައް ގިރާކުރަމުން އައި ގޮތުގެމައްޗަށެވެ. ދިވެހިރާއްޖޭގައި ރޭޑިއޯ ސްޓޭޝަނެއް އުފެދުނީކީ އެއްގޮތަކަށްވެސް ދިވެހިން އެކަމަށް ތައްޔާރުވެގެން ތިއްބައެއްނޫނެވެ .ކަމުގެ ތަމްރީނާއި، ތަޖުރިބާ ލިބިފައިވާ އެކަކުވެސް އޭރަކުނެތެވެ .ފަންނީ ގޮތުން ފުދުންތެރިކަމެއް ނެތެވެ .އޭރު ރާއްޖެއަށް ރޭޑިޔޯ ޢާއްމު ވެފައެއްވެސް ނެތެވެ .ދެވަނަ ބޮޑުހަނގުރާމައިގެ ދުވަސްވަރާ އަޅުގަނޑުމެން ކުރިމަތިލީ އިރަކު ރޭޑިއޯ އެއީ ކޮން އެއްޗެއްކަން ދަންނަ މަދު ބައަކު ނޫނީ ނެތެވެ. އެހެންކަމުން ފަސްދޮޅަހުގެ އަހަރު ތަކަށް ފެށުނު އިރުވެސް ރޭޑިއޯ ގެންގުޅެނީ މަދުބައެކެވެ .އެއީ އޯލް އިންޑިޔާ ރޭޑިޔޯ ނުވަތަ ޕަންޗްރަންގީ ޕްރޮގްރާމް އަޑުއަހާށެވެ. ދުވަސްވަރަކީ ހިންދީ ފިލްމުތައް ރާއްޖެއަށްވެސް ތަޢާރުފު ވަމުން އައި ދުވަސްވަރު ކަމަށްވީތީ އޭރު ދިވެހިން ބަލައިއުޅޭ ހިންދީ ފިލްމުތަކުގެ ރާގުތައް ވަރަށް ގިނައިން ދިވެހިން އަޑުއަހައި އުޅުނެވެ .މި ދުވަސްވަރާ ދިމާކޮށް ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯ ސްޓޭޝަން
އުފެދިގެން އައުމާގުޅިގެން ގިނައިން އިވެމުންދިޔައީ ހިންދީ ލަވަތަކެވެ.
ނަމަވެސް ގިނަދުވަސްތަކެއްނުވެ މަދުމަދުން ނަމަވެސް ދިވެހީންގެ އަމިއްލަ އުފެއްދުންތައްވެސް ބްރޯޑްކާސްޓް ކުރަން ފެށިއެވެ. މިފޮތް ލިޔުމުގައި މައިގަނޑު ތިންބައެއް ހިމަނައިލެވިފައި ވާނެއެވެ .އެއީ އިއްޔެއާއި ،މިއަދާއި މާދަމާއެވެ. މާޒީގައި ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯ ސްޓޭޝަން ހުރިގޮތާއި ،އެކިއެކި ކަންކަމުގައި އުފުލަންޖެހުނު ބުރަތައްވެސް މިބައިގައި ހިމަނައިލެވިފައި ވާނެއެވެ .މިއަދު ލިބިފައިވާ ކުރިއެރުމާ މި ކުރިއެރުން ލިބެމުންއައިގޮތް މަޢުލޫމާތު ލިބުނުމިންވަރަކުން ތަފުސީލުކޮށް ލިޔެފައިވާނެއެވެ .ދެން އޮންނާނީ މުސްތަޤްބަލަށް ކުރެވޭ އުންމީދުތަކެވެ. ވިހިވިހީގެ ތަޞައްވުރުގެ ތެރެއިން ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑު ހާސިލު ކުރަން ޖެހޭ ލަނޑު ދަނޑިއާ ހަމައަށް ދިއުމުގައި ހިންގަމުންދާ ތަފާތު ޕްރޮގްރާމް ތަކުގެ މައްޗަށްވެސް ބަލައިލެވިފައި ވާނެއެވެ.
މުޙައްމަދު ޝާކިރު ޢަބުދުﷲ ޑިރެކްޓަރ ރޭޑިއޯ
9
10
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯސްޓޭޝަން ރޭޑިއޯސްޓޭޝަން އުފެދެން މެދުވެރި ސަބަބު ދިވެހިރާއްޖޭގެ
ރޭޑިއޯސްޓޭޝަނެއް
އުފެދެން
މެދުވެރިވީވެސް
ސަބަބުތަކަކާހުރެއެވެ .އެސަބަބުތަކާ ދޭތެރޭގައި ވިސްނާލާއިރު މަޑުމަޑުން ނަމަވެސް ރާއްޖެއަށް ލިބެމުންއައި ކުރިއެރުމުގެ ތެރޭގައި މާލެއާއި އަތޮޅުތަކުގެ ރަށްރަށާ މުވާސަލާތު ކުރެވޭނެ ވަޞީލަތެއް ނެތުމާއި
ވުޒާރަތުއް ދާޚިލިއްޔާ މާލެ ، “މިރޭ މިގޮވި ގޮވުން އިވުނު ކޮންމެ މީހަކު އެއިވުނު މީޓަރަކާއި ގޮވި އެއްޗެއް މާދަމާ ވުޒާރަތުއް ދާޚިލިއްޔާ ބަންދުވުމުގެ ކުރިން މިވުޒާރާއަށް އެންގެވުން އެދެމެވެ”.
ސަރުކާރުގެ އެންގުންތަކާއި ދޭންބޭނުންވާ މަޢުލޫމާތުތައް ރައްޔިތުންނާ ހަމައަށް ފޯރު ކޮށްދެވޭނެ ލުއިފަސޭހަ ގޮތެއް ނެތުމާއި ،މީހުންގެ ހޭލުންތެރިކަން އިތުރުކުރުމަށްޓަކައި ދުނިޔަވީގޮތުންނާއި ޢިލްމީގޮތުން،
މިއެންގެވުމާ ގުޅިގެން މާލޭގައި ރޭޑިޔޯ ހުރި ހަމަ ކޮންމެ ގެއަކުން ވުޒާރާތުއް
އިޖުތިމާޢީ ރޮނގުންނާއި ،ސިއްޙީ ރޮނގުން ދޭންޖެހޭ މަޢުލޫމާތުތައް
ދާޚިލިއްޔާއަށް ލިޔުމަކުން އެންގިއެވެ 60 .މީޓަރާއި 120މީޓަރާއި
ދެވޭނޭގޮތެއް ނެތުންވެސް ހިމެނެއެވެ .ކުރީޒަމާނުގައި ރައްޔިތުންނަށް
އަދިވެސް ބައެއް އެހެން ދޭތެރެ ދޭތެރެއިންވެސް އެއަޑު އިވުނުކަމަށްވިއެވެ.
އެންގުންތައް އަންގައި އުޅުނީ ވެރިކަމުގެ ފަރާތުން ބަޔަކު ގޭގެއަށް
މިއަޑު ހުޅުލޭގައި ހުރި ރޭޑިޔޯ އަކަށްވެސް އެރިކަމަށްވެއެވެ .އެއަށްވުރެ
ގޮސްގެންނާއި ރައްޔިތުން ވަކިތަނަކަށް އެއްކޮށްގެންނެވެ.
ދުރަކަށް ނުލިބެއެވެ.
ވިހިވަނަ ގަރުނު ދެބައިވެގެންގޮސް ފަސްދޮޅަހުގެ އަހަރުތަކަށް ފެށުނުތަނާހެން
ތާރީޚީ ގޮތުން ބަލާއިރު ބުނެވޭނީ މިދެންނެވި ގޮވުން އެއީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ
ރާއްޖެޭގެ ދެރަށެއް މުވާޞަލާތީގޮތުން ގުޅާލެވިއްޖެއެވެ .އެއީ މާލެއާއި
ފުރަތަމަ ރޭޑިޔޯ ސްޓޭޝަންގެ ބިންގާ ކަމުގައެވެ .އެ ސްޓޭޝަން
މާލެއަތޮޅު ހުޅުލެއެވެ .ހުޅުލެއަކީ އޭރު މާލެއަތޮޅުގެ ވެރިކަންކުރާ ރަށެވެ.
ސްޓޭޝަނެއްގެ ގޮތުގައި ތަރައްޤީ ކުރެވެމުން އައީ މިއެޅުނު ބިންގަލުގެ
މިދެރަށް މުވާޞަލާތީ ގޮތުން ގުޅާލެވުނީ 1961ވަނައަހަރުގެ ޖޫން މަހުގެ
މަތީގައެވެ.
ދެވަނަ ދުވަހުއެވެ 18( .ޛުލްޙިއްޖާ )1380ރޭޑިއޯ ޓެލެފޯން ސެޓެއް މެދުވެރިކޮށެވެ .މާލޭގައި ސެޓް ބެލެހެއްޓީ ވުޒާރަތުއް ދާޚިލިއްޔާގައެވެ. ހުޅުލޭގައި ސެޓް ބެހެއްޓީ މާލެ އަތޮޅު އޮފީހުގައެވެ މިސެޓް ބެހެއްޓީ ސިލޯނުން (ސްރީލަންކާ) މީހުން ގެނެސްގެންނެވެ.
ރޭޑިއޯ ސްޓޭޝަން ވުޖޫދަށް އައުން 4އޮކްޓޯބަރ 1961ގައި ކުއްލިއަކަށް އިވެންފެށީ ވުޒާރަތުއް ދާޚިލިއްޔާގެ އިޢުލާނެއްގެ އަޑެވެ .އިޢުލަނުގައި ވަނީ މި ދަންނަވާ ޢިބާރާތެވެ“ .މިރޭ 8:00ން 8:15އާ ދެމެދު 60މެގަސައިކަލް އިން ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިޔޯ” މިހެންގޮވާއަޑު އިވުނު ރޭޑިއޯއެއް ހުރި ފަރާތަކުން މާދަމާ އޮފީސް ބަންދުވުމުގެ ކުރިން މި ވުޒާރާއަށް އެތަނެއްގެ ސާފު އެޑުރެހާއެކު އެންގެވުން އެދެމެވެ. ވުޒާރާތުއް ދާޚިލިއްޔާގެ ފަރާތުން މިގޮތަށް ގޮވަމުން ގެންދެވީ ވަޔަރލެސް އޮފީހުގައި އޭރު ބޭނުންކުރައްވަމުން ގެންދެވި ޑޮލްފިން މަރުކާގެ ރޭޑިއޯ ޓެލެފޯން ސެޓަކުން 4އޮކްޓޯބަރ 24( 1961ރަބީޢުލް އާޚިރާ )1381 ވި ބުރާސްފަތި ވިލޭރެއެވެ .މި އެންގުން ގޮވާ ނިމުމަށްފަހު ވުޒާރަތުއް ދާޚިލިއްޔާގެ އެހެން އެންގެވުމެއްވެސް ފޮނުއްވިއެވެ .އެ އެންގެވުމުގެ ނަކަލު ވެސް ތިރީގައި އެވަނީ އެވެ. 11
ވުޒާރަތުއް ދާޚިލިއްޔާ ގައި ރޭޑިޔޯޓެލެ ޯފން ސެޓެއް ބެހެއްޓުން ފުރާދުއްވާ އެއްޗިއްސާ ވާހަކަ ދެއްކުމުގެ މަގުސަދުގައި ބެހެއްޓި ސެޓެކެވެ. މިސެޓް ބަހައްޓަވައި ދެއްވީ ކަމުގެ ތަމްރީން ލިބިވަޑައިގެންފައިވާ ދިވެހި ބޭފުޅެކެވެ .އެއީ އަންނަބީލު ޢަބްދުﷲ ޒުބޭރެވެ .މިސެޓުގެ މޮޑެލް ނަމްބަރަކީ ޑޮލްފިން 3ރޭޑިޔޯ ޓެލެފޯން ޕީ.ޓީ.ސީ 797ޓައިފް ޕީ.އެމް A/120އެވެ. ސީރިއަލް ނަމްބަރަކީ 10596އެވެ.
މި ފޮތް ވިދާޅުވަމުން ގެންދަވާ ބޭފުޅުންނަށް ކޮންމެވެސް ވަރެއްގެ އޮޅުމެއް އަރައިފާނެ ކަމަށްޓަކައި ދަންނަވައިލަމެވެ 1961 .ވަނަ އަހަރުގެ ޖޫން މަހުގެ ދެވަނަ ދުވަހު ސިލޯނުގެ ބަޔަކު ގެނެސްގެން ވުޒާރަތުއް ދާޚިލިއްޔާގައި ރޭޑިއޯ ޓެލެފޯން ސެޓެއް ބެހެއްޓެވިތާ އަހަރެއްވެސް ނުވެ އުޅެނިކޮށް ވުޒާރަތުއް ދާޚިލިއްޔާގައި ދެވަނަ ރޭޑިއޯޓެލެފޯން ސެޓެއްވެސް ބެހެއްޓެވިއެވެ .މިސެޓް ބެހެއްޓެވީ 10މާރޗް 3( 1962ޝައްވާލް 1381ހޮނިހިރު) ދުވަހުއެވެ.
އަންނަބީލް ޢަބްދުﷲ ޒުބައިރު
މިއީ ޕައިން ކޮމްޕެނީގެ ޑޮލްފިން 3ގެ ރޭޑިޔޯ ޓެލެފޯން ސެޓެކެވެ .މިސެޓްގއި ހުރީ ތިން ފްރީކްއެންސީ އެވެ .އެއީ 2536ކިލޯސަރކަލް އާއި 2182 ކިލޯސަރކަލާއި 2438ކިލޯސަރކަލެވެ .މިވައްތަރުގެ ސެޓު އޭރު ޢާންމުކޮށް ބޭނުންކޮށް އުޅުނީ އާގުބޯޓްފަހަރުގައެވެ. މިސެޓު ބެހެއްޓުމަށްފަހު ދެ އޭރިޔާ ޖެހިއެވެ .އެމަސައްކަތް ފެށުނީ 25 ފެބްރުއަރީ 1962ގައެވެ 20( .ރަމަޟާން )1381އާދިއްތަ ދުވަހުއެވެ. އެއް އޭރިޔާ ޖެހީ ބަނޑޭރިގޭ ގޯތި ތެރޭގައެވެ( .އޭރު ބަނޑޭރިގެ ހުރީ މިހާރު މޯލްޑިވްސް ނޭޝަނަލް ޑިފެންސް ފޯސްގެ ހެޑްކްއާޓަރ އެހުރި ޢިމާރާތުގަ އެވެ ).ދެވަނަ އޭރިޔާޖެހީ ސިފައިންގެ ގޯތިތެރޭގައެވެ( .އޭރު ސިފައިންގެއަކީ މިހާރު ސަލްޓަންފާރކް ކުރިމަތީގައި އެއޮންނަ ބުރުކައިރިން ވަދެވޭގޮތަށް ހަދާފައި ހުރި ތިންބުރި ޢިމާރާތެވެ ).މިދެންނެވި ރޭޑިއޯ ޓެލެފޯން ސެޓަކީ ވަޔަރލެސް އޮފީސް ނޫން ތަނެއްގައި މިބާވަތުގެ ގިނަ ފްރީކުއެންސީ ހުރި ސެޓެއް ބެހެއްޓި ފުރަތަމަ ސެޓްވެސްމެއެވެ. މި ރޭޑިއޯ ޓެލެފޯން ސެޓް ބަހައްޓާފައި ހުރީ ވުޒާރަތުއް ދާޚިލިއްޔާގައި ބަނޑޭރިގޭ އައު ޢިމާރާތުގެ މަތީބައިގެ އެންމެ ހުޅަނގުން ދެވަނައަށް ހުރި ކޮޓަރީގެ އިރުމަތީ ފާރުކައިރީގައެވެ .މިސެޓަކީ އަތޮޅުތަކުގެ ރަށްރަށާއި 12
ވުޒާރަތުއް ދާޚިލިއްޔާގައި ބެހެއްޓި ސެޓުން ވާހަކަދައްކަން ފެށުން 10މާރޗް 1962ގައި ވުޒާރަތުއް ދާޚިލިއްޔާގައި ބެހެއްޓި ރޭޑިއޯ ޓެލެފޯން ސެޓުން ވާހަކަދައްކަން ފެށީ 11މާރޗް 1962ގައެވެ. އެއީ އާދިއްތަ ދުވަހެކެވެ .އެދުވަހު ހަވީރު 3:00ގައި ފުރަތަމަ ވާހަކަ ދެއްކީ އޭރު ސިލޯނުން ފުރައިގެން މާލެ އަންނަ ދިވެހިރާއްޖޭގެ އާގުބޯޓެއް ކަމުގައިވާ މޯލްޑިވް ސްޓާރ އާއެވެ .ވާހަކަފުޅު ދެއްކެވީ އަލްފާޟިލް މައިޒާން އިބްރާހިމް މަނިކެވެ .ވާހަކަފުޅު ދެއްކެވީ 2182ފްރީކުއެންސީ އިންނެވެ .އޭރު ބޯޓު ހުރީ މާލެއާ 190މޭލު ދުރުގައެވެ .ބޯޓުން ވާހަކަ ދެއްކީ ބޯޓުގެ ވަޔަރލެސް އޮޕަރޭޓަރ މިސްޓަރ ބާލަސިންގަމް އެވެ. ވުޒާރަތުއް ދާޚިލިއްޔާއިން ގޮވަމުން ގެންދިޔައީ ‘ޓެސްޓިންގ މިންހާފް’ މިހެންނެވެ.
އޭރު
ދިވެހިރާއްޖޭގައި ރަސްމީ ރޭޑިޔޯ ސްޓޭޝަނެއް އުފެދިދާނެކަމުގެ ހުވަފެންތައް ދިވެހީންނަށް ފެންނާން ފެށީ 1962ވަނަ އަހަރުގެ އޭޕްރީލް މަހުގެ ތެރޭގައެވެ .އެމަހުގެ 23ވަނަ ދުވަހު ވަޔަރލެސް އޮފީހުގައި އިޢުލާނެއް ބަހައްޓާފައި ހުއްޓެވެ .އެއިޢުލާނުގައި ބުނެފައި އޮތީ އޭޕްރިލްމަހުގެ 24 ވަނަ ދުވަހު (އަންގާރަ) ފަހެއް ޖެހުމާއެކު ވަޔަރލަސް އޮފީހުގެ ފަރާތުން ލަވަ ފޮނުވަމުން ގެންދާނޭ ކަމަށާއި އެދުވަހު ފޮނުވާ ލަވަތަކާއި އެންގުމުގެ އަޑުއިވުނު ކޮންމެ މީހަކު ޖެހިގެން އަންނަ ދުވަހު ލަވަ އިވުނު މީޓަރަކާއި އަޑުގެ ސާފު ނުސާފުކަން ހުރިގޮތެއް ލިޔުމަކުން ވަޔަރލެސް އޮފީހަށް އެންގުމަށެވެ. އޭޕްރިލްމަހުގެ 24ވި އަންގާރަދުވަހުގެ ހަވީރު ފަހެއް ޖެހުމާއެކު ވަޔަރލެސް އޮފީހުން ލަވަ ފޮނުވަން ފެށިއެވެ .ފޮނުވަމުން ދިޔައީ ހުސް
ޓެސްޓް ކުރުމުގެ ގޮތުން މިދެންނެވި އިބާރާތް ގޮވުމަށްފަހު އެބޯޓުގައި ހުންނެވި
ވަޔަރލެސް ޓެލެގްރާފް އޮފީހުން ލަވަ ފޮނުވުން
ވަޒީރެއްކަމުގައިވި
އަންނަބީލް
ޙަސަން
ޒަރީރަށް
ލަވައެވެ .ދެލަވަ ދޭތެރޭގައި އެއްވެސް އެނައުންސްމަންޓެއްވެސް ނުދެއެވެ. ގިނައިން ފޮނުވީ ހިންދުސްތާން ފިލްމުގެ ލަވައެވެ.
ވަޒީރުއް ދާޚިލިއްޔާ އަލްފާޟިލް އިބްރާހިމް ރަޝީދު ރޭޑިއޯ ޓެލެފޯނުން މެސެޖެއްވެސް ފޮނުއްވެވިއެވެ.
ތާރީޚީ މުހިންމު ނުކުތާއެއް ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިޔޯ ސްޓޭޝަން އުފެދިގެން އައިގޮތުގެ ތާރީޚް މުޠާލިޢާ ކުރައްވަމުން ގެންދަވާއިރު ވަޔަރލަސް އޮފީހާއި ވުޒާރާތުއް ދާޚިލިއްޔާގެ ވާހަކަ ލިޔަން ޖެހެނީ ކީއްވެތޯއާއި ރޭޑިއޯ ސްޓޭޝަން އުފެދުމާ މިދެތަނާ ހުރި ގުޅުމަކީ ކޮބައިތޯ ސުވާލު އުފެދިދާނެ އެވެ .ވުމާއެކު މިވާހަކަ
ހިންދުސްތާން ލަވަތަކުގެ ތެރެއިންވެސް “ޖަބް ޕިޔާރު ކިސީސޭ ހޯތާހޭ”
ތަކުރާރު ކޮށްލުން ރަނގަޅު ވާނެކަމަށް ފެނެއެވެ .ޙަޤީޤަތުގައި “މާލެ
ގެ ލަވަތަކެވެ .އެދުވަހު ފޮނުވި ލަވަތަކުގެ ތެރޭގައި އިގިރޭސި ލަވަވެސް
ރޭޑިއޯ ޓެސްޓިންގ” ފުރަތަމަ ގޮވުމާއި ފަހުން ލަވަ ފޮނުވައި ހެދީ
ކޮންމެވެސް ވަރަކަށް ފޮނުވިއެވެ .އަދި ދިވެހީން މިޔުޒިކް ކުޅެ ދިވެއްސަކު
ވަޔަލެސް އޮފީހުގައި އޭރު ހުރި ސެޓަކުންކަމުގައި ވިޔަސް މާލެ ރޭޑިޔޯ ގެ
ކިޔާފައިވާ ދިވެހިލަވައެއްވެސް ފޮނުވިއެވެ .މި ލަވަ ކިއުއްވާފައި އޮތީ
ނަމުގައި ދިވެހިރާއްޖޭގެ ފުރަތަމަ ރޭޑިޔޯ ސްޓޭޝަން އުފެދި ޕްރޮގްރާމްތައް
އަލްފާޟިލް މަސްއޮޑި އިބްރާހިމް ޚަލީލެވެ .އެލަވައަކީ ހިންދުސްތާން
ފޮނުވަންފެށީ ވުޒާރާތުއް ދާޚިލިއްޔާގައި ބެހެއްޓިކަމަށް އިސްވެ ދެންނެވި
ފިލްމު “ޕެއިންގެސްޓްގެ” ޖާތާ ޖާނާ ބަނޭ ޕުކާރާނެހީ ގެ ރާގަށް
ޑޮލްފިން 3ގެ ރޭޑިއޯ ޓެލެފޯޏް ސެޓަކުންނެވެ .އެހެންކަމުން ތާރީޚަށްޓަކައި
އަލްފާޟިލާ މަރިޔަމް ސަޢީދު (ނިސްރީން) ހައްދަވާފައިވާ ލަވައެކެވެ.
މިދެވާހަކަވެސް މިފޮތުގައި ލިޔެލީމެވެ. މި ޕްރޮގްރާމަށް އޭރު ވަކި ނަމެއް ދީފައެއް ނެތެވެ .އެކަމަކު 1961 ވަނަ އަހަރުގެ އޮކްޓޯބަރ މަހުގެ 4ވަނަ ދުވަހުގެ ރޭ “މާލޭ ރޭޑިއޯ” ޓެސްޓިންގ މިހެން ގޮވާފައިވާކަން މިހިސާބުންވެސް ހަދާންކުރާންޖެހެއެވެ.
13 13
މާލޭ ރޭޑިޔޯ އިން ރާއްޖޭގައި ބްރޯޑްކާސްޓް ކުރަން ފެށުން ދިވެހިރާއްޖޭގައި ރޭޑިޔޯ ސްޓޭޝަނެއް އުފެދުނީ ވަރަށް ކުއްލިގޮތަކަށެވެ 1962 .ވަނަ އަހަރާ ހަމައަށް އާދެވުނު އިރު ރާއްޖޭގެ ދެއަތޮޅެއްގައި ރޭޑިއޯ ޓެލެފޯން ސެޓުހުރީ ބަހައްޓާފައެވެ .އެއީ ހދ .ނޮޅިވަރަންފަރުގައާއި ބ .އަތޮޅު ގޮއިދޫގައެވެ .އެހެންކަމުން ދާޚިލިއްޔާއިން ކޮންމެ ދުވަހަކުވެސް ފޮނުއްވަން ހުންނަ މެސެޖްތައް ފޮނުއްވަވާ ނިމުމުން މާލެތެރޭގެ ޚަބަރުތައްވެސް ކޮންމެވެސް ވަރަކަށް ރޭޑިޔޯ ޓެލެފޯންގެ ޒަރީޢާއިން ބުނެލަދީއުޅުނެވެ .އެދުވަސްވަރު ވުޒާރާތުއް ދާޚިލިއްޔާގައި މިކަންކުރައްވާ އުޅުއްވި އެއްބޭފުޅަކީ އަލްފާޟިލް ސައިކުރާ އިބްރާހިމް ނަޢީމެވެ .އިބްރާހިމް ނަޢީމް ވިދާޅުވި ގޮތުގައި ބައެއް ދުވަސް ދުވަހު ރަސްމީ މެސެޖްތައް ފޮނުއްވަވާ ނިންމެވުމަށްފަހު އެދުވަހުގެ ނޫހުގައި އޮންނަ ކޮންމެވެސް ޚަބަރެއް ނުވަތަ މާލޭގައި ކުޅެވޭ ކޮންމެވެސް ފުޓްބޯޅަ މެޗެއްގެ ވާހަކަ ކިއުއްވާލަ ދެއްވައެވެ .ނަމަވެސް މިކަންވެސް ވަޒީރުއް ދާޚިލިއްޔާއަށް ނުދަންނަވައި ކުރުން ރަނގަޅު ނުވާނެ ކަމަށް ފެނިލައްވައިގެން އެވާހަކަވެސް ދެންނެވި ކަމުގައި އަލްފާޟިލް އިބްރާހިމް ނަޢީމް ވިދާޅުވިއެވެ.
އަލްފާޟިލް އިބްރާހީމް ރަޝީދު
މާލޭ ރޭޑިޔޯ އުފެދެން މެދުވެރިވި ސަބަބު ބަޔާން ކުރައްވަމުން އޭރު ވަޒީރުއް ދާޚިލިއްޔާގެ މަޤާމުގައި ހުންނެވި އަލްފާޟިލް އިބްރާހިމް ރަޝީދު ހ .ކަރަންކާގެ ވިދާޅުވި ގޮތަށް ތިރީގައި ބަޔާން ކޮށްފައި އެވަނީ އެވެ.
މާލޭ ރޭޑިޔޯ އުފެދެން މެދުވެރިވި އެންމެ ބޮޑު ސަބަބަކީ މާލޭގައި ދައްކައިޅޭ ބައެއްކަހަލަ ވާހަކަތައް ރާއްޖެ ތެރެއަށް ދިއުމުން އަތޮޅު ތަކުގެ އަތޮޅުވެރިން އޭގެ ތެދު ދޮގު އޮޅުން ފިލުވަން ބޭނުންފުޅު ވެގެން ވަޒީރުއް ދާޚިލިއްޔާއަށް މެސެޖު ފޮނުއްވާތީ އެވެ .ވީމާ އެދުވަސްވަރު ވަޒީރުލް އަޢުޒަމްގެ އޮފީސްވެސް ހިންގަން ހުރީ އަޅުގަނޑު ކަމަށް ވުމާއެކު މާލޭ ރޭޑިޔޯގެ ނަމުގައި ބްރޯޑްކާސްޓް ކުރަން ފެށީއެވެ .ދާޚިލިއްޔާގައި އެދުވަސްވަރު ރާއްޖެތެރެއާ ވާހަކަ ދައްކާ ރޭޑިއޯ ސެޓުން ދައްކާ ހުރިހައި ވާހަކައެއް ރަށްރަށުން އަހާކަން އެގެއެވެ .ވީމާ އަޅުގަނޑުމެން ކޯޑެއް ގެންގުޅެމެވެ .ޚާއްޞަ ވާހަކަ ދައްކާ އުޅުނީ އެ ކޯޑުންނެވެ .ނުރަނގަޅަސް ،ރަނގަޅަސް ރާއްޖޭގައި ބްރޯޑްކާސްޓް ކުރަން ފެށި މީހަކީ އަޅުގަނޑެވެ .އެކަން ފެށިއިރު ވަޒީރުލް ޢައުޒަމް އަލްފާޟިލް އިބްރާޙިމް ނާޞިރު މާލެއަކު ނެތެވެ .އެމަނިކުފާނު އޭރު ވަޑައިގެންވީ ސްރީލަންކާގަ އެވެ .އެމަނިކުފާނު އަޅުގަނޑަށް ދެއްވައިފައި އޮންނަ އިޚްތިޔާރުގެ ދަށުން އަޅުގަނޑަށް ފެނުނު ކަމެއް ކުރެވޭތީ އެކަންވެސް ކުރީއެވެ.
އެދުވަސްވަރު ވުޒާރާތުއް ދާޚިލިއްޔާގައި ހުރި ޑޮލްފިން 3ގެ ރޭޑިއޯ ޓެލެފޯޏް ސެޓުން މާލޭ ރޭޑިއޯ ބްރޯޑްކާސްޓް ކުރަން ފެށްޓެވީ 29ޑިސެމްބަރ 1962ގައެވެ 2( .ޝައްވާލް 1382ހޮނިހިރު) އެދުވަހުގެ މެންދުރު 2:00ގައި ފުރަތަމަ ބްރޯޑްކާސްޓް ކުރެއްވިއެވެ .މި ޕްރޮގްރާމަކީ ދިވެހި ޚަބަރެވެ .ދިގުމިނަކީ 4މިނެޓް 2ސިކުންތެވެ .މި ޕްރޮގްރާމް ބްރޯޑްކާސްޓް ކުރެއްވި އެނައުންސަރަކީ ސައިކުރާ އިބްރާހިމް ނަޢީމެވެ. އެހެންކަމުން އޭނާ ހިމެނިވަޑައިގަންނަވާނީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ފުރަތަމަ ރޭޑިއޯ ސްޓޭޝަންގެ ފުރަތަމަ އެނައުންސަރު ކަމުގައިވެސް
މެއެވެ .އޭރު
އަލްފާޟިލް ސައިކުރާ އިބްރާހިމް ނަޢީމަކީ ވުޒާރާތުއް ދާޚިލިއްޔާގެ ސެކްރެޓަރީއެވެ .މި ޕްރޮގްރާމް އުފެއްދެވި ޕްރޮޑިއުސަރަކީ ވުޒާރާތުއް ދާޚިލިއްޔާގެ ނާއިބުގެ ބަދަލުގައި އޭރު ހުންނެވި އަލްއުސްތާޛް ނ .ތ .ޙަސަން ދީދީ އެވެ .ޕްރޮގްރާމް ފޮނުވާ ގަޑިޖެހުމުން ރޭޑިއޯ ޓެލެފޯންގެ ރިސީވަރު ނަގާފައި ޚަބަރު ކިޔައިލީއެވެ. 14
މި ޕްރޮގްރާމް ބްރޯޑްކާސްޓް ކުރީ 2182ކިލޯ ސަރކަލުންނެވެ .ޚަބަރު ވިދާޅުވެ ނިންމެވުމަށްފަހު މީގެ ފަހުން ކޮންމެ ދުވަހަކު 2:00ގައި މި ޕްރޮގްރާމް އޮންނާނެ ވާހަކަ އެނައުންސަރ ވިދާޅުވިއެވެ .އެދުވަހުގެ ޕްރޮގްރާމް ރޭވިފައި އޮތްގޮތް ތިރީގައި އެވަނީއެވެ .ގަޑިން ދޭއް ޖެހުމުން އެއްވެސް މިއުޒިކެއްވެސް ،އަދި ޓައިމް ސިގުނަލެއްވެސް ނެތި ޚަބަރު ކިޔަން ފެށިއެވެ. “މިއީ މާލޭ ރޭޑިއޯއިން ދިވެހިރާއްޖެއަށް ބްރޯޑްކާސްޓް ކުރަނީ، މިހާރު މާލެ ގަޑިން 2ޖެހީ، ރާއްޖެއާބެހޭ ބައެއް ޚަބަރު، ދައުލަތުގެ ބައެއް އިޢުލާން، ދެން ކިޔަންފެށީ ޚަބަރު ތަކެކެވެ .އެދުވަހުކީ ޚަބަރު ތަކުގެ ސުރުޚީތައް ތިރީގައި އެވަނީއެވެ. ދިވެހިރާއްޖޭގެ ވަޒީރުލް އަޢުޒަމް ކޮޅުނބުގައި މާލޭގެ ބަނދަރުގައި ޤަވާޢިދާ ޚީލާފަށް އިނގިރޭސި މަނަވަރެއް އަށްވަނަ ހޮކީ މުބާރާތް މިތިން ޚަބަރަށްފަހު ނޫހުގައި ނުކުމެފައިވާ ދެ އިޢުލާނެއްވެސް ކިއެވެ .މި ޕްރޮގްރާމްގެ އަޑު ރާއްޖެ ތެރޭގައި ހުރި ރޭޑިޔޯ ތަކުންވެސް ލިބުނެވެ .ރާއްޖޭން ބޭރަކަށް ނުލިބެއެވެ.
މާލޭ ރޭޑިޔޯގެ ޓެސްޓް ޕްރޮގްރާމް މާލޭ ރޭޑިޔޯގެ ފުރަތަމަ ޕްރޮގްރާމް 29ޑިސެމްބަރ 1962ގައި ފޮނުވުމާއެކު ،ވުޒާރަތުއް ދާޚިލިއްޔާއިން ގަސްތު ކުރެއްވީ މާލޭ ރޭޑިޔޯއަށް ވަރަށް އަވަސް ތަރައްޤީއެއް ގެންނަވާށެވެ .އެގޮތުން އިނގިރޭސި ބަހުން ޚަބަރު ކިޔުމާއި ޚަބަރުތައް ޓޭޕަށް ރިކޯޑު ކޮށްގެން ފޮނުއްވަމުން ގެންދެވުމުގެ މަސައްކަތް ފެށުނެވެ. ފުރަތަމަ ޕްރޮގްރާމަށްފަހު ނުރަސްމީ ޕްރޮގްރާމެއްގެ ގޮތުގައި އެރޭ ރޭގަނޑު 9ޖެހި އިރުވެސް 2182ކިލޯ ސަރކަލުން ޕްރޮގްރާމެއް
ފޮނުއްވެވި
އެވެ.
މިޕްރޮގްރާމްގައި
ފުރަތަމަ
ބްރޯޑްކާސްޓް ކުރެއްވީ ޕްރޮގްރާމްގެ ޚަބަރުތަކާއި އޭގެ އިނގިރޭސި ތަރުޖަމާ އެވެ .ދިވެހި ޚަބަރު ކިޔުއްވައި ދެއްވީ ވުޒާރަތުއް ދާޚިލިއްޔާގެ ކާތިބާ އަލްފާޟިލާ ހަފްސާ މޫސާ މ .ޔާގޫތުގެ އެވެ .އިނގިރޭސި ޚަބަރު ކިޔުއްވީ ވަޒީރުލް އަޢުޒަމް އޮފީހުގެ ސެކްރެޓަރީ އަލްފާޟިލާ ހާޖަރާ ޙަސަންމަނިކެވެ .އިނގިރޭސި ޚަބަރު ތަރުޖަމާ ކޮށްދެއްވީ އަލްފާޟިލް އަހްމަދު ޒަކީއެވެ.
15
ރޭޑިއޯއިން މުޅި ރާއްޖެއަށް ފޮނުވުނު ފުރަތަމަ ތަޤްރީރު 1963ވަނަ އަހަރުގެ ޖެނުއަރީ މަހުގެ 3ވަނަ ދުވަސް ( 7ޝަޢުބާން 1382ބުރާސްފަތި)
ހިމެނުނީ މާލޭ ރޭޑިއޯގެ ޙަޔާތުން ،އަދި މުޅި
ރާއްޖޭގެ ތާރީޚަށް ބަލާއިރުވެސް ވަރަށް މުހިންމު ދުވަހެއް ކަމުގައެވެ. އެދުވަހަކީ ރާއްޖޭގެ އަމިއްލަ ރޭޑިއޯ ސްޓޭޝަނުން މުޅި ރާއްޖެއަށް އެންމެ ފުރަތަމަ ތަޤްރީރެއް ބްރޯޑްކާސްޓް ކުރެވުނު ދުވަސް ކަމުގައެވެ. އެއީ މާލޭ ރޭޑިއޯގެ 6ވަނަ ޕްރޮގްރާމެވެ .މި ތަޤްރީރު ކުރެއްވީ އޮނަރަބްލް އަލްއުސްތާޛް އިބްރާހިމް ޝިހާބެވެ .އެމަނިކުފާނު އަރިހަށް ޓޭޕްރިކޯޑަރ ގެންގޮސްގެން ތަޤްރީރު ރެކޯޑުކޮށްގެން ރޭޑިޔޯއިން މި ތަޤްރީރު ބްރޯޑްކާސްޓް ކުރީއެވެ .ތަޤްރީރު ބްރޯޑްކާސްޓް ކުރީ އެ ދުވަހު 2:00ގައި ޚަބަރު ކިޔުމަށް ފަހުގައެވެ .މިތަޤްރީރުގެ ދިގުމިނަކީ 4 މިނިޓް 52ސިކުންތެވެ .ތަޤްރީރު ބްރޯޑްކާސްޓް ކުރަންފެށީ އެ ދުވަހުގެ
އޮނަރަބްލް އަލްއުސްތާޛް އިބްރާހިމް ޝިހާބް
2.11މިނިޓްގައެވެ .ތަޤްރީރު ބިނާ ކުރައްވައިފައި އޮތީ ގައުމީ ރޫޙް އާލާ ކުރުމުގެ މައްޗަށެވެ .ތިރީގައި އެ ތަޤްރީރު ނަކަލު ކޮށްލަމެވެ.
“އައްސަލާމް ޢަލައިކުމް
ވާރުތަ ކުރަމުން އައި އެންމެ ބޮޑު ދެ ޝަރަފު .އަދި މިދެންނެވި
ދިވެހި އަޑު މެދުވެރިކޮށް ދިވެހި ޤައުމަށް ޚިތާބެއް ކުރުމަކީ،
ދެކަންތަކުގެ މަގުގައި އަޅުގަނޑުމެންގެ ޢިއްޒަތްތެރި ކާބަފައިންގެ
އަޅުގަނޑުގެ ވަރަށްވެސް ބޮޑު އުފަލެއް .މިގޮތުން މިއައު އަހަރު
ފުރާނަފުޅު
ފަސްގަނޑުގައި
ކުރިމަތިކޮށް އަޅުގަނޑުމެންގެ ޢިއްޒަތްތެރި އަޚުންނާއި އުޚުތުންގެ
އެކުވެފައި ،މާޒީގެ ފަޚުރުވެރި ތާރީޚު އަޅުގަނޑުމެން ހިނިތުން
އަރިހަށް ހެޔޮ އެދުންތައް އަޅުގަނޑު ރައްދުކުރަނީ ހިތުގެ އެންމެ
ކުރުވަނީ އެއަޖުދާދުންގެ ޖިހާދު އާއި ޤުރުބާނީގެ މަތިވެރި ހަނދާނުގައި،
އަޑީން.
އަޅުގަނޑުމެންގެ ޝަރަފަކަށް ވެފައިވަނީ ދީނާއި މިނިވަންކަން
ތަކާއި
ހަށިކޮޅުތައް
ވަނީ
ދިވެހި
އެތައްސަތޭކަ އަހަރުއްސުރެ ރައްކައުތެރި ކުރަމުން އައިކަން. ޝައްކެއްވެސް ނެތް ،ދިވެހި ރާއްޖޭއަށް އެއްގޮތަށްވުރެ ގިނަ ގޮތްގޮތުން މިހާރަށް ކުރިމަތ ިވެފައިވާ އެންމެ ބޮޑު މައްސަލައަކީ
ކުޑަވެސް ޝައްކެއްނެތް ،އަހަރުތައް ބަދަލުވިޔަސް ދިވެހިންނަކީ
ގައުމުގެ ޙުއްރިއްޔަތާއި އިސްތިޤްލާލުގެ މައްސަލަ .އެހެން ޢިބާރާތަކުން
ހަމަ އެ ދިވެހީން ،ދީނާއި ޤައުމާހުރެ ،ލެޔާއި ފުރާނަވިޔަސް ހޭދަ
ދަންނަވަނީނަމަ އިސްތިޢުމާރާ ދެކޮޅަށް އަޅުގަނޑުމެންގެ އުންމަތް
ކޮށްލުމަށް ކުޑަވެސް ޖެހިލުމެއް ނެތް ދިވެހީން ،ބޭރުފުށުން ހެދުން
ކުރަމުންދާ ޖިހާދު.
ކިތަންމެ ރީތިކޮށް ދެއްކިޔަސް ދުނިޔޭގެ ސުންނަތް ނިޔާކުރާ ގޮތުން އިނގިރޭސި ދައުލަތް މިއަދު އޮތީ އޭގެ އާޚިރު ޢުމުރަށް އެޅިފަ.
މި ޤައުމީ ޖިހާދުގައި ކޮންމެ ދިވެހި ދަރިއަކު އެންމެ މަތިވެރި
އިސްތިޢުމާރުގެ ބިރުވެރި ސިންގާ މިހާރުލަމުން ގެންދަނީ ނޭވާހޮޅިއަށް
މިންވަރަކަށް ސަމާލު ވެލައްވަންވީ އުޞޫލަކީ އެކުވެރި ކަމާއި
އެޅުމުގެ އެންމެ ފަހު ނޭވާ.
އިއްތިހާދު.
ޚާއްޞަކޮށް
އަޅުގަނޑުމެންގެ
ލޮބުވެތި
ޒަޢީމުގެ
ފަހަތްޕުޅުގައި ނުގުޑާފަދަ ޢަޒުމަކާއެކު ދެމިތިބުން .އިނގިރޭސި
އިރެއްގައި އެދައުލަތުގެ ވަރުގަދަ ދިދަޔަށް އިރުއޮއްސުމެއް ނާންނަ
އިސްތިޢުމާރުގެ ކެހިވެރި ކަމުގެ މައިގަނޑު ބިނާވެފައި ވަނީ ދިގު
ކަމުގައި ވިޔަސް ،މިއަދު އެދިދަ ވީދެމުން ކުނޑިކުނޑިވަމުން ދަނީ
މުއްދަތެއްގައި ފިނި ހަނގުރާމައެއް ކޮށްގެން ވިޔަސް އިދިކޮޅުގައި
ހަމައެކަނި ދުނިޔޭގެ ބޮޑެތި ބިންތަކަކުން ނޫން .ބުރޫނާއީ ފަދަ،
ތިބި ބަޔަކު ވަކިކޮށްލުން .ވީމާ ބޭނުމީ އެކުވެރިކަމާއި ކެތްތެރިކަން.
ދިވެހިރާއްޖެ ފަދަ ކުދި ކުދި ޤައުމު ތަކުގެ ޖައްވުންވެސް އެ ދިދައަށް
ކެރުމާއި ތެދުވެރިކަން.
ކުރާކަމެއް ނޫން .އެމީހަކު އެހިނދަކު އަދާކުރަންވީ ވާޖިބު .ޒަމީރަށް ތެދުވެރި ވެގެން އަދާ ކުރަނީނަމަ އެއީ އެންމެ މަތިވެރި ޖިހާދު.
މާތްވެގެންވާ އިސްލަމް ދީނާއި މިނިވަންކަމީ ޒަމާނުއްސުރެ ދިވެހީން
ރަނގަޅަށް ހަނދުމަފުޅު ކުރައްވާ .މިނިވަންކަމަކީ ވަރަށްވެސް އަގުހުރި 16
ފަހުން
ރީތި
ހިންދުސްތާން
ލަވައިގެ
ޕްރޮގްރާމެއް
ޖައުހަރެއް .މިނިވަންކަމަކީ އެއަށްޓަކައި ތިމާގެ ދަލާއި ކަރުނައާއި
ޚަބަރުގެ
އަދިލޭވެސް އޮހޮރުވައިގެން މެނުވީ ޙާޞިލު ނުކުރެވޭނޭ ،ޙަޔާތުގެ
ފޮނުއްވާގޮތަށް ހަމަޖެއްސުމެވެ .އަދި ރޯދަ މަހުގެ ކޮންމެ ދުވަހެއްގެ
އެންމެ ބޮޑު ނިޢުމަތް .މިނިވަންކަމަކީ ހަމައެކަނި ރާއްޖޭގެ ކޯއްޓޭ
ހަވީރު 5:45ން ފެށިގެން ދީނީ ޕްރޮގްރާމެއް ފޮނުއްވަވާ ގޮތަށްވެސް
ތަކުގައި އަޅުގަނޑުމެންގެ ފަޚުރުވެރި ދިދަ ހެނދުނުން ހަވީރަށް
ހަމަޖެއްސިއެވެ .މި ޕްރޮގްރާމްގައި ކޮންމެ ދުވަހަކުވެސް ކޮންމެވެސް
ވިހުރުވުމެއް ނޫން .އަދި ކީއްތޯ ޙަޤީޤަތުގައި މިނިވަން ކަމަކީ
ބޭފުޅަކު ކީރިތި ޤުރުއާން ކިޔެވުމުގެ އިތުރަށް އައްޝައިޚް މުޙައްމަދު
ހުރިހައި ގޮތަކުންމެ ކެރިފޯރުން .އަމިއްލަ ފައިމައްޗަށް ތެދުވެވުން .މި
ޖަމީލު ދީދީގެ ތަޤްރީރެއްވެސް ފޮނުއްވެވި އެވެ.
ތަނަވަސް މާނާގައި ރާއްޖޭގެ ވިޔަފާރިއާއި ،ތަޢުލީމާއި އިގްތިޞާދައި އަދި އެނޫންވެސް ހުރިހާ ރޮނގެއްގައި ޞާހިބުއްދައުލާ ހަރުދަނާ
ރޭޑިއޯގެ ޕްރޮގްރާމް ތަކަށް މިކުރިއެރުން ލިބެމުން ދިޔައީ ސްޓޭޝަން
ފިޔަވަޅުތަކެއް މިހާރު އެއަޅުއްވަނީ .އަޅުގަނޑުމެންގެ ވާޖިބަކީ
އުފެދުނުތާ ހަމައެންމެ މަހެއްހާ ދުވަހުގެ ތެރޭގަ އެވެ .އެހެނީ ރަމަޟާން
މިއިންކޮންމެ ރޮނގެއްގައި ޤަބޫލު ކުރުމުގެ އުޞޫލު ހިފެހެއްޓުން.
މަހަށްޓަކައި މިގެނެވުނު ބަދަލު ތަކާއެކު ބްރޯޑްކާސްޓް ކުރަންފެށީ
ހަމައެކަނި ތިމާގެ ފައިދާއަށްވުރެ ޖަމާޢަތުގެ ބާއްޖަވެރި ކަމަށް
27ޖެނުއަރީ 1963ން ފެށިގެން ކަމަށް
ވީތީއެވެ .ރަމަޟާން
ތަރުހީބު ދިނުން.
މަހު މިގޮތަށް ޕްރޮގްރާމްތައް ފޮނުވަމުންގޮސް ރަމަޟާންމަސް ނިމިގެންއައި ފިޠުރުޢީދު ވިލޭރޭވެސް އިތުރު ޕްރޮގްރާމެއް ފޮނުވިއެވެ.
އަޅުގަނޑުމެންގެ ކުރިމަތީގައި އޭގެ ދުވަސްތައް ދައްކައި ދިނުމަށް
މި ޕްރޮގްރާމްގައި އޭރު ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރަސްކަލަކަށް ހުންނެވި
ތައްޔާރު ވެގެން ވަނީ އައު އަހަރެއް .އަޅުގަނޑުމެންގެ ކުރިމަތީގައި
އައްސުލްތާން މުޙައްމަދު ފަރީދުލް އައްވަލު ފޮނުއްވެވި ޚިޠާބަކާއި،
އޮޅުމެއްވެސް ނެތި އޮތީ ހިނގަންވީ ސީދާ މަގެއް .އަޅުގަނޑުމެންގެ
ޤައުމީ ސަލާމާއި މާލޭ ޒަމާނީ މިއުޒިކްގެ ފަރާތުން ތައްޔާރު
ސަފުގެ ކުރީގައި ހުންނެވީ ލާމަސީލު ގައުމީ ލީޑަރެއް .ވީމާ ދާންވީ
ކޮށްފައިވާ ދިވެހި ހަތަރު ލަވަވެސް ފޮނުވިއެވެ .މި ހަތަރު ލަވަވެސް
ކުރިއަށް ،ވާންވީ އެކުވެރި ،ނަތީޖާތޯ އަޅުގަނޑަށް ހަމަ ކުޑަވެސް
ކިޔުއްވީ އަލްފާޟިލް މަސްއޮޑި އިބްރާހިމް ޚަލީލެވެ .ރަދުންގެ ޚިޠާބު
ޝައްކެއް ނެތް .އެންމެ މަތިވެރި ނަސްރާއި ،އެންމެ ފޮނި ކާމިޔާބީ.
އިއްވަވައި ދެއްވީ ކުރިން ރެކޯޑު ކުރައްވައިގެން ކީރިތި މަހާރަދުންގެ
މާތްވެގެންވާ
އިސްލާމްދީނާއި
ދިވެހިރާއްޖޭގެ
މިނިވަންކަމަށް
ބާއްޖަވެރި މުސްތަޤްބަލެއް”. (ނިމުނީ) މާލޭ ރޭޑިއޯގެ ޕްރޮގްރާމްތައް 29ޑިސެމްބަރުން ފެށިގެން ކޮންމެ ދުވަހަކު ދޭއް ޖަހާއިރު ބާއްވަމުން އައިސް ،ޖަނަވަރީ މަހުގެ 4 ވި ހުކުރު ދުވަހަކު ނުބާއްވަ އެވެ .އެއީ އެ ހުކުރުން ފެށިގެން އެއްވެސް ހުކުރު ދުވަހަކު މާލޭ ރޭޑިއޯގެ ޕްރޮގްރާމެއް ނުފޮނުވާގޮތަށް ވުޒާރަތުއް ދާޚިލިއްޔާއިން ހަމަޖައްސަވައިފައި ވާތީއެވެ .އެހެންކަމުން އިތުރު އައު ޕްރޮގްރާމް ފޮނުވަމުން ގޮސް 1382ވަނައަހަރުގެ ރަމަޟާން މަހަށް މާލޭ ރޭޑިއޯގެ ޕްރޮގްރާމް ތަކަށް ބަދަލު ގެނައެވެ. މިއީ މާލޭ ރޭޑިއޯއަށް ލިބުނު އިތުރު ކުރިއެރުމެކެވެ. ރަމަޟާން މަހަށް ޚާއްޞަ ކޮށްގެން ރޭޑިއޯ ޕްރޮގްރާމަށް ބަދަލުގެނައި އިރު ކުރިން ޕްރޮގްރާމް ފޮނުވަމުން ގެންދިޔަ ވަރަށްވުރެ ޕްރޮގްރާމް ފޮނުވާ ވަގުތު އިތުރު ވެގެން ދިޔައެވެ .އަދި ޚަބަރުގެ އިތުރުން ދީނީ ނަޞޭހަތާއި ލަވަފަދަ ޕްރޮގްރާމް ތައްވެސް އިތުރު ވެގެން ދިޔައެވެ. ރޯދަ މަހަށްޓަކައި ރޭޑިއޯ ޕްރޮގްރާމް ފޮނުއްވަވާ ގަޑިއަށްވެސް ބަދަލު ގެނައެވެ .އެއީ ދުވާލު 2ޖަހާއިރު ފޮނުވަމުން ގެންދިޔަ ޚަބަރު ޕްރޮގްރާމް ރޭގަނޑު 9ޖަހާއިރު ފޮނުވާގޮތަށް ހަމަޖެއްސުމާއެކު 17
ކާތިބުއްސިއްރު އަލްއުސްތާޛް ޢަދުނާން ޙުސައިނެވެ.
ކީރިތި މަހާރަދުންގެ ޚިޠާބު ދެވަނައަށް ދިވެހި ރައްޔިތުންނަށް އަހުރެން ހަނދާން ކޮށްދެނީ ރާއްޖޭގެ މިނިވަން ކަމާއި އަމިއްލަ ކަމެވެ .ޒަމާނުއްސުރެ މި ރާއްޖެއަކީ އިސްތިޤްލާލްގެ ޝަރަފުވެރި ކަން ލިބިފައިވާ ތަނެކެވެ .އަހުރެމެންގެ ޢިއްޒަތްތެރި ކާބަފައިންގެ އަގުހުރި ފުރާނަތައް ހޭދަ ކުރައްވައިފައި ވަނީ އެކަން ރައްކައުތެރި ކުރުމަށް ޓަކައެވެ .ކަންމިހެން ހުރިއިރު، ދިވެހި ކޮންމެ ފިރިހެނަކާއި އަންހެނެއްގެ އެންމެ މުގައްދަސް ވާޖިބެއް ކަމުގައި ދެކެންވާނީ ދީނާއި ޤައުމުގެ މިނިވަންކަން ރައްކައުތެރި ކުރުމުގައި ކުރަންވީ މަސައްކަތެއް ކުރުމެވެ .މިކަމުގައި ދިވެހި ދައުލަތް ހިންގެވުމަށް އިސްވެ ހުންނެވި ވަޒީރުލް އަޢުޒަމް ޞާހިބުއް ދައުލާ އަލްފާޟިލް އިބްރާހިމް ނާޞިރު ތިޔަބައި މީހުންނައިގެން އެހިންގަވަނީ ދިވެހި އުންމަތަށް އެންމެ ސަލާމަތްކަން ބޮޑު މަގުންނެވެ. މިހެންކަމުން ތިޔަ އެންމެ ކަލުންނާއި ކަނބަލުންމެ ވަޒީރުލް އަޢުޒަމްއާ ތަބާވެ އެކަތިގަނޑަކަށް ވުމީ ދީނާއި ދުނިޔެ ވާޖިބު ކުރާ ކަމެކެވެ. ރާއްޖޭގެ މިނިވަން ކަމަށް ރައްކައުތެރި ވުން ފަދައިން ދިރިއުޅުމުގެ “އައްސަލާމް ޢަލައިކުމް،
ބޭނުން ތަކުގައި އަމިއްލަ ފައިމައްޗަށް ތެދުވެވޭތޯ ބެލުމީވެސް މިޒަމާނުގެ ގައުމިއްޔަތު ލާޒިމް ކުރާ ކަމެކެވެ .މިހެނީ އިގްތިޞާދީގޮތުން އަމިއްލަ
އައްސުލްތާން މުޙައްމަދު ފަރީދުލް އައްވަލް ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރަދުންގެ
ބާރެއް އޮތް ބަޔަކަށް މެނުވީ ގައުމުގެ ސިޔާސީ މިނިވަންކަން ވެސް
ކިބައިން ރާއްޖޭގެ އެންމެހައި ރައްޔިތުންނަށް ހެޔޮދުޢާ ސަލާމް
އޮންނަނީ ރައްކައުތެރި ނުކުރެވި ފައެވެ .މިކަމަށްޓަކައި ބޭނުމީ
ބުނަމެވެ.
ތެދުވެރި ކަމާއެކު ދިރި އުޅުމުގެ މަސައްކަތްތައް ކުރިއަށް ގެންދިއުމެވެ. މަސްވެރިކަމަށް އިތުރު ބާރެއް ލައި ދުނިޔޭގައި އެކަންތައް ކުރިއަށް
ދެން މިއަދު އަހުރެން އެންމެ އިސް އުފަލެއް ކަމުގައި ދެކެނީ މި
ގެންދިއުމުގެ އައު އުޞޫލުތަކާވެސް ތަބާ ވުމެވެ.
ބަރަކާތްތެރި ފިޠުރު ޢީދުގެ މުނާސަބަތުގައި ދިވެހި ރައްޔިތުންނަށް މުބާރަކްބާދީ އަދާ ކުރުމެވެ.
ދުނިޔޭގެ ސިޔާސަތަށް ވިސްނާއިރު އިގްތިޞާދީ ގޮތުންނާއި ވިޔަފާރީގެ ގޮތުން މާބޮޑު ހަމަޖެހުމެއް ކައިރި މުސްތަޤްބަލެއްގައި އޮތް ކަމަކަށް
އަދަކީ ބަރަކާތްތެރި ރަމަޟާން މަސް އަޅުގަނޑުމެންނާ ވަކިވެ ،ޢީދުގެ
ނުފެނެ އެވެ .މިކަމަށްޓަކައިވެސް ދިވެހި ރާއްޖޭފަދަ ކުދި ގައުމު
އުފާތައް އައިސް ބައްދަލު ކުރި ދުވަހެވެ .ތިޔަ އެންމެ ކަލުންނާއި
ތަކުގެ އަހުލުވެރިންނަށް ބޭނުމީ ކުރެވެން އޮތްހާ މަސައްކަތެއް
ތަކުރާރު
ކޮށްގެން ރާއްޖެއިން ބޭރުކުރެވޭ ތަކެތި އެއްދުވަހުން އަނެއް ދުވަހަށް
ކަނބަލުންނަށް މިފަދަ ބާއްޖަވެރި ދުވަސްތައް މާތްﷲ ކުރައްވާށި އެވެ .އާމީން.
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރައްޔިތުންނޭވެ .ތިޔަ އެންމެ ކަލުންނާއި ކަނބަލުންނަށް
ގިނަކުރަމުން ގެންދިއުމެވެ”. (ނިމުނީ)
މުޚާޠަބު ކުރުމުގެ ފުރުޞަތެއް އަހުރެންނަށް ލިބުނު ހިނދު ދެތިން ކަމެއްގެ މައްޗަށް ކިތަންމެ ކުޑަކޮށްނަމަވެސް ދިވެހި ޤައުމު ސަމާލު ވުމަށް ގޮވާލުމީ އަހުރެންގެ ވާޖިބެކެވެ .އެންމެ ފުރަތަމައިން އަހުރެމެންގެ މާތް އިސްލާމް ދީނަށް ޙުރުމަތްތެރިކޮށް ހިތުމަށް އިލްތިމާސް ކުރަމެވެ. މިހެނީ އަޅުގަނޑުމެންގެ ދުނިޔޭގެ ބާއްޖަވެރިކަން ހިމެނެނީ ދީނުގެ ކަންތައްތަކަށް އިޙްތިރާމް ކުރެވުނު މިންވަރެއްގެ މައްޗަށެވެ. 18
މާލޭ ރޭޑިއޯގެ 100ވަނަ ޕްރޮގްރާމް މާލޭ ރޭޑިއޯގެ 100ވަނަ ޕްރޮގްރާމާ ހަމައަށް އައުދެވުނު އިރުވެސް މާބޮޑު އިތުރު ކުރިއެރުން ތަކެއް ނެތެވެ .ޕްރޮގްރާމްތައް ބްރޯޑްކާސްޓް ކުރެވެމުން ދަނީ ދާޚިލިއްޔާގައި ބެހެއްޓި ޑޮލްފިން 111ގެ ރޭޑިއޯ ޓެލެފޯން ސެޓްގެ ރިސީވަރުން އަތްގަނޑަށް ފިތައިގެން ހިފަހައްޓައިގެން ހުރެގެންނެވެ .މިގޮތަށް މަސައްކަތް ކުރަމުންއައިސް ގާތްގަޑަކަށް ތިންމަސް ވެގެން ދިޔައިރު 100ވަނަ ޕްރޮގްރާމާ ހަމައަށް ވަނީ އައުދެވިފަ އެވެ .ސަތޭކަވަނަ ޕްރޮގްރާމް ފޮނުވީ 24މާރޗް 28( 1963ޝައްވާލް 1382އާދިއްތަ) ދުވަހުގެ ހަވީރު 4ޖެހި އިރުއެވެ .އެދުވަހުގެ ޕްރޮގްރާމްގައި 7ނަމްބަރެއް އޮތެވެ .އެއީ އޮނަރަބްލް އަލްއުސްތާޛް އިބްރާހިމް ޝިހާބްގެ ތަގުރީރަކާއި ،ރާއްޖޭގެ ބައެއް ޚަބަރާއި ،ބައެއް އިޢުލާނާއި ،މާލޭ ރޭޑިއޯގެ ވޭތުވެދިޔަ 99ޕްރޮގްރާމްގެ މައްޗަށް ބަލައިލުމާއި ،ރޭޑިއޯ ޑްރާމާއާއި ،ދިވެހި މިޔުޒިކާއި ޤައުމީ ސަލާމެވެ100 . ވަނަ ޕްރޮގްރާމްގެ ދިގުމިނަކީ 1ގަޑި 17މިނިޓް 45ސިކުންތެވެ. މާލޭ ރޭޑިއޯ އުފެދިގެން އައިސް 100ވަނަ ޕްރޮގްރާމާ ހަމައަށް އައުދެވުނުއިރު ފޮނުވިފައި ވަނީ 44ގަޑި 41މިނިޓް 31ސިކުންތުގެ ދިގުމިނުގެ ޕްރޮގްރާމެވެ .އެއީ އެވްރެޖްކޮށް ދުވާލަކަށް 26މިނިޓް 8ސިކުންތެވެ .އެހައި ތަނަށް ފޮނުވިފައިވާ އެންމެ ދިގު ޕްރޮގްރާމަކީ 12ރަމަޟާން 1382ވި ބުރާސްފަތި ވިލޭރޭ ފޮނުވުނު 45ވަނަ ޕްރޮގްރާމެވެ .އެރޭގެ ޕްރޮގްރާމްގެ ދިގުމިނަކީ 1ގަޑި 18މިނިޓް 25 ސިކުންތެވެ.
ފުރަތަމަ ރޭޑިއޯ ޑްރާމާ ދިވެހިރާއްޖޭގައި ރޭޑިއޯ ސްޓޭޝަނަކުން ބްރޯޑްކާސްޓް ކުރި އެންމެ ފުރަތަމަ ރޭޑިއޯ ޑްރާމާ ބްރޯޑްކާސްޓްކުރީ މާލޭ ރޭޑިއޯގެ 100ވަނަ ޕްރޮގްރާމްގައި 24މާރޗް 1963ގައެވެ .މި ރޭޑިއޯ ޑްރާމާގެ ނަމަކީ “ކިޔަމަންތެރި ޖިންސުއްލަތީފް” އެވެ .މި ޑްރާމާ ލިޔުއްވީ ވުޒާރަތުއް ދާޚިލިއްޔާގެ ކާތިބު އަލްފާޟިލް ޢަބްދުﷲ ޞާދިގެވެ .މި ޑްރާމައިގެ ބައިވެރިންނަކީ އަލްފާޟިލް ޢަބްދުﷲ ޞާދިގާއި ،އަލްފާޟިލް ސައިކުރާ އިބްރާހިމް ނަޢީމާއި ،އަންނަބީލާ ޙަބީބާ ޙުސައިން ޙަބީބާއި އަލްފާޟިލާ ޞާބިރާ ޙަސަން މއ .ނާއިބުގެ އާއި ،އަލްފާޟިލާ ޙަފްސާ މޫސާ މ .ޔާގޫތުގެ އެވެ .މި ޑްރާމާގެ ދިގުމިނަކީ 17މިނިޓް 38ސިކުންތެވެ .ރޭޑިޔޯއިން ފޮނުވީ ކުރިން ޑްރާމާ ރެކޯޑު ކޮށްގެންނެވެ 19
ދިވެހި މިޔުޒިކްގެ ޕްރޮގްރާމެއް
ދިވެހި ރާއްޖޭގެ ފުރަތަމަ ރޭޑިއޯ ސްޓޭޝަން ހުޅުވިގެންއައި ފުރަތަމަ ޢީދުގައިވެސް ދިމާވީ މިހެންނެވެ .އެއަހަރުވެސް ޝައްވާލު މަހުގެ މިޔުޒިކާބެހޭ
ހަނދު ފެނުނީ ހދ .އަތޮޅަށެވެ .އޭރު މާލޭގައި ރޭޑިއޯ ޓެލެފޯނުން
ބައެއްވެސް ހިމަނުއްވައިފައި އޮތެވެ .މިބައިގައި މުޅިންވެސް ފޮނުވީ
ވާހަކަ ދެއްކޭނޭ ގޮތް ހުރި ނަމަވެސް އެގަޑިއަކީ މާލޭގައިވެސް ރޭޑިޔޯ
“މާލޭ ޒަމާނީ މިޔުޒިކް” ގެ ފަރާތުން ތައްޔާރު ކޮށްފައިވާ ލަވަތަކެވެ.
ޓެލެފޯން ސެޓް ހުޅުވައިފައި ހުންނަ ގަޑިއަށް ނުވާތީ އެ ޚަބަރު
ހިންދުސްތާން ފިލްމީ ރާގުތަކަށް ހަދާފައިވާ ދިވެހި ލަވައެވެ .މިޔުޒިކް
އޮތީ މާލެއަށް ނުލިބިއެވެ .މާލެއަށް ޚަބަރު ލިބުނީ 25ފެބްރުއަރީ
ތައްޔާރުކޮށް ކުޅުނީވެސް މާލޭ ޒަމާނީ މިޔުޒިކްގެ ފަރާތުންނެވެ.
1963ގައެވެ .އެހެންކަމުން މަޙުކަމަތުއް ޝަރުޢިއްޔާ އިން ޝައްވާލް
މިހުރިހައި ލަވައެއް ކިޔުއްވައި ދެއްވީ ދެ ބޭފުޅެކެވެ .އެއީ މަސްއޮޑި
މަހުގެ ހަނދު ލެއްވުމާއެކު އެ ޚަބަރާއި ޢީދުގެ ޕްރޮގްރާމް ރޭޑިއޯއިން
އިބްރާހީމް ޚަލީލާއި ފާތުމަތު އިބްރާހީމް މަނިކު މއ .އިރުފުހޭގެ އެވެ.
ބްރޯޑްކާސްޓް ކުރަން ފެށިއެވެ .އެދުވަހުގެ ޢީދު ނަމާދު 11:15ގައި
މިއީވެސް ތާރީޚީގޮތުން ފާހަގަ ކޮށްލަންޖެހޭ ކަމެކެވެ .ސަބަބަކީ މި
އޮންނާނޭ ކަމަށް އިޢުލާން ކުރަން ފެށުމާއެކު އެއަޑު އިވުނު ރަށްރަށުން
ފާތުމަތު އިބްރާހިމް މަނިކު ހިމެނުނީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަންހެނަކު މާލޭ
އެގަޑީގައި ޢީދުނަމާދު ކޮށްވެސް ހެދިއެވެ.
މާލޭ
ރޭޑިއޯގެ
100ވަނަ
ޕްރޮގްރާމްގައި
ދިވެހި
ރޭޑިއޯއިން ލަވައެއްކީ ފުރަތަމަ އަންހެން ލަވަކިއުންތެރިޔާ ކަމުގައެވެ.
މާލޭ ރޭޑިއޯގެ އާޕްރޮގްރާމެއް ފެށްޓުން
ހަނދުލެއްވި ޚަބަރު ރޭޑިއޯއިން ބްރޯޑްކާސްޓް ކުރުން
ދާޚިލިއްޔާއިން ގެންދެވީ ވިސްނާވަޑައި ގަންނަވަމުންނެވެ .އެހެންކަމުން
ރާއްޖޭގައި މުވާޞަލާތީ ގޮތުން ބޭނުން ކުރެވޭނެ ޒަމާނީ ވަޞީލަތްތައް
9މޭ 15( 1963ޛުލްޙިއްޖާ 1382ބުރާސްފަތި) ދުވަހު “ރޭޑިއޯ
ނެތް ޒަމާނަކަށް ވާތީ ރަށަކަށް ހަނދު ފެނުނަސް އަންގައި ލެވޭނެ ގޮތެއް ނޯވެއެވެ .އެރަށަކުން ފުރައިގެން އަނެއް ރަށަކަށް ގޮސް އެންގުން ނޫން ގޮތެއް ނޯވެއެވެ .ޢީދަށް ހަނދު ބެލުމުގައި ވެސް މި މައްސަލަ ދިމާވެފައި އެބަހުއްޓެވެ .ރާއްޖޭގެ ކޮންމެވެސް އަތޮޅެއްގެ ކޮންމެވެސް ރަށަކަށް ހަނދު ފެނިގެން ޢީދު ކުރަމުން ދާއިރު ހަނދު ނުފެންނަ ،އަދި އެކަމުގެ މަޢުލޫމާތު ނުލިބޭ ރަށް ރަށުގެ މީހުން ތިބެނީ ރޯދައަށެވެ.
މާލޭ ރޭޑިއޯ ތަރައްޤީ ކޮށް ޕްރޮގްރާމް އިތުރު ކުރެވޭނެ ގޮތްތަކާ މެދު
ޑޮކްޓަރ” ގެ ނަމުގައި އައު ޕްރޮގްރާމެއް ފޮނުއްވަން ފެއްޓެވި އެވެ. ދިވެހީންގެ ސިއްޙީ ޚިދުމަތްތައް އޭރު ހުރީ އެޒަމާނުގައި ބޭސްވެރިކަން އޮތް ގޮތަށެވެ .ގިނައިން ހަދާ އުޅެނީ ދިވެހި ބޭހެވެ .އެކަމަކު އޭރު އޮތީ ހުޅަނގުގެ ބޭސްވެރިކަން ފެށިފައެވެ .ޑޮކްޓަރުންވެސް މާލޭގައި ތިއްބަވައިގެން ޑޮކްޓަރ ގެއިން ބޭސް ކުރަން ވަނީ ފެށިފައެވެ. އެހެންކަމުން ސިއްޙީ ރޮނގުން ޢާއްމުންގެ ހޭލުންތެރި ކަން އިތުރުކޮށް އެހީވުމަށްޓަކައި ސަރުކާރުން ރޭޑިއޯ މެދުވެރި ކުރައްވައިގެން މި 20
މަސައްކަތް ފެށްޓެވީއެވެ .މި ޕްރޮގްރާމް ގައި ފުރަތަމަ ދުވަހު
މާލޭ ރޭޑިއޯގެ ރަސްމީ ސްޓޭޝަނެއް ކަމުގައި މިފަހަރު މި ހަމަޖެއްސެވީ
ވާހަކަފުޅު ދެއްކެވީ އޭރު ރާއްޖޭގައި ހުންނެވި ބޭރުގެ ޑޮކްޓަރެއް
ވަޒީރުއް ދާޚިލިއްޔާއާއި ވަޒީރުގެ ނާއިބު އެހައި ތަނަށް ތިއްބެވި ބަނޑޭރިގޭ
ކަމުގައިވި ޑޮކްޓަރ ނީމަރެވެ .އޭނާއަކީ ޑަބްލިޔު .އެޗް .އޯ ގެ
އާ ޢިމާރާތުގެ އެންމެ ހުޅަނގު ކޮޓަރިއެވެ .މި ކޮޓަރީގެ ބޮޑުމިނަކީ
ސީނިއަރ މެޑިކަލް އޮފިސަރެވެ 14 .މިނިޓް 29ސިކުންތުގެ
15ފޫޓް 10އިންޗިއާއި 16ފޫޓެވެ .މިގޮތަށް ހަމަޖެއްސެވުމަށްފަހު
ތަގުރީރެއް އިނގިރޭސި ބަހުން އޭނާ ދެއްވިއެވެ .މީގެ ފަހުން މި
ވަޒީރުއް ދާޚިލިއްޔާ އެހެން ކޮޓަރިއަކަށް ބަދަލުވެވަޑައިގަތީ އެވެ.
ޕްރޮގްރާމް ޕަބުލިކް ހެލްތުންވެސް ގެންދެވި އެވެ .އަދި އަލްފާޟިލް މުޙައްމަދު ޒާހިރު ނަޞީރުވެސް މިކަމާބެހޭ ތަފާތު ޕްރޮގްރާމްތައް ކުރިއަށް ގެންދެވި އެވެ .މި ޕްރޮގްރާމްތައް ހިމެނުނީ ސިއްޙީ ގޮތުން ޢާއްމުންނަށް ވަރަށް ގިނަ މަޢުލޫމާތު ތަކެއް ލިބުނު ކަމެއް ކަމުގައެވެ.
މާލޭ ރޭޑިއޯގެ މަސައްކަތަށް ކޮޓަރިއެއް ޚާއްސަކުރުން ވުޒާރަތުއް ދާޚިލިއްޔާގެ ހިންގާ ސެކްރެޓަރީ އިންނަވާ ކޮޓަރީގައި ރޭޑިއޯ ޓެލެފޯން ސެޓެއް ބަހައްޓަވައިގެން ފެއްޓި މާލޭ ރޭޑިއޯގެ ޕްރޮގްރާމްތައް މެދު ކެނޑުމެއް ނެތި ދިހަ މަސްދުވަހާ ދުވަސްކޮޅެއް ވަންދެން ފޮނުވަމުން ގެންދިޔަ އެވެ .އެއަށްފަހު ރޭޑިއޯގެ ޕްރޮގްރާމް ތަކަށް އިތުރު ކުރިއެރުމެއް ގެނައުމަށާއި ބްރޯޑްކާސްޓް ކުރުމުގެ މަސައްކަތް ކުރިއަށްވުރެ ރަގަޅު އިންތިޒާމެއްގެ މަތިން ގެންދިއުމަށްޓަކައި މާލޭ ރޭޑިއޯގެ މަސައްކަތަށް ވަކި ކޮޓަރިއެއް ޚާއްސަ ކުރައްވައި6 ، އޮކްޓޯބަރ 1963ގައި( 018ޖުމާދިލް އައްވަލް 1383އާދިއްތަ) އެކޮޓަރިއަށް ރޭޑިއޯ ޓެލެފޯން ސެޓް ބަދަލު ކުރެއްވި އެވެ .އަދި ރޭޑިއޯއާ ބެހޭ ލިޔެކިޔުންތައް ގެންގުޅޭ ތަކަނީވެސް އެއީކަމުގައި ހަމަޖެއްސެވި އެވެ. 21
އިތުރުކުރިއެރުން ތަކަކާއެކު މާލޭ ރޭޑިއޯގެ 300ވަނަ ޕްރޮގްރާމް މާލޭގެ ރޭޑިއޯގެ 300ވަނަ ޕްރޮގްރާމް ބްރޯޑްކާސްޓް ކުރެވުނީ އިތުރު ކުރިއެރުން ތަކަކާއެކު 12ނޮވެމްބަރ 25( 1963ޖުމާދުލް އާޚިރާ )1383އަންގާރަ ދުވަހު ދޭއް ޖެހި އިރުއެވެ 300 .ވަނަ ޕްރޮގްރާމާ ހަމައަށް އައި އިރު ރޭޑިޔޯ ޕްރޮގްރާމް ފޮނުވާ ގަޑިތަކަށް ބަދަލު ގެނެވި ޕްރޮގްރާމް ފަށާގަޑިއަކީ ހަވީރު 4:00ކަމުގައި އޮތީ ހަމަޖެހިފައެވެ .ނަމަވެސް 300ވަނަ ޕްރޮގްރާމް ފޮނުވަން ފެށީ މެންދުރު 2:00ން ފެށިގެންނެވެ. 300ވަނަ ޕްރޮގްރާމާ ހަމައަށް އާދެވުނު އިރުވެސް ފާހަގަ ކޮށްލެވޭ އެއް ކަމަކީ މާލޭ ރޭޑިޔޯއަށް ޚާއްސަ ކުރެވިފައިވާ މުވައްޒަފުން ނެތްކަމެވެ .އެހެންކަމުން އެދުވަސްވަރު އެކަންކޮށް އުޅުނީ ވުޒާރަތުއް ދާޚިލިއްޔާގެ ވަޒީފާގައި އޭރު ތިއްބެވި ދެތިން ހަތަރު މުއައްޒަފެކެވެ. މާލޭ ރޭޑިއޯގެ ޙަޔާތުން ކަޑައްތު ކުރި ދަތި އުނދަގޫ
ދުވަހުގެ ޚަބަރު ކިޔުން. މާލޭ ޒަމާނީ މިޔުޒިކް ޕާޓީގެ ފަރާތުން ކުޅެފައިވާ މިޔުޒިކް ޕްރޮގްރާމް. ދިވެހިރާއްޖެ އިނގިރޭސީންގެ ޙިމާޔަތުގެ ދަށުން ވަކިވުމާމެދު ދިވެހީންގެ ޚިޔާލު (މިއީ ދިވެހިންގެ ބަޔަކާ ކުރެވުނު އިންޓަރވިއު ތަކެކެވެ .މި އިންޓަވިއުގައި އަލްފާޟިލް މޭނާ ކަލޭގެފާނު ދޮން މަނިކާއި ހުވަރަފުށީ ކުޑަ ކަތީބު އަލްފާޟިލް މުޙައްމަދު ނާޞިރާއި ގދ .ގައްދޫ އަލްފާޟިލް ގައްދޫ ޙުސައިން މަނިކާއި ،ޏ. އަތޮޅޫ ފުވައްމުލަކު މުޙައްމަދު ނަޖީބާއި މާލޭން އަލްފާޟިލް އިބްރާހީމް މަނިކު ދޮންމަނިކު ހިމެނިވަޑައިގަތެވެ .މިހުރިހައި ބޭފުޅުންވެސް ވިދާޅުވީ އިނގިރޭސީންގެ ޙިމާޔަތުން ދިވެހީން ވަކިވާން ފެންނަ ކަމަށެވެ). ފިލްމު ހަމްރާހީގެ ލަވަތައް. އަލްފާޟިލް އިބްރާހިމް ޝިހާބްގެ ތަޤުރީރު އަލްފާޟިލް އަޙްމަދު ޒަކީގެ ތަޤްރީރު (އިނގިރޭސި ބަހުން) ރޭޑިއޯ ޑްރާމާ (މިވެސް ލޯތްބަށްޓަކައި ޤުރުބާން ވާ ގޮތެކެވެ). ހިންދުސްތާން ލަވަތައް ޤައުމީ ސަލާމް (ހޮޅިގަނޑަކުން ޖެހުން)
މަރުޙަލާގެ ވާހަކަތައް ވިދާޅުވެ ދެއްވަމުން އެކަމުގައި އެންމެ ބޮޑަށް ޢަމަލީގޮތުން އުޅުއްވި އެއް ބޭފުޅެއް ކަމުގައިވި އަލްފާޟިލް ސައިކުރާ އިބްރާހިމް ނަޢީމް ވިދާޅުވިގޮތުގައި ހަތަރު ފަސް މިނިޓްގެ ޕްރޮގްރާމެއް ހެދުމަށް
ބައެއްރޭރޭ
ހަތަރުދަން
ހޭދަކޮށްލަން
ކަމުގެ
ތަޖުރިބާއާއި،
ޖެހިފައިވެސް
ވެއެވެ.
މަސައްކަތަށް
ބޭނުންވާނޭ
ސާމާނާއި
އަދިވެސް
އެތައްއެތައް ސަބަބުތަކާ ހުރެއެވެ. ކޮންމެއަކަސް މާލޭ ރޭޑިއޯގެ 300ވަނަ ޕްރޮގްރާމް ހިމެނުނީ މާލޭ ރޭޑިއޯއިން އެހައި ތަނަށް ފޮނުވުނު އެންމެ ދިގު ފްރޮގްރާމްވެސް ކަމުގައެވެ .މި ޕްރޮގްރާމްގެ ދިގުމިނަކީ 3ގަޑި 45މިނިޓް 43ސިކުންތެވެ .އެ ޕްރޮގްރާމް އަދި އެހެން ގޮތަކުންވެސް ޚާއްސަ ކޮށްލެވެ އެވެ .އެއީ ދިވެހިރާއްޖެ އިނގިރޭސިންގެ ހިމާޔަތުގެ ދަށުން ވަކިވާން ވީތޯ ނުވަތަ ނޫންތޯ މި ސުވާލު ދިވެހީންގެ ބަޔަކު ކޮށް އެމީހުން ދިން ޖަވާބުވެސް މި ޕްރޮގްރާމްގައި ހިމެނިފައި ވީތީއެވެ .ރޭޑިއޯ ޕްރޮގްރާމް ތަކުގައި މީސްމީހުންގެ ބަސްދީގަތުން ހިމަނަން ފެށުން އެއީވެސް ރޭޑިއޯ ޕްރޮގްރާމް ތަކަށް ލިބުނު ކުރި އެރުމެކެވެ .އެދުވަހުގެ ޕްރޮގްރާމް ރޭވިފައި އޮތްގޮތް އެވަނީއެވެ. 22
މާލޭ ރޭޑިއޯގެ 300ވަނަ ޕްރޮގްރާމްގެ ތެރޭގައި ތިރީގައި ދަންނަވާފައި އެވާ އެނައުންސްމަންޓް ބްރޯޑްކާސްޓް ކުރިއެވެ .އެ އެނައުންސްމަންޓް އޮތްގޮތަށް މި ފޮތުގައި މި ލިޔެލީ ތާރީޚީ ވަރަށް މުހިންމު ޕޮއިންޓް ތަކެއް އެ އެނައުންސްމަންޓްގައި ހިމެނިފައި ވީތީއެވެ.
“ މިއަދަކީ މާލޭ ރޭޑިއޯގެ 300ވަނަ ޕޮރޮގްރާމް ބްރޯޑްކާސްޓް
ޝުކުރެކެވެ.
ކުރާ ދުވަހެވެ .ހަނދުމަފުޅު ހުންނާނޭ ފަދައިން މާލޭ ރޭޑިއޯގެ
ޝުކުރުގެ ލިސްޓުގައި ދެން ދަންނަވަން އޮތީ މާލޭ ރޭޑިއޯއަށް
ފުރަތަމަ ޕްރޮގްރާމް ފޮނުވީ 29ޑިސެމްބަރ 1962ވި
އެކި ގޮތްގޮތުން ޚިދުމަތް ދެއްވި ޢިއްޒަތްތެރި ފަރާތް ތަކެވެ.
ހޮނިހިރު ދުވަހުއެވެ .އެއީ 1382ވަނަ އަހަރުގެ ޝައުބާން
އެންމެ ފުރަތަމަ ދައުލަތުގެ ބަންޑާރަ ނާއިބު ޞާހިބުއް ސަޢާދާ
މަހުގެ 2ވަނަ ދުވަހެވެ .މިދުވަހުން ފެށިގެން މާލޭ ރޭޑިއޯއިން
އަލްއުސްތާޛް އިބްރާހީމް ޝިހާބެވެ .އެއަށްފަހު މަޙުކަމަތުއް
ޚަބަރު ފޮނުވަމުން އައިސް 100ވަނަ ޕްރޮގްރާމް ފޮނުވުނީ
ޝަރުޢިއްޔާގެ ވެރިޔާ ޞާހިބުއް ސަޢާދާ އަލްފާޟިލް އަޙްމަދު
24މާރޗް 1963ވި އާދިއްތަ ދުވަހުއެވެ .އެހައި ތަނަށް
ޒަކީއެވެ .އަދި ފާޟީލަތުއް ޝައިޚް މުޙައްމަދު ޖަމީލް ދީދީއެވެ.
މާލޭ ރޭޑިއޯއިން މުޅިއެކު ފޮނުވުނީ 44ގަޑި 41މިނެޓް 39
ހަމަ އެހެންމެ މާލޭ ރޭޑިއޯއަށް ވަރަށް ގިނަ ގޮތްގޮތުން އެހީތެރި
ސިކުންތުގެ ޚަބަރެވެ 200 .ވަނަ ޕްރޮގްރާމް ފޮނުވުނީ 20
ވެދެއްވި ބޭފުޅެއް ކަމުގައިވާ އަލްފާޟިލް ޢަބްދުލް ޙަންނާން
ޖުލައި 1963ވި ހޮނިހިރު ދުވަހުއެވެ .އެހައި ތަނަށް މުޅިއެކު
ޙަލީމަށްވެސް ޝުކުރު ދަންނަވަމެވެ .ހަމަ މި ނޭވާގައި އަލްފާޟިލް
ފޮނުވުނީ 95ގަޑި 12މިނެޓް 14ބައި ސިކުންތުގެ
އިބްރާހީމް ޙިލްމީ އަޅުގަނޑުމެންނަށް ކޮށްދެއްވާ ޢަދަދެއް ނެތް
ޚަބަރެވެ .މިއަދަކީ 300ވަނަ ޕްރޮގްރާމް ފޮނުވޭ ދުވަހެވެ.
ޚިދުމަތް ތަކަށް ޚާއްޞަ ޝުކުރު ރައްދު ކުރުމަށް އަވަސް
މިއަދާ ހަމައަށް މުޅިއެކު މާލޭ ރޭޑިއޯއިން 153ގަޑި 50
ވެގަންނަމެވެ.
މިނިޓް 54ސކުންތުގެ ޚަބަރާއި މަޢުލޫމާތު ވަނީ ފޮނުވިފަ އެވެ. މިހައި ތަނަށް ފޮނުވުނު ޕްރޮގްރާމް ތަކުގެ އެވްރެޖް ދިގުމިނަކީ
ޝުކުރުގެ ލިސްޓުން ދެން ޚާއްޞަ ކޮށްލާ އަނެއް ތިން
31މިނިޓް 22.8ސިކުންތެވެ މިހައި ތަނަށް އެންމެ ދިގުކޮށް
ބޭފުޅުންނަކީ އަންނަބީލާ ޙަބީބާ ޙުސައިން ޙަބީބާއި ،އަލްފާޟިލް
ފޮނުވުނީ 200ވަނަ ޕްރޮގްރާމެވެ .އެ ޕްރޮގްރާމްގެ ދިގުމިނަކީ
އާދަމް ޙަލީމާއި ،އަލްފާޟިލް އަޙްމަދު ޖަލީލެވެ .އަޅުގަނޑުމެންގެ
2ގަޑި 1މިނިޓް 57ސިކުންތެވެ.
ރގްރާމް ތަކުގެ އިނގިރޭސި ޚަބަރުގެ އެނައުންސަރުންގެ ޕް ޮ ގޮތުގައެވެ.
މި މުނާސަބަތުގައި މާލޭ ރޭޑިއޯ އަދާކުރާ ވަރަށް ޚާއްޞަ ޝުކުރުގެ ލިސްޓެއް ދަންނަވައިލިޔަ ދެއްވާށެވެ .އެންމެ ފުރަތަމަ
ޝުކުރުގެ ލިސްޓް ނިންމާލުމުގެ ކުރިން ގަސްދުގައި ފަސްކޮށްފައިވާ
މިބާވަތުގެ ކޮންމެ ކަމެއްގެ ރޫޙު ކަމުގައިވާ އަދުގެ ޒަޢީމް ،ލޮބުވެތި
ޚާއްސަ ދެ ޝުކުރެއް އޭގެ ޙައްޤު ފަރާތްތަކަށް ރައްދު
އިބްރާހީމް
ޮކށްލިޔަ ދެއްވާށެވެ .އާދެ ،އެންމެ ފުރަތަމަ މާލޭ ޒަމާނީ
ނާޞިރުގެ ޢިއްޒަތްތެރި އަރިހަށެވެ .ދެން އެއާއެކު ވަޒީރުއް
މިޔުޒިކް ޕާޓީއަށެވެ .އެ މެންބަރުން ވަރަށް ޚާއްޞަ ފަރުވާތެރި
ދާޚިލިއްޔާ ޞާހިބުއް ސަޢާދާ އަލްފާޟިލް އިބްރާހީމް ރަޝީދުގެ
ރގްރާމަށްޓަކައި ކަމަކާއެކު އަޅުގަނޑުމެންގެ ރޭޑިއޯގެ މިޔުޒިކް ޕް ޮ
އަރިހަށެވެ.
ހޭދަ ކޮށްދެއްވަމުން ގެންދަވާ ވަގުތު ތަކަކީ އަބަދުވެސް މާލޭ
ވަޒީރުލްއަޢުޒަމް،
ޞާހިބުއް
ދައުލާ
އަލްފާޟިލް
ރޭޑިއޯ ޝުކުރުވެރި ކަމާއެކު ބަލައިގަންނަމުން ގެންދާ ޚިދުމަތް
23
ޝައްކެއް ނެތެވެ .މާލޭ ރޭޑިޔޯއިން މި ފޮނުވުނު 300
ތަކެކެވެ .ހަމަ އެހެން މިއަދު މި ޮފނުވާ ޕްރޮގްރާމްގައި ދޭތެރެ
ޕްރޮގްރާމަކީ އެއިން ކޮންމެ ޕްރޮގްރާމަކުން ރާއްޖޭގެ ކަންކޮޅު
ދޭތެރެއިން އަޅުގަނޑުމެން ފޮނުވަމުން މިގެންދާ ކޮށްޓާފޮށިން
ތަކުގައި ތިބި ރައްޔިތުންނަށް އެތަކެއް ފައިދާ ޮކށްދިން ޕްރޮގްރާމް
ކުޅެފައިވާ ރާގުތައް ކުޅެދެއްވި މާލޭ ޒަމާނީ މިޔުޒިކް ޕާޓީގެ އެއް
ތަކެކެވެ .އެހެންކަމުން މި މުވާސަލާތުގެ ގުޅުން ގުޅުއްވައި ދެއްވި
ބޭކަލަކު ކަމުގައިވާ އަލްމުޙްތަރަމް ކަޅުހޮއް ޮކ އަލިމަނިކަށްވެސް
ކަމަށްޓަކައި މާލޭ ރޭޑިއޯ ދިވެހި ދައުލަތަށް އަދާ ކުރަނީ މަތިވެރި
ވަރަށް ޚާއްސަ ޝުކުރެއް އަޅުގަނޑުމެން ރައްދުކުރަމެވެ”.
މާލޭ ރޭޑިއޯގެ އެންމެ ފުރަތަމަ ލައިވް ޕްރޮގްރާމް މިވާހަކަ ތާރީޚަށްޓަކައި މި ފޮތުގައި ލިޔެލި ނަމަވެސް މާލޭ ރޭޑިއޯގެ ފުރަތަމަ
ލައިވް
ޕްރޮގްރާމް
ފޮނުވި
ތާރީޚެއް
ކަނޑައެޅިގެން
އެނގޭކަށް ނެތެވެ .އެހެންނަމަވެސް ދުވަސްވަރަކީ ރޭޑިޔޯ ސްޓޭޝަން އުފެދުނުތާ ކުރީކޮޅެވެ .އެދުވަސްވަރު ޕްރޮގްރާމްތައް ފޮނުއްވެވުމުގައި ފެށުނީއްސުރެ ނުހަނު ބޮޑު ބުރައެއް އުފުއްލެވި އެއް ބޭކަލެއް ކަމުގައިވި އަލްފާޟިލް ސައިކުރާ އިބްރާހީމް ނަޢީމް ވިދާޅުވިގޮތުގައި މާލޭ ރޭޑިޔޯގެ ޙަޔާތުގައި އެއީވެސް ވަރަށް ތާރީޚީ ދުވަހެކެވެ .ރޭޑިޔޯ ބްރޯޑްކާސްޓިން ފެށުނުތާ ވަރަށް ކުރީކޮޅު ވަރަށް މަސައްކަތުން ބައެއް ޙަރަކާތްތައް ލައިވް ކޮށްވެސް ވަނީ ފޮނުވިފަ އެވެ .މިގޮތުން ފޮނުވުނު ފުރަތަމަ ޕްރޮގްރާމަކީ އެދުވަސްވަރު ރާއްޖޭގައި ކުޅެވުނު ޓީޓީ މުބާރާތެއްގެ ފައިނަލް މެޗެވެ .ނަޢީމު ހުންނެވީ މެޗްކުޅޭ މޭޒުކައިރީ ޓެލެފޯން އަތްގަނޑު ހިއްޕަވައިގެން ރަނިން ކޮމެންޓްރީ ދެއްވާށެވެ .އަނެއްކޮޅުން ދާޚިލިއްޔާގެ ރޭޑިޔޯ ޓެލެފޯނު ބަހައްޓާފައި ހުރި ކޮޓަރީގައި ހުރި ފޯނެއްގެ އަތްގަނޑުގެ ރިސީވިންގެ ކޮޅާއި އެކޮޓަރީގައި
ހުރި
ޜޭޑިޔޯ
ޓެލެފޯންގެ
އަތްގަނޑުގެ
ވާހަކަ
ދައްކާކޮޅު ޖައްސާފައި ބަންނަނީ އެވެ .އަދި މިގޮތަށް ބަނދެގެން ކައިރީގައި ހިފަހައްޓައިގެން ތިބެނީއެވެ .މިހެން ހެދުމުން ރޭޑިޔޯ ތަކަށް ކޮމެންޓްރީ ދޭ މީހާގެ އަޑު ލިބެއެވެ .އަދި ބައެއް ފަހަރަށް ޓީޓީ ބޯޅައިގައި ޖަހާއަޑުވެސް ރޭޑިއޯއިން އިވެއެވެ .ބޯޅައިގެ އަޑު އިއްވަންވީމާ ހައްދަވާގޮތަކީ ފޯނުގެ އަތްގަނޑާ ފޯނާ އަތްމައްޗަށް ލައްވައިގެން ނަޢީމް ކުޑަކޮށް ކުޅޭމީހާއާ ކައިރިއަށް ޖެހިލައްވައިގެން ހުންނަވައި އެމީހާ ޙަރަކާތް ކުރާގޮތަށް ދުވެދުވެ ހުންނަވަނީ އެވެ.
މާލޭ ސިނެކޯ ރޭޑިއޯ އުފެދުން ދިވެހިރާއްޖޭގެ ފުރަތަމަ ރޭޑިއޯ ސްޓޭޝަން އެއް އަހަރާ ފަނަރަ ދުވަހު ހިންގެވުމަށްފަހު އެ ސްޓޭޝަން ބަންދު ކުރެއްވިއެވެ .މާލޭ ރޭޑިއޯގެ ބްރޯޑްކާސްޓިންގ ހުއްޓަވައި ލެއްވީ އެ ސްޓޭޝަން ހުއްޓަވައި ލެއްވި ދުވަހު 12މާރޗް 24( 1964ޝައްވާލް 1383ހުކުރު ވިލޭރޭ) އެހެން ނަމެއްގައި ރޭޑިއޯ ސްޓޭޝަނެއް ހުޅުއްވުމާ ގުޅިގެންނެވެ. މާލޭ ސިނެކޯ ރޭޑިއޯގެ ނަމުގައި މި ސްޓޭޝަން ހުޅުވީ މުޅިން އަމިއްލަ ވިޔަފާރި ކުންފުންޏެއް ކަމުގައިވި މާލޭ ސިނަމާ ކުންފުނީގެ ފަރާތުންނެވެ .އޭރު ރާއްޖޭގައި ދައްކާ ހިންދުސްތާން ފިލްމުތައްވެސް މާލެ ގެނެސް ދައްކާ ހަދަމުން ގެންދަނީ މި ކުންފުނީގެ ފަރާތުންނެވެ. ކުންފުނީގެ މެނޭޖިން ޑިރެކްޓަރަކީ އޭރު ވަޒީރުލް އަޢުޒަމްގެ މަޤާމްގައި ހުންނެވި އަލްފާޟިލް އިބްރޙީމް ނާޞިރެވެ .މި ފިޔަވަޅު މިގޮތަށް އެޅުއްވީ ވިޔަފާރި އުޞޫލުން ނޫން ގޮތަކަށް ރޭޑިއޯ ސްޓޭޝަނެއް ހަރުދަނާ ގޮތެއްގައި ހިންގައި ،ތަރައްގީ ކުރަމުން ނުގެންދެވޭނެތީ އެވެ.
ފަޟީލަތުއްޝައިޚް އަލްއުސްތާޛް މުޙައްމަދު ޖަމީލް ދީދީ މާލޭ ސިނެކޯ ރޭޑިއޯ ހުޅުވުނީ ހުކުރުވިލޭރޭ 7:30ގައެވެ. ކީރިތި ޤުރުއާނުގެ ބަރަކާތުން މި ސްޓޭޝަން ހުޅުއްވައި ދެއްވީ ފަޟީލަތުއްޝައިޚް އަލްއުސްތާޛް މުޙައްމަދު ޖަމީލް ދީދީ އުއްތަމަ ފަނޑިޔާރު މަނިކުފާނެވެ .ކީރިތި ޤުރުއާން ކިޔެވުމަށްފަހު ދެން އިވިގެން ދިޔައީ ވަޒީރުއް ދާޚިލިއްޔާ އަލްފާޟިލް އިބްރާހިމް ރަޝީދުގެ ޚިޠާބެކެވެ .މި ޚިޠާބު އިއްވައިދެއްވީ ވަޒީރުއް ދާޚިލއްޔާގެ ނާއިބުގެ ބަދަލުގައި ހުންނެވި ވަޒީރުލް އަޢުޒަމް އޮފީހުގެ ޚާއްސަ ވަކީލް އަލްއުސްތާޛް ނ .ތ .ޙަސަން ދީދިއެވެ. ވަޒީރުއް ދާޚިލިއްޔާގެ ޚިޠާބު ނިމުމާއެކު ދެން އިވިގެން ދިޔައީ ދައުލަތުގެ ބަންޑާރަ ނާއިބު އަލްއުސްތާޛް އިބްރާހީމް ޝިހާބުގެ ވާހަކަފުޅު
ދެއްކެވުމެވެ.
ދިވެހިބަހުން
އެމަނިކުފާނު
ދެއްކެވި
ވާހަކަފުޅު ނިންމެވުމާއެކު އިނގިރޭސި ބަހުން އަލްފާޟިލް އަޙްމަދު ޒަކީވެސް ވާހަކަފުޅު ދެއްކެވި އެވެ .އޭރު އެމަނިކުފާނަކީ މަޙުކަމަތުއް ޝަރުޢިއްޔާގެ ވެރިޔާއެވެ .މިދެބޭފުޅުންގެ ވާހަކަފުޅަށްފަހު މާލޭ ރޭޑިއޯ އެ ހާތަނަށް ކުރި ޚިދުމަތަށްޓަކައި ޝުކުރު ޙައްޤުވާ ފަރާތްތަކަށް ޝުކުރު އަދާ ކުރެއްވުމުގެ ގޮތުން ސިނަމާ ކުންފުނީގެ ސެކްރެޓަރީ މ .އެންދެރިމާގެ އަލްފާޟިލް ޢައްބާސް އިބްރާހީމް ވާހަކަފުޅު ދެއްކެވި އެވެ. އެރޭގެ ޕްރޮގްރާމްގައި ދެން އިވިގެން ދިޔައީ ޢަރަބި ،އިނގިރޭސި އަދި ހިންދީ މިޔުޒިކް ޕްރޮގްރާމެކެވެ .މާލޭ ރޭޑިޔޯގެ އެންމެފަހު ޕްރޮގްރާމް ފޮނުވީ 12މާރޗް 1964ގައެވެ. 24
މުވައްޒަފުން ތަމްރީން ކުރުން
ކާތިބުންނާއި ،ޕްރޮގްރާމް ހަދާނެ މީހުންނާއި ،އަދި ޚަބަރު ލިޔާނެ
ރޭޑިއޯ ސްޓޭޝަން ފެށިގެން އައިއިރު މިކަހަލަ ސްޓޭޝަނެއްގެ
މީހުންނަށް ވަޒީފާ ދެއްވައިގެން ތަމްރީން ދެއްވަން ފަށްޓަވައިފި
މަސައްކަތް ދަންނަ ދިވެއްސަކު ނެތެވެ .ރޭޑިއޯ ޓެލެފޯން ސެޓް
އެވެ .އެގޮތުން އަލްފާޟިލް ރަޝީދާ ނަޢީމް އާއ ި،މުނީރާ ހ.
ވަޔަރލެސް އޮފީހުގައި ހުރުމާއެކު އެބާވަތުގެ ސެޓް އޮޕަރޭޓް ކުރަން
ހިމެރިމާގެ ކަހަލަ ކުދިންނަށް އަތިރީމާފަންނު ގެއަށް ގެންދަވައިގެން
ދަންނަ ދިވެހިން ކޮންމެވެސް ވަރަކަށް ތިއްބެވެ .ރޭޑިއޯ ޕްރޮގްރާމެއް
6މަސްދުވަހުގެ ކޯހެއް ހިންގެވިއެވެ .މި ކޯހުގައި ކިޔަވައި ދެއްވީ
ހަދަނީ ކިހިނެއް ކަމެއް ،މަޤްސަދަކީ ކޮބައިކަމެއް އަމާޒު ކުރަންވީ
އަލްފާޟިލް ސައިކުރާ އިބްރާހިމް ނަޢީމެވެ .ދަސްކޮށްދެއްވީ ކުށް
ކޮންކަހަލަ އޯޑިއަންސަކަށް ކަމެއްވެސް ނޭގެއެވެ .އޭރު ތިބީ
ނުލައި ޚަބަރު ލިޔާނެ ގޮތެވެ .އަދި ޚަބަރު ނޫނަސް ރޭޑިއޯއަށް
ވިސްނުމާއި އަމިއްލަ ޚިޔާލުން އެމަސައްކަތް ފަށައިގަތް ބައެކެވެ.
ބޭނުންވާނެ ތަފާތު ލިޔުންތައް އަދި އަތްމަތީ ފޮތް ބާއްވައިގެން އަވަސް
އެކަކު ދެމީހެކެވެ.
ލިޔުމުން ލިޔާނެގޮތްވެސް ދަސްކޮށް ދެއްވިއެވެ .އޭގެ އެއް އަހަރު ފަހުން 1969ވަނަ އަހަރުގެ ތެރޭގައި އަލްފާޟިލް ބަދުރުއްނަޞީރު
މާލޭ ރޭޑިއޯ ވުޖޫދަށް އައިއިރުވެސް ދިވެހި ރާއްޖޭގައި ދުވާލަކު އެއްފަހަރު
މ .ތިބުރޯޒު ގެއަށް ރޭޑިޔޯއިން ވަޒީފާ ލިބިލެއްވި އެވެ .އޭރު
ނުކުންނަމުން ދާ ނޫހެއް އޮތުމާވެސްއެކު އިގިރޭސި ބަހުންނާއި ދިވެހި
ސްޓޭޝަންގެ ނަމަކީ އެމް.އައި.ބީ.އެސް (މޯލްޑިވިއަން އައިލެންޑްސް
ބަހުން ޚަބަރު ނަންގަވާށާއި ހައްދަވަން ދެނެވަޑައިގަންނަވާ ބޭފުޅުން
ބްރޯޑްކާސްޓިންގ ސަރވިސަސް) އެވެ .ބަދުރަށް ލިބިލެއްވީ ދެ
ތިއްބެވި އެވެ .އަލްފާޟިލް މުޙައްމަދު ޒާހިރު ނަޞީރާއި އަލްފާޟިލް
ނަމްބަރު އޮޕަރޭޓަރެއްގެ ވަޒީފާއެވެ. ސްޓޭޝަންގައި
ބަދުރުއްނަޞީރު
ޚިދުމަތް
ކުރައްވާތާ
ސައިކުރާ އިބްރާހިމް ނަޢީމާއި އަލްފާޟިލް އައްބާސް އިބްރާހީމް ފަދަ
ރޭޑިޔޯ
ބޭފުޅުންނެވެ.
ދެއަހަރެއްހާ ދުވަސް ފަހުން 1971ވަނަ އަހަރުގެ ތެރޭގައި ރޭޑިޔޯ މަސައްކަތް ދަސްކުރައްވަން ސިންގަޕޫރަށް ފޮނުއްވިއެވެ.
މާލޭ ރޭޑިޔޯއަށްފަހު މާލޭ ސިނެކޯ ރޭޑިޔޯ އަދި އޭގެފަހުން ދެތިންނަމަކަށް
ނަމަވެސް އޭގެ ކުރިން 1969ވަނަ އަހަރުގެ ނޮވެމްބަރ މަހުގެ
ރޭޑިޔޯ ސްޓޭޝަންގެ ނަން ބަދަލުވެގެން ދިޔައިރުވެސް ރާއްޖެއިން
ތިންވަނަ ދުވަހު ރޭޑިޔޯ އެނައުންސިންގ އެންޑް އޯގަނައިޒޭޝަން
ބޭރަށް ރޭޑިޔޯގެ މަސައްކަތް ދަސްކުރާކަށް މީހަކު ނުފޮނު ވެއެވެ.
އޮފް ޕްރޮގްރާމްސްގެ އެއް އަހަރު ދުވަހުގެ ކޯހެއް މ .އެންދެރިމާގޭ
ކޮންމެވެސް ވަރަކަށް ރާއްޖޭގައި އެވަގުތަށް ދެވެންއޮތް ތަމްރީނެއް
އަލްފާޟިލް އައްބާސް އިބްރާހިމް ވަނީ ހައްދަވާފަ އެވެ .ހައެއްކަ
ދެމުން މީހުން އުފައްދަމުން ގެންގޮސްފައި ވެއެވެ.
މަސްދުވަހުގެ ކުރު ކޯހަކަށްފަހު ބަދުރުއްނަޞީރު އެނބުރި ރާއްޖެ ވަޑައިގެންނެވީ ދާޚިލިއްޔާއިން އެންގެވުމަކާ ގުޅިގެން މައިކްރޯފޯނާބެހޭ
1968ވަނަ އަހަރަށް އަޅައިގަތްއިރު ރޭޑިއޯ ސްޓޭޝަނަށް ބޭނުންވާނެ 25
މަސައްކަތްވެސް ދަސްފުޅު ކުރައްވައިގެންނެވެ.
ރޭޑިޔޯގެ
އިތުރުބަޔަކަށް
މަސައްކަތް
ދަސްވުމުގެ
ފުރުސަތު
އެންމެ ބޮޑަށް ލިބިގެންދިޔައީ 1978ވަނަ އަހަރުގެ ތެރޭގައެވެ. އެފަހަރު
މިނިސްޓްރީ
އޮފް
އެޑިޔުކޭޝަންގެ
އެޑިޔުކޭޝަނަލް
ޕްރޮޖެކްޓްސް އޮފީސް މެދުވެރިވެގެން ޔުނެސްކޯގެ އެޑްވައިޒަރެއް ރާއްޖެ ގެންނެވުމާ ގުޅިގެންނެވެ .އެއީ އޮސްޓްރޭލިޔާގެ ރައްޔިތެއް ކަމުގައިވި މިސްޓަރ ކީތު ޖެކްޝަނެވެެ .މީނާއަކީ ރާއްޖޭގެ ތަޢުލީމީ ކަންތައްތައް ކުރިއެރުވުމުގައި އިރުޝާދު ދެއްވަން ވަޑައިގެންނެވި ބޭފުޅެކެވެ .އޭނާ ގަސްދު ކުރެއްވީ އެކަމުގައި ރޭޑިޔޯގެ ބޭނުން ހިއްޕަވާށެވެ .އެހެންކަމުން ރޭޑިއޯގައި އޭރު މަސައްކަތްޕުޅު ކުރައްވާ ބަދުރުއްނަޞީރާއި ސަމަރބްލޫ އިބްރާހީމް މަނިކާއި މަޑުލު މުޙައްމަދު ވަޙީދާއި ޙުސައިން މުޙައްމަދަށް ޚާއްޞަ ތަމްރީން ތަކެއް ދެއްވިއެވެ. ސްކްރިޕްޓް ރައިޓީންގ ކޯސް ހިންގަވައި ދެއްވުމުގެ އިތުރަށް ޕްރޮގްރާމް އުފައްދާނެގޮތާއި ،ޕްރޮގްރާމެއް ބެހިގެންވާނެ ބައިތަކާއި، އިންސައްތައާއި މިބައިތައް ބަހާލާނެ ގޮތްވެސް ދަސްކޮށް ދެއްވިއެވެ. ކީތު ޖެކްޝަން ދެން ކޮށްދެއްވިކަމަކީ ސިލްސިލާ ޕްރޮގްރާމް ތަކެއް
އަލްފާޟިލް އައްބާސް އިބްރާހިމް
މުޖުތަމަޢުގެ އެކިއެކި ކަންތައްތަކަށް އަމާޒު ކުރައްވައިގެންނެވެ.
އުޅުނު ބައެއް ކުދީންނަށްވެސް އަވަށްޓެރި ގައުމު ތަކުންނާއި
މި ސިލްސިލާ ޕްރޮގްރާމް ތަކަށް ނަންދިނީ “ރޭޑިއޯ ހަވީރު” ގެ
އިގިރޭސި ވިލާތް ،އޮސްޓްރޭލިއާ ފަދަ ގައުމު ތަކުން ތަމްރީން
ނަމުންނެވެ .މީގެ ދަށުން އުފެއްދި ޕްރޮގްރާމް ތަކުގެ ތެރޭގައި
ދެވެން ފަށައިފިއެވެ.
އުފައްދަން ފަށްޓަވައި ދެއްވީއެވެ .ދިރިއުޅުމުގެ ތަފާތު ކަންތައްތަކާއި
މަސްވެރިކަން ،ދަނޑުވެރިކަން ،ޢާއްމު ޞިއްހަތު ،ތާރީޚާއި އާދަކާދަ އަދި ޚަބަރާއި މަޢުލޫމާތު ޕްރޮގްރާމްތައް ހިމެނެއެވެ.
ތަމްރީން ޕްރޮގްރާމްތައް އަބަދުވެސް ދިޔައީ ހުއްޓުމެއް ނެތި ކުރިއަށެވެ .ރާއްޖޭން ބޭރުން ބައެއް އެޑްވައިޒަރުން ގެންނަވައިގެންނާއި
ޔުނެސްކޯގެ އެޑްވައިޒަރ މިސްޓަރ ކީތު ޖެކްޝަންގެ މަސައްކަތްޕުޅު
ރާއްޖޭން ބޭރުން ތަމްރީން ހޯއްދަވައިގެން ތިއްބެވި ރާއްޖޭގެ ބޭފުޅުން
ނިމުމަކާއި ހަމައަށް ދިޔައިރު ރޭޑިޔޯ ސްޓޭޝަންގައި މަސައްކަތް
ލައްވައެވެ.
ކުރާ އެހެނިހެން މުއައްޒަފުންނަށްވެސް ސްކްރިޕްޓް ރައިޓިންގ ކޯހާއި އަދިވެސް ތަފާތު އެތައް ކޯހެއްވަނީ ހިންގަވައި ދެއްވާފަ އެވެ .އަދި
އެނައުންސަރުން ޚަބަރު ކިޔަމުންދާއިރު ނޭވާލާންޖެހޭ ތަންތާއި
އޭނާގެ އިރުޝާދުގެ މަތިން ދިވެހި ސަރުކާރުން ރޭޑިޔޯގެ މަސައްކަތް
މަޑުކުރަންޖެހޭ މިންވަރާ މިކަހަލަ އެތައްކަމެއް ދަސްކޮށް ދެއްވުމަށް
ދަސްކުރަން ފަސްބޭފުޅަކު އިނގިރޭސ ިވިލާތަށްވެސް ފޮނުއްވެވި
1981ވަނަ އަހަރުގެ ތެރޭގައި ބީ.ބީ.ސީ ގެ ޚާއްޞަ ބޭކަލެއް
އެވެ .އެއީ އަލްފާޟިލް މަޑުލު މުޙައްމަދު ވަޙީދާއި އަލްފާޟިލް
ކަމުގައިވާ މިސްޓަރ ރާޖަސުންދުރަގް ގެންނަވައިގެން ރޭޑިއޯއިން
ބަދުރުއްނަޞީރާއި ،އަލްފާޟިލް ސަމަރބްލޫ އިބްރާހިމް މަނިކާއި
މެގަޒިން ޕްރޮގްރާމާއި ،ޑޮކިއުމެންޓްރީ ޕްރޮގްރާމާއި ކަލަރޕީސް
އަލްފާޟިލް ޙުސައިން މުޙައްމަދާއި ،އަލްފާޟިލާ ވަސީމާ މުޙައްމަދު
ކަހަލަ ޕްރޮގްރާމްތައް ހަދަން ދަސްކޮށް ދެއްވައިފައި ވެއެވެ.
ހ .ހިކިފިނިފެންމާގެ އެވެ. މީހުން ބިނާކުރުމުގެ މަސައްކަތްވެސް ހުއްޓުމެއްނެތި ކުރިއަށް މިހިސާބުން ޕްރޮގްރާމް ތަކަށް މުއްސަދިކަންލިބި ،ޕްރޮގްރާމްތައް
ގެންދެވުމުގެ ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން މިހާރު ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯ
އިތުރުވާން ފެށިއެވެ .އަދި ރޭޑިޔޯ ގެ މަސައްކަތް ރާއްޖޭން
ސްޓޭޝަންގެ ޕްރޮގްރާމްތައް ހެދުމުގެ ދާއިރާގައި މަސައްކަތް ކުރާ
ވަޑައިގެންނެވި
މުއައްޒަފުންނަކީ ރާއްޖޭގައި ނުވަތަ ރާއްޖޭން ބޭރުގައި ތަމްރީން
ބޭފުޅުންގެ އެހީތެރިކަންވެސް ވަރަށް ބޮޑަށް ލިބެން ފަށައިފި އެވެ.
ކުރެވިފައިވާ މުއައްޒަފުންނެވެ .އެގޮތުން 2007ވަނަ އަހަރު
އެނައުންސަރުންގެ ގޮތުގައާއި ޕްރޮގްރާމް ހެދުމުގެ މަސައްކަތުގައި
ނިމުނުއިރު 211މުވައްޒަފުންވެސް ހިމެނެއެވެ .މުވައްޒަފުންނަށް
ބޭރުން
ދަސްފުޅު
ކުރައްވައިގެން
ރާއްޖެ
26
ތަމްރީންދީ ،އެމީހުންގެ ފެންވަރު މަތި ކުރުމަށްޓަކައި ތަފާތު ކަންތައްތައް ހިންގައި ބެލެހެއްޓުމަށްޓަކައި ވަކި ޔުނިޓެއްވެސް ވަނީ ހަމަޖެއްސިފަ އެވެ .ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ޓެކްނިކަލް ދާއިރާގައި މަސައްކަތް ކުރާ މުވައްޒަފުންނަށް ތަމްރީން ދެވެމުން އައިސްފައި ވާގޮތަށް ބަލާއިރު ރޭޑިޔޯ ސްޓޭޝަންގެ މަސައްކަތް ފުރަތަމަ ފެށިގެން އައިއިރު ސްރީލަންކާގެ ރައްޔިތެއް ކަމުގައިވާ މިސްޓަރ ވިކްރަމަސިންގހާގެ ޚިދުމަތް ވަރަށް ބޮޑަށް ލިބިފައި ވެއެވެ .ވަރަށް ފަހަކާ ޖެހެންދެން ރޭޑިއޯ ބްރޯޑްކާސްޓް ކުރުމަށް ގެންގުޅުނު ޓްރާންސްމީޓަރ ތަކަކީ މިދެންނެވި ވިކްރަމަސިންގހާ އާއި އޭނާގެ ގާތުން މަސައްކަތް ދަސްކުރެއްވި އަލްފާޟިލް ކޮނޑޭ އަލިމަނިކާއި އަލްފާޟިލް މައިޒާން އަޙްމަދު މަނިކު އުފެއްދެވި ޓްރާންސްމީޓަރ ތަކެކެވެ .މީގެ އިތުރުން ލަވަޖަހައި ރެކޯޑްކޮށް ހެދުމުގައި ބޭނުންކުރި މިކްސަރ ކަހަލަ އެއްޗެހިވެސް އެބޭފުޅުން ހައްދަވާފައި ވެއެވެ. ޓެކްނިކަލް
ދާއިރާއަށް
ޚާއްސަ
ކޮށްގެން
ޓްރާންސްމީޓަރާބެހޭ ބައިގައި ބޭރުން ތަމްރީން ހޯއްދެވި އެއްވެސް މުއައްޒަފަކު އަދިވެސް ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑަކު ނެތެވެ .ނަމަވެސް
އެދާއިރާގައި މަސައްކަތްކުރާ
ކަމަށް އެކަށީގެންވާ މުއައްޒަފުން މިހާރު އެބަތިއްބެވެ. މީގެ ތެރޭގައި އަޑުގައި ޚިދުމަތް ކުރާތާ ވަރަށް ގިނަ ދުވަސް ވެފައިވާ މުއައްޒަފުންވެސް އެބަތިއްބެވެ. މިހުރހައި ބޭފުޅުންނަކީވެސް އަލްފާޟިލް ކޮނޑޭ އަލިމަނިކާއި އަލްފާޟިލް މައިޒާން އަޙްމަދު މަނިކު ތަމްރީން
ކޮށްދެއްވައި
މަސައްކަތް
ދަސްކޮށް
ދެއްވި މުއައްޒަފުންނެވެ .އެހެންކަމުން ޚާއްސަކޮށް ޓެކްނިކަލް ދާއިރާގައި ދިވެހިރާއްޖެ މިވަނީ ވަރަށް ބޮޑު ޝަރަފުވެރި ކުރިއެރުމެއް ހޯދައިފަ އެވެ. 27
މިއަދު ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑު “މާލޭ ރޭޑިއޯ” ގެ ނަމުގައި “ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑު” އުފެދިގެން އައިސް ރޭޑިއޯސްޓޭޝަންގެ އުމުރުން ސޯޅައަހަރު ފުރިގެން ދިޔައީ މަޑުމަޑުން ފިޔަވަޅަކަށްފަހު ފިޔަވަޅެއް ކުރިއަށް އެޅޭތޯ މަސައްކަތް ކުރަމުންނެވެ .އެއްދުވަހުން އަނެއް ދުވަހަށް ތަރައްޤީ ވަމުން އެބަ ދާކަމުގެ އިޙްސާސްތައް ރޭޑިއޯގެ އެހުންތެރިންނަށް
ކުރުވަމުންނެވެ.
ރޭޑިއޯއަށް
މީހުންގެ
ހިތްޖައްސައި އެއަށް ޝައުގުވެރި ކުރުވަމުންނެވެ .މިގޮތަށް 16އަހަރު ކަޑައްތު ކުރުމަށްފަހު 17ވަނަ އަހަރަކާ ކުރިމަތިލީ 1978ވަނަ އަހަރު އެވެ .އެއީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރޭޑިއޯ ސްޓޭޝަނުން ފޮނުވަމުން ދިޔަ ޕްރޮގްރާމް ތަކަށް ވަރަށް މުހިންމު ބަދަލު ތަކެއް އައިސް ގިނަ ޕްރޮގްރާމް ތަކެއް ހަދަން ފަށައިގަތް އަހަރެވެ. 1978ވަނަ އަހަރަކީ ރާއްޖޭގެ ސިޔާސީ މަސްރަހަށްވެސް ބަދަލުތަކެއް އައިސް އަލްއުސްތާޛް މައުމޫން ޢަބްދުލް ގައްޔޫމް ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރައީސުލް ޖުމްހޫރިއްޔާގެ މަޤާމާއި ޙަވާލުވެވަޑައިގެން އަހަރުވެސް މެއެވެ .އެ މަނިކުފާނު ޤައުމާ ހަވާލުވެވަޑައިގަތުމަށްފަހު އިސްކަން ދެއްވި ކަންތައްތަކުގެ ތެރޭގައި ޚަބަރުފަތުރާ ވަސީލަތްތައް ހިމެނެއެވެ .އެހެންކަމުން ރޭޑިޔޯއާއި ޓީވީގައި މަސައްކަތް ކުރައްވާ މުއައްޒަފުންނާ ރައީސް ބައްދަލު ކުރެއްވި އެވެ.
ރައީސުލް ޖުމްހޫރިއްޔާ ރޭޑިޔޯގައި މަސައްކަތް ކުރައްވާ މުއައުޒަފުންނާ ބައްދަލު ކުރެއްވި ޖަލްސާގައި ވާހަކަފުޅު ދައްކަވަމުން އެންމެ މުހިންމު ގޮތެއްގައި ފާހަގަ ކުރައްވައި ވިދާޅުވީ ރޭޑިޔޯއިން ފޮނުވާ ޕްރޮގްރާމް ތަކުގެ ފެންވަރު ހުރިހައި ގޮތަކުންވެސް ރަނގަޅު ކުރެވޭތޯ ބަލަން ޖެހޭނެ ކަމުގައެވެ .ދީނީ ،އަދަބީ ،ޢިލްމީ ،އިޖްތިމާޢީ ،ޞިއްހީ ،ޕްރޮގްރާމްތައް ރޭޑިޔޯއިން ފޮނުވައި ޢާއްމުންގެ ހޭލުންތެރިކަން އިތުރު ކުރުމަށް ވަރަށް ބޮޑު ސަމާލު ކަމެއް ދޭން ވެއްޖެ ކަމުގެ ވާހަކައެވެ .އޭގެ މިސާލެއް ދައްކަވަމުން އެމަނިކުފާނު ވިދާޅުވީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑު (އޭރު ރޭޑިޔޯ މޯލްޑިވްސް) ޢާއްމުންނާ ގުޅިގެން ފޮނުވަމުން ގެންދާ “މަގުމަތިން” ކިޔާ ޕްރޮގްރާމްގައި ރާއްޖެތެރެއިން މާލެއަންނަ އުޅަނދު ފަހަރުގެ މީހުންނާއި ވާހަކަ ދައްކާއިރު ،އެންމެ މާތް ބަހުރުވައިން ވާހަކަ ދެއްކީމާ އެމީހުންނަށް ނޭނގި ބައެއް ފަހަރަށް އެމީހުން އަމިއްލަ އަށް މުޚާތަބު ކޮށްވެސް ދަރަޖަތައް އޮޅުވާލައިގެން ވާހަކަ ދެއްކޭގޮތް ދިމާވަމުން ދާކަމުގަ އެވެ. ވީމާ ރޭޑިއޯއިން ފޮނުވޭ އަދަބީ ޕްރޮގްރާމް ތަކެއްގެ އެހީގައި ނަމަވެސް ދަރަޖަތައް ބޭނުން ކުރާނެގޮތް މީހުންނަށް ދަސްކޮށްދޭން ޖެހޭ ކަމުގަ އެވެ. 28
ރައީސްގެ މި ބައްދަލު ކޮށްލެއްވުމުގައި މިދެއްވި އިރުޝާދުތަކާ ގުޅިގެން ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ޕްރޮގްރާމް ތަކަށް ބަދަލު ގެނައުމާ މެދު ވިސްނުން ތަކެއް ދިޔައީ ގެންގުޅެމުން ނެވެ.
ރޭޑިޔޯ ހަވީރުގެ ޕްރޮގްރާމްތައް ފެށުން ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުން ފޮނުވަމުން ގެންދިޔަ ޕްރޮގްރާމް ތަކަށް އެންމެ ބޮޑު ބަދަލެއް ގެނެވުނީ ރޭޑިއޯ ހަވީރުގެ ޕްރޮގްރާމްތައް ފޮނުވަން ފެށުމުންނެވެ .އެ ޕްރޮގްރާމް ތަކަކީ އޮސްޓްރޭލިޔާ ސަރުކާރުގެ އެހީގައި މާލެ ދުރުވި މިސްޓަރ ކީތު ޖެކްސަން ދިވެހިރާއްޖޭގެ ތައުލީމުގެ ކަންތައްތައް ކުރި އެރުވުމުގައި ލަފަޔާއި އިރުޝާދު ދެއްވުމުގައި އޭނާގެ އިރުޝާދު ލިބިގެން ހަދަން ފެށުނު ޕްރޮގްރާމް ތަކަކެވެ. އޭގެ
ތެރޭގައި
މަސްވެރިކަމާއި،
ދަނޑުވެރި
ކަމާއި،
ތާރީޚާއި އާދަކާދައާއި ،އިޖްތިމާޢީ ،ތަޢުލީމީ ކަންކަމާބެހޭ ބައިތަކެއްވެސް ހިމެނެއެވެ .މިސްޓަރ ކީތު ޖެކްސަންގެ އެހީތެރިކަން ލިބެން މި ޕްރޮގްރާމްތައް ފެށީ 1978ވަނަ އަހަރުގެ ތެރޭގައެވެ.
ރޭޑިއޯ ސްޓޭޝަންގެ ނަންބަދަލުވުން ދުވަހަކީ ހިޖްރީގޮތުން
1400ވަނަ އަހަރުގެ ރަބީޢުލް
އައްވަލް މަހުގެ ފުރަތަމަ ދުވަހެވެ .މީލާދީ ގޮތުން 1980 ވަނަ އަހަރުގެ ޖެނުއަރީ މަހުގެ 19ވަނަ ދުވަހެވެ .އެއީ ދިވެހިރާއްޖޭގޭ ފުރަތަމަ ރޭޑިޔޯ ސްޓޭޝަންގެ ތާރީޚަށް ބަލާއިރު ވަރަށް މުހިންމު ދުވަހެކެވެ .އެ ދުވަހަކީ ރޭޑިޔޯ ސްޓޭޝަން އުފެދިގެން ހިގައިދިޔަ 17އަހަރަށާއި 17 ދުވަސްފަހުން ފުރިހަމަ ދިވެހިބަހުން ރޭޑިޔޯ ސްޓޭޝަންގެ ނަން ކިޔާލަން ލިބުނު ދުވަހެވެ .ރޭޑިޔޯ މޯލްޑިވްސް ނަމުން “ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑު” ގެ ނަމަށް ރޭޑިޔޯ ސްޓޭޝަންގެ ނަން ބަދަލުވި ދުވަހެވެ. “ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑު” ގެ ދިވެހިރާއްޖޭގެ
ރައީސުލް
ނަމަށް ނަން ބަދަލު ކޮށްދެއްވީ ޖުމްހޫރިއްޔާ
އަލްއުސްތާޛް
މައުމޫން ޢަބްދުލް ޤައްޔޫމެވެ .ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤައުމީ ރޭޑިޔޯ ސްޓޭޝަންގެ ނަން ބަދަލު ވެގެން އެނަން ދިވެހި ޖައްވުގެ ތެރޭގައި އެންމެ ފުރަތަމަ ފަތުރާލަ ދިނީވެސް ހަމަ އެ ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުންނެވެ. 29
ރައީސުލް ޖުމްހޫރިއްޔާ ދެއްވި ތަޤްރީރު މިސާލެއް ފެންނަން ނެތްފަދަ ކަންތައްތަކެއް .އާދެ! ބޮޑުތަކުރުފާނު، ދިވެހިރާއްޖެ ،ބޭރު ބައެއްގެ އަޅުވެތި ކަމުން ސަލާމަތް ކުރެއްވީ އޭނާގެ ފަހަތްޕުޅުގައި ބައިގިނަ ލަޝްކަރެއް އޮވެގެންނެއް ނޫން .އޭނާގެ އެންމެ ހަތަރު ފަސްމީހުންނާ އެކީގައި. އޭނާގެ އަތްޕުޅުގައި ވަރުގަދަ ހަތިޔާރު ތަކެއް ހުރެގެނެއްވެސް ނޫން .ހަމައެކަނި ވަރުގަދަ އީމާނަކާ ނުގުޑާފަދަ ޢަޒުމެއްގެ ބާރުން. ބޮޑުތަކުރުފާނު
އެ
ހަމަލަދެއްވި،
އަދި
ދެރަކުރެއްވި
ޕޯޗްގީޒް
މީހުންނަކީ ،އެދުވަސްވަރު ދުނިޔޭގައި އޮތް ވަރުގަދަ އިސްތިޢުމާރީ ބާރެއް“ .ކަނޑުގެ ބާޒު” ގެ ނަމުން މަޝްހޫރު ވެފައިވާ މުހިންމު ކަނޑުގެ ބާރެއް .އިންޑިޔާގެ ބަޔަކާ އޮޅުދޫކަރައިގެ ބައެއްގެ ވެރިކަމުގައި އޭރުތިބި ނުފޫޒު ހުރި ބައެއް .އެހެންކަމުން ،ބޮޑުތަކުރުފާނު އެ ކުރެއްވި ޖިހާދަކީ އެއްގޮތަކުން ބަލައިފިނަމަ ޞަލާހުއްދީނުލް އައްޔޫބީ ކުރެއްވި ޖިހާދަށްވުރެވެސް ވަރުގަދަ ޖިހާދެއް .އަނެއްގޮތަކުން ބަލައިފިނަމަ، ބޮޑުތަކުރުފާނު އެ ވެވަޑައިގެންނެވި ޤުރުބާނީއަކީ ޖޯޖް ވޮޝިންގޓަން ނުވަތަ މަހާތުމާ ގާންދީ ފަދަ ޒަޢީމުން އެބޭފުޅުންގެ ޤައުމަށްޓަކައި މިއަދު ،ރާއްޖޭގެ ޤައުމީ ދުވަހު އަދި ބަރަކާތްތެރި ރަބީއުލް އައްވަލް
ވެވަޑައިގެންނެވި ޤުރުބާނީއަށްވުރެ މާމަތިވެރި ޤުރުބާނީއެއް.
މަހުގެ ފުރަތަމަ ދުވަހު ،ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤައުމީ ފަސްގަނޑުގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ އެންމެ ފަޚުރުވެރި އެންމެ ލޮބުވެތި އެއް ރަށުން ،އާދެ!
އަޅުގަޑުމެން މިއަދު ޤައުމީ ދުވަސް މިފާހަގަކުރަނީ ،އެ މަތިވެރި
އުތީމުން ،ޤައުމީ ދުވަހުގެ ހެޔޮއެދުންތައް މުޅި ދިވެހިރާއްޖޭގެ
ބަޠަލުގެ ޛިކްރާ އާކުރަމުން ،އެ ތަކުރުފާނުގެ ވަރުގަދަ ޢަޒުމާ އަގުހުރި
ރައްޔިތުންނަށް މި ފޮނުވަނީ ނުހަނު އިޚްލާސްތެރި ކަމާއެކު ،އާދެ!
ޖިހާދުން ރާއްޖެއަށް ހޯއްދަވައި ދެއްވި މިނިވަން ކަމާއި އިސްތިޤްލާލަށް
އުތީމަކީ ،މަޝްހޫރު ބޮޑު ތަކުރުފާނުގެ އުފަންރަށް.
ޓަކައި އުފާކުރަމުން .އެތަކުރުފާނު ދެއްކެވި ފުރިހަމަ ކެރިވަޑައިގަތުމާ ސާބިތުކަމުގެ ނަމޫނާ އަޅުގަނޑުމެންގެ ހިތްތަކުގައި އަލުން ބިންވަޅު
ބޮޑު
ތަކުރުފާނަކީ،
ޖޯޖް
ދިވެހިރާއްޖޭގެ
ވޮޝިންގޓަން.
ނަގަމުން.
ބޮޑުތަކުރުފާނަކީ ،ދިވެހި ޤައުމުގެ މަހާތުމާގާންދީ .އަދި ކީއްތޯ. އައްޔޫބީ.
މިގޮތުން މިއަދު އަޅުގަނޑުމެން އެ ދުވަސް މިފާހަގަ ކުރަނީ ،ވަރަށް
މިހެން ދެންނެވިނަމަވެސް ،ބޮޑުތަކުރުފާނަށް ޙައްޤުވެގެންވާ ތަޢުރީފު
ޚާއްޞަ ބިމެއްގައި ،އަޅުގަނޑުމެންގެ ރާއްޖޭގެ ކުދިކުދި ރަށްތަކުގެ
އަދާކުރެވުނީ ކަމަކަށް ނުވާނެ .އާދެ! ބޮޑުތަކުރުފާނު ރާއްޖެއަށް
ތެރެއިން ޚާއްޞަ ބިމެއްގައި.
ބޮޑުތަކުރުފާނަކީ
ދިވެހި
އުއްމަތުގެ
ޞަލާޙުއްދީނުލް
ކުރެއްވި ޚިދުމަތް ،އަދި ދީނަށްޓަކައި ކުރެއްވި ޖިހާދު އެއީ ،ކުރިން ދެންނެވި އެކިއެކި ލީޑަރުން ،އެބޭފުޅުންގެ ޤައުމަށް ކުރެއްވި ޚިދުމަތް
އަޅުގަނޑު މެންގެ ރާއްޖޭގެ ކުދިކުދި ރަށްތަކުގެ ތެރެއިން ވަރަށް
ތަކަށްވުރެ އެއްގޮތަކުން ބަލާއިރު މާ މަތިވެރި ޚިދުމަތެއް ،އަދި
މުހިންމު ރަށެއްގައި އާދެ! އެ ބިމަކުން ދުވަހުގެ ބަޠަލު ދުނިޔޭގެ
އެބޭފުޅުން ކުރެއްވި ޖިހާދަށްވުރެ މާ ވަރުގަދަ ޖިހާދެއް.
އަލިކަން ދެކެވަޑައިގެންނެވި ބިން .އެ ރަށަކުން އެ މަތިވެރި މުޖާހިދުގެ ޖިހާދު ފެއްޓެވި ރަށް ،މިއަދު ރާއްޖޭގެ ޤައުމީ ދުވަހުގެ މުނާސަބަތުގައި
ޝައްކެއްނެތް ،މިއަދު އަޅުގަނޑުމެން އެ ބަޠަލެއްގެ އުފަން ރަށް
މި ރަށުގައި މިހާ ކުލަގަދަ ގޮތަކަށް ފާހަގަ ކުރެވޭކަން އެއީ އަޅުގަނޑު
ކަމުގައިވާ އުތީމުގައި އެ ބަޠަލެއްގެ ޛިކްރާ މިއައުކުރާ އަލްޣާޒީ
ވަރަށް އުފާކުރާ ކަމެއް.
މުޙައްމަދު ތަކުރުފާނުލް އަޢުޘަމަކީ ،ދިވެހި
ތާރީޚްގައި ލާމަޘީލް
ޝަހްޞިއްޔަތެއް .އެ ތަކުރުފާނު ކުރެއްވި ޖިހާދާ ވެވަޑައިގެންނެވި
މި މަތިވެރި މުނާސަބަތު މި ރަށުގައި ފާހަގަ ކުރެވޭއިރު ،މިކަމަށް
ޤުރުބާނީ އެއީ ،ދުނިޔޭގެ ތާރީޚަށް ބެލި ނަމަވެސް ،އެކަހަލަ އެހެން
އަދި އިތުރު ހައިބަތެއް ގެނެސްދެނީ ،މިކަމަށްޓަކައި މިރަށް ތައްޔާރު 30
ޤައުމަށްޓަކައި ޤުރުބާން ވުމުގެ ޢަޒުމާ ދީނަށްޓަކައި
ކޮށްފައިވާ ފުރިހަމަ ކަމުން .މިރަށަށް ގެނެސްފައިވާ ޒީނަތްތެރި ކަމާއި
ހިތްތަކުގައި
ނަލަކަމުން .މިރަށަށް ގެނެސްފައިވާ ބަދަލުތަކާ ތަރައްޤީގެ ފާޅުކަން
ޖިހާދު ކުރުމުގެ ސާބިތުކަން،
ބޮޑުކަމުން .މިކަމަށްޓަކައި މިރަށުގެ ތައްޔާރުތައް މިހާ ފުރިހަމައަށް
އުފެއްދުމަށް ސަރުކާރުން އެދޭކަން.
އަދި ވަޒަންދެކެ ލޯބިވުމުގެ ޝުޢޫރު
ކުރެއްވި ހުރިހައި ފަރާތް ތަކަކަށް ،އަޅުގަނޑުގެ ހިތުގައި އުފެދިފައިވަނީ، ޚާއްޞަ ތަޢުރީފަކާއި ޝުކުރެއް .އުތީމުގައި ،މިއަހަރުގެ ޤައުމީ ދުވަސް
މިއަދު އަޅުގަނޑުމެންގެ ޤައުމީ ދުވަސް ފާހަގަ ކުރާއިރު ،އަޅުގަނޑުމެން
ޚާއްޞަ ގޮތެއްގައި ފާހަގަ ކުރެއްވުމަށް ޚިޔާލު ކުރައްވައި އެކަމާބެހޭ
ހަނދާންކުރަންވީ ،މިއަދުގެ ބަޠަލު އާދެ! ބޮޑުތަކުރުފާނު ދޫކުރައްވާފައި
ތައްޔާރުތައް ކުރައްވަމުން ގެންދެވި ،ދިވެހި ތާރީޚާއި ޘަޤާފަތަށް
ވަޑައިގެންނެވި ޤައުމީ އުސޫލު ،އެތަކުރުފާނު ގެނެސްދެއްވި މަތިވެރި
ޚިދުމަތް ކުރާ މަޖިލިހަށް އަޅުގަނޑުގެ ހިތުގައި އުފެދިފައި ވަނީ
އިލްހާމް ،ބޮޑުތަކުރުފާނު ،އަޅުގަނޑުމެންނަށް ދޫކުރައްވާފައި ވަޑައިގަތް
ވަރަށް މަތިވެރި ޝުކުރެއް .ހަމަ މި ނޭވާގައި މިރަށުގައި ކޮށްފައިމިވާ
އެންމެ އަގު ހުރި އިރުޝާދަކީ ،މިނިވަންކަމުގެ އިރުޝާދު ،އެއާއެކު،
އުތުރުބުރީގެ
އެތަކުރުފާނު ގެނެސްދެއްވި އިލްހާމް ތަކަކީވެސް ހަމަ އެފަދަ މަތިވެރި
ގިނަގުނަ
މަސައްކަތް
ތަކަށްޓަކައި،
ތިލަދުންމަތީ
އެންމެހައި ރައްޔިތުންނަށް ޢާއްމުކޮށް އަދި އުތީމުގެ ރައްޔިތުންނަށް
އިލްހާމް ތަކެއް.
ޚާއްސަކޮށް އަޅުގަނޑު ޝުކުރުވެރިވަނީ އިޚްލާސްތެރި ކަމާއެކު .އަދި މިއަތޮޅުގެ ހީވާގި އަތޮޅުވެރިޔާ އަލްފާޟިލް އާދަމް ޢަބްދުއްރަޙްމާނަށާ
އާދެ! ދިވެހިވަންތަ ކަމުގެ އިލްހާމު.ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ އިލްހާމު.
އުތީމުގެ ޙަރަކާތްތެރި ކަތީބު އަލްފާޟިލް އާދަމް ޢަބްދުއްރަޙްމާނަށް،
ދިވެހި ޤައުމިއްޔަތުގެ އިލްހާމު.
އަދި އުތީމުގެ އެހެން ވެރިންވެސް އަޅުގަނޑުގެ ހިތުގެ އަޑިން ޝުކުރުވެރި ވަން .އަދި ހަމަ މިއާއެކު މިއަދުގެ ރަސްމިއްޔާތު
ތާރީޚްގެ އަލީގައި މާޟީގެ ތެރެއަށް ބަލާލައިފިނަމަ ބައެއް މުއައްރިޚުން
މިހާ ފުރިހަމަ ކޮށްދެއްވުމަށްޓަކައި،ނުލާހިކު ބުރަ އުފުއްލަވައިގެން
ދެކޭ ގޮތުގައި އަޅުގަނޑުމެން ލިޔަން މި ގެންގުޅޭ ތާނައިގެ އަކުރު
މިހާދުރަށް ވަޑައިގެން ދެއްވި އެންމެހާ ބޭފުޅުންނަށްވެސް އަޅުގަނޑު
ތަކަކީ ،ބޮޑުތަކުރުފާނުގެ ދަރިކަލުން ކަލާފާނުގެ ދުވަސްވަރުގައި
ޝުކުރު ވެރިވަން .އޭގެ ތެރޭގައި މިރަށަށް ވަޑައިގެން ތިއްބެވި ބޭރުގެ
ބޭނުން ކުރަން ފެށިފައިވާ އަކުރުތަކެކޭ ބުނެވިދާނެ .އެހެންކަމުގައި
ޢިއްޒަތްތެރި މެހްމާނުންނަށް ވަކިން ޚާއްސަ ގޮތެއްގައި ޝުކުރުވެރި
ވަނީނަމަ އޭގެ ކުރިން ދިވެހިބަހުން ލިޔަން ބޭނުންކުރި ދިވެސް
ވާންޖެހޭ.
އަކުރު އުވާލައި އަޅުގަނޑުމެންގެ އަމިއްލަ އަކުރެއް ބޭނުންކުރަން ފެށުމުގެ ޚިޔާލު އެންމެ ފުރަތަމަ އުފައްދަވާފައި ވަނީ ބޮޑުތަކުރުފާނު
މިއަދު އަޅުގަނޑުމެން ފާހަގަ ކުރަން ޖެހެނީ ،ހަމައެކަނި އަޅުގަނޑުމެންގެ
ކަމުގައި ވުމަކީ އެއްގޮތަކަށްވެސް އެކަށީގެން ނުވާކަމެއް ނޫން .އާދެ!
ޤައުމީ ދުވަހުގެ ގޮތަކުންނެއް ނޫން .މިއަދަކީ ،ވަރަށް މާތް މައްސަރެއް
މިގޮތުން ބޮޑުތަކުރުފާނު ގެނެސް ދެއްވާފައި ވަނީ ދިވެހި ވަންތަކަމުގެ
ފެށޭ ދުވަހެއް .އާދެ! އެ މައްސަރުގައި މުޙައްމަދު ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި
ވަރަށްވެސް މަތިވެރި އިލްހާމެއް.
ވަސައްލަމް ދުނިޔޭގެ އަލިކަން ދެކެވަޑައިގަތް މައްސަރު ފެށޭ ދުވަސް. އަޅުގަނޑު ދެކޭގޮތުގައި އަޅުގަނޑުމެން ދިވެހިންނަކީ ޠަބީޢަތުގައިވެސް އަޅުގަނޑުމެންގެ ޤައުމަކީ ،ސަތޭކައިން ސަތޭކަ މުސްލިމު ޤައުމަކަށް
އަމިއްލަ ގޮތަކާއި މުސްތަޤިއްލު ޚިޔާލުތަކެއް އަށަގެންފައިވާ ބައެއް.
ވުމާއެކު ،މިގޮތުންވެސް މިއަދަކީ ،ވަރަށް ޚާއްޞަ ދުވަހެއް .ވީމާ،
މިނިވަންކަމަށް ލޯބިކުރާ ބައެއް .މިކަމުގެ ހެކިތައް ތާރީޚުން ފެންނަން
އަޅުގަނޑުމެންގެ ޤައުމީ ދުވަސް އައިސްފައި މިވަނީ ،ޤައުމީ ލޯތްބާއި
އެބަހުރި.
ދީނީ ޙުރްމަތުގެ ގުޅިފައިވާ ރަމްޒެއްގެ ގޮތުގައި ،ޤައުމިއްޔަތަށާ ދީންވެރިކަމަށް އިޝާރާތްކުރާ ނިޝާނެއް ކަމުގައި.
މިއަދަކީ އަޅުގަނޑުމެންގެ ޤައުމީ ދުވަސް .މިއަދަކީ އަޅުގަނޑުމެންގެ ތާރީޚާއި ޘަޤާފަތަށް ޤަދަރު ކުރަންވީ ދުވަސް .މިއަދަކީ ،އަޅުގަނޑުމެންގެ
މިއަހަރުގެ ޤައުމީދުވަސް އުތީމުގައި ފާހަގަ ކުރެވޭކަން އެއީ ،އަޅުގަނޑު
މަދަނިއްޔާތާއި ތަހްޒީބާމެދު ފަޚްރުވެރި ވާންވީދުވަސް .އަޅުގަނޑުމެން
ވަރަށް ބޮޑަށް އުފާކުރާ ކަމެއް .މިކަމަކީ އަޅުގަނޑު ދެކޭގޮތުގައި،
ވިސްނާލަމާތޯ! އަޅުގަނޑުމެންނަކީ ހާދަ ޒަމާންވީ ތާރީޚަކާ އަދި
އޭގައި ވަރަށް ފުން މާނަތަކެއް އެކުލެވިގެންވާ ކަމެއް .މިކަމުގައި
އަމިއްލަ ޘަޤާފަތެއް އޮތް ބައެއްކަން .އަޅުގަނޑުމެން ހަނދާން
ވަރަށް ޚާއްޞަ ދެކަމެއް ފާހަގަ ވެގެންދޭ .އޭގެ ތެރެއިން އެއްކަމަކީ،
ކުރަމާތޯ! އަޅުގަނޑުމެންނަކީ ވަރަށް ކުރިއްސުރެ އަޅުގަނޑުމެންގެ
ރާއްޖޭގެ ބިމުން އުފެދުނު އެ ބަޠަލަކަށްޓަކައި ރާއްޖެ ފަޚްރުވެރިވުން
މުސްތަޤިއްލު މަދަނިއްޔަތަކާއި ތަހުޒީބެއްގެ ވެރި ބައެއްކަން.
އެންމެ ޙައްޤު ބަޠަލަށް ދޭންވީ ޤަދަރާ އިޙްތިރާމް މިއަދުގެ ސަރުކާރުން ބަހައްޓާކަން .އެފަދަ ބަޠަލެއްގެ ޛިކްރާއިން މިއަދު ދިވެހި ދަރީންގެ 31
އާދެ! ރާއްޖޭގެ ތާރީޚް މީގެ ދެހާހެއްހައި އަހަރު ކުރިއާ ހަމައިން
ކިތަންމެ ފަނޑުގޮތެއްގައި ނަމަވެސް ފެންނަން އެބައޮތް .އެންމެ
އެހެނިހެން މަޢުލޫމާތު ދިވެހި ރައްޔިތުންނަށް އިއްވައިދޭ ވަޞީލަތް
ކުރީގެ ލިޔުންތެރިންވެސް ރާއްޖެއާ މެދު ލިޔެފައި ހުރީ ދިވެހިންނަކީ،
އަޅުގަނޑުމެންގެ ތަޢާރަފު ބޭރު މީހުންނަށް ގެނެސްދޭ ވާސިޠާ.
މިނިވަން އަދި ވަރަށް މަތީ ދަރަޖައަކަށް ތަހުޒީބު ވެފައިވާ އަމިއްލަ
ވީއިރު އަޅުގަނޑުމެންގެ ރޭޑިޔޯއަށް ބޭރުބަހަކުން ނަމެއް ކިއިގެނެއް
ގޮތެއް ގެންގުޅޭ ބައެއް ކަމަށް .އަދި ބޭރުގެ މިހާރުގެ ލިޔުންތެރިންވެސް
ނުވާނެ .އާދެ! “ރޭޑިޔޯ މޯލްޑިވްސް” އޭ ކިއުމަކީ އަޅުގަނޑު ހިތުން
ރާއްޖެއާމެދު ލިޔަމުން ގެންދަނީ ހަމަ އެގޮތަށް .ރާއްޖެއާ މެދު ބޭރުގެ
މާ ހަމަޖެހޭ ކަމެއް ނޫން .އެހެންކަމާއެކު އަޅުގަނޑުމެން މިއަދު މި
މުއައްރިޚަކު ލިޔެފައިވާ އެންމެ ކުރީގެ ލިޔުމެއްކަމުގައި ފެންނަ އެއް
ކުރިމަތިލާ ދިވެހި ވަންތަކަން އަލުން ދިރުވުމުގެ ރޫޙުގެ ފެށުމެއް
ލިޔުމަކީ އަލްމަސްޢޫދީގެ ލިޔުއްވުން .އޭގައި އޭނާވެސް ބަޔާންކުރައްވަނީ
ކަމުގައި އަޅުގަނޑު މި ފަޚްރުވެރި ފަސްގަނޑުން މި އިޢުލާން ކުރަނީ
ރާއްޖެއަކީ ،މިނިވަން މުސްތަޤިއްލު ޤައުމެއްކަން .ދިވެހިންނަކީ
މިއަދުން ފެށިގެން ރޭޑިޔޯ މޯލްޑިވްސްގެ ނަމަކީ “ދިވެހިރާއްޖޭގެ
އަމިއްލަ ތަހުޒީބަކާއި ތަމައްދުނެއްގެ ވެރިބައެއްކަން .އޭގެ ފަހުން
އަޑު” ކަމަށް .އާދެ! “ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑު” އަޅުގަނޑު ހިތުން
އިބްނު ބަތޫތާ އަދި ޕިރާޑް ފަދަ މުއައްރިހުންގެ ލިޔުންވެސްވަނީ
އެންމެ އެކަށީގެންވާ ނަން .އެއީ ޙަޤީޤަތުގައިވެސް
މިދެންނެވި
ޙަޤީޤތަށް
ތާއީދުކޮށްފައި.
ވީއިރު
އަޅުގަނޑުމެން
އެއީ އެއަށް
“ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑު”.
އަޅުގަނޑުމެންގެ އަމިއްލަ ދިވެހިއްޔަތަށްޓަކައި ފަޚްރުވެރި ވަމާތޯ! އަޅުގަނޑުމެންގެ ދިވެހިވަންތަކަމަށް ޤަދަރު ކުރަމާތޯ! އަޅުގަނޑު
އަޅުގަނޑުމެން ދިވެހި ވަންތަ ކަމަށްޓަކައި ފަޚްރުވެރި ނުވާންވީ
މިދެންނެވީ މިއަދު ދުނިޔެ ތަރައްޤީވެފައިވާ ހިސާބުން އަޅުގަނޑުމެން
ސަބަބެއް ނެތް .އާދެ! އަޅުގަނޑުމެންގެ އަމިއްލަ ދިވެހި ބަހެއް
އޮތީ މާބޮޑަށް ތަރައްޤީ ވެފައޭކޭ ނޫން .ނުވަތަ އަޅުގަނޑުމެންވަނީ
އެބައޮތް .އަޅުގަނޑުމެންގެ އަމިއްލަ ދިވެހި އާދަކާދަ ތަކެއް އެބަހުރި.
ފަޚްރުވެރި ވާންޖެހޭ ހިސާބަށް ކުރިއަށް ގޮސްފައެކޭވެސް ނޫން.
މިހިރަ ކަންތައްތައް ދިރުވުމުގެ މަސައްކަތް ނުކުރެވި އެތައް ދުވަހެއް
ނަމަވެސް އަޅުގަނޑު ކެރިހުރެގެން މިދަންނަވަނީ އަޅުގަނޑުމެންގެ
ވެގެން ދާއިރުވެސް އެކަންކަން އުވިގެނެއް ނުދޭ .އެއިން އެނގެނީ
އަމިއްލަ ދިވެހި ވަންތަކަމާ ޤައުމުގެ މިނިވަންކަން އަޅުގަނޑުމެންނާ
އަޅުގަނޑުމެންގައި ދިވެހި ވަންތަކަން ތަބީޢީ ގޮތުން އަށަގެންފައި
ހަމައަށް އައިސްފައިވާ ފުރިހަމަގޮތް އެއީ އެއަށްޓަކައި އަޅުގަނޑުމެން
ވާކަން .ވީމާ ،މިހާރު ބޭނުމީ މިކަން ތަރައްޤީ ކުރުން .މިކަމަށް
ފަޚްރުވެރި ވާން ޙައްޤު ގޮތެކޭ .ވީމާ އަދިވެސް އެއްފަހަރު ދަންނަވަން.
އަޅުގަނޑުމެން ހޭލުން .މިކަމަށްޓަކައި އަޅުގަނޑުމެން ފަޚްރުވެރިވުން.
އަޅުގަނޑުމެންގައި ހުރި ދިވެހި ވަންތަކަން އަނެއްކާވެސް ދިރުވުމަށް މަސައްކަތް ކުރަމާތޯ! ދިވެއްސަކަށް ވީކަން އެއީ އަޅުގަނޑުމެންގެ
އަޅުގަނޑުގެ ވާހަކަ ފަށައިގަތުމުގައިވެސް ދެންނެވިން .މިއަދު
ތެރެއިން ކޮންމެ ފަރުދަކުވެސް ފަޚުރުވެރިވާ ކަމަކަށް ހަދަމާތޯ!
މިރަށުގައި ޤައުމީ ދުވަސް ފާހަގަ ކުރުމުގައި ޚާއްޞަ ގޮތެއްގައި
ދިވެހިންނަކީ ކުރީއްސުރެ މިނިވަން އަމިއްލަ ތަހްޒީބަކާއި ތަމައްދުނެއް
ފާހަގަ ކުރެވޭ ދެކަމެއް އެބައޮތޭ .އޭގެތެރެއިން އަނެއްކަމަކީ އާދެ!
ގެންގުޅުނު ބަޔަކަށް ވީފަދައިން ،މިހާރާ އަދި މުސްތަޤްބަލްގައިވެސް
ދެވަނަކަމަކީ މިއަދުގެ ސަރުކާރުން ރާއްޖެތެރެއަށް ދޭ އަހަމިއްޔަތު. ޝައްކެއްނެތް.
އެގޮތުގައި ތިބޭނެ ބައެއް ކަމުގައި ވަމާތޯ!
ޤައުމީ
ދުވަހު
ސަރުކާރުގެ
ފަރާތުން
ބާއްވާ
އެންމެ މުހިންމު ރަސްމިއްޔާތު ރާއްޖެތެރޭގެ ރަށެއްގައި ބޭއްވުމަށް ރާއްޖޭގެ އުފާވެރި ޤައުމީދުވަހުގެ މުނާސަބަތުގައި އަޅުގަނޑު މުޅި
ހަމަޖެހުނުކަން އެއީ ،ވަރަށް ފުން މާނައެއް އޭގައި އެކުލެވިގެންވާ
ދިވެހި އުންމަތަށް މި ގޮވާލަނީ އަޅުގަނޑުމެންގެ ދިވެހިއްޔަތަށް
ކަމެއް .އަދި މި ރަސްމިއްޔާތުގައި ބައިވެރިވެ ވަޑައިގަތުމަށްޓަކައި
ޓަކައި ފަޚްރުވެރި ވުމަށް .އަޅުގަނޑުމެންގެ ޤައުމީ އަބްޠާލުން
މިނިސްޓަރުންނާއި ދައުލަތަށް ގިނަ ދުވަހު ޚިދުމަތް ކުރެއްވި
ދިރުއްވެވި ދިވެހި ވަންތަކަން އަނެއްކާވެސް އަލުން ދިރުވާލުމަށް އައު
ޢިއްޒަތްތެރިންނާ ދައުލަތުގެ ކުރިއަށް ތިއްބެވި ބޭފުޅުންގެ ތެރެއިން
ހިތްވަރަކާ އެކު މަސައްކަތް ފެއްޓެވުމަށް .އަޅުގަނޑުމެންގެ ކޮންމެ
ނުހަނު ގިނަ އަދަދެއްގެ ބޭފުޅުން މިރަށަށް ވަޑައިގެން ތިއްބެވިކަން
ވުމަށް .ދިވެއްސަކަށް
އެއީ ވަރަށް ބޮޑު ކަމެއް .މިކަމުން ދައްކަނީ އަޅުގަނޑު ކުރިންވެސް
ވީތީ އުފާ ކުރުމަށް .އަޅުގަނޑުގެ މި އިލްތިމާސާއެކު އަޅުގަނޑުމެންގެ
ދަންނަވަމުން އަންނަ ފަދައިން ދިވެހިރާއްޖެއަކީ
ހަމައެކަނި މާލެ
ދިވެހިއްޔަތަށް އިތުރު ބާރެއް ލުމުގެ ގޮތުން ސަރުކާރުގެ ފަރާތުން
ނޫންކަން މިއަދުގެ ސަރުކާރުން ދެކޭކަން .ރާއްޖޭގެ ކުރިއެރުވުމަކީ
އަޅުގަނޑުވެސް މިއަދު މުހިންމު ފިޔަވަޅެއް އަޅާނަން.
ރާއްޖެތެރެއަށް ތަނަވަސްކަން ގެނެސްދިނުމަކީ މިއަދުގެ ސަރުކާރުން
ރައްޔިތަކީވެސް ދިވެއްސަކަށްވީތީ ފަޚްރުވެރި
އެންމެ ބޮޑަށް ސަމާލުކަންދޭ ކަންތައްކަން. އާދެ! އަޅުގަނޑުމެންގެ ރޭޑިޔޯއަކީ އަޅުގަނޑުމެންގެ އަޑު .ސަރުކާރުގެ އެންގެވުން ތަކާއި އަޅުގަނޑުމެންގެ ޚަބަރުތައް އަދި ބޭރުގެ ޚަބަރުތަކާއި
މީގެ ކުރިން މާލެ ނޫން ރަށެއްގައި އާދެ! އެރަށަކީ ވެސް ހަމަ 32
މިރަށް .އުތީމުގައި ރާއްޖޭގެ ޤައުމީ ދުވަހެއްގެ އިޙްތިފާލް ބޭއްވިފައި
އަދި އެނޫންވެސް ރަށްރަށުގައި ހުރި ރައްޔިތުންގެ ޢިމާރާތް މަރާމަތު
ވަނީ މީގެ 29އަހަރު ކުރިން ހިޖްރައިން 1371ހ .ވަނަ އަހަރު.
ކުރެވެމުން އެބަދޭ.
އެދުވަހާ މިއަދަ ދެމެދުގައި މިވީ 29އަހަރުގެ ތެރޭގައި މާލެއަށް އައިސްފައިވާ ތަރައްޤީއާއި އެ މުއްދަތުގެ ތެރޭގައި ރާއްޖެތެރެއަށް
ރާއްޖޭގެ އެންމެ މަތިވެރި މަސައްކަތް ކަމުގައިވާ މަސްވެރިކަމުގެ
އައިސްފައިވާ ބަދަލުތަކާ އަޅާ ބަލާލުމުން މިދިޔަ ދުވަސް ތަކުގައި
ރޮގުގައިވެސް އިތުރު ކަންތައްތައް ވަނީ ފެށިފާ .އެގެ ތެރޭގައި
ސަރުކާރުން ރާއްޖެތެރެއަށް އަޅާނުލެވި އޮތް މިންވަރު ވަޒަން
ރާއްޖެތެރޭގެ މީހުންނަށް ފަސޭހައިން ތެޔޮ ލިބޭނެގޮތް ހަމަޖެއްސުމުގެ
ކުރެވޭނެ .އެ ފަނޑު ސަފުޙާތައް އަލުން އުކާކަށް އަޅުގަނޑު
ގޮތުން މިދިޔަ 6މަސްދުވަހުގެ ތެރޭގައި ވަނީ 88ތެޔޮތާނގީ
މި މަޤާމުގައި ޤަސްދެއް ނުކުރަން .އޭގެ ބަދަލުގައި އަޅުގަނޑު
ރާއްޖެތެރޭގެ އެކި ރަށްރަށަށް ފޮނުވިފާ .އާދެ! ރާއްޖެތެރެ ތަރައްޤީ
ޔަޤީންކޮށް މިއަރުވަނީ އަޅުގަނޑު ސަރުކާރު ހިންގުމާ ޙަވާލުވީއްސުރެ
ކުރުމުގެ ގޮތުން ސަރުކާރުން މިގެންދަނީ ވަރަށް ގިނަ މަސައްކަތް
މަސައްކަތް ކުރަމުން މިގެންދަނީ ރާއްޖެތެރެ ތަރައްޤީކޮށް އިޞްލާޙު
ތަކެއް ކުރަމުން .އެހެންކަމާއެކު މި މަސައްކަތުގެ ނަތީޖާ ލިބެމުން
ކުރެވޭތޯ ކުރެވެން އޮތް ހުރިހާ މަސައްކަތް ކުރަމުންކަން .މިގޮތުން
ދާނީ ރާއްޖެތެރޭގެ ރައްޔިތުންވެސް މިކަމުގައި ސަރުކާރުން އެއްބާރު
އެޅުނު ބައެއް ފިޔަވަޅު ތަކުގެ މައްޗަށް ވަރަށް އަވަހަށް އަޅުގަނޑު
ލައްވައިގެން .އަޅުގަނޑުމެންގެ ތެރޭގައި ބުނެއުޅޭ މުޙާވިރާ އެއްގައި
ނަޒަރެއް ހިންގާލާނަން.
އޮންނަ ފަދައިން “އަތޮޅުވެރިންނަށް ހިއްޕޭނީ ވަލުގައި” އެއަށް ބާރުލައި ދެމުންއެއީ ހަމައެކަނި ރައްޔިތުންނަށް ކުރެވޭނެ ކަމެއް.
އަޅުގަނޑު
ސަރުކާރު
ހިންގުމާ
ޙަވާލު
ވީއިރު
ސަރުކަރުގެ
މުއައްޒަފުންގެ ގޮތުގައި ރާއްޖެތެރޭގެ އެކިއެކި މަޤާމު ތަކުގައި
އާދެ! ރާއްޖެތެރެ ކުރިއަރާނީ ރާއްޖެތެރޭގެ މީހުންގެ މަސައްކަތުން.
ތިބީ ޖުމްލަ 933މުވައްޒަފުން 1979 .ވަނަ އަހަރު ނިމުނުއިރު
ރާއްޖެތެރޭގެ މީހުން މާލެއަށް ގޮސް މަސައްކަތެއް ލިބޭތޯ އުޅުމުގެ
ރާއްޖެތެރޭގެ މަޤާމު ތަކުގައި ތިބި ސަރުކާރުގެ މުވައްޒަފުންެގެ
ބަދަލުގައި ރާއްޖެތެރެއަށް ގޮސް ކޮންމެ މީހަކުވެސް އެމީހެއްގެ
އަދަދު އޭގެ ދެގުނައަށް ވުރެވެސް އިތުރު ވެއްޖެ .އާދެ! މިހާރު
ރަށަށް އެމީހެއްެ އަތޮޅަށް ޚިދުމަތް ކުރެވޭތޯ އުޅެގެން .މީގެ ކުރިން
ރާއްޖެތެރޭގެ މަޤާމު ތަކުގައި ސަރުކާރުގެ 2094މުވައްޒަފުން
އެގޮތަށް މާލެދާން ޖެހިފައިއޮތީ ރާއްޖެތެރޭގައި މަސައްކަތް ކުރާނޭ
އެބަތިބި .އާދެ! ރާއްޖެތެރެ ކުރިއެރުވުމަށްޓަކައި އެ މަޤާމު ތަކަކީ
ފުރުޞަތެއް ނޯންނާތީ .ރާއްޖެތެރޭގައި ޚިދުމަތް ކުރާން ރޮނގުތަކެއް
ކޮންމެހެން ބޭނުން މަޤާމުތަކެއް ކަމުގައި ސަރުކާރަށް ފެނިގެން
ނުހުންނާތީ.
ރާވަމުން
އިތުރުކުރި މަޤާމު ތަކެއް އެއީ .ރާއްޖެތެރޭގެ މަޤާމުތައް އިތުރު
މިގެންދަނީ ކޮންމެ މީހަކަށްވެސް އެމީހެއްގެ އަމިއްލަ ވަޒަނުގައި
ކުރުމާއެކު ރާއްޖެތެރޭގެ މަޤާމުތަކަށް ލިބޭ މުސާރަވެސް ދައުލަތުން
އެމީހެއްގެ އަނބިދަރިންގެ ގާތުގައި ހުރެގެން އެމީހެއްގެ ޙަޔާތް
ތަނަވަސްކަން އޮތް މިންވަރަކުން މިހާރުވަނީ އިތުރު ކޮށް ދެއްވާފައި.
ތަނަވަސް ކުރާނޭ ފުރުޞަތު ހޯދައިދޭން .ވީމާ މިހާރު ސަރުކާރުން
އެހެންނަމަވެސް
މިހާރު
ސަރުކާރުން
ރާވަމުން ގެންދާ މާޝްރޫޢުތައް ހިނގައިގަންނަން ވާއިރަށް އެކަމަށް ރާއްޖެތެރޭގެ ތަރައްޤީއަށްޓަކައި 3އަހަރު ދުވަހުގެ މަޝްރޫޢައެއް
ރާއްޖެތެރޭގެ ރައްޔިތުންަ ތައްޔާރު ވެގެން ތިބުމަކީ ކޮންމެހެން ބޭނުން
ކަނޑައެޅި އޭގެ މަސައްކަތް މިދިޔަ އަހަރު ހިންގަން ފެށުނު .އެ
ކަމެއް .ކުރާނެ މަސައްކަތްތައް ހިތުގައި އުފެއްދުމަކީ ކޮންމެހެން
މަޝްރޫޢުގެ ދަށުން ރާއްޖޭގެ ކޮންމެ އަތޮޅެއްގައި ސަރުކާރުން
ކުރަންވީ ކަމެއް.
ޚަރަދު ދީގެން ހިންގާ ސަރުކާރުގެ ޕްރައިމަރީ ސްކޫލެއް ހުޅުވުނު. އަދި ކުރިއްސުރެ ހިނގަމުން އަންނަތާ 10އަހަރު ވެފައިވާ
މި ފުރުޞަތުގައި އަޅުގަނޑު ފާހަގަ ކޮށްލަންޖެހޭ ނުކުތާއެއް އެބައޮތް.
މަދަރުސާތަކަށް ސަރުކާރުން އެހީވެދޭ ގޮތަށްވެސް ހަމަޖެއްސުނު.
ދެންމެ ދެންނެވި ފަދައިން ރާއްޖެތެރެ ކުރިއަރާނީ ރާއްޖެތެރޭގެ
ރާއްޖެތެރޭގައި
މީހުންގެ މަސައްކަތުން .މީގެ ހެކިތައް ތަންކޮޅެއް ކުރިން ރާއްޖެތެރެށް
ސަރުކާރުގެ 19ޕްރައިމަރީ ސްކޫލާއި ސަރުކާރުން އެހީ ލިބިގެން
އައި ތަރައްޤީގެ ދައުރުންވެސް ފެނިފައި ވާނެ .އާދެ! ސުމުއްވުލް
ހިންގާ ތަންތަންވެސް އެބަހުރި.
އަމީރު މުޙައްމަދު އަމީނުގެ ދައުރުގައި ރާއްޖެތެރޭގެ ރަށްރަށުގައި
މިގޮތުން
1979
ވަނަ
އަހަރު
ނިމުނުއިރު
ހެދިފައިހުރި މަގުތަކާ ،އެޅިފައިހުރި ޢިމާރާތްތައް އަޅާފައިވަނީ ހަމަ
33
މިދެންނެވި މަޝްރޫޢުގެ ދަށުން ސަރުކާރުގެ ޚަރަދުގައި ރާއްޖެތެރޭގެ
ރައްޔިތުންގެ މަސައްކަތުން .އަދި އެ މަސައްކަތްތައް ހިގާފައިވަނީ
13ރަށެއްގައި މިހާރު އާ މިސްކިތްތައް ރޭނެމުން އެބަދޭ.
ވަރަށް ފޯރިއާއެކު މުޅިން ހިލޭ ސަރުކާރުން އެކަމަށް ޚަރަދުނުކޮށް.
އަނެއްބައި ރަށްރަށުގެ މިސްކިތްތައް މަރާމާތު ކުރެވެމުން އެބަދޭ.
މި ދޭތެރޭން ރާއްޖެތެރެއާމެދު ސަރުކާރުން ކަންތައްތައް ބެހެއްޓިފައި
އޮތް ގޮތަކުން މިގޮތަށް ރައްޔިތުންގެ މަސައްކަތް ކުރުންވަނީ
ކުރެވިދާނެ .މިހާރު އިންޖީނު ނޭޅިގެން މަހަށް ނުފުރާ ހުރި ދޯނިތައް
މުޅިންހެން މިހާރު ނެތިފާ .އެހެންނަމަވެސް މިހާރު އަނެއްކާވެސް
އަނެއްކާވެސް މަހަށް ފުރަން ފަށަމާތޯ! ދުނިޔޭގައި ތެލުގެ އަގު
އެރޫޙް ރާއްޖެތެރޭގައި އުފެދެން ފަށައިފިކަމުގެ ހެކިތައް ފެންނަމުން
ބޮޑުވަމުން ދާތީ އެހެން ޤައުމު ތަކުގައިވެސް ތެޔޮ ހޭދަކުރުން މަދު
އެބަދޭ .އަޅުގަނޑު އެދެނީ ވީވަރަކުން އެ ރޫޙު އާލާކުރުން .އާދެ!
ކުރުމަށްޓަކައި ތަފާތު ފިޔަވަޅުތައް އަޅަމުން އެބަދޭ ،އަޅުގަނޑުމެންގެ
ކުރާ ކޮންމެ މަސައްކަތަކީ މާއްދީގޮތުން އޭގެ އަގެއްލިބޭ މަސައްކަތެއް
އަވަށްޓެރި ސްރީލަންކާގައިވެސް މިހާރު އާދިއްތަ ދުވަހުގެ ހެނދުނު
ކަމުގައި ހެދުމުގެ ޚިޔާލު ދޫކޮށްލުން .ތިމާގެ ރަށަށް ތިމާގެ އަތޮޅަށް
8:00ން މެންދުރު އަނބުރާ 2:00އަށް ކާރު ދުއްވުން މުޅިން
ތިމާގެ ޤައުމަށް ޚިދުމަތް ކުރުމަކީ އުފަލެއް ކަމުގައި ހެދުން.
މަނާ .އަދި މިއަށްވުރެވެސް އިތުރު ފިޔަވަޅު އެޅުމަށް އެތާގެ ސަރުކާރުން ވިސްނަމުން އެބަގެންދޭ މި މައުލޫމާތަކީ އަޅުގަނޑު މި
މިއަދު ސަރުކާރުން އެންމެމަތީ އަހަންމިއްޔަތެއް ދީފައިވާ ރޮނގަކީ
ދޭތެރެއިން ސްރީލަންކާ އަށް ކުރި ނުރަސްމީ ދަތުރެއްގައި ލިބިފައިވާ
ރާއްޖެތެރޭގެ ތަޢުލީމު ކޮމިޔުނިޓީ އެޑިޔުކޭޝަންގެ ގޮތުގައި ރާއްޖޭގެ
މަޢުލޫމާތު .ވީމާ އަޅުގަނޑުމެން ތެޔޮ ހޭދަކުރުން މަދު ކުރުމަށްޓަކައި
ދެއަތޮޅެއްގައި ސްކޫލްތައް ހުޅުވިގެން މިހާރު ހިގަމުން އެބަދޭ.
އިންޖީނު ދޯނިފަހަރު ދުވަހެއް މަދު ކޮށްލުމަކާ ނުލައި ތެޔޮ ގަންނާނެ
އަދި ވަރަށް އަވަސް މުއްދަތެއްގެ ތެރޭގައި އިތުރު ދެ އަތޮޅެއްގައި
އިތުރު އާމްދަނީ ހޯދުމަށްޓަކައި އިންޖީނު ދޯނިފަހަރު ދުއްވާ ދުވަހު
ކޮމިޔުނިޓީ ސްކޫލް ހުޅުވޭނެ .ކުރިން ދެންނެވި ފަދައިން ކޮންމެ
އިންޖީނު ނެތް ދޯނިފަހަރުވެސް މަހަށް ފުރުވަންވީ ފުރުވަން ފަށަންވީ.
އަތޮޅެއްގައި މިހާރު ޕްރައިމަރީ ސްކޫލެއްވެސް ވަނީ ހުޅުވިފާ .އަދި
ލޮނުމަސް އެޅުން ގިނަ ކުރަންވީ .އަދި ފަރުމަސް ހިފުމަށް އިތުރު
މިހާރު އަސާސީ ތަޢުލީމުގެ މަޝްރޫޢެއްވެސް ވަނީ ސަރުކާރުން
ބާރެއް ލާންވީ .ދަނޑުގޮވާން ކުރުން އިތުރު ކުރަންވީ އިތުރު ރުއް
ފަށާފަ .ތަޢުލީމަކީ ހަމައެކަނި ފޮތްފޮތުން އުގެނުމެއް ނޫން .ތަޢުލީމަކީ
ހައްދަންވީ.
ދިރިއުޅުމަށް ކުރާނޭ މަސައްކަތްތައް ދަސްކުރުން .މަޢުލޫމާތުގެ ދާއިރާ ތަނަވަސް ކުރުން .އެއީ ވެސް ތަޢުލީމު.
އަޅުގަޑުމެންގެ ރާއްޖެއަކީ މީގެ ކުރިން ކުފުރާވެސް ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ފޮނުވާ ހެދި ރާއްޖެއެއް .މިހާރު އިވެނީ ކާން ބޭނުންވާ
ތަޢުލީމު ދޭންވީ ހަމައެކަނި ކުޑަކުދިންނަކަށް ނޫން .އެކުދިން
ވަރަށްވެސް ކާށި ނުލިބިގެން އުޅޭ ވާހަކަ .ސަބަބަކީ ރާއްޖެއިން
ތަރުބިއްޔަތު ކުރަން ތިބި ބަޔަކީ ތިމާމެން ކަމަށްވާތީ ތިމާމެންނަށް
މުޅިން ފިލުވާލުން .ދީނީ ގޮތުންނާއި އިޖްތިމާޢީގޮތުން އެނގެން
އެނގޭ އެއްޗެއް އިތުރު ކުރެވޭތޯ މަސައްކަތް ކުރުމަކީވެސް ތިމާމެންގެ
ބޭނުންވާ މިންވަރު އުނގަންނައި ދިނުން .މުޖްތަމަޢުގައި މަޤްބޫލު
ވާޖިބެއް .ބޮޑެތި މީހުން ކިޔެވުމަކީ އަދި ބޮޑެތި މީހުންނަށް ކިޔަވައި
މީހަކަށް ވުމަށް އެނގެން ބޭނުންވާ މަޢުލޫމާތު ތަކާ އަދަބު ތަކާ
ދިނުމަކީ ބޭކާރު ކަމެއް ނޫން .އޭގެ އަސަރު އެތައް ގޮތަކުން
އެބާވަތުގެ ކަންތައްތައް ދަސްކޮށް ދިނުން.
ކުޑަކުދިންނަށްވެސް ފޯރާނޭ ކަމެއް. މިއަދު އަޅުގަނޑު ރާއްޖޭގެ އެންމެހާ ރައްޔިތުންނަށް އިލްތިމާސް ރާއްޖޭގައި ލިޔަންކިޔަން ނުދަންނަ މީހުންވެސް އެބަތިބި .ހަމައެކަނި
ކުރާނީ ،މަސައްކަތްތެރި ބަޔަކަށް ވުމަށް .އިތުރު މަސައްކަތްތައް
ތިބީއަކީނޫން .ހިތާމަ ކުރުން އެކަށީގެންވާ ވަރަށް އެބަ ތިބި .ބައެއް
އުފެއްދުމަށް،
މިހާރަށްވުރެ
މީހުންނަށް ލިޔެކިޔަން އެނގުމާ އެކުވެސް ދީނީގޮތުންނާ އިޖްތިމާޢީ
އިތުރަށް ކުރުމަށް .އިރާދަ ކުރެއްވިޔާ ރާއްޖެ އެއްދުވަހުން ކޮބާތޯ؟
ގޮތުން އެނގެން ބޭނުންވާ ކަންތައްތައް ނޭނގޭ މީހުންވެސް އެބަތިބި.
ކެނޑެމުންދާ ރުއްރުކަށް ނުވަތަ ވެއްޓެމުންދާ ރުއްރުކަށް އެހެން
ވީމާ އަސާސީ ތަޢުލީމުގެ މަޤްޞަދަކީ ލިޔަން ކިޔަން ނޭގުން އަނެއް
ރުއް އަޅުގަނޑުމެންނަށް ނުހެއްދެނީ .ހައްދަން ނޫޅެވުނީ .އެއީ ބިން
ދުވަހަށް ދާނީ ކުރިއަށް .ތަނަވަސްކަން ވަމުންދަނީ އިތުރު .ނަމަވެސް
ނެތިގެނެއްވެސް ނޫން .ހަމަ އެކަމާ ވިސާ ނުލެވުނީ .އެކަން އިހްމާލު
ލިބޭ ތަނަވަސް ކަމުގެ ބޭނުން ފުރިހަމައަށް ކުރަން ދަންނަ މީހަކީ
ކުރެވުނީ .ވީމާ އަޅުގަނޑުމެން އަނެއްކާވެސް އާ ބާރެއް ލާފައި
މާދަމާގެ ދަތި ތަކާމެދު ވިސްނަން އެނގޭ މީހެއް .ވީމާ މިއަދު
ދިވެހި ރުއް އިތުރަށް ހެއްދޭތޯ މަސައްކަތް ފަށަމާތޯ!
މިހާރު
ކުރާ
މަސައްކަތްތައްވެސް
ދުނިޔެއަށް އަންނަމުންދާ ބަދަލުތައް ވިސްނައިގެން އަޅުގަނޑުމެންގެ ދިރިއުޅުމުގެ ކަންތައްތައް ހަމަޖައްސަން އެނގުމަކީ ކޮންމެހެން
1980ވަނަ އަހަރުގެ ތެރޭގައި ރާއްޖޭގައި އުޅޭ ކޮންމެ މީހަކަށް
ބޭނުން ކަމެއް.
ރުކެއް އިންދަމާތޯ! އޭރުން މި އަހަރުގެ ތެރޭގައި ގާތްގަނޑަކަށް 160000ރުއް އިތުރު ކުރެވޭނެ.
އަޅުގަނޑުމެންނަށް ކުރެވެން ހުރި މަސައްކަތްތައް ވަރަށްވެސް ގިނަ .އެހާމެ ފާޅުކަން ބޮޑު .މަސްވެރިކަން މިހާރަށްވުރެ އިތުރު
ބަދަލު ވަމުންދާ ދުނިޔެއާ ކުރިމަތި ލާއިރު އަޅުގަނޑުމެންގެ 34
ދިރިއުޅުމަށްވެސް ހެޔޮ ބަދަލުތައް ގެނައުމަކީ ކޮންމެހެން ބޭނުން
އެބިމަކުން މިއަދުގެ އަގުހުރި ބަޠަލު ދުނިޔެއަށް ވަޑައިގަތް ބިމުން.
ކަމެއް ،މިގޮތުން އަޅުގަނޑު މިއަދު ތިޔަ ބޭފުޅުންނަށް އިލްތިމާސް
އަލްސުލްޡާން ޢާޒީ މުޙައްމަދު ތަކުރުފާނުލް އަޢުޡަމް ސިރީ ސަވާދީއްތަ
ކުރާ ހިތްއޮތީ އަދި ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އެންމެހައި ރައްޔިތުންނަށް
މަހާރަދުންގެ އުތީމުން .މިކަން ތިޔަ އެންމެ ބޭފުޅުންވެސް ފާހަގަ
އިލްތިމާސް ކުރާހިތް އޮތީ އަޅުގަނޑުމެންގެ ދިރިއުޅުމަކީ އިޤްތިޞާދީ
ކުރެއްވުމަކީ އަޅުގަނޑު އެދޭ ކަމެއް .އިރާދަ ކުރެއްވިއްޔާ މީގެ ކުޑަ
ދިރިއުޅުމަކަށް ހެދުމަށް ޚަރަދު ކުޑަ ދިރިއުޅުމަކަށް ހެދޭތޯ ބެލުމަށް.
އިރުކޮޅެއް ފަހުން އަޅުގަނޑު މިރަށުގައި ބޮޑުތަކުރުފާނުގެ ޛިކްރާ
ދިރިއުޅުމުގެ ކޮންމެ ކަމެއްގައިވެސް ބޭނުން ނެތް އިސްރާފުތައް
ދިރުވުމުގެ ގޮތުން ހެދޭ ޚާއްޞަ މަރުކަޒެއްގެ ބިންގާ އަޅާނަން.
ދޫކޮށްލުމަށް ކިތަންމެ މަދުން ލިބޭ މީހަކުވެސް އެމީހަކަށް ލިބޭ
މިތަނަކީ ދުނިޔޭގެ ބައެއް އެހެން ޤައުމުގައިވެސް އެތަންތާގެ ވަރުގަދަ
އެއްޗަކުން ކޮންމެވެސް މިންވަރެއް ރައްކާ ކޮށްގެން ފަހަށް ރައްކާތެރި
އަބްޠާލުންގެ ހަނދާނުގައި ހަދާފައިހުންނަ އެކިއެކި މޮނިއުމެންޓް.
ވުމުގެ ބުއްދިވެރި އުޅުން ދަސްކުރުމަށް .އާދެ! ޚަރަދު ކުޑަކުރުމަކީ
އާދެ! ޔާރުގަދަ ފަދަ ތަނެއް އާދެ! އަޅުގަނޑުމެންގެ ރާއްޖެ އުފެއްދި
ދިރިއުޅުމުގެ ދެބައިކުޅަ އެއްބައި.
އެންމެ ވަރުގަދަ ބަޠަލުގެ ހަނދާން އަބަދަށްޓަކައި ދެމި ހުންނަނިވި ނިޝާނެއްގެ ގޮތުގައި އެތަން މިހެދެނީ .އެ ހަނދާން ރާއްޖޭގެ
އަޅުގަނޑުމެންގެ ރާއްޖޭގައި ބޭނުން ކުރަންޖެހޭ ވަރަށް ގިނަ
މުސްތަޤްބަލްގެ ދަރިންނަށާ ބޭރުގެ މީސްމީހުންނަށް ފެންނަން
ތަކެއްޗަކީ ރާއްޖެއިން ބޭރުން ގެންނަ ތަކެތި .ވީމާ ދުނިޔޭގެ
ހުންނާނެ މަރުކަޒެއްގެ ގޮތުގައި ބިނާވެވެނީ.
ބާޒާރުގައި އެއްދުވަހު ތެލުގެ އަގު ބޮޑުވެގެން އަނެއް ދުވަހު ރަނުގެ އަގު ބޮޑުވެގެން މުދަލުގެ އަގަށް އަންނަ ބަދަލުތަކަކީ އެއަށް
އަޅުގަނޑު މިކަހަލަ މަރުކަޒެއް މިރަށުގައި
އަޅުގަނޑުމެންނަށް ބާރު ފޯރުވޭން އޮންނާނެ ކަންތައްތަކެއް ނޫން.
1979ވަނަ އަހަރުގެ މާރޗްމަހުގެ 4ވަނަ ދުވަހު ،އެއީ
ވީމާ އަޅުގަނޑުމެންނަށް ކުރެވެން އޮންނާނެ ކަމަކީ ރާއްޖޭގައި
ތިލަދުންމައްޗަށް އަޅުގަނޑުކުރި ދަތުރުގައި އުތީމަށް އައި ދުވަސް
ކަންތައްތަކަށް
އެ ދުވަހުން ފެށިގެން މިއަދާހަމައަށް މިވީ 10މަހާ ފޮއިދުވަސް
ބޭނުންކުރުން .އެހެން ޢިބާރާތަކުން ދަންނަވަނީނަމަ އަޅުގަނޑުމެންގެ
ފާއިތުވެގެން ދިޔައީ އެފަދަ މަރުކަޒެއްގެ ޑިޒައިން ކުރެހުމަށާ ކަމާބެހޭ
ދިރިއުޅުމަށް ބޭނުން ކުރެވޭ ތަކެތީގެ ތެރެއިން ރާއްޖޭގައި އުފައްދާ
ތައްޔާރުތައް ކުރުމުގައި އިރާދަ ކުރެއްވިއްޔާ އަޅުގަނޑު މިއަދު
ތަކެތި ވީހާވެސް ގިނަކުރުން.
ބިންގާ އަޅާ މަރުކަޒު ވަރަށް އަވަހަށް ނިމޭނެ .އަދި އަޅުގަނޑުމެންގެ
އުފައްދާ
ތަކެތި
ވީހާ
ގިނައިން
ދިރިއުޅުމުގެ
ހެދުމުގެ ޚިޔާލުކުރީ
ބަޠަލު އަލްޣާޒީ މުޙައްމަދު ތަކުރުފާނުލް އަޢުޡަމަށް އަޅުގަނޑުމެން މިހިސާބަށް އައުމުން އަޅުގަނޑަށް ދަންނަވާލަން ޖެހޭ އެހެން
ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ހިތުގައި ދެވިފައިވާ ލޯތްބާއި ޤަދަރުގެ ރަމްޒީ
ވާހަކައެއް އެބައޮތް .އެއީ މިއަހަރު ފެށުމާއެކު ސަރުކާރުން ހިންގަންފެށި
ނިޝާނެއްގެ ގޮތުގައި އެތައް ދުވަހަކަށް ދެމިހުންނާނެ.
އެކްސްޕޯޓް އިމްޕޯޓްގެ ޤާނޫނާބެހޭ ވާހަކައެއް .މި ޤާނޫނުގެ ދަށުން ރާއްޖެއަށް އެތެރެކުރާ ވިޔަފާރި މުދަލުން ޑިއުޓީ ނަގަން ނުވެސް
އާދެ! އަޅުގަނޑު ތިބޭފުޅުންނާ ވަކިވެލާނީ ރާއްޖެއަށް ތަނަވަސް
ފަށަނީސް .މާލޭގެ ބާޒާރުގައި ބައެއް ފިހާރަ ތަކުގައި ހުރި މުދަލުގެ
މުސްތަޤްބަލެއް ދެއްކެވުމަށް އެދެމުން .ރާއްޖޭގެ ރައްޔިތުންނަށް
އަގު ބޮޑުކޮށްލި .މިކަމާ ގުޅިގެން ސަރުކާރުގެ ފަރާތުން ބެލިއިރު
ޤައުމިއްޔަތުގެ އާ ރޫޙަކާ ދިވެހިވަންތަ ކަމުގެ އާ ދިރުމެއް ގެނެވުމުގެ
ވަރަށް ގިނަ ފިހާރައިގާ އަގުބޮޑުކުރީ ޑިއުޓީ ނުވެސް ދައްކާ މުދަލުން.
ހެޔޮ ތައުފީޤް ދެއްވުން އެދެމުން .ޤައުމީ އަބްޠާލުންގެ ފަނޑުވުމެއް
މިދެންނެވީ ޑިއުޓީ ނަގަން ފެށުމުގެ މާކުރިން އެފިހާރަ ފިހާރައަށް
ނެތް ޒިކުރާގެ އިލްހާމުން ދިވެހި ހިތްތައް އަބަދުގެ އަބަދަށް ދިރިދިރި
ގެނެސްފައިވާ މުދަލުން .މިކަހަލަ ކަންތައް ތަކަކީ ހުރެގެން ވާނެ
ހުރުމުގެ ނަޞީބަށް އެދެމުން .ކުރިޔަށް ދިވެހި ޤައުމު .ކުރިޔަށް
ކަންތައް ތަކެއް ނޫން .މިއީ އަޅުގަނޑު މިދަންނަވާ ބަދަލު ކުރަން
ދިވެހި މިނިވަންކަން .ކުރިޔަށް ދިވެހި ޤައުމިއްޔަތު .ކުރިޔަށް ދިވެހި
ވެފައިހުރި ކަންތައްތައް.
ދިވެހިއްޔަތު.
އަޅުގަނޑުގެ ވާހަކަކޮޅު ނިންމާލާނީ މި އުފާވެރި ޤައުމީދު ވަހުގެ މުނާސަބަތުގައި ރާއްޖޭގެ އެންމެހައި ރައްޔިތުންނަށް ތަހުނިޔާ އާއި މުބާރަކްބާދު ފޮނުވަމުން .ހެޔޮ އެދުންތައް ފާޅު ކުރަމުން. އިޙްލާސްތެރި ދުޢާތައް ކުރަމުން .މިއަދު އަޅުގަނޑު ތިޔަ އެންމެ ބޭފުޅުންނަށް ތަހްނިޔާއާއި މުބާރަކްބާދުތައް މި ފޮނުވަނީ ދިވެހި އުޑުދަށުގައި މިއަދަށްޓަކައި އެންމެން ފަޚުރުވެރިވާނޭ ބިމުން .އާދެ! 35
(ނިމުނީ)
ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑަށް ލިބިފައިވާ ކުރިއެރުން އަލްއުސްތާޛު މައުމޫން ޢަބްދުލް ޤައްޔޫމްގެ ދައުރަށް ފެށުނު ފަހުންވެސް ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑަށް ގެންދެވީ ވަރަށް ބޮޑެތި ބަދަލުތައް ގެންނަވައި ތަރައްޤީ ކުރައްވަމުންނެވެ .އެ މަނިކުފާނުގެ ދައުރަށް ފެއްޓުމާއެކު ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑު ހިންގެވުމަށް ވަރަށް ޤާބިލު ބޭފުޅުން ކޮޅެއް ހަމަޖެއްސެވި އެވެ .އޭގެ ތެރޭގައި އަލްފާޟިލް ޢައްބާސް
އިބުރާހީމް
މ.
އެންދެރިމާގެ
އާއި،
އަލްފާޟިލް
ސަމަރުބްލޫ އިބުރާހީމް މަނިކާއި ،އަލްފާޟިލް ބަދުރުއް ނަޞީރެވެ. މި ތިން ބޭފުޅުން ސްޓޭޝަނާ ޙަވާލުވެވަޑައިގަތުމާއެކު ދިވެހި ވަންތަ އައު ޕްރޮގްރާމްތައް އުފެއްދެވުމުގެ މަސައްކަތް ފެއްޓެވިއެވެ .އަދި މަސައްކަތަށް އެކަށީގެންވާ މާޙައުލެއް އުފެއްދެވުމުގެ މަސައްކަތްތައް ވެސް ކުރައްވަން ފެއްޓެވިއެވެ. ދުވަސްކޮޅެއް ފަހުން އަލްފާޟިލް ޢައްބާސް އިބުރާހީމް ރައީސުލް
މަސައްކަތްކުރި މުއައްޒަފުންނަށް އެންމެ ޒަމާނީ ވަޞީލަތް ތަކާއެކު
ޖުމްހޫރިއްޔާގެ އޮފީހަށް ބަދަލު ކުރައްވައިފި އެވެ .އަދި ދިވެހި
ވަކިވަކިން މަސައްކަތް ކުރެވޭނެ ގޮތަކަށް ވަނީ އިންތިޒާމް ކުރެވިފަ
ރާއްޖޭގެ އަޑު ހިންގެވުން އަލްފާޟިލް ސަމަރުބުލު އިބުރާހީމް
އެވެ.
މަނިކާ ހަވާލު ކުރެއްވިއެވެ .ބަދުރުއް ނަޞީރު ހުންނެވީ ޕްރޮގްރާމް ތަކާ ބެހޭ ބައިގައެވެ .ދުވަސްކޮޅެއް ފަހުން ދިވެހި ބަހުގެ ފެންވަރު
ކޮންމެ ޤައުމެއްގެވެސް ރޭޑިޔޯ ސްޓޭޝަނަކީ އެޤައުމެއްގެ ޙާލަތު
ރަނގަޅު ކުރެއްވުމަށްޓަކައި މުވައްޒަފުންނަށް އިރުޝާދު ދެއްވުމަށް
އެންމެ ސާފުކޮށް ދުވަހުން ދުވަހަށް ރައްޔިތުންނަށް އޮޅުން ފިލުވައިދޭ،
އަލްފާޟިލް ޢަބުދުﷲ ޞާދިގުވެސް ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑުގައި
އަދި އެހެނިހެން ޤައުމު ތަކުގައި ކަން ހިގަމުންދާ ގޮތުގެ މުހިންމު
މަސައްކަތް ކުރައްވަން ފައްޓަވައިފި އެވެ .މިދުވަސްވަރު ދިވެހި
މައުލޫމާތުތައް ރައްޔިތުންނަށް ފޯރުކޮށްދޭ އެންމެ މުހިންމު އެއް
ރާއްޖޭގެ އަޑު ތަރައްގީ ކުރެއްވުމަށްޓަކައި އަލްފާޟިލް ސަމަރުބްލޫ
ވަޞީލަތްވެސް މެއެވެ .އެހެންކަމުން ރޭޑިޔޯ ސްޓޭޝަންގެ ޚިދުމަތް
އިބުރާހީމް މަނިކު ވަރަށް ބުރަ ،އަދި ގިނަ މަސައްކަތްތަކެއް
މެދުކަޑާނުލައި 24ގަޑިއިރު އެ ޚިދުމަތް ދޭގޮތަށް ސަރުކާރުންވަނީ
ވަނީ ކޮށް ދެއްވައިފަ އެވެ .އޭގެ ތެރޭގައި ތަފާތު ނަންނަމުގައި
ހަމަޖައްސަވާފަ އެވެ .ސައުވީސް ގަޑިއިރު ޕްރޮގްރާމްތައް ބްރޯޑްކާސްޓް
އިތުރު ޗެނެލްތައް އުފެއްދެވުމާއި ،މާޕާ އުފައްދަވައިގެން މިޔުޒިކްގެ
ކުރަމުން ގެންދެވުމުގައި މައިގަޑު ތިންބަޔަކަށް ސަމާލުކަން ދެއްވައިފައި
ބައިވެސް ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑުން ހިންގެވުމާއި އަތޮޅު ތަކުގެ ލަވަ
ވެއެވެ .އެއީ މައުލޫމާތު ދިނުމާއި ،އުގަންނައި ދިނުމާއި ،މުނިފޫހި
މުބާރާތްތައް ބޭއްވުމާއި ،ޢީދު ކުޅިވަރުތައް ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުން
ފިލުވުމަށެވެ .މިތިން ދާއިރާއިން ހަފުތާއަކު ސަތޭކަ ޕްރޮގްރާމަށް
ބާއްވަމުން ގެންދިއުންފަދަ ތަފާތު ޙަރަކާތްތައް ހިންގަވައިފައި ވެއެވެ.
ވުރެވެސް ގިނަ ޕްރޮގްރާމް ތައްޔާރު ކޮށް ބްރޯޑްކާސްޓް ކުރެވެމުން ދެވުނެވެ .މި ޕްރޮގްރާމްތައް ތައްޔާރު ކުރަމުން ގެންދަނީ އެކަމަށް
ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑު ގައި ޕްރޮގްރާމްތައް އުފައްދާ މުވައްޒަފުންނަށް
ތަމްރީން ލިބިފައިވާ 39މުއައްޒަފުންނެވެ .މީގެ ތެރޭގައި އެކި
ތަނުގެ ޖާގައިގެ ދަތިކަން އަބަދުވެސް އޮވެއެވެ .ގިނަ ދުވަސްތަކެއްގައި
ފަންނުތަކަށް ޕްރޮގްރާމް އުފެއްދުމުގެ ހުނަރާއި ތަމްރީނު ލިބިފައިވާ
މުވައްޒަފުން މަސައްކަތް ކުރީ އެއް މޭޒެއްގެ ދެފަރާތުގައި ހުރިހައި
ފަސްދޮޅަސް އިންސައްތަ މުއައްޒަފުން ތިއްބެވެ.
މުވައްޒަފުން
ތިބެގެންނެވެ.
ނަމަވެސް
މިކަންވެސް
ހަމަޖެހި
މަސައްކަތް ކުރާނޭ މުޅިން އައު ޢިމާތާތެއްވެސް ވަނީ ލިބިފައެވެ.
ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑު އެންމެ ފުރަތަމަ އުފެދިގެން އައިސް އުމުރުން
މިގޮތުގައި ދެހާސް ހަތްވަނަ އަހަރާ ހަމައަށް އައުދެވުނު އިރު
ވިއްސަކަށް އަހަރު ވެގެން ދިޔައިރުވެސް ޕްރޮޑިއުސަރުން އުފައްދާ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑަށްވަނީ މީލާދީ ގޮތުން ސާޅީސް ފަސްއަހަރު
ޕްރޮގްރާމްތައް ލިޔަމުން ގެންދިޔައީ ދެކޮޕީ ލައްވައިގެން ގަލަމުންނެވެ.
ފުރިހަމަ ވެ ،ވަރަށް ބޮޑު ކުރިއެރުމެއްވެސް ހޯދާފައެވެ .މީހުންނާއި
އޭގެ ސަބަބުން ލިޔުންތެރިޔާ އަށް ލިބެމުން ދިޔަ ވަރުބަލި ކަމާއި،
އެއްޗެހީގެ ގޮތުންނެވެ .މީގެ ކުރިން އެއްމޭޒެއްގެ ކައިރީގައި ތިބެގެން
އިޙްސާސް ކުރަންޖެހުނު އުނދަގޫ ތަކަށްވެސް މިއަދުވަނީ ޙައްލެއް 36
ހޯދިފައެވެ .އިއްޔެއާ ޚިލާފަށް މިއަދު އެ މަސައްކަތް ކުރާ ޕްރޮޑިއުސަރުންވަނީ ސްކްރިޕްޓް ތަކާއި ޑްރާމާތައް ލިޔުމުން ކޮމްޕިއުޓަރުގެ ފަސޭހަކަން ލިބިފައެވެ .ހަމައެއާއެކު މަސައްކަތުގެ މާހައުލުވަނީ ޒަމާނީ ފެންވަރަކަށް ބަދަލު ވެފައެވެ .އިއްޔެ ޕްރޮގްރާމްތައް ލިޔުމަށް މަޢުލޫމާތު ހޯދުމަށް އެގޮތް މިގޮތަށް ރަށުތެރޭގައި ދުއްވަން ޖެހުނަސް މިއަދު ވަކިކަހަލަ ޕްރޮގްރާމްތައް އުފެއްދުމަށް މެނުވީ އެހާލުގައި އުޅޭކަށް ނުޖެހެއެވެ .މިއަދުވަނީ އިންޓަރނެޓުން ލިބެން ހުންނަ މަޢުލޫމާތުތައް އެއްކުރުމަށް ހައިސްޕީޑް އިންޓަނެޓްގެ ޚިދުމަތް ދެވިފައެވެ. ދިވެހިރާއްޖެއާއި ދުނިޔޭގެ ޤައުމުތަކާ މިހާރު އޮތް ގާތްކަމެއްގެ ސަބަބުންނާއި ،ދުނިޔޭގައި ހިނގާ މުހިންމު ހާދިސާތައް ވަގުތުން ވަގުތަށް އެނގުމުގެ ބޭނުންތެރިކަން ބޮޑުކަމުން ދުނިޔޭގެ ގިނަ ރޭޑިޔޯ ސްޓޭޝަންތައް ފަދައިން ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުންވެސް ވަނީ “ބްރޭކިންގ ނިއުސް” ގެ ޚިދުމަތްވެސް ތަޢާރަފު ކުރެވިފައެވެ .އަދި ޚަބަރަކީ ކޮންމެ ރޭޑިޔޯ ސްޓޭޝަނެއްގައިވެސް އެންމެ ޚާއްސަ އެއް ޕްރޮގްރާމް ކަމަށްވާތީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގައިވެސް ވަރަށް ފަހަކާ ޖެހެންދެން ވަނީ ޚަބަރާއިބެހޭ ސެކްޝަން ވަރަށް ބޮޑަށް ހަރުދަނާކުރެ ވިއެވެ .މިސެކްޝަނގައި މަސައްކަތްކުރާ އެޑިޓަރުންނާއި ޖަރނަލިސްޓުންގެ ގޮތުގައި 24މުއައްޒަފުން ތިބެގެންނެވެ .ނަމަވެސް މިހާރު އެކަމަށްވެސް ވަނީ އިތުރު ބަދަލު ތަކެއް ގެނެވިފައެވެ.
ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑު އިންތިޒާމްކުރެވިފައިވާގޮތް ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުން މިހާރު ބްރޯޑްކާސްޓް ކުރަމުން ގެންދަނީ އަޑުގައި އުފައްދާފައިވާ 9ޑިޕާޓްމަންޓެއް ގުޅިގެން ކުރެވޭ ބުރަ މަސައްކަތްތަކަކާވެސް އެކުގައެވެ .އެ 9ޑިޕާޓްމަންޓް ބަހައި ލެވިފައިވަނީ މިދަންނަވާ ގޮތަށެވެ. .1ޕްރޮގްރާމް ޑިޕާޓްމަންޓް
.6ސްޓޫޑިއޯ ބްރޯޑްކާސްޓިންގް
.2ނިއުސް އެންޑް ކަރަންޓް އެފެއަރޒް ޑިޕާޓްމަންޓް
.7އެޑްމިނިސްޓްރޭޝަން
.3އިންޖިނިއަރިންގ ޑިޕާޓްމަންޓް
.8ފައިނޭންސް ޑިޕާޓްމަންޓް
.4ރިޕެއަރ އެންޑް މެއިންޓަނަންސް ޑިޕާޓްމަންޓް
.9ޢީމާރާތްކުރުމާއި އިންފްރާންސްޓްރަކްޗަރ
.5ޓެކްނިކަލް ޑިޕާޓްމަންޓް 37
.10ހިއުމަން ރިސޯސް ޑިޕާޓްމަންޓް
ޕްރޮގްރާމް ޑިޕާޓްމަންޓް ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުން ކުރީގައި ބްރޯޑްކާސްޓް ކުރަމުން ދިޔަ ޕްރޮގްރާމްތައް އުފެއްދުމުގައި މައިގަނޑު ތިން ބަޔަކަށް ބަހައި ލެވިފައިވީ ނަމަވެސް ،މިހާރު ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުން ފޮނުވާ ޕްރޮގްރާމްތައް ބަހައި ލެވިފައި ވަނީ މައިގަނޑު 6ބަޔަކަށެވެ .އެއީ .1އިންފޮމޭޓީވް (މައުލޫމާތުގެބައި) .2ރިލިޖަސް (ދީނީބައި) .3އެޑިޔުކޭޝަން (ތަޢުލީމީ ބައި) .4ކަރަންޓް އެފެއަރޒް (ޚަބަރާއި ގުޅުންހުރި ބައި) .5ލެންގްއޭޖް އެންޑް ކަލްޗަރ (ބަހާއި އަދަބު) .6އެންޓަރޓެއިންމަންޓް (މުނިފޫހިފިލުވުން) މިދެންނެވި 6ބައިގެ މައްޗަށް ބަހައިލެވިގެން ބްރޯޑްކާސްޓްކުރާ ޕްރޮގްރާމްތައް 1449ކިލޯ ހާރޓްޒް 200މީޓަރ ބޭންޑުން މެދުކެނޑުމެއް ނެތި ސައުވީސް ގަޑިއިރު ގެންދަނީ ބްރޯޑްކާސްޓް ކުރަމުންނެވެ .ރޭޑިއޯ ސްޓޭޝަނަކުން ސައުވީސް ގަޑިއިރު ޕްރޮގްރާމްތަކެއް ބްރޯޑްކާސްޓް ކުރުމަކީ ވަރަށް ބުރަ މަސައްކަތެކެވެ .އެހެންކަމުން ކަމަށް އެކަށޭނަ ހީވާގި ޓީމެއް މި ޑިޕާޓްމަންޓްގައި ރެޔާއި ދުވާލު ގެންދަނީ މަސައްކަތް ކުރަމުންނެވެ .މީގެ ތެރެއިން ބައެއް ޕްރޮގްރާމް ތަކަކީ ،ޚާއްސަކޮށް އެފަންނުގެ ބަޔަކަށް ނޫނީ ތައްޔާރު ނުކުރެވޭނެ ޕްރޮގްރާމް ތަކަކަށް ވާތީ އެހެނިހެން އޮފީސް ތަކުގައި މަސައްކަތް ކުރައްވާ ،ކަމުގެ ޝައުގުވެރިކަން ހުންނަ ބައެއް ބޭފުޅުންވެސް ޕްރޮގްރާމް ތައްޔާރުކޮށް ދެއްވަމުން ގެންދަވަ އެވެ.
އަތޮޅުތަކުގެ މީޑިއާ ސެންޓަރ ދިވެހިރާއްޖެއަކީ ވަކިވަކި ރަށްތަކެއްގެ މައްޗަށް ބެހިފައިވާ ގައުމަކަށްވާތީ ،އެތަންތާގެ ހާލަތާއި ،އާދަކާދައާއި ،ހިގަމުންދާ ކަންތައްތަކާއި ތަރައްޤީއަށް ކުރެވެމުންދާ މަސައްކަތް ތަކާބެހޭ މައުލޫމާތު ތަކުގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށް ޚާއްސަ ޕްރޮގްރާމް ތަކެއް ހަދައި ބްރޯޑްކާސްޓް ކުރުމުގެ ޚިޔާލުވެސް ސަރުކާރުން ކުރައްވަމުން ގެންދެވިއެވެ .ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން 2007ވަނަ އަހަރު ނިމުނުއިރު 7އަތޮޅެއްގައި 7 މީޑިއާސެންޓަރު ގާއިމް ކުރެވި ،އެތަންތަނުން ތައްޔާ ރުކުރާ ޕްރޮގްރާމް ތައްވެސް ބްރޯޑްކާސްޓް ކުރަމުން ގެންދެވުނެވެެ .މިއިން ކޮންމެ މީޑިއާ ސެންޓަރެއްގައި ދެ މުއައްޒަފުން ނުވަތަ ތިން މުއައްޒަފުން މަސައްކަތް ކުރަމުން ގެންދެއެވެ .މިދެންނެވި މީޑިއާ ސެންޓަރތައް ގާއިމް ކުރެވުނު އަތޮޅުތައް ތިރީގައި އެވަނިއެވެ .މިސެންޓަރު ތަކުގައިވެސް ކަމަށް ބޭނުންވާނެ ޒަމާނީ ހުރިހައި ވަޞީލަތްތަކެއް ލިބެން ހުންނާނެ ގޮތައް ހަމަޖެއްސުނެވެ. .1ތިލަދުންމަތި އުތުރުބުރި (ދިއްދޫ) .2ތިލަދުންމަތި ދެކުނުބުރި (ކުޅުދުއްފުށި) .3މާޅޮސްމަޑުލު ދެކުނުބުރި (އޭދަފުށި) .4ހުވަދު އަތޮޅު އުތުރުބުރި .5ހުވަދުއަތޮޅު ދެކުނުބުރި (ތިނަދޫ) .6ފުވައްމުލައް (ޏ .އަތޮޅު) .7އައްޑުއަތޮޅު (ހިތަދޫ)
38
ނިއުސް އެންޑް ކަރަންޓް އެފެއަރޒް ޑިޕާޓްމަންޓް މިހާރު ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑުގައި ޚަބަރާބެހޭ ކަންކަން ހިންގާނޭ ވަކި ސެކްޝަނެއް ނެތް ނަމަވެސް 2009ވަނަ އަހަރާ ހަމައާ ޖެހެންދެންވެސް ނިޔުސް އެންޑް ކަރަންޓް އެފެއަރޒް ޑިޕާޓްމަންޓެއް ހުރެގެން 24ގަޑިއިރު ޑިއުޓީ ބަހައިގެން ޚަބަރު ތައްޔާރު ކުރުމުގެ މަސައްކަތް ކުރެވެމުން ދިޔައެވެ .މި ޑިޕާޓްމަންޓް ގާއިމް ކުރެވުމާއެކު ޚަބަރު ގަޑިތައްވެސް އިތުރު ކުރެވިފައި ވެއެވެ .މިހާރު ރެޔާއި ދުވާލުގެ ތެރޭގައި ހަތް ވަގުތަކު ޚަބަރު ބްރޯޑްކާސްޓް ކުރެވެއެވެ .އެއީ ހެނދުނު 7:00އާއި 10:00ގައެވެ .މެންދުރު ފަހުގެ 1:30ގައާއި 4:00 ގައެވެ .އަދި ރޭގަނޑު 7:00ގައާއި 10:00ގައެވެ .މިގޮތަށް ގަޑިތައް
ތާޒާކަމާއެކު ރޭޑިޔޯގެ އެހުންތެރިންނާ ހަމައަށް ފޯރުކޮށް ދިނުމަށްޓަކައި މާލޭގައާއި އަތޮޅު ތަކުގައި ޚާއްސަ މަސައްކަތް ތަކެއް ކުރެވެމުން ދެއެވެ .މީގެ އިތުރުން ދުނިޔޭގެ މަޝްހޫރު ޚަބަރު ފަތުރާ ވަޞީލަތްތަކާ ގުޅައިގެން އެފަރާތް ފަރާތުންވެސް ޚަބަރު ހޯދައި ބްރޯޑްކާސްޓް ކުރެވެއެވެ .ދުނިޔޭގައިވެސް އަދި ރާއްޖޭގައިވެސް ހިނގާ އާދަޔާ ޚިލާފު ބޮޑެތި ކަންތައްތަކުގެ ބޮޑެތި ޚަބަރު ހަމަ ވަގުތުން “ބްރޭކިންގ ނިއުސް” ގެ ގޮތުގައިވެސް ގެނެސް ދެވެއެވެ .މީޑިއާ ސެންޓަރު ހުރި އަތޮޅުތައް މެދުވެރިކޮށް އެއަތޮޅުތަކުގެ ޚަބަރުތައް ތައްޔާރު ކުރުވައިގެން ގެނެސް ބްރޯޑްކާސްޓް ކުރުމުގެ މަސައްކަތްވެސް ކުރެވެމު ދިޔައެވެ .ނަމަވެސް އެމް.އެން.ބީ.ސީ އުފެދުމާއެކު ރޭޑިޔޯ އަށާއި ޓީވީއަށް ޚަބަރު ހަދަނީ ނިޔުސް އެންޑް ކަރަންޓް އެފެއަރޒުން ކަމަށް ހަމަޖައްސައި ނިޔުސް ރޫމް ހުންނަ ތަނަކީ ޓެލެވިޜަން މޯލްޑިވްސް ކަމުގައިވެސް ހަމަޖެއްސެވި އެވެ .އެހެންކަމުން މިހާރު ނިޔުސް ރޫމް ހިނގަމުން އެދަނީ ޓީ.ވީ
ކަނޑައެޅިފައި މިވަނީ އެންމެ ގިނަމީހުންނަށް ރޭޑިއޯ އަޑުއެހޭނެ
ގައެވެ.
އަދި ރޭގަނޑުވެސް ދެގަޑިއެއްގައި ޚަބަރު ކިޔާގޮތަށް ހަމަޖެއްސުމުން
އިންޖިނިއަރިންގ ޑިޕާޓްމަންޓް
ވަގުތުތަކަށް ވެސް ބަލާފައެވެ .ހެނދުނުވެސް މެންދުރު
ފަހުވެސް
އެއްގަޑިއެއްގައި ޚަބަރު ނީވޭ މީހަކަށް އަނެއް ގަޑިއެއްގައި ޚަބަރު އަޑުއަހައި ލުމަށް ވެސް ފުރުޞަތު ލިބިގެން ދެއެވެ.
ރޭޑިޔޯ ސްޓޭޝަންގެ އެންމެ މުހިންމު އެއް ބަޔަކީ މިއެވެ .ރޭޑިޔޯގެ އަހުލުވެރިންނަށް
ޕްރޮގްރާމްތައް
ފޮނުވައި
ދިނުމުގެ
މައިގަނޑު
ކުރިން މި ބަޔާން ކުރެވުނު ގަޑިތަކުގެ އިތުރަށް ކޮންމެ ރެއަކު 11:00
މަސައްކަތްތައް ކުރަމުން ގެންދާ ތަނަކީވެސް މިއެވެ .ރައްޔިތުންނަށް
ން 12:00އަށް “ޚަބަރު ގަޑި” ގެ ނަމުގައި ޚަބަރު މެގަޒިނެއް
ޕްރޮގްރާމްތައް ފޯރުކޮށް ދިނުމަށް މި ޑިޕާޓްމަންޓުން ދެތިން މީޓަރެއް
ފޮނުވައެވެ .އެއީ މަސައްކަތް ހުންނަ ގޮތުން ކުރީގެ ގަޑިތަކުގައި ޚަބަރު
ބޭނުން ކުރެއެވެ .އެންމެ މައިގަނޑު މީޓަރަކީ 1449ކިލޯ ހާރޓްޒް
އަޑު އަހައި ލުމުގެ ފުރުޞަތު ލިބިފައި ނުވާ މީހަކަށް އޭނާގެ މަސައްކަތް
200މީޓަރ ބޭންޑެވެ .މި މީޓަރުން ބްރޯޑްކާސްޓް ކުރާއިރު އޭ.އެމް
ތަކުން އަވަދި ވެގެން ހަމަޖެހިލައިގެން ޚަބަރު އަޑުއަހައި ލުމަށް ފަސޭހަ
ސިގްނަލް ދުރަށް ފޮނުވުމަށްޓަކައި ދެ ޓްރާންސްމީޓަރެއްގެ ބޭނުން
ވާނެ ގަޑިއެއް ހަމަޖެއްސުމަށެވެ .މިގަޑީގައި ޚަބަރު ކިޔަން ފެށުމުން
ކުރެއެވެ .މިހާރު ބޭނުންކުރާ އޭ.އެމް ދެ ޓްރާންސްމީޓަރަކީ އެމެރިކާގެ
ވަރަށް ގިނަ ބަޔަކު މިގަޑީގައި ޚަބަރު އަޑުއަހަން ފެށިއެވެ .އަދި
ހެރިސް އެލައިޑް ކުންފުނީގެ 10ކިލޯވޯޓަރޒްގެ ދެ ޓްރާންސްމީޓަރެވެ.
މިގަޑީގައި އެންމެ ގިނަމީހުން ޚަބަރު އަޑުއަހާ ގަޑިކަމަށްވެސް ވެގެން
މީޑިއަމް ވޭވްގެ ސިގްނަލަކީ ރާއްޖޭގެ ހުރިހައި ހިސާބަކަށް ވެސް ލިބޭ
ދިޔައެވެ .މިގަޑީގައި ފޮނުވާ ޚަބަރު މެގަޒިނަކީ މުޅި ދުވަހު ރޭޑިއޯއިން
ސިގުނަލެކެވެ .ނަމަވެސް ރާއްޖޭގެ އެންމެ އުތުރު ދެ އަތޮޅަކަށާއި
ބްރޯޑްކާސްޓް ކުރި ހުރިހައި ޚަބަރެއް އެކުލެވޭ ގޮތަށް ތައްޔާރ ކުރާ
ދެކުނުގެ ދެ އަތޮޅަކަށް ރާއްޖޭން ބޭރުގެ ރޭޑިއޯ ސްޓޭޝަންތަކުގެ
ޕްރޮގްރާމެއްވެސް މެއެވެ.
އިންޓަރފިއަރެންސް ފޯރާތީ އާއި ބައެއް އެހެން ސަބަބަ ތަކާހުރެ އަދިވެސް އެ އަތޮޅު ތަކަށް ރާއްޖޭގެ އަޑު ސާފުކޮށެއް ނުލިބެއެވެ.
ނިއުސް އެންޑް ކަރަންޓް އެފެއަރޒް ޑިޕާޓްމަންޓުން ދެން އުފައްދާ
އެހެން ކަމުން އިތުރު ގޮތެއްވެސް މިހާރުވަނީ އެކަމަށް ހޯދިފައެވެ .އެއީ
ޚަބަރާބެހޭ ޕްރޮގްރާމް ތަކަކީ ހަފްތާއަކު އެއް ފަހަރު ބްރޯޑްކާސްޓް
ވަގުތީ ހައްލެއްގެ ގޮތުގައެވެ .އެހެންކަމުން މިހާރު ހަދާ ގޮތަކީ މީޑިއަމް
ކުރާ “ވޭތުވެދިޔަ ހަފްތާގައި ދުނިޔެ” އާއި ދުނިޔޭގެ ޚަބަރު ތަކާބެހޭ
ވޭވުން ފޮނުވާ ޕްރޮގްރާމްތައް އެފް.އެމް ބޭންޑުން ރީބްރޯޑްކާސްޓް
ޕްރޮގްރާމަކާއި ހަފްތާގެ ޚަބަރު ކިޔާ ޕްރޮގްރާމެކެވެ .ހަފްތާގެ ޚަބަރުގައި
ކޮށްގެން ހއ .ހދ .ގއ .އަދި ގދ .އަތޮޅަށް އެ
ޕްރޮގްރާމްތައް
ބްރޯޑްކާސްޓް ކުރަނީ އެ ހަފްތާއެއްގެ ތެރޭގައި އަތޮޅު ތަކުގައި
ފޯރު ކޮށްދެނީއެވެ .މިގޮތަށް ފޮނުވަން ފެށުމުން ރާއްޖޭގެ ހުރިހައި
ހިނގައ ިދިޔަ ކަންތައް ތަކުގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށް ތައްޔާރު ކުރެވިފައިވާ
ހިސާބަކަށްވެސް މިހާރު ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ޕްރޮގްރާމްތައް ރަނގަޅު
ޕްރޮގްރާމެކެވެ.
ފެންވަރަކަށް ލިބެމުން ދެއެވެ .މި ޕްރޮގްރާމްތައް އެފް.އެމް ބޭންޑުން ފޮނުވަމުން ގެންދަނީ 89މެގަހާރޓްޒް އިންނެވެ.
ރާއްޖޭގަޔާއި ރާއްޖޭން ބޭރުގައި ހިނގާ ކަންތައްތަކާ ބެހޭ ޚަބަރުތައް 39
އެފް.އެމް ޓްރާންސްމިޝަން އެފް.އެމް ބޭންޑުން ދެ ޗެނަލަކުން މިހާރު ބްރޯޑްކާސްޓް ކުރަމުން ގެންދެއެވެ .އެއީ 2ކިލޯވޮޓްގެ ޓްރާންސްމީޓަރެއްގެ އެހީގައި 91 މެގަހަރޓްޒްއިން ފޮނުވާ ފޮނުވުމަކާއި1 ،ކިލޯވޮޓްގެ ޓްރާންސްމީޓަރެއްގެ އެހީގައި 89މެގަހާރޓްޒް އިން ފޮނުވާ ފޮނުވުމެކެވެ .މީގެ ތެރެއިން ފުރަތަމަ ޗެނަލަކީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ މިޔުޒިކް ޗެނަލް ރާއްޖެ އެފް.އެމް އެވެ 91 .މެގަހަރޓްޒް އިން ފޮނުވާ ސިގްނަލް މާލެ އަތޮޅު ކާށިދޫއާއި ގާފަރާއި މާލެ އަތޮޅު ގުރައިދޫ ނޫން ހުރިހައި ރަށަކަށްވެސް ލިބެއެވެ. 89މެގަހާރޓްޒް އިން ބްރޯޑްކާސްޓްކުރާ ޗެނަލަކީ މާލެއަތޮޅުގެ ރަށްތަކަށާއި މީޑިއަމްވޭވްގެ ސިގުނަލް ރަނގަޅަށް ނުލިބޭ ޞަރަހައްުދު ތަކަށް އެއަތޮޅު ތަކުގައި ޓްރާންސްމީޓަރުތައް ބަހައްޓައިގެން 2005ވަނަ އަހަރުން ފެށިގެން ފޯރުކޮށްދެމުން ގެންދާ ޚިދުމަތެކެވެ. މާލެއަށްވެސް ވަނީ މި ޚިދުމަތް ފޯރުކޮށްދޭން ޖެހިފައެވެ .އެއީ މާލޭގައި ކޮމްޕިއުޓަރ ވިއުގަތައް ގިނަވުމުގެ ސަބަބުން މީޑިއަމް ވޭވްގެ ސިގްނަލް ބްލޮކްވަމުން ދާތީއެވެ .އަދި މޮބައިލް ފޯނާއި އައިޕޮޑާއި އެމް.ޕީ.ތްރީގެ ވަޞީލަތްތައް ގިނަވަމުން ދިއުމާއެކު އެފަދަ ވަޞީލަތްތައް ބޭނުންކުރާ މީހުންނަށް ފަސޭހަކަމާއެކު ރޭޑިއޯ އަޑުއެހޭނެ ނިޒާމެއް ހަމަޖެއްސޭނެ ކަމަށް ފެންނާތީއެވެ.
40
ރިޕެއަރ އެންޑް މެއިންޓަނަންސް ޑިޕާޓްމަންޓް ޢާންމުގޮތެއްގައި ގިނަބަޔަކަށް ޚިދުމަތްދޭ ކޮންމެ އޯގަނައިޒޭޝަނެއްގައިވެސް ރިޕެއަރ އެންޑް މެއިންޓަނަންސް އަކީ ވަރަށް ހަރުދަނާ ގޮތެއްގައި އިންތިޒާމް ކުރެވިގެން ހިނގަމުންދާ ޑިޕާޓްމަންޓަކަށް ވާން ޖެހެއެވެ .މައްސަލަ ޖެހޭ ،އަދި ހަލާކުވާ އެއްޗެހި ވަގުތުން މަރާމާތު ކުރެވޭނެ ރަނގަޅު އިންތިޒާމެއް ކުރެވިފައި ހުންނަން ޖެހެއެވެ .ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގައިވެސް މިހާރުވަނީ ރިޕެއަރ އެންޑް މެއިންޓަނަންސް ޑިޕާޓްމަންޓެއް ޤާއިމް ކުރެވިފައެވެ .މި ޔުނިޓްގެ މަސައްކަތްތައްވެސް މެދުކެނޑުމެއް ނެތި ހިނގަމުން ދެއެވެ.
ޓެކްނިކަލް ޑިޕާޓްމަންޓް ރޭޑިޔޯ ބްރޯޑްކާސްޓިންގ ސްޓޭޝަނަކަށް މިއީވެސް މުހިންމު ޑިޕާޓްމަންޓެކެވެ .މި ޒަމާނުގެ ގިނަ އިކްއިޕްމަންޓް ތަކަކީ އިލެކްޓްރޯނިކް އިކްއިޕްމަންޓް ކަމަށްވާތީ އެފަދަ އެއްޗިއްސާ ކުޅެން ދަންނަ ،އަދި އެހެން މީހުންނަށް އެއިން މަސައްކަތް ކުރާނެގޮތް ދަސްކޮށް ދެވޭފަދަ ގާބިލުކަން ހުރި ބަޔަކު ތިބެން ޖެހެއެވެ .ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގައި ގާއިމު ކުރެވިފައިވާ ޓެކްނިކަލް ޑިޕާޓްމަންޓަކީ ރީބްރޯޑްކާސްޓް ކުރަން ބޭނުންކުރާ ޓްރާންސްމީޓަރުތައް އަތޮޅު ތަކުގައި ބަހައްޓައި އަތޮޅު މީޑިއާ ސެންޓަރު ތަކުގައި ސްޓޫޑިއޯ އިކްއިޕްމަންޓްތައް އިންސްޓޯލް ކުރުމާއި އެކަންކަން ކުރުމަށް ރާއްޖޭގައި އުފައްދަން ޖެހޭ ބައެއް ތަކެތި އަމިއްލައަށް ރޭޑިޔޯ ބްރޯޑްކާސްޓިންގ ސްޓޭޝަނަކަށް މިއީވެސް މުހިންމު ޑިޕާޓްމަންޓެކެވެ .މި ޒަމާނުގެ ގިނަ އިކްއިޕްމަންޓް ތަކަކީ އިލެކްޓްރޯނިކް އިކްއިޕްމަންޓް ކަމަށްވާތީ އެފަދަ އެއްޗިއްސާ ކުޅެން ދަންނަ ،އަދި އެހެން މީހުންނަށް އެއިން މަސައްކަތް ކުރާނެގޮތް ދަސްކޮށް ދެވޭފަދަ ގާބިލުކަން ހުރި ބަޔަކު ތިބެން ޖެހެއެވެ. ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގައި ގާއިމު ކުރެވިފައިވާ ޓެކްނިކަލް ޑިޕާޓްމަންޓަކީ ރީބްރޯޑްކާސްޓް ކުރަން ބޭނުންކުރާ ޓްރާންސްމީޓަރުތައް އަތޮޅު ތަކުގައި ބަހައްޓައި އަތޮޅު މީޑިއާ ސެންޓަރު ތަކުގައި ސްޓޫޑިއޯ އިކްއިޕްމަންޓްތައް
އިންސްޓޯލް
ކުރުމާއި
އެކަންކަން
ކުރުމަށް
ރާއްޖޭގައި އުފައްދަން ޖެހޭ ބައެއް ތަކެތި އަމިއްލައަށް އުފެއްދުމާބެހޭ ހުރިހައި މަސައްކަތެއް ކުރާ ޑިޕާޓްމަންޓެވެ. ޓެކްނިކަލް ޑިޕާޓްމަންޓާއި ،ރިޕެއަރ އެންޑް މެއިންޓަނަންސް ޑިޕާޓްމަންޓާއި ،މިބާވަތުގެ ހުރިހައި ކަމަކީވެސް މިހާރު އިންޖިނިއަރިން ޑިޕާޓުމަންޓުން ކުރަމުން ގެންދާ ކަންތައް ތަކެވެ .މިހާރު މިތަން އޮންނަނީ ދެ ބަޔަކަށެވެ .އެއީ އައުޓްޑޯރ ބްރޯޑްކާސްޓިންގ އެންޑް ސައުންޑާއި ،ރިޕެއަރ އެންޑް މެއިންޓެނަންސެވެ. މި ޑިޕާޓްމަންޓުން ކުރާ ދެވަނަ މަސައްކަތެއްވެސް އޮވެއެވެ .އެއީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގައި މަސައްކަތްކުރާ މުވައްޒަފުން މަސައްކަތްތަކަށް އަހުލުވެރި ކުރުވުމާއި ބޭނުންވާ ތަމްރީން މުއައްޒަފުންނަށް ދިނުމާއި 41
ރާއްޖޭގައި ބްރޯޑްކާސްޓްކުރަން ބޭނުންވާ ޓެކްނިކަލް ސާމާނު އުފެއްދުމަށް ބޭނުންވާ ރިސާރޗްގެ މަސައްކަތްތައް ކުރުމެވެ. މިހުރިހައި މަސައްކަތް ތަކަކީވެސް އިންޖިނިއަރިންގ ޑިޕާޓްމަންޓްގެ ބެލުމުގެ ދަށުން ހިނގަމުންދާ މަސައްކަތް ތަކެކެވެ .އެހެންކަމުން މިދާއިރާ ތަކުގެ މުވައްޒަފުންނަށް ބަލާއިރު އޭގެ ތެރެއިން 50އިންސައްތަ މުއައްޒަފުންނަކީ ސެކަންޑަރީ ތަޢުލީމުގެ ފެންވަރުގެ މުއައްޒަފުންނެވެ .ނަމަވެސް މިޑިޕާޓްމަންޓްގެ ދަށުން މަސައްކަތްކުރާ މުވައްޒަފުންގެ ތެރެއިން 99އިންސައްތަ މުވައްޒަފުންނަކީ އެކިފަހަރު މަތިން ރާއްޖޭގައި ތަމްރީނު ދެވިފައިވާ މުވައްޒަފުންނެވެ.
ސްޓޫޑިއޯ ބްރޯޑްކާސްޓިންގ ރޭޑިއޯ ސްޓޭޝަން އުފެދިގެން އައިސް މާފަންނުގައި ޢިމާރާތް ކުރެވުނު
ގިނަދުވަހަށް ދެމެހެއްޓޭނޭ ގޮތެއް ހެދުމަށްޓަކައި މިހާރު ވަނީ ވަރަށް
އާ ޢިމާރާތަށް ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑު ބަދަލު ވަންދެންވެސް މަސައްކަތް
ބޮޑު މަސައްކަތް ތަކެއް ކުރަން ފެށިފައެވެ .އެންމެ މި ޒަމާނުގެ
ކުރެވެމުން ދިޔައީ ޖާގައިގެ ގޮތުން ވަރަށް ތަނަވަސްކަން ކުޑަ ގޮތަކަށެވެ.
ވަސީލަތް ތަކުގެ އެހީގައި މިހާރު މަސައްކަތް ކުރެވެމުން ދަނީ އެ
ނަމަވެސް މާފަންނުގައި ހެދުނު އައު ޢިމާރާތަށް ބަދަލުވެގެން މަސައްކަތް
ލަވަތަކާއި ޕްރޮގްރާމްތައް ޑިޖިޓައިޒް ކުރާށެވެ .އަދި މި ލައިބްރަރީ
ފެށުނުއިރު އެދަތިކަން ވަނީ ޙައްލު ކުރެވިފަ އެވެ .މިހާރު ދިވެހިރާއްޖޭގެ
ހަރުދަނާ ގޮތެއްގައި ބެލެހެއްޓޭނެ އިންތިޒާމް ވަނީ ކުރެވިފައެވެ.
އަޑުން ބްރޯޑްކާސްޓް ކުރާ ޕްރޮގްރާމްތައް ރެކޯޑް ކުރުމަށް އެންމެ
މިހާރު ޕްރައިވެޓް ރޭޑިއޯ ސްޓޭޝަންތައްވެސް އުފެދެމުން ދާތީ މި
ޒަމާނީ ވަޞީލަތް ތަކާއެކު ރެކޯޑްކުރާ 8ރެކޯޑިންގ ސްޓޫޑިއޯ އާއި
ލައިބްރަރީގައި ހުރި ބައެއް އެއްޗިއްސާއެކު އެފަރާތްތަކާ ޙިއްސާ
އޮންއެއަރ ސްޓޫޑިއޯގެ 2ސްޓޫޑިއޯ އެބަހުއްޓެވެ .އަދި ބްރޯޑްކާސްޓކުރާ
ކުރެވޭނެ އިންތިޒާމެއްވެސް ވަނީ ކުރެވިފަ އެވެ.
(އޮންއެއަރ) ހުރިހައި ޕްރޮގްރާމް ތަކެއް ރެކޯޑްކުރެވޭ ސިސްޓަމެއް ވަނީ ބެހެއްޓިފަ އެވެ .މި މާސްޓަރ ކޮންޓްރޯލް ރޫމުން އޮންއެއަރ ޕްރޮގްރާމްތައް މޮނިޓަރ ކުރެވި މައްސަލައެއް ދިމާވެއްޖެނަމަ ވަގުތުން ފިޔަވަޅު އެޅޭނެ ގޮތްވެސް ވަނީ ހަމަޖެއްސިފަ އެވެ .މި ޒަމާނުގައި މިބާވަތުގެ މުހިންމު ސްޓޭޝަން ތަކުގައި އެންމެ ބޮޑު ސަމާލު ކަމެއް ދޭން ޖެހޭ ކަމަކީ ކަމެއް ދިމާވެއްޖެނަމަ އެކަމެއް ފޫބައްދަން ފިޔަވަޅު އެޅޭނެ ދެވަނަ ގޮތެއް ހަމަޖެއްސުމެވެ .މިކަންވެސް މިހާރުވަނީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގައި ހަމަޖެއްސިފައެވެ .ސްޓޫޑިއޯ އިމާރާތްތަކާއި ޓްރާންމީޓިންގ ސްޓޭޝަންގައިވަނީ ބެކަޕް ސިސްޓަމެއް ބެހެއްޓިފައެވެ .މެއިން ޕަވަރ ސިސްޓަމް ފެއިލް ވެއްޖެނަމަ ކޮންމެ ވަގުތެއްގައިވެސް ބްރޯޑްކާސްޓިންގ އަށް ބުރޫ ނާރާނެ ގޮތަކަށް ވަނީ ހަމަޖެއްސިފަ އެވެ. ދިވެހިރާއްޖޭގައި ދިވެހިން އެންމެ އިތުބާރާއެކު ގަޑިހަމަކޮށް ،ގަޑިބަލައި ހަދަނީ ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ގަޑިޔާ އެއްގޮތަށެވެ .އެހެން ކަމުން އެ އިތުބާރު އެގޮތުގައި ދެމެހެއްޓުމަށްޓަކައި ޒަމާނީ ސިސްޓަމަކަށް ގަޑިހަމަކުރުން ބަދަލުކުރެވި ،ގްލޯބަލް ޕޮޒިޝަން ސިސްޓަމް (ޖީ.ޕީ.އެސް) ގެ އެހީގައި އޮޓަމެޓިކުން ސިންކްރޮނައިޒް ކުރެވިފައިވާ ގަޑިއަކަށް ހެދި މި ސިސްޓަމްގެ އެކްސްޓެންޝަނެއް ވަނީ ޓީވީ މޯލްޑިވްސް އަށްވެސް ދޫކުރެވިފަ އެވެ. މާލޭ ރޭޑިޔޯގެ ނަމުގައި ދިވެހިރޭޑިޔޯ ސްޓޭޝަން ފެށިގެން އައި ދުވަސްވަރުން ފެށިގެން ބޭނުން ކުރެވެމުން އައި ޒަމާނީ ލަވަތަކާއި ޕްރޮގްރާމްތައް 42
އައުޓްޑޯ ބްރޯޑްކާސްޓިންގ
މިއަދު ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ގާބިލުކަން މި ހުރިހައި ރޮގަކުންވެސް
ރޭޑިޔޯ ސްޓޭޝަންގެ އެތެރޭން ސްޓޫޑިއޯ އަކުން ބްރޯޑްކާސްޓް ކުރުމާއި
އެބަހުއްޓެވެ .ވުމާއެކު މިދެންނެވި ގޮތަށް ބްރޯޑްކާސްޓް ކުރުމާއި،
ސްޓޫޑިއޯއިން ބޭރުގައި ހިނގާކަމެއް ބްރޯޑްކާސްޓް ކުރުމުގައި ވަރަށް
އެއްފަހަރާ އެތައް ޖަލްސާއެއްގެ ސައުންޑް ސިސްޓަމް ހަދައިދޭކަށްވެސް
ގިނަ ތަފާތު ކަންތައް ތަކެއް ފުރިހަމަ ވާން ޖެހެއެވެ .އެކަމަށް ޚާއްޞަ
ދައްޗެއް ނުވާނެއެވެ .މި ފަހަކަށް އައިސް ދިވެހިރާއްޖޭގައި ބާއްވާ
ތަކެއްޗާއި މީހުންގެ ގޮތުންވެސް މެއެވެ .ރާއްޖޭގެ އަތޮޅެއްގައި ހިނގާ
ބައިނަލް އަޤްވާމީ ސަމިޓް ތަކުގައާއި ކޮންފަރެންސް ތަކުގެ ސައުންޑް
ކަމެއް ވަގުތުން ބްރޯޑްކާސްޓް ކުރުމާއި ޤައުމުން ބޭރުގައި މުޅިން އެހެން
ތައްޔާރު ކޮށްދީފައި ވަނީވެސް ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ އޯބީ ސެކްޝަންގެ
ޤައުމެއްގައި ހިނގާކަމެއް ވަގުތުން ބްރޯޑްކާސްޓް ކުރުމުގައިވެސް އިތުރު
މުވައްޒަފުންނެވެ .އަދި މި ސެކްޝަނަކީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ފަރާތުން
ކަންތައްތަކެއް ފުރިހަމަ ކުރަން ޖެހެއެވެ .މި ހުރިހައި ގޮތަކުން ބެލި
އިންތިޒާމް ކޮށްގެން ބާއްވާ ބޮޑެތި މިޔުޒިކް ޝޯވތަކުގެސައުންޑް
ނަމަވެސް ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުވަނީ އެ ގާބިލުކަން ހޯދާފައެވެ .ދުނިޔޭގެ
ހަދައިދޭ ސެކްޝަން ވެސް މެއެވެ.
ކޮންމެ ޤައުމެއްގައި ހިނގާ ކަމެއްވެސް ވަގުތުން ލައިވް ބްރޯޑްކާސްޓް ކުރެވޭ ވަރަށް ތަން ވަނީ އިންތިޒާމް ކުރެވިފަ އެވެ.
ޓެލެވިޜަން މޯލްޑިވްސް އާއި މުހިންމު ޖަލްސާތައް ބާއްވާ ބައެއް މަރުކަޒުތަކާއި ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ޓްރާންސްމީޓިން ސެކްޝަނާ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުން އެންމެ ފުރަތަމަ ބޭރު ޤައުމަކުން ލައިވް
ވަނީ ފައިބަރ އޮޕްޓިކަލް ބޭނުން ކޮށްގެން ގުޅާލެވިފަ އެވެ .ހަމަ
ނުވަދިހައިގެ އަހަރު
މިއާއެކު ރާއްޖެއަށް ކުރިމަތި ވެދާނެ ކާރިސާއަކުން ރައްޔިތުންނަށް
ސްޓޭޑިއަމްގައި
އަންގަން ޖެހިދާނެ އެންގުން ތަކެއް ވަގުތުން ފޯރުކޮށް ދިނުމަށްޓަކައި
ދިވެހިރާއްޖެއާއި ސްރީލަންކާ އާއި ދެމެދު ކުޅެވުނު ފުޓްބޯޅަ މެޗެވެ.
ވެސް ކަންތައް ތަކެއް ވަނީ ރޭވިފައެވެ .އެގޮތުން އެފަދަ ކާރިސާއެއް
މި މެޗްގެ ކޮމަންޓޭޓަރަކީ އަލްފާޟިލް ބަދުރުއް ނަޞީރެވެ .މިއީ ސާކު
ދިމާވެއްޖެ ޙާލަތެއްގައި މެޓު އޮފީހާއި ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑު ގުޅާލަދޭ
ޤައުމު ތަކުގެ މެދުގައި ކުޅެވުނު ފުޓްބޯޅަ މުބާރާތުގެ މެޗެކެވެ.
ހޮޓްލައިނެއްވެސް މިހާރުވަނީ ޤާއިމް ކުރެވިފައެވެ.
ބްރޯޑްކާސްޓެއް ކޮށްފައި ވަނީ ނަވާރަސަތޭކަ ތަކުގެ
43
ތެރޭގައި
ސްރީލަންކާގެ
ސުގަތަދާސް
އެޑްމިނިސްޓްރޭޝަން އޮގަނައިޒޭޝަނެއް ކާމިޔާބު ކަމާއެކު ހިންގުމުގައި އެ އޮގަނައިޒޭޝަނެއްގައި އޮންނަ އެޑްމިނިސްޓްރޭޓިވް ސެކްޝަނެއްގެ ފަރާތުން އަދާކުރާ ރޯލްވެސް ވަކިން ކުޑައެއް ނޫނެވެ .އޮފީހުގެ ހުރިހައި ކަމެއް ހިންގައި ބަލަހައްޓައި އެހެން ސެކްޝަން ތަކަށް ލިބިދޭން ޖެހޭ އެހީތެރިކަން އެންމެ ބޮޑަށް ލިބިދޭ ސެކްޝަނަކީވެސް މިއީއެވެ .ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ޚިދުމަތްތައް ފުޅާވެ ،ބްރޯޑްކާސްޓް ކުރާ ގަޑިތައް ގިނަވެ ،ޕްރޮގްރާމް ތަކުގެ ރެކޯޑިންގ ގައި އެހީތެރިވެ ވަޑައިގެންދެއްވާ މެހެމާނުން ގިނަވަމުން ދިޔަވަރަކަށް އެޑްމިނިސްޓްރޭޝަންގެ ރޯލްވެސް އައީ ބޮޑު ވަމުންނެވެ .އެހެންކަމުން މިއަދު ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ އިދާރީ ހިންގުމުގެ ބައިވެސްވަނީ ހަރުދަނާ ކުރެވި އިންތިޒާމް ކުރެވިފަ އެވެ .އެ ސެކްޝަންގައި ޚިދުމަތް ކުރާ ހުރިހައި މުވައްޒަފުންނަކީވެސް ރޭޑިއޯ ސްޓޭޝަނެއްގައި ޚިދުމަތްކުރާ ބަޔަކަށް ލިބިދޭންޖެހޭ އަސާސީ ހުނަރުވެރިކަން ދަސްކޮށް ދެވިފައިވާ ބައެކެވެ .އަދި މުޅި ރޭޑިޔޯ ސްޓޭޝަންގެ ހުރިހައި މުވައްޒަފުންގެ އަދަބީ ފެންވަރު ރަގަޅު ކުރުވަންވެސް ވަނީ ތަފާތު އެކި ފެންވަރުގެ އަދަބީ ކޯސްތައް ހިންގައި ތަމްރީނު ދެވިފަ އެވެ.
ބަޖެޓް ސެކްޝަން
ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑަށް ލިބޭ އާމްދަނީއެއްވެސް މިއަދު އެބައޮތެވެ .އެއީ ރޭޑިއޯއިން ފޮނުވާ އިޝްތިހާރަށް ލިބޭ އާމްދަނީ އެވެ .ދިވެހި ވިޔަފާރި ވެރިންގެ އިޝްތިހާރު ތަކާއި ސަރުކާރުގެ އިޢުލާން ތަކާއި ދެންނެވުން ތަކާއި ،އެކިއެކި ފަރާތް
ފަރާތުން ފޮނުވާ ސްޕޮޓް އެނައުންސްމަންޓް
ތަކަކީވެސް ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑަށް އާމްދަނީ ލިބޭގޮތަށް ފޮނުވާ އެއްޗިއްސެވެ. އެހެންކަމުން އެކި ފަރާތް ތަކުން ބްރޯޑްކާސްޓް ކުރަން ރޭޑިޔޯއިން ފޮނުވާ އިޝްތިހާރު ތަކުގެ ކަންތައް ބެލެހެއްޓުމާއި ސަރުކާރުން ފޮނުވާ އިޢުލާން ތަކުގެ ކަންތައްތައް ބަލަހައްޓަނީވެސް ހަމަ މި ސެކްޝަނުންނެވެ. ބަޖެޓް
ސެކްޝަނާއި
އެޑްމިނިސްޓްރޭޓިވް
ސެކްޝަނާއި
ހިޔުމަން
ރިސޯސް ސެކްޝަންވެސް މިހާރު ވަނީ އެމް.ބީ.ސީ ގެ ދަށުން ހިނގާ ތިން ސެކްޝަން ކަމުގައި ހަމަޖައްސައި މިތަންތަންކީ ރޭޑިޔޯ އަށާއި ޓީވީ އަށްވެސް ޚިދުމަތްދޭ ތަންތަން ކަމުގައި ހަމަޖައްސާފަ އެވެ .އަދި ކުރިން މުވައްޒަފުންނަށް ތަމްރީނުތައް ދީހެދުމަކީ އެޑްމިނިސްޓްރޭޓިވް ސެކްޝަންގެ ކަމެއްގެ ގޮތުގައި އޮތްނަމަވެސް މިހާރު ތަމްރީނުތައް ދީ ހެދުމަށްވެސް އެމް.ބީ.ސީގައި ވަކިޚާއްސަ ޑިޕާޓްމަންޓެއް އޮވެއެވެ.
ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ އޯގަނައިޒޭޝަން ޗާޓު ކުރީގައި ހަމަޖެހިފައި އޮންނަ
ޓެކްނިކަލް ދާއިރާގެ މުވައްޒަފުން ފިޔަވައި އެހެން މީހުންނަށް ތަމްރީނު
ގޮތުން ބަޖެޓް ސެކްޝަނަކީވެސް އެޑްމިނިސްޓްރޭޝަނާ މުޅިން ވަކިން
ދެމުން ގެންދަނީ ޓްރޭނިންގ ޑިޕާޓުމަންޓުންނެވެ.
މުސްތަޤިއްލު ސެކްޝަނެއްގެ ގޮތުގައި ހިންގަމުންދިޔަ ސެކްޝަނެކެވެ. ކުރަންޖެހޭ ހުރިހައި ޚަރަދު ތަކާއި އާމްދަނީގެ ގޮތުން ދިވެހިރާއްޖޭގެ
ދެންނެވުންތަކާ ހަވާލުވެ ބްރޯޑްކާސްޓް ކުރަން ތައްޔާރު ކުރުމާއި،
އަޑަށްލިބޭ ފައިސާ ސަރުކާރުގެ ޤަވާޢިދުތަކާ އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެ މަތިން
ޕްރޮގްރާމްތައް ސްޕޮންސަރ ކުރާނެ ފަރާތްތައް ހޯދުމާއި އެތަންތަނުން
ހިންގައި ބަލަހައްޓަނީ ބަޖެޓް ސެކްޝަނުންނެވެ.
ލިބޭ ފައިސާ ހަވާލުވެ ބަލަހައްޓަމުން ގެންދަނީވެސް މި ސެކްޝަނުންނެވެ. 44
ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ އާ ޢިމާރާތް އެކި ދުވަސްވަރު އެކި ތަންތާގައި ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑު ހިންގަމުނއައިސް ހެންވޭރުކޮޅުގައި ހުންނަ ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ޢިމާރާތުން ދެންބަދަލުވީ މާފަންނުގައި އަލަށް ހެދި ޢިމާރާތަށެވެ .މިއީ ވަރަށްވެސް ތަނަވަސް ބޮޑު އިމާރާތެކެވެ .ތަނުގައި ކުރެވެމުންދާ މަސައްކަތްތަކަށް ބަލައިގެން މަސައްކަތަށް ވަރަށް އެކަށީގެންވާ ގޮތަށް ހެދިފައިވާ ޢިމާރާތެކެވެ. ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ އައު ޢިމާރާތުގެ ސްޓޫޑިއޯތައް މި ޒަމާނުގެ ފެންވަރަށް ނިންމުމުގައިވެސް ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ މުވައްޒަފުންގެ ހިއްސާ ވަރަށް ބޮޑެވެ .ސްޓޫޑިއޯތައް ފަރުމާ ކުރުމާއި ،ހެދުމުގައިވެސް އަޑުގެ ދެ ޖިންސްގެ މުވައްޒަފުން ވަރަށް ބޮޑަށް މަސައްކަތް ކޮށްފައި ވެއެވެ .މި ނޫނަސް ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގައި ކުރަންޖެހޭ މި ބާވަތުގެ ބުރަ ގި ގިނަ މަސައްކަތްތައް އަޑުގެ މުވައްޒަފުން އަބަދުވެސް ކުރަމުން އައިސްފައި ވެއެވެ.
ދުވަސް ނޫން ދުވަސް ދުވަހަށެވެ .ރޭގަނޑު ޕްރޮގްރާމްތައް ފޮނުވަނީ 8:00ން 12:00އަށެވެ .ހުކުރު ދުވަސް ދުވަހަށް ބްރޯޑްކާސްޓް ކުރަނީ ހަމައެކަނި 8:00ން 12:00އަށެވެ .މީގެ ތެރޭން %98އިން ސައްތައް ޕްރޮގްރާމަކީ އެހުންތެރިންގެ ބައިވެރިވުމާއެކު ފޮނުވަމުން ގެންދާ މުނިފޫހި ފިލުވުމުގެ ޕްރޮގްރާމް ތަކެވެ %2 .އިންސައްތަ އަކީ ލުއި އަދި މުހިންމު
މި ޢިމާރާތް ފުރިހަމަ ކުރެވުނުއިރު އިދާރީ ހިންގުމުގެ ބަޔަކާއި ސްޓޫޑިއޯ
މަޢުލޫމާތު ތަކެވެ.
ހާދިސާއަކުން ރައްކައުތެރި ވުމަށްޓަކައި އަލިފާން ނިވާ ނިޒާމެއް ވަނީ
އެފް.އެމް ޗެނަލް އިން ބްރޯޑްކާސްޓް ކުރަން ފެށިއިރު ދުރު އަތޮޅު ތަކަށް
ތަކަށް ޚާއްސަ ބައެއް ހުއްޓެވެ .އިމާރާތުގައި ހިނގާފާނެ އަލިފާނުގެ ޤާއިމް ކުރެވިފަ އެވެ .މީގެ އިތުރަށް ޢިމާރާތުގެ ދޮރުމަތީގައި ކުޑަވަރެއްގެ ބަގީޗާއެއް ހައްދައި މޫނުމަތި ރީތިކުރުމުގެ މަސައްކަތްވެސް ގެންދަނީ ކުރަމުންނެވެ. ގިނަ
މަސައްކަތްތައް
ތަކަށް ލިބޭނެ ގޮތަށް އިންތިޒާމް ކުރެވިފައެވެ .ރާއްޖެ އެފްއެމް އަތޮޅު ތަކަށް ފޯރުކޮށް ދިނުމަށްޓަކައި އަތޮޅު ތަކުގައި ޤާއިމް ކުރެވިފައިވާ އެޓޯލް
އަޑުގެ
މުވައްޒަފުން
އަބަދުވެސް
ކުރަމުން
އައިސްފައި ވެއެވެ. މި ޢިމާރާތް ފުރިހަމަ ކުރެވުނުއިރު އިދާރީ ހިންގުމުގެ ބަޔަކާއި ސްޓޫޑިއޯ ތަކަށް ޚާއްސަ ބައެއް ހުއްޓެވެ .އިމާރާތުގައި ހިނގާފާނެ އަލިފާނުގެ ހާދިސާއަކުން ރައްކައުތެރި ވުމަށްޓަކައި އަލިފާން ނިވާ ނިޒާމެއް ވަނީ ޤާއިމް ކުރެވިފަ އެވެ .މީގެ އިތުރަށް ޢިމާރާތުގެ ދޮރުމަތީގައި ކުޑަވަރެއްގެ ބަގީޗާއެއް ހައްދައި މޫނުމަތި ރީތިކުރުމުގެ މަސައްކަތްވެސް ގެންދަނީ ކުރަމުންނެވެ. ކުރަމުންނެވެ.
އެފް.އެމް.ބްރޯޑްކާސްޓިންގ ރާއްޖެ އެފް.އެމް ޕްރޮގްރާމްތައް ފެށުނު ދުވަސްވަރު ރާއްޖޭގެ އަޑު ދުރު ކަންކޮޅު ތަކަށް ފޯރުކޮށެއް ނުދެވެއެވެ .ޕްރޮގްރާމްތައް ބްރޯޑްކާސްޓް ކުރެވެމުން އައީ ހެނދުނު 9:00ން ހަވީރު 5:00އަށެވެ .މިއީ ހުކުރު 45
އަޑު ނުލިބުނު ކަމުގައި ވިޔަސް މިހާރުވަނީ މި ޗެނަލް ރާއްޖޭގެ އަތޮޅު
މީޑިއާ ޕްރޮޑަކްޝަން ސެންޓަރ ތަކުގައި ރީ ބްރޯޑްކާސްޓް ކުރުމަށް އެފް.އެމް ޓްރާންސްމީޓަރ ތަކެއް ބެހެއްޓި މި ޓްރާންސްމީޓަރު ތަކުގެ އެހީގައި އެ އަތޮޅު ތަކުން ކޭބަލް ޚިދުމަތް ދެއްވާ ފަރާތްތަކުން އެ ބޭފުޅުންގެ ޕެކޭޖްގެ ތެރޭގައި މި ޗެނަލް ހިމެނުމަށް ބޭނުންފުޅު ވެގެން އެ ޕެކޭޖް ތެރޭގައި މި ޗެނެލް ހިމެނިފައި ވުމާއެކު މި ޗެނަލްގެ މަގުބޫލުކަން މިހާރުވަނީ ބޮޑުވެފަ އެވެ.
ރޯދަ ކުރު ކުރުމުގެ ޕްރޮގްރާމް މިއީ ކޮންމެ ރޯދަމަހެއްގެ ހަވީރު ވީއްސުރެ އިރުއޮއްސެން ކައިރި ވަންދެން ބާއްވަމުން ގެންދިޔަ ވަރަށްވެސް މަޤްބޫލު ޕްރޮގްރާމެކެވެ. މިޕްރޮގްރާމަކީ ސީދާ ސަމަރުބުލޫ އިބުރާހީމް މަނިކު ހުށައަޅުއްވައި ދެއްވަމުން ގެންދެވި ޕްރޮގްރާމެކެވެ .ޕްރޮގްރާމް ހުށައަޅުއްވަމުން ގެންދެވީ ޢާއްމު މަޢުލޫމާތާއި ،އިޖުތިމާޢީ ގޮތުންނާއި ދިވެހި ބަހުގެ ގޮތުންވެސް ކުރެވޭ ސުވާލު ތަކެއްގެ ތެރެއިން ލާފައި މީހުންގެ ޝައުގުވެރިކަން އިތުރުވާ ކަހަލަ ކުލަތަކެއްވެސް ޖައްސަވައިގެންނެވެ. ބޮޑެތި މީހުންނަށާއި ކުޑަކުދީންނަށްވެސް ބައިވެރި ވެވޭ ގޮތަށެވެ. އިނާމުވެސް ހުށައަޅުއްވައިގެންނެވެ. އަލްފާޟިލް ސަމަރުބުލޫ އިބުރާހީމް މަނިކު ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑުން ވަކިވެވަޑައިގަންނަވަންދެން މިޕްރޮގްރާމް ކުރިއަށް ގެންދެވި އެވެ. އިބުރާހީމް މަނިކުގެ އަރިހުގައި އަލްފާޟިލް ޢަބުދުﷲ ޞާދިގުވެސް މިޕްރޮގްރާމް ހިންގެވުމުގައި ވަރަށްބޮޑު އެހީތެރިކަމެއް ދެއްވައިފައި ވާކަން މިފުރުސަގައި ފާހަގަ ކޮށްލަމެވެ.
ތަރައްޤީގެ ހަރުފަތް ތަކުން ކުރިއަށް ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑު
ހުންނަ ގިނަ ކަންތައްތަކެއް ފުރިހަމަ ކުރެވިފަ އެވެ. ރަގަޅު ނިޒާމެއްގެ ދަށުން ރޭޑިއޯ ސްޓޭޝަން ހިންގުމަށްޓަކައި މިހާރުވަނީ މައިގަނޑު އުޞޫލުތަކެއް ހަމަޖެއްސިފަ އެވެ 1979 .ވަނަ އަހަރާ ހަމައިން ރޭޑިއޯއިން ފޮނުވަމުން ގެންދާ ޕްރޮގްރާމްތައް ވަނީ ބައިތަކަކަށް ބަހައިލެވި ،ބަދަލުތަކެއް ގެނެސްފަ އެވެ .އޭގެ ތެރެއިން އެއްކަމަކީ ޚަބަރުގެ ދިގުމިން ވަކި ދިގުމިނެއްގައި ހިފެހެއްޓުމެވެ .އަދި މާލޭގައި ހުކުރު ނަމާދުކުރާ މިސްކިތްތަކުން ހުކުރު ދުވަހުގެ ހުކުރު ނަމާދު ރިލޭ ކުރަން ފެށުމާއި ،ޑްރާމާގެ ގަޑިތައް އިތުރު ކުރުން ކަހަލަ ކަންތައްތައް ވަނީ ފެށިފައެވެ .މީގެ އިތުރަށް ނަމާދު ވަގުތު ވެއްޖެކަން ރޭޑިއޯ އިން އަންގައި ދިނުމަށްޓަކައި ،ބްރޯޑްކާސްޓް ކުރާ ވަގުތުތަކާ ދިމާވާގޮތަށް އަންނަ ނަމާދު ވަގުތުތަކުގެ ބަންގި ރޭޑިއޯއިން ވަގުތުން ގެނެސްދޭން ފެށުނެވެ. ރޭޑިއޯ ސްޓޭޝަންގެ ޚިދުމަތްތައް ރަނގަޅު ކުރުމަށްޓަކައި އޫ.އެން. ޑީ.ޕީ އާއި ޔުނިސެފްގެ ފަރާތުން ލިބުނު ޓެކްނިކަލް އެހީގެ ދަށުން ރާއްޖެ ތެރެއަށް ރޭޑިއޯ ސިގްނަލް ފުޅާ ކުރުމުގެ މަސައްކަތްވެސް ވަނީ
ތަރައްޤީގެ ހަރުފަތް ތަކުން ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑު ކުރި އަރަމުން އައީ
ފަށައިފައެވެ .އެގޮތުން އަލަށް އޭރިޔާ ދަނޑިއެއް ޖަހައި އޭގެ ބޭނުން
ގިނަ ތަޖްރިބާ ތަކަކާ އެކީގައެވެ .ކުރިމަތި ވަމުންއައި އެތައް ހުރަސް
ކޮށްގެން ޓްރާންސްމިޓް ކުރުމުގެ މަސައްކަތް ވެސް ވަނީ ފަށާފައެވެ.
ތަކެއް ގިރާ ކުރަމުން ކެތްތެރިކަމާ އެކީގައެވެ .ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ
ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން ރޭޑިއޯގެ އަޑު ލިބުމުން މަޙްރޫމް ވެފައިވާ ކިތަންމެ
ތަރައްޤީއަށް ތަނުގެ މުވައްޒަފުން ވަމުންދިޔަ ޤުރުބާނީ ތަކަށްޓަކައި
ރަށަކަށް ރޭޑިޔޯގެ އަޑު ސާފުކޮށް ލިބޭނެގޮތް ވަނީ މެދުވެރިކޮށް
ފަޚުރުވެރި ވަމުން ވެސް މެއެވެ .މިގޮތުގައި ދުވަސްތައް ގުނަމުން އައިސް
ދެވިފައެވެ .އަދި 2007ވަނަ އަހަރުގެ ތެރޭގައި ވަނީ އައި .ޓީ .ޔޫ
މިހާރު މިވަނީ މިފަދަ އެހެނިހެން ރޭޑިއޯ ސްޓޭޝަން ތަކުގައިވެސް
ގެ ޤަވާޢިދުތަކާ އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެ މަތިން ފްރީކްއެންސީ ރަޖިސްޓްރީ 46
ކޮށްދޭންވެސް ފަށާފައެވެ. ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑަށް އަވަސް އަދި ކުއްލި ކުރިއެރުން ތަކެއް ލިބެންފެށީ 1980ވަނަ އަހަރާ ހިސާބުން ފެށިގެންނެވެ .އެ އަހަރުގެ ތެރޭގައި ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑަށް އާ އެންޓަނާ ސިސްޓަމަކާއި އިތުރު ދެ ޓްރާންސްމީޓަރ ހޯދުނެވެ .ވޮއިސް އޮފް މޯލްޑިވްސް އިންފްރާންސްޓްރަކްޗަރ
ގެ
ނަމުގައި
ޚާއްސަ
ޕްރޮޖެކްޓެއް
ކަނޑައަޅައި އޮސްޓްރޭލިއާ ސަރުކާރާއި ދިވެހި ސަރުކާރާއި ދެމެދު އެއްބަސް ވުމެއްގައި ސޮއިކުރެވި ،އޭގެ ދަށުން މީޑިއަމް ވޭވްގެ 5ކިލޯގެ ދެ ޓްރާންސްމީޓަރާއި ،އެންޓަނާ ސިސްޓަމަކާއި އަދި ސްޓޫޑިއޯ އިކްއިޕްމަންޓްސް ހޯދުނެވެ .މި ޕްރޮޖެކްޓްގެ މަސައްކަތްތައް 1980ވަނަ އަހަރުގެ ތެރޭގައި ފަށައިގަނެވި އިންފްރާންސްޓްރަކްޗަރ ގެ ބައެއް މަސައްކަތާއެކު ޓްރޭއިނިންގ ރޫމެއްވެސް ތައްޔާރު ކުރެވުނެވެ.
ބަދަލު ތަކުގެ ތެރޭގައި އިސްލާމީ ރިވެތި އާދަތައް މުޖުތަމަޢުގައި އަށަގެންނެވުމަށް ބާރު އެޅުމުގެ ގޮތުން ކިޔަމުން އައި “އައްސަލާމް
މި ޕްރޮޖެކްޓްގެ ދަށުން ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑަށް ލިބިގެންދިޔަ ކުރިއެރުން
ޢަލައިކުމް” ކިއުމުގެ ކުރިން ބިސްމީގެ ބަރަކާތުން ފަށާގޮތަށް
ތަކުގެ ނަތީޖާއަކަށްވީ މުޅި ރާއްޖެއަށް ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ
ހަމަޖައްސައި ،ނަމާދު ވަގުތުތަކަށް ޕްރޮގްރާމްތައް މެދުކަނޑައި
ޕްރޮގްރާމްތައް ފޯރުކޮށްދިނުމުގެ ގާބިލުކަން ލިބުމެވެ .ބޭރުގެ މާހިރަކު
ލުމުގެ ގޮތުން ބަންގިއާއި ބަންގި ދުޢާއަށްފަހު 10މިނެޓް އިރު
ރާއްޖެއަށް ގެންނެވި އޭނާގެ ލަފަޔާއި އިރުޝާދުގެ ދަށުން ދިވެހިރާއްޖޭގެ
ވަންދެން ކީރިތި ޤުރުއާން ކިޔަވާ ގޮތަށްވެސް ހަމަޖެއްސުނެވެ.
އަޑުގައި އޭރު ތިބި އެނައުންސަރުންނާއި ޕްރޮޑިއުސަރުން ތަމްރީން ކުރެވި ،ޕްރޮގްރާމް ތަކަށްވެސް އެކަށީގެންވާ ބަދަލުތަކެއް ގެނެވުނެވެ.
ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ އެންޓަނާ ދަނޑިތައް ބައުވެ ،ދުވަސްވެފައި ހުރުމާއެކު
އޮސްޓްރޭލިޔާގެ
ކޮމިޔުނިކޭޝަން
އިންޖިނިއަރިންގ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ތަރައްޤީގެ ޕްރޮޖެކްޓްތައް އޭރު ހިންގަމުން
ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑް ކިޔާ ކުންފުންޏަކާ ޙަވާލު ކޮށްގެން އެ ކުންފުނީގެ
ގެންދިޔައީ ފިޔަވަހި ތަކަކަށް ބަހައި ލައިގެންނެވެ .މި ޕްރޮޖެކްޓްގެ
މީހުންނާއި ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ޓެކްނިކަލް މީހުންނާއި ގުޅިގެން
ނަމަކީ “ވޮއިސް އޮފް މޯލްޑިވްސް އިންފްރާންސްޓްރަކްޗަރ” އެވެ.
އެންޓަނާތައް ޖަހައި ޓިއުންކޮށް ހެދުނެވެ.
މި ޕްރޮޖެކްޓްގެ ދެވަނަ ފިޔަވަހީގެ ދަށުން ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ސްޓޫޑިއޯތަކާއި އޮފީސް އިމާރާތެއް އެޅުމަށް ހަމަޖެހިފައި އޮތުމާއެކު
މިއަދު ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑަށް މިވަނީ ވަރަށް ގިނަ ވަރަށް މުހިންމު
އެ މުހިންމު މަސައްކަތް 1982ވަނަ އަހަރުގެ ތެރޭގައި ފެއްޓުނެވެ.
ކުރިއެރުން ތަކެއް ސަރުކާރުން ހޯއްދަވައި ދެއްވާފަ އެވެ .މި ފަހަކަށް
މިއީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑު މިހާރު ހިނގަމުން މިދާ އައު ޢިމާރާތެވެ.
އައިސް ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑަށް ގެނެވުނު ކުރިއެރުން ތަކުގެ ތެރޭގައި
މާފަންނު ހުޅަނގު ދެކުނު ފަރާތުގައި ޢިމާރާތް ކުރެވުނު މި ޢިމާރާތުގެ
އިންޓަރނެޓްގެ ޒަރީޢާއިން ރޭޑިއޯ އަހައިލުމުގެ ފުރުސަތު ވަނީ
ބިންގާ އަޅުއްވައި ދެއްވީ ރާއްޖޭގެ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އަލްއުސްތާޛް
ހުޅުވައި ލެވިފައެވެ .މިކަން ތަޢާރަފު ކުރެވުނީ ދެހާސްވަނަ އަހަރުގެ
މައުމޫން ޢަބްދުލް ޤައްޔޫމެވެ.
ތެރޭގައެވެ .މީގެ ސަބަބުން ރާއްޖެއިން ބޭރުގައި އުޅޭ ދިވެހިންނަށް ރޭޑިޔޯގެ އަޑު އިންޓަނެޓް މެދުވެރިކޮށް އަހައިލުމުގެ ފުރުޞަތު
މި ޢިމާރާތް ރާނައި ނިމި ސްޓޫޑިއޯތައް ހަދައި ފުރިހަމަ ކޮށްގެން އެ
އޮންނާނެ އެވެ.
ޢިމާރާތައް ބަދަލު ވެވުނީ ވަރަށް ގިނަ ދުވަސްތަކެއް ދިއުމަށްފަހު އެވެ. އަޑުގެ އާ ޢިމާރާތައް އަޑުގެ މަސައްކަތްތައް ބަދަލުކުރެވި ޕްރޮގްރާމްތައް
1995ވަނަ އަހަރުގެ ޖުލައިމަހުގެ 26ވަނަ ދުވަހުވެސް ދިވެހިރާއްޖޭގެ
މި ތަނަކީ ވަރަށް ތަނަވަސްކޮށް ޖާގައޮތް
އަޑުން އާ ޗެނަލް ތަކަކުން ޚިދުމަތްދޭން ފެށުނެވެ“ .އަދުގެ އަޑުގެ”
ތަނަކަށްވެފައި ،ޕްރޮގްރާމްތަކަށް ގެންނަމުން ދިޔަ ބަދަލުތަކާއި އިތުރު
ނަމުގައި އެދުވަހު ތަޢާރަފު ކުރެވުނު ޗެނަލުން ހެނދުނު 9:00ން
ވަމުންދިޔަ މުވައްޒަފުންނާ އެކު ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑު ހަލުވި ފިޔަވަޅު
ފެށިގެން 5:00ވަންދެން ލުއި މަޢުލޫމާތާއި ޚަބަރު ހިމެނޭ ފްރޮގްރާމް
ތަކެއް ކުރިއަށް އަޅަން ފެށިއެވެ .ޕްރޮގްރާމް ތަކަށް ގެނެވެމުން ދިޔަ
ތަކެއް ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުން ފޮނުވަން ފެއްޓުނެވެ .މި ޕްރޮގްރާމްތައް
ފޮނުއްވަން ފެށުނެވެ.
47
ދެހާސް ހަތަރުވަނަ އަހަރުގެ ޑިސެމްބަރ މަހުގެ 26ވަނަ ދުވަހާ
1986ވަނަ އަހަރުން 2000ވަނަ އަހަރަށް ބަލާއިރު މި ދުވަސް
ހަމައަށް ފޮނުވުނެވެ .މި ޕްރޮގްރާމް ފޮނުވުން ހުއްޓުނީ އެދުވަހު
ކޮޅަކީވެސް ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑުން އިތުރު ޕްރޮގްރާމް ތަކެއް ހިންގުނު
ރާއްޖެއަށް ކުރިމަތިވި ސުނާމީ ކާރިޘާއަށް ފަހުއެވެ.
އަހަރު ތަކެވެ .އެ އަހަރު ތަކުގެ ތެރޭގައި އަތޮޅު ތަކުގައި ބޮޑު ޢީދު ކުޅިވަރުތައް ބާއްވަމުން ގެންދެވިފައި ވެއެވެ .އަދި ހަމަ އެ އަހަރުން
އަދުގެ އަޑު އުފެދުނުތާ އެއް އަހަރުފަހުން 26ޖުލައި 1996ގައި
ފެށިގެން ކޮންމެ އަހަރަކުވެސް ކުޑަ ޢީދުގެ ކުޅިވަރުތައް ބޭއްވެމުންދަނީ
އިންގްލިޝް ސަރވިސްގެ ނަމުގައިވެސް އާ ޕްރޮގްރާމް ތަކެއް ފެށުނެވެ.
މާލޭގައެވެ .އަތޮޅުތަކުގަ އާއި މާލޭގައި ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުން ކޮންމެ
އިނގިރޭސި ބަހުން ތައްޔާރު ކުރެވިފައި ހުންނަ ޕްރޮގްރާމާއި ޚަބަރު
އަހަރަކުވެސް އިންތިޒާމް ކޮށްގެން މި ބާއްވާ ޢީދު ކުޅިވަރަށް
ގެނެސްދޭ އިންގްލިޝް ސަރވިސްގެ ޕްރޮގްރާމް ތަކުގެ ގަޑިއަކީ ހަވީރު
އަތޮޅު ތަކުންވެސް އަދި މާލެއިންވެސް ވަރަށް ބޮޑު ތަރުހީބެއް އައީ
5:00ން ރޭގަނޑު 7؛ 00އަށެވެ .ދެން ފެށުނު އަނެއް ޕްރޮގްރާމަކީ
ލިބެމުންނެވެ .ހަމަ އެފަދައިން ނައިފަރު ދޮހޮއްކޮ އެވޯޑުގެ ނަމުގައި
1988ވަނަ އަހަރުގެ ޖުލައި މަހުގެ 26ވަނަ ދުވަހު ފެށުނު ރޭޑިއޯ
ހުޅުވައި ލެވުނު ލަވަ މުބާރާތާއި އަތޮޅު ތަކުގެ ސްކޫލް މަދަރުސާ ތަކަށް
ދޭއްގެ ޕްރޮގްރާމް ތަކެވެ .މި ޕްރޮގްރާމްތައް ފޮނުވަމުން ގެންދިޔައީ 99
ހުޅވައިލައިގެން ބާއްވަން ފެށި އަތޮޅު މަދަރުސާތަކުގެ ލަވަ މުބާރާތްވެސް
މެގަހާރޓްޒް އިންނެވެ .މިއީ އެފް.އެމް ޗެނެލެކެވެ.
ފާހަގަ ކޮށްލެވެއެވެ .މި މުބާރާތް ތަކުގެ ސަބަބުން ރާއްޖޭގައި ވަރަށް
ދިވެހީންގެ
ހިތްތަކުގައި
ދީނީ
ހޭލުންތެރިކަން
އިތުރު
ކުރުމުގެ
މަގްޞަދުގައި ފޮނުވަން ފެށުނު އެންމެ މުހިންމު ޕްރޮގްރާމަކީ “ދީނުގެ އަޑު” ގެ ނަމުގައި 2008ވަނަ އަހަރު އެފް.އެމް ޗެނަލުން ފޮނުވަން ފެށުނު ޕްރޮގްރާމެވެ .މި ޗެނަލްގެ ޚިދުމަތްތައްވެސް މިހާރުވަނީ ހުއްޓާލެވިފަ އެވެ .މި ޗެނަލް ހުއްޓާލީ ދީނީ މުހިންމު މައުލޫމާތު ތަކެއް ދައުލަތުގެ މީޑިއާއިން ފޮނުވަމުން ދާއިރު ،މާލެ ފިޔަވައި އަތޮޅުތަކަށް އެ ޗެނަލް ނުލިބޭތީއެވެ .އަދި އެއީ ރަނގަޅު ގޮތަކަށް ނުވާތީ އެ ޗެނަލުން ފޮނުވަމުން ދިޔަ ހުރިހައި ޕްރޮގްރާމް ތަކެއް މިހާރު ވަނީ އޭ.އެމް ޗެނަލުން ފޮނުވާ ގޮތަށް ހަމަޖައްސައި އެ ޕްރޮގްރާމްތައް ފޮނުވަން ފެށިފަ އެވެ.
ފެންވަރު ރަނގަޅު ލަވަ ކިޔުންތެރިން ތަކެއް އުފެދިގެން ދިޔަކަމީ ޝައްކެއްވެސް އޮތް ކަމެއް ނޫނެވެ .ސްކޫލްތަކުގެ ލަވަ ކިޔުމުގެ މުބާރާތް ފުރަތަމަ ހުޅުވައި ލެވުނީ ހަމަ އެކަނި މާލެއަށެވެ .ކޮންމެ އަހަރަކު މާލޭގައި މަދަރުސާ ތަކުން ލަވަ މުބާރާތަށް ތައްޔާރު ވަމުން ދިޔައީ ހުރހައި އުމުރެއްގެ ކުދިންނެވެ .އޭގެ ސަބަބުން ލަވަ ކިޔުމުގެ ހުނަރު ހުންނަ ކުދީންނަށް އެ ރޮނގުގައި ކުރިއަށް ދާން ލިބިގެން ދިޔައީ ވަރަށް ރަގަޅު ފުރުޞަތެކެވެ .ނަތީޖާ އަކަށްވީ އެ ކުދީންނަށް މި ލިބުނުގެ ފުރސަތު ހިފައިގެން ކުރިއަށް ދިޔަ ކުދީންނަށް ހަލުވި ކުރިއެރުންތަކެއް ލިބި އެކުދީންނަކީ އެ ރޮނގުން ފާގަ ކޮށްލެވޭ ހުނަރު ވެރީންނަށް ވުމެވެ.
48
ސުނާމީގައި މުޅި ޤައުމުގެ ޙާލަތު ރައްޔިތުންގެ ސަމާލުކަމަށް ގެނެސް ދިނީ ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑު ދެހާސް ހަތަރުވަނަ އަހަރުގެ ޑިސެމްބަރު މަހުގެ ސައްވީސް ވަނަ ދުވަހު ގެ ވަރަށް ހެނދުނުގެ ވަގުތެއްގައި ދިވެހި ރާއްޖެއަށް ބޮޑުރާޅު އަރަންފެށި އިރު އާދައިގެ މަތިން ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ޕްރޮގްރާމްތައް ހިނގަމުން ދެއެވެ .އޭރު ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑު ހިނގަމުން
ދަނީ
ހެންވޭރު ލޮނުޒިޔާރަތް ކޮޅުގައި ހުރި ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ޢިމާރާތު ގައެވެ .މާލެއަށް ރާޅު އަރަން ފެށުމާއެކު ލޮނުޒިޔާރަތް ކޮޅުން ކަނޑުގެ ލޮނުގަނޑު އުފުލި ރަށުތެރެއަށް ބަންޑުންވެގެން ދިޔަ ލޮނުގަނޑު ހުރަހެއްވެސް ނެތި އެއައި ބާރުމިނުގައި އައިސް ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ޢިމާރާތުގެ ތެރެއަށް ވަދެގަތެވެ .ގިނަ އިރުތަކެއްވެސް ނުވެ ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ސިގުނަލްތައް ކެނޑިއްޖެ އެވެ .ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ހުރިހައި އަޑެއް ކެނޑުނީ އެވެ .ހަމައެއާއެކު ހުރިހައި ފޯނުލައިން ތަކެއްވެސް ކެނޑިއްޖެ އެވެ .މުޅި ރާއްޖެއާ މުވާސަލާތީ ގޮތުން ގުޅުން ކެނޑިގެން ދިޔައީއެވެ .ވާއެއް ނުވާއެއް ،ރަށްރަށުގެ ރައްޔިތުންގެ ޙާލެއް މުލީ ބޭރުގައި އޭރުއޮތް ހޮރައިޒަން ފިޝަރީޒްގެ ބޯޓަކަށް ލިބިގެން
އެނގޭނޭ އެއްވެސް ގޮތެއް ނެތެވެ.
ޖަވާބު ދީފިއެވެ .ދެން އެބޯޓު މެދުވެރިކޮށް އެހެން ބޯޓަކާވެސް ގުޅުމަށް ޤައުމަށް ކުއްލިއަކަށް މިދިމާވި ޤުދުރަތީ ކާރިސާގެ ސަބަބުން މުވާސަލާތީ
މަސައްކަތް ކުރަމުން ގޮސް ކޮންމެވެސް ވަރަކަށް މާލޭގެ ދެކުނާއި
ވަސީލަތްތައް މެދުކެނޑުމާ ގުޅިގެން ސަރުކާރުންވެސް ހަދާނެގޮތް ހުސްވެ
އުތުރުގެ ރަށްރަށުގެ ބަނދަރު ތަކުގައި ހުރި ބޯޓުފަހަރާ ގުޅޭގޮތް
ކަންބޮޑު ވެފައި ވަނިކޮށް މި ކަންބޮޑު ވުމަށް މަގެއް ފަހިކޮށް ދިނީވެސް
ވެއްޖެއެވެ .ދެން ހެދި ގޮތަކީ އެބޯޓުގައި ގެންގުޅޭ ޑިންގީ ތަކުގައި
ﷲ ރަޙުމަތްފުޅާއެކު ،ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑުގައި މަސައްކަތް ކުރައްވާ
ކައިރީގެ ރަށްރަށަށް ގޮސް ޙާލު ބަލައި ހެދުމަށްފަހު ދިވެހި ރާއްޖޭގެ
ތަޖުރިބާކާރު އިންޖިނޭރުންނާއި ،އިންޖިނިއަރިންގ ޑިޕާޓުމަންޓުގެ ހީވާގި
އަޑަށް މަޢުލޫމާތު ދެމުން ގެންދަނީއެވެ.
މުވައްޒަފުން ނާއި އެތާނގެ ހީވާގި މުއައްޒަފުންނެވެ .މި މައްސަލަ ދިމާވުމާއެކު އަލްފާޟިލް މައިޒާން އަޙުމަދު މަނިކު އެންގެވީ އާދައިގެ
މަޢުލޫމާތު ލިބެމުންދާ ވަރަކަށް ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑުން ހެދި ގޮތަކީ
ކުދިކުދި ގުޅާލުންތަކަށް ތަންކޮޅެއް ކުރީގައި ދިވެހި ރާއްޖޭގެއަޑުގެ
ޓޭޕަކަށް ރެކޯޑު ކުރުމަށްފަހު ،އެ ޓޭޕާއި ރިކޯޑަރަކާ ހިފައިގެން އޭރު
ފަރާތުން ބޭނުން ކޮށްފައި އޭގެ ބޭނުން ކުރަން ނުޖެހޭތީ އޭރު ސްޓޮކް
އިސްކަންދަރު ސްކޫލްގައި ސަރުކާރުން ޤާއިމް ކުރައްވައިފައި ހުރި
ކޮށްފައި ހުރި ސީ.ބީ ސެޓުތައް އަވަހަށް ގެނައުމަށެވެ .އެހެންކަމުން
ޓާސްކްފޯސްގެ އިދާރާއަށް ގެންގޮސް އަޑު އިއްވައި ދެނީއެވެ .އަތޮޅު
އެއްބަޔަކު މަސައްކަތް ކުރީ އަވަހަށް އެ ސެޓުތައް ސްޓޮކުން ނަގައިގެން
ތަކުގެ މަޢުލޫމާތުން ޓޭޕެއް ހަމަ ފުރޭއިރަށް އެ ޓޭޕެއް އިސްކަންދަރު
ތައްޔާރު ކުރާށެވެ .އަނެއް ބަޔަކު އަވަސްވެގަތީ އޭރިޔާ ނަރުތައް
ސްކޫލަށް ގެންގޮސް ދެނީއެވެ .ފަހުން ހެދި ގޮތަކީ ސީ.ބީ ސެޓް
ދަމާށެވެ .މިވައްތަރުގެ ސީ.ބީ ސެޓުގެ އޭރިއަލަކީ ކޮޅަށް މައްޗަށް
އިސްކަންދަރު ސްކޫލްގައި ބަހައްޓައި ދިނީއެވެ .ރާއްޖެ ތެރޭގެ ޙާލަތު
ނަގަން ޖެހޭ އޭރިއަލެއް ނޫނެވެ .ހަދަން ޖެހޭގޮތަކީ ވަކި އުސްމިނެއްގައި
ސަރުކާރަށް ސާފުވެވަޑައިގަންނަވަން ފެށީ މިހިސާބުންނެވެ .ދެން އޭގެ
ދިގު ސަރަހައްދެއްގައި އޭރިޔާ ނަރު ދަމަން ޖެހެނީއެވެ.
ފަހުން ރަށްރަށުގެ ޙާލަތު ދެނެގަތުމަށްޓަކައި ޔޮޓުދޯނި ފަހަރުގައިވެސް ދިވެހި ރާއްޖޭގެ މުވައްޒަފުން އަތޮޅު ތަކަށާއި ރަށްރަށަށް ޒިޔާރަތްކޮށް ހުޝިޔާރު
މަޢުލޫމާތު ސާފު ކުރުމަށްފަހު ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑު މެދުވެރިކޮށް
މަސައްކަތްތަކުން ޤައުމުގެ ޙާލަތު ދެނެގަނެވޭނޭ މަގެއް ﷲ ގެ
މުޅިރާއްޖެއަށް ބުރޯޑުކާސްޓްކޮށް ހެދުނެވެ .އާދޭހެވެ .އެދުވަހުވެސް
ރަޙުމަތްފުޅާއެކު ހޯދައިފިއެވެ .ސީ.ބީ ސެޓުގެ ހިރަފުސް ފޮޅައި
ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑު ދިވެހި ރައްޔިތުންނަށް ޓަކައި ،އަދި ދިވެހި
ލުމަށްފަހު ނަރުތައް ގުޅާލައި ފުރަތަމަ ކޮށްލި ސިގުނަލް މުލަކަތޮޅު
ޤައުމަށްޓަކައި އެވީ މަތިވެރި ޤުރުބާނީ އެކެވެ.
ހަލުވިކަމާއެކު
49
ތަޖުރިބާކާރު
ދިވެހި
އިންޖިނޭރުންގެ
އަޑުގެ ޕްރޮގްރާމްތައް މެދު ކެނޑިފައި މިއީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑަށް ލިބުނު ވަރަށް ބޮޑު ހިތާމައެއް ކަމުގައި ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ތާރީޚުގައި ލިޔެލަމުން އެ މަރުޙޫމުގެ ފުރާނަފުޅަށް ސުވަރުގޭގެ ދާއިމީ ރަޙްމަތް ލެއްވުންއެދި ދުޢާ ދަންނަވަމެވެ. އެދުވަހު ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ވެރިންނަށް ތިއްބަވަން ޖެހިވަޑައިގަތީ ފިއްލަވައިގެން ނެވެ .ސަބަބަކީ ހަތިޔާރާއެކު ރަށުތެރެއަށް ނުކުމެ އުޅުނު ބަޔަކު ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ކައިރިއަށް ގޮސް އޭރު އަޑުގެ ވެރިންގެ ގޮތުގައި ތިއްބެވި ބޭފުޅުންގެ ތެރެއިން އަލްފާޟިލް ބަދުރުއްނަޞީރު ހޯދަން އުޅެން ފެށުމެވެ .ބާޣީންގެ ބޭނުމަކީ އެމީހުންގެ ބާރުގެ ދަށަށް ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑު ގެންދިއުމެވެ .އޭރު ވެރިންގެ ގޮތުގައި ތިއްބެވީ އަލްފާޟިލް ސަމަރބްލޫ އިބްރާހިމް މަނިކާއި ،އަލްފާޟިލް ބަދުރުއް ނަޞީރާއި އަލްފާޟިލް މައިޒާން އަޙްމަދު މަނިކެވެ. ނޮވެމްބަރ މަހުގެ ތިންވަނަ ދުވަހުގެ ފަތިހު ރޭޑިޔޯ ހުޅުވާ ގަޑިއަށް ރާއްޖެތެރޭގެ ވަރަށް ގިނަ ރަށްރަށުގެ ވަރަށް ގިނަ މީހުން ރޭޑިޔޯ އޮންކުރި އެވެ .ނަމަވެސް ރޭޑިޔޯއިން އެއްވެސް ސިގްނަލެއް ނުލިބެއެވެ.
އަލްމަރްޙޫމް އިސްމާއިލް ޙަލީމް 1962ވަނަ އަހަރު ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤައުމީ ރޭޑިއޯ ސްޓޭޝަން ފެށުނީއްސުރެ ހަމަޖެހިފައިވާ ގަޑިތަކުގައި ބަރާބަރަށް ޕްރޮގްރާމްތައް ފޮނުވަމުން ގެންދެވިފައި ވެއެވެ .ރޭޑިއޯއިން ޕްރޮގްރާމްތައް ފޮނުވާ ގަޑިތައް އިތުރު ކުރަމުން އައިސް ހެނދުނު 5:30ގައި ފަށާ ޕްރޮގްރާމްތައް ރޭގަނޑު 10:30އާ ހަމައަށް ދަންދެން މެދުކެނޑުމެއް ނެތި ގެންދިޔައީ ފޮނުވަމުން ނެވެ .މިގޮތަށް އައިސް 1988ވަނަ
މިކަމާ ވަރަށް ގިނަ ބަޔަކު ކަންބޮޑުވިއެވެ .ރޭޑިއޯ ހަލާކުވީ ކަމަށް ހީކޮށް ކުޑަކުޑަ ކިތަންމެ ރޭޑިއޯއެއް އެއްލާލި ކަމަށްވެސް ވެއެވެ. ރޭޑިއޯގެ އަޑު ނުލިބުމުގެ ސަބަބުން ސުވާލުތައް އުފެދި މަސައްކަތް ހުޢްޓުނެވެ .ވެގެން އުޅޭގޮތެއް ބަލަން ވެގެން ބައެއް މީހުން މާލެއަށް ފޯނުކޮށް ހަދަންވެސް އުޅުނެވެ .އެއްދުވަހުގެ މެދުކެނޑުމަކަށްފަހު އަނެއް ދުވަހު ރޭޑިއޯ ބްރޯޑްކާސްޓިންގ ފެށުނީ ރާއްޖޭގެ ރައީސުލް ޖުމްހޫރިއްޔާ އަލްއުސްތާޛް މައުމޫން ޢަބްދުލް ޤައްޔޫމް ޤައުމާ މުޚާތަބު ކުރައްވައި ދެއްކެވި ވާހަކަ ފުޅަކުންނެވެ.
އަހަރުގެ ނޮވެމްބަރ މަހުގެ 3ވަނަ ދުވަހާއި އެރޭ ދިޔައީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ 1988ވަނަ އަހަރުގެ ނޮވެމްބަރ 3ގެ ޢުދުވާނީ ޙަމަލާއާ ބެހޭގޮތުން އަޑުގެ އެއްވެސް ޕްރޮގްރާމެއް ނުފޮނުވިއެވެ.
“ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑު” މެދުވެރި ކުރައްވައި އޭރުގެ ރައީސުލް ޖުމްހޫރިއްޔާ އަލްއުސްތާޛު މައުމޫން ޢަބުދުލް ޤައްޔޫމު ދިވެހި ޤައުމާ
އެދުވަހަކީ ދިވެހި ރާއްޖެއަށް ސްރީލަންކާގެ ތަމަޅައިންގެ ބަޔަކު މުޚާޠަބު ކުރައްވައި ދެއްކެވި ވާހަކަފުޅު ހަތިޔާރާއެކު އަރައި ރާއްޖޭގެ ދިފާޢީ މަރުކަޒަށް ޙަމަލާ ތަކެއް ދެމެން ގެންދިޔަ ދުވަހެކެވެ .އެދުވަހުވެސް ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑު ހުޅުވަންޖެހޭ
ދިވެހި ރާއްޖޭގެ ލޮބުވެރި ރައްޔިތުންނޭވެ.
ގަޑިއަށް ހުޅުވުމަށް ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ އޮޕަރޭޓަރ މ .ރޯޒްބުޝް އަލްފާޟިލް އިސްމާއިލް ޙަލީމް ތަޅުދަނޑިފަތި ބަލައި ސިފައިންގޭ
އިއްޔެ ދިވެހި ރާއްޖެއަށް ކުރިމަތިވި ނުރައްކާތެރި ބަޣާވާތުން ދިވެހި
ދޮށަށް ވަޑައިގަތެވެ .ނަމަވެސް އެ ވަގުތު ހިމެނުނީ ތަމަޅައިން
ޤައުމާއި ރައްޔިތުން ސަލާމަތް ކުރެއްވި ކަމަށްޓަކައި ،ﷲ ސުބުޙާނަހޫ
ސިފައިންގެއަށް އެންމެ ވަރުގަދަ ޙަމަލާތައްވެސް ދިން ގަޑި ކަމުގައެވެ.
ވަތަޢާލާގެ ޙަޟްރަތަށް ޙަމްދާއި ޝުކުރު ކުރަން .ރާއްޖޭގެ މިނިވަން
ވާނުވާ ގޮތެއް އެނގިވަޑައި ނުގެން ހުންނަވައި އަލްފާޟިލް އިސްމާޢިލް
ކަމާއި އިސްތިޤްލާލު ރައްކާތެރި ކުރުމަށްޓަކައި ،އަދި ރާއްޖޭގެ
ޙަލީމަށް ވަޑައިގެންނެވުނީ އެ ހަމަލާ ތަކުގެ ތެރެއަށެވެ .ގިނަ އިރުތަކެއް
ރައްޔިތުން ،ބާޣީންގެ އެއްވެސް ރަޙުމެއް އިންސާނިއްޔަތެއް ނެތް
ނުވެ ދުޝްމަނުންގެ ޙަމަލާ ތަކުން އޭނާ ޝަހީދުވެ ވަޑައިގެންފި އެވެ.
ޢަމަލު ތަކުން ސަލާމަތް ކުރުމަށްޓަކައި ،އަޅުގަނޑުމެންގެ ހިތްވަރުގަދަ 50
އަދި ކެރޭ ،ނޭޝަނަލް ސެކިއުރތިޓީ ސާރަވިސްަގެ އޮފިސަރުންނާއި
ދަށުގައި އޮންނަ ސްޓޭޝަނެއްގެ ގޮތުގައެވެ.
ބޭކަލުން ކުރެއްވި މަތިވެރި ޖިހާދަށްޓަކައި ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ނަމުގައި 1982ވަނަ އަހަރާ ހަމައަށް އަންނަންދެންވެސް ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އެ ބޭކަލުންނަށް ޙައްގު ޝުކުރާއި ތަޢުރީފު އަދާކުރަން .ޤައުމުގެ އަޑުގައި ޚަބަރާ ބެހޭ ޚާއްސަ ސެކްޝަނެއް ނުހުރެއެވެ .ރޭޑިޔޯއިން ދިފާޢުގައި ،އެބޭކަލުންގެ ތެރެއިން ޝަހީދުވި ބޭކަލުންނާއި ،ޢާންނު ކިޔަންވި ޚަބަރުތައް ތައްޔާރުކޮށް ތަރުތީބު ކުރަނީވެސް އެދުވަސަވަރު ހުރި ރައްޔިތުންގެ ތެރެއިން ޝަހީދުވި ބޭކަލުންގެ މަތިވެރި ޛިކުރާއަކީ އިންފޮމޭޝަން ޑިޕާޓުމަންޓުގެ ތެރޭގައި ހުރި ނިޔުސް ރޫމުންނެވެ .މިކަން އަޅުގަނޑުމެންގެ ހިތުން ދުވަހަކުވެސް ފިލައިގެން ދާނެ ޒިކުރާ އެއްނޫން .މިހެން ހިންގަމުން އަންނަނިކޮށް މިދެންނެވި ނިޔުސްރޫމު ސަރުކާރުން ރައީސުލް ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ހައިސިއްޔަތުން އަޅުގަނޑު އެން.އެސް.އެސްގެ އުވައި ލައްވައި އެތާނގައި ތިބި މުވައްޒަފުން އެކި އޮފީސް ތަކަށް ބޭކަލުންނަށްޓަކައި ފަޚުރުވެރިވަނީ ނިހާޔަތުގެ ދަރަޖައަށް .ހަމައެއާއެކު ބައްސަވައި ލެއްވިއެވެ .އޭގެ ތެރެއިން ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑަށް ލިބުނީ ދިވެހި ސަރުކާރާ ރައްޔިތުންގެ ނަމުގައި އަޅުގަނޑު އަޅުގަނޑުމެންގެ އެންމެ ބޭފުޅެކެވެ .އެއީ އަލްފަޞިލް އިބުރާހީމް ޢުމަރު މަނިކެވެ .ދިވެހި އަވަށްޓެރި ރަޙުމަތްތެރި ޤައުމެއް ކަމުގައިވާ އިންޑިއާގެ ސަރުކާރަށް ރާއްޖޭގެ އަޑުގައި ޚަބަރާ ބެހޭ ކަންތައްތަކަށް މީހަކު ހަމަޖެހުނު ކަމުގައި ދެންނެވި ދެންނެވުމަކަށް އެ ޤައުމުގެ ސިފައިން ވަގުތުން ފޮނުއްވައި ވިޔަސް 2004ވަނަ އަހަރާ ޖެހެންދެންވެސް އެ ސެކްޝަން އޮތީ ވަރަށް ދެއްވި ކަމަށްޓަކައި ވަރަށް އިޚުލާސްތެރި ކަމާއެކު ޝުކުރު ދަންނަވަން.
ބޮޑަށް ހީނަރު ކޮށެވެ.
ވަކިން ޚާއްޞަކޮށް އިންޑިޔާގެ ބޮޑުވަޒީރު މިސްޓަރ ރަޖީވްގާނދީ އަޅުގަނޑު މެންނަށްޓަކައި ބެހެއްޓެވި ގާތްކަމާ ،ޚާއްސަ ގޮތަށްޓަކައި ،ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑަށް ފާހަގަ ކުރެވޭ ވަރުގެ ބޮޑެތި ބަދަލު ތަކެއް އެ މަނިކުފާނަށް ޝުކުރު ދެންނެވުމަކީ އަޅުގަނޑުގެ ވާޖިބެއް ކަމުގައި އަންނާން ފެށީ 2004ވަނަ އަހަރު ނިމި 2005ވަނަ އަހަރަށް އަޅައިގެން ފަހުންނެވެ .އެހާތަނަށް އައި އިރު މިނިސްޓްރީ އޮފް އިންފޮރމޭޝަންގެ
ދެކެން.
ނަމަށްވެސް ބަދަލު އައިސްއަލް އުސްތާޛު މުޙައްމަދު ނަޝީދު މިނިސްޓަރ އިއްޔެ ބަޣާވާތުގެ ކަންތައްތައް ހިނގައި ދިޔައިރު ރާއްޖޭގެ ރައްޔިތުންގެ ކަމާ ޙަވާލުވެ ވަޑައިގަތެވެ .މިހިސާބުން އެމަނިކުފާނު މަސައްކަތް ފަރާތުން ސަރުކާރަށް ލިބެމުންދިޔަ އެއްބާރު ލެއްވުމާއި އަދި ރައްޔިތުން ފެށްޓެވީ ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑަކީ ވަރަށް ބޮޑަށް މިނިވަން ތަނަކަށް ތިއްބެވި ހަމަހިމޭން ކަމަކީ ބަޣާވާތުގެ ކަންތައްތައް ހަމަޖެއްސުމުގައި ހެއްދެވުމަށެވެ .އަދި ސަރުކާރުގެ ނުފޫޒާއި ބާރުވެސް ނުފޯރުވޭ މިނިވަން ސަރުކާރަށް ލިބުނު ވަރަށް ބޮޑު އެހީއެއް .އެހެންކަމުން ،މިފުރުސަތުގައިވެސް ތަނެއްގެ ގޮތުގައި ހިންގާ ތަނަކަށް ހެއްދެވޭތޯއެވެ .މިކަމަށް މަސައްކަތް އަޅުގަނޑު ދިވެހި ސަރުކާރުގެ ނަމުގައާއި އަޅުގަނޑުގެ އަމިއްލަ ނަމުގައި ފެށްޓެވިއިރު ކުރިން ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑަށް ގިނަ ދުވަސް ތަކެއް ވަންދެން ރާއްޖޭގެ ރައްޔިތުންނަށް ހިތުގެ އެންމެ ފުންމިނުން ޝުކުރު އަދާކުރަން .ޚިދުމަތް ކޮށްދެއްވައިފައި ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑުން ވަކިވެވަޑައިގެން ހުންނެވި އަލްފާޟިލް ބަދުރުއް ނަޞީރު ހުންނެވީ އަނެއްކާވެސް ދިވެހި ރާއްޖެއަށް ދިމާވި ނުރައްކާތެރި ބަޣާވާތަކީ މިހާތަނަށް އެނގިފައިވާ ރާއްޖޭގެ އަޑު ހިންގަވާ އިސްބޭފުޅެއްގެ ގޮތުގައެވެ .އެއީ އަލްފާޟިލް ގޮތުގައި ،ދިވެހިންގެ ވަރަށްމަދު ބަޔަކާއި ބޭރުގެ ވަރަށް ގިނަ ޢަދަދެއްގެ އަޙުމަދު ޢަބުދުﷲ އިންފޮރމޭޝަން މިނިސްޓަރަކަށް ވަޑައިގެންފައި ހަތިޔާރުއެޅި ކުލީސިފައިންގެ ބަޔަކާ އެކުވެގެން ،ހިންގި ބަޣާވާތެއް .ބަދުރު އަލުން ގެންނެވުމާ ގުޅިގެންނެވެ .އަދި އަލްފާޟިލް ބަދުރުއް އެ ބަޣާވާތުގައި ބައިވެރިވި މީހުން އަތުލަގަތުމުގެ މަސައްކަތް ދިވެހި ނަޞީރު ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑަށް އަލުން ވަޑައިގެންފައި އޭރު އަޑުން ސިފައިންނާ އިންޑިޔާ ސިފައިން އެކުވެގެން މިހާރު ކުރަމުން އެބަގެންދަން .ވަކިވެވަޑައިގެން ހުންނެވި އަލްފާޟިލް އިބުރާހީމް ޢުމަރު މަނިކުވެސް މިކަމާބެހޭ ތަފުސީލުތައް އިރާދަ ކުރެއްވިއްޔާ ވަރަށް އަވަހަށް ސަރުކާރުން
އަލުން ގެންނެވިއެވެ.
އަރުވާނެ.
ދިވެ ިހ ރާއްޖޭ ެގ އަޑުގެ ހިންގުމަށް ޚާއްޞަ ބަ ަދލު ތަކެ ްއ އަންނާން ފެށުން ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑަކީ ޙަގީގަތުގައި ޕަބްލިކް ބްރޯޑްކާސްޓިންގ ގެ ހައިސިއްޔަތު ލިބިފައިވި ރޭޑިޔޯ ސްޓޭޝަނެއްގެ
ގޮތުގައި އުފެދުނު
ތަނެއް ކަމުގައި ވިޔަސް ޒަމާނުއްސުރެ ތަން ހިންގަމުން އައިސްފައި ވަނީ އެހެނެއް ނޫނެވެ .ރޭޑިޔޯ ސްޓޭޝަން އުފެދުނީއްސުރެ ހިނގަމުން އައިސްފައި ވަނީ އެއިރަކު އޮންނަ ސަރުކާރެއްގެ ފުރިހަމަ ކޮންޓްރޯލްގެ 51
ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑު ހިންގަވަން އަނެއްކާވެސް ބަދުރު ވަޑައިގަތުމާ ގުޅިގެން ،އަދި މިނިސްޓަރަކަށް އަލްއުސްތާޛު މުޙައްމަދު ނަޝީދު ވަޑައިގަތުމާއެކު ވަރަށް މުހިންމު ބަދަލު ތަކެއް ގެންނަވަން ފެށިއެވެ. އޭގެ ތެރޭން އެންމެ މުހިންމު އެއް ބަދަލެއް ގެނެސް ދެއްވީ ނިޔުސް ރޫމަށެވެ .ޒަމާނާ ގުޅޭގޮތަށް ނިޔުސްރޫމް ތަރައްގީ ކުރައްވައި ،ބޭނުންވާ މުވައްޒަފުން ހަމަޖައްސަވައި ދެއްވައި ޚަބަރުތައް ހަދައި ،ކިޔާނެ ތަރުތީބު ކަނޑައެޅުމަކީވެސް ނިޔުސްރޫގެ އެޑިޓަރުން ކުރައްވާ ކަމެއްގެ ގޮތުގައި ހަމަޖެއްސެވި އެވެ .މިއީވެސް ކުރިން ރައީސުލް ޖުމްހޫރިއްޔާގެ އޮފީހުގެ އިރުޝާދާ އެއްގޮތަށް ކުރަމުން އައި ކަމެކެވެ .ނަމަވެސް މިހިސާބުން
ސަރުކާރުގެ ނުފޫޒެއް ނެތި ކަންކުރުމުގެ މިނިވަންކަން ލިބިގެން ދިޔައެވެ.
ހުރިހައި އަތޮޅަކަށް ސާފުކޮށް ނުލިބޭތީ ރާއްޖޭގެ އެކި ސަރަހައްދު
އަލަށް މިފެށުނު ފެށުމުގައި ނިޔުސްރޫމްގައި 24ގަޑިއިރު ޑިއުޓީ ބަހައިގެން
ތަކުގައި ސަބުސްޓޭޝަން ތަކެއް ޤާއިމް ކުރެވި ،އެތަންތާގެ އެހީއާ
މަސައްކަތް ކުރާ ގޮތަށްވެސް ހަމަ ޖެހުނެވެ.
އެކު ޕްރޮގްރާމްތައް ފޮނުވަން ފެށުމުން ވަރަށް ސާފުކޮށް ޕްރޮގްރާމްތައް
ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑު 24ގަޑިއިރު ހިންގާގޮތަށް ހަމަޖެއްސެވުން
އަތޮޅުތަކަށް ލިބޭނޭ މަގުތައް ފަހި ކުރެވުނެވެ. ފަހަކަށް އައިސް އޭ .އެމް އިން ފޮނުވާ އަޑުގެ ޕްރޮގްރާމް ތަކުގެ ސިގުނަލްތައް އަތޮޅުތަކަށް ސާފުކޮސް ލިބޭގޮތް ނުވުމުގައި ސަރުކާރުގެ ބައެއް މުވައްސަސާ ތަކުން ޢާމަލު ކުރެއްވުނު ގޮތުން ދިމާވި މައްސަލަ ތައްވެސް މަދެއް ނޫނެވެ .އެއީ
ލޮނުޒިޔާރަތް ކޮޅުގައި ކުރިން ދިވެހި
ރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ޢިމާރާތް އެހުރި ސަރަޙައްދުގައި ޖަހައިފައި ހުރި އެންޓަނާ ތަކުގެ ލަނބުރާން ތަކާއި އޭރިޔާ ދަނޑީގެ ވަށައިގެންވާ އަޑީޕާކް 2009 ވަނަ އަހަރުގެ ތެރޭގައި ކޮނެ ،ވަށައިގެން މަގެއް ހަދައި ،އެތާނގައި މަސައްކަތް ކުރިއިރު އެހިސާބުގައި އަޑީގައި އަޅާފައި ހުރި ނަރުދާ ތަކަށް ގެއްލުން ލިބުމާ ގުޅިގެންނެވެ .މިލިބުނު ގެއްލުމާ ގުޅިގެން ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ސިގުނަލް ދުރު ސަރަޙައްދު ތަކަށް ލިބުމަށް ހުރަސް އެޅުނެވެ.
އަދުގެ އަޑު ހުއްޓައިލުން ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ޕްރޮގްރާމަށް ފަހުން ގެނެވުނު ބަދަލު ތަކުގެ ތެރޭގައި އަދުގެ އަޑުގެ ނަމުގައި ހިންގަމުން ގެންދެވުނު ޗެނަލް ހުއްޓާލުންވެސް ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ޕްރޮގްރަމްތައް ރޭގަނޑުގެ 10.30
ގައި
ނިންމާލަމުން ގެންދިޔަ ގެންދިއުމަށް ތަންކޮޅެއް ކުރީއްސުރެވެސް އޮތީ ބަދަލު ގެންނަވައި ދިވެހި ރާއްޖޭގެ ރަސްމީ ޕްރޮގްރާމްތައް ނިމުމުން އެފް.އެމް އިން ފޮނުވާ ޕްރޮގްރާމްތައް ފަށައި ،ރޭގަނޑުގެ ހަތަރު ދަމުވެސް ބްރޯޑްކާސްޓު ކުރާ ގޮތަށް ހަމަޖައްސަވާފަ އެވެ .ނަމަވެސް އޭރު ހަދަމުން ގެންދިޔަ ގޮތަކީ ލަވަތަކެއް ކޮމްޕިއުޓަރައިޒް ކޮށް މީހަކު ނެތި، އޮޓޮމެޓިކުން ބްރޯޑްކާސްޓް ކުރެވޭ ގޮތަށް ހަމަޖައްސާފައި ސްޓޭޝަން ބަންދު ކޮށްފައި ދަނީއެވެ .މިހެން ހެދުމުން ވާގޮތަކީ މީހަކު ނޫޅޭ ގަޑީގައި ކަމެއް ދިމާވިޔަސް ދެން ހެދޭނެ އެއްވެސް ގޮތެއް ނޯވެއެވެ. މިކަން މިގޮތަށް ހަމަޖެހިފައި އޮތްވައި ފުރަތަމަވެސް ގެނެވުނު ބަދަލަކީ، ކުރިން ފޮނުވަމުން ގެންދިޔަ އެފް .އެމް ބްރޯޑް ކާސްޓިންގ ގެނަން ރާއްޖެ އެފް .އެމަށް ބަދަލު ކުރައްވައި ކަންތައްތައް ރަނގަޅަށް ދަންނަ 6މުވައްޒަފަކު އެކަމަށް ޚާއްޞަ ކުރެއްވީއެވެ .އަދި 24ގަޑިއިރު ބްރޯޑް ކާސްޓް ކުރާ ގޮތަށް ހަމަޖެއްސެވުމާ އެކު އަބަދުވެސް ޑިއުޓީގައި މުވައްޒަފުން އުޅޭ ގޮތަށް ހަމަޖެއްސެވީ އެވެ. ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ޕްރޮގްރާމްތައް ރާއްޖޭގެ ހުރިހައި ހިސާބަކަށްވެސް ސާފުކޮށް ލިބޭނޭ ގޮތް ހެއްދެވުމަށް ވެސް މިދުވަސްވަރު އިތުރު މަސައްކަތް ތަކެއް ކުރެވުނެވެ .މާލޭން ފޮނުވާ ޕްރޮގްރާމްތައް ސީދާސީދާ
ހިމެނެ އެވެ .އަދުގެ އަޑަކީ މުޅިންވެސް ދީނީ ފިލާވަޅު ތަކަކާއި އިރުޝާދު ތަކަކާއެކު ދީނީ ގޮތުން ހޭލުން ތެރިކަން އިތުރުކޮށް ދިނުމުގެ ގޮތުން ފޮނުވަމުން ގެންދެވި ޕްރޮގްރާމެކެވެ .މިޗެނަލް ހިންގަވަމުން ގެންދެވީ މާލޭގެ މަސްމާރުކޭޓުގެ މަތީގައެވެ .ވުމާއެކު މިތަންވެސް ބަންދު ކުރައްވައި އަދުގެ އަޑުން ފޮނުވަމުން ގެންދެވި ޕްރޮގްރާމްތައް ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑުން ފޮނުވާ ޢާއްމު ޕްރޮގްރާމް ތަކުގެ ތެރޭގައި ހިމެނުއްވީ އެވެ .މިހެން ހެއްދެވުމުން މި ނަޞޭހަތް ތަކާއި އިރުޝާދުތައް ރާއްޖޭގެ ދުރު ހިސާބު ސަރަހައްދު ތަކުގައި ދިރިއުޅޭ މީހުންނަށްވެސް އަޑު އިވޭނޭގޮތް ހަމަޖެހުނެވެ .ކުރިން މިޕްރޮގްރާމް ފޮނުއްވަވަމުން ގެންދަވާފައި ވަނީ ހެނދުނު 9.00އިން ހަވީރު 5.00އަށެވެ.
ދިވެ ިހ ރާއްޖޭގެ އަޑު ހިންގުން މިނިވަން ކުރުން ކުރީންވެސް ބަޔާން ކުރެވިފައި ވާނޭ ފަދައިން ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑު އެކި ނަންނަމުގައި ހިނގަމުން މިއައި ދިގު ތާރީޚުގެ ތެރެއިން އަބަދުވެސް ފެންނަމުން ދިޔައީ ސަރުކާރުގެ ކޮންމެވެސް ވަރެއްގެ ކޮންޓްރޯލް ކުރުމެއްގެ ތެރޭގައި އޮވެގެން ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑު ހިނގަމުން ދާތަނެވެ .ނަމަވެސް 2005ވަނަ އަހަރުގެ ތެރޭގައި މިނިސްޓްރީ އޮފް އިންފޮރމޭޝަން އުފެދި އަލްއުސްތާޛު މުޙައްމަދު ނަޝީދު މިނިސްޓަރުކަމާ ޙަވާލުވެ ވަޑައިގަތުމަށްފަހު ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑަކީވެސް މިނިވަން ކަމާއެކު ހިންގާ 52
ތަނަކަށް ހެއްދެވޭތޯ ވަރަށް ބޮޑަށް މަސައްކަތް ކުރެއްވިއެވެ .މި ކުރެއްވި މަސައްކަތްޕުޅުގެ ނަތީޖާ ވަރަށް އަވަހަށް ފެންނަމުން ވެސް ދިޔައެވެ.
ވެރިކަމުގެ ނިޒާމަށް ރައްޔިތުން ހޭލުންތެރި ކުރުވާން ފެށުން
އަލްއުސްތާޛު މުޙައްމަދު ނަޝީދު މިނިސްޓަރު ކަމާ ޙަވާލުވެ ވަޑައިގެންތާ
2008ވަނަ އަހަރުގެ ރިޔާސީ އިންތިޚާބަށް ތައްޔާރު ވަމުން ދިޔައިރު
މާގިނަ ދުވަސް ތަކެއްނުވެ ދިވެހި ރާއްޖޭގައި ސިޔާސި ޕާޓީތައް ވެސް
ރައްޔިތުންގެ ވޯޓަކުން ވަރަށް މުހިންމު ކަމެއް ނިންމުމަށްވެސް ވަނީ
އުފެދިއްޖެ އެވެ .އެހެންކަމުން ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑުގެ މުޅި ސިޔާސަތު
ޖެހިފައެވެ .އެއީ ރާއްޖޭގައި އޮންނަން ފެންނަ ވެރިކަމުގެ ނިޒާމަކީ
ބަދަލު ކުރައްވައި ހުރިހައި ޕާޓީތަކަށް ވެސް ހަމަހަމަ ފުރުސަތު ތަކެއް
ރިޔާސީ ނިޒާމެއްތޯ ނުވަތަ ބަރުލަމާނީ ނިޒާމެއްތޯ އެވެ .އެހެންކަމުން މި
ދެއްވަން ފެށްޓެވިއެވެ.
ދެނިޒާމުގައި ހުރި ތަފާތު ރައްޔިތުންނަށް އަންގައިދީ ހޭލުންތެރި ކުރުވުމަށް ދިވެހި ރާއޖޭގެ އަޑުން ވަރަށް ގިނަ މަސައްކަތް ތަކެއް ކުރަން ޖެހުނެވެ.
2008ވަނަ އަހަރަކީ ރިޔާސީ އިންތިޚާބުވެސް ބޭއްވުނު އަހަރު ކަމަށްވާތީ،
ޢާއްމު ރައްޔިތުންގެ ޚިޔާލާއި ފަންނީ މާހިރުންގެ ޚިޔާލުފުޅު ތަކާއި
އެ އިންތިޚާބު ވެގެން ދިޔައީ ދިވެހި ރާއްޖޭގައި އެހާތަނަށް ބޭއްވުނު އެންމެ
އިރުޝާދުތައް ވެސް ރޭޑިޔޯ ޕްރޮގްރާމްތައް މެދުވެރި ކޮށް ރައްޔިތުންނަށް
ވާދަވެރި ،އެންމެ ގިނަ ބޭފުޅުން ޕާޓީ ތަކުގެ ނަމުގައި ވާދަ ކުރެއްވި ،އަދި
ފޯރުކޮށް ދެމުން ދިޔައެވެ.
ވާދަވެރި ކެންޕޭން ތަކެއްވެސް ހިނގައި ދިޔަ އިންތިޚާބަކަށެވެ .އެހެންކަމުން ރޭޑިޔޯގެ ފުރުސަތު ހުރިހައި ފަރާތަކަށް ހަމަހަމަ ނުކުރެވިއްޖެނަމަ އުފެދޭނެ
ވެރިކަމުގެ ނިޒާމު ރައްޔިތުން ކަނޑައެޅުމުގައި ވިސްނަންޖެހޭ ކަންކަމުގެ
މައްސަލަ ތަކާމެދު ސަރުކާރުން ވިސްނާވަޑައިގެން ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑުގެ
މަޢުލޫމާތުތައް ފޯރުކޮށް ދިނުމާއި ،ރިޔާސީ އައު ދައުރަކަށް ޕާޓީތަކުން
މައިގަނޑު ސިޔާސަތަށް ބަދަލު ގެންނަވާން ފެއްޓެވިއެވެ .ސަރުކާރުން
ތައްޔާރު ވާން ފެށުމާއި ،ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓުންގެ ކެންޕޭންތައް ފެށުމާ
މިހަމަހަމަ އުސޫލު ގެންގުޅުއްވަން ނިންމެވީކީ އެކަން އެގޮތަށް އޮންނަން
މިހުރިހައި ކަމެއްވެސް ހިނގައިގަތީ ވަރަށް އެކު އެކީގައި ކަހަލަ ގޮތަކަށެވެ.
ވާނެ ކަމަށް ބަޔާން ކުރާ ބުރޯޑްކާސްޓިންގއާ ބެހޭ ޤާނޫނެއްވެސް އޭރު
އެއްކަމެއް ނުނިމި އަނެއް ކަމަކާ ކުރިމަތިލާން ޖެހުނެވެ .އެހެންކަމުން
އޮވެގެނެއްވެސް ނޫނެވެ .ނަމަވެސް ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓުންނަށް ހަމަހަމަ
ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑުންވެސް ވަރަށްގިނަ އައު ޕްރޮގްރާމް ތަކެއް ހަދައި
އުސޫލެއް އޮންނަން ވާނެ ކަމަށް ސަރުކާރުން ގަބޫލުފުޅު ކުރައްވާތީ އެވެ.
ހިންގާން ފެށުނެވެ.
53
2008ވަނަ އަހަރުގެ ރިޔާސީ އިންތިޚާބަށް ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑު ތައްޔާރު
ސ ނެޝަނަލް ބްރޯޑްކާސްޓިންގ މޯލްޑިވް ް ޝން އުފެދުން ޯކޕަރޭ ަ
ރިޔާސީ އިންތިޚާބަށް ތައްޔާރުވުން ވަމުން ދިޔައީ ހުރިހައި ކެންޑިޑޭޓުންނަށްވެސް ވަރަށް ހަމަހަމަ ފުރުސަތު
2008ވަނަ އަހަރުގެ ރިޔާސީ އިންތިޚާބު ކާމިޔާބު ކުރީ ކޯލިޝަނެއް
ތަކެއް ދީގެން ވަރަށްވެސް މިނިވަން ކަމާ އެކީގައެވެ .ސަރުކާރުގެ އެއްވެސް
ނުފޫޒަކާއި
ބާރެއް
ނެތިއެވެ.
އެދުވަސްވަރު
ރައީސުލް
ޖުމްހޫރިއްޔާ ރަސްމީ ގޮތުން ކުރައްވާ ބައެއް ކަންކަމުގައި ޕާޓީ ތަކުގެ
ހަދައިގެން ރިޔާސީ އިންތިޚާބުގައި ވާދަ ކުރި ދެތިން ޕާޓީއެކެވެ .އެއީ އެމް.ޑީ.ޕީ އާއި ،ޖުމްހޫރީ ޕާޓީއާއި ،ޢަދާލަތު ޕާޓީ އާއި ޤައުމީ ޕާޓީއެވެ. ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓެއްގެ ގޮތުގައި މިޕާޓީ ތަކުގެ ފަރާތުން ނުކުމެ ވަޑައިގަތީ
ޚިޔާލަކީ ކޮބައިތޯ ބަލަން ޕާޓީ ތަކުގެ ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓުންނަށްވެސް
ގ .ކެނެރީގޭ އަލްފާޟިލް މުޙައްމަދު ނަޝީދެވެ.
ދުވަސްވަރުކަމަށް ވެފައި ރައީސުލް ޖުމްހޫރިއްޔާގެ މަގާމުގައި ހުންނަވާ
އައު ސަރުކާރު ވެރިކަމާ ޙަވާލުވުމަށްފަހު ،ވަރަށް ގިނަ ބަދަލު ތަކެއް މުޅި
ފުރުސަތު ދެމުން ގެންދެވުނެވެ .މިގޮތަށް ހަމަޖެއްސީވެސް ކެންޕޭންގެ ބޭފުޅަކަށް ރޭޑިޔޯއިން ގިނަ ފުރުސަތު ލިބިވަޑައި ގަންނަޥާނެތީ ހުރިހައި ކެންޑިޑޭޓުންނަށް ވެސް ފުރުސަތު ހޯދައި ދިނުމުގެ ގޮތުންނެވެ .މިހެން ހެދުމުން ރައީސުލް ޖުމްހޫރިއްޔާއަށް ބޭރުގައުމެއްގެ ބޭފުޅަކު ފަތްކޮޅު އެރުވިޔަސް އެކަމާ ބެހޭގޮތުންވެސް ސިޔާސީ ޕާޓީއެއްގެ ފަރާތުން އެއްޗެއް ބުނަން ބޭނުންނަމަ ،އެ ފުރުސަތުވެސް ދެވުނެވެ. މުޅި ރާއްޖޭންނާއި ،ސިޔާސީ ޕާޓީތަކުން ރިޔާސީ އިންތިޚާބަށް ތައްޔާރު
ސަރުކާރު ހިންގެވުމަށް ގެންނެވިއެވެ .މި ގެންނެވި ބަދަލު ތަކުގެ ތެރޭގައި ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑުވެސް ބަދަލުވެގެން ދިޔައީ މޯލްޑިވްސް ބްރޯޑްކާސްޓިންގ ކޮމްޕެނީގެ ދަށަށެވެ( .އެމް.އެން.ބީ.ސީ) ގެ ދަށަށެވެ .މި ކުންފުނީގެ ޗެއަރ ޕާރސަނަކީ އަލްފާޟިލް މަޑުލު މުޙައްމަދު ވަޙީދެވެ .ކުންފުނީގެ ބޯޑުގެ މެންބަރުންގެ ގޮތުގައި ދެން ތިއްބެވީ އަލްފާޟިލް އިބުރާހީމް ޚަލީލު (މެނެޖިންގ ޑިރެކްޓަރ) އަލްފާޟިލް ޢަބްދުﷲ ޙަސީނާއި ،އަލްފާޟިލާ އާމިނަތު ނަޖީބާއި ،އަލްފާޟިލާ މަރިޔަމް ވަޙީދާއާއި ،އަލްފާޟިލް އާދަމް
ވަމުން އައިއިރު ރައްޔިތުންގެ ފޯރަމާއި 10ން 11ށް އާއި ވޯޓް
ޝަރީފާއި ،އަލްފާޟިލް މުޙައްމަދު ޔާސިރެވެ.
ބޮޑު ސުރުޚީ އާއި ،ފަލަ ސުރުޚީއާއި ،ހޫނު ގޮނޑި ފަދަ ކިތަންމެ
އެމް.އެން.ބީ.ސީ އުފައްދަވާފައި ކުންފުނީގެ ދަށުން ރޭޑިޔޯއާއި ޓީވީ
އެޑިޔުކޭޝަނާއި ،ނިޒާމަށް ހޭލުންތެރި ކުރުވުމާއި ،ނިޒާމީ ބަހުސާއި، ޕްރޮގްރާމެއް ހިންގަމުން ގެންދެވުނެވެ .އޭގެ ތެރޭގައި ސީދާ ސަރުކާރުގެ ވަޒީރުންނާ ސުވާލު ކުރުމާއި ،ރައްޔިތުންގެ ޚިޔާލާއި ސުވާލާއި ،ސީދާ ކެންޑިޑޭޓުންގެ ޝުޢޫރު ފާޅު ކުރެއްވުންވެސް ބޭއްވުނެވެ .އޭގެ ތެރޭގައި ޕާޓީތަކަށް ކަނޑައެޅޭ އުސޫލަކުން އެއަރ ޓައިމް ދޫކޮށްގެން ހިންގުނު ޕްރޮގްރާމް ތަކެއްވެސް ހިމެނެއެވެ. ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑުގެ މައިގަނޑު ސިޔާސަތަށް މިގެނެވުނު ބަދަލުން އޭރުގެ ރައީސުލް ޖުމްހޫރިއްޔާ އަލްއުސްތާޛު މައުމޫން ޢަބުދުލް ޤައްޔޫމް ރާއްޖެތެރެއަށް ކުރެއްވި ދަތުރުފުޅުތައް ކަވަރު ކުރުމާއި ޚަބަރު ކިޔުން މުޅިންހެން ހުއްޓައި ލެވުނެވެ .އެފަދަ ޚަބަރުވެސް ކިޔަމުން ގެންދިޔައީ އެ ދަތުރުފުޅެއްގެ ސަބަބުން ،ނުވަތަ ދެއްކެވި ވާހަކަފުޅެއްގެ ސަބަބުން
ސްޓޭޝަން ހިންގެވުމާ އެ ކުންފުންޏާ ޤާނޫނީ ގޮތުން ޙަވާލު ވުމާއެކު ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑު ހިންގަވަމުން ގެންދެވީ ބޯޑުގެ ލަފާފުޅާއި އިރުޝާދުގެ ދަށުން އަލްފާޟިލް ބަދުރުއް ނަސީރެވެ .ކުންފުނީގެ ދަށުން ރޭޑިޔޯ ސްޓޭޝަން ހިންގަވަން ފެއްޓެވުމާއެކު އަނެއްކާވެސް ކުރިން އަޑުގެ ސެކުޝަން ތަކުން މިނިވަން ކަމާއެކު ކުރަމުން ގެންދިޔަ ކަންތައް ތަކަށް ހުއްޓުން އަރައި ސަރުކާރުގެ ބާރާއި ނުފޫޒު ފޯރަން ފެށިއެވެ .އަދި ޕަބްލިކް ބްރޯޑްކާސްޓަރަކަށް ވުރެ ބޮޑަށް ވިޔަފާރީގެ އުސޫލުން ހިންގާ އިސްޓޭޝަނެއްގެ ސިފަ ޖެހެމުން ދާން ފަށައިފިއެވެ .ރޭޑިޔޯއިން ފޮނުވާ ކޮންމެ ޕްރޮގްރާމަކީ ޚަރަދުތައް ދެކޮޅު ޖެއްސޭނެ އަގެއް ލިބޭ ޕްރޮގްރާމް ތަކަކަށް ހަދަން ޖެހުނެވެ .އެހެންކަމުން އޭރު ފޮނުވަމުން ދިޔަ ދީނީ ޕްރޮގްރާމް ތަކަށާއި ،ހުކުރު ޚުޠުބާއަށް ދާންދެން ސްޕޮންސަރަކު ހޯދަން
ރައްޔިތުންނަށް އެ ވާހަކަފުޅެއް މުހިންމީ ކިހާވަރަކަށްތޯވެސް ބަލާފައެވެ.
ޖެހުނެވެ.
މިއުސޫލުން ވަރަށް މިނިވަން ހަމަހަމަ އުސޫލުތަކެއްގެ ތެރެއިން ގޮސް
މިއައި ބަދަލުގައި އަނެއްކާވެސް ވޭތުވެދިޔަ ދުވަސްތަކުގައި ސްޓޭޝަނަށް
2008ވަނަ އަހަރުގެ ރިޔާސީ އިންތިޚާބު ނިންމާ ލެވުނު އިރު ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑާ ބެހޭގޮތުން ޢާއްމު ރައްޔިތުންގެ ހިތްތަކުގައި ކުރިން ގެއްލިފައި އޮތް އިތުބާރު އަލުން ވަނީ އުފެދެން ފަށާފައެވެ .ނުވަތަ ރައްޔިތުންގެ ތެރެއިން ވަރަށް ގިނަ ބަޔަކަށް ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑާމެދު ހިތްހަމަޖެހުން ތަކެއްވެސް ވަނީ ލިބިފައެވެ.
ލިބިފައި އޮތް މިނިވަންކަން މަޑުމަޑުން ގެއްލި ،ޕްރޮޑިއުސަރުންނާއި، ނިޔުސް ރޫމްގެ ބާރު ކެނޑި އަނެއްކާވެސް ސަރުކާރުގެ ފުރިހަމަ ކޮންޓްރޯލްގެ ދަށަށް ރޭޑިޔޯ އިސްޓޭޝަން ހިނގައްޖެއެވެ .ސަރުކާރުން އަންގަވާ ގޮތަކަށް ޚަބަރުތައް ހަދަން ޖެހި ،ފޮނުއްވަވާ ޚަބަރެއް ފޮނުއްވަވާ ގޮތަކަށް ކިޔަން ޖެހިއްޖެއެވެ. 54
އެންމެ ފުރަތަމަ ރޭޑިޔޯ ޚިޠާބު ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރައީސުލް ޖުމްހޫރިއްޔާ ކަމުގެ މަގާމާ އަލްފާޟިލް މުޙައްމަދު ނަޝީދު ޙަވާލުވެ ވަޑައިގަތުމަށްފަހު ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުން ކުރިން ނުކުރާ މުޅިން އައު ކަމެއް ފެށްޓެވިއެވެ .އެއީ ގަވާއިދުކޮށް ކޮންމެ ހުކުރު ދުވަހަކު ރައީސުލް ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ޚިތާބު ފޮނުއްވަން ފެށްޓުމެވެ .މިގޮތަށް ފޮނުއްވެވި ފުރަތަމަ ޚިޠާބު ބުރޯޑްކާސްޓް ކުރެވުނީ 5ޖޫން 2009ގަ އެވެ.
ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ މުޙަންމަ ުދ ނަޝީދު ،ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑު މެދުވެރިކުރައްވައި ދެއްވި ފުރަތަމަ ރޭޑިއޯ ޚިޠާބު ސަރުކާރުން ހިންގާ މަދަރުސާތަކުގެ ބަދަލުގައި ބޭއްވުމުގެ އިތުރުން، ރާއްޖޭގެ ލޮބުވެތި ރައްޔިތުން ހަމަޖެހޭ ވަކި އާދައެއްގެ މަތިން ދިވެހި އެންމެހާ ލޮބުވެތި ރައްޔިތުންނާ މުޚާޠަބު ކޮށްލުމުގެ ފުރްޞަތު އިރާދަފުޅާއެކު ކުރިއަށް ގެންދިއުމަކީ ،ވަރަށް އެދެވިގެންވާ ކަމެއް ކަމުގައި ހުރިހާ ބޭފުޅުންވެސް އަޅުގަނޑު ގާތުގައި އަންނަނީ ބުނަމުން .އެހެންކަމުން ،އަޅުގަނޑު މިއަދު މި ހުކުރު ދުވަހު ތިޔަ އެންމެ ބޭފުޅުންނާ މި ބައްދަލުކޮށްލަނީ ،އަޅުގަނޑަށް އެނގޭ ،މިޑްޓަރމް އިމްތިޙާން ނިމި ،އެ އިމްތިޙާނުގެ ފޯމް ދަރިވަރުންނަށް ލިބޭ ދުވަހާ ވިދިގެން އަންނަ ދުވަސް .މި ހުކުރު ދުވަހު .ހުރިހާ މައިން ބަފައިންނަށްވެސް ފޯމުގައިވާ އެއްޗެއް މިހާރުވާނީ އޮޅުން ފިލާފައި .ދަރިވަރުންނަށް ވެސް އެ އިމްތިޙާނުގައި ،ނިމި މިދިޔަ އިމްތިޙާނާއި އަދި މިދިޔަ ޓަރމްގައި މަސައްކަތް ކުރެވުނު މިންވަރު މިހާރު ސާފުވާނެ .އަޅުގަނޑަށް ޔަޤީން، ފޯމްތައް ބައްލަވާ ލައްވާއިރުގައި ،ބައެއް ދަރިވަރުންނަށް މައިން ބަފައިން އުންމީދު ކުރި ނަތީޖާ ނުލިބިވެދާނެ .އަދި ބައެއް ދަރިވަރުން އުންމީދުކުރި ނަތީޖާ ދަރިވަރުންނަށްވެސް ނުލިބިވެދާނެ .އަދި ބައެއް ދަރިވަރުންނަށް ވަރަށް ރަނގަޅު ނަތީޖާ ލިބިފައި ހުންނާނެކަން ހަމަ ޔަޤީން .އުންމީދު ކުރެވުނު ނަތީޖާ ނުލިބުނު ދަރިވަރުންވެސް އަދި އެދަރިވަރުންގެ މައިން ބަފައިންވެސް އުންމީދު ނަންގަވައި ނުލައްވާށޭ .ދަރިވަރުންނާ އެކުގައި މި ޗުއްޓީގެ ދުވަސްކޮޅު ހޭދަ ކުރުމަށްފަހު ،ދެން ކުރިއަށް މިއޮތް ޓަރމްގެ މަސައްކަތް ބާރަށް ފަށްޓަވާށޭ. އެނގިވަޑައިގަންނަވާނެ ،މި ސަރުކާރުގެ އެއް އަމާޒަކީ ،މަދަރުސާއިން ނިމޭ ހުރިހާ ދަރިވަރުންގެ ނަތީޖާއަކީ ،އެދަރިވަރުން ބައިވެރިވާ އިމްތިޙާން ތަކުގެ މާއްދާ ތަކުން މަދުވެގެން %60އެއީ“ ،ސީ” ފާހުން މަތީގެ ނަތީޖާއަކަށް ހެދުން .އެކަން އެހެން ކުރުމަށްޓަކައި ސަރުކާރުން ކުރާ ކަންތައް ތަކުގެ ތެރޭގައި ،ބައެއް މަދަރުސާތައް އެއީ ،ހަމައެކަނި 55
މިމަދަރުސާ ތަކަކީ އަމިއްލަ މަދަރުސާ ހިންގާ ފަރާތްތަކާ ގުޅިގެން ހިންގާ މަދަރުސާ ތަކަކަށް ހެދުން އެއީ ،ސަރުކާރުގެ ސިޔާސަތެއް .އެގޮތުން ސަރުކާރުން މިހާރު މި ޤަޞްދުކުރަނީ ބައެއް މަދަރުސާތައް ،ޚާއްޞަކޮށް މާލޭގައި ޣިޔާޘުއްދީން ސްކޫލާއި އަދި ހެންވޭރު ސްކޫލް ،ކުޅުދުއްފުށިން ސްކޫލަކާއި އަދި އައްޑުއަތޮޅު ހިތަދޫން ސްކޫލެއް މިދެންނެވި އުޞޫލުން ހިންގަން ފެށުމަށް މަސައްކަތްތައް ފަށައިގަންނަން ސަރުކާރުން މިދަނީ ތައްޔާރު ވަމުން .މިމަސައްކަތް ގެންދެވުނީމާ ،ކަން ބަދަލު ވެގެންދާނެ ގޮތަކީ ،މިދެންނެވި ސްކޫލްތައް އެއީ ސަރުކާރުން ހިންގާ ސްކޫލްތަކަކަށް ނުވާނެ .އެއީ ،ބައިނަލްއަޤްވާމީ ތަޢުލީމުދޭ ޖަމާޢަތްތައް ،ކުންފުނިތައް، މަދަރުސާތައް މެދުވެރިވެގެން ހިންގޭ މަދަރުސާ ތަކަކަށްވާނީ .އެފަދަ މަދަރުސާތަކަށް އެފަރާތްތަކުން ފީއެއް ނަންގަވާނެ. އަޅުގަނޑު ރައްޔިތުންނަށް ޔަޤީންކަން އަރުވަން ބޭނުންވަނީ، އެ މަދަރުސާތަކުގައި މިހާރު ތަޢުލީމު ޙާޞިލު ކުރަމުން ގެންދާ ކުދިންގެ ތެރެއިން ،މިދެންނެވި ފީ ދެއްކުމަށް ދަތިވާ މައިންބަފައިންނަށް ސަރުކާރުން އެ ފީ ދައްކައި ދިނުމުގައި އެހީތެރި ވެދޭނެއޭ .އެހެންވީމާ ،މިހާރު މިއިން މަދަރުސާ އެއްގައި ކިޔަވަމުންދާ އެއްވެސް ކުއްޖެއްގެ މައިންބަފައިން ކަންބޮޑުވުމަކާ ކުރިމަތިލާކަށް އިރާދަ ކުރެއްވިއްޔާ ނުޖެހޭނެ .ހުރިހާ ކުދިންނަށްވެސް އެމަދަރުސާ ތަކުގައި ކިޔެވޭނެ އުޞޫލެއް ސަރުކާރުން ހަމަޖައްސައި ދޭނެ .އަޅުގަނޑުމެން މިގެންގުޅޭ ވިސްނުމަކީ ،ގެންގުޅޭ ފިކުރަކީ ،މިހާރު ހަތްދިހަހާސް ކުދިންނަށް ސަރުކާރުން ތަޢުލީމު އެބަ ފޯރުކޮށްދޭ .އެކަން ކުރުމަށް ސަރުކާރުން ޚަރަދު މިކުރަނީ ،ސަރުކާރުގެ ބަޖެޓުން ޚަރަދު ކުރެވެން އޮތް އެންމެބޮޑު މިންވަރު .ގާތްގަނޑަކަށް 1.4 ބިލިއަން ރުފިޔާ ތަޢުލީމަށް ޚަރަދުވޭ .އަދި މިދެންނެވި ހަތްދިހަހާސް ކުދިންނަށް ،ކޮންމެ މަހަކު ކޮންމެ ކުއްޖަކަށް އެއްހާސް ދުއިސައްތަ ފަންސާސް ރުފިޔާ ،އެވްރެޖް ގޮތެއްގައި ޚަރަދުވޭ .ސަރުކާރުގެ ބޭނުމަކީ
އާމްދަނީ ލިބޭ މައިން ބަފައިންނަށް ،ފީ ދައްކައިގެން ރަނގަޅު ތަޢުލީމެއް ،މިފަށަލަ
ވަރުގަދަކޮށް
ބެލެހެއްޓުމަކީ
މުހިންމު
ކަމެއް.
ޚާއްޞަ
އެމީހުންގެ ދަރިންނަށް ހޯދޭނެ ފުރުޞަތު ފަހިކޮށް ދިނުން .އެކަން އެހެން ގޮތެއްގައި ޤާނޫނުއަސާސީ ވަރަށް ސާފު ބަހުން މިދެންނެވި ސިފަ ކުރެވުނީމާ ،ސަރުކާރުން ދެކެނީ ،ސީދާ ސަރުކާރުން ކިޔަވައިދޭ ކުދިންގެ އުފައްދާފައި .މިދެންނެވި ބާރުތައް ވަކިވަކި ކުރުމުގެ ސިފައާއި ،އަދި ޢަދަދު ހަތްދިހަ ހާހުން އެއަށްވުރެ ދަށް ޢަދަދަކަށް އަންނާނެއޭ .އެހެންވީމާ ،އޭގެދަށުން މުސްތަޤިއްލު މުއައްސަސާތައް އުފެއްދުމުގެ ފަށަލަ ޤާއިމު މިހާރު ހަމަ މިހުރި ފައިސާ ބޭނުން ކޮށްގެން ،ދަރިވަރުންނަށް މިހާރު ކުރުމަށްފަހު ،މި ސިފަ ދަމަހައްޓައި ،އެސިފައަށް ޤާނޫނުއަސާސީ މިދޭ ތަޢުލީމަށްވުރެ ،މާ ރަނގަޅު ތަޢުލީމެއް ދެވޭނެއޭ .އެކަން އެގޮތަށް ތަންފީޒު ކުރުމާއި ،އެއަށް މަގުފަހި ކުރުމާއި ކުރިއެރުމަށް މިކަންކަމުގެ ހަމަޖެހިގެން ދިޔައީމާ ،ސަރުކާރުގެ މަދަރުސާތައްވެސް އެއީ ،ރަނގަޅު ވަރަށްބޮޑު މަސްއޫލިއްޔަތެއް ޙަވާލުވެފައި މިވަނީ ،ރައީސުލް ޖުމްހޫރިއްޔާ ކަމުގައި ހުންނަވާ ބޭފުޅަކަށް .މިވަގުތު އެމަގާމުގައި މިހުރީ އަޅުގަނޑު.
ތަޢުލީމެއްދޭ ތަންތަނަށް އިރާދަ ކުރެއްވިއްޔާ ވެގެންދާނެ .
އަޅުގަނޑުގެ ވާޖިބެއް އެއީ ،ޤާނޫނުއަސާސީގެ މިދެންނެވި ސިފަ ވޭތުވެމިދިޔަ ދުވަސްތަކުގައި އަޅުގަނޑުމެންގެ ތެރޭގައި އެންމެ ފާހަގަވާ ރައްކާތެރިކުރުން .އެހެންވީމާ ،އޮޑިޓަރ ޖެނެރަލް ނެރުއްވާ ބަޔާނެއް އެއީ ގޮތަށް ހިނގަމުން އަންނަ އެއް ބަޙުޘަކީ ،ރިޔާސީ ކޮމިޝަނާ ގުޅޭގޮތުން އަގެއް ނެތް އެއްޗަކަށް ނުވަތަ އެމައްޗަށް ޢަމަލު ނުކުރެވޭ ނިންމުމަކަށް އުފެދިފައިވާ ބަޙުޘް .ކޮމިޝަން އުފެދިފައި މިވަނީ ޚިޔާނާތްތައް ބަލައި ވެދިޔުމަކީ ،އަޅުގަނޑު ނުދެކެން ޤާނޫނުއަސާސީ ތަންފީޒު ކުރުމުގައި ތަޙުޤީޤު ކުރުމަށް .އުފެދިފައިވާ ބަޙުޘަކީ ،އެ ކޮމިޝަނަކީ ޤާނޫނީ ގޮތުން އަޅުގަނޑުގެ ވާޖިބު އަދާކުރެވުނީ ކަމަކަށް .އޮޑިޓަރ ޖެނެރަލްގެވެސް އަދި އުފެއްދޭނެ ކޮމިޝަނެއްތޯ؟ އެއީ ،އެއް ސުވާލު .އަނެއް ސުވާލަކީ ،މި މުސްތަޤިއްލު ހުރިހާ މުއައްސަސާ އަކުންވެސް ނެރުއްވާ ބަޔާންތަކާއި، ކޮމިޝަނަކީ ޤާނޫނީގޮތުން އުފެއްދުނު ކަމުގައި ވިޔަސްވެސް ،ބޭނުންތެރި ވިދާޅުވާ ވިދާޅުވުންތައް އެއީ ފެން ހިފެހެއްޓޭ ،އަޅުގަނޑުމެން އެއަށް ކޮމިޝަނެއްތޯ؟ މީގެ މަޤްޞަދަކީ ކޮބައިތޯ؟ މިކަންކަމާ ގުޅޭގޮތުން އިޙްތިރާމް ކުރަންޖެހޭ ބަޔާންތަކަކަށް ވާންޖެހޭ. އުފައްދާ އަދި އުފެދޭ ސުވާލު . އެނގިވަޑައިގަންނަވާނެ ،މިއަދާ ހަމައަށް އޮޑިޓަރ ޖެނެރަލް މިވަނީ އަޅުގަނޑުވެސް މިދަނީ މިވާހަކަތައް ވަރަށް ގާތުން އަޑުއަހަމުން .އަޅުގަނޑު ފަންސަވީހަކަށް
އޮޑިޓް
ރިޕޯޓް
ނެރުއްވާފައި.
އެއިން
އެއްވެސް
ދަންނަވާލާނަން .އަޅުގަނޑުގެ ނަޒަރުގައި އަޅުގަނޑު މިކަން ދެކޭގޮތް .ރިޕޯޓަކާ ގުޅޭގޮތުން ފިޔަވަޅެއް އެޅިފައެއްނުވޭ .ސަރުކާރުންވަނީ މި އަޅުގަނޑުމެން މިވަގުތު ޢަމަލު ކުރަމުން މިގެންދާ ޤާނޫނުއަސާސީގެ އެންމެ ރިޕޯޓުތައް ފުލުސް އޮފީހަށް ފޮނުވާފައި .ފުލުސް އޮފީހުން ގެންދަވަނީ، މައިގަނޑު އެއް ސިފައަކީ ،ދިވެހި ދައުލަތުގެ ބާރުތައް ހުންނަން ޖެހޭނީ އެ ރިޕޯޓުތަކުގައިވާ ކަންކަން ބައްލަވަމުން .އަޅުގަނޑު މިއުފެއްދި ވަކިކުރެވިފައޭ .ވެރިކަން ކުރުމުގެ ބާރާއި ،ޝަރީޢަތް ހިންގުމުގެ ބާރާއި ،ކޮމިޝަނަކީ ،މި ރިޕޯޓުތަކަށް ފުލުސް އޮފީހުން ހިންގަވަންޖެހޭ އަދި އަދި ޤާނޫނު ހެދުމުގެ ބާރު ،މި ތިން ބާރަކީ ،އެކުވެ މަސްހުނިވެފައިވާ ވެރިކަން ހިންގާ ބާރުގެ އެކިއެކި މުއައްސަސާތަކުން މި ރިޕޯޓުތަކަށް ބާރަކަށް ވެގެން ނުވާނެއޭ .އެއީ ވަކިވެފައިވާ ބާރުތަކަކަށް ވާންޖެހޭނީ .
ބާރުދިނުމަށްޓަކައި ހިންގަންޖެހޭ ކަންކަމުގައި އެހީތެރިވެދިނުމަށް އުފެއްދި ކޮމިޝަނެއް .
ޤާނޫނު އަސާސީގައި މި ސިފަ އެކުލަވާ ލުމަށްފަހުގައި ،ހަމަ އެއާ ވިދިގެން ދެން އެކުލަވާ ލާފައިވާ އަނެއް ފަށަލައަކީ ،މުސްތަޤިއްލު ހަމަ މިހެން މިކަން ވާއިރުގައި ،ޤާނޫނު އަސާސީގެ އަނެއް މުހިންމު މުއައްސަސާތަކެއް އުފެއްދުން .އެގޮތުން ،މި އަސާސްގައި ހަތަރު ސިފައަކީ ،ސިޔާސީ ޕާޓީތައް ތަރައްޤީ ކުރުމާއި ކުރިއެރުވުން .ސިޔާސީ މުއައްސަސާއެއް އުފައްދާފައި އެބަވޭ .އޮޑިޓަރ ޖެނެރަލްގެ އޮފީހާއި ،ޕާޓީތައް ބިނާކުރުން .އަދި އެޕާޓީތައް އެއީ ރަނގަޅު ވާދަވެރި ޕާޓީތަކަކަށް ޕްރޮސެކިއުޓަރ ޖެނެރަލްގެ އޮފީހާއި ،ހިއުމަން ރައިޓްސް ކޮމިޝަނާއި ހެދުމަށް މަސައްކަތް ކުރުން .ރަނގަޅު ،ވަރުގަދަ ،ވާދަވެރި ސިޔާސީ އަދި
އެންޓި-ކޮރަޕްޝަން
ބޯޑު.
މި
މުއައްސަސާތަކުގެ
ބޭނުމަކީ ،ޕާޓީއެއް ބޭއްވުން ،އޮތުން އެއީ ،ޤާނޫނުއަސާސީ ލާޒިމް ކުރާ ނުވަތަ
އަޅުގަނޑަށް ފެންނަ ގޮތުގައި ،ކުރީގައި ދެންނެވި ބާރުތައް ވަކިވަކިން ބާރުއަޅާ ވަރަށް މުހިންމު ސިފައެއް .ސާފުބަހުން ދަންނަވާނަމަ ،މިދަންނަވާ އެބާރުތަކުގެ އެތެރޭގައި ހިނގާ ކަންކަން ހަމަ މަގުގައި ބެހެއްޓުމަށް ވާހަކައަކީ އޮޑިޓަރ ޖެނެރަލްގެ ރިޕޯޓުގައި ،ވާދަވެރި ސިޔާސީ ޕާޓީއެއްގެ ބާރުއެޅުން .އެންޓި-ކޮރަޕްޝަން ބޯޑުން ބައްލަވާނެ ،ތިންބާރުގެ ތެރޭގައި ލީޑަރެއް ނުވަތަ ވާދަވެރި ސިޔާސީ ޕާޓީއެއްގެ އިސް ޙަރަކާތް ތެރިއެއް ހިނގާ ކޮރަޕްޝަންގެ މައްސަލަތައްވެސް .އޮޑިޓަރ ޖެނެރަލް އޮޑިޓް ޝާމިލުވާ ގޮތަށް ،ތުހުމަތު ކުރެވޭ ގޮތަށް ވާހަކައެއް ލިޔެފައި އޮތީމާ، ކުރައްވާނެ ،ތިންބާރުގެ ތެރޭގައި ހިނގާ ކަންކަންވެސް .އަދި ހިއުމަން އެކަން ބަލައި ތަޙުޤީޤު ކުރުމުގެ ތެރޭގައި ،ވާދަވެރި ސިޔާސީ ޕާޓީއަކަށް ރައިޓްސް ކޮމިޝަންވެސް އަދި ޕްރޮސެކިއުޓަރ ޖެނެރަލް ޕްރޮސެކިއުޓް ހުރަސް އެޅިދާނ ބާވައޭ؟ އެ ޕާޓީ ބިނާވުމުގައި އަޅުގަނޑުމެންނަށް ކުރުން ނުވަތަ ދަޢުވާ އުފުލުމުގައި ،ތިންބާރާ ގުޅޭ ކަންކަމުގައިވެސް އެފަދަ ޕާޓީތައް ބިނާވުމަށް ދަތިކުރަނީ ކަމަށް ބެލެވޭ ކަމެއް ކުރަނީ ކަމަށް ދަޢުވާ އުފުއްލަވަމުން ގެންދަވާނެ .
ވެދާނެބާއޭ؟ އެއްއަތުން މިއޮތީ ބާރުތައް ވަކިވަކިކުރުން .މުސްތަޤިއްލު 56
މުއައްސަސާތައް ދެމެހެއްޓުން .އަނެއް އަތުން މިއޮތީ ސިޔާސީ ޕާޓީ ފުރިހަމަ ތަރާދު ،ބެލެންސް ނުހޯދިދާނެ .އަޅުގަނޑުމެން ބަލަން މިޖެހެނީ، ސިޔާސީ ޕާޓީވެސް ވާދަވެރި ސިޔާސީ ޕާޓީއަށްވެސް ގެއްލުން ނުވާ އަދި
ބިނާކުރުން.
ޖުމްހޫރިއްޔަތު ބިނާ ކުރުމުގައިވެސް ގެއްލުން ނުވާ ،ހުރަސް ނޭޅޭ މަގެއް ސިޔާސީ ޕާޓީއެއްގެ ލީޑަރެއް މިއުފެދެނީ ވަރަށްގިނަ ދުވަހުން .އަޅުގަނޑު ހޯދައި ،އެ މެދު މަގުން ހިނގަން .އަޅުގަނޑުމެން ގަބޫލު މިކުރަނީ، ހަމަ ފުރިހަމައަށް ގަބޫލުކުރަން .އެފަދަ ލީޑަރުންނެއް ފަސޭހައަކުން ވާދަވެރި ސިޔާސީ ޕާޓީތައް ބިނާ ކުރުމުގައި ،އެ ޕާޓީތަކުގެ ވެރިންނަކީ ނުވެސް އުފެއްދޭނެ .އަދި އެއީކީއެއް އެއްދުވަހަކުން ދެ ދުވަހަކުން ،ސާފު ސާދާ ބަޔަކަށް ވާންޖެހެއޭ .އެހެން ނޫނިއްޔާ ،އެ ޕާޓީތަކަށް ސަރުކާރު އެއް އަހަރަކުން ދެއަހަރަކުން ވާކަމެއްވެސް ނޫން .އެހެންނަމަވެސް ،ޖަވާބުދާރީ ކުރުވުން އެއީ ވަރަށް އުނދަގޫ ކަމަކަށްވާނީ .ކޮމިޝަންގެ އެއް މިހާރު ވާދަވެރި ޕާޓީތަކުގައި އުފެދިފައި އެވާ ލީޑަރުންނަކީ ،މުސްތަޤިއްލު ބޭނުމަކީ މިދެންނެވީ .މިމައްސަލަ ޙައްލު ކުރުމަށް މަސައްކަތް ކުރުން. މުއައްސަސާތައް ދެކޭ ގޮތުގައި ،އެންމެ ފުރިހަމަ ބޭފުޅުން ނުވަތަ ތުހުމަތު ކުރެވޭ ބާވަތުގެ ބޭފުޅުން ކަމަށް ވަނީވިއްޔާ ،ވާދަވެރި ސިޔާސީ ޕާޓީތައް ހަމަ އެއާއެކީގައި ކޮމިޝަންގެ އެހެން ބޭނުމެއް އެބައޮތް .މިއަދުގެ އެބަ ރަނގަޅަށް ބިނާ ކުރެވޭތޯއޭ؟ އެ ޕާޓީތައް އުފެދުމަށް ބިނާވުމަށް އޭރުން ސަރުކާރުގެ ވެރިން ،ކޮރަޕްޝަންގެ ނޭދެވޭ ޢަމަލުގެ ތެރެއަށް ވެއްޓިގެން އެދެވެނީ ރަނގަޅު ޖާގައެއް ބާވައޭ؟ ދަންނަވަން އޮތް ވާހަކައަކީ ،ވާދަވެރި ދިޔުމަށް ހުރަސް އެޅުމަށް ނުވަތަ ވެއްޓުނަ ނުދިނުމަށް ބާރު އެޅުމަށް ޕާޓީއެއްގެ ބޭފުޅެއްގެ މައްޗަށް ކޮރަޕްޝަންގެ ދަޢުވާއެއް ،ނާޖާއިޒު ފައިދާ ކުރެވެން އޮތް ކަމަކީ ،އެބާވަތުގެ ޢަމަލެއްގެ ތެރޭގައި އުޅޭ ބަޔަކާ ގުޅޭ ނެންގެވި ކަމުގެ ދަޢުވާއެއް ކުރީމާ ،ކޮރަޕްޝަން ނައްތާލުމަށް ،ހެޔޮގޮތުގައި ގޮތުން ،މި ސަރުކާރުން ކުޑަވެސް ލުޔެއް ނުދޭނެ ކަމުގެ ފުރިހަމަ ޔަޤީންކަން ވެރިކަން ކުރުމަށް އެބަ ބާރުއެޅޭ .އެހެންނަމަވެސް ،އަނެއްކޮޅުން ވާދަވެރި އެންމެ ބޭފުޅުންނަށް ލިބިފައި އޮތުން .އަޅުގަނޑު ކުޑަކޮށްވެސް ނޭދެން .މި ސިޔާސީ ޕާޓީ އުފެދުމަށް ހުރަސްއެޅޭ ކަމަށް ބައެއް ބޭފުޅުންނަށް ދެކެވޭ .ސަރުކާރުގެ ވަޒީރުން ނަކަށް އަދި އިސް ވެރިންނަށް ކޮރަޕްޝަންގެ އެއްވެސް ތުހުމަތެއް ވާކަށް .އެކަން ހުއްޓުވެން އަންނަނީ ،ކޮރަޕްޝަންގެ ޢަމަލުތައް ހަމަ އަނެއްބައި ބޭފުޅުން މި މައުޟޫޢުގައި ދެކޭގޮތަކީ ،ވާދަވެރި ސިޔާސީ ހިނގާފައިވާ މިންވަރުން ބަލައި ހޯދައިގެން ،އެކަންކަން ހިނގާގޮތްވެސް ޕާޓީތައް ތަރައްޤީ ކުރުމަށްވެސް އެ ޕާޓީތަކުގައި ސާފު ސާދާ ވެރިން އަޅުގަނޑުމެންނަށް އެނގިގެން ،އެކަންކަން ކޮށްފައި ތިއްބެވި ބޭފުޅުންނަށް ޙައްޤު އަދަބު ލިބިގެން .މިކަން ،އަޅުގަނޑު މިދެންނެވި ކަންކަން ހިނގަމުން
ތިބެން ޖެހޭނެއޭ.
ދާނީ ޤާނޫނުގެ ފުރިހަމަ އިމުގެ ތެރޭގައި .އަޅުގަނޑު މިދެންނެވި ކަންކަން މިހާރު ރާއްޖޭގައި އުފެދިފައިމިވާ ވާދަވެރި ޕާޓީތަކުގައި ޒުވާން ކިތަންމެ ހިނގަމުން ދާނީ ޤާނޫނު އަސާސީ ބަޔާންކުރާ އަކުރުން އަކުރަށް .ޢާންމު ބޭފުޅުންނެއް މިވަނީ އިންތިޚާބު ވެފައި .އެ ޒުވާން ބޭފުޅުންނަށް ،ޤާނޫނު ތަކުގެ އުޞޫލާ އެއްގޮތަށް .އަޅުގަނޑު ހިތުން ކޮމިޝަނާ ގުޅޭގޮތުން އެބޭފުޅުންގެ ޒުވާން ކަމުގެ ޖޯޝާ އެކީގައި ،އެޕާޓީ ތަކުގައި އިސްވެ ތަންކޮޅެއް ގިނަ ވާހަކަވެސް ދެކެވިއްޖެ .އެހެންނަމަވެސް ،އެއީ މިވަގުތު ޙަރަކާތްތެރ ވެވޭނޭ މަގެއް އުފައްދައި ދިނުމަކީވެސް ،ހޯދައި ދިނުމަކީވެސް ދެކެވެމުން އަންނަ ބޮޑު ވާހަކައަކަށް
ވާތީވެ ،އެވާހަކައިގެ މައްޗަށް
ބައެއް ބޭފުޅުންގެ ނަޒަރުގައި ސިޔާސީ ޕާޓީ ތަރައްޤީ ކުރުމަށް މިވަގުތު ނުވަތަ އެ މައުޟޫޢުގައި އެއްޗެއް ބުނެލުން އެއީ ނެތް ކަމެއްގެ ގޮތުގައި އަޅުގަނޑު މިދުށީ.
ކުރަން ޖެހިފައިވާ ކަމެއް.
އެއްވެސް ޙާލެއްގައި ސަރުކާރަކުން ކުޑަކޮށްވެސް ބޭނުމެއް ނޫން ،ޒާތީ ހަމައެހެންމެ މިހާރު މިވަނީ ،މި ޤާނޫނުއަސާސީގެ ދަށުން މިހާރު ޢަމަލު ގޮތަކަށް އެއްވެސް ކަމެއް ދެކިގެން ،އެކަންކަމުގެ މައްސަލަތައް ބަލައި ކުރަމުންމިދާ އަޅުގަނޑުމެންނަށް ފާހަގަވެފައި އޮތް ޤާނޫނުއަސާސީގެ ނުވަތަ ތަޙުޤީޤު ތަކެއްކޮށް ،ބައެއްގެ މައްޗަށް ތުހުމަތު ކޮށް ހެދުމަކީ ،ދަށުން ،އިޞްލާޙު ކުރެވުނު ޤާނޫނު އަސާސީގެ ދަށުން އިންތިޚާބު ވެފައިވާ މި ސަރުކާރުގެ ކުޑަވެސް ބޭނުމެއް ނޫން .އަޅުގަނޑުމެންގެ ބޭނުމަކީ ،ފުރަތަމަ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިސް މިހާރު މިވަނީ ހުވާކޮށްފައި .އެމަޖިލީހުގެ ޤާނޫނީ ދައުލަތެއް ހިންގުން .އަޅުގަނޑު މެންގެ ބޭނުމަކީ ،ޑިމޮކްރަސީއަށް ޖަލްސާތައް މިހާރު މިވަނީ ފެށިފައި .އެމަޖިލީހަށް މިހާތަނަށް ހުށަހެޅިފައިވާ މަގުފަހިވާ އުޞޫލުން ރާއްޖޭގެ ކަންކަން ކުރިއަރުވަމުން ގެންދިއުން .މައްސަލަ ތަކާއި ބިލްތަކަށް ބަލާއިރު ،ހުށަހެޅިފައިވާ ދެބިލަކީވެސް މިދެންނެވި މައްސަލަތައް އެއީ ،އެއް އަތުން ބާރުތައް ވަކި
ކުރުމުގެ ސަރުކާރު ހިންގުމާ ގުޅޭގޮތުން މަޖިލީހުން ބާރު ފޯރުއްވުމަށް މަސައްކަތް
ފަލްސަފާ .ނުވަތަ ޕްލޭޓޯގެ ރިޕަބްލިކްގެ ފަލްސަފާ ނެރި ،އެ ރިޕަބްލިކް ކުރެއްވުމަށް ނުވަތަ މަޖިލީހުގެ ދައުރެއް ،އެ ސަރުކާރު ހިންގުމަށް ޤާއިމުކޮށް ،އެ ޖުމްހޫރިއްޔަތު ޤާއިމުކޮށް ،އެޖުމްހޫރިއްޔަތު ބިނާ ކުރަމުން ގެނައުމަށް މަގު ފަހިކުރާނެ ދެބިލެއް .އަޅުގަނޑު ދަންނަވާ ވާހަކައަކީ ،މި ދާއިރުގައި ،އަނެއް އަތުން މި ޤާނޫނު އަސާސީ ހަމަ ބަޔާންކުރާ ބަރުލަމާނީ ޤާނޫނު އަސާސީއަކީ ބާރުތައް ވަކިވަކި ކުރެވިފައިވާ ޤާނޫނު އަސާސީއެކޭ. ސިފަ .ޕާލަމެންޓްރީ އުޞޫލު އެއީ ސިޔާސީ ޕާޓީ ބިނާކުރުން .އެކަމަށް މިއީ ،ބަރްލަމާނީ އުޞޫލެއް ނޫނޭ .މިއީ ޖުމްހޫރިއްޔަތެކޭ .މިއީ ،ޕްލޭޓޯގެ ހުރަސްއެޅޭ ކަމަށް ވަނީވިއްޔާ، 57
އަޅުގަނޑުމެންނަށް މީގެ ރަނގަޅު ނަމޫނާގައި ހިންގޭ ޖުމްހޫރިއްޔަތެކޭ .އެހެންވީމާ ،ޤާނޫނު ހަދާ ފަރާތުން
ވެރިކަން ހިންގާ ފަރާތުގެ ބާރުތަކުގެ ތެރެއަށް ވަދެގަންނަން އުޅުއްވުމަކީ ގެނެވިފައިވާ ރާއްޖޭގެ އެކިއެކި ރަށްރަށުގެ ފަތްކޮޅުތައް .އަޅުގަނޑަށް ބުއްދިވެރި ކަމަކަށް އަދި ނުވެދާނެ.
ފާހަގަވަނީ ،ފުރަތަމަ 1959ގައި އެމަސައްކަތް ފެށިފައި އެބައޮތް .ދެން 1962ގައި އެމަސައްކަތް އަދި ވަކިން ބާރަށް ގެންދެވިފައި އެބައޮތް.
އަޅުގަނޑުވެސް ގަބޫލުކުރަން .މިއަދާ ހަމައަށް އައި އިރުގައި މިފަތްކޮޅުތައް ގެނެވުނީ މާލެއަށް .މިފަތްކޮޅު ތަކުގައި ލިޔެވިފައި ހުންނަނީ ވެރިކަން ހިނގާ ފަރާތް ،މި ރާއްޖޭގައި މިވަނީ ވަރަށް ބާރުގަދަކޮށް .އަދި އެކިއެކި ރަށްރަށުގެ މުއްސަނދިކަން .މިސްކިތް ތަކުގައި ގިނަ ފަހަރަށް ޤާނޫނުހަދާ ފަރާތްވަނީ ވަރަށް ބާރު ކުޑަކޮށް .އެހެންވީމާ ،މިވަގުތު ބޮޑު ފަތްކޮޅުތައް ބެހެއްޓިފައި ހުންނާނީ .އޭގައި ލިޔެވިފައި އޮންނާނީ ،އެ ބާރެއް ޤާނޫނުހަދާ ފަރާތަށް އޮތުމަކީވެސް ބުއްދިވެރި ކަމެއް ކަމަށް މިސްކިތަކަށް ބޯގައަކަށް ނުވަތަ ވަޤްފަކަށް މިލްކު ވެފައިވާ މުދަލާއި ވެދާނެ .އެގޮތުން ،ޤާނޫނު ހަދާ ފަރާތަށް ބޭނުން ވެދާނެ ،ބައެއް ބައެއް ތަކެތީގެ ވާހަކަ ނުވަތަ އެވެނި މީހަކަށް ،މިވެނި މީހަކަށް މިލްކު ވެފައިވާ މަގާމު ތަކަށް ޢައްޔަން ކުރާ ބޭފުޅުންނަކީ ،އެބޭފުޅުންގެ ރުހުން ލިބިގެން މުދަލާއި ތަކެތީގެ ވާހަކަ .ކުރުގޮތަކަށް ދަންނަވަނީނަމަ ،މިފަތްކޮޅު ޢައްޔަން ކުރާ ބޭފުޅުންނަށްވާން .އެހެންނަމަވެސް ،ޤާނޫނުއަސާސީގައި ތަކުގައިވަނީ ދިވެހި ރާއްޖޭގެ ބިން .ދިވެހިރާއްޖޭގެ ކަނޑު .ދިވެހިރާއްޖޭގެ މިކަން ހިންގަން ލަފާ ނުވަތަ ކަނޑައަޅާފައިވާ މިންވަރެއް އެބަވޭ .އެއީ ،ފަޅު .ދިވެހިރާއްޖޭގެ ފަރު .ދިވެހިރާއްޖޭގެ ގަސްކަރަ .ދިވެހިރާއްޖެ ބޭނުން ވަޒީރުން ޢައްޔަން ކުރުމުގައި ،މަޖިލީހުގެ ރުހުން ހޯދުން .އޭގެ ދުރަށް ކުރާނެގޮތް .އެ ބޭނުންކުރާ ގޮތުގެ ތަފްޞީލުތައް މާލެ ގެނެވިފައިވަނީ 1962 އޭގެ ފުޅާކޮށް އެކަން ކުރުމަކީ ،އަޅުގަނޑަށް ފެންނަ ފެނުމުގައި އަދި ގައި .އަޅުގަނޑު މިއުންމީދު ކުރަނީ ،މި ފަތްކޮޅުތައް އަލުން އަނބުރާ މާ ބުއްދިވެރި ކަމަކަށް ނުވެދާނެ .އަޅުގަނޑު ހަމަ ،ހާމަ މިކޮށްލީ ،ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރައްޔިތުންނަށް ރައްދު ކުރުމަށް .ރަށްތަކަށް ،މިސްކިތްތަކަށް އަޅުގަނޑު މިވާހަކަ މިދަންނަވާލީ ،ފުރަތަމަ ކަމަކަށް އަޅުގަނޑު އެފަތްކޮޅުތައް އަލުން އަނބުރާ ފޮނުވުމަށް .އުންމީދަކީ އެއީ .އެހެން ދެކޭގޮތުގައި ،އަޅުގަނޑަކަށް މި ސަރުކާރު ހިންގާކަށް އުނދަގުލެއް ނަމަވެސް ،މި ފަތްކޮޅ ުތަކަކީ ރާއްޖޭގެ ތަރިކަ .ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޚަޒާނާ. ނުވާނެ ،އަޅުގަނޑަށް އެއްވެސް ބޭފުޅެއް ޢައްޔަން ކުރުމުގައި މާބޮޑު އެ އެއްޗެތި މިހާރުވެސް ހުރީ ވަރަށް ބޮޑަށް ބާވެފައި .މަރާމާތު ކުރެވެމުން ޖާގަތަކެއް ނެތް ނަމަވެސް .ބޭފުޅުންނެއް ނޫން މީގައި މުހިންމީކީ .މީގައި މިދަނީ .އެ އެއްޗެހި ގިނަ ދުވަހަށް ރައްކާކުރުން އެއީ އަޅުގަނޑުމެންނަށް މުހިންމީ އަޅުގަނޑުމެން ކަންކަންކުރާ އުޞޫލާއި ހަމަތައް .ކޮންމެ ބޭފުޅަކު މަޖުބޫރު ކަމެއް .އެ ރައްކާ ކުރާއިރު ވަކިގޮތަކަށް ރައްކާ ކުރެވެން ކޮންމެ މަގާމެއްގައި ހުންނެވި ކަމުގައިވިޔަސްވެސް ،ހުރިހާ ކަމެއްވެސް ޖެހެނީ .އެހެންވީމާ ،އަޅުގަނޑުމެން އަދި އެބަ ވިސްނަންޖެހޭ ،ސީދާ ހިނގަމުން އަންނަން ޖެހެނީ ވަކި ތަރުތީބަކުން ވަކި އުޞޫލަކުން .އިރާދަ ވަކި ރަށެއްގައި ބަހައްޓާނީ ،އެ ފަތްކޮޅުގެ ސީދާ އަޞްލުތޯ؟ ނުވަތަ ކުރެއްވިއްޔާ ،އެ އުޞޫލުން ކަންކަން ކުރުމަށް އަޅުގަނޑުމެންނަށް އަޞްލާ އެއްގޮތް ނަކަލެއްތޯ؟ ކޮންމެ ގޮތެއްވިޔަސްވެސް މި ފަތްކޮޅުތައް ވާގިލިބޭނެ .އިރާދަ ކުރެއްވިއްޔާ ،އަޅުގަނޑުމެންނަށް މިމަގަށް ކަންކަން ދެން ފެންނާނެ އިރާދަ ކުރެއްވިއްޔާ .އަޅުގަނޑުމެން ރާއްޖޭގެ ވަރަށްބޮޑު ހިމުން ކުރަމުން ގެންދެވޭނެ.
ތާރީޚެއް ،ތަރިކައެއް އަޅުގަނޑުމެންނަށް އިރާދަ ކުރެއްވިއްޔާ އޮޅުން ފިލައިގެން ދާނެ.
މިވާހަކަކޮޅު ތަކަކީ ،ހަމައެކަނި ވަކި ބާވަތެއްގެ ވާހަކަ ތަކަކަށް ވުމަކަށް ނުޖެހޭ .އަޅުގަނޑު ހުކުރު ދުވަހު ރާއްޖޭގެ ލޮބުވެތި ރައްޔިތުންނާ އަޅުގަނޑުމެން ދިރި އުޅެމުން އަޅުގަނޑުމެންގެ ދުވަސްތައް މިހެން ހޭދަ ބައްދަލުކޮށް ،އެއިރެއްގައި އަޅުގަނޑު މިއަދު މިއިންނަ އިރުގައި ،ކުރަމުން ގެންދާއިރުގައި ،އަޅުގަނޑުމެން މިތިބެނީ ،އަޅުގަނޑު ދަންނަވާނީ އަޅުގަނޑުގެ ހިތުގެ ތެރޭގައިވާ ޝުޢޫރުތައް ،ސުވާލުތައް ތިޔަ ބޭފުޅުންނާ ވަގުތުގެ އަޖަލުގައި ޖެހިފައޭ .މިއަދު އެކަންޏޭ އަޅުގަނޑުމެންނަށް އެކީގައި ޙިއްޞާ ކޮށްލުން ޙަޤީޤަތުގައި މި ހުކުރު ދުވަހުގެ ހެނދުނުގެ މިފެންނަނީ .އަޅުގަނޑުމެން އެބަ ޖެހެއޭ ބަލައިލަން ތަންކޮޅެއް ބޮޑު ވަގުތު ކޮޅުގެ ބޭނުމަކީ.
މަންޒަރެއް .މިއަދު ނޫން އިރެއް .މިއަދު މިވާ ކަންތައް ،މީގެ އަހަރު ތަކެއް ކުރިއަށް ގޮސްފައި ،ދެން މިއަދާ ދިމާއަށް ބަލާލީމާ ދެން މިއަދު
އަޅުގަނޑު ރައީސް އޮފީހަށް މަސައްކަތް ކުރަން ނުކުތް ދުވަހާ ވިދިގެން އޮންނާނީ ކިހިނެއްބާވައޭ؟ އެއީ ،އަޅުގަނޑުމެން އަބަދުވެސް އަހަން ޖެހޭނެ އައި ދެތިން ދުވަހުގެ ތެރޭގައި ،އެއޮފީހުގެ ބައެއް ލިޔުންތަކުގެ ސުވާލެއް .މިއަދު ނިންމާ ކަންކަން އަޅުގަނޑުމެން ނިންމައިގެން ނުވާނެ، ތެރެއިން އަޅުގަނޑަށް ފެނުނު ވަރަށް ބައިވަރު ލިޔުންތަކެއް .ވަރަށް ހަމައެކަނި މިހިނދުގެ އަޖަލުގައި މިވަގުތުގެ އަޖަލުގައި ޖެހިގެނެއް. ޒަމާން ވެފައިވާ ލިޔުން ތަކެއް .އެލިޔުންތައް ހުރީ ވަރަށް ބޮޑަށް ހަލާކު ވެފައި .ގާތްގަނޑަކަށް ނެތިދާ ހިސާބަށް ގޮސްފައި .އެހެންވީމާ ،ލިޔުން ،އަދި އެނގި ވަޑައިގަންނަވާނެ ،މިއަދަކީ ދުނިޔޭގެ ތިމާވެށީގެ ދުވަސް. ކަރުދާސް ރެސްޓޯ ކުރާ މަރާމާތުކުރާ ބައެއްގެ އެހީތެރިކަމާއެކީގައި ،އަދި ހަމަ މިހަފްތާގެ ތެރޭގައި އަޅުގަނޑުމެންނާ ބައްދަލުކުރާނެ ،ދުނިޔޭގެ މިދެންނެވި ލިޔުންތަކުގެ ބައެއް ލިޔުން އަޅުގަނޑުމެން މިދަނީ މަރާމާތު ކަނޑުތަކުގެ ދުވަސް .މި ދެދުވަހަކީވެސް އަޅުގަނޑުމެން ރާއްޖެއަށް ކުރަމުން .އެލިޔުން ތަކުގައިވަނީ ރާއްޖޭގެ އެކިއެކި ކަންކޮޅު ތަކުން މާލެ ވަރަށް މުހިންމު ދެދުވަސް .ސަރުކާރުން އެބަ ނިންމަވާ ،ދެދުވަހާ ގުޅޭ 58
ބައެއް ޕްރޮގްރާމްތައް .ކަނޑުތަކުގެ ދުވަސް ނިންމާއިރުގައި ،އަޅުގަނޑުމެންނަށް ހަމަ އަޅުގަނޑު ދެންމެ މިދެންނެވި ފަތްކޮޅުތަކުގެ ވާހަކައާ ވަރަށް ބޮޑަށް ގުޅޭތަން ފެނޭ .މިއިން ކޮންމެ ފަތްކޮޅެއްގައި ،ވަޤްފު ކޮށްފައި ނުވަތަ ބޯގަ އަކަށް ދީފައި މިހުންނަނީ ރަށްރަށާއި ފަޅުފަޅާއި، ބައެއް ފަހަރަށް ކަނޑުވެސް .މިސާލަކަށް ،މިވެނި ރަށަކަށޭ އޮންނާނީ ،މިވެނި ފަރަކުއްސުރެ ފެށިގެން ގޮސް އެވެނި ފަރަކާ ހަމައަށް .މިވެނި ފަޅަކާ .އަދި މިވެނި މިވެނި އެވެނި ތަނެއް .ރާއްޖޭގެ ކަނޑުތައް ،ވަރަށް ޒަމާނުއްސުރެ ފަށައިގެން މިވަނީ ބޭނުން ކުރާނެ ގޮތް ކަނޑައެޅިފައި. ނިމިފައި .އެއޮތް ގޮތަށް ކަނޑުތައް ބޭނުން ކުރަމުން ޒަމާނުއްސުރެ ފަށައިގެން ،ފަޅުތައް ބޭނުން ކުރަމުން ޒަމާނުއްސުރެ ފަށައިގެން އަދި ރަށްތައްވެސް ޒަމާނުއްސުރެ ފަށައިގެން ބޭނުން ކުރެވެމުން މިއަންނަނީ .އަޅުގަނޑުމެން ޒަމާނާ ގުޅޭގޮތުން އެއިރަކަށް ބޭނުންވާ ބަދަލު މިބޭނުން ކުރުމުގައި އެބަ ކަނޑައަޅަން .ކަނޑުތައް ބެލެހެއްޓުމާއި ،ފަރުތައް ބެލެހެއްޓުމާއި ،ތިމާވެށި ޙިމާޔަތް ކުރުމަކީ ،އަޅުގަނޑުމެންގެ ވާޖިބެއް .މިއީ އަޅުގަނޑުމެންގެ ތަރިކައެއް .އަޅުގަނޑުމެންގެ ދަރިންނަށް ،ދަރިންގެ ދަރިންނަށް ،މި މުއްސަނދިކަން ،މި ކަނޑުތަކުގެ މުއްސަނދިކަން މި ތިމާވެށީގެ މުއްސަނދިކަން ރައްދު ކޮށްދިނުމަކީ ،މިއަދުގެ ދިވެހިންނަށް ހަމަ ކޮންމެހެން ކުރަންޖެހޭ ކަމެއް .އިރާދަ ކުރެއްވިއްޔާ ،އަޅުގަނޑު ޔަޤީންކަން އަރުވަން އެންމެ ރައްޔިތުންނަށް ،މި ސަރުކާރު މިއިން ކަމެއްގައި ކުޑަކޮށްވެސް ފަހަތަކަށް ނުޖެހޭނަން .އަޅުގަނޑުމެން އިރާދަ ކުރެއްވިއްޔާ ،މި ރާއްޖޭގެ މުއްސަނދިކަން އަންނަން އޮތް ޖީލުތަކަށް ރައްދު ކޮށްދޭނަން .އަޅުގަނޑުގެ ދުޢާއަކީ ،އަޅުގަނޑުމެން އެންމެންނަށް ދެދުނިޔޭގެ ބާއްޖަވެރިކަން ލިބުން .އަޅުގަނޑުގެ އުންމީދަކީ ،މާދަމައަކީ އަދި މިއަށްވުރެ މާ ފާގަތި ދުވަހަކަށް ވުން.
59
ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑު ގެ ނަން ބަދަލުވުން
ދިޔަ ރޭޑިޔޯ ސްޓޭޝަން ތަކާ ވާދަ ކުރަން ޖެހުމެވެ .ޙަގީގަތުގައި މިކަމަކާ ދިވެހި ރާއެޖޭގެ އަޑު ކަންބޮޑު ވާކަށް ނުޖެހެއެވެ .އެއީ ދިވެހި
އެމް.އެން.ބީ.ސީ ގެ ދަށަށް ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ހިންގުން ބަދަލުވެގެން
ރާއްޖޭގެ އަޑަކީ ވަރަށް ރަނގަޅަށް ހަމަޖެހި ހިނގަމުން އަންނަ ތަނަކަށް
ދިއުމާއެކު އަންނަމުން ދިޔަ ބޮޑު ބަދަލު ތަކުގެ ތެރޭގައި ދިވެހި
ވީތީއެވެ .ނަމަވެސް އިތުރު އިސްޓޭޝަން ތަކެއް އުފެދުމުން ތަނުގެ
ރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ނަން “ ރާއްޖެ އަޑު” މިނަމަށް ބަދަލު ކުރެއްވި އެވެ.
ފަރާތުން ހުށައަޅަމުން ގެންދާ ޕްރޮގްރާމް ތަކުގެ ފެންވަރު އިހުނަށްވުރެ
ނ ކޯޕަރޭޝަން މޯލްޑިވްސް ބްރޯޑްކާސްޓި ް ( އެމް.ބީ.ސީ ) އުފެދުން ޤާނޫނު އަސާސީގެ ދަށުން އުފައްދަން ޖެހޭ ކުންފުނި ތަކުގެ ތެރެއިން އެއް ކުންފުންޏަކީ މޯލްޑިވްސް ބްރޯޑް ކާސްޓިންގ ކޯޕަރެޝަނެވެ. (އެމް.ބީ.ސީ ).އަލްފާޟިލް މުޙައްމަދު ނަޝީދުގެ ސަރުކާރު އުފެދުމާއެކު
ރަނގަޅު ކޮށް އިހުނަށްވުރެ ބޮޑަށް ޢާއްމު ރައްޔިތުންނާ ގުޅިގެން އެމީހުންވެސް ބައިވެރި ކޮށްގެން ޕްރޮގްރާމްތައް ހިންގާން ފެށުނެވެ.
ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑުގައި ޒުވާން ޖީލެއް އުފެއްދޭތޯ މަސައްކަތް ފެށުން
އުފެއްދެވި އެމް.އެން.ބީ.ސީ .އަކީ ރައީސުލް ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ޤަރާރަކުން
ކޮންމެ ކަމެއްވެސް ތަރައްގީ ކުރަމުން ގެންދެވޭނީ ޒުވާނުންގެ
އުފެއްދެވި ކުންފުންޏެކެވެ .ވުމާއެކު މިކުންފުނީގެ ދަށުން އޭރުގެ ދިވެހި
ވިސްނުމާއި ،ޚިޔާލުވެސް ހިމަނައިގެން އެކުދީންގެ ބައިވެރިވުން
ރާއްޖޭގެ އަޑު ހިންގަ ހިންގައި ތިއްބައި ޤާނޫނު އަސާސީގެ 92ވަނަ
ވެސް ލިބިގެންކަމީ ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑުން ގަބޫލު ކުރަމުން އައި
މާއްދާގައި ބަޔާން ކުރައްވައިފައިވާ ފަދައިން މޯލްޑިވްސް ބްރޯޑްކާސްޓިން
ހަގީގަތެކެވެ .ނަމަވެސް ކޮންމެވެސް ސަބަބުތަކެއް މެދުވެރި ވެގެން
ކޯޕަރޭޝަން (އެމް .ބީ .ސީ ) ގެ ޤާނޫނު 2010 ،ވަނަ އަހަރުގެ
ނަމަވެސް ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ މުޅި ސްޓާފަށް ބަލާއިރު މިފަންނުން
އެޕްރީލް މަހުގެ 6ވި އަންގާރު ދުވަހު އޮތް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ
މަތީތަޢުލީމު ޙާސިލު ކޮށްގެން ތިބި މީހުންނެއް ނެތެވެ .ތަނުގައި ތިބީ
އެއަހަރުގެ 17ވަނަ ޖަލްސާއިން ފާސް ކުރައްވައި 20އެޕްރީލް
މުޅީންވެސް ގިނަ ދުވަސްތަކެއްގެ ތަޖުރިބާއާއެކު މަސައްކަތް ކުރާ
( 2010ބުރާސްފަތި ) ގައި ރައީސުލް ޖުމްހޫރިއްޔާ މި ޤާނޫނު
މުވައްޒަފުން ތަކެކެވެ .އެއީވެސް ތަނަށް ލިބުނު އަގުބޮޑު ތަރިކައެއް
ތަސްދީގު ކުރައްވައިފި އެވެ .ނަމަވެސް އެހިސާބަކުންވެސް އެ ޤާނޫނުގެ
ކަމުގައި ގަބޫލު ކުރަން ޖެހެއެވެ.
ދަށުން އެ ކުންފުނީގެ ދަށަކަށް ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑު ބަދަލެއް ނުވިއެވެ. ދެންވެސް ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑު ހިންގަމުން ގެންދިޔައީ ކުރީންވެސް
މިދެންނެވި މުވައްޒަފުންގެ ތެރެއިން އެއްބަޔަކީ ތަން އުފެދުނީއްސުރެ
ހިނގަމުން އައި ގޮތަށެވެ .ނަމަވެސް މިދުވަސްވަރާ ދިމާކޮށް ރޭޑިޔޯ
މެދުކެނޑުމެއް ނެތި މަސައްކަތް ކުރަމުން ގެންދެވި އިޚުލާސްތެރި އަދި
ބްރޯޑްކާސްޓިންގ ދާއިރާގެ އެންމެ ތަޖުރިބޭކާރު ،އަދި މި ސްޓޭޝަން
ވަފާތެރި މުވައްޒަފުން ތަކެކެވެ .ދެން ތިބީވެސް ދިގު މުއްދަތެއްގައި
ހިންގެވުމާ ޙަވާލުވެވަޑައިގެން ހުންނެވި އަލްފާޟިލް ބަދުރުއް ނަޞީރު
ތަނަށް ޚިދުމަތް ކުރުންމަތީ ދެމި ތިބި މުވައްޒަފުން ތަކެކެވެ .މި ހުރިހައި
އިސްތިޢުފާ ދެއްވައިފި އެވެ .އޭނާގެ މި ވަކިވެވަޑައިގަތުން ވީ
އެންމެންވެސް މަސައްކަތް ކުރަމުން ގެންދިޔައީ އެއް ޢާއިލާއެއްގެ
އިސްޓޭޝަނަށް ލިބުނު ވަރަށް ބޮޑު ގެއްލުމަކަށެވެ.
ގޮތުގައި ވަރަށްވެސް އެކުވެރި ކަމާއި ،ވަފާތެރި ކަމާ އެކީގައެވެ.
އެމް.އެން.ބީ.ސީ ގެ ދަށުން ރޭޑިޔޯ އިސްޓޭޝަން ހިންގަން ދިމާވުމުން
މިދެންނެވި ގޮތަށް މަސައްކަތް ކޮށްކޮށް ތިއްބައި އައު ސަރުކާރެއް
ކުރިމަތިވި އެންމެ ބޮޑު މައްސަލަ އަކަށްވީ ކޮމާޝަލް އިސްޓޭޝަނެއްގެ
އައުމާ ،މުޅި ސަރުކާރުގައި ތިބި މުވައްޒަފުން މަދު ކުރުމުގެ
ގޮތަށް ،ތަނަށް އާމްދަނީ ވަންނާނެ ގޮތްގޮތަށް ބަލައިގެން ތަނުގެ ހުރިހައި
ސިޔާސަތުގެ ދަށުން ހަމަޖައްސަވަމުން ގެންދެވި ގެންދެވުމަކާވެސް
ކަމެއްވެސް ރާވަން ޖެހުމެވެ.
ގުޅިގެން ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ވަރަށް ގިނަ ސީނިއަރ މުވައްޒަފުން ތަކެއް ގެއްލިގެން ދިޔަކަމީ މި އިސްޓޭޝަނަށް ލިބުނު ވަރަށް ބޮޑު އުނި
ޢާއްމު ފަރާތްތަކުގެ ،ރޭޑި ޯޔ އިސްޓޭޝަންތަކާ ވާދަ ކުރާން ޖެހުން
ޙަރަކާތްތެރި ވާން ފަށައިފިއެވެ .އެހައި ތަނަށް އަޑުގައި ޚިދުމަތް ކުރާތާ
ކުރިން މިދެންނެވި ދުވަސްވަރު ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑަށް ދެން ދިމާވި
ގިނަ ދުވަސްވީ މުވައްޒަފުން ތިބީ އެކިއެކި ސެކްޝަންތައް ހިންގާ
އަނެއް މައްސަލައަކީ ރާއްޖޭގައި އަމިއްލަ ފަރާތް ތަކުން ހުޅުވަމުން
ކަމެކެވެ .ނަމަވެސް މިކަމާ ކުރިމަތި ލާން ޖެހުނުއިރު ޒުވާން ކުދީން ތަކެއް އިސްޓޭޝަނުގެ ޕްރޮގްރާމް ތައް އުފެއްދުމުގެ މަސްކަތުގައި
އިސްމީހުންގެ ގޮތުގައެވެ. 60
މޯލްޑިވްސް ބްރޯޑްކާސްޓިންގ ކޯޕަރޭޝަންގެ ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑަށް 50އަހަރު ފުރުން ދަށަށް “ ރާއްޖެ އަ ުޑ ” ބަދަލު ވުމާއި ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑަށް 50އަހަރު ފުރެން ކައިރި ވުމާއެކު މި މުނާސަބާ ކުލަގަދަ ގޮތެއްގައި ފާހަގަ ކުރުމުގެ ވާހަކަ އެންމެ ފުރަތަމަ ރޭޑިޔޯ އިސްޓޭޝަން ެގ ނަން އަނެއްކާވެސް ދެކެވުނީ އެމް.އެން.ބީ.ސީ ގެ ދަށުން ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑު ހިނގަމުން ބަދަލުވުން. ދިޔަ ދުވަސްވަރު އެވެ .ނަމަވެސް އޭރު އެކަމަށް މާބޮޑު ތަރުހީބެއް 2010ވަނަ އަހަރު ރައީސުލް ޖުމްހޫރިއްޔާ ތަސްދީޤް ކުރެއްވި
ސަރުކާރުން ލިބޭގޮތެއް ނުވިއެވެ .އެހެން އޮތްވައި ސަރުކާރު ބަދަލުވެ،
ޤާނޫނުގެ ދަށުން އެމް.ބީ.ސީ އަށް މަސައްކަތް ކުރެވޭނޭ ފުރުސަތު
އެމް.ބީ.ސީ ގެ ދަށަށް ދިވެހި ރާއްޖޭގެ ހިންގުން ބަދަލު ވުމާއެކު
ލިބުނީ 7ފެބުރުއަރީ 2012ގައި އޭރުގެ ރައީސް މުޙައްމަދު ނަޝީދު
އަނެއްކާވެސް އަހަރީ ދުވަސް ފާހަގަ ކުރުމުގެ ވާހަކަ ދެކެވުނެވެ.
އަމިއްލަފުޅަށް އިސްތިއުފާ ދެއްވުމާ ގުޅިގެން ސަރުކާރު ބަދަލު ވުމާ
މިފަހަރު ކުންފުނީގެ ބޯޑުގެ ފަރާތުން ނިންމެވީ ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑަށް
ގުޅިގެންނެވެ 2012 .ވަނަ އަހަރުގެ ފެބުރުއަރީ މަހުގެ 7ވަނަ ދުވަހުގެ
50އަހަރު ފުރުން ރަނގަޅު ފެންވަރެއްގައި ބޭއްވުމަށާއި ،ރާއްޖެ
ވަރަށް ހެނދުނާ ސަރުކާރު ބަދަލުވު މާއެކު ޤާނޫނު އަސާސީގައިވާ
ތެރޭގެ ތިން އަތޮޅަކުން ތިން ރަށެއްގައާއި މާލޭގައި އެ މުނާސަބާ
ގޮތުން ދެން ރައީސުލް ޖުމްހޫރިއްޔާ ކަމުގެ މަގާމާ ޙަވާލުވެވަޑައިގަތީ
ފާހަގަ ކުރާށެވެ.
އަލްފާޟިލް މުޙައްމަދު ނަޝީދު ސަރުކާރުގެ ނާއިބު ރައީސް ޑޮކްޓަރ މުޙައްމަދު ވަޙީދު ޙަސަން އެވެ.
އެމް.ބީ.ސީގެ ބޯޑުން މި ނިންމެވި ނިންމެވުމާ ގުޅިގެން ރަން ޔޫބީލް ފާހަގަ ކުރުމުގެ ކަންތައްތައް ހިންގައި ބަލަހައްޓާނޭ ކޮމެޓީއެއް އެކުލަވައި
ޢެމަނިކުފާނު ރައީސްކަމާ ހަވާލުވެވަޑައި ގަތުމަށްފަހު އެންމެ ފުރަތަމަ
ލެވުނެވެ .އެ ކޮމެޓީގައި ހިމެނި ވަޑައިގަންނަވަނީ 17މެންބަރުންނެވެ.
އެޅުއްވި ފިޔަވަޅު ތަކުގެ ތެރޭގައި އެމް.އެން.ބީ.ސީ ގެ ދަށުން އޭރު
އެއީ ފުރަތަމަ ހޮއްވެވި 10ބޭފުންނާއި ،ފަހުން ކޮމެޓީއަށް އިތުރު
ހިނގަމުން ދިޔަ ރާއްޖެ އަޑާއި ޓީވީ އެމް.ބީ.ސީ ގެ ދަށަށް ބަދަލު
ކުރެވުނު 7ބޭފުޅުންނާ އެކުއެވެ .ތިރީގައި އެ ބޭފުންގެ ނަންފުޅުތައް
ކުރެއްވި އެވެ .އަދި އިހަށްވެސް އޮތް ގޮތަށް ރާއްޖެ އަޑުގެ ނަން “
ބަޔާންކޮށްފައި ވާނެއެވެ .އަދި ރަންޔޫބީލްގެ ޙަރަކާތްތައް ބާއްވާނޭ ތިން
ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑު” މި ނަމަށް ބަދަލު ކުރެއްވިއެވެ .އެމް.ބީ.ސީ އާ
އަތޮޅަކާއި ރަށްރަށްވެސް ކަނޑައެޅުއްވި އެވެ .އެގޮތުން ކަނޑައެޅުނީ
ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ހިންގުން ޙަވާލުވެ ވަޑައިގެންނެވި އިރު އެމް.
މާލެ އަތޮޅު ހުރައާއި ،ނ.އަތޮޅު ހޮޅުދުއާއީ ،ފ .އަތޮޅު ނިލަންދޫއެވެ.
ބީ.ސީ ގެ ޗެއަރމަނަކީ އަލްފާޟިލް އިބުރާހީމް ޢުމަރު މަނިކެވެ.
ރަންޔޫބީލްގެ ޙަރަކާތްތައް ފެށުމުގެ ގޮތުން އެންމެ ފުރަތަމަ މާލޭގައި
މެނެޖިންގ ޑިރެކްޓަރަކީ އަލްފާޟިލް މުޙައްމަދު ޝަފީގެވެ .އެމް.ބީ.ސީ
ރަސްމީ ޙަފުލާއެއް ބޭއްވުނެވެ .މިޙަފުލާ ބޭއްވުނީ 12ޖުލައި 2012
ގެ ބޯޑު ގައި ދެން ތިއްބެވީ ވައިސް ޗެއަރމަން އަލްފާޟިލް މުޙައްމަދު
ގައެވެ .މިޙަފުލާ އިފުތިތާޙު ކޮށްދެއްވީ ދިވެހި ރާއްޖޭގެ ނާއިބު ރައީސް
ޝަފުރާޒު ޙާފިޒު އާއި ،ޑިރެކްޓަރުންގެ ގޮތުގައި ތިއްބެވި އަލްފާޟިލް
އަންނަބީލް މުޙައްމަދު ވަޙީދުއްދީނެވެ.
ޢަލީ ޝަރީފާއި ،އަލްފާޟިލާ ނަހުލާ ޢަލީ އާއި ،އަލްފާޟިލް ޢަލީ ސަމާނާއި ،އަލްފާޟިލް މުންތަސިރު މުމްތާޒާއި ،އަލްފާޟިލާ ޢާއިޝަތު
ރަންޔޫބީލް ފާހަގަ ކުރުމުގެ ގޮތުން އަތޮޅު ތަކުގައި ބޭއްވުނު އެންމެ
ދިޔާނާ ޠާހިރާއި ،އަލްފާޟިލް ޢަބްދުލް ޙަމީދު ޢަބްދުއްޞަމަދާއި،
ފުރަތަމަ ޙަރަކާތް ބޭއްވުނީ 22ސެޕްޓެމްބަރ 2012ގައި މާލެއަތޮޅު
އަލްފާޟިލް އިޤްބާލް އާދަމެވެ .މީގެ ތެރެއިން ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑުގެ
ހުރާގައެވެ .ހުރާގެ ރައްޔިތުންގެ ފަރާތުން މިކަމަށް ވަރަށް ބޮޑު
ހިންގެވުމާބެހޭ ކަންތައް އެންމެ އިސްކޮށް ބަލަހައްޓަވަނީ މެނެޖިންގ
ތަރުހީބެއް ލިބުނެވެ .ރަށުގެ މުޅިރައްޔިތުންގެ އެއްބާރު ލުމާއެކު
ޑިރެކްޓަރ އަލްފާޟިލް މުޙައްމަދު ޝަފީގެވެ .އެމް.ބީ.ސީ ގެ ދަށުން
ރައްޔިތުން ގުޅިގެން އެދުވަހަށްޓަކައި މުޅިރަށް ޒީނަތްތެރި ކުރިއެވެ.
ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑު ހިންގަން ފެށުމުން އަނެއްކާވެސް ބްރޯޑް ކާސްޓިން
ގިނަ ކުޅިވަރު ތަކަކާއި ތަފާތު މުބާރާތްތައް އިންތިޒާމް ކުރިއެވެ.
އާ ބެހޭ ޤާނޫނުގައި ބުނާ ފަދައިން ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑުވަނީ މިނިވަން
ދިވެހީން ކުރީ ޒަމާނުގައި އެކިއެކި މުނާސަބާތަކާ ގުޅުވައިގެން ކައްކާ
ވެފައެވެ.
އުޅުނު ކޭން ކެއްކުންފަދަ ކަންތައްތައްވެސް އެދުވަހު ފެނިގެން ދިޔައެވެ.
ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑުން ހަދާ ޕްރޮގްރާމް ތަކަކާ ،ކިޔާ ޚަބަރުތަކަކާ
ހުރާގެ ޙަރަކާތް ތަކަށްފަހު ދެން ޔޫބީލް ޙަރަކާތްތައް ބޭއްވުނީ ނ .އަތޮޅު
އަދި ހިންގުމާ ބެހޭ އެއްވެސް ކަމަކާ އެއްވެސް ވަރަކަށް ސަރުކާރަކުން
ހޮޅުދޫގަ އެވެ .އެއީ 24ނޮވެމްބަރ 2012ގައެވެ .ހުރާގެ ރައްޔިތުންނާ
ބެހިވަޑައއެއް ނުގަންނަވައެވެ .އެހެންކަމާއެކު ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑަކީ
އެއްގޮތަށް ނ .އަތޮޅު ހޮޅުދޫން ވެސް ފެނުނީ ވަރަށްވެސް އެކުވެރި
ޕަބްލިކް ބްރޯޑު ކާސްޓަރެއްގެ ގޮތުގައި ހަދައި ތަރައްގީ ކުރަމުން
ޤައުމީ ކަންކަމުގައި ގުޅިގެން ކަންތައްތައް ކޮށް އުޅޭ ރައްޔިތެކެވެ.
ގެންދެވޭތޯ ބެލުމުގެ މަސައްކަތް ވަނީ ފެށިފައެވެ.
ރަންޔޫބީލްގެ ޙަރަކާތް ތައް ބޭއްވޭ ދުވަހަށްޓަކައި އެރަށްވެސް ވަރަށް
61
ބޮޑަށް ތައްޔާރު ކުރިއެވެ .ކުޅިވަރު ތަކުގައި ހުރިހައި ޢުމުރެއްގެ މީހުންވެސް ބައިވެރި ވިއެވެ .ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑުން އެކަމަށް ދިޔަ ޓީމަށް ވަރަށްވެސް ކުލަގަދަ ގޮތެއްގައި މަރުޙަބާ ކިއެވެ .މިރަށުގައިވެސް ވަރަށް ގިނަ ކުޅިވަރު ތަކާއި މުބާރާތްތައް ބޭއްވުނެވެ. ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ރަންޔޫބީލްގެ ޙަރަކާތްތައް އަތޮޅު ތަކުގައި ބާއްވާ ބޭއްވުން ނިންމާލުމުގެ ގޮތުން މި ޙަރަކާތްތައް އެންމެ ފަހުން ބޭއްވުނީ ފ .އަތޮޅު ނިލަންދޫގަ އެވެ .ނިލަންދޫގައި މި ޙަރަކާތްތައް ބޭއްވުނީ ޑިސެމްބަރ މަހުގެ 15ވަނަ ދުވަހު އެވެ .ރޭގަނޑާއި ދުވާލުގެ ގަޑިތަކަށް ބަހައިލައިގެން ވަރަށް ގިނަ ކަންތައް ތަކެއް ބޭއްވުނެވެ. ވަރަށް އާދަޔާ ޚިލާފު ޤައުމީ ރޫޙަކާއެކު ރަށުގެ އެންމެން ކުޅިވަރު ތަކުގައާއި މުބާރާތް ތަކުގައި ބޭއްވުނެވެ .މި ތިން އަތޮޅުންވެސް ފާހަގަ ކުރެވުނު އެއްކަމަކީ މީގެ ކުރިން ބޭއްވިފައި ނުވާކަހަލަ މުބާރާތްތައް
ރަން ޔޫބީލަށް ފުރަތަމަ ހޮވުނު މެމްބަރުން ޚާލިދު އިބްރާހީމް
ފާޠިމަތު ޒީނަތު
މުޙައްމަދު ޒަހީން
ރުޤިއްޔާ ވާފިރު
މުޙައްމަދު ޝާހު
އަލީ ރިޒާ
މުޙައްމަދު ހާޝިމް
މުޙައްމަދު ރަމީޒު
ނަސްރުﷲ އިދުރީސް
މުޙައްމަދު ޖަމީލު
ފަހުން އިތުރު ކުރެވުނު މެމްބަރުން އިސްމާޢީލް މުޙައްމަދު
އިސްމާޢީލް އަސްރަފް
މުޙައްމަދު ނިޔާޒު
ޢާޤިލް ޝަމީމް
މި ތިން އަތޮޅުންވެސް ފެނުނު ކަމެވެ .އަންހެނުންނާއި ފިރިހެނުންގެ ބައިވެރިވުމާ އެކުގައެވެ. މި ތިން އަތޮޅުގެ އިތުރަށް އަޟުޙާ ޢީދާ ދިމާކޮށް މ .އަތޮޅު މުލަކުގައި ޢީދުގެ ދުވަސް ތަކުގެ ތެރޭގައި ވަރަށް ފުރިހަމަ ޕްރޮގްރާމަކަށް އިންސާފު
“ތިޔަބޭފުޅުން ެގ ފާޑުވިދާޅު ވުމަކީ ނގެ ކުރިއެރުމެވެ”. އަޅުގަނޑުމެ ް
ކުރެވުނެވެ .އެރަށުގެ ރައްޔިތުންގެ ކުޅިވަރު ތަކުގެ އިތުރަށް އަތޮޅުގެ
އުނދަގުލާއި ބުރަ އުފުލަމުން ،ހިތްހަމަ ޖެހުމާއި ނުތަނަވަސް ކަމުގެ
ކައިރި ރަށްރަށުގެ ފަރާތުންވެސް މުލަކަށް ގޮސް ކުޅިވަރުތައް ކުޅެ
ދުވަސްތަކެއްވެސް ގުނަމުން ،ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑު މިކުރި 50އަހަރުގެ
ހެދިއެވެ .ވަރަށްވެސް އެކުވެރި ،އަދި އުފާވެރި މާޙައުލެއްގައި ކުޅެމުން
ދިގު ދަތުރުގައި ﷲ ގެ ރަޙުމަތްފުޅާއެކު ހާސިލު ކުރެވިފައިވާ ކާމިޔާބީ
ގެންދިޔަ ބޮޑުޢީދުގެ ކުޅިވަރުތައް ބަލައިލަންވެސް މާލެ އިންނާއި އަތޮޅު
ތަކަކީ މި ސްޓޭޝަން އުފެދުނީއްސުރެ މިއަދާ ހަމައަށް ޚިދުމަތް ކުރެއްވި
ތަކުން ގިނަ ޢަދަދެއްގެ ބަޔަކު މުލަކަށް ދިޔައެވެ .މިރަށުން ފާހަގަ
ޚިދުމަތް ތެރިންގެ ބުރަމަސްކަތާއި ،ތަންދެކެ ވެވަޑައިގެންފައިވާ ލޯބީގެ
ކުރެވުނު އެންމެ އާދަޔާ ޚިލާފު ކަމަކަށްވީ ޢީދު އަމަޔާއި ،ޢީދުބަފާ ރަށަށް
ނަތީޖާ ކަމާމެދަކު ޝައްކެއްވެސް ނެތެވެ .އޭގެތެރެއިން އެއްބަޔަކު
އެރި މަންޒަރެވެ .މިދެމީހުން އައިސް ރަށަށް އެރީ ބޮއްކުރައެއް ގައެވެ.
މިހާރު ވަނީ ދުނިޔެ ދޫކޮށްފަ އެވެ .މިއަދު އަޅުގަނޑުމެން އެ ހުރިހައި
ޢީދު ކުޅިވަރުތައް ފެށުނީ ޢީދުއަމަޔާއި ޢީދުބަފާ ރަށަށް އެރުމުންނެވެ.
ބޭފުޅުންނަށް ﷲ ރަޙުމަތް ލެއްވުން އަދައި ދުޢާ ކުރަމުއެވެ .އެ
މިއީ އެރަށުގެ މީހުން ޒަމާނުއްސުރެ ޢީދު ކުޅިވަރުތައް ފަށައި އުޅުނު
ބޭބޭފުޅުންގެ ޒިކުރާ އައު ކުރަމުއެވެ .އަދި ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑުގެ
ގޮތް ކަމަށްވެސް ވެއެވެ.
ތަރައްޤީއަށް ޚިދުމަތް ކޮށްދެއްވި ހުރިހައި ބޭފުޅުންނަށްވެސް ޝުކުރު ދަންނަވަމު އެވެ.
ދިވެހި ރާއްޖޭގެ ރަންޔޫބީލް ފާހަގަ ކުރުމުގެ ގޮތުން މާލޭގައިވެސް ތަފާތު ކަންތައްތައް ބޭއްވުނެވެ .އެގޮތުން ކުޑަކުދީންގެ ބްރޯޑްކާސްޓް ކުރުމުގެ
ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑު މިއަދު މިވަނީ މިޒަމާނުގެ ޓެކްނޮލޮޖީގެ ލުއި
ދުވަހެއް 6އޮކްޓޯބަރ 2012ގައި ބޭއްވުމާއި 6 ،ސެޕްޓެމްބަރ 2012
އަދި ފަސޭހަ ވަސީލަތްތަކުގެ އެހީގައި ހުރިހައި ކަމެއްވެސް ކުރެވޭ
ތެލެސީމިއާ ކުދީންނަށް ލޭ ހަދިޔާ ކުރުމާއ 13 ި،އޮކްޓޯބަރ 2012
ފެންވަރަށް ތަރައްގީ ކުރެވިފައެވެ .އަދިވެސް އިތުރަށް ތަރައްގީ ކޮށް
ގައި ބޭއްވުނު މަހާސިންތާ އާއި ،ކުރެހުމަށް ލޯބިކުރާ ޒުވާނުންނަށް
ކުރިއަރުވަންވީ ގޮތްތައް ދެނެގަތުމަށް ޓަކައި ދާދިފަހުން ވަނީ އޭޝިޔާ
ފުރުސަތެއް ހުޅުވައި ލުމުގެ ގޮތުން ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ބޭރު
ޕެސިފިކް
މެދުވެރިކޮށް
ފާރުގައި ކުރެހުމުގެ ދުވަހެއް ބޭއްވުންވެސް ހިމެނެއެވެ .މިގޮތުން ކުރެހީ
އޮޑިޓެއްވެސް ކުރެވިފައެވެ .މި ބެލިބެލުމުން ތަނުގެ ތަރައްގީއަށް ޓަކައި
މިހިނގައި ދިޔަ 50އަހަރު ދުވަހުގެ ތެރޭގައި ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑުން
އަޅަންވި ފިޔަވަޅު ތަކާއި ގެންނަންވި ބަދަލުތައް ދެނެގަނެ ،ޕްރޮގްރާމް
ކުރި ޚިދުމަތްތައް ދައްކައިދޭ މަންޒަރު ތަކާއި ،މުސްތަޤްބަލަށް އުންމީދު
ތަކަށްވެސް ގެންނަންޖެހޭ ބަދަލުތައް މިދަނީ ގެންނަމުންނެވެ .މީގެ
ކުރާ ޚިޔާލީ މަންޒަރު ތަކެކެވެ .މީގެއިތުރުން 22ޑިސެމްބަރ 2012
ފަންސާސް އަހަރު ކުރިން ރަސްމީ އެއްވެސް މުވައްޒަފެއް ނެތި
ގައި ޢާއްމުކޮށް ހުޅުވައިލައިގެން ފެއަރ އެއްވެސް ބޭއްވުނެވެ.
ދިވެހި ރާއްޖޭގެ ރޭޑިޔޯ ސްޓޭޝަން ވުޖޫދަށް އައިނަމަވެސް މިއަދު
އިންސްޓިޓިއުޓް
ފޮރ
ބްރޯޑްކާސްޓިންގ
ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑު ހިންގަމުން ދަނީ ގިނަ އަދަދެއްގެ މުވައްޒަފުން 62
ތިބެގެންނެވެ .މާލޭ ރޭޑިޔޯގެ ނަމުގައި މި އިސްޓޭޝަން ފެށުނު ދުވަހު ދާޚިލިއްޔާގެ ސެކްރެޓަރީގެ ކޮޓަރީގެ އެއް ކަނަކުން ފެށުނު އިސްޓޭޝަން މިއަދު މިވަނީ ދިވެހި ރާއްއްޖޭގެ ހައިބަތު ހިފަހައްޓައިދޭ ޢިމާރާތަކާ ހަމައަށް ވާސިލު ވެވިފައެވެ .ރާއްޖޭގެ ކޮންމެ ދިމާއަކުންވެސް ވަގުތުން ވަގުތަށް ޕްރޮގްރާމްތައް ދުރަށް ފޮނުވައި ދެވޭނޭ ޤާބިލުކަން މިއަދު ވަނީ ލިބިފައެވެ. މީހުން ހޭލުންތެރި ކުރުވުމަށް ސީދާ ކޮށްނާއި ނުސީދާކޮށް ކުރެވެމުން ދިޔަ މަސައްކަތްތަކުގެ ނަތީޖާގެ ވާހަކަ މިއަދު ދައްކަންވީ އަޅުގަނޑުމެންނެއް ނޫނެވެ .ތިޔަ ބޭފުޅުންނެވެ .މީހުންގެ ހޭލުން ތެރިކަން އިތުރު ކުރުމަށް ދީނީ ގޮތުން،ސިއްޙީ ރޮނގުން ،އިޖުތިމާޢީ ގޮތުން ،ދަނޑުވެރި ކަމާއި މަސްވެރި ކަމުގެ ރޮނގުން ،ތަޢުލީމީ ގޮތުންނާއި ،އަޚުލާގީ ގޮތުން އެޅުނު ބިންގާ ތަކުގެ މަތީގައި ކުރެވުނު ޢިމާރާތަކުން މުޅި ޤައުމަށް ލިބުނު ހިޔަލުގެ ކުޑަބޮޑުމިން ވަޒަން ކުރައްވާނީވެސް ހަމަ ތިޔަ ބޭފުޅުންނެވެ. މިއީ ތިޔަބޭފުޅުންގެ ރޭޑިޔޯއެވެ .ރައްޔިތުންގެ ރޭޑިޔޯއެވެ .ރައްޔިތުންގެ ރޭޑިޔޯ ތަރައްގީކޮށް ކުރި އަރުވާނޭ ގޮތްތަކުގެ ލަފަޔާއި އިރުޝާދު ދޭނީވެސް ހަމަ ރައްޔިތުންނެވެ .ތިޔަ ބޭފުޅުންގެ ފާޑު ވިދާޅު ވުމަކީ އަޅުގަނޑުމެންގެ ކުރި އެރުމެވެ .ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ކުރިއެރުމެވެ. 63
ށ 50 މޯލްޑިވްސް ބްރޯޑްކާސްޓިން ކޯޕަރޭޝަންގެ ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑަ ް އަހަރުފުރޭ ރަންޔޫބީލް ފާހަގަކުރުމުގެ ޙަފްލާގައި އިނާމު ދިނުން އިނާމު ލިބޭ ފަރާތްތައް އަހަރީ ދުވަހާއިގުޅުވައިގެންދޭ ކޮންމެ އިނާމެއް ދިނުމުގައިވެސް ދުނިޔޭގައިތިބި ފަރާތްތަކެކޭ އެއްގޮތަށް ދުނިޔެ ދޫކޮށްފައިވާ ފަރާތްތައްވެސް ހިމެނޭނެއެވެ .ދުނިޔެ ދޫކޮށްފައިވާ ފަރާތަކަށް އިނާމެއްލިބޭނަމަ އެއިނާމަކާއި ޙަވާލުވާނީ އިނާމުގެ ޙައްޤުވެރި ފަރާތުގެ ގާތްތިމާގެ މީހުންގެ ތެރެއިން ފަރާތަކުންނެވެ .އަދި ޚިދުމަތުގެ މުއްދަތު ގުނުމުގައި އެއްފަހަރަށްވުރެން ގިނަ ފަހަރުގެ މަތިން ޚިދްމަތްކޮށްފައިވާނަމަ ޚިދުމްތަކުރި މުއްދަތު މިއިނާމުގެ މަޤްޞަދަށްޓަކާ ގުޅުވައިދެވޭނެއެވެ .އަދި މިއިނާމުގެ މަޤްޞަދަށްޓަކާ ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ މުވައްޒަފުން ކަނޑައަޅާފައިވާ އުޞޫލުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ އެކި ތަންތަނުގައި މަސައްކަތް ކޮށްފައިވާ މުއްދަތުވެސް ގުޅުވޭނެއެވެ.
ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ މުވައްޒަފުން ކަނޑައަޅާ އުޞޫލު ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ 50އަހަރުގެ ތާރީޚްގައި އިދާރީ ހިންގުމުގެ ތަފާތު އެތައް އޮނިގަނޑެއް މި މުއައްސަސާއިންވަނީ ތަޖްރިބާކޮށްފައެވެ. މިތަޖްރިބާތަކަށް ބަލާއިރު ސީދާ ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ނަމުގައި އެފަރާތެއްގެ ވަޒީފާ ހަމަޖެހިފައިނެތްކަމުގައިވިއަސް ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑު އެފަހަރަކު ހިންގަމުންދާ މައި އިދާރާއެއްގެ އޮނިގަނޑުގެ ދަށުގައި ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ މަސައްކަތަށް ޚާއްޞަ މުވައްޒަފުންތަކެއް މަސައްކަތް ކޮށްފައިވާކަން ފާހަގަކުރެވެއެވެ .އަދި ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޢަޑުގެ މުވައްޒަފެއްގެ ގޮތުގައި މަސައްކަތް ކުރުމަށްފަހު އިދާރީ ހިންގުމަށް އަންނަ ބަދަލުތަކާއިއެކު މައި އިދާރާގެ އޮނިގަނޑުގެ ދަށަށް ބަދަލުވެ ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުވެސް ހިމެނޭގޮތުން މައި އިދާރާގެ އެންމެހާ ގޮފިތަކަށް ޚިދުމަތްކުރާ މުވައްޒަފުންތިބިކަން ފާހަގަކުރެވެއެވެ .އަދި މިނޫން މިފަދަ ބައެއް ބަދަލުތައްވެސް އެކި ދުވަސްވަރުގައި ވަނީ އައިސްފައެވެ .އެހެންކަމާއިއެކު މިކޯޕަރޭޝަންގެ މުވައްޒަފުންގެ ތެރެއިން ނުވަތަ އެއްވެސް އިރެއްގައި ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑަށް ޚިދުމަތް ކޮށްފައިވާ ފަރާތްތަކުގެ ތެރެއިން ހަމައެކަނި 50އަހަރުގެ އަހަރީ އިނާމު ދިނުމުގެ މަޤްޞަދުގައި ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ މުވައްޒަފުންގެ ގޮތުގައި ބަލާނީ ތިރީގައިވާ ކަންކަން ފުރިހަމަވާ މުވައްޒަފުންނެވެ .މީގެ ތެރެއިން އެންމެ ކަމެއް ފުރިހަމަވީ ކަމުގައިވިއަސް ޝަރުޠު ފުރިހަމަވީކަމުގައި ބެލެވޭނެއެވެ.
ވަޒީފާ ފެށުނީއްސުރެން ނިމެންދެއް ނުވަތަ މިއަދާއި ހަމައަށް އެމީހެއްގެ ވަޒީފާއަކީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ވަޒީފާއެއްގެ ގޮތުގައި ބަޔާންވެގެންވާ މުވައްޒަފުން. ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ މުވައްޒަފެއްގެ ގޮތުގައި މަސައްކަތް ކުރަންފެށުމަށްފަހު އިދާރީ ހިންގުމަށް އައިސްފައިވާ ބަދަލެއްގެ ސަބަބަބުން މައި އިދާރާގެ އެހެން ގޮތްޕަކަށް ނުވަތަ “ކޮމަން” ޑިޕާޓްމަންޓަކަށް ބަދަލުވެފައިވާ މުވައްޒަފުން. ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑު ހިންގާ މައި އިދާރާގެ މުވައްޒަފެއްގެގޮތުގައި ހުރިކަމުގައިވިއަސް ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ މަސައްކަތަށް ޚާއްޞަ މުވައްޒަފުން.
64
އިނާމު ލިބޭ މުވައްޒަފުން ހޮވުމަށް ޕޮއިންޓް ދިނުން ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑަށް 50އަހަރުފުރުން ފާހަގަކުރުމުގެ ރަސްމިއްޔާތުގައި އިނާމު ލިބޭ މުވައްޒަފުން ހޮވުމަށް ޕޮއިންޓް ދިނުމުގައި ބަލަނީ ޚިދުމަތް ކޮށްފައިވާ މުއްދަތާއި ކޮށްފައިވާ ޚިދުމަތަށެވެ .އަދި މިކަމުގެ ބާވަތުން ބައެއް ފަރާތްތައް ކަނޑައެޅުގައި ފަނޑިޔާރުންގެ މާރކްސްވެސް ހިމެނިފައިވާނެއެވެ .މިގޮތުން ހޮވުނު ފަނޑިޔާރުންގެ ޕެނަލްގައި ހިމެނިވަޑައިގަންނަވަނީ އޮނަރަބްލް ޢަބްދުއްރަޝީދު ޙުސައިން ،ޑިރެކްޓަރ ޕްރޮކިއުމަންޓް އަޙްމަދު ޢަބްދުﷲ އަދި އެސިސްޓެންޓް މެނޭޖަރ ޢަލީ ރިޒާއާއި އެގްޒެކެޓިވް އެޑިޓަރ މުޙައްމަދު ޖަމީލެވެ .މިޕެނަލުން އެކި ފަރާތްތަކަށް މާރކްސް ދިނުމުގައި މިއޮފީހުގައި ކުރިން އުޅުނު މުވައްޒަފުންނާއި ސުވާލުކޮށް ތަފާތު އެކި މަޢުލޫމާތު ހޯދާފައިވެއެވެ.
އިނާމު ދެވޭ ކްރައިޓީރިއާ ޚިދުމަތުގެ ރަންހަނދާނުގެ ޝަރަފްވެރިކަމުގެ އައްޑަނަ މިއިނާމު ލިބޭނީ ތިރީގައިވާ އެންމެހާޝަރުޠުތައް ފުރިހަމަވާ ފަރާތްތަކަށެވެ. އެމީހެއްގެ ޚިދުމަތް 25އަހަރަށްވުރެން ދިގުމުއްދަތަކަށް ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑަށް ލިބިފައިވުން. އެމީހެއްގެ މަސައްކަތުން ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ އުފެއްދުންތަކަށް ނުވަތަ ފަންނީ ވަޞީލަތްތަކާއި ޤާބިލްކަމަށް އާދަޔާ ޚިލާފް ކުރިއެރުންތަކެއް ހޯދާދީފައިވުން. އިނާމު ދިނުމަށް މީހުން ހޮވުމަށް ޕޮއިންޓްދެވޭ ކްރައިޓީރިއާގެ ދަށުން ފަންސާސް އިންސައްތައަށްވުރެން މަތިން ޕޮއިންޓް ލިބުން.
ޚިދުމަތުގެ ރަންހަނދާނުގެ އައްޑަނަ މިއިނާމު ލިބޭނީ އިނާމު ދިނުމަށް މީހުން ހޮވުމަށް ޕޮއިންޓްދެވޭ ކްރައިޓީރިއާގެ ދަށުން ސާޅީސް އިންސައްތައަށްވުރެން މަތިން ޕޮއިންޓް ލިބޭ ފަރާތްތަކުގެ ތެރެއިން ތިރީގައިވާ ކޮންމެވެސް އެއް ޝަރުޠެއް ފުރިހަމަވާ ފަރާތްތަކަށެވެ. އެމީހެއްގެ ޕްރޮގްރާމެއް ނުވަތަ ޕްރޮގްރާމްތަކެއްގެ ސަބަބުން (ޕްރޮގްރާމްގެ ގޮތުގައިބަލާނީ އެކި މަޢުޞޫތަކަށް ހަދާ ޕްރޮގްރާމްތަކާ ޚަބަރާއި ކަރަންޓް އެފެއަރޒްގެ އުފެއްދުންތައްވެސް ހިމެނޭގޮތުން) ދިވެހި މުޖްތަމަޢަށް ތަފާތު ފައިދާތަކެއް ކޮށްފައިވުމާއެކު އެއީ ޢާންމުގެ މެދުގައި މަޤްބޫލު އުފެއްދުމެއް ކަމުގައިވުން. އެމީހެއްގެ ހުށަހެޅުންތެރިކަމުގެ ސަބަބުން ޢާންމުންގެ މެދުގައި މަޤްބޫލުވެ މަޝްހޫރުކަން އިތުރުވެފައިވުން. އެމީހެއްގެ ބޮޑު ޙިއްސާއަކާއިއެކު ދިވެހިރާއްޖޭގެ ފަންނީ ވަޞީލަތްތަކާއި އިދާރީ ހިންގުމަށް ބޮޑު ކުރިއެރުންތަކެއް ހޯދާދީފައިވުން.
65
ޚިދުމަތުގެ ރަންހަނދާނުގެ ރިހި ފިލާ މިއިނާމު ދެވޭނީ ތިރީގައިވާ ޝަރުޠު ފުރިހަމަވާ ފަރާތްތަކަށެވެ. މިއިނާމުގެ މަޤްޞަދަށްޓަކާ ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ މުވައްޒަފުން ކަނޑައަޅާ އުޞޫލުގެ ދަށުން 25އަހަރަށްވުރެން ދިގުމުއްދަތަކަށް ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑަށް ޚިދުމަތް ކޮށްދީފައިވާ ފަރާތްތައް.
ހަނދާނީ ލިޔުން (ޚާއްޞަ ޚިދުމަތްތަކެއް ޮކށްދީފައިވާ ފަރާތްތަކަށްދެވޭ ސެޓްފިކެޓް) މިއިނާމު ދެވޭނީ ތިރީގައިވާ އެންމެހާޝަރުޠުތައް ފުރިހަމަވާ ފަރާތްތަކުގެ ތެރެއިން އިނާމު ދިނުމަށް މީހުން ހޮވުމަށް ޕޮއިންޓްދެވޭ ކްރައިޓީރިއާގެ ދަށުން އެންމެ ގިނަ ޕޮއިންޓްލިބޭ 20ފަރާތަކަށެވެ. އެމީހަކު މަސައްކަތް ކޮށްދީފައިވަނީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ މުވައްޒަފެއްގެ ޙައިޞިއްޔަތުން ކަމުގައި ނުވުން. މަސައްކަތްކޮށްދީފައިވަނީ ހިލޭ ސާބަހަށް ނުވަތަ ނިޞްބަތުން ހެޔޮ އަގެއްގައި ކަމަށްވުން.
ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ވެރިންގެ ޮގތުގައި އެކިދުވަސްތަކުގައި ޚިދުމަތް ޮކށްދީފައިވާ ފަރާތްތަކަށްދޭ ހަނދާނީ ފިލާ މިއިނާމު ދެވޭނީ ތިރީގައިވާ ޝަރުޠު ފުރިހަމަވާ ފަރާތްތަކަށެވެ. ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ އެންމެ އިސްވެރިއެއްގެ ގޮތުގައި މަސައްކަތް ކޮށްފައިވުން. ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ އެންމެ އިސްވެރިއެއްގެގޮތުގައި ހުރީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑު އެވަގުތަކު ހިންގާ މައި އިދާރާގެ އެންމެ އިސް ވެރިއެއްގެ ޙައިޘިއްޔަތުން ކަމުގައި ނުވުން. ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ އެންމެ އިސްވެރިއެއްގެގޮތުގައި ހުރީ މަޤާމް އެގޮތަށް ހަމަނުޖެހި ވަގުތީގޮތުން ނުވަތަ ބަދަލުގައި ކަމަށް ނުވުން.
މި ވަގުތު ޚިދުމަތުގައި ހުރި ޮކންމެ ފަރާތެއްގެ އަގު ވަޒަން ކުރުމަށްދެވޭ ހަނދާނީ މެޑަލް މިއިނާމު ދެވޭނީ ތިރީގައިވާ ޝަރުޠު ފުރިހަމަވާ ފަރާތްތަކަށެވެ. ދި މިއިނާމުގެ މަޤްޞަދަށްޓަކާ ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ މުވައްޒަފުން ކަނޑައަޅާ އުޞޫލުގެ ދަށުން ބަލާއިރު ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ މުވައްޒަފެއްގެ ގޮތުގައި މިވަގުތު ހިމެނުން.
66
ޝަހީދު އިސްމާޢީލް ޙަލީމް ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ޚިދުމަތުގައި ދެމިހުންނަވަނިކޮށް 3ނޮވެމްބަރ 1988ގައި ޝަހީދު ކޮށްލެވިފައިވާ އިސްމާޢީލް ޙަލީމްގެ ޚިދުމަތުގެ އަގު ވަޒަންކުރުމުގެ ގޮތުން ހަނދާނީ ފިލައެއް އެރުވުމަށްވަނީ ހަމަޖެހިފައި.
ޚިދުމަތުގެ ހަނދާނީފިލާ މިއިނާމު ދެވޭނީ 25އަހަރަށްވުރެން ކުރުމުއްދަތަކަށް ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑަށް ޚިދުމަތް ކޮށްފައިވާ ފަރާތްތަކުގެ ތެރެއިން ގޯލްޑަންޖުބިލީ ކޮމެޓީން އެންމެ ގިނަ ޕޮއިންޓް ދޭ ފަސް ފަރާތެކެވެ. ފާހަގަކުރެވޭ ފަދަ މުހިންމު ޚިދުމަތްތަކެއް ކޮށްފައިވާ ފަރާތަކަށްވުން. މިހާރު މިކޯޕަރޭޝަމްގައި މަސައްކަތްކުރާ މުވައްޒަފަކަށްނުވުން.
ޚިދުމަތުގެ ރަންހަނދާނުގެ ޝަރަފްވެރިކަމުގެ އައްޑަނަ އަލްފާޟިލް އިބްރާހީމް މަނިކަށް އަލްފާޟިލް ބަދުރު ނަޞީރަށް އަލްފާޟިލް ކޮނޑޭ ޢަލި މަނިކަށް އަލްފާޟިލް މައިޒާން އަޙްމަދު މަނިކަށް
ޚިދުމަތުގެ ރަންހަނދާނުގެ އައްޑަނަ އަލްފާޟިލާ މޫމިނާ އިބްރާހީމަށް މަރުޙޫމާ ޒާހިދާ އިބްރާހީމަށް އަލްފާޟިލާ ނަޖްމާ ޙުސައިނަށް އަލްފާޟިލާ ޙަފްޒާ ޢަލީއަށް މަރުޙޫމް މުޙައްމަދު ތައުފީޤަށް އަލްފާޟިލް ޢަލީ ޢަބްދުﷲއަށް އަލްފާޟިލް ޚާލިދު އިބްރާހީމަށް އަލްފާޟިލް އިބްރާހީމް ޢާޒިމަށް އަލްފާޟިލް މުޙައްމަދު ޙާޝިމަށް އަލްފާޟިލް މުޙައްމަދު ޒަހީނަށް އަލްފާޟިލް ޢަބްދުﷲ ރަމީޒަށް އަލްފާޟިލް އިބްރާހީމް ޢުމަރު މަނިކަށް
ޚިދުމަތުގެ ރަންހަނދާނުގެ ރިހި ފިލާ
67
އަލްފާޟިލް މުޙައްމަދު ޒާހިރު ޢަލީއަށް އަލްފާޟިލް އަޙްމަދު ރަޝާދަށް އަލްފާޟިލް އާދަމް މަނިކަށް އަލްފާޟިލް ޢަބްދުލްޣަފޫރު އާދަމަށް އަލްފާޟިލާ ޒުނައިރާ އަޙްމަދަށް އަލްފާޟިލް ފަހުމީ ރަޝާދަށް އަލްފާޟިލް ވަޙީދު އަޙްމަދަށް އަލްފާޟިލާ ޒަރީނާ ޙަސަނަށް އަލްފާޟިލާ އައިޝަތު ނަސީމަށް އަލްފާޟިލް ޢަލީ ޙިލްމީއަށް އަލްފާޟިލް އިބްރާހީމް ރަޝީދަށް އަލްފާޟިލް މުޙައްމަދު ސަމީރަށް އަލްފާޟިލް މުޙައްމަދު ރަމީޒަށް އަލްފާޟިލް ޙުސައިން ރަޝީދަށް އަލްފާޟިލް މުޙައްމަދު ޝަރީފަށް އަލްފާޟިލާ މޫމިނާ އިބްރާހީމަށް އަލްފާޟިލާ ނަޖްމާ ޙުސައިނަށް އަލްފާޟިލާ ޙަފްޒާ ޢަލީއަށް މަރުޙޫމް މުޙައްމަދު ތައުފީޤަށް އަލްފާޟިލް ޢަލީ ޢަބްދުﷲއަށް އަލްފާޟިލް ޚާލިދު އިބްރާހީމަށް އަލްފާޟިލް އިބްރާހީމް ޢާޒިމަށް
އަލްފާޟިލް ޙުސައިން މުޙައްމަދު މަނިކަށް
އަލްފާޟިލް މުޙައްމަދު ޙާޝިމަށް
އަލްފާޟިލާ ރަޝީދާ ނަޢީމަށް
އަލްފާޟިލް މުޙައްމަދު ޒަހީނަށް
އަލްފާޟިލް ޢަބްދުﷲ ރަމީޒަށް އަލްފާޟިލް އިބްރާހީމް ޢުމަރު މަނިކަށް އަލްފާޟިލް އިބްރާހީމް މަނިކަށް އަލްފާޟިލް ބަދުރު ނަޞީރަށް އަލްފާޟިލް ކޮނޑޭ ޢަލި މަނިކަށް އަލްފާޟިލް މައިޒާން އަޙްމަދު މަނިކަށް މަރުޙޫމާ ޒާހިދާ އިބްރާހީމަށް
ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ވެރިންގެ ގޮތުގައި އެކިދުވަސްތަކުގައި ޚިދުމަތް ޮކށްދީފައިވާ ފަރާތްތަކަށްދޭ ހަނދާނީ ފިލާ އަލްމަރްޙޫމް ޢަބްދުﷲ ޚަލީލަށް އަލްމަރްޙޫމް އަލްއުސްތާޛު ނ.ތ .ޙަސަންދީދީއަށް އަލްފާޟިލް ޢުމަރު ޒާހިރަށް އަލްފާޟިލް މުޙައްމަދު މުސްޠަފާ ޙުސައިނަށް އަލްފާޟިލް ޢަލީ ނާޞިރަށް އަލްފާޟިލް މުޙަންމަދު ޙަލީމަށް އަލްފާޟިލް މަޙްމޫދު ސުޖާއަށް
ނ (ޚާއްޞަ ޚިދުމަތްތަކެއް ޮކށްދީފައިވާ ހަނދާނީ ލިޔު ް ފަރާތްތަކަށްދެ ޭވ ސެޓްފިކެޓް) އައުސްތާޒު އިބްރާހީމް ރަޝީދު މޫސާއަށް ޑރ .މުޙައްމަދު އަލީއަށް އަލްފާޟިލް މުޙައްމަދު ނަސީމަށް ފަޟީލަތުއްޝޭޚް ޢުޘްމާން ޢަބްދުﷲ އަށް އަލްފާޟިލް އަޙްމަދު ޒާހިރަށް (ސީނާ ޒާހިރު) އަލްފާޟިލް ޢިމާދު ލަޠީފަށް އަލްފާޟިލް އަޙްމަދު ޒާހިރަށް (ފެއަރީ ޒާހިރު) އަލްފާޟިލް ޢަބްދުﷲ ޞާދިޤަށް އަލްފާޟިލް ޢަލީ ސިމްރީއަށް އަލްފާޟިލް ޢަބްދުއްރަޝީދު ޙުސައިނަށް ޑޮކްޓަރ އިބްރާހިމް ޒަކަރިއްޔާ މޫސާއަށް އައްނަބީލާ ޙަބީބާ ޙުސައިން ޙަބީބަށް ޑޮކްޓަރ އަޙްމަދު ރާޟީއަށް
އަލްފާޟިލް މައިޒާން ޢަލިމަނިކަށް އަލްފާޟިލް ޢައްބާސް އިބްރާހީމަށް އަލްފާޟިލް އިބްރާހީމް މަނިކަށް އަލްފާޟިލް ބަދުރު ނަޞީރަށް އަލްފާޟިލް އިބްރާހީމް ރަޝީދަށް އަލްފާޟިލް މުޙައްމަދު ޝާކިރު އަބްދުﷲ އަށް
ޝަހީދު އިސްމާޢީލް ޙަލީމް ޝަހީދު އިސްމާޢީލް ޙަލީމަށް
ޚިދުމަތުގެ ހަނދާނީ ފިލާ މުޙައްމަދު ރަޝީދު (އުނިމާ ރަޝީދު) ޝަރުމީލާ ޙަސަން މިންނާ ވަޖީހް ޔޫސުފް ރިޔާޒް މޫސާ މޫސާ މަނިކު
އަލްފާޟިލް އާދަމް ޒާހިރަށް އަލްފާޟިލް އާދަމް ނަޞީރު އިބްރާހީމަށް އަލްފާޟިލާ ޖުވޭރިޔާ ވަޖްދީއަށް އަލްފާޟިލް އަޙްމަދު ޙާފިޒަށް އަލްފާޟިލް ޙުސައިން މުޙައްމަދަށް އަލްޤާރީ ޢަބްދުލްޙަމީދު މޫސާއަށް އަލްފާޟިލް މުޙައްމަދު ޖަވާދު ޔޫސުފަށް އަލްފާޟިލް އިސްމާޢީލް ވަޙީދަށް
68
ރ ފުރުން ފާހަ ަގ ކުރުމުގެ ގޮތުން ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑަށް 50އަހަ ު ބޭއްވުނު ޙަރަކާ ްތ ތަކުގެ ތެރެއިން
އިފްތިތާޙީ ޖަލްސާގެ ބައެއް ފޮޓޯ ( 12ޖުލައި )2012
69
ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުގެ ބޭރު ފާރުގައި ކުރެހުން
70
ތެލެސީމިޔާ ސެންޓަރަށް ލޭ ހަދިޔާކުރުން
ކުޑަކުދިންގެ ބްރޯޑްކާސްޓިންގ ދުވަސް
71
އަތޮޅުތަކުގައި ބޭއްވުނު ޙަރަކާތްތަކުގެ ތެރެއިން މާލެ އަތޮޅު ހުރާ /ނ.އަތޮޅު ހޮޅުދޫ /ފ .އަތޮޅު ނިލަންދޫ
72
73
75