Planeta by Przemek W

Testy

Testy sprawdzajàce (wersja a i b)

Poni˝ej przedstawiono standardy wymagaƒ egzaminacyjnych z przedmiotów matematyczno-przyrodniczych. Opisujà one umiej´tnoÊci oczekiwane od uczniów na koƒcowym egzaminie gimnazjalnym. Testy sprawdzajàce, zamieszczone w tym rozdziale, opracowano z uwzgl´dnieniem tych standardów.

Standard I Stosowanie niezb´dnych terminów, poj´ç i procedur z zakresu przedmiotów matematyczno-przyrodniczych. Uczeƒ: 1. Stosuje terminy i pojćia matematyczno-przyrodnicze: • czyta ze zrozumieniem, na przyk∏ad w podrćznikach lub w prasie, teksty, w których wyst´pujà terminy i pojćia matematyczno-przyrodnicze, • wybiera odpowiednie terminy i pojćia do opisu zjawisk, w∏aÊciwoÊci, zachowaƒ obiektów i organizmów, • stosuje terminy dotyczàce racjonalnego u˝ytkowania Êrodowiska. 2. Wykonuje obliczenia w ró˝nych sytuacjach praktycznych: • stosuje w praktyce w∏asnoÊci dzia∏aƒ, • pos∏uguje si´ przybli˝eniami, • pos∏uguje si´ jednostkami miar. 3. Pos∏uguje si´ w∏asnoÊciami figur: oblicza miary figur p∏askich.

Standard II Wyszukiwanie i stosowanie informacji. Uczeƒ: 1. Odczytuje informacje przedstawione w formie: • tekstu, • mapy, • tabeli, • wykresu, • rysunku, • schematu, • fotografii. 2. Operuje informacjà: • selekcjonuje, • porównuje, • analizuje, • przetwarza, • interpretuje, • czytelnie prezentuje, • wykorzystuje w praktyce.

Standard III Wskazywanie i opisywanie faktów, zwiàzków i zale˝noÊci, w szczególnoÊci przyczynowo-skutkowych, funkcjonalnych, przestrzennych i czasowych.

Testy sprawdzajàce przygotowano wed∏ug standardów wymagaƒ zalecanych przez Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu.

Uczeƒ: 1. Wskazuje prawid∏owoÊci w procesach, w funkcjonowaniu uk∏adów i systemów: • wyodr´bnia z kontekstu dane zjawisko, • okreÊla warunki wyst´powania zjawiska, • opisuje jego przebieg w czasie i przestrzeni, • wykorzystuje zasady i prawa do objaÊniania zjawisk. 2. Stosuje zintegrowanà wiedz´ do objaÊniania zjawisk przyrodniczych: • ∏àczy zdarzenia w ciàgi przemian, • wskazuje wspó∏czesne zagro˝enia dla zdrowia cz∏owieka i Êrodowiska przyrodniczego, • analizuje przyczyny i skutki oraz proponuje sposoby przeciwdzia∏ania wspó∏czesnym zagro˝eniom cywilizacyjnym, • potrafi umiejscowiç sytuacje dotyczàce Êrodowiska przyrodniczego w szerszym kontekÊcie spo∏ecznym.

Standard IV Stosowanie zintegrowanej wiedzy i umiej´tnoÊci do rozwiàzywania problemów. Uczeƒ: 1. Stosuje techniki twórczego rozwiàzywania problemów: • formu∏uje i sprawdza hipotezy, • kojarzy ró˝norodne fakty, obserwacje i wyniki doÊwiadczeƒ oraz wyciàga wnioski. 2. Opracowuje wyniki: • ocenia, • interpretuje, • przedstawia. 3. Analizuje sytuacj´ problemowà: • dostrzega i formu∏uje problem, • okreÊla wartoÊci dane i szukane (okreÊla cel). 4. Tworzy modele sytuacji problemowej: • wyró˝nia istotne wielkoÊci i charakterystyki sytuacji problemowej, • zapisuje je w terminach nauk matematycznoprzyrodniczych. 5. Tworzy i realizuje plan rozwiàzania: • rozwiàzuje równania, nierównoÊci stanowiàce model problemu, • uk∏ada i wykonuje procedury osiàgania celu.

Testy sprawdzajàce opracowa∏y doÊwiadczone nauczycielki geografii: Anna Wawrzkowicz i Justyna Knopik

grupa

Zró˝nicowanie Êrodowiska przyrodniczego

...............................................

imi´ i nazwisko .......................

Test sk∏ada si´ z 11 zadaƒ. Przy ka˝dym poleceniu podano liczb´ punktów, którà mo˝na uzyskaç za prawid∏owà odpowiedê. Maksymalnie mo˝na zdobyç 53 punkty.

data

Zadanie

(0–3 pkt.)

Po∏àcz strza∏kami region Polski z jednostkà tektonicznà, na której si´ znajduje: Kotlina OÊwi´cimska • Pojezierze Mazurskie • Góry Âwi´tokrzyskie •

• obszar fa∏dowaƒ prekambryjskich • obszar fa∏dowaƒ paleozoicznych • obszar fa∏dowaƒ mezozoicznych i kenozoicznych

Zadanie

(0–2 pkt.)

Wypisz najwa˝niejsze wydarzenia z przesz∏oÊci geologicznej Polski, które wystàpi∏y w podanych okresach. Karbon –

..........................................................................................................................................

Czwartorz´d –

....................................................................................................................................

Zadanie

(0–8 pkt.)

Uzupe∏nij zdania. Najm∏odszym zlodowaceniem w Polsce by∏o zlodowacenie dzia∏alnoÊci wód polodowcowych powsta∏y takie formy jak:

...................................................

...............................

. W wyniku

..................................

i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Krajobraz, w którym formy pozostawione przez làdolód sà s∏abo widoczne nazywamy krajobrazem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wyst´puje on w . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . cz´Êci Polski. ˚yzna gleba o du˝ej mià˝szoÊci próchnicy, powstajàca na lessach to . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . R´dziny to gleby ˝yzne, lecz trudne w uprawie. Powstajà na ska∏ach

Zadanie

(0–4 pkt.)

....................................................

Surowiec mineralny

Wyst´powanie

Uzupe∏nij tabel´.

Zag∏´bie Koniƒskie rudy miedzi

Zadanie

wapieƒ i dolomit

Wypisz krainy geograficzne, znajdujàce si´ w pasie: a) pojezierzy: b) gór:

region Olkusko-Zawierciaƒski

(0–6 pkt.)

..................................................................................................................................

.........................................

..........................................

, Brama

..........................................

Zadanie

(0–5 pkt.)

Korzystajàc z mapy obok, wykonaj polecenia. a) Wpisz obok strza∏ek odpowiednie skróty nazw mas powietrza nap∏ywajàcych na obszar Polski. b) Napisz, jak zmieni si´ pogoda pod wp∏ywem danej masy powietrza. A. latem zimà B.

......................................................................................

........................................................................................

..............................................................................................

Zadanie

(0–6 pkt.)

Zaznacz literà P zdanie prawdziwe, a literà F – fa∏szywe. Izotermy lipca majà uk∏ad po∏udnikowy. . . . . . . . . . . Najwy˝sza Êrednia roczna temperatura powietrza wyst´puje na Pojezierzu Suwalskim. . . . . . . . . . . Najd∏u˝szy okres wegetacyjny w Polsce wyst´puje na Nizinie Âlàskiej. . . . . . . . . . . Halny to zimny i porywisty wiatr wiejàcy w górach. . . . . . . . . . . Ba∏tyk jest morzem ch∏odnym i silnie zasolonym. . . . . . . . . . . Na Ba∏tyku wyst´pujà niskie p∏ywy i niewielkie falowanie. . . . . . . . . . .

Zadanie

(0–6 pkt.)

Na podstawie diagramu klimatycznego, uzupe∏nij zdania i wykonaj polecenie: Najcieplejszym miesiàcem jest

.................................................

którego Êrednia temperatura wynosi . . . . . . . . . . °C. Najch∏odniejszym miesiàcem jest

..............................................

z temperaturà . . . . . . . . . . °C. Oblicz rocznà amplitud´ temperatury w Suwa∏kach. ..................................................................................................

W Suwa∏kach klimatyczna zima wyst´puje w miesiàcach

....................................................................

Najwy˝sza suma opadów wyst´puje w miesiàcu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i wynosi . . . . . . . . . . . . mm.

Zadanie

(0–10 pkt.)

Obok nazw rzek i jezior wpisz odpowiednià liter´ lub liczb´, którà oznaczono je na mapie. Rzeki: (cyfry)

Jeziora (litery)

San

Soliƒskie

......

Nysa ¸u˝ycka . . . . . .

Haƒcza

Bóbr

¸ebsko

......

Pilica

Rega

......

¸yna

......

Âniardwy

......

Zadanie

......

(0–2 pkt.)

WyjaÊnij terminy: gràd –

..............................................................................................................................................

park narodowy –

............................................................................................................................

Zadanie

(0–1 pkt.)

PodkreÊl poprawnà odpowiedê. Park narodowy z wybrze˝em klifowym i krajobrazem m∏odoglacjalnym to: S∏owiƒski Park Narodowy, Wielkopolski Park Narodowy, Woliƒski Park Narodowy, Park Narodowy „UjÊcie Warty”.

grupa

Zró˝nicowanie Êrodowiska przyrodniczego

...............................................

imi´ i nazwisko .......................

Test sk∏ada si´ z 11 zadaƒ. Przy ka˝dym poleceniu podano liczb´ punktów, którà mo˝na uzyskaç za prawid∏owà odpowiedê. Maksymalnie mo˝na zdobyç 53 punkty.

data

Zadanie

(0–3 pkt.)

Po∏àcz strza∏kami region Polski z jednostkà tektonicznà, na której si´ znajduje. Sudety • Kotlina Sandomierska • ˚u∏awy WiÊlane •

• obszar fa∏dowaƒ prekambryjskich • obszar fa∏dowaƒ paleozoicznych • obszar fa∏dowaƒ mezozoicznych i kenozoicznych

Zadanie

(0–2 pkt.)

Wypisz najwa˝niejsze wydarzenia z przesz∏oÊci geologicznej Polski, które wystàpi∏y w podanych okresach. Kambr –

........................................................................................................................................

Trzeciorz´d –

..................................................................................................................................

Zadanie

(0–8 pkt.)

Uzupe∏nij zdania. Najstarszym zlodowaceniem w Polsce by∏o zlodowacenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . W wyniku dzia∏alnoÊci làdolodu powsta∏y takie formy jak: i

........................................................

.............................................

....................................

. Krajobraz charakteryzujàcy si´ dobrze zachowanymi formami

polodowcowymi to krajobraz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wyst´puje on w . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . cz´Êci Polski. Na obszarze ˚u∏aw WiÊlanych wyst´pujà urodzajne gleby – . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Najpopularniejszà glebà strefowà w Polsce, powsta∏à na piaskach i ˝wirach, jest . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Zadanie

(0–4 pkt.)

Surowiec mineralny

Wyst´powanie

Uzupe∏nij tabel´.

Zag∏´bie Lubelskie sól kamienna

Zadanie

Zag∏´bie Tarnobrzeskie

(0–6 pkt.)

Wypisz krainy geograficzne, znajdujàce si´ w pasie:

gips

a) pobrze˝y: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ,

............................................

b) kotlin: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , Brama . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Zadanie

(0–5 pkt.)

Korzystajàc z mapy obok, wykonaj polecenia. a) Wpisz obok strza∏ek odpowiednie nazwy mas powietrza nap∏ywajàce na obszar Polski. b) Napisz, jak zmieni si´ pogoda pod wp∏ywem danej masy powietrza. A. latem zimà B.

A ..............................................................................................

............................................................................................

....................................................................................................

Zadanie

(0–6 pkt.)

Zaznacz literà P zdanie prawdziwe, a literà F – fa∏szywe. Izotermy stycznia majà uk∏ad po∏udnikowy. . . . . . . . . . . Najwy˝sza Êrednia roczna temperatura powietrza w Polsce wyst´puje na ˚u∏awach WiÊlanych. . . . . . . . . . . Najkrótszy okres wegetacyjny w Polsce wyst´puje w Kotlinie Sandomierskiej. . . . . . . . . . . W Polsce przewa˝ajà wiatry z kierunku zachodniego. . . . . . . . . . . Ba∏tyk jest morzem szelfowym o Êredniej g∏´bokoÊci 459 m. . . . . . . . . . . Wzd∏u˝ wybrze˝a Ba∏tyku dominuje wybrze˝e klifowe. . . . . . . . . . .

(0–6 pkt.)

Zadanie

Na podstawie diagramu klimatycznego, uzupe∏nij zdania i wykonaj polecenie: Najcieplejszym miesiàcem jest . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Jego Êrednia temperatura wynosi . . . . . . . . . . °C. Najch∏odniejszym miesiàcem jest

..............................................

z temperaturà . . . . . . . . . . °C. Oblicz rocznà amplitud´ temperatury we Wroc∏awiu. ................................................................................................

We Wroc∏awiu klimatyczna zima wyst´puje od . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . do . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Najwy˝sza suma opadów wyst´puje w miesiàcu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i wynosi . . . . . . . . . . . . . mm.

Zadanie

(0–10 pkt.)

Obok nazw rzek i jezior wpisz odpowiednià liter´ lub liczb´, którà oznaczono je na mapie. Rzeki (cyfry)

Jeziora: (litery)

Bug

Mamry

......

Nysa K∏odzka . . . . . .

Gop∏o

S∏upia

Gardno . . . . . .

......

Dunajec

......

Gocza∏kowickie . . . . . .

Biebrza . . . . . . Drw´ca

......

Zadanie

(0–2 pkt.)

WyjaÊnij terminy: ols –

..............................................................................................................................................

pomnik przyrody –

..........................................................................................................................

Zadanie

(0–1 pkt.)

PodkreÊl poprawnà odpowiedê. Najmniejszy park narodowy w Polsce, w którym wyst´puje rzeêba krasowa to: Tatrzaƒski Park Narodowy, Ojcowski Park Narodowy, Karkonoski Park Narodowy, Biebrzaƒski Park Narodowy.

grupa

Podzia∏ administracyjny i struktura ludnoÊci

...............................................

imi´ i nazwisko .......................

Test sk∏ada si´ z 8 zadaƒ. Przy ka˝dym poleceniu podano liczb´ punktów, którà mo˝na uzyskaç za prawid∏owà odpowiedê. Maksymalnie mo˝na zdobyç 25 punktów.

data

Zadanie

(0–3 pkt.)

Zaznacz literà P zdanie prawdziwe, a literà F – fa∏szywe. Najwy˝szy przyrost naturalny w okresie powojennym wystàpi∏ w Polsce w latach 80. . . . . . . . . . . Przyrost naturalny w Polsce stale wzrasta. . . . . . . . . . . Polacy sà spo∏eczeƒstwem starzejàcym si´. . . . . . . . . . .

Zadanie

(0–4 pkt.)

Na podstawie piramidy p∏ci i wieku wykonaj polecenia. a) Odczytaj z wykresu i wpisz liczb´ kobiet i m´˝czyzn, którzy mieli 65–69 lat w 2002 roku. liczba kobiet – . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . liczba m´˝czyzn – . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b) Wpisz poni˝ej zjawisko (wy˝/ni˝ demograficzny), które wystàpi∏o w okresie zaznaczonym strza∏kami. W zaznaczonym okresie w Polsce wystàpi∏ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Podaj przyczyn´ tego zjawiska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ...................................................................................

Piramida p∏ci i wieku ludnoÊci Polski w 2002 r.

Zadanie

(0–3 pkt.)

Na podstawie danych statystycznych i mapy konturowej Polski, wykonaj zadania: Województwo podkarpackie powierzchnia 17 900 km2, liczba ludnoÊci 2 100 tys. a) Oblicz Êrednià g´stoÊç zaludnienia woj. podkarpackiego. ..............................................................................

b) Zakreskuj obszar tego województwa na mapie. c) Wpisz nazw´ stolicy tego województwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Zadanie

(0–3 pkt.)

WyjaÊnij terminy: a) aglomeracja monocentryczna –

......................................................................................................

.........................................................................

b) migracja –

, na przyk∏ad

....................................................

..................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................

Zadanie

(0–1 pkt.)

Na podstawie danych statystycznych, narysuj wykres s∏upkowy, przedstawiajàcy struktur´ wieku ludnoÊci w Polsce. Liczba ludnoÊci w %

LudnoÊç w wieku

Liczba ludnoÊci w %

przedprodukcyjnym

produkcyjnym

poprodukcyjnym

Zadanie

(0–3 pkt.)

Wypisz 3 najliczniejsze mniejszoÊci narodowe mieszkajàce w Polsce.

............................................

Zadanie

(0–4 pkt.)

Zaznacz na mapie odpowiednimi numerami obszar wyst´powania grup etnicznych. 1 2 3 4

– – – –

Kaszubi ¸owiczanie Kurpie Podhalanie

Zadanie

(0–4 pkt.)

Uzupe∏nij zdania: a) Od 1 stycznia 1999 roku w Polsce jest

...........

województw. b) Ârednia g´stoÊç zaludnienia to . . . . . . . . . . os/km2. c) Najwi´ksza g´stoÊç zaludnienia wyst´puje w województwie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . d) Na wsi mieszka obecnie . . . . . . . . . . . . . . . % Polaków.

grupa

Podzia∏ administracyjny i struktura ludnoÊci

...............................................

imi´ i nazwisko .......................

Test sk∏ada si´ z 8 zadaƒ. Przy ka˝dym poleceniu podano liczb´ punktów, którà mo˝na uzyskaç za prawid∏owà odpowiedê. Maksymalnie mo˝na zdobyç 25 punktów.

data

Zadanie

(0–3 pkt.)

Zaznacz literà P zdanie prawdziwe, a literà F – fa∏szywe. Pierwszy powojenny ni˝ demograficzny wystàpi∏ w Polsce na prze∏omie lat 60. i 70. . . . . . . Od lat osiemdziesiàtych XX w. przyrost naturalny stale roÊnie. . . . . . . W Polsce dominuje ludnoÊç w wieku przedprodukcyjnym.

......

Zadanie

(0–4 pkt.)

Na podstawie piramidy p∏ci i wieku wykonaj polecenia: a) Odczytaj z wykresu i wpisz liczb´ ch∏opców i dziewczàt urodzonych po 1998 roku. liczba dziewczàt – liczba ch∏opców –

........................

b) Wpisz poni˝ej zjawisko (wy˝/ni˝ demograficzny), które wystàpi∏o w okresie zaznaczonym strza∏kami. W zaznaczonym okresie, w Polsce wystàpi∏ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Podaj przyczyn´ tego zjawiska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..................................................................................

Piramida p∏ci i wieku ludnoÊci Polski w 2002 r.

Zadanie

(0–3 pkt.)

Na podstawie danych statystycznych i mapy konturowej Polski, wykonaj zadania: Województwo warmiƒsko-mazurskie powierzchnia 24 200 km2, liczba ludnoÊci 1 430 tys. a) Oblicz Êrednià g´stoÊç zaludnienia województwa warmiƒsko-mazurskiego. ..................................................................................

b) Zakreskuj obszar tego województwa na mapie. c) Wpisz nazw´ stolicy tego województwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Zadanie

(0–3 pkt.)

WyjaÊnij terminy: a) aglomeracja policentryczna –

............................................................................................................

....................................................................

b) urbanizacja –

, na przyk∏ad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

..............................................................................................................................

........................................................................................................................................................

Zadanie

(0–1 pkt.)

Na podstawie danych statystycznych, narysuj wykres s∏upkowy, przedstawiajàcy procentowà struktur´ zatrudnienia ludnoÊci czynnej zawodowo.

Liczba ludnoÊci w %

LudnoÊç pracujàca w: Liczba ludnoÊci w % 50

rolnictwie, leÊnictwie, rybo∏ówstwie

przemyÊle i budownictwie

us∏ugach

Zadanie

(0–3 pkt.)

Wypisz 3 paƒstwa, w których wyst´pujà najliczniejsze skupiska Polonii.

..............................................

Zadanie

(0–4 pkt.)

Zaznacz na mapie odpowiednimi numerami obszary wyst´powania mniejszoÊci narodowych. 1 2 3 4

– – – –

Ukraiƒcy Bia∏orusini Niemcy Tatarzy

Zadanie

(0–4 pkt.)

Uzupe∏nij zdania: a) W 2002 roku, w Polsce mieszka∏o ...........

osób.

b) Wspó∏czynnik feminizacji wynosi obecnie .............

c) Najmniejsza g´stoÊç zaludnienia wyst´puje w województwie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . d) W miastach mieszka . . . . . . . . . . . . . . . . . . % Polaków.

grupa

Przemys∏

...............................................

imi´ i nazwisko

Test sk∏ada si´ z 8 zadaƒ. Przy ka˝dym poleceniu podano liczb´ punktów, którà mo˝na uzyskaç za prawid∏owà odpowiedê. Maksymalnie mo˝na zdobyç 30 punktów.

Zadanie

.......................

data

(0–2 pkt.)

WyjaÊnij, na czym polega ekonomiczna funkcja przemys∏u. ....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

Zadanie

(0–5 pkt.)

Do podanego surowca mineralnego dopisz miejsce jego eksploatacji na terenie Polski. a) w´giel brunatny – b) ropa naftowa –

........................................................................................................................

..........................................................................................................................

c) rudy cynku i o∏owiu – d) sól kamienna – e) gips –

..................................................................................................................

..........................................................................................................................

........................................................................................................................................

Zadanie

(0–5 pkt.)

Do podanych czynników lokalizacji dopisz w∏aÊciwy dzia∏ przemys∏u. hutnictwo aluminium, przemys∏ elektroniczny, przemys∏ mleczarski, produkcja cementu, przemys∏ celulozowo-papierniczy a) baza surowcowa –

......................................................................................................................

b) baza energetyczna – c) zasoby wodne –

......................................................................................................................

..............................................................................................................................

d) wykwalifikowana kadra pracowników – e) rynek zbytu –

............................................................................................

..............................................................................................................................

Zadanie

(0–2 pkt.)

WyjaÊnij terminy: a) ∏adunek masowy –

......................................................................................................................

................................................................................................................................................

b) okr´g przemys∏owy –

..................................................................................................................

................................................................................................................................................

Zadanie

(0–3 pkt.)

PodkreÊl miejscowoÊci, które sà portami handlowymi. Ko∏obrzeg, Szczecin, ¸eba, Gdynia, W∏adys∏awowo, Gdaƒsk

Zadanie

(0–8 pkt.)

Na mapie, numerami od 1 do 4, zaznaczono elektrownie. Wpisz do tabeli nazwy i typy tych elektrowni.

Lp.

Nazwa elektrowni

Typ

1. 2. 3. 4.

Zadanie

(0–3 pkt.)

Po∏àcz odpowiedni okr´g przemys∏owy z dominujàcà w nim ga∏´zià przemys∏u. GórnoÊlàski Okr´g Przemys∏owy • ¸ódzki Okr´g Przemys∏owy • Sudecki Okr´g Przemys∏owy •

• przemys∏ mineralny • przemys∏ energetyczny • przemys∏ w∏ókienniczy

Zadanie

(0–2 pkt.)

Na podstawie wykresu, odpowiedz na poni˝sze pytania: Jak zmieni∏a si´ iloÊç produkowanej energii elektrycznej w latach 1980–2000? ....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

Jakie by∏y tego przyczyny?

..............................................................................................................

....................................................................................................................................................

grupa

Przemys∏

...............................................

imi´ i nazwisko

Test sk∏ada si´ z 8 zadaƒ. Przy ka˝dym poleceniu podano liczb´ punktów, którà mo˝na uzyskaç za prawid∏owà odpowiedê. Maksymalnie mo˝na zdobyç 30 punktów.

Zadanie

.......................

data

(0–2 pkt.)

WyjaÊnij, na czym polega spo∏eczna funkcja przemys∏u. ....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

Zadanie

(0–5 pkt.)

Do podanego surowca mineralnego dopisz miejsce jego eksploatacji na terenie Polski. a) w´giel kamienny –

..........................................................................................................................

b) gaz ziemny –

..............................................................................................................................

c) rudy miedzi –

............................................................................................................................

d) siarka –

....................................................................................................................................

e) granit –

....................................................................................................................................

Zadanie

(0–5 pkt.)

Do podanych czynników lokalizacji dopisz w∏aÊciwy dzia∏ przemys∏u. przemys∏ farmaceutyczny, przemys∏ w∏ókienniczy, produkcja w´dlin, hutnictwo ˝elaza, produkcja porcelany a) baza surowcowa –

........................................................................................................................

b) baza energetyczna – c) zasoby wodne –

..........................................................................................................................

d) wykwalifikowana kadra pracowników – e) rynek zbytu –

..........................................................................................

............................................................................................................................

Zadanie

(0–2 pkt.)

WyjaÊnij terminy: a) ∏adunki drobnicowe –

..................................................................................................................

................................................................................................................................................

b) oÊrodek przemys∏owy –

....................................................................................................................

................................................................................................................................................

Zadanie

(0–3 pkt.)

PodkreÊl miejscowoÊci, które sà portami rybackimi. Ko∏obrzeg, Ustka, Gdynia, ¸eba, Szczecin, Gdaƒsk

Zadanie

(0–8 pkt.)

Na mapie, numerami od 1 do 4, zaznaczono elektrownie. Wpisz do tabeli nazwy i typy tych elektrowni.

Lp.

Nazwa elektrowni

Typ

1. 2. 3. 4.

Zadanie

(0–3 pkt.)

Po∏àcz odpowiedni okr´g przemys∏owy z dominujàcà w nim ga∏´zià przemys∏u. Warszawski Okr´g Przemys∏owy • Sudecki Okr´g Przemys∏owy • Gdaƒski Okr´g Przemys∏owy •

• przemys∏ paliwowo-energetyczny • przemys∏ elektroniczny • przemys∏ drzewno-papierniczy

Zadanie

(0–2 pkt.)

Na podstawie wykresu, odpowiedz na poni˝sze pytania: Jak zmienia∏o si´ wydobycie w´gla kamiennego w latach 1980–2000? ....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

Dlaczego nastàpi∏y zmiany w wielkoÊci wydobycia? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ....................................................................................................................................................

grupa

Rolnictwo

...............................................

imi´ i nazwisko

Test sk∏ada si´ z 8 zadaƒ. Przy ka˝dym poleceniu podano liczb´ punktów, którà mo˝na uzyskaç za prawid∏owà odpowiedê. Maksymalnie mo˝na zdobyç 25 punktów.

.......................

Zadanie

data

(0–3 pkt.)

Do wymienionych cech, okreÊlajàcych przyrodnicze warunki rozwoju rolnictwa, dopisz odpowiednià krain´ geograficznà. Pojezierze Suwalskie, Pojezierze Pomorskie, Nizina Âlàska, ˚u∏awy WiÊlane Tereny równinne –

..........................................................................................................................

Krótki okres wegetacyjny – Mady rzeczne –

..............................................................................................................

................................................................................................................................

Zadanie

(0–2 pkt.)

Opisz poziom mechanizacji rolnictwa w Polsce. Oceƒ jego wp∏yw na rozwój rolnictwa. ....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

Zadanie

(0–4 pkt.)

Wpisz nazwy dwóch krain geograficznych, w których uprawia si´: a) pszenic´ –

..................................................................................................................................

b) ziemniaki –

................................................................................................................................

Zadanie

(0–2 pkt.)

WyjaÊnij terminy: chów zwierzàt –

..............................................................................................................................

....................................................................................................................................................

od∏óg –

............................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

Zadanie Zaznacz literà P zdanie prawdziwe, a literà F – fa∏szywe. Polska jest znana na Êwiecie z hodowli koni czystej krwi arabskiej. . . . . . . . . . . Na najlepszych glebach uprawia si´ ˝yto i ziemniaki. . . . . . . . . . . Najwi´kszy odsetek u˝ytków rolnych zajmujà grunty orne. . . . . . . . . . . W Polsce hoduje si´ g∏ównie trzod´ chlewnà, byd∏o i drób. . . . . . . . . . .

(0–4 pkt.)

Zadanie

(0–2 pkt.)

Przedstaw na wykresie prostokàtnym struktur´ wielkoÊciowà gospodarstw rolnych w Polsce. Sporzàdê legend´.

54%

poni˝ej 5 ha

27%

5–10 ha

11%

10–15 ha 0%

50 %

100 %

powy˝ej 15 ha

Zadanie

(0–5 pkt.)

Wypisz pi´ç zmian, które nale˝a∏oby wprowadziç w polskim rolnictwie, aby produkcja rolna sta∏a si´ op∏acalna. ....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

Zadanie

(0–3 pkt.)

Porównaj poni˝sze dane statystyczne. Zapisz wnioski.

Kraj

Zatrudnienie w rolnictwie w %

Udzia∏ rolnictwa w tworzeniu PKB w %

Polska

29,7

3,8

Grecja

15,9

7,3

....................................................................................................................................................

grupa

Rolnictwo

...............................................

imi´ i nazwisko

Test sk∏ada si´ z 8 zadaƒ. Przy ka˝dym poleceniu podano liczb´ punktów, którà mo˝na uzyskaç za prawid∏owà odpowiedê. Maksymalnie mo˝na zdobyç 25 punktów.

.......................

Zadanie

data

(0–3 pkt.)

Do wymienionych cech, okreÊlajàcych przyrodnicze warunki rozwoju rolnictwa, dopisz odpowiednià krain´ geograficznà. Wy˝yna Lubelska, ˚u∏awy WiÊlane, Nizina Âlàska, Beskidy Górzyste ukszta∏towanie terenu – D∏ugi okres wegetacyjny – Czarnoziemy –

........................................................................................................

................................................................................................................

................................................................................................................................

Zadanie

(0–2 pkt.)

Opisz struktur´ wielkoÊci gospodarstw rolnych w Polsce. Oceƒ jej wp∏yw na rozwój rolnictwa. ....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

Zadanie

(0–4 pkt.)

Wpisz nazwy dwóch krain geograficznych, w których uprawia si´: a) buraki cukrowe – b) rzepak –

............................................................................................................................

............................................................................................................................................

Zadanie

(0–2 pkt.)

WyjaÊnij terminy: hodowla zwierzàt –

........................................................................................................................

....................................................................................................................................................

ugór –

..........................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

Zadanie Zaznacz literà P zdanie prawdziwe, a literà F – fa∏szywe. Buraki cukrowe i pszenica wymagajà najlepszych gleb. . . . . . . . . . . Brukiew i koniczyna nale˝à do roÊlin pastewnych. . . . . . . . . . Pog∏owie koni w Polsce ciàgle wzrasta. . . . . . . . . . . W Polsce dominuje chów byd∏a mi´snego. . . . . . . . . . .

(0–4 pkt.)

Zadanie

(0–2 pkt.)

Przedstaw na wykresie prostokàtnym udzia∏ poszczególnych klas bonitacyjnych w ogólnej powierzchni gleb w Polsce. Sporzàdê legend´.

klasa I i II

23%

klasa III

40%

klasa IV

22%

klasa V

12%

klasa VI

Zadanie

50 %

100 %

(0–5 pkt.)

Wypisz pi´ç cech polskiego rolnictwa. ....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

Zadanie

(0–3 pkt.)

Porównaj poni˝sze dane statystyczne. Zapisz wnioski.

Kraj

Zatrudnienie w rolnictwie w %

Udzia∏ rolnictwa w tworzeniu PKB w %

Polska

29,7

3,8

Hiszpania

6,4

3,8

....................................................................................................................................................

grupa

Us∏ugi oraz zanieczyszczenie i ochrona Êrodowiska przyrodniczego

...............................................

imi´ i nazwisko .......................

data

Test sk∏ada si´ z 10 zadaƒ. Przy ka˝dym poleceniu podano liczb´ punktów, którà mo˝na uzyskaç za prawid∏owà odpowiedê. Maksymalnie mo˝na zdobyç 36 punktów.

Zadanie

(0–2 pkt.)

PodkreÊl terminy dotyczàce us∏ug. mleczarnia, biuro maklerskie, sàd, produkcja mebli, rybo∏ówstwo dalekomorskie, PKS

Zadanie Wpisz do tabeli po dwie zalety i wady podanych rodzajów transportu w Polsce.

Transport

samochodowy

lotniczy

Zalety

(0–8 pkt.)

Wady

Zadanie

(0–5 pkt.)

Zaznacz literà P zdanie prawdziwe, a literà F – fa∏szywe. Ârednia g´stoÊç linii kolejowych w Polsce wynosi ponad 20 km/100 km2.

..........

Przez teren Polski prowadzà tranzytowe rurociàgi, gazociàgi i linie energetyczne. . . . . . . . . . . Polski transport morski s∏u˝y g∏ównie do przewozu pasa˝erów. . . . . . . . . . . Najwi´kszym portem lotniczym w Polsce jest lotnisko w Balicach. . . . . . . . . . . Transport Êródlàdowy jest jednym z najtaƒszych Êrodków transportu.

..........

Zadanie

(0–4 pkt.)

Wypisz po dwie zalety korzystania z us∏ug Poczty Polskiej i poczty elektronicznej. Poczta Polska

Poczta elektroniczna

Zadanie

(0–2 pkt.)

WyjaÊnij terminy: eksport –

......................................................................................................................................

pestycydy –

....................................................................................................................................

Zadanie

(0–3 pkt.)

Na podstawie danych statystycznych oblicz saldo handlu zagranicznego Polski w 1999 r. Odpowiedz na pytanie. wartoÊç importu: 45 mld USD

wartoÊç eksportu: 37 mld USD

....................................................................................................................................................

Jakie znaczenie dla gospodarki naszego kraju ma taka wartoÊç handlu zagranicznego? ....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

Zadanie

(0–2 pkt.)

PodkreÊl artyku∏y, które Polska importuje. samochody, owoce jagodowe, samoloty, siarka, meble, sprz´t komputerowy

Zadanie

(0–5 pkt.)

Po∏àcz strza∏kami opis z miastem lub regionem, którego dotyczy. Miasto z Jarmarkiem Dominikaƒskim • Odbywa si´ tam sp∏yw prze∏omem Dunajca • Organizuje si´ tam Piknik Country • Le˝y u stóp Karkonoszy • Miejsce z Maczugà Herkulesa •

• Karpacz • Gdaƒsk • Dolina Pràdnika • Pieniny • Mràgowo

Zadanie

(0–3 pkt.)

Wypisz trzy kraje, które Polacy najch´tniej odwiedzajà zimà. ....................................................

....................................................

Zadanie

(0–2 pkt.)

Wypisz dwa êród∏a zanieczyszczeƒ wód powierzchniowych wyst´pujàcych w Polsce. ....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

grupa

Us∏ugi oraz zanieczyszczenie i ochrona Êrodowiska przyrodniczego

...............................................

imi´ i nazwisko .......................

data

Test sk∏ada si´ z 10 zadaƒ. Przy ka˝dym poleceniu podano liczb´ punktów, którà mo˝na uzyskaç za prawid∏owà odpowiedê. Maksymalnie mo˝na zdobyç 36 punktów.

Zadanie

(0–2 pkt.)

PodkreÊl instytucje, które Êwiadczà us∏ugi. cukrownia, PKP, biuro podró˝y, huta szk∏a, policja, leÊnictwo

Zadanie

(0–8 pkt.)

Wpisz do tabeli po dwie zalety i wady podanych rodzajów transportu w Polsce. Transport

kolejowy

morski

Zalety

Wady

Zadanie

(0–5 pkt.)

Zaznacz literà P zdanie prawdziwe, a literà F – fa∏szywe. W Polsce istnieje tylko oko∏o 300 km autostrad. . . . . . . . . . . Gazociàg „Przyjaêƒ” biegnie z Rosji do Niemiec, omijajàc Polsk´. . . . . . . . . . . Najwi´ksza g´stoÊç sieci kolejowej wyst´puje we wschodniej Polsce. . . . . . . . . . . Najwi´cej towarów przewozi si´ w Polsce drogà wodnà przez Kana∏ Gliwicki i Odr´. . . . . . . . . . . Polska ma po∏àczenia promowe tylko ze Szwecjà. . . . . . . . . . .

Zadanie

(0–4 pkt.)

Wypisz po dwie zalety korzystania z us∏ug telefonii stacjonarnej i telefonii komórkowej w Polsce. Telefonia stacjonarna

Telefonia komórkowa

Zadanie

(0–2 pkt.)

WyjaÊnij terminy: import –

..........................................................................................................................................

eutrofizacja –

....................................................................................................................................

Zadanie

(0–3 pkt.)

Na podstawie danych statystycznych oblicz saldo handlu zagranicznego Polski w 1990 r. Odpowiedz na pytanie. wartoÊç importu: 9 mld USD

wartoÊç eksportu: 14 mld USD

....................................................................................................................................................

Zadanie

(0–2 pkt.)

PodkreÊl artyku∏y, które Polska eksportuje. lekarstwa, statki, boksyty, miedê, meble, owoce cytrusowe

Zadanie

(0–5 pkt.)

Po∏àcz strza∏kami opis z miastem lub regionem, którego dotyczy. Najwi´ksza twierdza Êredniowiecznej Europy • Zabytkowa kopalnia soli kamiennej • Miasto, w którym znajduje si´ polska „aleja gwiazd” • MiejscowoÊç uzdrowiskowa w Sudetach • Region ze Êpiàcym rycerzem •

Zadanie

• Mi´dzyzdroje • Tatry • Kudowa Zdrój • Wieliczka • Malbork (0–3 pkt.)

Wypisz trzy kraje, których obywatele najliczniej odwiedzajà Polsk´. ....................................................

....................................................

Zadanie

(0–2 pkt.)

Wypisz dwa êród∏a zanieczyszczeƒ atmosfery w Polsce. ....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

grupa

Krainy geograficzne cz. I – Ni˝ Polski

...............................................

imi´ i nazwisko .......................

Test sk∏ada si´ z 9 zadaƒ. Przy ka˝dym poleceniu podano liczb´ punktów, którà mo˝na uzyskaç za prawid∏owà odpowiedê. Maksymalnie mo˝na zdobyç 26 punktów.

data

Zadanie

(0–1 pkt.)

Przedstaw na rysunkach 3 etapy powstawania jeziora przybrze˝nego.

Zadanie

(0–1 pkt.)

Wpisz nazw´ parku narodowego, w którym znajdujà si´ jeziora przybrze˝ne. ....................................................................................................................................................

Zadanie

(0–4 pkt.)

Uzupe∏nij zdania. a) Wysoczyzny morenowe, zwane . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . sà zbudowane z gliny morenowej. b) Najwy˝szym wzniesieniem Pojezierza Pomorskiego jest ............................................

...................................................

o wysokoÊci

c) W klimacie peryglacjalnym na Nizinie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . utworzy∏y si´ pokrywy lessowe.

Zadanie

(0–3 pkt.)

Wypisz po 2 cechy krajobrazu Pojezierza Wielkopolskiego i Pojezierza Pomorskiego. Uzupe∏nij zdanie. Pojezierze Wielkopolskie: Pojezierze Pomorskie:

..................................................................................................................

......................................................................................................................

Ró˝nice w krajobrazie sà spowodowane

..............................................................................................

....................................................................................................................................................

Zadanie

(0–3 pkt.)

Wypisz surowce mineralne, wyst´pujàce na obszarze Polski: a) w okolicy Inowroc∏awia – b) na Polesiu Lubelskim –

............................................................................................................

................................................................................................................

Zadanie

(0–3 pkt.)

Rozpoznaj, przedstawiony na fotografii, typ jeziora polodowcowego. Wpisz dwa przyk∏ady jezior tego typu, wyst´pujàcych w Polsce.

Fotografia przedstawia jezioro . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . J. MIA¸DUN

Do jezior tego typu nale˝à równie˝:

....................................

....................................................................................

Zadanie

(0–4 pkt.)

Po∏àcz strza∏kami podane miasta z w∏aÊciwà krainà geograficznà. Gdynia • Poznaƒ • Kalisz • ¸ódê •

• Pojezierze Wielkopolskie • Nizina Mazowiecka • Pobrze˝e Gdaƒskie • Nizina Wielkopolska

Zadanie

(0–5 pkt.)

Na poni˝szej mapie zaznacz odpowiednimi numerami podane obiekty geograficzne.

1) Puszcza Bia∏owieska 2) jezioro Gop∏o 3) Woliƒski Park Narodowy 4) Kotlina Warszawska 5) Opole

Zadanie

(0–2 pkt.)

Wpisz krain´ geograficznà o najlepszych warunkach dla rozwoju rolnictwa, le˝àcà w pasie Nizin Ârodkowopolskich. Uzasadnij swój wybór. ....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

grupa

Krainy geograficzne cz. I – Ni˝ Polski

...............................................

imi´ i nazwisko

Test sk∏ada si´ z 9 zadaƒ. Przy ka˝dym poleceniu podano liczb´ punktów, którà mo˝na uzyskaç za prawid∏owà odpowiedê. Maksymalnie mo˝na zdobyç 26 punktów.

.......................

data

Zadanie

(0–1 pkt.)

Przedstaw na rysunkach 3 etapy powstawania wybrze˝a klifowego.

Zadanie

(0–1 pkt.)

Wpisz nazw´ parku narodowego, w którym wyst´puje wybrze˝e klifowe. ....................................................................................................................................................

Zadanie

(0–4 pkt.)

Uzupe∏nij zdania. a) Liczne piaszczyste wzniesienia, usypane na obszarach niepokrytych roÊlinnoÊcià, nazywamy ...........................................

b) Najwy˝szym wzniesieniem Pojezierza Mazurskiego jest ...........................................

o wysokoÊci

c) Na Polesiu Lubelskim wyst´pujà jeziora pochodzenia

................................................

.......................................

Zadanie

. (0–3 pkt.)

Wpisz, jakie roczne sumy opadów atmosferycznych wyst´pujà na Pojezierzu Pomorskim i Pojezierzu Wielkopolskim. Uzupe∏nij zdanie. Pojezierze Wielkopolskie: Pojezierze Pomorskie:

................................................................................................................

......................................................................................................................

Ró˝nice wielkoÊci opadów sà spowodowane

........................................................................................

..................................................................................................................................................

Zadanie

(0–3 pkt.)

Wpisz surowce mineralne wyst´pujàce na obszarze Polski: a) w okolicy Gorzowa Wielkopolskiego – b) w Kotlinie Warszawskiej –

............................................................................................

............................................................................................................

Zadanie

(0–3 pkt.)

Rozpoznaj, przedstawiony na fotografii, typ jeziora polodowcowego. Wpisz dwa przyk∏ady jezior tego typu, wyst´pujàcych w Polsce.

Z. GRABOWIECKI

Fotografia przedstawia jezioro . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Do jezior tego typu nale˝à równie˝:

....................................

....................................................................................

Zadanie

(0–4 pkt.)

Po∏àcz strza∏kami podane miasta z w∏aÊciwà krainà geograficznà. Olsztyn • ¸eba • Gniezno • Wroc∏aw •

• Nizina Âlàska • Pojezierze Wielkopolskie • Pobrze˝e Koszaliƒskie • Pojezierze Mazurskie

Zadanie

(0–5 pkt.)

Na poni˝szej mapie zaznacz odpowiednimi numerami podane obiekty geograficzne.

1) Mierzeja WiÊlana 2) Puszcza Kampinoska 3) Wie˝yca 4) Biebrzaƒski Park Narodowy 5) Toruƒ

Zadanie

(0–2 pkt.)

Wpisz krain´ geograficznà o najlepszych warunkach dla rozwoju rolnictwa, le˝àcà w pasie pobrze˝y. Uzasadnij swój wybór. ....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

grupa

Krainy geograficzne cz. II

...............................................

imi´ i nazwisko

Test sk∏ada si´ z 9 zadaƒ. Przy ka˝dym poleceniu podano liczb´ punktów, którà mo˝na uzyskaç za prawid∏owà odpowiedê. Maksymalnie mo˝na zdobyç 40 punktów.

.......................

data

Zadanie

(0–4 pkt.)

Do podanego opisu dopisz w∏aÊciwà krain´ geograficznà. Wy˝yna Krakowsko-Cz´stochowska, Wy˝yna Âlàska, Wy˝yna Kielecka, Roztocze a) Kraina z ¸ysicà, ¸ysà Górà i ¸ysogórami –

......................................................................................

b) Najwy˝szym wzniesieniem tej krainy jest Wielki Dzia∏ –

..................................................................

c) Wy˝yna ze ska∏ami wapiennymi i ruinami Orlich Gniazd – d) Dominuje tam krajobraz przemys∏owy –

Zadanie

................................................................

........................................................................................

(0–6 pkt.)

Korzystajàc z zamieszczonej obok mapy rozmieszczenia wybranych surowców mineralnych, wykonaj polecenia. a) Uzupe∏nij legend´ mapy, wpisujàc nazwy surowców. b) Uzupe∏nij tabel´. Miejsce wyst´powania: kraina geograficzna lub miejscowoÊç

Numer surowca

1. 2. 3.

Zadanie

(0–2 pkt.)

WyjaÊnij terminy: flisz –

............................................................................................................................................

wàwóz –

..........................................................................................................................................

Zadanie

(0–4 pkt.)

Wpisz krainy geograficzne, w których odnajdziemy podane obiekty geograficzne. go∏oborza – turnie –

....................................................................................................................................

........................................................................................................................................

B∏´dne Ska∏y –

..............................................................................................................................

wàwozy lessowe –

..........................................................................................................................

Zadanie

(0–8 pkt.)

Scharakteryzuj Êrodowisko przyrodnicze Karkonoszy, wpisujàc do tabeli w∏aÊciwe terminy geograficzne. góry fa∏dowe, 2655, marmur, Ânie˝ka, granit, Karkonoski, Tatrzaƒski, Morskie Oko, góry zr´bowe, Góry Sto∏owe, Karpaty, Sudety, Rysy, 1602, Kozi Wierch, Wielki Staw, kaledoƒska i hercyƒska, 2499, Góry Âwi´tokrzyskie, alpejska Cecha Êrodowiska przyrodniczego

Elementy Êrodowiska

Orogeneza Typ gór ¸aƒcuch górski Najwy˝szy szczyt: – nazwa – wysokoÊç w m n.p.m. Ska∏y Jeziora Park narodowy

Zadanie

(0–3 pkt.)

Oblicz, jaka temperatura b´dzie na szczycie Kasprowego Wierchu (1985 m n.p.m.), je˝eli w Zakopanem (850 m n.p.m.), jest 16°C. Pami´taj, ˝e Êrednio co 100 metrów temperatura obni˝a si´ o 0,6°C. ....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

Zadanie

(0–5 pkt.)

Zaznacz literà P zdanie prawdziwe, a literà F – fa∏szywe. Pustynia B∏´dowska le˝y na granicy Wy˝yny Âlàskiej i Wy˝yny Krakowsko-Cz´stochowskiej. . . . . . . . . . . Najwy˝szym szczytem Beskidów jest Barania Góra. . . . . . . . . . . Jezioro Czorsztyƒskie i Jezioro Ro˝nowskie wybudowano na Sole. . . . . . . . . . . W pasie wy˝yn nie ma ˝adnego parku narodowego. . . . . . . . . . . Reliktem trzeciorz´dowym w Tatrach jest ostró˝ka tatrzaƒska. . . . . . . . . . .

Zadanie

(0–5 pkt.)

Na mapie konturowej Polski zaznacz odpowiednimi numerami podane miasta. 1) Nowy Targ 2) Tarnobrzeg 3) Kudowa Zdrój 4) Lublin 5) Bielsko-Bia∏a

Zadanie

(0–3 pkt.)

Wpisz trzy powody, dla których warto odwiedziç Zakopane. ......................................................................

......................................................................

grupa

Krainy geograficzne cz. II

...............................................

imi´ i nazwisko

Test sk∏ada si´ z 9 zadaƒ. Przy ka˝dym poleceniu podano liczb´ punktów, którà mo˝na uzyskaç za prawid∏owà odpowiedê. Maksymalnie mo˝na zdobyç 40 punktów.

.......................

data

Zadanie

(0–4 pkt.)

Do podanego opisu dopisz w∏aÊciwà krain´ geograficznà. Wy˝yna Âlàska, Wy˝yna Kielecka, Wy˝yna Lubelska, Niecka Nidziaƒska a) Kraina z formami krasu gipsowego –

..............................................................................................

b) Najwy˝szym wzniesieniem tej krainy jest Góra Êw. Anny – c) Kraina z go∏oborzami –

....................................................................................................................

d) Kraina wàwozów lessowych –

Zadanie

................................................................

..........................................................................................................

(0–6 pkt.)

Numer surowca

1. 2. 3.

Zadanie

(0–2 pkt.)

WyjaÊnij terminy: rekultywacja – turnie –

................................................................................................................................

........................................................................................................................................

Zadanie

(0–4 pkt.)

Wpisz krainy geograficzne, w których odnajdziemy podane obiekty geograficzne. po∏oniny – flisz –

......................................................................................................................................

............................................................................................................................................

Ânie˝ne Kot∏y –

................................................................................................................................

Jaskinia Ânie˝na –

..........................................................................................................................

Zadanie

(0–8 pkt.)

Scharakteryzuj Êrodowisko przyrodnicze Tatr Polskich, wpisujàc do tabeli w∏aÊciwe terminy geograficzne. góry fa∏dowe, 2655, piaskowiec, Ânie˝ka, granit, Karkonoski, Tatrzaƒski, Kocio∏ ¸omniczki, góry zr´bowe, Magurski, Karpaty, hercyƒska, Sudety, 1602, Rysy, Kozi Wierch, Czarny Staw, kaledoƒska, 2499, Góry Âwi´tokrzyskie, alpejska Cecha Êrodowiska przyrodniczego

Elementy Êrodowiska

Orogeneza Typ gór ¸aƒcuch górski Najwy˝szy szczyt: – nazwa – wysokoÊç w m n.p.m. Ska∏y Jeziora Park narodowy

Zadanie

(0–3 pkt.)

Oblicz, jaka temperatura b´dzie na szczycie Turbacza (1310 m n.p.m.), je˝eli w Nowym Targu (680 m n.p.m.), jest 10°C. Pami´taj, ˝e Êrednio co 100 metrów temperatura obni˝a si´ o 0,6°C. ....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

Zadanie

(0–5 pkt.)

Zaznacz literà P zdanie prawdziwe, a literà F – fa∏szywe. Âwistaki ˝yjà w Polsce tylko w Karkonoszach. . . . . . . . . . . W Beskidach kosodrzewina wyst´puje tylko na Pilsku i Babiej Górze. . . . . . . . . . . Najwy˝szym szczytem Pienin jest Tarnica. . . . . . . . . . . Puszcza Jod∏owa znajduje si´ w Górach Âwi´tokrzyskich. . . . . . . . . . . Na Wy˝ynie Lubelskiej wyst´pujà wody mineralne. . . . . . . . . . .

Zadanie

(0–5 pkt.)

Na mapie konturowej Polski zaznacz odpowiednimi numerami podane miasta. 1) Kazimierz Dolny 2) Busko Zdrój 3) Wa∏brzych 4) Zakopane 5) Tarnów

Zadanie

(0–3 pkt.)

Wpisz trzy powody, dla których warto odwiedziç Kraków. ........................................................................

........................................................................

Klucz odpowiedzi

ab Oczekiwana odpowiedê

Nr Standard zad. wymagaƒ

Oczekiwana odpowiedê

wersja a

wersja b

Kryterium punktowania

I. Zró˝nicowanie Êrodowiska przyrodniczego Sudety – obszar fa∏dowaƒ paleozoicznych; Kotlina Sandomierska – obszar fa∏dowaƒ mezozoicznych i kenozoicznych; ˚u∏awy WiÊlane – obszar fa∏dowaƒ prekambryjskich

II.2

Kotlina OÊwi´cimska – obszar fa∏dowaƒ mezozoicznych i kenozoicznych; Pojezierze Mazurskie – obszar fa∏dowaƒ prekambryjskich; Góry Âwi´tokrzyskie – obszar fa∏dowaƒ paleozoicznych

I.1

Karbon – fa∏dowanie hercyƒskie; Czwartorz´d – làdolód skandynawski

Kambr – fa∏dowanie kaledoƒskie; Trzeciorz´d – fa∏dowanie alpejskie

I.1

pó∏nocnopolskie; równiny sandrowe, jeziora rynnowe, pradoliny; staroglacjalnym, Êrodkowej; czarnoziem; w´glanowych

po∏udniowopolskie; moreny, drumliny, kemy; m∏odoglacjalny, pó∏nocnej; mady; gleba bielicowa

II.2

w´giel brunatny; Zag∏´bie Lubiƒsko-G∏ogowskie; rudy cynku i o∏owiu; Wy˝yna Âlàsko-Krakowska

w´giel kamienny; okolice Bochni; siarka; Niecka Nidziaƒska

I.1

a) Pojezierze Mazurskie, Pojezierze Pomorskie, Pojezierze Wielkopolskie; b) Sudety, Karpaty, Morawska

a) Pobrze˝e Szczeciƒskie, Pobrze˝e Koszaliƒskie, Pobrze˝e Gdaƒskie; b) OÊwi´cimska, Sandomierska, Krakowska

za ka˝dà prawid∏owà krain´ geograficznà – 1 pkt; razem – 6 pkt.

II.2

A – Polarne kontynentalne, latem – ocieplenie i bezchmurna pogoda; zimà – niskie temperatury, s∏oneczna pogoda; B – Polarne zwrotnikowe morskie, Wzrost temperatury powietrza i burze

A – Polarne morskie, latem – och∏odzenie, wzrost zachmurzenia i opady; zimà – ocieplenie i opady deszczu ze Êniegiem, odwil˝; B – Arktyczne, Przymrozki wiosenne, silne mrozy i obfite opady Êniegu

za prawid∏owà nazw´ masy powietrza – 1 pkt; za ka˝de wyjaÊniajàce stwierdzenie – 1 pkt; razem – 5 pkt.

II.2

F, F, P, F, F, P,

III.1

lipiec, 17°C, styczeƒ, –5°C; 17°C – (–5°C) = 22°C; grudzieƒ, styczeƒ, luty, marzec; sierpniu, 93

lipiec, 19°C, styczeƒ, –1°C; 19°C – (–1°C) = 20°C; styczeƒ, luty; lipiec, 86

II.1

1 – Rega, 2 – Bóbr, 3 – ¸yna, 4 – San, 5 – Pilica, 6 – Nysa ¸u˝ycka; A – Haƒcza, B – Âniardwy, C – Soliƒskie, D – ¸ebsko

1 – Nysa K∏odzka, 2 – Drw´ca, 3 – Bug, 4 – S∏upia, 5 – Biebrza, 6 – Dunajec; A – Gocza∏kowickie, B – Gardno, C – Mamry, D – Gop∏o

za prawid∏owe przyporzàdkowanie po 1 pkt.; razem – 10 pkt.

10.

I.1

gràd – wielogatunkowy las liÊciasty z przewagà d´bu i grabu; park narodowy – to teren o wybitnych walorach przyrodniczych i krajoznawczych, w którym dzia∏alnoÊç cz∏owieka jest zakazana lub znacznie ograniczona

ols – las w dolinach rzecznych, o przewadze olchy czarnej; pomnik przyrody – pojedynczy obiekt przyrodniczy obj´ty ochronà

za prawid∏owo wyjaÊnione poj´cie – 1 pkt; razem – 2 pkt

11.

I.1

Woliƒski Park Narodowy

Ojcowski Park Narodowy

P, F, F, P, F, P

za ka˝de prawid∏owe przyporzàdkowanie – 1 pkt; razem – 3 pkt

za wpisanie w∏aÊciwego wydarzenia do podanego okresu – 1 pkt; razem – 2 pkt

za ka˝dy w∏aÊciwie wpisany wyraz – 1 pkt; razem – 8 pkt.

za ka˝dà poprawnà odpowiedê – 1 pkt; razem – 4 pkt

za ka˝dà prawid∏owà ocen´ – 1 pkt; razem – 6 pkt. za ka˝dà poprawnie wpisanà odpowiedê – 1 pkt, (za poprawne okreÊlenie klimatycznej zimy – 1 pkt); razem – 6 pkt.

za poprawne podkreÊlenie – 1 pkt

II. Podzia∏ administracyjny i struktura ludnoÊci 1.

II.2

F, F, P,

P, F, F,

za ka˝dà prawid∏owà ocen´ – 1 pkt; razem – 3 pkt

II.2 II.1 IV.1

a) 980 tys., 650 tys. b) wy˝ demograficzny, du˝a liczba urodzeƒ po zakoƒczeniu II wojny Êwiatowej

a) 900 tys., 980 tys. b) wy˝ demograficzny, echo powojennego wy˝u demograficznego

za ka˝dà poprawnie wpisanà odpowiedê – 1 pkt; razem – 4 pkt

I.1 II.2 I.1

a) 2100 tys. : 17 900 km2 = 117,3 os/km2 b) – c) Rzeszów

a) 1430 tys. : 24 200 km2 = 59,1 os/km2 b) – c) Olsztyn

I.1

a) zespó∏ miast sk∏adajàcy si´ z jednego du˝ego miasta i wielu mniejszych, np. warszawska; b) zmiana miejsca zamieszkania na sta∏e lub na pewien czas

a) zespó∏ miast, wÊród których nie ma wyraênie dominujàcego miasta, np.: Êlàska; b) wzrost liczby ludnoÊci miast, powstanie nowych oÊrodków miejskich

za prawid∏owe obliczenie – 1 pkt; za poprawne zakreskowanie powierzchni woj. – 1 pkt; za wpisanie w∏aÊciwego miasta – 1 pkt; razem – 3 pkt za prawid∏owo wyjaÊnione poj´cie – 1 pkt; za podanie przyk∏adu – 1 pkt; razem – 3 pkt

Klucz odpowiedzi

Oczekiwana odpowiedê

Nr Standard zad. wymagaƒ 5.

II.2

I.1

ab wersja a

wersja b

a) niemiecka, b) ukraiƒska, c) bia∏oruska

a) USA, b) Niemcy, c) Francja

Kryterium punktowania za prawid∏owe narysowanie wykresu – 1 pkt za ka˝dy przyk∏ad – 1 pkt; razem – 3 pkt za ka˝dy poprawnie wpisany na map´ numer – 1 pkt; razem – 4 pkt

a) 16, b) 122, c) Êlàskim, d) 38

a) 38,2 mln, b) 106,5, c) warmiƒsko-mazurskim lub podlaskim, d) 62

za ka˝dà poprawnie wpisanà odpowiedê – 1 pkt; razem – 4 pkt

III.1

Eksploatacja surowców mineralnych. Produkcja dóbr i energii

Tworzenie miejsc pracy. Poprawa warunków ˝ycia ludnoÊci

za ka˝dà prawid∏owà odpowiedê – 1 pkt; razem – 2 pkt

II.2

a) okolice np. Turoszowa, Konina, Be∏chatowa, b) na p∏n. od Przylàdka Rozewie, c) np. Olkusz, Bukowno, d) np. K∏odawa, Inowroc∏aw, e) Niecka Nidziaƒska

a) np. Zag∏´bie GórnoÊlàskie, Lubelskie, b) np. okolice PrzemyÊla, Lubaczowa, Gorzowa Wielkopolskiego, c) Zag∏´bie Lubiƒsko-G∏ogowskie, d) np. okolice Tarnobrzega, Grzybowa, e) np. Strzegom, Strzelin

za poprawnie dopisane miejsce wyst´powania do ka˝dego surowca – 1 pkt; razem – 5 pkt.

II.2

a) produkcja cementu, b) hutnictwo aluminium, c) przemys∏ celulozowo-papierniczy, d) przemys∏ elektroniczny, e) przemys∏ mleczarski

a) produkcja porcelany, b) hutnictwo ˝elaza, c) przemys∏ w∏ókienniczy, d) przemys∏ farmaceutyczny, e) produkcja w´dlin

I.1

a) towar, który transportuje si´ luzem w ∏adowniach np. zbo˝e, w´giel; b) zespó∏ kilku oÊrodków przemys∏owych po∏o˝onych blisko siebie

a) towary, które mo˝na podzieliç na sztuki lub opakowania np. samochody, kontenery; b) miasto, w którym jest rozwini´ty przemys∏

II.2

Szczecin, Gdynia, Gdaƒsk

Ko∏obrzeg, Ustka, ¸eba

za ka˝de poprawne podkreÊlenie – 1 pkt; razem – 3 pkt

III.1

1. 2. 3. 4.

za prawid∏owo wpisanà nazw´ elektrowni – 1 pkt; za poprawne okreÊlenie typu elektrowni – 1 pkt; razem – 8 pkt.

II.2

GórnoÊlàski OP – przemys∏ energetyczny ¸ódzki OP – przemys∏ w∏ókienniczy Sudecki OP – przemys∏ mineralny

Warszawski OP – przemys∏ elektroniczny Sudecki OP – przemys∏ drzewno-papierniczy Gdaƒski OP – przemys∏ paliwowo-energetyczny

II.2 III.1

IloÊç produkowanej energii elektrycznej w latach 1980–2000 wzros∏a. Zmiany te sà zwiàzane z rosnàcym zapotrzebowaniem na energi´ elektrycznà

Wydobycie w´gla kamiennego zmniejsza∏o si´. Ze wzgl´du na du˝e koszty eksploatacji

II.2

Nizina Âlàska Pojezierze Suwalskie ˚u∏awy WiÊlane

Beskidy Nizina Âlàska Wy˝yna Lubelska

IV.5

1 traktor na 12 ha, Poziom mechanizacji rolnictwa jest niezadowalajàcy, poniewa˝ najwi´cej jest ma∏ych gospodarstw. Nie ka˝dy rolnik posiada traktor. Stan techniczny tego sprz´tu jest z∏y

Dominujà ma∏e gospodarstwa (do 5 ha); Struktura jest niekorzystna, poniewa˝ ma∏e gospodarstwa przynoszà ma∏y zysk, a ze wzgl´du na rozdrobnienie, podnoszà koszty produkcji

II.2

a) ˚u∏awy WiÊlane, Wy˝. Lubelska, Niz. Âlàska; b) Niz. Wielkopolska, Niz. Podlaska, Polesie Lubelskie, Poj. Wielkopolskie

a) ˚u∏awy WiÊlane, Wy˝. Lubelska, Niz. Âlàska, Poj. Wielkopolskie; b) Niz. Âlàska, Pobrze˝e S∏owiƒskie, ˚u∏awy WiÊlane, Niz. Szczeciƒska

II.2

Utrzymywanie zwierzàt w celu uzyskania mi´sa, mleka, jaj, itd. Grunt nieuprawiany i nieobsiewany przez kilka lat

Utrzymywanie zwierzàt w celu udoskonalenia kolejnych pokoleƒ lub stworzenia nowej rasy za ka˝de poprawne wyjaÊnienie – bardziej odpowiadajàcej potrzebom 1 pkt; gospodarczym. razem – 2 pkt Grunt nieobsiany mimo wykonanej orki lub nawo˝enia

II. 2

P, F, P, P

P, P, F, F

III. Przemys∏ 1.

Be∏chatów – cieplna Kozienice – cieplna W∏oc∏awek – wodna ˚arnowiec – wodna

Solina – wodna Rybnik – cieplna Turów – cieplna ˚ydowo – wodna

za ka˝de prawid∏owe dopasowanie – 1 pkt; razem – 5 pkt.

za prawid∏owo wyjaÊnione poj´cie – 1 pkt; razem – 2 pkt

za prawid∏owe przyporzàdkowanie – 1 pkt; razem – 3 pkt za ka˝dà poprawnie wpisanà odpowiedê – 1 pkt; razem – 2 pkt

IV. Rolnictwo 1.

za ka˝de prawid∏owe dopasowanie – 1 pkt; razem – 3 pkt za okreÊlenie poziomu, struktury – 1 pkt; za ocen´ – 1 pkt; razem – 2 pkt

za ka˝dà poprawnie wpisanà krain´ – 1 pkt; razem – 4 pkt

za ka˝dà prawid∏owà ocen´ – 1 pkt; razem – 4 pkt

Klucz odpowiedzi

Oczekiwana odpowiedê

Nr Standard zad. wymagaƒ

ab wersja a

Kryterium punktowania

wersja b

II.20

–

za prawid∏owe narysowanie wykresu – 1 pkt; za w∏aÊciwe wype∏nienie legendy – 1 pkt; razem – 2 pkt

III.1

Podniesienie poziomu kultury rolnej, udost´pnienie rolnikom korzystnych kredytów, zwi´kszenie dop∏at dla rolników, ∏àczenie si´ rolników w spó∏dzielnie, rozwój us∏ug dla rolnictwa, rozwój i unowoczeÊnienie przemys∏u rolno-spo˝ywczego

Niski stopieƒ towarowoÊci, du˝a liczba ma∏ych gospodarstw, nadmiar osób zatrudnionych w rolnictwie, ma∏a wydajnoÊç, niski poziom wykszta∏cenia rolników, niski poziom mechanizacji i chemizacji, niskie plony, np. zbó˝, dominujà gospodarstwa prywatne

za ka˝dà cech´/zmian´ – 1 pkt; razem – 5 pkt.

IV.1

W Polsce jest prawie dwukrotnie wi´ksze zatrudnienie w rolnictwie ni˝ w Grecji. Polskie rolnictwo ma o po∏ow´ mniejszy udzia∏ w tworzeniu PKB ni˝ rolnictwo greckie. Wniosek: W Polsce nale˝y zmniejszyç zatrudnienie w rolnictwie i zwi´kszyç jego wydajnoÊç

W Polsce jest prawie pi´ciokrotnie wi´ksze zatrudnienie w rolnictwie ni˝ w Hiszpanii. W obydwu krajach udzia∏ rolnictwa w tworzeniu PKB jest taki sam, mimo znacznej ró˝nicy zatrudnionych. Wniosek: Rolnictwo polskie jest ma∏o wydajne i zbyt du˝o Polaków pracuje w rolnictwie (zmniejszyç iloÊç zatrudnionych)

za ka˝dà cech´ – 1 pkt; za wniosek – 1 pkt; razem – 3 pkt

V. i VI. Us∏ugi oraz zanieczyszczenie i ochrona Êrodowiska przyrodniczego w Polsce za podkreÊlenie dwóch terminów – 1 pkt; za podkreÊlenie trzech – 2 pkt

II.2

biuro maklerskie, sàd, PKS

PKP, biuro podró˝y, policja

III.1

Transport samochodowy: zalety – dociera bezpoÊrednio do odbiorcy, szybki, rozwini´ta sieç dróg; wady – zanieczyszczenie Êrodowiska, brak autostrad, dróg szybkiego ruchu i obwodnic, ma∏a ∏adownoÊç, z∏y stan dróg. Transport lotniczy: zalety – szybki, bezpieczny, wady – wysokie ceny biletów, nie dociera bezpoÊrednio do odbiorcy

Transport kolejowy: zalety – du˝a ∏adownoÊç, tania eksploatacja, wady – nie dociera bezpoÊrednio do odbiorcy, du˝e opóênienia w ruchu, brak nowoczesnego sprz´tu. Transport morski: zalety – du˝a ∏adownoÊç, mo˝liwoÊç transportu na du˝e odleg∏oÊci, wady – powolny, nie dociera bezpoÊrednio do odbiorcy

II.2

F, P, F, F, P

P, F, F, P, F

III.1

Poczta: ∏atwy dost´p (us∏ugi w ca∏ym kraju), jednakowa cena produktów w ca∏ym kraju. Poczta elektroniczna: dost´p do odbiorcy o ka˝dej porze, bezpoÊredni kontakt z odbiorcà

I.1

Eksport – wywóz (sprzeda˝), towarów i us∏ug za granic´; Pestycydy – chemiczne Êrodki ochrony roÊlin

Import – przywóz (zakup), towarów i us∏ug z zagranicy; Eutrofizacja – nadmierne u˝yênianie wód

za ka˝de poprawne wyjaÊnienie – 1 pkt; razem – 2 pkt

I.2

–8 mld USD konsekwencje: odp∏yw pieni´dzy z kraju, zahamowanie wzrostu gospodarczego

5 mld USD konsekwencje: rozwój gospodarczy kraju, nap∏yw pieni´dzy

za prawid∏owe obliczenie – 1 pkt; za ka˝dà konsekwencj´ – 1 pkt; razem – 3 pkt

II.2

Samochody, samoloty, sprz´t komputerowy

Statki, miedê, meble

za podkreÊlenie dwóch artyku∏ów – 1 pkt; za podkreÊlenie trzech – 2 pkt

II.2

Jarmark Dominikaƒski – Gdaƒsk, sp∏yw Dunajcem – Pieniny, Piknik Country – Mràgowo, Karkonsze – Karpacz, Maczuga Herkulesa – Dolina Pràdnika

Twierdza Êredniowieczna – Malbork Kopalnia soli – Wieliczka Aleja gwiazd – Mi´dzyzdroje Uzdrowisko – Kudowa Zdrój Âpiàcy rycerz – Tatry

III.1

S∏owacja, W∏ochy, Austria

Niemcy, Czechy, Ukraina

10.

III.1

Âcieki komunalne, Êcieki przemys∏owe, nawozy naturalne, substancje ropopochodne

Produkcja energii elektrycznej i cieplnej, transport samochodowy, przemys∏ (np. hutniczy)

Telefonia stacjonarna: mo˝na korzystaç o ka˝dej porze, po∏àczenie z ka˝dà instytucjà. Telefonia komórkowa: mo˝na korzystaç w dowolnym miejscu i porze, mo˝liwoÊç komunikacji w przypadku zagro˝enia, mo˝na korzystaç z internetu

za ka˝dà zalet´ i wad´ – 1 pkt; razem – 8 pkt.

za ka˝dà prawid∏owà ocen´ – 1 pkt; razem – 5 pkt.

za ka˝dà cech´ – 1 pkt; razem – 4 pkt

za ka˝de prawid∏owe przyporzàdkowanie – 1 pkt; razem – 5 pkt.

za ka˝dy kraj – 1 pkt; razem – 3 pkt

za ka˝de êród∏o – 1 pkt; razem – 2 pkt

Klucz odpowiedzi

ab Oczekiwana odpowiedê

Nr Standard zad. wymagaƒ

wersja a

wersja b

Kryterium punktowania

VII. Krainy geograficzne cz. I – Ni˝ Polski 1.

II.2

1) zatoka; 2) zalew, cz´Êciowo zamkni´ty mierzejà; 3) jezioro przybrze˝ne

a) klif; b) klif podci´ty niszà; c) cofni´ty brzeg

za prawid∏owe rysunki trzech etapów – 1 pkt

I.1

S∏owiƒski Park Narodowy

Woliƒski Park Narodowy

poprawna odpowiedê – 1 pkt

I.1

a) k´pami; b) Wie˝yca, 328 m n.p.m.; c) Âlàskiej

a) wydmami; b) Dylewska Góra, 312 m n.p.m.; za ka˝dà prawid∏owà odpowiedê c) krasowego – 1 pkt; razem – 4 pkt

IV.1

Pojezierze Wielkopolskie: liczne wysoczyzny, ma∏o jezior, niskie wzniesienia; Pojezierze Pomorskie: du˝o jezior, znaczne ró˝nice wysokoÊci wzgl´dnej; Przyczyna ró˝nic: denudacja na Poj. Wielkopolskim, wczeÊniejsze wycofanie si´ làdolodu z Poj. Wielkopolskiego

Pojezierze Wielkopolskie: niskie roczne sumy opadów (mniej ni˝ Êrednia roczna dla Polski); Pojezierze Pomorskie: wysokie roczne sumy opadów (wi´ksze ni˝ Êrednia roczna suma opadów dla Polski); Przyczyna ró˝nic: Poj. Wielkopolskie le˝y w cieniu opadowym

III.1

a) sól kamienna, sól potasowa; b) w´giel kamienny

a) ropa naftowa, gaz ziemny; b) i∏ warwowy

II.2

jezioro morenowe; np. Âniardwy, Mamry, Niegocin, Dargin

jezioro rynnowe; np. Ta∏ty, Jeziorak, Gop∏o, Wdzydzkie, Haƒcza

II.2

Gdynia – Pobrze˝e Gdaƒskie Poznaƒ – Pojezierze Wielkopolskie Kalisz – Nizina Wielkopolska ¸ódê – Nizina Mazowiecka

Olsztyn – Pojezierze Mazurskie ¸eba – Pobrze˝e Koszaliƒskie Gniezno – Pojezierze Wielkopolskie Wroc∏aw – Nizina Âlàska

III.2

Sprawdzenie poprawnego zaznaczenia

III.1

Nizina Âlàska, poniewa˝ sà tam miejscami bardzo dobre gleby (czarnoziemy), klimat jest bardzo sprzyjajàcy (krótkie zimy, suche i ciep∏e lato), najd∏u˝szy w Polsce okres wegetacyjny, dost´p do wody

za w∏aÊciwà charakterystyk´ ka˝dego pojezierza – 1 pkt; za podanie przyczyny ró˝nic – 1 pkt; razem – 3 pkt za ka˝dy surowiec – 1 pkt; razem – 3 pkt za prawid∏owy typ jeziora – 1 pkt; za ka˝dy przyk∏ad – 1 pkt; razem – 3 pkt za ka˝de prawid∏owe przyporzàdkowanie – 1 pkt; razem – 4 pkt za ka˝de prawid∏owe zaznaczenie na mapie – 1 pkt; razem – 5 pkt.

˚u∏awy WiÊlane, poniewa˝ sà tam dobre gleby (mady), teren jest równinny, klimat sprzyjajàcy (∏agodne zimy, niezbyt upalne lato), dost´p do wody

za podanie krainy – 1 pkt; za poprawne uzasadnienie – 1 pkt; razem – 2 pkt

VII. Krainy geograficzne cz. II 1.

II.2

a) Wy˝yna Kielecka / G. Âwi´tokrzyskie b) Roztocze c) Wy˝. Krakowsko-Cz´stochowska d) Wy˝yna Âlàska

II.2 III.1

a) 1. ropa naftowa, 2. w´giel kamienny, 3. gips; b) Zag∏´bie Podkarpackie, Zag∏´bie GórnoÊlàskie, Niecka Nidziaƒska

a) 1) granit, 2) w´giel kamienny, 3) siarka; b) Strzegom, Wy˝yna Lubelska, Tarnobrzeg

za ka˝dy poprawnie nazwany surowiec – 1pkt; za poprawne wpisanie miejsca wyst´powania surowca – 1 pkt; razem – 6 pkt.

I.1

flisz – na przemian u∏o˝one warstwy piaskowców i ∏upków; wàwóz – g∏´boka dolina o stromych zboczach i wàskim dnie

rekultywacja – dzia∏ania polegajàce na przywróceniu wartoÊci terenom zdegradowanym przez przemys∏; turnie – ska∏y miejscami poroÊni´te przez mchy i porosty

za ka˝de prawid∏owe wyjaÊnienie - 1 pkt; razem - 2 pkt

II.2

Góry Âwi´tokrzyskie; Tatry; Góry Sto∏owe; Wy˝yna Lubelska

Bieszczady; Beskidy, np. Beskid Âlàski; Karkonosze; Tatry

za ka˝de prawid∏owe przyporzàdkowanie – 1pkt; razem – 4 pkt

II.2

W kolejnych wersach tabeli: kaledoƒska i hercyƒska, zr´bowe, Sudety, Ânie˝ka, 1602, granit, Wielki Staw, Karkonoski

W kolejnych wersach tabeli: alpejska, fa∏dowe, Karpaty, Rysy, 2499, granit, Czarny Staw, Tatrzaƒski

za ka˝de prawid∏owe przyporzàdkowanie – 1pkt; razem – 8 pkt.

I.2

1985 m n.p.m. – 850 m n.p.m. = 1135 m, (1135 m · 0,6) : 100 = 6,81°; 16° – 6,8° = 9,2°C

za prawid∏owe zapisanie zale˝noÊci – 1 pkt; za obliczenie ró˝nicy temp. 1310 m n.p.m. – 680 m n.p.m. = 630 m, – 1 pkt; za obliczenie temp. na (630 m · 0,6) : 100 = 3,78° ; 10° – 3,8° = 6,2°C szczycie – 1 pkt; razem – 3 pkt

II.2

P, F, F, F, P

F, P, F, P, P

III.1

Sprawdzenie poprawnego zaznaczenia

III.1

np. miejsce wypadowe w Tatry, miejscowoÊç uzdrowiskowa, liczne muzea i miejsca zwiàzane z ˝yciem i twórczoÊcià znanych ludzi, liczne imprezy sportowe, mo˝liwoÊç uprawiania sportów zimowych

a) Niecka Nidziaƒska b) Wy˝yna Âlàska c) Wy˝yna Kielecka d) Wy˝yna Lubelska

za ka˝de prawid∏owe przyporzàdkowanie – 1 pkt; razem – 4 pkt

za ka˝dà prawid∏owà ocen´ – 1 pkt; razem – 5 pkt. za ka˝de prawid∏owe zaznaczenie na mapie – 1pkt; razem – 5 pkt.

np. liczne zabytki najwy˝szej klasy (Wawel, Sukiennice) i ciekawe miejsca (Kazimierz), by∏a stolica Polski, liczne imprezy kulturalne

za ka˝dy argument – 1pkt; razem – 3 pkt