LONK magazine by e Meer

Een ode aan avontuurlijke leesexperts van bibliotheken

2018

Anne van den Dool:

“Als je leest, ervaar je de kracht van taal, die mensen kan raken en overtuigen”

lonk 23 inspirerende interviews met leesexperts Dimitar Ruskov:

“VerhaleN vertellen zit diep in mijn cultuur”

Dave Damen: “We

zijn een van de meest innovatieve bibliotheken”

De Lonkende Leestafel is de community die lonely cowboys uit bibliotheken samenbrengt met ondernemende initiatieven om mensen en media al lezend te verbinden. In deze blogreeks gaan we in gesprek met avontuurlijke types.

Colofon Interviews: Karen Bertrams en Alek Dabrowski Vormgeving: Erik olde Hanhof & Judith Schoffelen Redactie: Monique van de Loo Illustratie Lonkende Leestafel: Linda van Bruggen ÂŠ ProBiblio 2018 lonk Een ode aan avontuurlijke leesexperts van bibliotheken

lonk voorwoord LONK magazine laat mensen zien: leesexperts van divers pluimage. Die ziel en zaligheid geven aan het werk dat ze het liefste doen, het verbinden van mensen en media. Ze zijn sensitief, inventief en nieuwsgierig. Het podium dat zij delen is de bibliotheekvloer, die oase van rust en verdieping in een ziedende wereld. Waar het koel is bij hitte, rustig bij drukte, verwelkomend en nieuwsgierig bij onverschilligheid. Zij zijn het, die elke dag het verschil maken. De lonely cowboys die een slinger geven aan de leesbevorderingsmachine, om kennis te delen en verstrooiing te bieden. Bibliotheken hebben zichzelf opnieuw uitgevonden. Na verschillende automatiseringsgolven, de zakelijke benadering en het retailconcept is de menselijke maat terug. Ontmoeting en programmering zijn de nieuwe sleutelwoorden. Hiervoor heb je uitstekende vakmensen nodig die vanuit inhoud hun expertises uitvoeren.

De menselijke maat is terug

De Lonkende Leestafel versterkt deze ontwikkeling. Het ultieme symbool voor gastvrijheid: de tafel als plek waar iedereen welkom is en waar organisch pop-up leesclubs, spreekuren en podia voor leesexperts ontstaan. De Lonkende Leestafel brengt nieuwe en beproefde leesen ontmoetingsvormen samen. Als eerbetoon aan het hart van het bibliotheekwerk, publiceren we in het eerste LONK magazine de interviews waarin we onze lonely cowboys leren kennen. Hun drijfveren, hun persoonlijke passies en hun guilty pleasures! Zij zijn het gezicht van de Lonkende Leestafel en van de bibliotheekbranche. Alek Dabrowski en Karen Bertrams

Waar in de provincies werken onze lonely cowboys? Carla Kouwen Thomas Bersee

Monique Kromhout Mohammad Behshti

Wouter van Heiningen

Sander Slegtenhorst & Sabrina Laurens

Ronald van Ham

12 Gino van Weenen

lonk Een ode aan avontuurlijke leesexperts van bibliotheken

48 Maartje Spoelstra

Dave Damen

24 Marion Bruijnen

Karen Bertrams & Alek Dabrowski

Anne Rube

Wim van de Herik

Anne van den Dool

Denise Verlaat

Birgitta Fijen

Eline Geursen

Meliza de Vries

Dimitar Ruskov

50 Liesbeth Munters & Erica Erven

David Rozema & Femke Frantzen

8 Thom Schuitemaker

Waar in dit magazine ontmoet je ze?

naam

Dimitar Ruskov is

filosoof, muzikant en bibliothecaris waar

OBA

Na ieder ongeluk komt een geluk “Soms ontstaat uit het niets een feestje. Iedereen vergeet dat ‘ie naar z’n werk moet. Je begint te kletsen om een uur of vijf, met een klein brandewijnjenevertje, Rakija van druiven, pruimen of perziken met om een uur of acht ‘n hors d‘oeuvre, een ‘shopska salata’, met tomaat, ui, paprika en fetakaas. Mensen beloven elkaar dan van alles… Maar de volgende dag gloort de harde werkelijkheid.” lonk Een ode aan avontuurlijke leesexperts van bibliotheken

Een van de dingen die multitalent Dimitar mist in Nederland is de beleving van het fenomeen ‘feest’ dat zich niet door tijd laat begrenzen. “Die beperking van de vreugde!” De weemoed wordt bestreden met een van zijn grote liefdes; het spelen op de ‘gaida’. “Het encyclopedisch beroep van bibliothecaris past me, ik ben in zoveel geïnteresseerd! De Bulgaarse volksmuziek behoort tot de beste in de wereld, deze liefde deel ik met mijn Nederlandse vrouw. Na maanden met haar chatten vanuit een internetcafé in mijn geboorteplaats Silistra, waar ik na mijn studie in Sofia uit pure armoede werkte, werden we verliefd en ging ik drie maanden in Nederland wonen. Het was een cultuurclash, de Wallen en Volendam vond ik interessant, maar dat alles zo wordt gepland maakt het leven zo saai hier!” Toch kroop het bloed waar het niet gaan kan… “Na mijn Bulgaarse studie bibliotheek- en informatiewetenschappen was mijn droom om in Nederland bibliothecaris te worden. Via Bibliotheek Haarlem, waar ik begon als vrijwilliger, werk ik nu bij de OBA als Consulent Basisvaardigheden in de frontoffice en waarnemend coördinator back/frontoffice, daarvoor aan specialisaties als inburgering en volwasseneneducatie. Ik moest veel zelf doen maar door het communisme had ik niet geleerd om zelf te denken. In de weekenden hielp ik mijn grootouders op de ‘kolchoz’. Ik ben hier minder impulsief geworden, neem soms de tijd, ben gedisciplineerder en beter in plannen! Over een jaar promoveer ik in Sofia aan de faculteit Geesteswetenschappen, bibliotheek- en informatiekunde.”

“Mensen die goed zijn in muziek en wiskunde kunnen beter met de goden spreken” mensen het ook interessant vonden, waarom zou je iemand uitsluiten? Verhalen vertellen zit diep in mijn cultuur, er zijn ook veel mannen die bijvoorbeeld in een leesclub zitten.” De Lonkende Leestafel ziet een goeie match voor lezen & daten; Nederlandse vrouwen aan de Bulgaarse man helpen via leesclubs.

“Ik ben vrij positief maar de superdiversiteit in grote steden is niet alleen maar goed. Het ‘multicultimodel’ is geen groot succes geworden, mensen zitten toch in hun eigen bubbels. Ik zie mezelf als inspirator en bruggenbouwer om mensen verder te brengen in hun ontwikkeling. Ik viel zelf door de heimwee in een diep gat, was lang op zoek naar mezelf. Ik denk dat immigranten succesvol kunnen worden door de goede elementen van de nieuwe en inheemse cultuur te accepteren en te begrijpen. Een nieuwe mens wordt dan geboren!” ‘De Bulgaren en Roemenen komen!’ kopte De Telegraaf in 2010 toen Bulgarije toetrad tot de Europese Unie. “Het zijn er 25.000, veel kennisimmigranten, die hier nu werken als ICT’er, tandarts, ingenieur.” In oktober bestaat zijn culturele Club 2e vaderland bij de OBA vier jaar. Hoger opgeleide immigranten die meerdere culturen combineren, ontmoeten elkaar rond thema’s, nodigen beurtelings sprekers uit. In 2014 is zijn initiatief gelauwerd met de Innovatieprijs en sinds 2017 organiseren ze het samen met de Volksuniversiteit. “De club is open voor iedereen, het bleek dat andere

“Ik vind mijn vriendschappen heel belangrijk, maar het vrat mij echt op dat mensen allemaal zo veel te druk zijn om de tijd voor elkaar te nemen. Wat ik bizar vind hier? Een programma als De rijdende rechter, met burenruzies over blaadjes in het zwembad… dan denk ik echt, heb je geen andere problemen?”

Guilty pleasure Nou doe maar de doedelzak alstublieft. Hij is een van mijn grote liefdes! :)

Dimitars ultieme cocktail tegen de heimwee verklappen wij hier. “Bulgaarse klassiekers, van Ivan Vazov, zijn boek ‘Onder het juk’ belandde met stip op de eerste plaats als favoriete boek van de Bulgaren (KB), of Aleko Konstantinov met zijn verhalen over Bay Ganyo, de Bulgaarse Flodder. Een glaasje Rakija (45◦!), kan je hier ook in Bulgaarse winkels kopen. En spelen op mijn doedelzak van geitenvel! Mensen die goed zijn in muziek en wiskunde kunnen beter met de goden spreken.” En Dimitar voegt voor een verrast Lonkende Leestafel publiek de daad bij het woord.

PC OA S D T S &

Z Aâ&#x20AC;&#x2122; S

lonk Een ode aan avontuurlijke leesexperts van bibliotheken

Proudly presenting! David en Femke op hun Lonkende Leestafel, geruggesteund door elkaar kunnen ze de hele wereld aan en veroveren ze Waterland en omstreken met hun kunsten en streken.

“

k vind het fijn dat we het zo goed doen. Want we zitten op een rot plek, een depri plek, lelijk van buiten in een buurt gedomineerd door auto’s, maar mooi van binnen. Vanaf driehoog kijk ik uit op een grote parkeerplaats waar ik mijn parkeerspelletje doe en telepathisch iedereen naar het goeie plekje stuur.” Zomaar een van de goede daden van Femke, ‘doorgezomerde’ bibliothecaris, nog even mooi en stralend als toen ze begon in ons vak. David, gesjeesd in politicologie en als vice voorzitter van het ISO op ‘Hoi Mark, Hoi David’- basis met onze minister president, kwam de branche binnen zonder verwachtingen. “Ik was onder de indruk. In mijn beleving was de bibliotheek altijd een fijne plek om te zijn en dat is nog zo. Als postbode kwam ik Purmerend binnen en het valt me trouwens op dat hier veel postbodes pauzeren! Goeie plasplek ook.” Femke vertaalt dit meteen naar een verdienmodel; “De bieb als schaftlokaal. Tussen twaalf en twee wordt een grote tafel gedekt, pizzakoeriers rukken aan, personeel schuift bij. Aldi en de bakker doen mee. Ontmoeting staat in onze beleidsnota.” Wie zitten dan aan die tafel? “Net als in mijn eigen naamloze leeskring, een heel divers gezelschap; een nieuwkomer, taalcoach, jonge vader, urban creative, tandartsassistente, leesclubber, de dakloze die zich laatst had laten insluiten, een schrijver, scholier met studie ontwijkend gedrag en een postbode.” “Onze Puberbrein-serie is nu heel populair, samen met het CJG. En de Walk & Talk sessies voor werkzoekenden, die beginnen we nu steeds met een boek, zoals A.M. Homes ‘Dit boek redt je leven’. Bizar boek met bizarre hoofdpersonen: dat steekt de mensen een hart onder de riem.” David zit met andere dollartekens in de ogen “Obligaties uitschrijven, € 250,- per jaar, 10% jaarlijks uitgeloot. Mensen hebben er belang bij. Een lidmaatschap voor een ander sponsoren, je geld nalaten aan de bibliotheek, leesclubbers koesteren als belangrijke

naam

David Rozema & Femke Frantzen zijn

programmeurs waar

Bibliotheek Waterland

ambassadeurs. Leners moet je blijvend aan je binden, richt niet al je aandacht op doelgroepen.” Wat bracht hem van de grote stad naar Purmerend? Als het de liefde niet is... “Op Oerol ontmoette ik een vrouw, met kinderen. Om vier uur ’s nachts in een bunker werd ik verliefd en heb ik haar geschaakt naar Amsterdam, waar ik programmeerde voor CREA. Nu wonen we hier en ben ik begonnen als postbode, maar dat betaalt pinda’s.” Victor Frölke toont aan hoe kleurrijk het postbodebestaan trouwens kan zijn, als je dat nog niet wist… Femke’s hart gaat sneller kloppen van verschijnselen als De Jordaanboot. Ingericht met huiskamers uit de Jordaan, er worden Jordaanliederen gezongen, gegeten en gedronken. “Dat inspireert mij. Je moet flexibel en nieuwsgierig zijn in het gevecht om het bestaan van de bibliotheek, in gesprek zijn met allerlei soorten mensen. Laatst vroeg een jonge journalist van de Telegraaf of hij me een compliment mocht maken. Dat mocht...” “Chapeau voor deze bibliotheek, ik doe hier mijn interviews en het is een uitstekend plek. Wat gebeurt hier veel!” “Klopt. Vanmiddag hebben we hier Studieshare: deur en koppen dicht en studeren maar. Stilte is hot.” De Lonkende Leestafel speurt altijd naar nieuwe manieren om mensen en media met elkaar te verbinden via de inhoud. Daarom krijgen we een kick van Davids podcastplannen! “Ik luister ze veel en zou hierin wel een curator rol willen vervullen. Een podcast over podcasts vanuit de bibliotheekwereld, hoe cool is dat?!

Guilty pleasure Femke: Haha daar moest ik nou net nog even over nadenken. Hoeveel laat je van jezelf zien;-) David: Ik word merkwaardig blij van Windows updates. Als zo’n machine voor mij aan het werk is, ik ondertussen niets kan doen, voelt dat als een cadeautje.

Davids Top 3 podcast: 1. Reply all - over internet 2. My dad wrote a porno - hilarisch! 3. Man met de microfoon een van de betere in Nederland De Lonkende Luistertafel heeft er oren naar, David! En met Femke willen we ook mee, op haar Jordaanboot!

“De bieb als schaftlokaal. Tussen twaalf en twee wordt een grote tafel gedekt, pizzakoeriers rukken aan”

The first ladies in our lifetime:

From

Jackie to Melania

lonk Een ode aan avontuurlijke leesexperts van bibliotheken

We gaan meteen diep, als het over geschiedenis gaat, want wat is waar? â&#x20AC;&#x153;We leven alleen in de schaduwen, die ervaren we als echt. Alles is projectie.â&#x20AC;? De allegorie van de grot van Plato.

ragend naar de herkomst van Thomas’ naam komen we terecht bij een chateau Bersée, in een dorpje bij Lille. Maar de familie kwam in de 18e eeuw vanuit Zwitserland richting Bloemendaal en werd tuinder en bloembollenkweker. De kleine Thomas speelde liever indiaan dan cowboy, door ‘Arendsoog’ en ‘Rawhide’ op zaterdagavond. In de vroege jaren ‘60 leek via de kleine zwart-wittelevisie alles in Amerika te gebeuren. “Het is altijd mijn favoriete periode gebleven.” De moord op Kennedy is tot vandaag nog onderwerp van speculaties die een voormalig geschiedenisleraar als Thomas blijven triggeren. Het woord ‘laaggeletterdheid’ komt uit zijn koker en staat nu in de Dikke van Dale (2005). Wat hem betreft is het een metafoor voor de maatschappelijke tweedeling tussen mensen die wel en niet meedoen.“

“Als ik thuiskom tune ik in op State of the Union”

met titels als ‘The Trump book of insults’ laat je verlangen naar een weekje eenzame opsluiting te midden van deze schatten, met Thomas als wijze butler, die de favoriete dish van Obama (chili con carne) opdient en uitweidt over een van zijn stokpaardjes. Desgevraagd zou hij Michelle Obama of Caroline Kennedy graag als president zien. Krijgen we eindelijk die First Gentleman.

naam

Thomas Bersee is

adviseur volwasseneneducatie waar

ProBiblio

Er zit zoveel energie bij bibliotheken om zich voor kwetsbare groepen in te spannen, als verbindende schakel en koepel over het eilandenrijk van de Bibliotheek aan huis, VoorleesExpress, dBos, het Taalhuis. Budgettair zijn we van 300 miljoen naar 54 miljoen gegaan, terwijl Nederland juist veel meer moet investeren in volwasseneneducatie. Toch is er echt veel gebeurd in korte tijd.” Zo’n 1250 boeken, publicaties, tijdschriften, kleurboeken(!) over Amerikaanse politiek omringen hem in het dagelijks leven. Zijn favoriete bron is CNN. “Als ik thuiskom tune ik in op ‘State of the Union’ met de hysterische, snelle en slimme Kate Bolduan.” Senang in zijn eigen bubbel op Amazon.com, thuis in ‘The New York Review of Books’. Zijn kennis en enthousiasme, gecombineerd met bescheidenheid zijn van een grote charme en maken echt nieuwsgierig naar meer. Die balans tussen de juicy details en de grote verbanden laat Thomas zien in zijn artikel ‘Een slavenhouder aan de muur, over de politieke iconografie van Donald Trump’ in het Hollands Maandblad van mei 2017. Lees dat artikel, het is smullen! Ook zijn kleurboekencollectie

Guilty pleasure Ja, wat betreft guilty pleasures beroep ik me op mijn zwijgrecht.

naam

Sander Slegtenhorst & Sabrina Laurens zijn

programmeur en specialist Jongeren waar

Bibliotheek Rotterdam

Het is 29 graden en ook 29 augustus. Het terras van de bibliotheek biedt een prachtig uitzicht over de Binnenrotte: de drukke markt, de Laurenskerk en om de hoek de Markthal. De bibliotheek staat midden in deze dynamische en veelkleurige stad.

jij Nee

trekt volle zalen!

lonk Een ode aan avontuurlijke leesexperts van bibliotheken

De ideeën schieten over tafel

Sabrina is het gezicht van de jongerenvloer in Rotterdam. Sab van de Bieb, wordt zij genoemd. Op de vloer in de Centrale gebeurt veel voor jongeren: banenmarkt, gamen, muziek en meer. Door het succes in de Centrale wordt de jongerenvloer uitgerold naar (voorlopig) drie wijkvestingen. Sander zorgt sinds een jaar voor de programmering in het bibliotheektheater en op de jongerenvloer. Ook voor hem zijn jongeren de belangrijkste doelgroep. Hij volgde ooit een studie Vrijetijdsmanagement. Deze opleiding was toen net nieuw, je moest er zelf iets van maken. Deze mentaliteit past bij zowel Sander als Sabrina: experimenteren en er zelf iets van maken!

Binnenkort staat modeblogster Yara Michels in de spotlights. Bij girlboss Anna Nooshin was de zaal in twee dagen tijd helemaal uitverkocht en was er zelfs een handel in kaarten via TicketSwap! Op deze manier hebben Sabrina en Sander een heel netwerk opgebouwd in de stad: “Mensen kunnen ons vinden. Of het nu gaat om een Kaapverdisch festival met muziek, eten en verteltheater, of een heuse camping in de bibliotheek in de komende Boekenweek, met natuur als thema. Het gaat om samenwerken, verbindingen leggen en met betrokken mensen uit de stad een mooi programma opbouwen.”

Een mooi voorbeeld hiervan is hiphop. Samen met ProBiblio en een aantal andere bibliotheken gaat Rotterdam los op deze bepalende muziekstroming en cultuur. Hiphop is taal en het is van jongeren. Samen met een aantal bibliotheken werken ze aan een hiphopmenu waar iedereen straks z’n voordeel mee kan doen, het enthousiasme van Sabrina en Sander is dan ook groot. De ideeën schieten over tafel: taalvirtuozen, de hiphopprofessor, voorlezen en de hiphopbios. Sabrina geeft meteen aan dat de bibliotheek een podium is. Invulling doet zij het liefst samen met anderen, zoals R3C Gaming, Project014 en Vrijdagmiddag Couscous. Natuurlijke moet je zelf iets met het onderwerp hebben, maar anderen weten vaak zoveel meer. Bovendien nemen zij meteen hun achterban mee.

Activiteiten en collectie zijn nauw met elkaar verbonden. Zo was er onlangs een bibliotheekcollege over de Maastunnel. “Wij kleden dat aan met een tafel boeken en materialen, zoals technische tekeningen uit het archief. De Rotterdamfreaks stonden zich te verdringen rond deze tafel.” Op de vraag aan Sabrina wat zij niet zou durven programmeren in de bibliotheek moet zij lang nadenken. Zij heeft juist haar vrijheid om te experimenteren op de jongerenvloer bevochten. Haar leidinggevenden geven haar nu dat vertrouwen. Zij moet ons het antwoord dus schuldig blijven.

Zo doet Rotterdam dat ook met gamen. Je kunt het allemaal zelf organiseren maar nadrukkelijk kiest Sabrina er voor om deskundigen te vragen. R3C Gaming organiseert en begeleidt het gamen in de Centrale en in de verschillende wijkvestigingen. Iedere vrijdagmiddag organiseren zij een game event, waar veel gamers op af komen. Leeftijd telt niet in de gamewereld: twaalfjarigen worden begeleid door een vijfentwintigjarige, maar andersom kan net zo goed! Jongeren organiseren zelf de kennisdeling, een ideale situatie. Als unicum kunnen nog niet verschenen games worden getest en de sfeer is vertrouwd, waardoor ook andere hulpvragen terloops voorbijkomen, waar de bibliotheek op inspeelt. Gamen is zo een uitstekend middel om jongeren te activeren en te bereiken. Het ontdekken van nieuwe doelgroepen lukt sinds begin dit jaar ook goed met #Girlboss. Een theaterserie die Sander en zijn collega Ilse in samenwerking met de Hogeschool Rotterdam heeft opgezet. Presentatrice Evita de Roode vraagt ambitieuze vrouwen, girlbosses, het hemd van het lijf over ondernemerschap.

Aan Sander tenslotte de vraag wat hij voor droom heeft voor de stad. Hij hoeft minder lang na te denken: “Een groot literair crossover evenement in Rotterdam! Een stadsbreed festival, waar zoveel mogelijk culturele instellingen aan meedoen!”

Guilty pleasure Sander: Nou oke dan, ik ben die jongen die kerstplaatjes bij de dj aanvraagt, hartje zomer.

â&#x20AC;&#x153;

De fonkelende ambitie die tot deze missie van Meliza leidt, is echt Fries, zegt ze. Idioot met origami en een taalachterstand in 7093 talen. lonk Een ode aan avontuurlijke leesexperts van bibliotheken

â&#x20AC;?

naam

Meliza de Vries is

programmeur

waar

Bibliotheek Haarlemmermeer

Aanstormend bibliotheektalent M uit zich graag in poëzie, omdat ze als dichter veel te vertellen heeft, van podia houdt en bibliotheken buiten hun oevers wil laten treden. Laat dat maar aan Meliza over, want als je veel publiek wil, kan je dat krijgen ook. Regelmatig wordt uitgeweken naar andere locaties als de toestroom niet meer tussen de boeken past. Perzische tapijten en een piano worden op een plek gesleept die de komende uren toebehoort aan mensen die elkaar inspireren met hun eigen verhalen over landen waar zij woonden. Met haar al even ambitieuze zus, geboren in Sri Lanka en opgegroeid in de boekenkasten van haar ouders in Friesland, kan ze schelden in het Fries, “alderaast”, maar thuis werd niet gekozen voor tweetaligheid. Haar gepensioneerde vader kan het lesgeven niet laten en kiest voor de Straattaalbijbel als lesmateriaal. De goede humaniora basis komt van daar, waar ze ook meekreeg dat twijfel leidt tot openheid. Slimmer worden door je in een ander tempo een mening te vormen; literatuur is hiervoor een middel en het bewijs. Eeuwenlang schrijven en steeds je mening bijstellen. “Ik zou gekidnapt willen worden en dan schrijven. Om de dertig jaar wil ik mezelf heridentificeren.” Ik zie haar voor me in de Guatemalteekse jungle, waar ze, getriggerd door een boek over vrouwen in de gevangenis, heen reisde om er met deze sterke vrouwen te werken. “Ik was die idioot met origami (omdat knippen en plakken niet mocht). Alleen naar het buitenland gaan is niet de tovercode. Inspiratie haal je overal vandaan. Waarbij het beste vaak uit België komt: literair boorplatform voor opkomend talent Klugerhans, een papieren en online blad dat ook evenementen als ‘Literaire Schurft’ organiseert. Of het literaire tijdschrift Deus Ex Machina. Bibliotheek Haarlemmermeer is briljant in het stimuleren van jonge mensen. Ik krijg er nadat ik heb laten zien wat ik kan en wil, alle vrijheid om met een jaarlijks budget een programmering neer te zetten, samen met andere partijen in ons multifunctionele gebouw.” Ze zit voor me met een gigantische uitdraai van alle activiteiten met daarachter de harde cijfers: “Dit is nog maar mijn eerste kwartaal en ik werd al gek toen ik er zelf naar keek.” Ze googelt een programmering bij elkaar, waarbij soms de reiskosten hoger zijn dan de gages of voor een zaal alleen de techniekkosten betaald hoeven te worden. Faaltastisch, Plant jouw Woord, AntiWinterDip; als je activiteiten met dit soort titels tegenkomt bij een bibliotheek, weet je dat ze werk maken van hun missie. Via social media heeft Meliza een groot netwerk en komen er steeds meer vragen over samenwerking

Spam En ik hoop dat je spambericht geen ongewenst bericht is ik je helpen kan met je longafwijking door een gulzige donatie. ‘Ik zal je eeuwig dankbaar zijn’, zeg je en dat is lang dat mijn bankkaart verlopen is in Taiwan op te halen in vreemde tekens die ik niet google-vertalen kan. Bijna gratis mag ik mijn geslacht als penis verlengen eigenlijk zal ik leren lenen zonder iemand iets verschuldigd te zijn. Ik zal naar jou vliegen of jij naar mij voor één euro. Ik hoef alleen mijn banknummer door te geven van een kaart die verlopen is in een land waar jij niet woont en ik hoop dat jij nog ademt. Mensen zijn het mooist als zij ongewenst zijn. www.melizadevries.nl

Guilty pleasure Mijn guilty pleasure is Instagram scrollen, vooral omdat ik na een uurtje denk: ik had een gedicht kunnen schrijven of een illustratie kunnen maken.

binnen. “Laatst waren er 500 aanmeldingen voor de voorstelling naar het boek van Joke van Leeuwen ‘Toen mijn vader een struik werd’. Of komen 62 kinderen (plus aanhang in de vorm van ouders) bij Bibliotheek Floriande meedoen aan een bellenblaashow met verhalen. Gelukkig was het mooi weer en konden we naar buiten. Bellenblaas en boeken vinden veel mensen geen goeie combi.” Creatief combineren en improviseren is een gave die vaak goed uitpakt bij spontane acties als het organiseren van een modeshow met patiënten in een ziekenhuis. “Ik had een model te weinig en dan is mijn zusje altijd de lul. Ok Liza, goed Liza, hoe laat moet ik waar zijn in een gips-pak?” Stralend: “Ik heb een idee voor een literaire catwalk, wil ik volgend jaar organiseren, doen jullie mee?” “Mijn ultieme droom? Net als mijn ouders na 50 jaar huwelijk nog verliefd zijn.” Nou, wij van De Lonkende Leestafel zijn het op haar. We wensen iedereen veel Meliza’s toe op de Catwalk van de bieb.

De voordelen van energiedrank Als kind bracht Maartje Spoelstra veel tijd door in de bibliotheek in haar woonplaats Ouderkerk a/d Amstel, en daarna in Maastricht. Daar is niets ongewoons aan. lonk Een ode aan avontuurlijke leesexperts van bibliotheken

naam

Maartje Spoelstra is

filosoof en bibliothecaris waar

Bibliotheek Den Haag

Plato’s Allegorie van de grot zette haar aan het denken Ze vindt het leuk om kinderen te helpen met zoeken naar informatie en zou in de toekomst ook graag een cursus mediawijsheid voor kinderen ontwikkelen. “Slim zoeken met een kritische blik is belangrijk. Dat kan op een heel alledaags niveau, bijvoorbeeld de vraag hoe verdeel je je aandacht en je tijd in een tijdperk waar je smartphone altijd binnen handbereik is?” Ze is van plan om binnenkort een opleiding filosoferen met kinderen te volgen. Vanuit mediawijsheid en het vertellen van verhalen is de stap naar filosofie snel gemaakt. Bij filosofie gaat het om het stellen van vragen en het zoeken naar waarheid. Zoeken en filosoferen liggen dicht bij elkaar.

ijdens haar studie filosofie en literatuurwetenschap in Leiden maakte zij ook veel gebruik van de bibliotheek. En later, inmiddels naar Den Haag verhuisd, bleef Maartje de bibliotheek trouw. Geen wonder dat zij hier haar plek heeft gevonden. Nog dagelijks is zij onder de indruk van de vele en verschillende mensen die er over de vloer komen. Uiteraard heeft deze levenslange interesse te maken met haar studie en haar leeshonger. Deze kun je ook op andere manieren stillen, maar de fysieke bibliotheek is de meest geëigende plek hiervoor. Je kunt zomaar ergens tegenaan lopen. “O, is dat er ook!” Om deze ervaring op te roepen is een ruimte met veel boeken een voorwaarde. Een bibliothecaris helpt de zoeker. Dat kan op vele manieren Maartje werkt aan de balie. Zij is ook mediacoach en geeft cursussen omgaan met digitale media. Mensen helpen met zoeken vindt zij het leukste om te doen. “Vragen kunnen overal over gaan, niet speciaal over boeken. Laatst was een jongen op zoek naar informatie over energiedrank, voor een presentatie die hij gaf voor zijn cursus Nederlands. Daar was geen boek over, dus heb ik met hem op internet gezocht.” Op haar LinkedInpagina schrijft Maartje over deze en andere ervaringen met bezoekers. “Het is niet mijn taak om iedereen met Ulysses naar huis te laten gaan, het is de bedoeling om mensen manieren aan te reiken om zichzelf te kunnen ontwikkelen. Dat betekent dat je ook iemand kan helpen met het zoeken naar de voordelen van energiedrank.”

Guilty pleasure Over mijn guilty pleasure zal ik maar gewoon eerlijk zijn: dat is Teenmom UK kijken op MTV. There, I said it.

Bij Maartje begon de interesse hierin al op jonge leeftijd. Op de middelbare school zette Plato’s Allegorie van de grot haar aan het denken. Voor de niet-filosofen onder de lezers: wij staan vastgeketend in een grot en zien slechts de schaduwen van de werkelijke dingen. Het felle licht van de realiteit zou ons doen verblinden. Wij nemen de realiteit dus altijd indirect waar en vormen in ons denken een beeld van de realiteit. Een van haar favoriete filosofen is Walter Benjamin. Op zijn werk is Maartje afgestudeerd. Beroemd is zijn essay over de verteller en de verdwijnende traditie van het verhalen vertellen. Hij maakt een onderscheid tussen informatie en verhalen. Kort gezegd, informatie is tijdelijk, verhalen hebben eeuwigheidswaarde. Naast filosofie leest Maartje heel divers: van de boeken van Karl Ove Knausgard tot aan Virginia Woolf en andere schrijvers van de Bloomsbury group. In de visie van Maartje zullen bibliotheken voorlopig niet verdwijnen. Hun functie is eerder het ontsluiten van verhalen, dan het geven van informatie. De bibliothecaris is nodig om mensen te stimuleren vooral zelf te zoeken en te vinden. De fysieke bibliotheek met een ruime collectie boeken helpt hierbij, vooral om bij toeval te vinden wat je eigenlijk zoekt, al blijven het allemaal schaduwen van de werkelijkheid.

Finger spitzen gefühl voor lees kringen “Aan de oudste leeskring stuur ik een mooie ansicht, ik reageer op bedankbrieven en we hebben een plakzuil vol gevonden voorwerpen uit leeskringboeken.” Tien jaar is “10 x 4.800 koffers x 7 boeken” en dus mensen die met elkaar in gesprek gaan over hun boek en de thematiek. Als dat geen pure winst is in wat een bibliotheek teweeg kan brengen qua heilzame bijwerkingen van samen lezen. Eenzaamheid bestrijden, een leven lang leren, ontmoeting en debat, veel vliegen in een klap. Toch gaan de statistieken over leeftijd (60+), sekse (98% vrouw) en aantal jaren gebruik (50% langer dan tien jaar). Bescheidenheid siert deze collectioneur die geniet van alle administratieve rompslomp die onvermijdelijk komt kijken bij het in beweging brengen van de massa’s oerdegelijke olifant-grijze koffers met hun kostbare inhoud. “Ik doe al jaren de aanschaf voor het gezamenlijk collectioneren van bibliotheken, vanaf de a.i. pakketten van NBD Biblion, en natuurlijk houd ik via de media bij wat er speelt binnen ons vakgebied. Ik heb een heel brede belangstelling, ben tuk op langeafstands-wandelingen (LAW; het Pieterpad kent geen geheimen), verslijt mijn Museumjaarkaart tot op de draad en maak zoveel mogelijk verre en interessante reizen tussen het werk door.” Deze zomer nam ze de Trans Siberië Express om lonk Een ode aan avontuurlijke leesexperts van bibliotheken

Russische landschappen aan zich voorbij te zien trekken, om te eindigen op de Mongoolse steppen in een ger. “Meeste indruk maakte mijn reis door Oezbekistan, Turkmenië en Iran, ik liep daar compleet gesluierd in mijn lange zwarte regenjas. Aardige mensen! Ook op reis lees ik alles van papier, dwarsliggers zijn ideaal voor ‘travelling light’.” “Ik houd van boeken met een happy end en ik lees verhalend en non-fictie door elkaar, met wandel- en reisgidsen als favoriet. Ik las net ‘Sapiens’ van Yuval Noah Harari, razend interessant! Je krijgt de geschiedenis van de mensheid voorgeschoteld, met verklaringen over waarom de dingen nu zijn zoals ze zijn, je blijft in verwarring achter. Dat is nou het interessante: dat je dat soort denkwerk bij mensen teweeg kan brengen met goed boekwerk.” “De leeskringkoffers bestaan voor negentig procent uit fictie, maar door de boeken van Annejet van der Zijl en bijvoorbeeld ‘Het Pauperparadijs’ (fictie met harde feiten) zien we nu wel een groter aandeel ontstaan van informatieve boeken en alle vormen daartussen.” ProBiblio levert (sinds ze in 1994 begon met 50 titels) leeskringkoffers aan bibliotheken in Noord- en Zuid-Holland, waar de lezers de koffers komen ophalen voor hun bijeenkomsten. “Sommige bibliotheken zijn heel actief, zoals Kennemerwaard of Zoetermeer, die jaarlijks inspiratiebijeenkomsten voor hun publiek organiseren, ook de OBA is creatief met bijvoorbeeld een ‘gender-leeskring’. En de ‘laat je verrassen’ koffers lopen aardig, de inhoud is voor de leesclub onbekend. Thema’s, zoals poëzie, hebben we geprobeerd maar dat liep niet echt. Per jaar krijgen we slechts zo’n vijftien verzoeken voor titels binnen die niet in ons aanbod zitten, die honoreren we meestal wel.” Carla is niet van de wilde plannen, laat haar maar degelijk aan het werk zijn met waar de mensen behoefte aan hebben. “Mijn vader van 88 zoekt zelf boeken voor zijn e-reader, daar zal echt wel groei in gaan zitten. Meer differentiëren in hoe je welk medium aan wie aanbiedt, het potentieel is heel erg groot. ProBiblio marketeer Miranda is er heel goed in om hier op strategisch niveau over na te denken. Ik ben blij als alle puzzelstukjes van de logistiek soepel in elkaar vallen. Elke week weer.” Het heeft wel iets ‘zen’s’, die onverstoorbare nijvere werkwijze van onze Carla. Fijn dat er zulke mensen zijn in deze woelige tijden. En dat ze niet bij Fokker of Honig terechtkwam, back in the eighties, maar bij de PBC in Alkmaar. De rest is geschiedenis.

naam

Carla Kouwen is

collectioneur voor o.a. de leeskringservices waar

ProBiblio

Aardige mensen hier!

Guilty pleasure: Verder valt er niets op te biechten :-)

“

moet het weer persoonlijk maken, dat vinden de mensen fijn!” Thomas Maria Schuitemaker komt van moeders kant uit een Volendamse familie, eentje als uit een Italiaanse film. Bij de katholieke opvoeding hoorde toen de gang naar de Latijnse mis, wat het gevoel voor show en dramatiek van de kleine Thom aanwakkerde. lonk Een ode aan avontuurlijke leesexperts van bibliotheken

naam

Thom Schuitemaker is

specialist collecties & programmeur waar

Bibliotheek Huizen-LarenBlaricum

ijn vader speelde kerkorgel, zong in het koor en elke week de Bach cantates in de Westerkerk. Die nu zo populair zijn dat er sprake is van cantatetoerisme, volgens het Nederlands Dagblad. In de PVV-gemeente (“waarom in godsnaam?”) Volendam wordt keihard gewerkt en tijdens de kermis nog harder gezopen. “Als ik het weekend mijn moeder bezocht moest ik wel even de ramen lappen, kraakhelder en proper moest alles zijn, want ‘wat zullen de buren wel niet zeggen’. De tantes vroegen steevast of ik al verkering had. En bespraken wie er nu weer dood was.”

We ontmoeten elkaar in de Tolhuistuin in AmsterdamNoord en ontdekken tot onze verrukking op het voormalige Shell terrein op de plek waar de slagboom

Zeer cultureel angehaucht zijn met een vriendin van de Frederik Muller Academie – we’re talking eighties now – heeft hij in de loop der tijd zeker 350 concerten bezocht. “Het maakt je wel een beetje blasé, we gaan steeds minder naar het Concertgebouw, waar ik met mijn grijzende hoofd nog een van de jongeren ben, daar maak ik me wel zorgen over. Muziekgebouw aan ’t IJ heeft een interessante 20e-eeuwse programmering, daar vind je ons steeds vaker, of bij Het Orgelpark in het Vondelpark. Ik trek dan een parallel naar de bibliotheek waar ook wel avontuurlijker en moderner geprogrammeerd mag worden. De klassieke ‘veelleners’ zijn over tien jaar weg, verzin dingen voor gelegenheidsleners en jongeren, activiteiten die de doelgroep aanspreken, zoals Minecraft.” “Ik laat me inspireren door collega’s als Meliza de Vries uit het Haarlemmermeerse. Zij tipte me over dichter Simon Mulder, die we onmiddellijk uitnodigden voor de opening van het culturele seizoen op de ‘Inmarkt’ in Laren. Hij verrast het publiek echt, met persoonlijke, getypte gedichten.“ “Ik heb innovatie in mijn pakket, daarin is het experiment belangrijk en aanvaard je dat dingen niet uitpakken zoals je dacht. Kantel een idee, breng dwarsverbanden aan, soms lukt het dan wel. We hebben discussies over de collectie voor de nieuwe collectienota die we samen met Gooi en meer schrijven, gevoed door het visiedocument ‘Via connectie naar collectie’ van het Ministerie van Verbeelding. We gaan de collectioneurs meer laten samenwerken met de programmeurs en een deel van het collectiebudget is gereserveerd om speciaal rond die activiteiten te collectioneren.” “Door De Lonkende Leestafel doen we nu publieksaanschaf: iemand van ons publiek krijgt carte blanche om een aantal boeken aan te schaffen en motiveert die keuze in onze nieuwsbrief. Onze wekelijkse aanwinsten delen we op Facebook. Omroep West zet de redactievergaderingen op Facebook Live en laat het publiek meebeslissen welke onderwerpen er in de uitzending komen. Een nog directere manier om publiek te laten meebeslissen over je doen en laten. Goed vind ik Bibliotheek Schiedam, die niks meer zelf gaat verzinnen maar het publiek een grote stem geeft in wat er georganiseerd wordt.”

d “

Guilty pleasure: Alexander Woollcot, de beroemde columnist van de New Yorker, schijnt ooit gezegd te hebben: “All the things I really like to do are either illegal, immoral or fattening”. How true, Alexander. Mijn guilty pleasures zijn allemaal dermate illegaal of immoreel, dat ze echt niet vermeld kunnen worden in dit fraaie magazine. Menig voorbeeldige carrière is al gesneefd door publieke aandacht voor al te drieste deviaties van het rechte pad. Ik wil mijn pensioen nog halen in de bibliotheek. Maar als iemand een goede tip heeft om die verdomde kilo’s kwijt te raken zonder als een monnik te moeten gaan leven, let me know.

esgewenst transformeer ik mezelf “

bij de prikklok was het LEESHUIS. Een prachtig glazen huisje met een coole collectie boeken, praatgrage vrijwilligers en een leuk programma op de deur. Noord is booming, weet Thom; “we kunnen straks het bier ‘Mannenliefde’ bij brouwerij Oedipus proberen. Of ‘Peroni’ met stokvis bij Hangar.”

“We moeten het weer persoonlijk maken, daar zijn we te lang bang voor geweest maar de mensen vinden dat fijn! ‘O, wat een leuke nieuwsbrief’ hoor ik nu weer. Dan promoot ik bijvoorbeeld het boek over ‘Die Winterreise’ van Schubert door tenor Ian Bostridge. Omdat ik dat mooi vind. Onze persoonlijke smaak en passie mogen we echt meer laten zien, uitdragen dat we van boeken houden. Dat kan allerlei vormen aannemen. Desgewenst transformeer ik mezelf met witte jas in een boekendokter en verschijn ik namens de bibliotheek bij evenementen, dat idee van de Boekenapotheek is natuurlijk top.” “Dat 40% van de Gooise ouderen aangeeft zich eenzaam te voelen, dat doet me wel wat, dan begint er van alles te borrelen. Mensen laten vertellen op locatie, ik zie het voor me, off the grid, op industriële onverwachte plekken en plekken waar de doelgroep zich bevindt. Zoals in dat Belgische programma Radio Gaga, met opnamestudio in een caravan. Oh, dat huilende jongetje met brandwonden in de aflevering bij Revalidatiecentrum Campus Pellenberg. Als je zo eens kleine en grote mensen zou kunnen interviewen over hun favoriete boeken!” Nog iets te wensen? “Mijn grote romantische idee is een soort kluizenaar te worden, zoals wijlen filosoof-miljardair Paul Fentener van Vlissingen op zijn uitgestrekte Schotse landgoed Letterwe.” Helemaal goed Thom, we komen niet langs als het zover is!

W AR ‘ E CHI ‘ ES TECT VA J EI N E GEN

lonk Een ode aan avontuurlijke leesexperts van bibliotheken

‘ ‘

GE L UK

naam

Monique Kromhout is

specialist basisvaardigheden waar

Bibliotheek Katwijk

Monique Kromhout hield zich als chemisch analiste bezig met dingen als “hoeveel kobalt zit er in verf”.

andaag staat ze als bibliothecaris, in een kobaltblauw ensemble, bij de Koninklijke Bibliotheek voor een groep beleidsmakers van het ministerie van OC&W te shinen met haar zinderende Digi-Taalhuis in Bibliotheek Katwijk. “Het is lastig om structurele financiering voor het Taalhuis te krijgen en als je iets extra’s voor de mensen wilt doen ga je dus maar sjacheren en bietsen.” ‘s Middags, weer terug op de basis in Katwijk-Noord aan een kale tafel in een doorsnee werkruimte - waar vaak op de deur geklopt wordt en de mailbox luidruchtig is - laat ze als een trofee de Taalcafé-groepsfoto zien. Deze maakt in een seconde duidelijk wat de drijfveren en triomfen zijn. “Ik weet heel goed wat ik wil; een community van mensen die van elkaar leren, samenwerken en elkaar inspireren, op een speelse en informele manier. Ik heb zelf kansen gekregen in het leven en ik wil iedereen meegeven: grijp je kansen als je iets wilt leren en wees architect van je eigen geluk!”

In het Digi-Taalhuis leren mensen ook omgaan met de computer en zich redden op het internet. Niet voor iedereen is de veelgeprezen zelfredzaamheid weggelegd; het is soms te lastig voor mensen en ze missen het kader om bijvoorbeeld zelfstandig om te gaan met hun Digi-D. Het Taalcafé is een spreekvaardigheidsoefening waarbij mensen praten over een alledaags onderwerp, met elkaar en met vrijwilligers. “We brengen onderwerpen zoals de Reddingsbrigade of motorrijden, waarbij om de beleving optimaal te maken een Harley Davidson de bieb inrijdt.”

“Ze houden ook van uitslapen en gamen! Ze zijn helemaal niet anders!” Kicken.

Groot succes? “Een golf van energie ging door de groep van negentig leerlingen van de ISK toen ze een nerveuze Sinterklaas verwelkomden met het ingestudeerde lied “Sinterklaasje kom maar binnen met je knecht”. Het krioelde van de vrijwilligers en de Sinterklaasbingo was een succes. Tot zijn opluchting bracht de Goedheiligman het er goed vanaf bij het beantwoorden van de vragen die hem werden gesteld.” Dat kan, op Katwijk.

Dat dat niet voor iedereen vanzelfsprekend is, weten ze op Katwijk al te goed. ‘Op Katwijk?’ Ja, lees het boek ‘In Katwijk is alles anders. Een Christelijk dorp ontmoet de wereld’. Van de natuur afhankelijk gingen mannen jong de zee op om te vissen, zonder tijd voor eigen ontplooiing. De sociale cohesie en loyaliteit is er groot, net als de gezinnen waar moeders er voor elkaars kinderen zijn. Met de komst van asielzoekers door het AZC is de relevantie van een ondernemende gastvrije bibliotheek nog groter.

“No guts, no glory” zeg ik tegen mijn gastvrouw, die knikt en zegt “je moet geen lonesome cowboy worden, alles moet gedragen worden door iedereen in je bieb. Ondernemerschap moet door bibliotheken sterker ontwikkeld worden. Mensen aan het Taalhuis binden doe je door ze te laten meehelpen met het bouwen ervan: met kopjes thee en schouderklopjes. Zo krijg je veel voor weinig. Soms lig ik ‘s nachts wel eens wakker over hoe ik weer iets voor elkaar moet krijgen. Mijn man herinnert me er dan aan dat dat voor de zoveelste keer is. Zoals met het kookboekenproject waarvoor half Katwijk recepten schreef terwijl de sponsorgelden nog bij elkaar geharkt moesten worden. Maar mijn motivatie haal ik uit mijn publiek, we hebben echt al duizenden mensen bereikt. En sparren doe ik graag met inspirerende mensen om me heen.”

Monique is op haar best als er iets nieuws verzonnen moet worden, bijvoorbeeld verschillende groepen met elkaar in contact brengen, met behulp van een aantal van haar topvrijwilligers. Maatschappelijke stagiairs ontmoeten er leerlingen van de Internationale Schakelklas. Sommigen hadden nog nooit met een buitenlander gepraat. “Ze houden ook van uitslapen en gamen! Ze zijn helemaal niet anders!” Kicken.

Volgende uitdaging qua Lonkende Leestafel? “Een rondleiding voor de taalhuisbezoekers bietsen bij de vuurtorenwachter. Ik vind het een kick, als dat lukt.” Jan Klerk, directeur Bibliotheek Katwijk: “Monique is een toppertje. Die doet hele goeie dingen voor onze bieb. Leuk dat ze toch regelmatig landelijke beleidsmensen wakker kan schudden met de verhalen uit de Katwijkse praktijk”.

Guilty pleasure Mijn guilty pleasure durf ik eigenlijk niet eens te noemen... Het is namelijk met je benen op tafel Netflix kijken met een pot goede koffie en een dikke reep zeezoutkaramel chocolade erbij. Sorry, heel profaan en iets wat meer erudiet is kan ik helaas niet noemen.

naam

Dave Damen is

unitleider business development & innovatie waar

Bibliotheek Rijn en Venen

Willy Wonka durft

lonk Een ode aan avontuurlijke leesexperts van bibliotheken

“We zijn een van de meest innovatieve bibliotheken” Neem Leonardo da Vinci, Einstein en Kuifje en je hebt het DNA waaruit onze futuristische collega Dave Damen qua mindset is opgebouwd.

hebben behoorlijke discussies, maar daardoor werkt wat we uiteindelijk doen ook goed. Ik durf te zeggen dat we een van de meest innovatieve bibliotheken zijn. We zijn bezig aan een derde trainingsronde om al onze medewerkers en (300!) vrijwilligers media-genialer te maken en te leren meer uit de doos te denken.” Verboden? “JA MAAR… willen we niet meer horen. Als een Speedy Gonzales ren ik vooruit en weer terug om iedereen bij de les te houden.” “Ze noemen me altijd de rattenvanger, omdat ik vaak slierten kinderen achter me aan heb. Ik begrijp hun bioritme, je kan niks fout doen en de hele wereld is een grote speeltuin. Kinderboekenweek? Wij durven keuzes te maken en die anders in te vullen, niet met het onnozele thema Griezelen, maar een Geniale Maand waarin kinderen van alles komen ontdekken. Je handen weten meer dan je hoofd, dus draai het eens om. We gaan nu meer de focus op technologisch leggen. Ik doe zelf veel met LEGO Serious Play en we werken aan een leerlijn LEGO Boost met robots.”

Dave Damen typeert zichzelf direct helder door met zijn ‘lightsaber’ als Star Wars held/schurk (doorhalen wat niet van toepassing is) de burelen van de bibliotheek te kleuren in de eerste vijf minuten van onze afspraak. Creatief ondernemer zijn in een branche waar het stof neerdaalt en alles ‘gereshuffeld’ wordt, dat moet wel voelen als thuiskomen in de chocoladefabriek van Willie Wonka, zijn jeugdheld? “Die heeft mij gevormd, door Sjakie zijn dromen te laten realiseren met het ontdekken van zijn eigen talenten. Met de chocoladefabriek als facilitator en de kracht van inventiviteit en speelsheid als wapens.”

“De generatie die na mij komt, wil ik behoeden voor de verveling en het gebrek aan inspiratie en motivatie waaraan ik op school ten prooi viel. Gelukkig kon ik later mijn ei beter kwijt op de Toneelschool, Hogeschool voor de Kunsten en de Filmacademie. Media zoals tv zijn heel interessant door hun bereik, het kan goede dingen in beweging zetten. Je ziet dat als een prinses zich met laaggeletterdheid gaat bemoeien, het beter opschiet.”

Trek dit door en je weet dat Dave voorlopig gelukkig en nuttig kan zijn in het speelveld van literatuur en techniek waar wij ons bevinden. Als Unitleider Business Development & Innovatie, gecombineerd met marketing en zijn eigen bedrijf DD Soulutions (soul, with a capital S!) floreert hij in deze eigenzinnige professionele cocktail bij het uitbouwen van de bibliotheekmissie. Waarin competenties heel belangrijk zijn. “Ben je in staat om te luisteren en de goede vragen te stellen om naar boven te halen wat van waarde is, daar gaat het om, bijvoorbeeld in je contacten met bedrijven: waarom zouden ze met jou in zee moeten gaan? Je moet klein beginnen, maar nu timmeren we landelijk aan de weg. De opleiding van de toekomst is die voor e-Genius, een van mijn uitvindingen. In Rijn en Venen werken we in samenwerkingsverbanden, er komen vijf nieuwbouwprojecten en we krijgen nieuwe bibliotheken. Het is bizar om vestigingen te sluiten! Wie mij scherp houdt, is onze directeur Hester van Beek. We

Guilty pleasure 1. stroopwafels 2.bingewatchen 1&2 samen vormen dus echt een lethal combination ;-))

“Er zijn nu positieve tendensen, met ruimte voor andersdenkenden, creatieve geesten, startups, crowd funding. Het gaat de goede kant op! Leerkrachten worden coaches, bedrijven luisteren ook steeds meer naar kinderen. “Don’t tell them the sky is the limit if there’s footprints on the moon” (Paul Brandt). De bibliotheek van de toekomst is een inspirerende omgeving waarin iedereen welkom is en verbindingen met elkaar kan maken. Je bent zelf ook content!” Nou, wij van de Lonkende Leestafel zijn ook content met de Willie Wonka van onze branche en mobiliseren intussen zoveel mogelijk Sjakies.

CIrcusdIrecteur In de taalkrIngloopwInkel

naam

Wouter van Heiningen is

directeur bestuurder, dichter en uitgever waar

Bibliotheek Maassluis

Verbindende factor is de oermoeder van ons allemaal, taal! “Het maakt niet uit wat je doet, het gaat om taal, daar ben ik van doordrongen en van daaruit ontstaan geweldige dingen.”

“De lichte schalksheid op deze foto benadert het best mijn persoonlijkheid”, zegt Wouter van Heiningen, twintig jaar aan het roer op een plek in Maassluis waar scheepslieden en schuinsmarcheerders elkaar weten te vinden; aan de stamtafel van de bieb.

lonk Een ode aan avontuurlijke leesexperts van bibliotheken

De bibliotheek oogt bij binnenkomst energiek. “Het is een mix tussen IKEA en de kringloopwinkel, we richten steeds opnieuw in”, en overal zitten groepen mensen met elkaar talig te wezen. “150 taalvrijwilligers hebben we opgeleid, er is nu een wachtlijst. Het Taalfront is succesvol. Goedlopend Mama café, leesclub van jonge Turkse vrouwen, met elkaar sporten in het vadercentrum (voor statushouders). Maritieme onderwerpen doen het goed, we hebben hier het enige Sleepvaart Museum ter wereld, laatst hadden we 60 man – mannen hè?! - over het ontwerpen van containerschepen en het bouwen van havens.” Zijn poëtische inborst zorgt ervoor dat de innerlijke barometer aangeeft wat er het best met wie kan gebeuren, “we werken altijd samen”, resulterend in een organisch groeiend taallandschap waarbij het experiment en populisme elkaar afwisselen. “Als bij Oscar van den Boogaard tien mensen komen opdagen, gaan we met elkaar om de grote tafel in het café. Met groot plezier denk ik terug aan de beste voorlezer ever: Dries Roelvink, die uit zijn eigen boek (zijn levensverhaal)

Guilty pleasure: Mijn guilty pleasure, jeetje er zijn er zo vele ;-) Maar vooruit, ik mag graag naar realityshows met Haagse ‘ helden’ kijken; Barbie en Michael, Matsoe Matsoe, Sterretje, Oh oh Cherso, Jokertje, heerlijk Haags op zijn Hagenees.

voorleest. Zijn Amsterdamse manager, zwaar en met goud behangen, gaf toe dat Dries de hele week achterin de auto op weg naar schnabbels, hardop had geoefend. Het resultaat was verbluffend, anderhalf uur over z’n nieuwe auto, zijn jeugd, op kamers in de warme buurt.” “Een andere insteek kiezen kan heel goed werken en je verrast er jezelf en je publiek mee. En niets is te gek, gelukkig ben ik zelf eindverantwoordelijk, dus dat helpt. Maarten Biesheuvel vond ik (inmiddels alweer lang geleden) ook een hoogtepunt, met drie telefoontjes naar zijn vrouw Eva tussen de bedrijven van tekeningetjes maken en moppen tappen door. En Kluun, als enige man tussen 110 vrouwen, never a dull moment in de bieb!” Opgegroeid in Zoetermeer, “ze willen wel, maar het gaat nooit een stad worden”, volbracht hij de zestien maanden diensttijd als onderofficier, waarna hij onder andere solliciteerde in de Bijlmerbajes. Na de Amsterdamse FMA was zijn eerste baan bij de bieb in Wateringen, met ‘De bibliotheek komt naar je toe deze zomer’- acties in

Never a dull moment in de bieb!

Den Haag en optredens als circusdirecteur op het Voorhout. Wilde tijden en heerlijke Haagse herinneringen. “Het zelfbewustzijn van ons team is groot, we doen alles met eigen mensen, die zelf allerlei reuze handige kwaliteiten inbrengen, dus zonder veel geld, wel met veel gut feeling. Dat resoneert goed in de gemeente, onze community, burgemeester en wethouders komen echt opdagen bij dingen en weten heel goed wat we teweeg kunnen brengen. Wat we aan geld tekortkomen, hebben we aan creativiteit te veel. ”De bibliotheek is supporter van een beweging met aandacht voor de streek, onthaasting en erfgoed; Citta Slow, een Italiaans initiatief tegen de infiltratie van Mc Donalds. Midden-Delfland is de eerste ‘Citta Slowgemeente’ en ambassadeur in Nederland.

Bos in november en jij Kleurrijk zal het bos geweest zijn, afgebladderd groengeel richting roestig bruin. De grond drassig, paden onduidelijk door takken en windverwaaide beplanting. Er zullen wandelaars geweest zijn, ineengedoken of vol met het gezicht in de waterige zon, die er wellicht was. Ze zullen afkeurend gekeken hebben of juist instemmend. Er waren ook vast beukennootjes, kastanjes of een enkele eikel; de herfst in november zoals je hem kent, van eerder en plaatjes. Ik herinner het mij niet. Jij was er. — Wouter van Heiningen —

Het dichtershart klopt en gecombineerd met ondernemingslust is er nu zijn eigen uitgeverij MUG books. Mug? “Klein maar stekelig… Ik dacht: als ik het voor mezelf kan, waarom dan niet ook voor anderen? Mensen helpen met het in eigen beheer uitgeven van een boek. Ik wilde wel eens een e-book maken met mijn poëzie. Dat was de aanleiding van MUG books. De aandacht voor poëzie neemt vooral onder jongeren toe door spoken word en slam poëzie. Gedichten moeten toch behalve geschreven, ook gelezen worden? Zelf heb ik ruim tien meter dichtbundels in mijn huis.” Favorieten? Herman de Coninck, (‘Taal zonder mij’, het luisterboek van Kristien Hemmerechts) E. E. Cummings, Charles Bukowski. De Lonkende Leestafel blijft voortaan gelukkig verzekerd van poëzie, met ZICHTBAAR ALLEEN, Wouters dagelijkse weblog. En als we even haast hebben? Verzint een collega van Wouter een Bookto-go service. Net zo makkelijk.

}

Busi ness as un usual

Lente in Haarlem! Het terras op het plein bij de bibliotheek stroomt vol en met een jas aan is het er al goed toeven, hartje maart. Birgitta Fijen komt uit de kunsten/erfgoed sector en heeft gastvrijheid en nieuwsgierigheid hoog in het vaandel.

lonk Een ode aan avontuurlijke leesexperts van bibliotheken

naam

Birgitta Fijen is

business developer waar

Bibliotheek ZuidKennemerland

De belangstelling voor kunst gemengd met ondernemingszin zit in het DNA, met zus Hedwig die oprichtster is van de Europese kunst Biënnale Manifesta en ouders die hen al jong meenamen op reizen die nieuwe werelden tevoorschijn toverden en de aangeboren nieuwsgierigheid alleen maar meer prikkelden. “Ik heb heel veel gereisd, bergwandelingen in Cambodja, Nieuw Zeeland, Australië, maar ik heb ook een zwak voor steden zoals Palermo. Als kind bracht ik de woensdagmiddagen het liefst door in de bieb.” “In januari hebben we voor onze collega’s uit het vak gezamenlijke vertoningen van Ex Libris georganiseerd, de lange documentaire van Frederick Wiseman over de New York Public Library. Ik voelde me echt geráákt door die film! Het brede beeld van wat een bibliotheek is, de momenten dat mensen de tijd nemen om inhoudelijk dingen te delen. Dat komt dichtbij mijn persoonlijke zoektocht naar hoe we mensen die wat minder makkelijk mee kunnen komen op sleeptouw kunnen nemen om sterker te worden en beter te kunnen participeren.”

Guilty pleasure Mijn guilty pleasure heeft ook zijdelings met boeken te maken. Ik houd van koken, van lekker eten en vooral ook van kookboeken die ik verzamel, doorblader, gebruik om uit te koken en bijna als een soort roman lees! Valt dus eigenlijk wel mee met mijn guilty pleasure!

“Samen met architect Aat Vos zijn we bezig met de ontwikkeling van een nieuwe toekomstvisie voor de vier bibliotheken die we in Haarlem hebben. De huidige bibliotheekgebouwen beantwoorden niet meer aan de nieuwe rol en de dienstverlening van de bibliotheek. We zijn in gesprek gegaan met de inwoners van de stad en hebben opgehaald wat zij belangrijk vinden in hun leefomgeving. We creëren nieuwe bibliotheken die over een aantal jaren een belangrijke ontmoetingsplek zijn in de buurt. Een lokaal goed verankerde ‘third place’ in de stad; dat willen we zijn.” “In ons beleidsplan van de bibliotheek schrijven we een nieuw hoofdstuk waarin we inzetten op innovatie. Je publiek verandert en je vernieuwt en verbetert je continu. Dingen die je deed en die minder beklijven ga je nu anders aanpakken. Zo willen we bijvoorbeeld podcasts maken waarin je kunt laten zien hoe je beter kunt leren voorlezen aan kinderen. We verkennen de mogelijkheden van e-learning via YouTube, hebben oog en oor voor wat ons publiek nodig heeft en wil.”

wij ons met de stad en de regio. We laten ons gezicht zien op allerlei bijeenkomsten en werken samen met verschillende organisaties en het bedrijfsleven. We willen echt beter op het netvlies staan van deze organisaties en van toegevoegde waarde zijn. Hoe ontwikkel je samen nieuwe diensten en hoe voer je gesprekken met andersoortige organisaties die niet altijd weten wat de bibliotheek allemaal te bieden heeft. Hoe haal je vragen op en toon je je oprecht nieuwsgierig en geïnteresseerd? In gesprekken met bedrijven vragen we waar men tegenaan loopt bij de medewerkers als het gaat om taalvaardigheid. Juist deze gesprekken creëren nieuwe samenwerkingen en dienstverlening. Niet uitgaan van het aanbod, maar op maat gemaakt. Vraag je daarbij steeds af: wie zijn jouw troubadours, je verhalenvertellers?” “Iemand die mij ongelooflijk inspireert is Adriaan van Dis. Zoals hij bij DWDD echt op zoek gaat naar het wezen van een schrijver, waarom iemand schrijft. Misschien wel op een elitaire literaire manier, maar toch verbindend.”

“Als kind bracht ik de woensdagmiddagen het liefst door in de bieb”

“Elke dinsdagochtend hebben we in de bibliotheek een zogenaamde ‘bliksemsessie’ waarin we elkaar als collega’s informeren en inspireren waarmee we bezig zijn. Dat werkt heel goed! Het creëert nieuwe kansen en je kunt goed aanhaken op het werk van collega’s.”

“Een boek kan je echt in een verhaal trekken, je bent dan even in een andere wereld. In de vakantie las ik in vijf dagen ‘Een klein leven’ van Hanya Yanagihara. Ik vond het zó aangrijpend, was er een paar dagen ondersteboven van. Daarna de klassieker ‘L’ étranger’ van Camus, een boek dat opnieuw geschreven is vanuit het perspectief van het slachtoffer, door Kamal Daoud; ‘Moussa of de dood van een Arabier’. Ongelooflijk goed. Hoe kijk je nou naar de realiteit, daar leer je echt wat van, je MOET dingen vanuit verschillende kanten bekijken!”

“Business developers zijn nog dun gezaaid in onze branche. Een van mijn taken is het zoeken van nieuwe samenwerkingspartners. Als bibliotheek verbinden

Kijken door andermans ogen, dat zouden meer mensen vaker moeten proberen, vindt ook De Lonkende Leestafel!

“Ik heb als projectleider, adviseur en onderzoeker bij maatschappelijke instellingen, commerciële bedrijven en marktonderzoekbureaus gewerkt en had gedacht dat werken bij een bibliotheek iets rustiger zou zijn.”

Eline Geursen is

projectleider onderwijs waar

Bibliotheek Bollenstreek

Kinderen zijn de kern lonk Een ode aan avontuurlijke leesexperts van bibliotheken

n naam

n ew kid on the block Eline Geursen straalt en explodeert bijna van energie om van alles wat ze ziet in deze nieuwe omgeving onder de loep te nemen en aan te pakken.

“Toen ik de vacature voor projectleider onderwijs in Bibliotheek Bollenstreek zag, dacht ik: Wil ik wel bij zo’n saaie bibliotheek werken, waar alleen maar boeken worden uitgeleend, en verder weinig gebeurt? Maar nu zeg ik op verjaardagen: ‘Dit is de meest uitdagende baan ever’. Alles wat ik eerder heb gedaan komt in deze baan terug. Ik ben aangenaam verrast over de maatschappelijke relevantie en de veelzijdigheid van de bibliotheek. Hoewel dat laatste voor de bieb soms nog wel eens een valkuil kan zijn: door het brede aanbod is het een uitdaging een heldere boodschap naar klanten te communiceren.”

snelheid van een Bol.com en de service van een lokale boekhandel? De bibliotheek verbindt lesstof, verhalen en boeken aan kinderen, leerkrachten en ouders, bijvoorbeeld tijdens de Nationale Voorleesdagen en met de komst van de Fiepbus. Kinderen hadden echt plezier, leerkrachten kregen een nostalgisch gevoel, directeuren waren trots en ouders wilden ook graag in de bus kijken. Ook het aanbieden van themacollecties aan scholen, zoals Boektoer, kan voor meer verbinding zorgen, bijvoorbeeld door goed aan te sluiten op de jaarlijkse thema’s van het onderwijs, zoals seizoenen, Kerstmis en Koningsdag. Op deze manier wordt het voor scholen aantrekkelijker deze dienst af te nemen.” “Oog voor de manier waarop je klanten de dingen beleven is belangrijk. Hoe ervaart een leerkracht bijvoorbeeld een schooljaar? Daarom kijken we naar de klantreis van onze doelgroepen, vanuit de vraag: hoe is het echt ‘leuk’ voor kinderen? Hoe maken we de diensten van de bibliotheek interactief, een echte ervaring en plezierig? Een voorbeeld is IKEA: een bezoek aan deze meubelwinkel is van de garage tot het ijsje van één euro bij de uitgang een beleving.”

“Ik wil graag een ‘spoil the teacher-dag’ organiseren, met yoga, mindfulness en voorlezen”

“Ik werk graag met het marketingmodel van de vooren achtertuin, dat gaat over specifieke behoeften van verschillende groepen mensen en daarop aansluiten met je aanbod. Als ik moet bedenken voor wie we primair dienstbaar zijn, kijk ik heel ‘systemisch’: met welke stakeholders en actoren hebben we te maken? Soms vergeten we dat we in het onderwijs primair dienstbaar zijn aan kinderen.”

Wij mensen krijgen zevenduizend boodschappen per dag te verwerken. We moeten daarom bewuster bezig zijn met wat de klant wil, waarom zou je wat voor wie doen. De essentie, en ook ons unique selling point in het onderwijs, is om verhalen en informatie toegankelijk te maken. Kinderen zijn mijn allereerste en -belangrijkste klant en uitgangspunt. Je bereikt hen via ouders, leerkrachten en leesexperts. We moeten met deze partijen het gesprek aangaan en vragen: Hoe kunnen we jullie helpen?”

“Uit de grond van mijn hart geloof ik dat er in de Bollenstreek een taak ligt om leerkrachten te helpen hun eigen weg te vinden in het totale leesaanbod, waaronder ook de diensten van de bibliotheek. Daarbij moeten we die hulpvraag als vertrekpunt nemen. Waar excelleren wij nu bijvoorbeeld in als je ons vergelijkt met het gemak en de

foto: Frans Eijck Fotografie

Eline en de Lonkende Leestafel worden enthousiast van infotainment, bijvoorbeeld door hardwerkende leerkrachten te verwennen, te ontzorgen en te inspireren. “Ja, ik wil graag een ‘spoil the teacher-dag’ organiseren, met yoga, mindfulness en voorlezen.” “Mijn droom? Dat ik ’s ochtends bij de deur sta en hordes kinderen en hun ouders binnenlaat, en dat alle kids in de Bollenstreek thuis fanatiek lezen. Het is toch heerlijk om je te identificeren met een hoofdpersoon en van alles te kunnen voelen? Dat beroep op je fantasie is de kracht van het boek. Wij als volwassenen kunnen kinderen pas echt van dienst zijn als we met een open hart naar hen toe communiceren, durven te lachen en zelf ook nog kind durven te zijn. Ik zie in alle lagen kansen voor doorontwikkeling: VOB, KB, ProBiblio, bibliotheken, enzovoorts. Nodig mij maar uit en ik denk en doe mee.” Waarvan acte.

Guilty pleasure Tja, mijn guilty pleasures... Haha. Die zijn tegenwoordig niet meer zo ‘guilty’. Voor velen misschien super saai. Ik geniet momenteel toch echt het meest van de asana’s tijdens yoga, de inzichten in onbewuste drivers tijdens een ‘opstelling’ en (als mijn boek uit is) lekker bingewatchen.

“De bibliothecaris is een schatbewaarder” Op de eerste dag van maart reis ik af naar Spijkenisse om te praten met Ronald van Ham. Buiten is het ijzig koud, binnen is het ‘dierentuinwarm’. Gisteren vond hier namelijk de jaarlijkse Reptielendag plaats. De Boekenberg was tot de nok toe gevuld met kinderen en reptielen. Afkoelen duurt dan even. lonk Een ode aan avontuurlijke leesexperts van bibliotheken

et reptiel is niet Ronalds specialisme, maar uiteraard was hij gisteren wel aanwezig. Hij is een lezer bij uitstek, altijd al geweest. Ronald kwam niet uit een gezin waarin veel gelezen werd, maar las op twaalfjarige leeftijd De gebroeders Leeuwenhart van Astrid Lindgren en was verkocht. Vanaf dat moment bezocht hij trouw iedere drie weken de bieb. Zijn voorliefde voor fantasy en kinderboeken vinden hun oorsprong in hiervoor genoemd boek, waarin naast fantastische elementen ook sombere gebeurtenissen zoals ziekte en dood plaatsvinden.

naam

Ronald van Ham is

bibliothecaris waar

de Boekenberg

Als kind zag hij twee droombanen voor zich: werken in de dierentuin of werken in de bibliotheek. Hij koos voor het laatste en werkt al meer dan vijfentwintig jaar in Spijkenisse, momenteel als collectiespecialist. Hij werkt vaak alleen. “Ik ben een afdeling op mijzelf.” Net als in zijn privéleven is Ronald een einzelgänger, maar hij mist een team wel... “Ik wil graag iemands mening weten. Ieders mening telt.” Vroeger was hij lange tijd jeugdbibliothecaris, Ronald staat graag op de vloer om mensen te helpen en enthousiast te maken. “De bibliothecaris is een schatbewaarder. De schat aan verhalen deel ik met anderen mensen. Het draait om leesplezier, maar het werk is ook een gevecht tegen de ‘ontlezing’, Joris tegen de draak!” Zelf heeft Ronald thuis stapels boeken klaarliggen om te lezen; te weinig tijd… Hij leest niet veel literatuur, maar vooral fantasy: “Heerlijk wegdromen in een andere wereld.” Hij verklaart in dit genre veel, maar nog lang niet alles gelezen te hebben! “Het mooie van fantasy is dat de verhalen zich afspelen in een totaal andere wereld, maar dat het wel om echte mensen draait.” Toch zou hij nooit willen ruilen. “Ik leef liever in deze wereld, want anders blijft er niets te fantaseren over.” De vraag naar zijn favoriete boek is een lastige. Het mooiste boek dat hij onlangs las heet ‘Podkin Eenoor’, een B-boek. “Het verhaal fascineert mij onmiddellijk. Het speelt zich af in een wereld die bevolkt wordt door intelligente konijnen.” De voorliefde voor (fantasie) dieren is bij Ronald nooit ver weg. “Het boek is een combinatie van Watership down en The Lord of the Rings. Een konijnenstam wordt bejaagd door een vijandelijke stam van gemechaniseerde konijnen: half konijn, half robot. Het boek is goed geschreven, spannend en griezelig.” Bij Ronald sluit de liefde voor fantasy aan bij zijn visie op de wereld. Hij hangt het ‘oude geloof’ aan. Hierin spelen oeroude symbolen een belangrijke rol. Maar het

Guilty pleasure Tja… De ergste die ik kan bedenken is dat ik beelden e.a. ‘curiosa’ van draken en nadere mythische schepselen verzamel, en heel veel Fantasyboeken, en dat daar mijn hele huis mee volstaat. En ik bekijk heel graag hele oude SF series (bv. Star Trek, UFO, Voyage to the bottom of the Sea, Doctor Who, de oude Battlestar Galactica en Space 1999), meestal tijdens het eten.

“Ik ben een afdeling op mijzelf ” is tevens een modern geloof. Het ziet de wereld niet zo zwart-wit als andere godsdiensten. “Het kwaad is niet de duivel, maar zit in de mens, net als het goede. Traditioneel ging het ook bij fantasy om de strijd tussen goed en kwaad. Dat is veranderd; er zijn meer schakeringen, meer grijstinten tussen het zwart-wit denken. Fantasy als genre is gegroeid.” Het sluit nu ook meer aan bij zijn eigen geloofsopvatting. Jezelf verliezen in een andere wereld heeft bij Ronald tot een volgende stap geleid, want: “Nog lekkerder dan lezen is schrijven”. Hij heeft de opzet van een trilogie al klaar. Het eerste deel is grondig in revisie en het tweede deel is al voor twee derde af. “Het fijne is dat je alles kunt laten gebeuren. Maar het moet wel kloppen. Het mag geen onzin zijn.” “Het is soms lastig om kritisch te blijven op je eigen werk. Dit geldt zowel voor het schrijven als voor mijn werk als bibliothecaris. Ik ben eigenzinnig en denk het vaak beter te weten. Gelukkig heb ik meelezers en collega’s die mij kunnen corrigeren, zodat ik toch niet altijd een afdeling op mijzelf ben.”

In de vicieuze cirkel van collectiebouwers lonk Een ode aan avontuurlijke leesexperts van bibliotheken

Vijfhonderd boeken gaan er per dag door de handen van Wim van de Herik, zijn DNA is in elke bibliotheek aanwezig. Op de glanzende grijze vloeren van de logistieke afdelingen van ProBiblio beweegt Wim zich 27 uur per week in ‘de vicieuze cirkel van collectiebouwers.’ Hier is een journalist aan het woord, die ongelooflijk veel weet van muziek, met een voorliefde voor de avantgarde, de vernieuwing en de bepaalde emoties die muziek losmaakt. “Als hobbyjournalist moet je overal een etiketje op plakken. Ik ben teveel in de marge bezig om het als broodwinning te kunnen doen.” Geboren te Dordrecht woont hij nu al vijftien jaar in Schiedam, “Een slaapstadje met een leuke binnenstad, dichtbij Rotterdam waar ik graag ben in verband met het culturele verhaal. Ik heb een half jaar in Crooswijk gewoond maar dat was me te heftig, te onveilig. Worm in de Witte de Withstraat is het beste avantgardistische podium.”

naam

Wim van de Herik is

muziekjournalist & logistiek medewerker collecties waar

ProBiblio

In zijn jonge jaren was hij drie keer districtskampioen biljarten; bandstoten, driebanden en carambole (tiktik) via oom Henk die een tafel had staan en zei: “probeer het ook eens”. “Ik speel zelf niks, ja op een kapotte synthesizer en afvalmetaal. Mijn opa die ik nooit gekend heb, speelde orgel.” Wim’s bibliotheekflow liep van de Bibliobus in Papendrecht “ je ging de boer op, had een band met de mensen”, via de archivarisopleiding GOA1/2 naar ProBiblio. “Ik lees veel muziektijdschriften, zoals Wire, over opkomst en ondergang van bepaalde labels en het Belgische Gonzo Circus. Muziek luister ik via een dvd-apparaat met geluid via de tv. Ik heb al jaren geen tv-aansluiting meer, ik keek alleen voetbal. Vroeger had ik een mega installatie maar na last met de buren ga ik alleen nog los op de zaterdagmiddag. Het leukste van muziek vind ik de humoristische kant: met cut-up technieken speeches verdraaien van Trump of May, zoals Cassetteboy (Cameron viral Gettin’ Piggy With It, red.).”

“Mijn werk is niet hoogstaand, wel belangrijk”

Vanaf de jaren ‘80 maakte hij zelf muziektijdschriften zoals FAKE (het enige blad dat geen fake is). “Dat liep als een trein, tot de komst van de euro. Toen zijn we noodgedwongen gestopt. Reanimeren is moeilijk door internet.” Van zijn toenmalige collega’s werkt er nu een aantal bij OOR, “maar dat blad is een verlengstuk van de grote podia.” Concessies die Wim niet doet, “Ik had wel een blad dat Concessie heet willen maken. Die bladen, daar ben ik min of meer toevallig ingerold. Denk aan een schoolkrant idee, over wantoestanden, satirisch, ironisch, dingen afzeiken.” Voor het door hem opgerichte muziektijdschrift OPSCENE interviewde hij in 1993 The Ramones. “Het was een treurig interview, ze waren toen al aan het afsterven, er zijn er nu al drie dood, de zanger praatte als een automaat.” Tacheles in voormalig Oost Berlijn is nu een yuppenpaleis, maar ik ben sinds de jaren ’80 veel in Duitsland, heb Hamburgse bandjes laten toeren in Nederland. Nederlandse hiphop? Ik ben blijven steken bij Osdorp Posse en Extince, maar zelfs in Duitsland hebben ze betere; Absolute Beginners, Deich Kind (check Leider Geil, red.), Fünf Sterne de Luxe, Kinderzimmer productions.” Naar welke festivals en podia moeten we, als we je willen tegenkomen? “Het BIMHUIS in Amsterdam en de festivals Rewire en Le Guess Who. Ik kan wel nooit meer dan vijf dingen achter elkaar zien.” “Elke tijd heeft zijn leuke momenten, het is een golfbeweging, van de flowerpower naar de smartphonewave van nu. Als je ouder wordt krijg je een andere rol. Ik help nu bandjes met optredens regelen, programeer een Dordts podium. Misschien moet ik eens gaan bloggen, ik wil nog steeds wel bepaalde dingen promoten...” De Lonkende Leestafel wacht rustig op blog #1 van Wim van de Herik. Onze muziekheld.

Taalbuddy’s zorgen voor driedubbele winst Het Groene Hart Leerpark, dat klinkt als een oase van leesen leerplezier, denkt uw verslaggever van De Lonkende Leestafel. “Onze kids lezen hier niet, dus waarom een investering doen?” 36

lonk Een ode aan avontuurlijke leesexperts van bibliotheken

D at was twee jaar geleden de reactie van het schoolteam toen de bibliotheek aan kwam zetten met een plan in het kader van de intensieve stimuleringsregeling van Stichting Lezen. “Klopt, ze lazen niet want er wàs ook niks te lezen.” Met Marion Bruijnen als ‘super energizer’ is de bieb nu juist het kloppend hart van de school, met mooie, aantrekkelijke boeken op niveau. “Leg de lat voor de collectie niet te hoog!” Het meubilair is helemaal gemaakt door de houtbewerkers, ingericht en van een verse collectie voorzien samen met twee docenten en vier leerlingen die NIET van lezen hielden (wie wil dat nou niet: funshoppen bij de NBD!). Eén titel per leerling = 900 boeken, veel B, veel informatief, ‘Loser’ en ‘Boomhut’. En Marion voor drie uur per week voor twee jaar.

Verder ben ik een sucker voor Scandinavische crimi’s, en persoonlijke topper is de serie Homeland met de bipolaire Carry.”

naam

Marion Bruijnen is

leesconsulent waar

Bibliotheek Rijn en Venen

“Na de zomer stopt de samenwerking in deze vorm, de reden is nieuwbouw op de plek van de oude school. De leerlingen worden verdeeld over twee locaties en de grote vraag was: wat doen we met de schoolbieb? Het wordt een hele operatie: de boeken voor de onderbouw gaan mee met de leerlingen naar de ene locatie, de andere helft van de boeken blijft bij de bovenbouw. Geen ideale situatie maar het is even niet anders. Over twee jaar staat er een nieuwe school met een nog betere plek voor de mediatheek.” That’s the spirit, wij van de boeken laten ons niet gauw uit het veld slaan! Tijdens een cruciale vakantie, ze was 50, trok ze de stoute schoenen aan en maakte na zestien jaar bij Boekhandel Haasbeek de switch naar een dynamisch bestaan als leesconsulent voor het PO en het VO bij de bibliotheek met ondernemersbloed: Rijn en Venen. “Ik vond het spannend, opnieuw beginnen, en ik had ook die enorme bekende vooroordelen tegen de branche, maar wat ben ik van een warme kermis thuisgekomen! Ik heb veel vrijheid, ben baas over mijn eigen agenda en ik mag in accountgesprekken PO en VO scholen gaan binnenhalen. Het is goed dat we commerciëler worden, dat past bij deze tijd. Ik bereid me strategisch voor op deze gesprekken; bekijk de website en de schoolgids, kan ik iets over de directeur vinden? Je moet kijken wat er is en wat er gebeurt maar vooral veel luisteren! Wat hebben ze nu werkelijk nodig? Op de meeste scholen moet de oude meuk er echt eerst uit, dat kost tijd want mensen zijn emotioneel verbonden met die historische gegroeide collecties.” “Zelf ben ik eigenlijk altijd met taal bezig, noem me gerust een taalfetisjist, bij een geboortekaartje ontdek ik meteen een taalfout. Ik was freelance journalist bij het Alphens Nieuwsblad en ik zing als 2e sopraan in het Castellum koor, het stikt werkelijk van de koren in Nederland!

“Wat me hoog zit is dit: noem mensen alsjeblieft praktisch opgeleid en niet laagopgeleid, houd op met dit soort hokjes. Iedereen heeft elkaar nodig en wat erin zit komt er heus uit! De prestatiedruk is hoog, ouders willen hun kind op havo/vwo, daar zijn te veel aanmeldingen voor. We zijn op het Groene Hart Leerpark nu twee jaar bezig, de bibliotheek wordt drukker en wat werkt is exclusieve aandacht voor elke leerling over wat ze zouden willen lezen. In leesgesprekjes valt de groepsdruk weg en zie je hoe de kids heel erg open staan voor suggesties en tips, je kan ze echt helpen, ze worden gehoord! Er is namelijk voor ieder kind een boek.” “Broeder in de strijd is onze ‘Alphense’ jeugdboekenschrijver Gerard van Gemert, bekend van sportboeken voor jongeren, hij is heel actief en we kunnen altijd een beroep op hem doen. Heerlijk zo’n natuurlijke schoolschrijver! Zo was hij de inspirerende juryvoorzitter van Read2Me! van het afgelopen schooljaar.”

Guilty pleasure Scandinavische krimi’s en Jan van Haasteren legpuzzels maken.

“We werken nu met Taalbuddy’s, tweedejaars vmbo-leerlingen koppelen we in het kader van hun maatschappelijke stage persoonlijk een keer per week aan leerlingen van de Internationale Schakelklas. Samen lezen ze in de bieb en slaan we drie vliegen in één klap: beide partijen worden leesvaardiger, het taalniveau stijgt en het helpt mee aan integratie van verschillende culturen! Roosters met vaste tijden voor bieb-bezoek helpen ook, en alle docenten moeten meedoen, niet alleen die van de sectie Nederlands. Dat komt ook uit de monitor van de Bibliotheek op school. Mijn droom is om dit straks in een nieuw gebouw verder uit te bouwen. Daarvoor moeten nog wel een paar dingetjes rechtgezet worden… De planning voor de bieb is nu een combinatie met het afkoellokaal, dat kan toch gewoon echt niet?” Maar de Lonkende Leestafel ziet kansen en droomt van een afkoellokaal waar iedereen tot rust en nieuwe inzichten komt, omdat het eigenlijk een hele goeie bieb is!

“Noem mensen alsjeblieft praktisch opgeleid en niet laagopgeleid”

“Ik denk dat ik heel verliefd ben op het verhaal.” Anne denkt, en denkt, en denkt veel. “Momenteel mail ik met Stephan Enter – mijn laatste scriptie ging over het thema geluk in zijn werk. Zijn oeuvre is een typisch voorbeeld van het tot leven wekken van personages via hun psychologie; ik mis ze ook echt als ik een boek uit heb.” lonk Een ode aan avontuurlijke leesexperts van bibliotheken

naam

Anne van den Dool is

schrijver/ dichter, neerlandica en collectionista waar

Bibliotheek Bollenstreek Anne werkt sinds 1 september niet meer voor Bibliotheek Bollenstreek. Zij heeft besloten zich meer te richten op haar werk als schrijfdocent en journalist.

Stephan Enter is een voorbeeld voor haar eigen schrijven. ‘Achterland’ is de titel van Annes debuutroman, op de planken te vinden tussen Donoghue en Dorrestein, over de gevolgen van perfectionisme, de verlammende werking van de angst om fouten te maken, gegoten in een verhaal over een beklemmende moeder-dochterrelatie. “Ik houd van meanderend schrijven, de personen laten denken en denken en denken.” Met haar masters Neerlandistiek en Literatuurwetenschappen op zak is Anne een eigenzinnige en kritische stem in haar Bibliotheek Bollenstreek en de bibliotheekwereld. “Ik ben voor mijn gevoel terechtgekomen in de spil van het boekenlandschap. Ik denk dat ik heel verliefd ben op het verhaal, de psychologie en de mensen in die verhalen. Als je leest, ervaar je de kracht van taal, die mensen kan raken en overtuigen.” “We hebben verschillende bibliotheken bezocht, en tijdens zo’n bezoek ervaar je steeds weer dat elke bibliotheek weer op z’n eigen manier kritisch, eigenzinnig en nieuwsgierig is. Ik ben heel blij dat de Bollenstreek ervoor kiest de collectie een belangrijke plek te geven; we nemen daar ook echt de tijd voor. We hebben net CollectieBiënnale achter de rug, een tocht langs al onze acht vestigingen. Zo’n ronde laat zien dat op elke plek de bibliotheek weer een andere oriëntatie heeft: van jonger tot ouder, van toegankelijker tot literairder. Deels haal je dat uit de cijfers, maar ook uit gesprekken met mensen op de vestiging. In de statistieken kun je bijvoorbeeld minder goed zien wat eventueel door bezoekers wordt gemist. We willen hen zoveel mogelijk uitnodigen hun wensen aan ons kenbaar te maken.” Hoe breng je nieuwe doelgroepen naar de bibliotheek? “Bijvoorbeeld met Book&Club: een nieuwe, hippe manier om leeskringen vorm te geven, die ook jongeren trekt. Deze lente organiseerden we de eerste. Roulerende collega’s publiceren daarnaast bijzondere leestips in plaatselijke weekbladen, en minimaal vier keer per jaar organiseren we een pop-up leeskring. Tijdens de Week van de Alfabetisering is dat bijvoorbeeld een ochtend waarbij we NT1’ers en NT2’ers met

“Ik mis de personages ook echt als ik zijn boek uit heb”

Guilty pleasure Wel even denken hoor, ik zal dan maar toegeven dat ik stiekem een heel kleine zwak voor Marco Borsato heb overgehouden aan mijn jeugd, waarin mijn vader zijn complete cdverzameling maar al te graag opzette. Maar dan alleen de diepzinnige, gevoelige nummers – geen ‘De meeste dromen zijn bedrog’ ;-)

elkaar in discussie laten gaan. Ook maken we verrassende combinaties, bijvoorbeeld door Adriaan van Dis te laten interviewen door Frénk van der Linden, een fantastische avond was dat, met meer dan honderd man in de bieb! Natuurlijk spelen we ook graag in op de actualiteit, met gasten als Erik Scherder en Douwe Draaisma, over stress en het geheugen. Met dit soort activiteiten maak je voor de bezoeker de weg vrij naar de collectie.” “Ik vind het mooi om te zien hoe frisse blikken de bibliotheekbranche worden binnengehaald. Daarbij denk ik bijvoorbeeld aan mijn educatie-collega Eline Geursen: bij haar zie ik hoe je luistert naar de vraag achter de vraag. Een school kan vragen om een mediatheek, maar wil eigenlijk kinderen op een plezierige manier in aanraking brengen met verhalen, en dat kan op heel veel verschillende manieren.” De Lonkende Leestafel deelt die liefde voor het verhaal graag met deze collectionista pur sang!

Steampunkkasten en moddermemory

Vanaf Rotterdam naar Heerhugowaard is een flinke treinreis. Ik loop vanaf het station door een woonwijk wanneer na het omslaan van een hoek plotseling de bibliotheek opduikt. Het pand is modern en heeft een grootstedelijke uitstraling. Binnen gekomen zie ik dat de gemeente hier ook is gehuisvest en dat het interieur openheid uitstraalt. lonk Een ode aan avontuurlijke leesexperts van bibliotheken

naam

Erica Erven & Liesbeth Munters zijn

bibliothecaris waar

Bibliotheek Kennemerwaard

Dezelfde openheid kenmerkt de twee bibliothecarissen die mij gastvrij ontvangen. Later zal ik vragen naar hun functies en krijg ik een opsomming te horen die niet in een paar woorden te vangen is. Liesbeth werkt sinds 1981 in de bibliotheek. Zij is erfelijk belast. Haar moeder was bibliothecaris en haar vader werkte bij een uitgeverij. Lezen is een tweede natuur. Datzelfde geldt voor Erica, die ‘pas’ sinds 2000 in de bieb werkt. Jeugdtitels vliegen over tafel: ‘Het kleine huis op de prairie’, ‘De bende van de rode Zora’, ‘Levende Bezems’. Kennemerwaard heeft een team van programmeurs voor de veertien vestigingen. Liesbeth en Erica programmeren voor Heerhugowaard en Heerhugowaard De Noord. Zij opereren vaak als duo. Gastvrijheid en laagdrempeligheid zijn belangrijk. Grote vestigingen als Alkmaar hebben een open podium. Iedereen is welkom: een boek presenteren, muziek maken of poëzie voordragen. Er komen mensen die iets bijzonders te vertellen hebben. Zo was er een Syriër, die vertelde over de vlucht uit zijn land en een vrouw bracht haar levensverhaal als bewuste zwerfster. Voor de kleine vestigingen heeft Erica de activiteit Aan tafel met ontwikkeld. Dit is een open podium in het klein, een Lonkende Leestafel. Iedereen met een verhaal is welkom. De tafel staat open voor mensen uit de buurt en de onderwerpen zijn heel divers: knutselen, duurzaamheid, spirituele zaken of haken. Het laatste onderwerp is een persoonlijk hobby van Erica. Zij heeft zelfs een Facebookpagina over haken opgezet. Aan tafel met is ook de plek om mensen uit de buurt voor uit te nodigen. Zo schuift de wijkagent regelmatig aan en laatst kwam er iemand van het archeologisch centrum langs met schedels en botten. De tafel staat zichtbaar in de bibliotheek. Iedereen kan gewoon aanschuiven. Het geeft een huiskamergevoel. Het kan aan tafel natuurlijk ook over boeken gaan, maar Kennemerwaard telt al vele leesclubs. Zevenentachtig clubs werken met de leeskoffer van ProBiblio. Er is een anderstaligeleesclub en tijdens landelijke campagnes, zoals de Boekenweek, organiseert de bieb pop-up leesclubs. Aan tafel met is laagdrempelig en is een succes gebleken. Dit komt ook door de instelling van Liesbeth en Erica. Het idee was er en zij begonnen gewoon. In het begin was Erica zelf aanwezig bij de bijeenkomsten. Later bleef zij meer op afstand. Ideeën voor onderwerpen zijn er genoeg. En mensen nodigen zichzelf nu ook uit. Het bezoeken van kringloopwinkels is een gedeelde passie voor Liesbeth en Erica. Zij doen er ideeën op voor hun hobby’s. Je vindt de gekste dingen in die rommelparadijzen; en voor weinig geld. Zo kocht Liesbeth er

Guilty pleasure Liesbeth: Bordjes met de tekst Verboden toegang voor onbevoegden oefenen een enorme aantrekkingskracht op mij uit. Vooral als ze in een natuurgebied staan en mij verbieden om dat ene spannende paadje te gaan verkennen. Ik verdwaal daarom vaak opzettelijk in het bos. Erica: Stiekem ervan overtuigd zijn dat ik werkelijk een uitstekende zangeres ben (al heeft mijn omgeving daar nooit enige aanmoediging of aanleiding voor gegeven), waardoor ik nog al eens in een Adèle/ Abba of een Janet Jackson wil uitbarsten/meeblèren. Gewoon, omdat het zo ontzettend leuk is...

“Zo schuift de wijkagent regelmatig aan en laatst kwam er iemand langs met schedels en botten”

onlangs een la vol radartjes van oude klokken. Leuk is om alles te hergebruiken. Liesbeth maakt schatkastjes en kitschdozen van spullen die zij vindt in de kringloopwinkels. Heel speciaal zijn ‘steampunkkoffertjes’, deze horen bij de outfit van mensen die zich kleden naar hun fantasyhelden. Steampunk is een stroming binnen de sciencefiction: negentiende-eeuws en retro-futuristisch. Erica’s hobby is ‘styling en woninginrichting’. Ook hiervoor kun je je hart ophalen in kringloopwinkels. Haken is een andere hobby van haar. Ze heeft een fantastische collectie bollen wol in huis. Ze maakt prachtige tassen, bijzondere knuffelbeesten en geeft af en toe een workshop. Naast lezen en kringloopwinkels is natuur een liefhebberij van Liesbeth. Zij volgt een opleiding tot natuurgids en is sinds kort verzot op mini-ecosystemen, een uitstekend onderwerp voor Aan tafel met. In een afgesloten glazen pot maak je je mini-tuintje, geheel zelfvoorzienend. Ook zet zij zich in voor de Internationale ModderDag om kinderen weer met modder te laten spelen. Moddertaarten bakken en moddermemory zijn onderdelen van deze bijzondere dag. Dit natuurwerk staat los van haar werk voor de bibliotheek, maar alles kan inspireren tot nieuwe activiteiten en nieuwe onderwerpen voor Aan tafel met. Zo zorgen Liesbeth en Erica voor een bijzondere programmering, die hoe speciaal de onderwerpen ook mogen zijn, voor iedereen toegankelijk is.

lonk Een ode aan avontuurlijke leesexperts van bibliotheken

naam

Denise Verlaat is

medewerker team jeugd waar

Bibliotheek IJmond-Noord

“Kan ik dat verhaal dat zo spannend is lezen?” vraagt het meisje dat ’s middags terugkomt na een groepsbezoek. “Mevrouw, u heeft het goed gedaan.” Voor dat soort reacties van kinderen doe je het toch, dat ze dan huppelend de bieb uitgaan…

ijn hart ligt bij de jeugd: Kinderboekenweek, Voorleesdagen, Bibliotheek op school. Ons bereik daar is heel groot. Het loopt als een rode draad door mijn leven, ik was als kind niet weg te slaan uit de bieb in Heemskerk, de snuffelstage die ik daar mocht doen in de jaren ’80 vond ik helemaal geweldig! Ik ben hier opgegroeid en zou er niet meer weg willen, strand en stad zijn dichtbij en de mensen zijn vriendelijk en relaxed. Er wonen veel ‘duinkatten’, het is een speciaal volk, ze werken veel in de duinen, bloembollen, daar kom je niet zomaar tussen.” “Ik ben heel breed, werkte 21 jaar in de financiële sector en mocht bij een reorganisatie van de ING een bibliotheekopleiding doen en sinds 2013 werk ik voor de Bibliotheek IJmond-Noord. Met mijn financiële expertise zijn ze blij, die is dun gezaaid in deze branche en ik houd juist van de afwisseling.” “Mijn twee jongens zijn dyslectisch en ik ken de struggles met lezen dus erg goed, hoe ze na gymnasium advies van de Cito taaltechnisch op mavo niveau zaten. Het is voor mij een stimulans om me in te zetten voor leesplezier bij kids met een achterstand, op welke manier dan ook.” “Onze collega Marlies Sipkes heeft een groot netwerk, we doen veel met andere partijen. Zij legt zich onder andere toe op het binnenhalen van subsidies. Dat is met de Lonkende Leestafel goed gelukt, we doen met vrijwilligers lees-activiteiten voor ouderen op locatie. Bij het werven van de juiste mensen ben ik heel eerlijk als ik

“Het is voor mij een stimulans om me in te zetten voor leesplezier bij kids met een achterstand, op welke manier dan ook”

denk dat er geen match is. De senioren en activiteitenbegeleiders moeten ervan uit kunnen gaan dat het goed volk is dat we op ze af sturen, het zijn onze visitekaartjes! Respect, geduld, dingen kunnen aanvoelen zijn belangrijk. Ik zie mensen ook helemaal groeien en opbloeien in hun rol, dat is het fijne ervan dat het mes dan aan twee kanten snijdt.” “We hebben een grote en een mobiele multitouchtafel - de MobiTouch - waar we mee op stap kunnen. Onze grootste hit is de belevenistafel en dan de onderdelen muziek uit de jaren 30 tot 50, de keukenplaat en de herinneringstafel. Je krijgt er superleuke gesprekken door! En in het ‘prikkelmenu’ de Mariquita, Kleurenzoeker en Ballonnen. De ouderen die wij hiermee bereiken vinden het heel fijn om zelf lekker actief bezig te zijn zonder iemand lastig te hoeven vallen. Ook de kaart van de IJmond met foto’s van de omgeving en uitleg erbij vinden de bewoners van Heemskerk en Beverwijk prachtig.” “We betrekken kinderen via de Kamercommissie en onze Kinderdirecteur al jaren bij onze 100 talenten programmering: voor en door de doelgroep. Elke eerste vrijdag van de maand is het filmkijken geblazen met de keuze van de kids. Laatst hadden we 50 man voor ‘De Kleine IJsbeer’. Vrijdagmiddag is mijn middag op de jeugdafdeling, die drukbezocht wordt. Ze komen ook echt voor de gezelligheid; chillen, filmpjes maken, een potje klieren, muziek aan, dansen, ze voelen zich zo vrij hier!” De Lonkende Leestafel gunt elk kind een Denise en zo’n paradijs van een jeugdafdeling…

Guilty pleasure Mijn favoriete Australische tv serie McLeods Daughters.  Dat gaat over vrouwen die een farm runnen.  De serie is gestopt na 8 seizoenen maar nu dagelijks te zien op net 5. Erg verslavend.  Ik heb veel items gekocht op ebay die in de serie gebruikt zijn van kleding, sieraden tot spullen die gebruikt zijn. Ik heb sinds 2008 een hele mooie verzameling opgebouwd waar menig McLeods fan jaloers op is.

naam

Anne Rube is

directeur/ bestuurder

“Ik kan dagen onder de indruk zijn van “ wat ik lees. Een heleboel dingen inspireren mij, de schoonheid van de natuur, musea. Waar ik me druk over kan maken? Over slim of dom zijn.”

waar

ProBiblio

p maandagavond sla ik mijn weekvoorraad in bij AH, ik sta dan in de rij en zie dat een jongen € 1,20 moet betalen voor vier broodjes terwijl vijf broodjes in de bonus € 1.- zijn. Er waren er nog maar vier. “Pech”, zegt de caissière, de bonuskorting geldt voor vijf broodjes. Daar ik ga me dan mee bemoeien!” “Sinds ik uit Amsterdam ben vertrokken woon ik doordeweeks in een chaletje op de Veluwe, verder in de Achterhoek. Ik lees naast het NRC, de Volkskrant, de Groene en de Stentor ook de Wildeborcher, het blaadje van de buurtschap waar ik woon. Bij de veldtocht van Normaal, met Jovink & The Voederbeatles sta ik in de bierlinie, maar de Achterhoekers duwen niet! Ze zijn vriendelijk, uit op contact. En om werkelijk in te burgeren ben ik tijdens de wintermaanden een donderdagavond in de maand bij de plattelandsvrouwen, waar we ons vermaken met lezingen en – helaas – knutselen.” De ‘Rubes’ stammen volgens niet geheel, of geheel niet, betrouwbaar genealogisch onderzoek door opa Rube, van oorsprong misschien uit Pruisen, van waaruit ze via Brabant in Groningen terecht kwamen. “Mijn vader woonde in Groningen bij de synagoge en er werd Jiddisch-Gronings gesproken. Zelf ben ik in Sliedrecht geboren en via Utrecht, Tilburg en het dorp Alphen (vlakbij België) kwam ik in Maastricht op de

lonk Een ode aan avontuurlijke leesexperts van bibliotheken

“Ik houd van ingewikkelde Polen” Toneelschool terecht, nadat ik in het toelatingsexamen onder meer een gebakken ei had moeten spelen. Ik was piepjong en wist nog niks van de wereld, dus het spelen van grote emoties vond ik ingewikkeld. Ik ging weg om levenservaring op te doen maar ben nooit meer teruggegaan. Ik ben Nederlands gaan studeren met taalbeheersing en taalkunde als hoofdvakken, uiteindelijk ben ik afgestudeerd in argumentatieleer. Ik won in die tijd van alles met schrijven, dozen wijn of reizen voor slagzinnen en verhalen, een verhalenwedstrijd voor Javaanse Jongens shag resulteerde in advertentieteksten. Via Delft, Tilburg, Alphen a/d Rijn, Leeuwarden, Zwolle en Groningen, kwam ik in Amsterdam terecht.” “De baan bij ProBiblio heb ik indirect te danken aan mijn moeder, die bij PBC Noord-Brabant (nu Cubiss) werkte en mij aan invalbaantjes hielp, ook bij de bibliobussen en de afdeling Inlichtingen, bespottelijk leuk werk! Dat mensen vroegen naar ‘Het water stijgt’ van Jan Mens en dat je dan uitkwam op ‘Het wassende water’ van Herman de Man. Na een carrière in de uitgeversbranche bij Wolters-Noordhoff/ThiemeMeulenhoff zet ik me nu in voor de bibliotheken, want dat vind ik nou ècht leuk; werken met mensen die hun vak belangrijk vinden!” Anne wordt geroemd als uitstekende moderator, “ik zoek altijd naar manieren om een gesprek spannend te maken”. Het liefst geef ik leiding aan mensen die geen leiding nodig hebben. Goede ideeën van professionals tot wasdom laten komen, daar ruimte, kansen en vrijheid

bieden. Wat ik heb willen veranderen bij ProBiblio is dat alles door het MT zou moeten worden beslist. De kunst van het slim omgaan met wat bibliotheken en de provincies van ons willen, verstaan we steeds beter. En ik voel me heel verbonden met ons jaarlijkse Plaza, met dit jaar de zoektocht naar de verbinding met jongeren.” “Aangezien ik mijn eigen collectioneur in huis heb (Anne woont samen met literatuurwetenschapper, docent en journalist August Hans den Boef, red.), lees ik heel veel van wat ik thuis aantref, er worden voortdurend pakketjes bezorgd. Ik houd van ingewikkelde Polen, zoals Wieslaw Mysliwski ‘Over het doppen van bonen’. Er zit een mate van absurditeit in die literatuur die mij bevalt, van die man ga ik alles lezen. Maar ik lees ook graag thrillers. Een geheimtip (via René Appel) voor liefhebbers van hardboiled detectives is Charles Willeford. Aan James Lee Burke kwam ik via oudcollega Theo.” “Ik vind mezelf fortuinlijk dat ik veel heb kunnen reizen toen het overal nog niet zo druk was, zowel binnen als buiten Europa. Ik geniet nu van de fysieke arbeid van het ontginnen van bos en het aanleggen van een heidetuin. En op z’n tijd een reisje langs interessante tentoonstellingen en om het jaar naar de Biënnale in Venetië.” De Lonkende Leestafel gunt eenieder een persoonlijke collectioneur en deelt Anne’s liefde voor ingewikkelde Polen…

Guilty pleasure De Donald Duck lezen bij de kapper? En als ze geen Duckie hebben, dan de Autovisie…

Genoeg aan zes uur slaap

â&#x20AC;&#x153;Ken je de bookclub van Andrew Luck, quarterback van de Indianapolis Colts?â&#x20AC;? Lonkende Leestafel says no. Als puber leefde Gino in de veronderstelling dat hij groot zou worden in het American Football. Maar als Goudse kleuter viel hij al op bij zijn juf doordat hij eigen verhalen bouwde met LEGO. lonk Een ode aan avontuurlijke leesexperts van bibliotheken

naam

Gino van Weenen is

schrijver, denker, cultureel ondernemer waar

Bibliotheek AanZet

“De Blauwe Kamer is zinderend middelpunt en explorium van deze bieb, verzonnen door Jacoline de Heer, die door haar toffe netwerk heel veel kan bereiken door het betrekken van vogels van zeer divers pluimage bij de programmering. Leeszaal West in Rotterdam is ook zo’n goed voorbeeld, voor en door de wijk zelf.”

Als poëtisch talenmens verschijnt Gino als spoken word-artiest op allerlei podia en festivals, de setting is multicultureel en de mix van dag en nacht, achter en op het podium, past hem prima. “Aan zes uur slaap heb ik genoeg, ben meer een nachtmens, om vier uur ’s middags overvalt een dipje me wel eens.” “Wees je bewust van alle dingen die je kijken beïnvloeden, beeldcultuur wordt steeds belangrijker. Wim Pijbes leert ons ook beter kijken, dat is altijd goed. Ik geef vaak rondleidingen in de openbare ruimte; ik probeer mensen ermee uit hun bubbel en comfort zone te halen, ze te verleiden nieuwe ontdekkingen te doen, bijvoorbeeld door te verdwalen.”

n verhalen werden het dus, via zijn kunsteducatie opleiding en de crossover met de sportwereld beschikt hij over een rijk palet van verschijningsvormen van het verhaal. “Als bibliotheek kun je je overal manifesteren! Ik vraag me constant af; waar kan ik wat doen, verhalen delen met mensen op alle mogelijke manieren is mijn passie. Zoals opgevangen verhalen. Ik was laatst in de trein getuige van een telefoongesprek waarin een meisje het uit maakte met haar vriendje, dat kan je live meetwitteren, wat wel vervreemdend werkt door de herkenbaarheid. Zou ik het met mijn vriendin uitmaken in de trein?” “Stephen King is een van de beste verhalenvertellers ter wereld, die heeft het echt in de vingers. De Correspondent vind ik ook een goed platform waarop journalistieke verhalen op nieuwe manieren worden gedeeld.” “Via actrice Eva van Welzenis hoorde ik van de bieb in Dordrecht, hun cultuursafari programma waarin jongeren in een week kennis maken met culturele instellingen sprak me aan. Nu werk ik er, de overkoepelende rol en de veelheid aan verschillende dingen die we kunnen doen vind ik tof. Zoals intieme bieblessen met tien jongeren, Proef ’n boek, een soort boekenapotheek waarbij we heel persoonlijk kijken van welke boeken iemand op dat moment gelukkig wordt. Algoritmes zijn de toekomst, weten wat je publiek wil en daarmee mooie concepten ontwerpen.”

Op vakantie was ie net naar New Orleans, op Netflix kijkt ie Rick & Morty, beste graphic novel serie vindt ie The Sandman van Neil Gaiman en dit was toen ie dertig werd.

Guilty pleasure Mijn guilty pleasure naast de bieb is natuurlijk sporten; American Football, worstelen, dat soort dingen.

Plannen? “Opgewonden worden we van de hip hop taskforce! Tijdens een tweedaagse low budget trip naar Brussel en Antwerpen met bibliotheken AanZet, Boekenberg, Rotterdam, Haarlemmermeer en ProBiblio staken we ons licht op bij Muntpunt en Urban Bib en tussen de pinten door ontwierpen we Hiphop in je Bieb, een gezamenlijk programmering en collecties rond hiphop!” Kortom, van deze coming star gaan we nog veel horen en zien, De Lonkende Leestafel weet dat het goed verdwalen is, met Gino.

â&#x20AC;&#x153;Mijn antwoord is

altijd: geen

probleem!â&#x20AC;? In het verlengde van tram 11 vanaf het Haagse station Hollands Spoor beloven inktzwarte luchten zware hoosbuien. Bij het uitstappen doemt meteen Bibliotheek Transvaal als warm baken van licht op zodat ik niet hoef te zoeken.

lonk Een ode aan avontuurlijke leesexperts van bibliotheken

naam

Mohammad Behshti is

programmaleider waar

Bibliotheek Den Haag

et ruikt er heerlijk fris en er klinkt beschaafd geroezemoes van mensen die zich aan het ontwikkelen zijn; taallessen, krantenlezers, bezette computers, schilderen. “Straks laat ik zien waar ik zit, aan een tafeltje midden in de bieb zodat ik zie wie er binnenkomt.” Mohammad is nog even bezig met een vrijwilliger die vandaag voor het laatst is. Aan een kapstok in de werkkamer hangen werkloze gestreepte bedrijfskleding hesjes, “die willen we niet meer”. Al 30 jaar heeft hij het uitstekend naar zijn zin in zijn prachtige Den Haag, “we hebben hier alles, al zijn de stranden in Mexico en Cuba mooier”. Ze reizen veel, hij en zijn vrouw, beiden uit Iran en ooit een van de eerste bewoners van een Vinex-wijk in Leidschenveen. “Mijn functie is nu programmaleider, ik heb de ‘GO’ gedaan en daarna veel verschillende functies gehad: jeugdbibliothecaris, filiaalhoofd en nu initieer ik grotendeels voor de kids allerlei activiteiten in de wijk hier. Informeel, divers en ‘multiculti’, onze band met het publiek is sterk. We zijn heel creatief en ondernemend in veelsoortige, talige activiteiten samen met vrijwilligers. Spontaan krijgen we van blije mensen die na een jaar Nederlands spreken broden, roti, ijsjes of er ligt opeens een hele berg tomaten op tafel van de mensen die hier in Monster in de kassen werken. Onze oefenprogramma’s Taal in de bibliotheek werken zo goed dat nu negen biebs hetzelfde doen. En 75 kinderen doen vrijwillig mee met Leesmees om beter te worden in taal!” Meteen krijg ik van collega door-dik-en-dun Serif Tut een bordje feta met tomaten. “Wij wisselen altijd gedachten uit, kennen elkaar ook alweer twintig jaar. Hij is talentvol, een multitasker. Ja wij hebben hier een beetje allochtone cultuur en we doen steeds een stapje extra erbij! Het is een uitdaging om binnen de afgesproken kaders te blijven, ik maak juist veel uitzonderingen - ‘geen probleem’- waar de klanten dan heel blij van worden maar mijn collega’s vinden dat soms lastig.” “De toekomst moet anders, ons imago moet veranderen, we moeten ons aanpassen want wat we nu doen

is niet voldoende. Kijk naar Kodak: die bleven aan het filmrolletje hangen en dan mis je de boot.” “Iran? Ik ga voorlopig niet terug, er zijn daar zoveel ellendige dingen gebeurd. De serie ‘Onze man in Teheran’ van Thomas Erdbrink heb ik twee keer gezien, hij doet het goed! Wat ziet hij wat wij Iraniërs niet zien? Ik verwacht geen politieke statements van hem, hij voelt zich er trouwens echt thuis. De lat voor Iraniërs in Nederland ligt hoog, ze zijn vaak hoog opgeleid en verwachten ook veel van hun kinderen.”

“Kijk naar Kodak: die bleven aan het filmrolletje hangen en dan mis je de boot” “Hier in de wijk zitten veel mensen in de overlevingsmodus, ze besteden niet veel tijd aan hun kinderen. De bibliotheek kan zoveel betekenen in hun ontwikkeling. Daarvoor praat ik ook veel met de moeders, zij doen vrijwillig van alles voor ons en voelen echt dat het hun bibliotheek is. Elke donderdag hebben we een quiz en een debat bij het Jeugdjournaal, soms met een journalist die de kinderen, meest meisjes, tips geeft. Met de tablet op een groot scherm en de beloning voor de beste is chocomel. De kinderen zijn gek op chocomel! Het is zo makkelijk! We doen ook wedstrijden tussen Transvaal en Schilderwijk, onze Yasin heeft gewonnen, die schopt het nog eens tot minister-president van Nederland. Soms hebben we ook briljante stagiairs, van de Mondriaanschool, laatst hadden we er een die zo 75 kinderen aankon. Ze was lief, duidelijk en streng en ze WAS er ook echt.” “Met onze nieuwe directeur Paul ben ik blij, hij communiceert makkelijk en is betrouwbaar. Hij kan zorgen dat we nieuwe partners krijgen zodat een plus een, drie wordt. We gaan binnenkort bijvoorbeeld samenwerken met het Gemeentemuseum en Filmhuis Den Haag, dat soort experimenten vind ik leuk.” Gewapend met een chocomelsnor keert De Lonkende Leestafel huiswaarts, verlicht en verlucht door zoveel charmante gastvrijheid.

Guilty pleasure Ik word betaald voor iets dat ikzelf leuk vind. (werken in de bieb)

De basis voor een goed interview: overlappende interesses die een echt gesprek mogelijk maken. Geen betere setting om dit te bereiken dan een zonnig terras aan de rand van de Leidse Binnenstad. Om ons heen zitten stamgasten, die nauwelijks pottenkijkers bij zich in de buurt dulden. Maar de barman (met een enorme collectie hippe riemen) brengt met veel plezier Jupilers en bitterballen.

Bertrams interviewt Dabrowski

“Ik stem overal mee in”

Guilty pleasure: Alek: Tsja, ik voel mij niet zo snel schuldig ergens over, maar iets wat de meeste mensen niet van mij weten is dat ik porselein verzamel, met name dierfiguren. Deens porselein is erg mooi (Royal Copenhagen), maar thuis staan ook beeldjes uit Portugal, Hongarije, Oekraïne en China.

“Hoe ik zou willen sterven? Door leeuwen verscheurd worden! Ik houd in beperkte mate van geweld. We onderdrukken onze mede-zoogdieren dusdanig, daar mag wel wat tegenover staan.” Als zuster in de strijd kijk ik hier niet van op: Alek en ik zijn bloedverwanten in het gevecht tegen vaak zelfopgelegde beperkingen die leesgenot in de weg kunnen staan. Sinds twee jaar ontwerpen we rond de Lonkende Leestafel avontuurlijke manieren om te genieten van lezen in de brede zin van het woord. Naast zijn liefde voor dieren - Alek heeft twee honden in hartje Rotterdam – voel je zijn betrokkenheid bij de stad. Alek verzorgt programma’s voor Radio Rijnmond en verspreidt zijn eruditie via zijn blog Uitgelezen Boeken. “Ik word wel een beetje misselijk van al die positieve verhalen over Rotterdam. Het wordt mij de laatste tijd te gezellig.” Zijn bibliotheekliefde stamt uit de naar chloor ruikende bieb in Charlois, die genoegen moest nemen met een

lonk Een ode aan avontuurlijke leesexperts van bibliotheken

plek in de kelder van een schoolcomplex, naast het zwembad. Zwemmen en lezen zijn voor altijd met elkaar verbonden. “De bibliotheek wil toegankelijk en makkelijk zijn, maar je mag ook best een onneembare vesting zijn. Waarom moet alles begrijpelijk zijn?” Alek houdt ontegenzeggelijk van vrouwelijk gezelschap. Noem een jonge schrijfster en hij kent haar persoonlijk of zal haar binnenkort interviewen. “Ik houd van doelloos analyseren, vrouwen zijn veel intelligenter, mannen hebben meer kennis en zijn vaak doelgericht. Ik heb een fascinatie om mensen uit te pluizen. Bij overleggen bijvoorbeeld let ik erop hoe mensen zich bewegen, wat ze uitstralen, dat is vaak interessanter dan wat er zoal gezegd wordt.” “Mijn vader werd geboren in 1930 en vluchtte begin jaren vijftig weg uit Polen. Hij droeg de trauma’s van die tijd met zich mee: onderdrukking, dubbele moraal, oorlog. Hij gaf mij het boek Een mis voor de stad Atrecht van Andrzej Szczypiorski, een parabel over de collectieve waan binnen een gesloten gemeenschap. Een citaat: “Geen ergere tirannie dan de eensgezindheid.” Op de middelbare school is mij het lezen grondig afgeleerd. Zonder de school af te ronden ging ik naar de sociale academie; daar bestonden geeneens cijfers. Bij jongerencentrum de Chillup – mijn stageplek - heb ik veel geleerd, niet alleen over jongerenprogrammering.” Hoe het met de Nederlandse literatuur staat? “Er is een generatie talentvolle - vooral vrouwelijke - auteurs actief, zoals: Marieke Lucas Rijneveld, Kira Wuck en Radna Fabias. Desondanks staan we behoorlijk laag op de ladder van de wereldliteratuur. Wat ik mensen gun om gelezen te hebben? Tsjechov, Peréc, Hrabal en Elsschot, de grootste in ons taalgebied.”

naam

Karen Bertrams & Alek Dabrowski zijn

adviseur collectie en lezen waar

Dabrowski interviewt Bertrams

“Madre de hiphop” Collega Melissa Prins noemt haar ‘Madre de hiphop’. “Jongeren spelen, vooral via muziek, met taal. Laat de bieb meer streetwise zijn en urban culture ruim baan geven op haar podia. Diversiteit is geen luxe maar noodzaak, informele en amusante educatie én meer gekte passen daarbij! Met Hiphop in je Bieb, een taskforce van een paar geweldig ondernemende bibliotheken zijn we goed op weg.”

Guilty pleasure: Karen: Het genoegen om vanuit de ‘afwasmasjien’ het schone bestek ultrasnel te sorteren, ja. Niet iets waar je graag voor uit komt.

Zo heb ik Karen leren kennen: eigengereid, de dingen net iets anders doen dan een ander. En daaruit iets nieuws creëren. Haar interesse in het exotische en in de bibliotheek zaten er al vroeg in; “Bibliotheekje spelen, kinderen voorlezen in de wasserette, corresponderen op knisperend luchtpostpapier via de missiezusters met kinderen uit Afrika . Ik was er eindeloos nieuwsgierig naar.” Het podium schuwt zij niet. “Mijn vader was toen wij jong waren vertegenwoordiger in badkleding, Tweka. Op mijn zevende jaar liep ik badmodeshows in Hotel Royal in Arnhem, rode loper, livemuziek uit een

Hammond orgel. De seizoenen die zich toonden in de afwisseling van de stalen met prints en patronen, een genot! Ik heb er een levenslange liefde voor stoffen aan overgehouden.” Zij zat weliswaar op een kakschool en kreeg Nederlands van Baronesse Bentinck van Schoonheten Zoetmulder (‘prachtige, sterke vrouw met dito verhalen’) maar Karen was meer een alto. “Op foto’s van het Baarnsch Lyceum zie je me in oversized truien met gaten, op boerenklompen, mijn kleren waste ik met een druppeltje patchoeli. Omgekeerd traject atheneum-havo (7 jaar), ik spijbelde veel en liftte met een vriendin naar het Waterlooplein in Amsterdam waar we veel stouts uithaalden. Maar ik was ook een verbinder tussen de alto’s en de kakkers. Als clubsenior mocht ik geweldige schoolfeesten organiseren.” De biebliefde won het van de fascinatie voor exotisme, “mijn leven zelf is nu een cultureel antropologische reis”, en via de Tiele Academie in Den Haag specialiseerde ze zich in jeugd op de Frederik Muller academie in Amsterdam. Ze genoot van de brede ontwikkeling, “80 vakken hadden we!”. Een belangrijke leermeester was literatuurcriticus Kees Fens. Een uitspraak van hem die Karen nog helder voor de geest staat is: “U is het nooit met mij eens.” Een bevrijdende uitspraak, die aansluit bij hoe ze de dingen ziet. “Ik word kriegelig van de truttigheid die troef is, safety first, ik hou juist van het experiment.” In deze tijd ontstond haar interesse in (underground)strips en subculturen met een korte anarcho-feministische fling als stagiair bij het Internationaal Archief voor de Vrouwenbeweging. Ondertussen zien wij vanaf het terras een naakte man uit het raam springen. “O, nee toch niet. Hij heeft zich bedacht.” De grens tussen werkelijkheid en verbeelding is een interessant gebied! Het anarchisme van Karen heeft zijn grenzen. Vragend naar elkaars ‘guilty pleasures’ komen we uit op allerlei ‘kicks voor niks’ en alledaagse afwijkingen. Het is moeilijk iets te vinden waar we ons schuldig over voelen. “Het genoegen om vanuit de ‘afwasmasjien’ het schone bestek ultrasnel te sorteren, ja. Niet iets waar je graag voor uitkomt.” De Lonkende Leestafel bestelt nog twee Jupiler en de uitbaatster van het café komt desgevraagd vertellen dat het bier gebrouwen wordt in Jupile-sur-Meuse, in een brouwerij aan beide zijden van de spoorlijn Maastricht-Luik. Dat drinkt nog lekkerder.

Doe mee! We verheugen ons op onze verdere zoektocht waarin we jullie kennis laten maken met nog veel meer geweldenaren in bibliotheken. Gun jezelf of je collega ook een diepte-interview met De Lonkende Leestafel. Aarzel niet en e-mail ons: Alek Dabrowski adabrowski@probiblio.nl Karen Bertrams kbertrams@probiblio.nl.