Prime time N56

ლე­ვან გო­თუ­ას ვა­რა­მი დრ­ოს­აც პა­რთ­ენ გო­თუა და­იღ­უპა, თუ­მცა რამ გა­მო­იწ­ვია ეს ავ­არ­ია, ზუ­სტ­ად ვე­რა­ვინ ამ­ბო­ბდა. მის და­სა­ფლ­ავ­ებ­აზე მრ­ავ­ლად იყ­ვნ­ენ „კგბ“-ს თა­ნა­მშ­რო­მლ­ები და ამ­იტ­ ომ სი­ტყ­ვით გა­მო­სვ­ლა, მი­სი უა­ ხლ­ოე­სი მე­გო­ბრ­ის, ნი­კო თა­ვდ­გი­ რი­ძის გა­რდა, ვე­რა­ვინ გა­ბე­და. ეს ად­ამ­ია­ნი კი იმ დღ­ის მე­რე არ­ავ­ის უნ­ახ­ავს. უდ­ან­აშ­აუ­ლო და­მნ­აშ­ავე 1938 წე­ლს ლე­ვან გო­თუა თბ­ ილ­ის­ში და­ბრ­უნ­და და სა­კმ­აოდ ნა­ყო­ფი­ერ მო­ღვ­აწ­ეო­ბას შე­უდ­გა. ამ დრ­ოს შე­იქ­მნა „და­ვით აღ­მა­ შე­ნე­ბე­ლი“, და­იდ­გა მი­სი პი­ეს­ები: „მე­ფე ერ­ეკ­ლე“, „უძ­ლე­ვე­ლნი“, „და­ვით აღ­მა­შე­ნე­ბე­ლი“, „სა­მი პა­ ტა­რძ­ალი“. თუ­მცა მთ­ელი ეს პე­ რი­ოდი მწ­ერ­ალი იდ­ევ­ნე­ბო­და, მის ნა­წე­რე­ბს ლუ­პით კი­თხ­ულ­ობ­დნ­ ენ, მხ­ოლ­ოდ 1960 წე­ლს სა­ქა­რთ­ ვე­ლოს სსრ პრ­ოკ­ურ­ორ­ის მო­ად­ გი­ლის, ალ­ექ­სა­ნდ­რე გი­გა­ურ­ის ინ­იც­ია­ტი­ვით, და­დგ­ინ­და: რომ ლე­ვან გო­თუა არ იყო და­კა­ვე­ბუ­ ლი ან­ტი­სა­ბჭ­ოთა სა­ქმ­ია­ნო­ბით. მო­ხდა მი­სი სა­ბო­ლოო რე­აბ­ილ­იტ­ აც­ია და 55 წლ­ის ლე­ვა­ნი არ­მა­ზში და­სა­ხლ­და. და მხ­ოლ­ოდ ამ­ის შე­ მდ­ეგ შე­ძლო ცო­ტა­თი მა­ინც გა­ლა­ ღე­ბუ­ლად ეც­ხო­ვრა და ოც­ნე­ბის სა­ხლი მო­ეწ­ყო, რო­მე­ლიც დღ­ეს, სა­მწ­უხ­არ­ოდ, გო­თუ­ებ­ის ოჯ­ახს აღ­არ ეკ­უთ­ვნ­ის და არც მი­სი სა­ ხლ-მუ­ზე­უმი არ­სე­ბო­ბს სა­დმე.

მა­რი­ტა და­მე­ნია რო­ცა „გმ­ირ­თა ვა­რა­მს“ კი­ თხ­ულ­ობ, ალ­ბათ, ძნ­ელი წა­ რმ­ოს­ად­გე­ნია, რომ ამ ნა­წა­ რმ­ოე­ბს, გა­და­სა­ხლ­ებ­აში მყ­ ოფი ლე­ვან გო­თუა მა­ღა­რო­ ში წე­რდა. მწ­ერ­ალი მა­ღა­ლი ძა­ბვ­ის ელ­ექ­ტრ­ოს­ად­გუ­რში ელ­ექ­ტრ­იკ­ოს­ად მუ­შა­ობ­და. მა­ღა­რო­ში, სა­დაც უც­ხო პი­ რე­ბს შე­სვ­ლა აკ­რძ­ალ­ული ჰქ­ ონ­დათ, სა­მა­ლა­ვი გა­მო­ეთ­ხა­ რა და ნა­წე­რე­ბს იქ მა­ლა­ვდა, შე­მდ­ეგ კი ფუ­რც­ელ-ფუ­რც­ელ გა­მო­ჰქ­ონ­და ბა­ნა­კი­დან. თუ­ მცა გო­თუა მა­ში­ნაც წე­რდა, რო­ცა ქა­ღა­ლდი არ ჰქ­ონ­და, წე­რდა ფი­ცრ­ებ­ზე, ნა­ფო­ტე­ ბზე, გა­ზე­თის არ­ში­ებ­ზე. წე­ რდა მა­შინ, რო­ცა, წე­სით, წე­ რი­სა და რა­იმე ღი­რე­ბუ­ლის შე­ქმ­ნის გა­ნწ­ყო­ბა, სა­ერ­თოდ არ უნ­და ჰქ­ონ­ოდა. კო­ჯრ­ის ტყ­ის სი­ზმ­არი თა­ვი­სუ­ფა­ლი სა­ქა­რთ­ვე­ლო­სთ­ ვის მე­ბრ­ძო­ლი სუ­ლი, პა­რმ­ენ გო­ თუ­ას ოჯ­ახ­ში ლე­ვა­ნის და­ბა­დე­ ბა­მდე და­იბ­ადა. ცნ­ობ­ილი სა­ზო­ გა­დო მო­ღვ­აწე და ჟუ­რნ­ალ­ის­ტი ვე­რც მე­ფის რუ­სე­თს ეგ­უე­ბო­და და მით უმ­ეტ­ეს ახ­ლად გა­მო­ჩე­ კილ ბო­ლშ­ევ­იკ­ებს, ამ ყვ­ელ­აფ­ ერ­მა მის შვ­ილ­ებ­ზეც მო­ახ­დი­ნა გა­ვლ­ენა. 16 წლ­ის ლე­ვა­ნი, სა­ხლ­ იდ­ან ორი წლ­ით უმ­ცრ­ოს ძმ­ას­ თან ერ­თად გა­იპ­არა და კო­ჯრ­ის ტყ­ეს­თან, მე­თე­რთ­მე­ტე არ­მი­ას შე­ებ­რძ­ოლა. სა­ხლ­ში ამ­ის შე­სა­ ხებ არ­აფ­ერი იც­ოდ­ნენ და ლა­მის გლ­ოვა გა­მო­აც­ხა­დეს, ძმ­ები ერ­თი კვ­ირ­ის მე­რე ტა­ნს­აც­მე­ლჩ­ამ­ოხ­ 34

ორშაბათი 5 აპრილი, 2010

ეუ­ლე­ბი და და­სი­სხ­ლი­ან­ებ­ულ­ები და­ბრ­უნ­დნ­ენ. კო­მუ­ნი­სტ­ებ­ის­თვ­ ის ეს მი­ზე­ზიც სა­კმ­არ­ისი იყო, რომ ლე­ვა­ნი 22 წე­ლი გა­და­სა­ხლ­ ებ­აში ჰყ­ოლ­ოდ­ათ. თუ­მცა დი­დმა მწ­ერ­ალ­მა ას­ეთი „მი­ზე­ზე­ბი“ არც შე­მდ­ეგ­ში მო­იკ­ლო.

22 წე­ლი ტყ­ვე­ობ­აში 1923 წე­ლს ლე­ვან გო­თუ­ამ თბ­ილ­ის­ის მე-8 ტე­ქნ­იკ­უმი და­ ამ­თა­ვრა და თბ­ილ­ის­ის უნ­ივ­ერ­ სი­ტე­ტის სო­ცი­ალ-ეკ­ონ­ომ­იკ­ურ ფა­კუ­ლტ­ეტ­ზე ჩა­აბ­არა. ამ პე­რი­ ოდ­ში სა­ქა­რთ­ვე­ლო­ში უკ­ვე ჩნ­დე­ ბო­დნ­ენ ჯგ­უფ­ები, რო­მლ­ებ­საც არ სუ­რდ­ათ, ქა­რთ­ვე­ლე­ბი კო­მუ­ ნი­სტ­ებ­ად ქც­ეუ­ლი­ყვ­ნენ. ცხ­ად­ია, ყვ­ელ­აზე ცხ­ელი გუ­ლი უნ­ივ­ერ­ სი­ტე­ტში უძ­გე­რდ­ათ. ლე­ვა­ნი თა­ ვის ძმ­ასა და თა­ნა­მო­აზ­რე­ებ­თან ერ­თად და­მო­უკ­იდ­ებ­ლო­ბის აღ­ დგ­ენ­ას მო­ით­ხო­ვდა. მა­ლე ერ­ოვ­ ნუ­ლმა მო­ძრ­აო­ბამ ია­ტა­კქ­ვე­შე­თში გა­და­ინ­აც­ვლა და აჯ­ან­ყე­ბი­სთ­ვის მზ­ად­ება და­იწ­ყო. კო­მუ­ნი­სტ­ებს ლე­ვან გო­თუ­ას აქ­ტი­ურ­ობა არ გა­ მო­ჰპ­არ­ვი­ათ. 1924 წლ­ის აგ­ვი­სტ­ ოში გო­თუ­ებ­ის ოჯ­ახს ჩე­კი­სტ­ებ­ მა მი­აკ­ით­ხეს და მა­მა-შვ­ილი და­ აპ­ატ­იმ­რეს და შვ­იდი თვ­ის შე­მდ­ეგ, მო­ულ­ოდ­ნე­ლად გა­ათ­ავ­ის­უფ­ლეს. თუ­მცა ლე­ვა­ნს ფარ-ხმ­ალი არ და­ უყ­რია და 1925 წე­ლს, ზა­ფხ­ულ­ში, რო­ცა ოჯ­ახ­თან ერ­თად აბ­ას­თუ­მა­ ნში ის­ვე­ნე­ბდა, კო­მუ­ნი­სტ­ებ­მა ბი­ ნის ჩხ­რე­კის ორ­დე­რი წა­რუ­დგ­ინ­ეს და ლე­ვა­ნი იმ­წა­მს­ვე და­აპ­ატ­იმ­რეს. ხე­ლმ­ეო­რედ და­პა­ტი­მრ­ებ­ულ­მა ან­ კე­ტა­ში ჩა­წე­რა, რომ 1925 წლ­ის მა­რტ­ამ­დე ერ­ოვ­ნულ-დე­მო­კრ­ატ­ იუ­ლი პა­რტ­იის წე­ვრ­ად ირ­იც­ხე­ ბო­და. მას ფა­ში­სტ­ური ორ­გა­ნი­ ზა­ცი­ის ჩა­მო­ყა­ლი­ბე­ბა­ში და­სდ­ეს

ბრ­ალი და სა­მი წლ­ით სო­ლო­ვე­ ცკ­ის სა­კო­ნც­ენ­ტრ­აც­იო ბა­ნა­კში გა­და­ას­ახ­ლეს. 19 წლ­ის მწ­ერ­ალი ხა­ლხ­ის მტ­რად გა­მო­ცხ­ად­და.

1926 წე­ლს ის სა­კო­ნც­ენ­ტრ­აც­იო ბა­ნა­კი­დან გა­ათ­ავ­ის­უფ­ლეს და პა­ტი­მრ­ობა თა­ვი­სუ­ფა­ლი გა­და­ სა­ხლ­ებ­ით შე­უც­ვა­ლეს. ოჯ­ახ­ის გა­და­წყ­ვე­ტი­ლე­ბით, სა­ცხ­ოვ­რე­ ბლ­ად ვლ­ად­იკ­ავ­კა­ზი შე­არ­ჩია და იქ ქა­რთ­ული ენ­ის მა­სწ­ავ­ლე­ბლ­ად და­იწ­ყო მუ­შა­ობა. ვლ­ად­იკ­ავ­კა­ზშ­ ივე გა­იტ­აცა ალ­პი­ნი­ზმ­მა და კვ­ ირ­იდ­ან კვ­ირ­ამ­დე, ანუ იმ შუ­ალ­ ედ­ში, რო­ცა აღ­რი­ცხ­ვა­ზე მყ­ოფი ჩე­კა­ში უნ­და გა­მო­ცხ­ად­ებ­ულ­იყო, გა­რშ­ემ­ომ­ყოფ მტ­ოებს ლა­შქ­ რა­ვდა. მას არ მი­სც­ეს უფ­ლე­ბა, თბ­ილ­ის­ში ძმ­ის და­სა­ფლ­ავ­ებ­აზე ჩა­მო­სუ­ლი­ყო, ამ­იტ­ომ ჩუ­მად ჩა­ მო­იპ­არა და სა­ფლ­ავი ისე მო­ინ­ახ­ ულა, სა­ხლ­ში არც მი­სუ­ლა. 1928 წე­ლს მას გა­და­სა­ხლ­ება სა­მი წლ­ ით გა­უხ­ან­გრ­ძლ­ივ­ეს. ეს რე­ჟი­მი კი მი­სთ­ვის აუ­ტა­ნე­ლი იყო, ამ­იტ­ ომ, სხ­ვა ქა­რთ­ვე­ლე­ბთ­ან ერ­თად, სა­ბე­დი­სწ­ერო გა­და­წყ­ვე­ტი­ლე­ბა მი­იღო. ამ წყ­ობ­ის­თვ­ის რო­გო­რმე თა­ვი უნ­და და­ეღ­წი­ათ. მათ სა­ზღ­ ვა­რგ­არ­ეთ გა­ქც­ევა გა­და­წყ­ვი­ტეს, და­იქ­ირ­ავ­ეს გა­მყ­ოლ­იც, თუ­მცა ის­ინი ჭო­რო­ხის გა­და­ცუ­რვ­ის დრ­ ოს გა­მო­იჭ­ირ­ეს და ნე­სტ­იან კა­ რც­ერ­ებ­ში გა­მო­ამ­წყ­ვდ­იეს, ლე­ვან გო­თუ­ას კი სა­მწ­ლი­ანი პა­ტი­მრ­ობა კვ­ლავ სა­კო­ნც­ენ­ტრ­აც­იო ბა­ნა­კში მი­ეს­აჯა. ის­ინი სა­დგ­ურ­ამ­დე ხო­ რც­ის გა­და­სა­ზი­დი მა­ნქ­ან­ით გა­და­ იყ­ვა­ნეს. ოჯ­ახ­ის წე­ვრ­ებ­მა ლე­ვა­ნს მა­ტა­რე­ბე­ლ­ში ას­ვლ­ის­ას, წა­მით მო­ჰკ­რეს თვ­ალი და იმ მა­ტა­რე­ბე­ ლს, ლე­ვა­ნის გა­და­რჩ­ენ­ის ბო­ლო იმ­ედ­იც გა­აყ­ოლ­ეს. 1936 წე­ლს მო­ხდა სა­ში­ნე­ლი ავ­არ­ია, რო­მლ­ის

გო­თუა – მე­თვ­რა­მე­ტე სა­უკ­ უნ­ის მწ­ერ­ალი? დე­ვი გო­თუა, ლე­ვან გო­თუ­ ას ძმ­ის­შვ­ილი: „ლე­ვა­ნს გა­და­ სა­ხლ­ებ­ის წლ­ებ­ზე სა­უბ­არი არ უყ­ვა­რდა. ამ­ბო­ბდა, რაც ვთ­ქვი, ან სა­დაც ფო­ტო გა­და­ვი­ღე, მე­რე ყვ­ელ­აფ­ერი იქ და­მხ­ვდ­აო, თუ­მცა მე გა­მო­ვრ­იც­ხავ იმ­ას, რომ მას რა­იმ­ესი ეშ­ინ­ოდა, რა­დგ­ან გა­და­ სა­ხლ­ებ­აში ას­ეთი ნა­წა­რმ­ოე­ბე­ბის წე­რაც ხომ უდ­იდ­ეს რი­სკ­თან იყო და­კა­ვშ­ირ­ებ­ული. ნა­წა­რმ­ოე­ბე­ბს სხ­ვა­და­სხ­ვა არ­ხე­ბით გზ­ავ­ნი­და სა­ ქა­რთ­ვე­ლო­ში. ცი­ხის ტე­რი­ტო­რი­ იდ­ან გა­მო­სა­ტა­ნად მო­რე­ბს იყ­ენ­ ებ­დნ­ენ, შე­მდ­ეგ უკ­ვე ბე­ვრი ქა­რთ­ ვე­ლი, რო­მე­ლიც იქ ცხ­ოვ­რო­ბდა, ნა­წილ-ნა­წილ გზ­ავ­ნი­და მათ სა­მშ­ ობ­ლო­ში. ერთ-ერ­თი პი­ეს­ის შა­ვი ვა­რი­ან­ტი ლე­ვა­ნს აკ­ინ­ძუ­ლი ჰქ­ ონ­და და უნ­დო­და, რო­გო­რმე აქ­ეთ გა­მო­ეგ­ზა­ვნა, თუ­მცა არ­ავ­ით­არ შე­მთ­ხვ­ევ­აში არ შე­იძ­ლე­ბო­და იმ­ის და­წე­რა, რომ ეს ლი­ტე­რა­ტუ­რუ­ლი ნა­წა­რმ­ოე­ბი იყო, ამ­ით სა­კუ­თარ თა­ვს­აც სა­ფრ­თხ­ეში ჩა­აგ­დე­ბდა და სხ­ვა უა­მრ­ავ ად­ამ­ია­ნს­აც. პი­ეს­ის ბო­ლო წი­ნა­და­დე­ბე­ბის სი­ტყ­ვე­ბის პი­რვ­ელ ას­ოე­ბს თუ და­აკ­ვი­რდ­ებ­ ოდ­ით, ლე­ვან გო­თუა ამ­ოი­კი­თხ­ებ­ ოდა. ასე ცდ­ილ­ობ­და, ის, თა­ვისი სა­ავ­ტო­რო უფ­ლე­ბე­ბი და­ეც­ვა. რო­გორ და რა გზ­ებ­ით ჩა­მო­აღ­წია სა­ქა­რთ­ვე­ლო­ში პი­ეს­ამ, თვ­ით­ ონ ლე­ვა­ნმ­აც არ იც­ოდა, თუ­მცა ვი­დრე ხე­ლნ­აწ­ერ­ის ნა­მდ­ვილ ავ­

ტო­რს და­ ად­გ ე­ნ დ­ნ ენ, ის ძვ­ელ ხე­ ლ ნ­ა წ­ე რ­ა დ მი­იჩ­ნი­ეს და მე­თ ვ­რ ა­მ ე­ ტე სა­უკ­უნ­ ის ნა­წა­რმ­ ოე­ბი ეგ­ონ­ათ. რო­დე­საც ლე­ვა­ნი ჩა­მო­ვი­და და ეს ამ­ბა­ვი შე­იტ­ყო, ამ ფა­ქტ­ზე ძა­ლი­ან ბე­ვრი იც­ინა. ამ ნა­წა­რმ­ოე­ბე­ბს მი­სი და, თი­ნა გო­თუა ინ­ახ­ავ­და, იმ დრ­ოი­სთ­ვის სა­კმ­აოდ ცნ­ობ­ილი პე­დი­ატ­რი“. სე­რგო ზა­ქა­რი­აძე დე­ვი გო­თუა: „მი­სი ძა­ლი­ან ახ­ ლო მე­გო­ბა­რი იყო სე­რგო ზა­ქა­რი­ აძე, ლე­ვა­ნს ცო­ლის მო­ყვ­ან­ამ­დე 50-ია­ნი წლ­ებ­ის ბო­ლოს „პა­ბე­და“ ჰყ­ავ­და და ძა­ლი­ან უყ­ვა­რდა სა­ მო­გზ­აუ­როდ სი­არ­ული. ერ­თხ­ელ­ აც ჩრ­დი­ლო კა­ვკ­ას­იი­სკ­ენ წა­ვი­და და სე­რგო ზა­ქა­რი­აძ­ეს­აც გა­უა­რა, რო­მე­ლიც სა­დღ­აც იქ ის­ვე­ნე­ბდა. ძა­ლი­ან გა­უხ­არ­დათ ერ­თმ­ან­ეთ­ის ნა­ხვა და გა­და­წყ­ვი­ტეს, სა­ნა­დი­ როდ წა­სუ­ლი­ყვ­ნენ. გა­ის­ეი­რნ­ეს, ერ­თი-ორი გა­ის­რო­ლეს და წა­იხ­ ემ­სეს. ამ დრ­ოს თა­ვზე ორი უც­ ნო­ბი წა­მო­ად­გათ, ლე­ვა­ნმა მათ

რუ­სულ ძვ­ელ­ბი­ჭურ ჟა­რგ­ონ­ზე და­უწ­ყო ლა­პა­რა­კი, რა­მაც ზა­ ქა­რი­აძე მა­გრ­ად გა­აკ­ვი­რვა, ბო­ ლოს კი ერ­თად და­ლი­ეს, არ­ადა, რო­გო­რც მე­რე გა­არ­კვ­ია სე­რგ­ომ, რე­ალ­ურ­ად მათ გა­სა­ძა­რც­ვად იყ­ ვნ­ენ მო­სუ­ლი და შე­იძ­ლე­ბა ცო­ცხ­ ლე­ბიც არ და­ეტ­ოვ­ებ­ინ­ათ. უბ­რა­ ლოდ, ერთ-ერ­თი მა­თგ­ანი იმ სა­ ტუ­სა­ღო­ში იჯ­და, სა­დაც ლე­ვა­ნი, და ლე­ვა­ნს იქ ძა­ლი­ან დიდ პა­ტი­ვს სც­ემ­დნ­ენ, ქა­რთ­ული შა­ვი სა­მყ­ არო მა­შინ დიდ გა­ვლ­ენ­ას ახ­დე­ ნდა, ლე­ვა­ნს კი ქა­რთ­ვე­ლე­ბი ცი­ ხე­ში ხე­ლი­სგ­ულ­ზე ატ­არ­ებ­დნ­ენ. ოჯ­ახი დე­ვი გო­თუა: „მე­უღ­ლე, ცი­ცო ალ­ხა­ზი­შვ­ილი, სა­კმ­აოდ გვ­იან შე­ ირ­თო, 55 წე­ლზე მე­ტის იყო. ეს ქა­ლბ­ატ­ონი მწ­ერ­ალ­თა კა­ვშ­ირ­ის პო­ლი­კლ­ინ­იკ­აში მუ­შა­ობ­და, უწ­ ყე­ბრ­ივი პო­ლი­კლ­ინ­იკა იყო და იქ გა­იც­ნეს ერ­თმ­ან­ეთი. სა­კმ­აოდ ლა­მა­ზი ახ­ალ­გა­ზრ­და ქა­ლი იყო. ძა­ლი­ან კა­რგი ოჯ­ახი შე­ქმ­ნეს, თუ­მცა ლე­ვა­ნი მა­ლე­ვე და­იღ­უპა და შვ­ილი ძა­ლი­ან პა­ტა­რა – 5-6 წლ­ის და­რჩა. მო­ულ­ოდ­ნე­ლად გუ­ლის შე­ტე­ვით გა­რდ­აი­ცვ­ალა, არ ავ­ად­მყ­ოფ­ობ­და, სა­კმ­აოდ ძლ­ იე­რი იყო ფი­ზი­კუ­რად, უზ­არ­მა­ ზა­რი ხე­ლე­ბი ჰქ­ონ­და, გა­ჟო­ნვა მო­უვ­იდა, ერ­თი კვ­ირა ვე­ცა­დეთ მის გა­და­რჩ­ენ­ას, მა­გრ­ამ არ­აფ­ერი გა­მო­გვ­ივ­იდა...“