PRIMEIRA NOTICIA - Nº 26 - SETEMBRO 2021

S U M A R I O

Cerceda intenta erradicar unha praga de moscas (p. 13) Fraude con gasóleo B en Cerceda e en Ordes (p. 17) Mª Carmen Nouche, de Poulo, cumpre 110 anos (p. 21) Iván Raña Fuentes retírase do tríatlon profesional (p. 22)

Depósito legal: C468-2020

Cerceda | Frades | Mesía | Ordes | Oroso | Tordoia | Trazo

Nº 26 | Setembro 2021

A Mancomunidade potencia o turismo con formación no sector Páx. 18

Morren aves no encoro de Vilagudín / Un vertido de purín en Trazo contamina o Tambre Páx. 6

Cerceda alega contra o proxecto eólico de Naturgy en Meirama Páx. 11

Frades protesta, a Xunta non oe A comunidade escolar da Pontecarreira mobilizouse contra a decisión da Consellería de Educación de unir dous cursos nunha soa aula pola falta dun só neno ou nena para cubrir o cupo. Recibiron o apoio

de todas as forzas políticas representadas no Concello, posicionadas contra o que supón un novo recorte de servizos públicos no ámbito rural. A presión non Páx. 14 logrou que a Xunta rectifique.

Tordoia e Trazo invisten un cuarto de millón na estrada de Castenda a Viaño Pequeno Páx. 8

Oroso protexe o 10% do solo planeado para vivenda Páx. 10

2

Ideas de Primeira

EDITORIAL

SORRISOS E BÁGOAS. Por Saúl Recouso.

O precario equilibrio natural O medio natural da comarca vai de sobresalto en sobresalto. Os dous episodios máis graves das últimas semanas, dous máis dunha longa serie, son a elevada mortandade de aves no encoro de Vilagudín e o cuantioso vertido de purín desde unha granxa de Trazo a un afluente do Tambre.

As investigacións deberían aclarar ata o último detalle do acontecido e dirimir responsabilidades ou culpas. No caso de Trazo a sensación é que se activaron de inmediato cando todo apunta a un desafortunado accidente, sen descartar unha man allea de mala intención.

En cambio, sobre o sucedido

Nº 26 | Setembro 2021

en Vilagudín chama moito a atención o mutismo oficial. Para xente ben pensada, pódese interpretar como a necesidade de que as pesquisas sexan discretas para que os seus resultados sexan eficaces. Para quen desconfíe ata da súa sombra, pódese entender que nas instancias públicas nin sequera preocupa un feito así ou que saben tanto que prefiren ocultalo. O tempo revelará se hai que pensar ben ou mal.

De todos os xeitos, á marxe de sucesos puntuais de maior ou menor alcance, queda de manifesto a extrema finura da liña que separa a acción humana e a correcta conservación da natureza.

O equilibrio entre os dous aspectos é tan precario que rompe constantemente, sen que a sociedade e as institucións que a representan e a dirixen semellen ser plenamente conscientes de que os prexuízos caen aos dous lados.

E é que a estas alturas non debe existir a mínima dúbida de que calquera dano natural rematará, antes ou despois, deteriorando a propia existencia da especie humana.

Hai dúas vías para remediar a tendencia. Unha, a educación, que tardará xeracións en dar froitos, seguramente escasos. A segunda, a sanción, que sempre doe. Pero... quen sanciona a quen sanciona?

O sorriso para a boa evolución de todos os indicadores da pandemia nas últimas semanas. O remate de agosto e os primeiros días de setembro presentaban en Ordes cifras de terror. Unha vez máis, a falta de responsabilidade social fíxose evidente. Parece que continúa prevalecendo a idea de que a Covid só afecta a outros, pero recibimos unha lección, outra máis... Desas que non acepta, en alarde de inxente estupidez, unha minoría, mínima, que nega os beneficios da vacinación. Merecen exclusión social.

As bágoas para a in-

flexibilidade demostrada pola Consellería de Educación no colexio da Pontecarreira, en Frades. Sorprende o extremo rigor que usa á hora de retirar un docente, aínda que iso implique mesturar dous cursos nunha mesma aula.

Actos así deslexitiman o discurso político de apoio ao rural, déixano reducido a insultante propaganda.

LINGUA DE PRIMEIRA. Irene Bravo Pérez.

O sistema vocálico do galego Seguro que a maioría da xente sabe que a lingua galega posúe un sistema de sete vogais. Os trazos fonéticos que as caracterizan son dous: a localización ou posición da lingua na boca no momento da súa pronuncia e o grao de abertura ou timbre. O sistema resultante é de tipo triangular con dúas localizacións (anterior e posterior) e catro graos de abertura (aberta, semiaberta, semipechada e pechada).

Mais é posible que ás veces custe traballo distinguir o «e» aberto (présa ‘apuro’) do «e» pechado (presa ‘encoro’); e o «o» aberto (óso ‘do esqueleto’) do «o» pechado (oso ‘animal’).

Os sete fonemas vocálicos son perfectamente claros en posición

tónica (a do acento ou intensidade) e a súa oposición é moi produtiva (moitas parellas de palabras diferéncianse por pronunciarse cun ou outro destes fonemas). Cando se quere marcar ortograficamente o timbre da tónica, acentúase sempre a aberta: Fóra (adverbio de lugar) / fora (verbo ser), bóla (corpo esférico) / bola (pan), póla (dunha árbore) / pola (galiña ou contracción da preposición por + artigo determinado a), vés (presente do verbo vir) / ves (presente do verbo ver), pé (extremidade da perna) / pe (nome da letra).

En posición átona pretónica (anterior á tónica) tamén é posible distinguir sete fonemas vocálicos diferenciados, pero só nunhas

poucas parellas de palabras esta oposición pode provocar un cambio de significado. A aparición de vogais semiabertas en posición pretónica dáse a miúdo con palabras derivadas de formas con vogal tónica aberta: pedriña, herbiña, rodiña, poliña, boliña.

No resto das posicións da sílaba na palabra non hai vogais semiabertas nin semipechadas.

Algunhas indicacións para saber se a vogal tónica é aberta ou pechada poderían ser as seguintes: a) As palabras rematadas en vogal tónica acostuman ser abertas: avó, bebé... b) As tónicas rematadas en -el, -ol adoitan ser abertas: papel, español (mais son pechadas: el, aquel)

PRIMEIRA NOTICIA - COMARCA DE ORDES Edita: Óscar Fraga Garabato.

Paseo do Carboeiro, nº 9. Sigüeiro 15.888. Oroso (A Coruña).

Directora: Aurora Pastor Gil | Teléfono: 617 917 130 Imprime: Publicaciones Tameiga S.L. | Depósito legal: C468-2020 Mail: primeiranoticia.redaccion@gmail.com | Peche de edición: 24-09-2021

c) Boa parte da secuencia -on é pechada (lambón) e -en aberta (ninguén, ben) d) A vogal temática dos verbos da 2ª conxugación é pechada: lamber. e) Nos verbos con alternancia vocálica (que mudan unha vogal da raíz), esta é aberta na 2ª, 3ª e 6ª persoas do presente de indicativo: segues, dorme, foxen. f) As vogais equivalentes aos ditongos ie, ue en castelán acostuman ser abertas: pé (*pie en cast.), ovo (*huevo en cast.).

Porén, non sempre. O mellor que se pode facer para aprender a distinguilas é escoitar a calquera galegofalante que as pronuncie ben.

A autora é filóloga e é responsable do Servizo de Normalización Lingüística da Mancomunidade de Ordes.

Xornalismo desde a primeira liña

Nº 26 | Setembro 2021

Publicidade

3

4

Ideas de Primeira

Nº 26 | Setembro 2021

OPINIÓN. Esther Couto Rivas

As festas patronais Dise na Xustiza que ‘o que non consta por escrito non está no mundo, non está no expediente’. Isto debe ser consecuencia da forza da palabra escrita, a súa constancia, fronte á debilidade da palabra oral, que a leva o vento.

Este é o motivo, ou mellor a necesidade, que me leva a expresar e deixar constancia da carga emocional, vivencias e dor que leva a miña mochila ao longo desta pandemia.

E esta necesidade explotou ante os numerosos contaxios por Covid (no momento de escribir este artigo ascendía a 163) que sufrimos en Ordes, despois da celebración das festas patronais.

Levamos oíndo todo este tempo: “teño dereito a exercitar a miña liberdade de movemento, a socializarme, á festa, a beber, a divertirme, a...”, dereitos e liberdades que compartimos todos.

Pero onde están os límites a esas liberdades? Onde acaba a liberdade do meu veciño e onde empeza a miña?

Este debate non se plantexou, pois vendo esas estrañas reso-

lucións xudiciais que recollen e recoñecen o exercicio dos dereitos individuais de mobilidade, que anulan o confinamento, que anulan o pasaporte Covid para acceder a locais de hostalería, que anulan as sancións administrativas postas aos infractores non solidarios, alegando, nalgúns casos, que non existe lexislación para a súa aplicación. Necesitamos regular este caos.

Pregúntolles aos xuíces se as normas non deben interpretarse “en relación co contexto… e a realidade social do tempo en que han ser aplicadas, e de acordó co principio da equidade”, que “haberá de ponderarse na aplicación das normas”, conforme ao disposto no artigo 3 do Código Civil. Sígolles preguntando aos xuíces se nas súas resolucións tiveron en conta as mortes e os enfermos por causa da Covid e se non estamos ante unha situación extraordinaria de emerxencia sanitaria, porque este virus mata ou déixanos secuelas, ás veces moi graves. Por iso, e en aras á equidade, que ocorre cos que esiximos o dereito á saúde e

o dereito á vida, onde empeza a nosa liberdade? É doroso aprezar a falta de sensibilidade, a insolidaridade e o egoísmo de parte desta sociedade, a inasistencia aos cribados en busca de contaxios, a falta de civismo ante a dor e a preocupación polos contaxiados e os seus familiares e ante a dor nos casos de morte por Covid (ás veces en soidade).

O 15 de agosto, Ordes ten dereito a gozar das súas festas patronais, estamos de acordo; pero a insolidaridade e falta de sensibilidade dalgunhas persoas (mozas ou non) ao exercer ese dereito xa é cuestionable.

Os que nos botellóns e nos locais de ocio gozan das festas sen manter as distancias, sen respectar os aforos, sen máscaras, abrazándose e acirrando a súa liberdade para divertirse, vemos como o grao de insolidaridade aumenta proporcionalmente aos casos de contaxios na poboación.

A unha socialista declarada non lle caen os aneis para dicir que fronte a unha xestión da

pandemia, que podemos dicir seria, do señor Feijóo, a pesar deses picos de críticas exacerbadas ao Goberno Socialista, temos a xestión populista da señora Ayuso, o “Olé!” aos hostaleiros madrileños emitido desde o balcón o día da súa victoria, case con maioría absoluta.

A que grao de dor e preocupación necesitamos levar para dicir basta? Temos que enfrontarnos xuntos a este virus para poder, todos, gozar dos nosos dereitos e liberdades. Ao longo deste artigo penso nalgún dos nosos mozos, que coñecemos desde nenos, que están no hospital con osíxeno, porque non somos capaces de sentir a anguria desas familias, que coñecemos, a preocupación por eses mozos. Que lle falta a esta Sociedade.

Quero deixar constancia e rematar con esta frase: HAI XENTE QUE QUEREMOS VIVIR E VIVIR SEN SECUELAS (FÍSICAS E PSÍQUICAS), QUEREMOS VER LUZ AO FINAL DO TÚNEL. Tamén temos dereito a que se nos teña en conta.

Esther Couto Rivas, veciña de Ordes.

Nº 26 | Setembro 2021

Publicidade

5

6

O Primeiro - Danos no medio natural

Nº 26 | Setembro 2021

Por que morren as aves en Vilagudín?

Redacción. Comarca.

A aparición de decenas de aves mortas no encoro de Vilagudín fixo saltar as alarmas sobre problemas ambientais na zona, na que conflúen os municipios de Cerceda, Ordes e Tordoia.

As imaxes dos cadáveres polas beiras do encoro, tomadas pola veciñanza, comezaron a circular polas redes sociais nos primeiros días de setembro. Diversas asociacións ecoloxistas acudiron ao lugar e denunciaron ante a Xunta.

Nunha primeira visual, os ecoloxistas contaron unhas cincuenta aves mortas, unha vintena enfermas ou moi debilitadas, outra vintena debilitada pero aínda con capacidade para voar ou moverse, e diversos exemplares depredados probablemente por raposos que

Decenas de aves, de varias especies, apareceron na contorna da masa de auga.

terían celebrado o seu particular ágape nas beiras da masa de auga.

“Contaminación” Sobre as causas do acontecido, que ten un precedente en 2016

cando a Xunta mesmo chegara a prohibir a pesca na zona, os especialistas prefiren agardar a que haxa resultados das investigacións. Non obstante, teñen claras varias hipóteses. Os ambientalis-

tas lembran que na contorna do encoro hai varios vertedoiros. O técnico da asociación Amigos da Terra, Ángel del Río, declarou á emisora de RNE na Coruña que “a causa [da mortandade das aves] principalmente pode ser a contaminación da auga, de líquidos que se poidan filtrar tanto das augas como do subsolo, que provoquen a contaminación da auga e que as propias aves ao beber sufran as consecuencias”, dixo. Entre a veciñanza a preocupación pola calidade da auga é elevada.

A maior parte dos restos dos animais foron retirados nos días posteriores da zona da presa, do aparcadoiro e da ‘praia’ da parte de Tordoia. Quedaron en cambio algúns cadáveres na canle entre a presa e unha construción vinculada ao encoro.

Un escape de purín en Trazo chega ao Tambre e afecta á traída de Santiago, Ames e Brión

Redacción. Trazo.

A captación de auga para o abastecemento de Santiago e de parte de Ames e Brión, municipios veciños da capital galega, viuse afectada o 9 de setembro por un escape de purín desde unha granxa de Santa María de Trazo.

Estímase que se derramaron

uns 200.000 litros ao regato Portaferreiros, afluente do Tambre, río do que Santiago toma boa parte da auga que precisa. A contaminación foi letal para a fauna, sobre todo no primeiro tramo, pero en canto ao abastecemento o Concello de Santiago asegura que non chegou a entrar de xeito significativo na súa potabilizadora.

Gabias e barreiras dispostas para conter os residuos.

Iso si, a situación obrigou a limitar o funcionamento da infraestrutura. Desde Ordes, o alcalde ofreceulle ao seu homólogo santiagués que enchese camións cisterna con sobrante da súa potabilizadora.

O descenso de nivel dos depósitos e as purgas efectuadas pola concesionaria na rede explican, segundo Santiago, que en zonas da cidade a auga saíse avolta pola billa. Algúns veciños e veciñas aseguraron que non só había turbidez, tamén cheiro. Pero tanto a Xunta como os Concellos reiteraron que a auga foi “sempre” potable.

Retención do purín Si houbo discrepancias entre as administracións locais e autonómica pola coordinación da crise.

O Concello de Ames revelou que a Xunta non lle comunicou nada do sucedido ata o sábado pola tarde, cando a incidencia fora o xoves.

Á par que a polémica, no punto de orixe do vertido avanzaron as tarefas para evitar que a chuvia levase máis residuos ao río. Segaron parte do millo da finca pola que pasou o purín, pertencente á mesma granxa, para que fixese de contención. Augas de Galicia e o Concello de Trazo abriron gabias de ata 150 metros de longo co mesmo fin. Colocáronse alpacas de gran tamaño e material absorvente para frear filtracións. E tamén crearon balsas no cauce para recoller o purín e extraelo.

Investigación A Garda Civil abriu unha investigación. En RNE, a alcaldesa de Trazo, Fina Suárez, sinalou que o mellor é agardar aos resultados e non “elucubrar” sobre se se produciu “unha sabotaxe ou un accidente”. Tamén explicou que a familia da granxa, que colaborou nos traballos, está “destrozada”.

Nº 26 | Setembro 2021

7

Primeiras Noticias

A pandemia cae a mínimos despois de superar os excesos das festas do verán Redacción. Comarca.

A quinta onda da pandemia da Covid 19 xa se pode dar por superada, pero durante case todo o verán foi unha ameaza continua e levou á comarca de novo a un escenario de preocupación extrema.

Foi así ata o punto de que a Xunta decidiu impoñer en Ordes o nivel máximo de restricións durante unha quincena. O municipio acadou a finais de agosto cifras de máis de douscentos novos contaxios nos catorce días previos e incidencias relativas da orde dos 1.500 casos por 100.000 habitantes, o triplo do establecido para establecer o nivel máximo.

A orixe da explosión de contaxios, tal como recoñeceu o conselleiro de Sanidade, Julio García Comesaña, estivo nas datas das festas patronais. Pero non na actividade hostaleira, senón sobre todo en xuntanzas familiares en domicilios particulares nas que se deixou de lado a responsabilidade, incumprindo tanto as limitacións aos encontros de non convivintes como as medidas de hixiene.

Con todo, a crise resolveuse a unha velocidade similar á que se produciu e desde hai uns días a incidencia en Ordes volve estar en mínimos. Por sorte, non houbo que lamentar mortes aínda que si foron precisas varias hospitaliza-

Recuperar a atención primaria presencial.

A superación do andazo permite recuperar a atención en persoa nos servizos de atención primaria, que xa non pasaban polo seu mellor momento antes da Covid 19, por falta de profesionais e medios. En Frades, o centro de saúde de Abellá retoma a súa actividade desde o 28 de setembro. Como sempre, só os martes, xoves e venres polas mañás.

O alcalde, Roberto Rey, afirmou que se cumpre o compromiso de Sanidade de reabrir despois do verán, que lle reiteraron nas conversas coa Xerencia da Área Sanitaria nas semanas previas. O rexedor indica que o Concello proseguiu coa limpeza e mantemento do centro durante o peche e remarca que “todo o que levamos dicindo sobre o consultorio de Abellá era verdade, a Xerencia non se plantexaba o seu peche e era tan só un peche temporal durante a pandemia”.

En cambio, o PSOE de Frades pensa que a recuperación do servizo

despois de tantos meses é “froito da mobilización e do descontento social” que o partido canalizou mediante accións políticas como a presentación de iniciativas no Parlamento de Galicia. Os socialistas cren que do contrario a Xunta non reabriría o centro. Para eles, a “ferocidade” coa que o alcalde replicou no seu día á súa reclamación de reapertura sería proba de que as reivindicacións estaban fundadas e de que Rey “non as tiña todas consigo”, din.

Pola súa parte, o BNG insiste en reclamar que a Xunta devolva un

cións. A explicación está en que a máis afectada foi a poboación xuvenil, en xeral máis capaz de resistir a doenza, e as demais franxas de idade beneficiáronse das vacinas, que cando non a evitan atenúan a infección.

Nalgúns dos outros municipios da comarca déronse tamén capítulos de moita incidencia. Cerceda, Frades, Tordoia e Trazo chegaron a superar puntualmente a proporción de 500 casos por cada 100.000 habitantes.

servizo de Pediatría para o municipio, así como a substitución dos médicos de cabeceira cando se ausenten por baixas ou vacacións.

Nesta liña, o PSOE local anunciou unha recollida de sinaturas e unha iniciativa parlamentaria para establecer de novo o servizo de Pediatría en condicións. “Non podemos calar e deixar que acaben co noso estado de benestar”, avisa mediante un comunicado o voceiro do grupo municipal socialista, Enrique Astray, crítico co recorte de servizos públicos no rural do que acusa ao PP.

Superado o sobresalto, nos últimos días xa son moi poucos os novos contaxios, o que permite ir relaxando as restricións tanto para os encontros sociais como para a actividade da hostalaría, o sector máis castigado pola crise sanitaria.

Ordes chegou a superar os douscentos contaxios en catorce días mais nas últimas xornadas xa case non hai novos casos.

8

Primeiras Noticias

A estrada de Castenda a Viaño recibe unha mellora integral Redacción. Tordoia.

A estrada local que comunica Castenda, en Tordoia, con Viaño Pequeno, en Trazo, recibe un investimento conxunto de 245.210 euros por parte dos dous Concellos e da Xunta. A contribución financeira da Administración autonómica ascende a só 50.000 euros.

O orzamento restante parte dos fondos municipais.

A principal intervención que se proxectou é unha reforma integral da capa de rodaxe nos 2.790 metros de longo da estrada. Recibirá aglomerado en quente en toda a súa extensión, que nuns tramos descende ata os seis metros de ancho e noutros acada os nove.

Utilización frecuente Deste xeito, perséguese unha mellora da seguridade para o tráfico e á vez garantir unha maior perdurabilidade do firme.

Contorna das igrexas.

Tordoia avanza nas súas intervencións nas contornas de igrexas parroquiais.

En Viladabade renovou o aglomerado da vía e o aparcadoiro, con pintado posterior de marcas viarias.

En Leobalde xa humanizaran o acceso cunha senda peonil desde Abongo.

Agora, a próxima obra deste tipo proxectada é unha senda desde A Tarroeira ata a igrexa de Castenda. Está valorada nuns 102.000 euros.

Para principios de 2022 desde o Concello prevén outra senda en Andoio, desde O Castiñeiro ata a igrexa de San Mamede. Neste caso, orzaméntase en máis de 120.000 euros, segundo o goberno liderado por Antonio Pereiro.

Trátase dunha vía de comunicación bastante utilizada pola veciñanza dos dous municipios. Unha das súas maiores vantaxes é que, partindo dos Campos de Castenda, permite chegar desde a estrada

provincial DP-8401 -a que vai da Tablilla ao Agro do Mestre pasando pola Pontepedra- ata a provincial DP-5903, que comunica Ordes con Portomouro pasando por Viaño Pequeno e por Pontechonia.

Nº 26 | Setembro 2021

FRADES

Reparación do firme en pistas de Vitre

A pista que vai do Campo aos Loureiros, en Vitre (Frades), foi reparada e asfaltada cun investimento de case 40.000 euros dentro dun plan de infraestruturas rurais da Xunta.

O Concello completa a acción gastando outros 10.000 euros no vial que vai do Campo á pista para arranxalo e asfaltalo.

O Concello prevé destinar tamén 48.000 euros á mellora dos accesos á Cooperativa Central, ao cemiterio de Añá e a Reirís, na parroquia de Frades.

Ordes inviste 726.000 euros en catro parroquias Redacción. Ordes.

A rede viaria das parroquias de Ardemil, Leira e Montaos, en Ordes, recibirá un investimento duns 726.000 euros dentro do Plan Único da Deputación da Coruña para os Concellos.

En Ardemil, a principal intervención consistirá en mellorar e ampliar a superficie da pista que vai desde o Mesón do Vento ata A Barcula pasando polo Seixo, uns tres quilómetros en total. Tamén se reparará o interior da Reboira e será acondicionado o quilómetro e medio de pista desde a N-550 nese lugar ata Cabeza do Lobo, pasando pola canteira.

En Leira e Ordes, os traballos licitados beneficiarán o vial que vai desde a AC-409 na Portela ata a igrexa de Leira, pasando por

Rematou a construción da senda peonil na zona de Darefe, pola beira da estrada AC-413.

A Xunta investiu uns 48.000 euros nas obras.

Loureda. Tamén o propio vial interior da Portela, e o que situado máis ao leste, xa na parroquia de Ordes, enlaza a estrada de Mercurín coa N-550 pasando polo Conde.

En Montaos, o proxecto que se executará contempla aglomerado en quente en trece viais, coa mellora e ampliación de firme para acceder a lugares como A Chan, Escola, Guindiboo, Sobreira, A Costa, Queis, Castrelo e Albariña.

Da N-550 ao cruce de Menlle Por outra parte, neste caso con fondos procedentes do remanente do Concello de 2020, destínanse uns 48.000 euros a mellorar o vial que comunica a intersección coa N-550 no quilómetro 31,7 e dá acceso ata o cruce de Menlle no desvío á Pedreira en Leira.

A obra, que segundo o Con-

cello debería estar rematada antes de decembro, ancheará o vial con movemento de terras, creación de noiros, muros de contención, varandas de seguridade, sendas de formigón e beirarrúas. O firme será con aglomerado en quente e están previstas, entre outras, tarefas de sinalización. Aproveitarán para

acondicionaro o lavadoiro existente e trasladar unha parada do transporte público a unha ubicación que se considera máis axeitada.

Solicitude á Xunta para Meitufe Unha obra que tardará máis, pois aínda non está confirmada, é a mellora do firme en Meitufe de Arriba (Leira). O Concello de Ordes remitiulle o proxecto á Consellería do Medio Rural para que o inclúa nun dos seus plans de investimentos.

O proxecto está valorado nuns 48.000 euros. Precisa unha autorización de Patrimonio Cultural da Xunta, pois afectaría a bens catalogados. A pista, de 865 metros de longo, será rematada con aglomerado en quente. Instalarán recollida de pluviais, pintarán marcas viarias e haberá sinais novas.

Nº 26 | Setembro 2021

Publicidade

9

10

ORDES Posta ao día para o parque infantil e a pista de deportes do local social de Montaos

Primeiras Noticias

Nº 26 | Setembro 2021

Oroso protexe o 10% do solo destinado a vivenda Redacción. Oroso.

O Concello de Ordes acondicionou o parque infantil e a pista de deportes situados na contorna do local social da parroquia de Santa Cruz de Montaos. As melloras beneficiaron aos elementos de todo o recinto mediante diversas tarefas de mantemento e conservación.

O valado perimetral foi reparado e na entrada creouse un novo. Tamén se arranxaron as certas e o portal de acceso. O noiro posterior foi recuberto cunha tela específica para evitar o crecemento de malas herbas. E na cara posterior do local social habilitouse unha nova soleira de formigón.

En canto aos espazos de xogo, foron repostos diversos elementos que presentaban danos ou deterioracións. Tamén se instalou un rocódromo infantil, pintáronse as superficies das áreas de xogo e recuperáronse todas as canastras e porterías.

En varias das superficies colocaron céspede artificial e todas as que o precisaban foron limpadas e lavadas con auga a presión. Todas as tarefas acometidas complementáronse con labores de poda e diveras intervencións xerais de mantemento.

OROSO-TRAZO Demandan elevar un túnel no proxecto da Vía Verde

O Plan Xeral de Ordenación Municipal (PXOM) de Oroso contará cun 10% de reserva de solo para vivenda protexida. A proporción foi incorporada por decisión do Pleno como modificación do documento urbanístico.

O goberno municipal defendeu que esa cifra está “moi por riba da fixada pola Xunta como reserva mínima, que no caso do concello de Oroso quedou establecida o pasado febreiro nun 6,4%”.

“Revisión completa” Xa antes da sesión, o PP defendera unha “revisión completa” do PXOM e non o que considera un novo “parche” do goberno municipal. O portavoz da principal forza da oposición, Alexander Doval, cre que as previsións do PXOM de

2005 nin se cumpriron despois da crise económica nin se cumprirán agora coa crise sanitaria.

Doval pediu buscar resposta ás necesidades da xente para os vindeiros quince anos e destacou que habería que modificar os núcleos

rurais ata onde permita a lei.

O alcalde, Luis Rey, valorou que o PXOM permitiu “un desenvolvemento racional e proporcionado” con espazo para as dotacións públicas, a industria e a promoción inmobiliaria.

Mesía faise cargo da primeira fase da ampliación da traída pública de auga Redacción. Mesía.

O PP de Oroso e Trazo solicitoulle a Deputación darlle máis altura ao túnel da vella liña ferroviaria entre Trasmonte e Castelo aproveitando as obras da Vía Verde. Alex Doval e Fina Suárez explican que moitos gandeiros de Castelo evitarían ter que dar a volta pola Estación de Oroso coa súa maquinaria. Coidan que é unha modificación “pequena” no conxunto da Vía Verde e cren que o presidente da Deputación a aceptará.

O Pleno do Concello modificou o Plan Xeral de Ordenacion Municipal.

A ampliación da rede pública de distribución de auga potable de Mesía xa ten a súa primeira fase rematada. A Xunta entregoulle a obra ao Concello, que será o titular da nova infraestrutura.

O investimento duns 576.000 euos permitirá levar o servizo a zona oeste do municipio. Esta fase alcanza a parroquia de San Cristovo de Mesía e a parte das de San Martiño de Visantoña e de San Lourenzo de Olas.

As obras executadas nos últi-

mos meses consisten nun novo ramal principal artellado desde o anel existente que se dirixe a Visantoña ata a estrada AC-223. De aí parte a canalización principal e varios ramais.

A Consellería precisou que o obxectivo das obras é completar a rede de abastecemento de auga de Mesía. Non obstante, de momento non precisou cando se acometerá a segunda fase para chegar coa traída pública ao conxunto da zona oeste. A parte leste, a máis próxima aos puntos de captación e de almacenaxe da auga procedente

Obras acometidas hai uns meses.

do río Tambre, xa conta co servizo desde hai uns anos.

Nova axuda Por outra parte, o Concello de Mesía é un dos seis da área da Coruña que acadou axudas autonómicas para ampliar e mellorar a rede de abastecemento de auga potable en diversos puntos do seu territorio. A contía económica que recibe é de 50.000 euros.

Nº 26 | Setembro 2021

11

Primeiras Noticias

CERCEDA

Alegan contra o proxecto de parque eólico ‘Meirama’ Redacción. Cerceda.

O proxecto eólico Meirama, promovido por Naturgy en Cerceda, recibe o rexeitamento de institucións e colectivos sociais, que alegaron na exposición pública.

No trámite do parque, que prevé trece aeroxeradores con 49,5 MW de potencia total, o Concello de Cerceda centrou a súa oposición na distancia dos aparatos a núcleos habitados. Defende que a real é inferior á que figura no documento e afirma que catro dos muíños estarían a menos de 500 metros de vivendas.

Ademais, cuestiona que se aplique o plan sectorial da Xunta de 1997, cando os aeroxeradores eran

moi diferentes aos de case douscentos metros que se proxectan.

Entre os múltiples aspectos que alega o Concello ante o estudo de impacto ambiental, sinala que habería que incorporar outros parques eólicos en radios de cinco e de vinte quilómetros para coñecer o efecto acumulativo real.

A entidade local coida que os cinco aeroxeradores que se ubicarían fóra da entulleira da térmica terían unha afectación visual e paisaxística excesiva sobre o lago das Encrobas, que en breve será reserva da biosfera.

O Concello non pasa por alto que á vez estase tramitando o parque Encrobas e que ao non tratalos como un só poden tramitarse ante

a Xunta e non ante o Ministerio, ao que van os de máis de 50 MW. O alcalde, Juan Manuel Rodríguez García, manifesta que se precisa un novo plan sectorial eólico que non someta o interese público. Cre que debe buscarse “a busca de acordos económicos favorables para os afectados ao igual que hai que primar o respecto aos núcleos habitados, o benestar da xente, a sostibilidade e a responsabilidade social”, di o rexedor.

SOS Encrobas Pola súa parte, a plataforma SOS Encrobas promoveu alegacións masivas contra o proxecto, que valora como un paso máis no “continuo espolio” da zona.

CERCEDA Protesta en Augas contra o aproveitamento eléctrico do lago das Encrobas

Integrantes da plataforma SOS Encrobas acudiron á sede de Augas de Galicia en Santiago para protestar contra a pretensión de aproveitamento hidroeléctrico do lago das Encrobas e tamén do río Eume nas Pontes. Fixérono no día en que o organismo autonómico abrían as ofertas das empresas dispostas a levar adiante o proxecto. SOS Encrobas valora que de novo hai un intento de “privatizar” o mesmo espazo que ocupara Fenosa para a mina de lignito en vez de deixar o lago como paraxe natural de uso lúdico público. A conselleira Ethel Vázquez defendeu que se limitan a seguir a tramitación legal deste tipo de iniciativas.

12

OROSO Rematan o asfaltado de varias pistas e estradas en Deixebre e Trasmonte

Nº 26 | Setembro 2021

Primeiras Noticias

OROSO

A senda de Oroso Pequeno detívose polo gasoducto presa do gasoducto “as facilidades para planificar a senda ao paso das súas instalacións”.

Redacción. Oroso.

Pistas e camiños dos lugares de Vilar de Abaixo (Deixebre) e Zan e A Costa (Trasmonte), en Oroso, recibiron nas últimas semanas unha renovación do seu asfalto. Estes traballos súmanse ao investimento doutros 60.000 euros por parte do Concello no rebacheo en diversos viais do ámbito rural do municipio. O alcalde, Luis Rey, reiterou que con este tipo de obras “damos resposta ás demandas veciñais e melloramos a seguridade viaria nestes camiños, tanto dos vehículos como dos peóns”.

As obras para construír a senda peonil desde Oroso Pequeno ata o parque do río Carboeiro, en Sigüeiro (Oroso), detivéronse para “unhas adaptacións técnicas dada a presenza dun gasoducto na zona”, segundo explicou o Concello.

Os traballos retomáronse entre finais de agosto e principios de setembro, despois de que a entidade local recibise os detalles precisos por parte da empresa responsable do gasoducto. O goberno asegura que mentres optou por parar a obra “para evitar eivas na futura senda ou cambios a última hora”.

O PP xa pedira explicacións pola paralización do proxecto. O

Traballos de preparación do firme.

alcalde, Luís Rey, explicou que “preferimos ser cautelosos á espera de coñecer todos os detalles”. O rexedor agradeceulle tamén á em-

Financiación provincial Boa parte dos 160.000 euros que custa a nova senda están financiados pola Deputación da Coruña, apoio que tamén agradecey Rey Villaverde.

O itinerario da nova infraestrutura ten 1.450 metros de longo e pretende mellorar a seguridade viaria, atendendo unha demanda veciñal.

O firme adáptase aos criterios que marca a Dirección Xeral de Patrimonio da Xunta, pois parte do Camiño Inglés correspóndese coa nova senda.

ORDES Vilagudín, Raxide e Darefe contarán con abastecemento público de auga potable O servizo de abastecemento de auga potable chegará aos lugares de Vilagudín (Lesta) e de Raxide máis Darefe e o Empalme, nas parroquias de Parada e de Ordes.

No caso de Vilagudín, a obra xa foi contratada á empresa ‘Gestal e López, SL’ por uns 44.000 euros e agárdase que estea rematada antes de que acabe 2021. Prevén instalar 1.305 metros de rede principal e 405 metros para a distribución a usuarios, así como as válvulas precisas e un sistema de regulación de presión.

A auga chegará desde o municipio de Tordoia, mediante un convenio entre os dous Concellos que permitirá conectar as canalizacións de Ordes coa rede principal de abastecemento de Tordoia no lugar das Pontes, pertencente á parroquia de Gorgullos.

A chegada do servizo de auga potable a Darefe e Raxide forma parte dun proxecto maior con diversas

obras valoradas no seu conxunto nuns 364.000 euros. A rede conectará desde a estrada AC-413 ata o Bidueiro, pasando por Darefe, así como a zona das vivendas do Empalme. En total, algo máis de tres quilómetros e medio de canalizacións.

Outras intervencións que forman parte deste mesmo grupo permitirán levar o saneamento pola pista da Espenica cara á zona da Castiñeira e baixada ata O Vilar, na parroquia de Ordes. As pistas afectadas serán repostas, segundo anticipou o Concello.

Tamén se reemprazará o pavimento en Orellán de Abaixo (Ardemil), instalando antes canalizacións para a recollida de augas pluviais. Quedarán colocadas tamén as tubaxes para que chegue no futuro o abastecemento.

E no Casal (Ordes) acondicionarán os viais interiores, que recibirán unha capa de cinco centímetros de aglomerado en quente.

Nº 26 | Setembro 2021

13

Primeiras Noticias

Cerceda padece unha praga de moscas Redacción. Cerceda.

A poboación da zona urbana de Cerceda e lugares próximos viuse afectada por unha praga de moscas desde o 17 de setembro e que unha semana despois, ao peche desta edición, seguía sen estar plenamente controlada.

Os insectos apareceron en grandes cantidades tanto nas rúas como no interior de locais e vivendas, causando a lóxica molestia e preocupación. A xestión do problema deu pé á controversia política.

O alcalde, Juan Manuel Rodríguez, explica que tivo coñecemento da situación ás poucas horas, alertado pola chamada dun veciño.

Nas imaxes que lle pasou aprezábanse ata medio milleiro de moscas por metro cadrado. O rexedor asegura que “inmediatamente” contactaron con especialistas para revisar os colectores de residuos e a rede de saneamento.

O foco, segundo o goberno local, non estaba aí, senón máis ben nunha finca do casco urbano na que atoparon unha cantidade “moi significativa” de larvas, sen descartar outras orixes. A reprodución masiva na zona e a baixada outonal de temperaturas combináronse para que as moscas buscasen interiores, afirma o executivo.

O rexedor indica que se intensificou a limpeza das rúas máis afectadas durante a semana e que o venres 24 limparon os colectores nas áreas de maior afectación da praga. Tamén detallou que os métodos usados nos locais deron resultados dispares. Con todo, confía en que a situación poida reconducirse pronto.

Dúbidas Desde a oposición expresaron as súas dúbidas sobre o relato municipal. O portavoz do PP, Francisco Santos, fíxose eco das queixas de veciños e veciñas, que botaron en falta celeridade e negan que durante os primeiros días o Concello efectuase as tarefas de limpeza que anunciou.

O BNG foi tamén moi crítico.

Considera que o goberno local non fixo nada nos primeiros días pese a que a preocupación social medraba. Pensan que a limpeza de colectores chegou tarde e que o feito de realizala o venres 24, despoi da súa denuncia pública, evidenciaría que o Concello mentiu sobre os traba-

llos que describira nas xornadas previas, expón o Bloque. Ademais, os nacionalistas negan que a praga se poida relacionar só coas circunstancias climáticas vinculadas á entrada do outono, pois de ser así a presenza masiva das moscas non se limitaría só ás zonas afectadas e chegaría a máis lugares.

Insectos nun recolledor de basoira.

(Imaxe do BNG)

14

Primeiras Noticias

Nº 26 | Setembro 2021

A Xunta recorta no colexio de Frades Oroso e Cerceda asumen traballos en centros educativos que desbordan as competencias municipais Protesta pola unificación de dous cursos nunha mesma aula no CPI da Ponte (Frades).

Redacción. Frades.

O recorte consumouse. As sucesivas reivindicacións e protestas da comunidade escolar do CPI Pontecarreira, en Frades, non serviron para que a Xunta rectificase a súa decisión de unir nunha soa aula os cursos de cuarto e quinto. En total, dezaoito escolares, só un menos dos que Educación defende que se precisarían para manter as dúas clases diferenciadas.

Os pais e nais intentárono ata o último momento. Poucos días antes do inicio do curso protagonizaron unha protesta ante o centro, con lemas como ‘Os nenos non son números’, ‘Menos aulas, máis Covid’ ou ‘Recortes en educación, NON’.

Criticaron que a Xunta ataque así

un servizo no rural e que non amose un mínimo de flexibilidade. Cren que debería facer unha excepción porque durante o curso adoitan chegar novas familias ou porque algunhas das criaturas presentan necesidades educativas especiais, para o que é mellor que a aula sexa dun só curso.

Apoio xeralizado Ademais da ANPA do colexio, recibiron o apoio de todas as forzas políticas con representación no Concello (PP, PSOE e BNG), a CIG-Ensino e o grupo parlamentario do PSdeG-PSOE. Todos coincidiron en que a decisión da Xunta lastra as posibilidades de manter a calidade no ensino e lamentaron que a Consellería non estiveste disposta a corrixir.

Aínda que a educación é competencia autonómica, a miúdo os Concellos teñen que utilizar fondos propios para acondicionar centros educativos para retomar o curso escolar. Dúas mostras, en Oroso e en Cerceda.

Oroso investiu uns 22.000 euros este verán en obras precisas nos distintos colexios. Entre eles, o Centro Rural Agrupado de Deixebre, que comezou a impartir o primeiro ciclo de Primaria. O alcalde, Luís Rey, e a concelleira de Ensino, Isabel Fernández, reuníronse con pais e nais de escolares da nova aula para explicar as reformas e escoitar suxestións.

Ademais, o Concello pintou varios bancos dos centros coas cores da bandeira LGTBIQ+, xesto en defensa da diversidade.

Celso Emilio Ferreiro e O Cruce En Cerceda, ademais da limpeza e mantemento rutineiros, os colexios reciben múltiples intervencións municipais. No plurilingüe Celso Emi-

lio Ferreiro illáronse e pintáronse aulas, procedeuse á rehabilitación arquitectónica dunha aula e limpáronse os patios para poder pintar xogos. O Concello indica que tamén xestionou coa Xunta a redistribución para manter os dous centros, ao contar con alumnado suficiente.

No CEIP do Cruce destaca a execución dos accesos coa ampliación do vial, o acondicionament do aparcadoiro, a dotación de iluminación, saneamento, abastecemento ou recollida de pluviais, e a construción de beirarrúas. Para ampliar a beirarrúa da AC-400 derrúen unha edificación contigua.

O alcalde ve moi satisfactoria a “moi boa disposición dos centros á hora de trasladar as súas demandas”.

Juan Manuel Rodríguez García lembra que os nenos e nenas, como el mesmo cando era alumno no Cruce, pasan moitas horas ao día nos colexios, o que motiva telos nas mellores condicións posibles porque “a educación é un piar básico en todo”.

Nº 26 | Setembro 2021

15

Primeiras Noticias

O orzamento de Cerceda medra un 18% Redacción. Cerceda.

Os orzamentos do Concello de Cerceda para 2021, aprobados en Pleno en agosto, soben un 18% con respecto a 2020, cando caeran un 14%. Son case 9.930.000 euros, dos que o 44% se destina a bens correntes e servizos, máis dun 27% a gastos de persoal e máis do 23% a investimentos reais, como capítulos de maior envergadura.

O alcalde, Juan Manuel Rodríguez, dedicou boa parte da súa intervención a detallar os investimentos recollidos no documento. Os máis destacables son obras en instalacións deportivas como a pista de aeromodelismo, a piscina ou o campo do San Martiño; o centro social de Xesteda; a senda da estación de Cerceda ata Meirama, beirarrúas na Silva e acceso ao colexio, o vial que vai ao Centro de Desenvolvemento Tecnolóxico, o camiño de Xermar, diversas estradas

Juan Manuel Rodríguez García (PSOE), alcalde, e Celia López Pallas (PP), concelleira

e viarios, ou a compra de terreos no polígono industrial.

O debate No debate, ao que non puideron asistir nin o voceiro e único concelleiro do BNG nin o voceiro do PP, a concelleira Celia López Pallas (PP) cuestionou por excesivas estimacións de ingresos como o imposto de construcións, instalacións e obras (ICIO) do desmantelamento da central térmica ou dos proxectos de parques

eólicos, así como os 750.000 euros asignados ao convenio con Sogama, non acadados en anos previos. Tamén valorou en 3,8 millóns de euros a débeda, sumando o plan de aforro provincial e un crédito bancario.

O rexedor replicou que o aumento do ICIO non recae sobre a veciñanza, que paga un rango baixo, senón sobre as empesas eléctricas.

Defendeu que se incorpore ás contas como unha previsión e explicou que, anque non se cumpra, o goberno foi

“moderado” na estimación doutras partidas, de modo que non se compromete a estabilidade orzamentaria.

Sobre o acordo con Sogama, Rodríguez revelou que está en negociacións e manifestou que sería “un erro estratéxico orzamentar menos do que solicitamos”.

O alcalde acusou ao PP de intentar crear alarma coa débeda. Indicou que o plan provincial de aforro non se pode considerar “un préstamo convencional” e insistiu en que o crédito bancario suscrito “quedará cuberto en canto se reciba a subvención das obras para as que se solicitou”.

De feito, Rodríguez destacou que o Concello mantén unha capacidade de financiación de case 427.000 euros.

En termos xerais, o alcalde criticou ao PP por propiciar un debate máis técnico que de proposta política. O PP defendeu a súa liberdade para fiscalizar fundamentándose nos informes municipais.

16

FRADES Contratan por uns 344.000 euros a construción do futuro centro sociocomunitario da Pontecarreira O centro sociocomunitario da Pontecarreira, en Ledoira (Frades), custará case 343.700 euros.

O Concello contratoulle a obra á empresa JSTOP. Boa parte da obra, uns 200.000 euros en dúas anualidades, será pagada pola Xunta.

O edificio estará destinado a actividades lúdicas, sociais e formativas. Orientarase a xente maior de sesenta anos, que representa un 42% da poboación de Frades. O alcalde, Roberto Rey, agarda que sexa un “punto de encontro” e que tamén acolla servizos como perruquería, fisioterapia ou podoloxía, que agora o Concello ofrece a domicilio. O rexedor precisou que se fose un centro de día só poderían acceder persoas con diversos graos de dependencia.

O futuro inmoble terá uns 210 metros cadrados útiles nun só andar. Construirase nun prazo de cinco meses desde o inicio dos traballos. Situarase preto do centro de saúde da Pontecarreira. Entre as súas dependencias destacan dúas salas polivalentes, catro despachos ou aseos adaptados. As divisións de parte destes ámbitos serán paneis móbiles, o que permitirá crear espazos de diversos tamaños.

OROSO Instalan un circuíto para bicicletas nas inmediacións de Porto Avieira

Nº 26 | Setembro 2021

Primeiras Noticias

ORDES

Vía libre autonómica ás obras na Casa da Cultura Redacción. Ordes.

Un paso máis para que a Casa da Cultura de Ordes sexa acondiconada e limite o seu consumo de enerxía. O Consello da Xunta autorizou un convenio entre a Administración autonómica e o Concello, co que a Xunta achegará 250.000 euros, máis do 60% do custo previsto do proxecto.

O acordo de colaboración financeira distribúese en dous anos e segundo o goberno autonómico a “intención” é “mellorar o equipamento cultural de cara a 2022”.

Catro frontes As distintas intervencións previstas no edificio, situado na Rúa de Galicia e cuns trinta anos de an-

O auditorio será reformado a fondo.

tigüidade, atenden a catro carencias fundamentais. Por unha parte búscase arranxar os problemas derivados do que a Xunta califica como “deficiente illamento tér-

mico”. Ademais, colocarase unha solución técnica para a mellora da acústica do auditorio, instalarase un equipamento que garanta a correcta visibilidade do escenario e dotarán o inmoble cun novo sistema de climatización que prioriza a eficiencia enerxética.

En concreto, o auditorio será dotado con novas butacas e barandas, iluminación LED en pantallas empotradas no falso teito, diversos pavimentos e revestimentos, e illamentos acústicos. Unha bomba de calor con recuperador beneficiará as diferentes estancias do inmoble.

No exterior, o cambio máis visible será a nova carpintaría, de aluminio con rotura de ponte térmica, así illamentos térmicos.

ORDES

Nova ventilación contra as humidades no Castelao II Redacción. Ordes.

A urbanización Porto Avieira, en Oroso, contará en breve cunha nova instalación deportiva. Han quen se refire a ela co anglicismo pump track pero non é outra cousa que un circuíto con curvas e pequenas pendentes deseñado para moverse en bicicleta, en parte mediante os impulsos que propicia o propio percorrido.

Neste caso ten uns 800 metros de longo e entre 2,40 e 6 de ancho. Foi unha petición do Club Ciclista Oroso que o concelleiro de Deportes, Antonio Leira, observa como “unha boa iniciativa para fomentar os hábitos de vida saudables”.

O pavillón polideportivo Castelao II iniciou o curso cun novo equipamento de ventilación forzada, que trata de resolver os problemas de condensación e humidades e facilitar así o uso das instalacións sen interrupción e con seguridade suficiente.

O goberno municipal recoñeceu que era habitual que o pavillón tivese que deter a súa actividade e optou polo sistema de ventilación forzada. Custou uns 48.000 euros, subvencionados nun 80% por parte da Xunta.

O sistema componse dunha caixa cun ventilador de 11 kw situado na fachada, unha condución circular de aceiro galvanizado con

O novo equipamento instalouse durante as semanas do verán.

entre 50 e 150 cm de diámetro, un dispositivo de impulsión de aire orientable, así como o equipo de alimentación eléctrica.

O Concello anticipou que o

sistema de ventilación estaría rematado a tempo para o inicio do curso escolar, pois o alumnado do CEIP Castelao efectúa un dos usos principais do pavillón.

Nº 26 | Setembro 2021

17

Primeiras Noticias

CERCEDA-ORDES

A Garda Civil detecta uso fraudulento de gasóleo B Redacción. Comarca.

A Garda Civil detectou uso fraudulento de gasóleo B en senllas empresas de Cerceda e de Ordes. As súas investigacións levaron a denunciar seis vehículos e a precintar dous depósitos de combustible.

O primeiro indicio da irregularidade chegou nun control aleatorio para a prevención da fraude.

Dous vehículos deron positivo e a Garda Civil sospeitou que podería ser práctica habitual nas empresas ás que pertencían.

Así pois, con autorización da Aduana da Coruña, os axentes acudiron ás dependencias das dúas compañías. O resultado das súas

Un dos depósitos precintados.

indagacións foi o de catro vehículos máis que empregaban gasóleo B e o precintado dos dous depósitos localizados, un de 1.000 litros

de capacidade e o outro de 2.000 litros. Entre os dous tiñan uns 2.500 litros de gasóleo B. Despois de tramitar as actas de inspección, a Garda Civil comunicoulles aos xerentes das dúas empresas que os feitos son constitutivos de infracción ao Regulamento de Impostos Especiais. Ademais de efectuar as denuncias, os feitos foron postos en coñecemento do administrador da dependencia rexional da Aduana da Coruña.

O gasóleo B ten unha carga de impostos sensiblemente inferior ao convencional e está reservado a uso agrícola. As súas propiedades non difiren do gasóleo para coches, salvo a cor, un dos factores primordiais para dar coa fraude.

ORDES Destrozos violentos no paseo fluvial en González Faya

Nova acción violenta contra o paseo fluvial de Ordes. Esta vez o obxectivo foron os elementos de protección na traseira da rúa Víctor González Faya.

Parte da varanda de madeira, zapatas incluídas, foi arrincada do seu sitio a primeira fin de semana de setembro. A veciñanza asegura que se producira unha reunión de persoas con consumo de alcol.

18

Primeiras Noticias

Nº 26 | Setembro 2021

A Mancomunidade forma para aumentar a calidade da oferta turística comarcal que terán vinte horas de asesoramento e acompañamento por parte de especialistas. Para participar, hai que solicitalo antes deste 30 de setembro. A solicitude implica entrar na criba para os dez proxectos, non a entrada directa no programa.

Presentación da ‘Academia de Turismo’ da Mancomunidade de Ordes.

Redacción. Ordes.

A Mancomunidade de Ordes activa a súa ‘Academia de Turismo’, coa que pretende reforzar a profesionalización dos diversos negocios que ofrezan calquera servizo ou

produto de interese para as persoas que visitan a comarca.

Asesoramento Unha das liñas do programa serán as ‘Mentorizacións’. Nelas poderán participar ata dez proxectos,

Clases maxistrais A outra liña serán as clases maxistrais, para calquera persoa interesada, nas que se abordarán cuestións como a xestión de empresas turísticas, as posibilidades de financiación, a atención ao cliente, os plans de viabilidade, exemplos de boas prácticas, o traballo de barista, a optimización de menús, a conservación de produtos, a comercialización de produto en liña, os envases para levar ou os contactos con axencias.

Todas as clases serán impartidas

por profesionais especialistas. Comezarán en outubro e rematarán o 3 de decembro.

O detalle de cada actividade e o xeito de inscribirse pódense consultar na sección ‘Academia de Turismo da páxina web da Mancomunidade da comarca de Ordes.

Tamén se pode pedir máis información ou solventar dúbidas escribindo ao enderezo electrónico academiadeturismo@sihaho.com ou ben chamando ao número de teléfono 618 004 110.

Implicación privada

A Mancomunidade asegura que este tipo de iniciativas procura “a implicación do sector privado na creación de produto turístico e na definición de obxectivos e sinerxías entre o propio sector e tamén coas diferentes administracións”, din.

Fin do obradoiro de emprego de Frades, Mesía e Ordes O obradoiro de emprego conxunto que desenvolveron nos últimos meses os Concellos de Frades, Mesía e Ordes chegou á súa fin. Foi clausurado nun acto ao que acudiu o delegado provincial da Xunta, Gonzalo Trenor,

e varios representantes municipais. O obradoiro formou a vinte persoas nos ámbios forestal e de silvicultura. A parte práctica serviu para acondicionar múltiples espazos de uso público nos tres municipios.

Tapóns solidarios Redacción. Oroso.

Os tapóns de plástico de numerosos envases son xa un sinónimo de solidariedade. Ao longo de todo o país son constantes as campañas de recollida deste material para destinar os fondos que se poden obter a apoiar diferentes causas.

En Oroso nas últimas semanas déronlle un impulso moi relevante a este tipo de iniciativas. O Conce-

llo instalou dous colectores específicos, un na praza de Isaac Díaz Pardo e outro na de Alexandre Bóveda, cos que facilita que a poboación poida entregar os tapóns.

Só nas primeiras semanas reuniron máis de dous metros cúbicos de material. O primeiro foi doado á ONG Axuda a Burundi, que pretende apoiar aos nenos e nenas do centro MugabekaziWingo, loitando contra a desnutrición e contra

Clausura do obradoiro de emprego na estación da Pontraga.

os problemas de saúde e favorecendo unha educación de calidade.

O segundo metro cúbico beneficia a Matías Rey, neno de Santiago con parálise cerebral, cardiopatía, epilepsia e autismo.

A iniciativa activada polos seus pais Tu ayuda=Mi ilusión aspira a financiar as custosas terapias que precisa Matías.

Os colectores, enreixados metálicos verdes con forma de corazón, están preparados para recibir os tapóns directamente, sen depositar bolsas.

Entrega dos primeiros metros cúbicos de tapóns.

Nº 26 | Setembro 2021

19

Primeiras Noticias

COMARCA

O Camiño Inglés, sen riscos por tráfico Redacción. Santiago.

O Camiño Inglés ao seu paso pola comarca é seguro. As persoas que percorran o itinerario correspondente a Mesía, Ordes e Oroso non atopan puntos de especial risco ou conflicto co tráfico, a diferencia do que sucede noutras etapas da ruta.

Así figura nunha análise polo miúdo efectuada pola Dirección General de Tráfico. En toda España avaliaron 7.270 quilómetros na procura de puntos de maior perigosidade, como tramos con percorrido compartido con outras vías ou puntos de intersección. Valoraron a visibilidade, a orientación, a densidade do tráfico, a velocidade, a existencia ou carencia de sinalización e a cantidade de peregrinos.

Os puntos de risco do Camiño Inglés máis próximos á bisbarra están en Carral e en Santiago. En Carral localízase un tramo onde se recomenda elevar a precaución. É o coincidente coa estrada AC-542 (do Mesón do Vento a Betanzos) desde a zona das Travesas ata o desvío a Hospital de Bruma (Mesía). En Santiago o primeiro tramo de risco localízase en Marantes, despois de pasado Sigüeiro. É un pequeno percorrido coincidente coa AC-462, que vai desde a N-550 ata a antiga estación ferroviaria de Verdía.

A páxina web da DGT permite coñecer sobre o mapa todos os puntos de risco. Ademais ofrece unha morea de consellos prácticos para facer o Camiño con seguridade a pé, a cabalo ou en bicicleta.

A DGT avaliou a seguridade dos tramos de varios Camiños e recolle os perigos na súa web.

Visita británica a Oroso.

Unha ducia de prescriptores británicos visitaron Oroso nunha iniciativa de promoción do Camiño Inglés a través da Deputación e dos Concellos da ruta con colaboración das oficinas de turismo de Londres e Dublín.

O grupo, de diferentes entidades como agrupacións relixiosas ou operadores de viaxes, percorreu un anaco do Camiño acompañados polo alcalde, Luís Rey, e polo concelleiro de Turismo e deputado provincial, Antonio Leira. Interesoulles a revitalización da ruta e o seu impacto socioeconómico. En novembro virán xornalistas e blogueiros.

20

ORDES Varios accidentes no municipio rematan con feridos e danos materiais

Primeiras Noticias

Nº 26 | Setembro 2021

TORDOIA

Fúgase tras bater contra unha casa en Anxeriz Redacción. Tordoia.

As estradas e pistas de Ordes rexistraron diversos accidentes nas últimas semanas, por fortuna sen vítimas mortais. En Vilamaior un vehículo envorcou, presumiblemente por unha indisposición do condutor, veciño do municipio de Mesía, que foi trasladado ao hospital con feridas. Na N-550 preto do Mesón do Vento (Ardemil) produciuse unha colisión por alcance entre dous camións, á que corresponde a imaxe. E na zona de Poulo un tractor caeu ao río Cabrón. O condutor quedou cunha perna atrapada e levárono ao hospital.

O accidente acontecido en Anxeriz (Tordoia) o derradeiro día de agosto era algo máis que un accidente. O coche bateu contra o anexo dunha vivenda e producíronse cuantiosos destrozos, tanto no vehículo como no inmoble.

Ao condutor, en principio, non lle sucedeu nada grave. Pero o certo é que non deu tempo a que o atendese ningún servizo sanitario, pois practicamente ao momento recolleuno outro coche e ausentouse do lugar.

A Garda Civil indagou o sucedido e de inmediato púxose á busca e captura do causante do sinistro. Trátase dun home con an-

Tanto o anexo do inmoble como o vehículo sufriron danos moi relevantes.

tecedentes penais, polos que xa era coñecido na zona, e supostamente no momento do accidente estaría participando nun novo acto delictivo, o que explicaría a fuxida, non se sabe cara onde.

Sospéitase que diversas mercadorías que levaba no coche sinistrado eran roubadas, se ben as investigacións das forzas de seguridade serán as que teñan que determinalo con exactitude.

Nº 26 | Setembro 2021

21

Vivir de Primeira

Mª Carmen Nouche cumpre 110 anos

ORDES Faleceu Víctor Maroño, párroco de Santa María de Ordes desde 1981

Mª Carmen Nouche Porro, veciña de Poulo (Ordes), celebrou os seus 110 anos con familiares e veciñanza. É a segunda persoa de máis idade de Galicia.

As felicitacións chegaron tamén do Concello, coa visita de integrantes do goberno encabezados polo alcalde, José Luis Martínez Sanjurjo. Entregoulle a Nouche flores e unha placa na que colaborou a asociación veciñal. A inscrición destaca o traballo da señora Carmen ao longo da súa vida e tamén os coidados da nora e a neta coas que convive.

Ademais, o párroco entregou unha bendición apostólica en nome do Papa Francisco.

Ordes perdeu a Víctor Benedicto Maroño Pena o 22 de agosto. Párroco desde 1981, nacera en Calvente (Oroso) o 8 de xaneiro de 1935. Foi ordeado sacerdote polo Cardenal Quiroga Palacios en 1959.

Na igrexa diocesana desempeñou numerosos cometidos ao longo da súa vida. Antes de chegar a Ordes, na comarca xa fora párroco de Restande, Berreo ou Anxeriz. O arcebispo de Santiago, Julián Barrio, expresou as súas condolencias pola morte de quen consideraba un “excelente consejero, gran colaborador, memoria de la Diócesis y hombre fiel”. Foi soterrado no Claustro da Catedral.

Faíscas da Pontraga representa a Galicia no Festival Intercéltico

OROSO Rey acode á celebración do Día do Municipio en Góis, a localidade irmandada

Redacción. Tordoia.

O grupo tordoiés Faíscas da Pontraga colleita novos éxitos internacionais, esta vez debidos a un concerto na recente Scène Bretagne, no marco do L Festival Intercéltico de Lorient 2021.

Francia súmase así á longa lista de prazas internacionais (Arxentina, Uruguai, Italia, Suíza, Portugal…) nas que actuou a banda nos últimos anos.

Faíscas da Pontraga, xunto con Abrahan Cupeiro, Anxo Lorenzo e Carlos Núñez, representaron a Galicia este ano na que se coñece como a máxima expresión do celtismo mundial, deixando a súa pegada tanto enriba do escenario de Bretaña coma no concerto de despedida que improvisaron na terraza dun dos establecementos

O grupo tordoiés, na súa participación no Intercéltico de Lorient (Francia)

de Lorient. Alí tocaron sete horas seguidas, acompañados e animados polo diverso público asistente, chegado dende lugares como Asturias, Bretaña ou Irlanda.

O grupo, que en 2022 celebrará

o seu vixésimo aniversario, asegura ter moitos proxectos pendentes por diante. Entre eles, destacan e priorizan a presentación do seu último disco Longarela, aprazada por mor da pandemia.

O alcalde de Oroso, Luis Rey Villaverde, acudiu á localidade portuguesa de Góis para participar no Día do Municipio e na entrega das Medallas de Mérito e de Servizo Público. Rey eloxiou a contribución das persoas e colectivos premiados ao progreso social e territorial. Tamén destacou todo o que Oroso aprendeu de Góis desde que se irmandaron e agradeceu o traballo da presidenta da Cámara Municipal da localidade portuguesa, Lurdes de Oliveira, que deixa o cargo.

22

Delegado

Deportes de Primeira

Nº 26 | Setembro 2021

Iván Raña retírase pero non para Redacción. Ordes.

O ordense Daniel Regos Vilares (1984) é o novo delegado do primeiro equipo masculino do Deportivo da Coruña. Enxeñeiro técnico en Informática de Sistemas e experto en plataformas de xestión deportiva, traballa desde 2012 na área de adestradores da federación galega.

Convocados

Raúl Regos e Lucas Míguez, infantís da A.C. Ordes de hóckey, foron convocados para un adestramento de control da federación galega. Un pasiño de normalidade para o club.

“Chegou o momento de aparcar o tríatlon a nivel profesional.

Foron 21 anos de dedicación plena, agora toca facelo de maneira máis relaxada”. Así anunciou o ordense Iván Raña Fuentes na recta final deste verán o seu cambio de fase, do deporte profesional ao deporte sen máis. “Seguirei competindo en carreiras que me chaman moito, e noutras disciplinas”, engadiu a través das súas redes sociais, á vez que agradeceu os apoios recibidos na súa traxectoria.

Raña, de 42 anos, puxo de moda o tríatlon con enormes triunfos a comezos deste século.

A repentina afección de Ordes enchía daquela o auditorio da Casa da Cultura para seguir desde alí as probas televisadas. O streaming actual aínda non se popularizara, case nin se inventara, e así a emoción polo ídolo compartíase, ás veces a horas intempestivas.

Brillante traxectoria É o que ten competir ata nas antípodas. Raña destacou nos Xogos Olímpicos de Sidney en 2000

Iván Raña, nunha das súas recentes imaxes en Facebook, deixa o deporte profesional pero continuará participando en diversas probas.

cun quinto posto, pero aínda estaba por vir o ouro no Mundial de 2002 e a prata nos dous seguintes.

No seu poder obran tamén dous primeiros postos e un segundo en Campionatos de Europa de tríatlon, o primeiro posto no mundial de acuatlón en 2001 e o subcampionato de tríatlon en relevos de 2003. Nos Xogos Olímpicos de Pekín 2008 acadou de novo diploma, co quinto posto en tríatlon. Son seus catro campionatos e outros catro subcampionatos de España.

En 2009, o máis coñecido da máis recoñecida familia de deportistas de Ordes fixo unha incursión

no ciclismo como integrante do equipo Xacobeo Galicia. Volvería o ano seguinte ao tríatlon. Desde 2013 compite en ironman. Outro dos seus deportes son os rallys.

Entre os seus lugares de intensa preparación física estivo, por certo, a illa de La Palma, de actualidade nas últimas xornadas por mor da destrutiva erupción volcánica.

Home tranquilo pero non inactivo, de carácter un tanto reservado coas concesións xustas á extroversión, foi recoñecido dándolle o seu nome á piscina climatizada de Ordes e ao paseo que leva ás instalacións.

Nº 26 | Setembro 2021

HÍPICA

Éxitos a nivel autonómico de Viaño, Meijide e Ventureira Julia Viaño Tobío proclamouse campioa na Copa de Galicia de hípica nas modalidades de asento e posición. En categoría rider 1, medalla de prata para Sara Meijide.

E tamén en representación do Club Hípico Amazonas e Caba-

MOTOR Santi García Paz afiánzase nos postos de cabeza da Beca RTS Júnior

leiros de Oroso destaca a medalla de prata en categoría alevín da ordense Estela Ventureira Fraga, montando a Parchita Sabrosa. As probas disputáronse no club hípico CEMAR, na localidade pontevedresa de Mondariz.

Oroso acolle unha concentración de tenis de mesa Oroso acolleu a concentración de tenis de mesa auspiciada polo equipo portugués CTM Mirandela e os galegos Oroso TM e TM Monteporreiro. Participaron 25 xogadores. Previamente houbera outro encontro en Portugal. O alcalde, Luis Rey, e o concelleiro Antonio Leira agradeceron a iniciativa.

23

Deportes de Primeira

O piloto de Mesía Santi García Paz, xunto ao seu copiloto Néstor Casal, mantéñense en postos de cabeza na pugna pola Beca RTS Júnior ao acadar a metade da tempada.

Na súa recente participación no Rally Princesa de Asturias, García afrontou todas as complicacións sen cometer grandes erros e logrou un meritorio cuarto posto que lle permite sumar puntos.

Así, García e Casal sitúanse no terceiro posto da clasificación provisional. Nas vindeiras semanas acudirán a novas citas competitivas. Están avaliando datos e preparándose para ir a máis.