22 | Leukoplakie en daarop lijkende afwijkingen
Afbeelding 19a-b. Witte, iets wratachtige verdikking van de tongrug. Bij het biopt werden in het oppervlak schimmeldraden aangetroffen. De vraag is of hier primair sprake is van (hyperplastische) candidose of van leukoplakie met secundaire aanwezigheid van Candida albicans.
Een rode plek in de mediaanlijn van het palatum kan ook het gevolg zijn van fellatio. Het klinische aspect van erythemateuze candidose kan vooral doen denken aan erytroplakie. Evenals bij het pseudomembraneuze type is bij het erythemateuze type sprake van dubbelzijdig voorkomen in een min of meer symmetrisch patroon. Daardoor kan op klinische gronden meestal gemakkelijk onderscheid worden gemaakt met erytroplakie. Bij twijfel is een biopsie vereist.
Als er weefselonderzoek is gedaan, treffen we in de bovenste epitheellagen schimmeldraden aan; een bevinding die bij gezond slijmvlies niet aan de orde is. Sommigen geven er in deze situatie de voorkeur aan om uit te gaan van leukoplakie en beschouwen de aanwezigheid van een schimmel, meestal Candida albicans, als een secundair fenomeen. Voor het klinische beleid is voornoemde discussie relevant. In het ene geval wordt overgegaan tot behandeling met een antischimmelmiddel, terwijl dit bij de diagnose leukoplakie uiteraard niet de juiste aanpak is.
3.4.3 Hyperplastische candidose Het hyperplastische type van orale candidose is een enigszins omstreden variant. De afwijking presenteert zich als een witte, niet-afveegbare verdikking van het slijmvlies. Vaak betreft het de mondhoeken, de tongrug en de tongranden. In laatstgenoemde situatie is het klinisch soms niet goed mogelijk de afwijking te onderscheiden van de weefselveranderingen die zich bij morsicatio kunnen voordoen. Ook kan het klinische beeld sterk lijken op dat van de nog te bespreken harige leukoplakie.
Leukoplakie (binnenwerk).indd 22
3.5 Contactlaesie Een contactlaesie is een leukoplakie- of lichenachtige verandering van het mondslijmvlies − meestal het wangslijmvlies of de tongranden − ten gevolge van langdurig, rechtstreeks contact met een grote amalgaamrestauratie. Het is op zichzelf een onschuldig fenomeen. Een dergelijke laesie kan sterk doen denken aan leukoplakie, maar kan ook een lichenoïd aspect hebben. Soms klaagt de patiënt over een
11-02-16 12:21