Rosalía de Castro naceu o 24 de febreiro de 1.837 (Século XIX) en Camiño Novo, un arrabalde de Santiago de Compostela, sendo bautizada cos nomes de María Rosalía Rita.
Foto de Rosalía de Luis Selier
Rosalía por Brocos en 1.880
A súa nai era María Teresa da Cruz de Castro e Abadía, adía de orixe fidalga vida a menos. A familia da nai proviña da liñaxe dos Castro, de orixe castelá, pero establecida en Galicia dende a Idade Media. Media Contaba trinta e dous anos cando a cativa naceu. Moi pouco se sabe do pai de Rosalía, José Martínez Viojo. Nado en Ames o 7 de febreiro de 1.798 e crego de profesión, acababa de cumprir os trinta e nove anos cando naceu a nena; debido á súa condición, non puido recoñecer nin lexitimar á súa filla, encargando o seu coidado ás súas irmás.
Non obstante non hai datos que avalen que fosen as súas tías paternas as que se encargasen da meniña. Polo contrario Rosalía aparece ao coidado da súa nai, en Padrón, cando contaba con cinco anos de idade. Nos seus primeiros anos Rosalía viviu unha infancia leda nas vilas rurais de Ortoño e Padrón. Non se sabe exactamente cando nai e filla se trasladaron a Compostela, pero si que en 1.850 vivían nesa cidade. Alí recibe formación musical, artística e literaria. En 1.856 trasladouse a Madrid, onde viviu cunha curmá. Comezou a publicar e en 1.858 casou con Manuel Murguía, escritor.
A vida do matrimonio fíxose itinerante debido aos cargos de Murguía. En 1.859 regresaron a Galicia, onde naceu Alejandra, a súa primeira filla (1.859(1.859-1.937) ; en 1.859, 1.859 de novo en Madrid, publicou obras en galego e castelán. Logo duns anos en Madrid, trasladáronse a Lugo, e despois volveron a Madrid, onde naceu Aura (1.868(1.8681.942); 1.942) as actividades do seu home leváronos por diferentes lugares: Simancas, A Coruña (1. (1.8718711.878), Compostela, Lestrobe (11.879878) 879-1.883), 883 Estremadura, Alacant… e mentres, foron nacendo máis fillos; Gala e Ovidio, xemelgos, naceron en xullo de 1.871 (Gala morreu en 1.964 e Ovidio en 1.900); 1.900 Amara, nada en xullo de Adriano Honorato 1.873 (morreu en 1.921), 1.921 Alejandro, dro nado en marzo de 1.875, 1.875 (morreu en novembro de 1.876 debido a unha caída) e Valentina, nada morta en febreiro de 1.877. 1.877
A familia en 1.883 ou 1.884.
Rosalía de Castro escribiu tanto en prosa coma en verso, empregando o galego e o castelán. A súa obra estivo profundamente marcada polas circunstancias que rodearon a súa vida: coma a súa orixe, os problemas económicos, a perda dos seus fillos e a súa fráxil saúde. En 1.863 foi publicado en Vigo o seu primeiro grande libro, Cantares Gallegos. Constitúe o primeiro libro escrito en galego nunha época na que a lingua galega estaba extinta coma lingua escrita. Moitos poemas son glosas de cantigas populares, nelas Rosalía denuncia a miseria, a pobreza e a emigración masiva a que estaban obrigados os galegos, sen deixar de verter os seus sentimentos e vivencias persoais.
En 1.880 a escritora publicou unha escolma de poemas á que chamaría Follas Novas. Novas.
mezo concibiuse como unha Nun comezo continuación de Cantares Gallegos Gallegos: O 40% dos poemas de Follas Novas Novas teñen afinidade co texto publicado en 1.863, 863, mentres que o resto das composicións presentan un diferente espírito poético motivado polo afastamento da terra, as desgrazas familiares e as doenzas físicas e morais. En castelán publicaría La flor (1.857); (1.857); A mi madre (1.863) e En las orillas del Sar (1.884) e a novela El caballero de las botas azules (1. (1.867) todas elas encravadas no movemento romántico. Tamén se conserva un breve fragmento dunha obra de teatro escrita en castelán, Romana. Rosalía encargou ncargou aos seus fillos que queimasen os traballos literarios que, reunidos e ordenados por ela mesma, deixara sen publicar.
Rosalía botou os derradeiros anos da súa vida en Padrón. A morte do seu fillo máis novo aos dous anos por mor dun accidente e a súa enfermidade amargáronlle os derradeiros anos. Morreu de cancro en 1.885, 1.885 aos corenta e oito anos na súa casa de Padrón -a cal é hoxe un Museo-. Anos máis tarde, en 1.891, 1.891 os seus restos foron trasladados ao actual Panteón de Galegos Ilustres, na igrexa de San Domingos de Bonaval, en Santiago de Compostela.
Rosalía no seu leito de morte, retratada polo seu fillo Ovidio.
O 20 de marzo de 1.963, 963 xa mediado o Século XX, XX tres membros da Real Academia Galega enviaron unha carta ao Presidente da Institución, na que se facía a proposta de celebrar o Centenario da publicación da súa obra Cantares Gall Gallegos. Así, aquel ano de 1.963, 1.963, o 17 de maio, maio, honrouse a figura de Rosalía por medio de diversos actos que foron promovidos pola Institución académica, celebrándose por vez primeira o “Día das Letras Galegas”.
Na actualidade, son varias as institucións e espazos públicos designados co nome de Rosalía de Castro, pondo isto de manifesto o arraigo social que ten a figura da escritora.
Retrato de Rosalía de Castro, de Máximo Ramos.
Deste xeito, é posible atopar centros de educación tanto en Galicia como no resto de rexións de España, España en Rusia ou en Uruguai chamados igual que a escritora, ao que se debe engadir numerosos parques, prazas e rúas, asociacións culturais, premios outorgados a persoas intimamente unidas á lingua galega e castelá, bibliotecas, agrupacións folclóricas, coros musicais… Mesmo un viño con Denominación de Orixe Rías Baixas. Un avión da compañía Iberia, así como unha aeronave pertencente a Salvamento Marítimo, foron bautizados igual que a escritora.Tamén son varios os monumentos dedicados á súa figura en diversos países do mundo. Ademais, en 1.994, 994, a Unión Astronómica Internacional asignou o nome da escritora a un cráter da superficie de Venus.
O 8 de abril 1. 1.964 a Fábrica Nacional de Moneda y Timbre emitiu para Correos de España un selo postal de 6 pesetas no que aparece a figura de Rosalía de Castro nunha ribeira, canda un cruceiro e un hórreo.
1.979 Coa emisión do 23 de outubro de 1.97 apareceu o último dos billetes de 500 pesetas, pesetas posto que sería substituído en 1.987 por moedas de igual valor. O billete presentaba no anverso o retrato de Rosalía e no reverso a Casa - Museo de Padrón e uns versos coa súa caligrafía pertencentes a Follas Novas.
É tal o interese que as súas obras espertan no mundo, que nas últimas décadas os seus poemas foron traducidos a linguas como o francés, alemán, ruso, xaponés… Just when I think you have fled, black shadow that overshadows me, you return to my bedside to mock me. Just when a think you are gone, I see you in the very sunsunyou are the lustrous star, you are the mormouring wind. O principio de "Negra sombra" de Follas Novas
“MAIS VE QUE O MEU CORAZÓN”
Mais ve que o meu corazón é unha rosa de cen follas, i é cada folla unha pena que vive apegada noutra.
Quitas unha, unha quitas dúas, dúas penas me quedan de sobra; hoxe dez, dez mañán corenta, corenta desfolla que te desfolla…
¡O corazón me arrincaras desque as arrincares todas!
De “Follas Novas” Novas”
PREGUNTA 1.1 Como se chaman as figuras figuras xeométricas que rodean a caricatura de Rosalía? Rosalía?
PREGUNTA 2.2.- Conta e contesta: Cantas letras ten o seu nome?
Cal é a data do seu nacemento? E do seu falecemento?
Cantos anos viviu? Cal é o século destes dous acontecementos?
PREGUNTA 3.- Investiga e responde: En que ano se lle dedicou a Rosalía o Día das Letras Galegas?
A cantas outras mulleres se lle dedicou? E a homes?
PREGUNTA 4.Relaciona os seguintes datos de Galicia, país onde naceu Rosalía: Habitantes
29.574 quilómetros cadrados
Quilómetros de costa
7
Superficie
2.800.000 persoas
Nº de cruces do seu Escudo
1.500 quilómetros
PREGUNTA 5.- Une estes conceptos co seu valor: Século
Dez anos
Ano
Último elemento dunha serie
40%
Cen anos
Derradeiro
365 días
Década
Corenta de cada cen
PREGUNTA 6.6 Escribe o último número da serie:
8
9
17
26
43
PREGUNTA 7.- No poema “Mais ve que o meu corazón”: Cantas palabras ten o seu título?
Cantas letras? Cantas sílabas?
Cantos versos ten o poema? E estrofas?
Cantas palabras ten con til? E con til diacrítico?
Ordena os números que aparecen no poema de maior a menor Fai a descomposición deses números
Cales son números primos? Cantas veces aparece repetida a palabra corazón?
Cantos signos de puntuación distintos aparecen?
PREGUNTA 8.-
Acude á Biblioteca, busca e responde:
Que Nº de Rexistro ten “Rosalía de Castro: Escolma poética”?