BREXIT
ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ... ΝΑ ΜΙΣΕΙΣ ΚΑΤΙ ΠΟΥ ΤΥΧΑΙΑ ΔΕΝ ΕΙΣΑΙ ΤΟ ΤEΙΧΟΣ ΤΩΝ ΔΥΜΑΙΩΝ
ΙΣΤΟΡΙΑ – ΠΟΙΗΣΗ – ΜΟΥΣΙΚΗ – ΒΙΒΛΙΟ – ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ
ΠΟΛΙΤΕΙΑ / ΔΙΜΗΝΙΑΙΟ, ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΗΣ ΔΥΤΙΚΗΣ ΑΧΑΪΑΣ
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
3
#4
editorial Η ΠΑΙΔΙΚΗ ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΣΚΗΝΗ ΑΧΑΓΙΑΣ <<ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ>> του Τάκη Καμπέρου ...
5
I WANT MY MONEY BACK
Δημήτριος Στεμπίλης Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ «ΠΑΝΩ» ΚΑΙ ΤΩΝ «ΚΑΤΩ»
Παναγιώτης Κουνάβης
9
Ζωή Καραβότα
Νίκη Ράλλη – Ιωάννης Μόσχος
Αθανάσιος Χαλαζιάς
Ειρήνη Λουγκάνη
Κωνσταντίνος Ντεντόπουλος
Χρήστος Βέρρας Κωνσταντίνος Βιέννας
Ο Βιβλιοφάγος
ΝΕΚΡΟΙ ΚΩΠΗΛΑΤΕΣ
Ανδρέας Λάζαρης
politeiamag@gmail.com
Πολιτεία
Ένα ψηφιοποιημένο περιοδικό, που μπορείτε να το δείτε και να το διαβάσετε στον υπολογιστή σας. Μπορείτε να το αποθηκεύσετε ή να το αναπαράγετε σε ψηφιακή και έντυπη μορφή. Οποιαδήποτε αναπαραγωγή της ύλης του περιοδικού, είναι ελεύθερη με μοναδική υποχρέωση, την αναφορά στην πηγή με σύνδεσμο (link) και τον συντάκτη του κάθε κειμένου. Η αναδημοσίευση για κερδοσκοπικούς σκοπούς επιτρέπεται μόνο μετά από σχετική άδεια της συντακτικής ομάδας.
ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ Κουνάβης Παναγιώτης Μαχαίρα Δήμητρα Ράλλη Νίκη Στεμπίλης Δημήτρης
2
16
LEON : THE PROFESSIONAL
ΒΙΒΛΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ
19
14
ΕΠΙΘΕΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΣΤΗΝ ΟΔΗΓΗΣΗ
CESARIA EVORA
17
10
ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΑΠΟΔΟΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ
ΜΕ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΓΙΑ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΕΣ ΕΞΟΡΜΗΣΕΙΣ
15
7
ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ... ΝΑ ΜΙΣΕΙΣ ΚΑΤΙ ΠΟΥ ΤΥΧΑΙΑ ΔΕΝ ΕΙΣΑΙ
ΕΠΙΣΚΕΨΙΜΟΙ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ ΔΗΜΟΥ ΔΥΤΙΚΗΣ ΑΧΑΪΑΣ ΙII. ΤΟ ΤΕΙΧΟΣ ΤΩΝ ΔΥΜΑΙΩΝ
12
4
@PoliteiaMag
ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗ Τακόπουλος Ανδρέας
politeiamag.blogspot.gr
18
Φωτογραφία εξώφυλλου: Το εξώφυλλο του νέου μας τεύχους είναι λεπτομέρεια από ένα γκράφιτι* που διακοσμεί τον τοίχο του 2ου Δημοτικού σχολείου της Κάτω Αχαΐας. Είναι εμπνευσμένο από το μεγάλο έπος της αρχαίας ελληνικής γραμματείας, την Οδύσσεια. Ένα έργο που υμνεί τον αγώνα για τη ζωή, περιγράφοντας μιαν αέναη επιστροφή στην πατρίδα, στις πρώτες εικόνες που μας καθορίζουν και στις βασικές αξίες που σηματοδοτούν την ύπαρξή μας και λαβώνονται από τα έργα των ανθρώπων. Ένα έργο που μιλάει για το «ταξίδι». Ένα ταξίδι σε αχαρτογράφητα νερά, με σηματωρό το νόστο και την αγάπη για τη ζωή. Ο σύγχρονος Οδυσσέας είναι ο καθένας και η καθεμιά από εμάς, που μέσα από τις αντιξοότητες των μεγάλων ανατροπών της εποχής μας, πασχίζει να χαράξει το δικό του δρόμο. Στην Οδύσσεια ο ηρωισμός δεν είναι εκείνος των πεδίων των μαχών, αλλά ο αγώνας για την επιβίωση και την προκοπή. Έχοντας μπει για καλά σε ένα ακόμα δύσκολο καλοκαίρι, καλούμαστε να ανταπεξέλθουμε στο σύνθετο περιβάλλον αντιμέτωποι με τις ανάγκες της καθημερινότητας. Δεδομένων των τεράστιων οικονομικών προβλημάτων που αντιμετωπίζουμε ως πολίτες αυτής της χώρας, οφείλουμε, πέρα από το να αναζητούμε λύσεις, να κάνουμε «στάσεις» για ανάσα. Οι διακοπές, ένα απαραίτητο είδος πολυτελείας, είναι κάτι που το δικαιούμαστε. Το φετινό καλοκαίρι μπορεί να αποτελέσει, ιδιαίτερα γι’ αυτούς που θα βρεθούν κοντά στον τόπο καταγωγής τους, ευκαιρία για αναστοχασμό. Ευκαιρία να ξαναπιάσουμε το νόστο των παιδικών μας αναμνήσεων, να ξανανταμώσουμε με παιδικούς φίλους και να βρεθούμε στα μέρη που αγαπήσαμε. Ξεφυλλίζοντας και διαβάζοντας κάποιο βιβλίο, να βρούμε τροφή για σκέψη ή τα βράδια μαζί με φίλους να απολαύσουμε αγαπημένες μελωδίες. Συχνά οι παρέες γεννούν επιθυμίες και σκέψεις. Οι πολλές ομορφιές της Δυτικής Αχαΐας προσφέρονται για ξεκούραση και μέσα από την απλότητα μπορούν να αποτελέσουν πηγή αισιοδοξίας. Πάνω απ’ όλα όμως, έχουμε ανάγκη να αναζητήσουμε εκείνο το συλλογικό εγώ που έχει λαβωθεί και λείπει σήμερα από τον τόπο μας. Το επόμενο τεύχος μας θα κυκλοφορήσει στις οθόνες του υπολογιστή σας στα τέλη Σεπτέμβρη. Μέχρι τότε ευχόμαστε μέσα από τη δική σας καλοκαιρινή περιπλάνηση, όποια και αν είναι αυτή, να φτάσετε στο δικό σας λιμάνι αισιόδοξοι, σοφότεροι και συλλογικότεροι. Από τη μεριά μας, πέρα από τις συνεργασίες που ξεκινάμε από αυτό το τεύχος με τοπικά μέσα ενημέρωσης, σχεδιάζουμε και μια σειρά δράσεων και εκδηλώσεων, για τις οποίες θα ενημερωθείτε το επόμενο διάστημα από το διαδίκτυο. Καλό καλοκαίρι * Ο Λεωνίδας Βούρδουλας είναι φοιτητής στη σχολή καλών τεχνών του ΑΠΘ και του αρέσει να δημιουργεί σε τοίχους. Αυτή την όμορφη δημιουργία μαζί με άλλες δικές του μπορείτε να τις δείτε στο προαύλιο του 2ου Δημοτικού σχολείου της Κάτω Αχαΐας.
3
Η Παιδική Θεατρική Σκηνή Αχαγιάς του Τάκη Καμπέρου ... Παιδική θεατρική σκηνή Αχαγιάς «Καταφύγιο» Καλοκαίρι 2016
Η παιδική θεατρική σκηνή Αχαγιάς «Καταφύγιο» είναι μία ανεξάρτητη παιδική θεατρική ομάδα που αποτελείται από παιδιά δημοτικών σχολείων της Αχαγιάς. Εμπνευστής και επικεφαλής αυτής της προσπάθειας εδώ και τρία χρόνια είναι ο Αχαγιώτης δάσκαλος του 3 ου Δημοτικού Σχολείου Αχαγιάς Τάκης Καμπέρος. Τα δύο προηγούμενα καλοκαίρια έχουν ανέβει περίπου δέκα παραστάσεις με μεγάλη επιτυχία και πολύ καλές κριτικές («Το μεγάλο μας τσίρκο» του Ιάκωβου Καμπανέλλη και οι «Εξουσιάζουσες» του Τάκη Καμπέρου). Το φετινό καλοκαίρι, η θεατρική ομάδα ανεβάζει τους «ΑΧΑΡΝΗΣ» του Αριστοφάνη. Παίχτηκαν ήδη τρεις παραστάσεις στην Αχαγιά και στον Άνω Αλισσό και ακολουθούν δύο ακόμα στα πλαίσια των πολιτιστικών δράσεων του Δήμου Δυτικής Αχαΐας «ΔΥΜΑΙΑ 2016» στη Λακκόπετρα (20/8) και στο Γενικό Λύκειο Κ. Αχαΐας (22/8). Λίγα λόγια για την υπόθεση
Κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού πολέμου ένας αγρότης από τον δήμο Αχαρνών της Αττικής, ο Δικαιόπολις, αγανακτισμένος από τον εγκλεισμό του στα τείχη της πόλης των Αθηνών και μακρια από το σπίτι και τα χωράφια του, αφού προσπαθεί μάταια να πείσει τα μέλη της εκκλησίας του δήμου για σύναψη ειρήνης με τους Σπαρτιάτες, αποφασίζει να συνάψει ατομική συνθήκη ειρήνης, αναθέτοντας αυτή την ευθύνη στον Αμφίθεο. Οι πολεμόχαροι όμως συντοπίτες του Αχαρνιώτες (χορός γερόντων) έχουν αντίθετη γνώμη... ΔΙΑΝΟΜΗ Δικαιόπολις: Αργύρης Παπαδόπουλος Αμφίθεος- χέλι: Άννα Καμπέρου Ευριπίδης- Οδόμαντας- άστεγος: Κώστας Σταθόπουλος Λάμαχος: Αριστοτέλης Γκουργιώτης Αφηγήτρια: Ιρένα Ντούπι Κήρυκας- υπηρέτης Ευριπίδη: Μαρία Σωτηροπούλου Νίκαρχος- πρόσφυγας-βουλευτής: Σταύρος Πήττας Α’ Κορυφαίος: Ανδρέας Πήττας Β’ Κορυφαίος: Βαγγέλης Πήττας Επικεφαλής αποστολής: Άννα Ζερδεβά Β’ Πρέσβης: Αμαλία Μαχαίρα Γ’ Πρέσβης- δούλος: Γεωργία Ανδρονοπούλου Θέωρος-προσφυγοπούλα: Παναγιώτα Ζαφειροπούλου Ψευδαρτάβας- γυναίκα Δικαιόπολη-νοσοκόμα: Βούλα Αλατζά Μεγαρίτης: Νικόλας Κανελλόπουλος Α’ Κόρη Μεγαρίτη: Γεωργία Αρετά Β’ Κόρη Μεγαρίτη: Δήμητρα Δημακοπούλου Βοιωτός-βουλευτής: Σωτήρης Βλάχος Συκοφάντης: Παναγιώτης Κανελλόπουλος Νύφη- κόρη Δικαιόπολη- προσφυγοπούλα: Χαρά Αποστολοπούλου Αγγελιοφόρος Λάμαχου: Ραφαέλλα Ανδριοπούλου Δούλος- προσφυγόπουλο: Γεωργία Σωτηροπούλου Χορός: Νικόλας Κανελλόπουλος Παναγιώτης Κανελλόπουλος Ντέρβις Ντούπι Ραφαέλλα Ανδριοπούλου Αμαλία Μαχαίρα Άννα Ζερδεβά Δήμητρα Δημακοπούλου Άννα Καμπέρου
Ελεύθερη απόδοση- σκηνοθεσία: Τάκης Καμπέρος Μουσική: Ανδρέας Κολοβός Γενική επιμέλεια- κοστούμια-μουσική και κινητική διδασκαλία: Βικτωρία Χριστοδουλοπούλου Χορογραφία: Ντίνα Κιάφα Σκηνικά: Τάκης Καμπέρος, Γρηγόρης Κανελλόπουλος Τεχνική επιμέλεια-ήχος- φωτισμοί: Τάκης Λαδάς Μακιγιάζ: Γεωργία Λιακοπούλου Υποβολή-αφίσα-βίντεο: Νίκος Καμπέρος Υπεύθυνος δημοσίων σχέσεων: Βαγγέλης Καραμπελιάς
4
I WANT MY MONEY BACK Η ιστορική διάσταση του BREXIT και το δημοκρατικό έλλειμμα μιας Ευρώπης των αγορών
Δημήτριος Στεμπίλης Δημοσιογράφος Ιστορικός
Η ιστορία του εγχειρήματος της ευρωπαϊκής ενοποίησης αναγνωρίζεται πολλές φορές ως ανιαρή. Όποιος καταπιάνεται με την έρευνα και τη συγγραφή της είναι αναγκασμένος να μελετήσει αλλά και να αποτυπώσει λεπτομέρειες διαπραγματεύσεων και γραφειοκρατικών διαδικασιών, που, αν μη τι άλλο, δεν εγείρουν το ενδιαφέρον του κοινού όπως συμβαίνει με άλλα ζητήματα. Ωστόσο, αν αναλογιστούμε είτε ως νεοέλληνες είτε ως ευρωπαίοι πολίτες ότι η καθημερινότητά μας και η ζωή μας συνολικά επηρεάζεται κυρίως από τις πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) τότε μάλλον αξίζει τον κόπο να γνωρίζουμε τι είναι επιτέλους αυτός ο σύγχρονος "Πύργος της Βαβέλ". Το δημοψήφισμα στο Ηνωμένο Βασίλειο και οι σχέσεις του "νησιού" με την ΕΕ καταδεικνύουν πολλά από τα συμπτώματα δυσλειτουργίας αλλά και παθογενειών του ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Παρόλο που στην περίπτωση της Βρετανίας μπορούμε να μιλήσουμε για μια εξ υπαρχής "ιδιαίτερη" σχέση, τα προβλήματα που ανακύπτουν εδράζονται στα ίδια τα θεμέλια της ΕΕ.
Απομονωτισμός και αρνήσεις
όσο και στο οικονομικό πεδίο. Οι παγκόσμιες ισορροπίες είχαν ήδη αλλάξει. Η είσοδος, το 1941, των ΗΠΑ και της Σοβιετικής Ένωσης στον πόλεμο στο πλευρό της Αγγλίας ήταν το προμήνυμα για τη νέα μεταπολεμική κατάσταση. Ο Ουίνστον Τσότρσιλ, ο μεγάλος νικητής του Χίτλερ, είχε κατανοήσει πλήρως ότι η χώρα του, η Βρετανία, και η Δυτική Ευρώπη γενικότερα όφειλε να ανασυντάξει τις δυνάμεις και να επαναπροσδιορίσει ειρηνικά το μέλλον της. Στις 19 Σεπτεμβρίου 1946 σε μια ιστορική ομιλία του στο Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης ο βρετανός συντηρητικός πολιτικός θα θέσει το ζήτημα της δημιουργίας των Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης.
Στα επόμενα χρόνια μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1950 θα υπάρξει σημαντική πρόοδος προς την κατεύθυνση της δημιουργίας διεθνών ή υπερεθνικών οργανισμών με βάση τις φιλελεύθερες χώρες. Το 1948 ιδρύεται ο Οργανισμός Ευρωπαϊκής Οικονομικής Συνεργασίας (ΟΕΟΣ) και το 1949 το Συμβούλιο της Ευρώπης. Η αρχή του Ψυχρού Πολέμου, της αντιπαλότητας δηλαδή ανάμεσα στις ΗΠΑ και την ΕΣΣΔ, καθώς και των κρατών που τάσσονταν στο πλευρό της κάθε ανερχόμενης υπερδύναμης, θα κάνουν ακόμη πιο επιτακτική την ανάγκη διαφύλαξης της ειρήνης μέσω της συνεννόησης και της ασφάλειας. Η ίδρυση του ΝΑΤΟ το 1949 είναι η πιο "επιθετική" προσπάθεια σε αυτό το πλαίσιο. Και είναι αυτό το χρονικό σημείο που για τη Βρετανία θα αρχίσει να βαρύνει περισσότερο η "ειδική" σχέση της με τις ΗΠΑ παρά η σύγκλιση προς ένα κοινό ευρωπαϊκό μέλλον. Το 1951 ο Τσόρτσιλ, που πέντε χρόνια πριν είχε μιλήσει για ομοσπονδιακή Ευρώπη, θα διατυπώσει ειρωνικά σχόλια για τη δημιουργία ευρωπαϊκού στρατού και της Ευρωπαϊκής Αμυντικής Κοινότητας λέγοντας σκωπτικά ότι θα στερούνταν ακόμη και της κοινής γλώσσας για να δίνονται διαταγές!
Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 τα
Την επαύριο του Β' Παγκόσμιου Πολέμου η Ευρώπη ξύπνησε βαριά τραυματισμένη τόσο από τις ανθρώπινες απώλειες, που ήταν οι μεγαλύτερες στην ιστορία της ανθρωπότητας
πράγματα για τη βρετανική οικονομία δεν είναι ευνοϊκά σε αντίθεση με τις οικονομίες της δυτικής ηπειρωτικής Ευρώπης που βρίσκονται σε πλήρη ανάπτυξη. Οι Βρετανοί θα παρακολουθήσουν με ενδιαφέρον, αλλά από μακριά, τη δημιουργία της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα (ΕΚΑΧ), το πρώτο "πείραμα" για τη δημιουργία της σημερινής ΕΕ. Το 1957 δεν θα υπογράψουν μαζί με τους Έξι τη συνθήκη της Ρώμης για την ίδρυση των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, ενώ παράλληλα θα συμμετέχουν στη δημιουργία της Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελεύθερων Συναλλαγών (Ε.Ζ.Ε.Σ.). Ένας από τους αρχιτέκτονες της ενωμένης Ευρώπης, ο Ζαν
Μονέ, θα δηλώσει: "Ποτέ δεν κατάλαβα γιατί οι Βρετανοί δεν ακολούθησαν. Φτάνω να συμπεράνω ότι αυτό πρέπει να ήταν το τίμημα της νίκης - η φαντασίωση ότι θα μπορούσε να διατηρηθεί αυτό που υπήρχε, χωρίς καμιά αλλαγή". Ο έγκριτος βρετανός ιστορικός Άλαν Μίλγουορντ, που έχει ασχοληθεί με την ιστορία της ευρωπαϊκής οικοδόμησης, απαντώντας στο ερώτημα "γιατί το Ηνωμένο Βασίλειο, παρά τις πολιτικές ομοιότητες με την υπόλοιπη δυτική Ευρώπη, συμμετείχε τόσο λίγο σε αυτή την ιστορική διαδικασία" την περίοδο 1950-1955, έδωσε μια ενδιαφέρουσα ερμηνεία. Μέσα από μια διεξοδική και πλουραλιστική μελέτη του αρχειακού υλικού, υποστηρίζει ότι η βρετανική εξωτερική εμπορική πολιτική ήταν σε μεγάλο βαθμό πολύ διαφορετική από αυτή των ευρωπαίων εταίρων της. Τη στιγμή που οι τελευταίοι έδιναν έμφαση στην ανάπτυξη των εμπορικών οικονομικών πολιτικών, η Βρετανία επεδίωκε την επίτευξη ενός αντιδραστικού οικονομικού στόχου: την αποκατάσταση της παλιάς δόξας της λίρας-στερλίνας σαν διεθνές νόμισμα, μέσω της μετατρεψιμότητας λίρας-δολαρίου. "Η λίρα-στερλίνα, που κάποτε ήταν πολύτιμη όσο και ο χρυσός, θα είναι ενδεχομένως τώρα τόσο σημαντική όσο και το δολάριο".
Το 1961 ο συντηρητικός πρωθυπουργός Χάρολντ Μακμίλαν θα είναι αυτός που θα ξεκινήσει τις διαπραγματεύσεις για ένταξη. Βασική αιτία είναι ότι ο βρετανός ένοικος του νούμερου 1ο της Ντάουνινγκ Στριτ κατανοεί ότι η χώρα του έχει μείνει πίσω, ενώ από την άλλη πλευρά της Μάγχης, η Γαλλία και η Γερμανία έχουν ανακάμψει από την καταστροφή του Β' Παγκόσμιου Πολέμου. Η Βρετανία θα συναντήσει όμως μπροστά της το εμπόδιο που λέγεται Ντε Γκολ. Ο Γάλλος πρόεδρος κατηγορούσε τη Γηραιά Αλβιώνα για μια "εκ θεμελίων εχθρότητα" απέναντι στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Το 1963 ο Ντε Γκολ θα ασκήσει βέτο. Μία στάση που εξηγείται για δύο βασικούς λόγους. Πρώτον ο Ντε Γκολ θεωρούσε τη Βρετανία "δούρειο ίππο" των ΗΠΑ στην ΕΟΚ και δεύτερον κατά τις διαπραγματεύσεις το Ηνωμένο Βασίλειο αμφισβητούσε τους κανόνες της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ), κάτι που σε καμιά περίπτωση δεν μπορούσε να αποδεχθεί ο Ντε Γκολ. Το 1967 και ενώ η ΕΟΚ θα έχει περάσει την κρίση της "άδειας καρέκλας", θα αρνηθεί για δεύτερη την πρόταση ένταξης του Ηνωμένου Βασιλείου. Όλα θα αλλάξουν όταν ο Ντε Γκολ δεν θα είναι πια πρωθυπουργός.
Η δυσχερής συμβίωση Το 1970 τον εργατικό Χάρολντ Γουίλσον θα διαδεχθεί στην πρωθυπουργία ο συντηρητικός Έντουαρντ Χιθ. Οι διαπραγματεύσεις που 5
ξεκίνησαν θα είναι δύσκολες. Ωστόσο, για την αποφυγή ενός νέου ναυαγίου οι Βρετανοί θα αποδεχθούν τρεις βασικές αρχές: το ευρωπαϊκό κεκτημένο, τη Συμφωνία της Χάγης, που άνοιγε το δρόμο για μια οικονομική και νομισματική ένωση και ότι τα μεταβατικά μέτρα δεν θα άλλαζαν τις υπάρχουσες συνθήκες. Τα δύσκολα σημεία αφορούσαν και πάλι στην ΚΑΠ, καθώς επίσης και στη βρετανική συνεισφορά στον κοινοτικό προϋπολογισμό και τις εξαγωγές ζάχαρης προς την προνομιακή για τους Βρετανούς αγορά της Κοινοπολιτείας. Η συνθήκη ένταξης του Ηνωμένου Βασιλείου, της Ιρλανδίας και της Δανίας υπογράφηκε στις 22 Ιανουαρίου 1972 και τέθηκε σε ισχύ το 1973.
Η ένταξη, ωστόσο, δεν ήταν ανέφελη για το εσωτερικό πολιτικό σκηνικό. Οι εργατικοί και ο Χάρολντ Γουίλσον εξέφραζαν την αντίθεσή τους στην ένταξη. Όταν ανέλαβε την πρωθυπουργία, το 1974, ανακοίνωσε ότι θα προσπαθήσει να επαναδιαπραγμετευτεί μια πιο ικανοποιητική συμφωνία που θα την έθετε στην κρίση του λαού με δημοψήφισμα. Στους κόλπους των εργατικών οι απόψεις διίσταντο και ο Γουίλσον επέτρεψε στους υπουργούς του να τοποθετηθούν δημόσια σύμφωνα με τις προσωπικές τους πεποιθήσεις. Το δημοψήφισμα πραγματοποιήθηκε τον Ιούνιο του 1975 και το αποτέλεσμα ήταν συντριπτικό υπέρ της ΕΟΚ με 67%.
μεγάλη οικονομική συμμετοχή τους. Η Μάργκαρετ Θάτσερ θα βοηθήσει τον Ντελόρ στο δρόμο προς το Μάαστριχτ, το 1988 όμως στην ιστορική ομιλία της στη βελγική πόλη Μπριζ, θα μιλήσει για την κυριαρχία του υπερκράτους των Βρυξελλών, φράση που θα γίνει σημαία των απανταχού ευρωσκεπτικιστών.
Ο διάδοχος της Θάτσερ Τζον Μέιτζορ, θα ακολουθήσει ουσιαστικά την ιδεολογική γραμμή της προκατόχου του και θα κρατήσει εκτός της κοινής νομισματικής πολιτικής το Ηνωμένο Βασίλειο και των κοινωνικών ρυθμίσεων, οδηγώντας με το λεγόμενο optout στον βρετανικό απομονωτισμό. . Τις τελευταίες δύο δεκαετίες δεν είναι εργατικοί που θα βρίσκονταν διχασμένοι στο θέμα της Ευρώπης, αλλά οι συντηρητικοί. Η πρωθυπουργία Μπλερ θα βελτιώσει κατά πολύ τις σχέσεις με την ΕΕ, ωστόσο. η συζήτηση για είσοδο στο κοινό νόμισμα δεν θα ευδοκιμήσει και ο διάδοχός του Γκόρντον Μπράουν θα παραπέμψει το ζήτημα στις καλένδες.
Φάρατζ, είναι δείγματα της απήχησης που έχει στο "νησί" ο αντιευρωπαϊκός λόγος. Το προσφυγικό-μεταναστευτικό ζήτημα και ο φόβος για το μέλλον της "αυτοκρατορίας" θα δημιουργήσουν το πρόσφορο έδαφος για τη διόγκωση του αντιευρωπαϊσμού. Σημαντικό ρόλο στην άνοδο του ευρωσκεπτικισμού έχουν διαδραματίσει και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, ειδικά αυτά του ομίλου Μέρντοχ.
Η "ασθένεια" είναι μεταδοτική και θα μεταφερθεί πολύ γρήγορα και στην υπόλοιπη Ευρώπη.
Τα αίτια που ξεχνάμε να συζητήσουμε Κλείνοντας αυτή την ιστορική αναδρομή μας στη σχέση Ηνωμένου Βασιλείου και ΕΕ και γνωρίζοντας το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος -το άρθρο πλην κάποιων μικρών προσθηκών είχε γραφτεί πριν από το δημοψήφισμα της 23ης Ιουνίου- και προσπαθώντας να φωτίσουμε τα αίτια αξίζει να αναφερθούμε και στις ευθύνες των ευρωπαϊκών και βρετανικών ελίτ. Ο αναθεματισμός των απαίδευτων και αμόρφωτων Βρετανών που ψήφισαν το "Leave" αποτελεί από μόνος του μια ύβρι για την ευρωπαϊκή δημοκρατία. Κατηγορούμε τους πολίτες για την επιλογή τους προβάλλοντας μορφωτικά και πολιτισμικά επιχειρήματα αλλά καθόλου πολιτικά.
Κάθε φορά που κάποιος τολμά να κάνει
Ο ευρωσκεπτικισμός Οι πολιτικοί επιστήμονες , επιτηδευμένα ή
Το 1979 είναι μια από τις πιο σημαντικές χρονιές για τη σχέση του Ηνωμένου Βασιλείου με την ΕΟΚ, γιατί πρωθυπουργός στο "νησί" αναλαμβάνει η Μάργκαρετ Θάτσερ. Η δεκαετία του 1970 ήταν μια σκληρή οικονομικά περίοδος για όλες τις χώρες της Δυτικής Ευρώπης, κυρίως λόγω της πετρελαϊκής κρίσης αλλά και λόγω των δαπανηρών εξοπλιστικών προγραμμάτων που επέβαλε ο ανταγωνισμός στο πλαίσιο του Ψυχρού Πολέμου. Τον Σεπτέμβριο του 1979 η "σιδηρά κυρία" θα εκστομίσει την ιστορική φράση "θέλω τα λεφτά μου πίσω" (I want my money back), αντιδρώντας στον τρόπο λειτουργίας του διορθωτκού μηχανισμού που είχε δημιουργηθεί για τη βρετανική οικονομική συνεισφορά στον κοινοτικό προϋπολογισμό. Οι Βρετανοί θα πετύχουν πέντε χρόνια αργότερα τη λεγόμενη "έκπτωση", έτσι ώστε να νιώθουν ότι όχι μόνο προσφέρουν αλλά και κερδίζουν από τη 6
ανεπιτήδευτα ταυτίζουν τις περισσότερες φορές τη μητρόπολη του ευρωσκεπτικισμού με το Ηνωμένο Βασίλειο λόγω της ιστορικής πορείας στην οποία αναφερθήκαμε, αλλά και λόγω των δυναμικών τάσεων που αναπτύσσονται στο εσωτερικό των παραδοσιακών κομμάτων στη Βρετανία. Πρώτα ήταν οι εργατικοί και τώρα, κυρίως, οι συντηρητικοί που χωρίστηκαν σε δύο στρατόπεδα με υψηλές εκπροσωπήσεις, όπως αυτή του πρώην δήμαρχου του Λονδίνου και βουλευτή των Συντηρητικών Μπόρις Τζόνσον, που τάχθηκε με το "Leave", δηλαδή με την αποχώρηση.
Το ανησυχητικό όμως είναι ότι προέκυψαν και άλλες εκπροσωπήσεις που ξεφεύγουν από το κλασικό αστικό βρετανικό πολιτικό σύστημα. Η εμφάνιση και η εδραίωση του ευρωσκεπτικιστή ακροδεξιού Νάιτζελ Φάρατζ και του κόμματός του UKIP (Κόμμα της Ανεξαρτησίας) στην αγγλική πολιτική σκηνή και η απόκτηση βήματος μέσω του Ευρωκοινοβουλίου όπου εκλέχθηκε ο
κριτική στην ΕΕ θεωρείται ευρωσκεπτικιστής. Οι ευρωπαϊκές ελίτ αποφεύγουν να απαντήσουν στο πιο σημαντικό ερώτημα: Πώς θα επιτευχθεί η πολιτική ενοποίηση ή η "περισσότερη Ευρώπη", όπως συνηθίσουμε να λέμε, όταν οι αποφάσεις στηρίζονται σε μια λειτουργία που χαρακτηρίζεται από έλλειμμα δημοκρατίας;
Κάθε φορά επίσης που τολμά να μιλήσει κάποιος για περισσότερη κοινωνική Ευρώπη και για ταξικές πολιτικές αντιμετωπίζεται ως πράκτορας της KGB που δεν καταλαβαίνει ότι η Ευρώπη πρέπει να γίνει πιο ανταγωνιστική!
Οι ευρωπαϊκές ελίτ, οικονομικές και πολιτικές, "ζυγίστηκαν" και βρέθηκαν "λιποβαρείς". Σε αυτές ανήκει και ο Ντέιβιντ Κάμερον που έπαιξε στα ζάρια το μέλλον της τη χώρα του εξυπηρετώντας τα προσωπικά πολιτικά συμφέροντά του. Αυτό που μας διδάσκει το αποτέλεσμα του βρετανικού δημοψηφίσματος, έστω κι αν φανεί πρόωρο να ειπωθεί, είναι ότι οι λαοί ζητούν μεγαλύτερη συμμετοχή. Αν το ερμηνεύσουμε ανάποδα θα έχουμε διαπράξει ένα ακόμη ιστορικό λάθος, που θα οξύνει το πρόβλημα. Οι εθνικοί εγωισμοί περιμένουν στη γωνία για να βγάλουν τις λόγχες τους...
Η Ευρωπαϊκή ενοποίηση των «πάνω» και των «κάτω» κόσμου του 21ου αιώνα. Στην άλλη μεριά του ατλαντικού το αμερικάνικο όνειρο εύρισκε συνέχεια ως προς τα οικονομικά του χαρακτηριστικά σε μια παγκοσμιοποιημένη οικονομία.
Η ολοκλήρωση αυτή στην οικοδόμησή της
Παναγιώτης Κουνάβης
Οι σκέψεις αυτές γράφονται λίγες ημέρες
περιέχει και τη δημιουργία μηχανισμών πολύπλοκων, που σιγά σιγά έχτισαν την εικόνα της σημερινής ΕΕ. Μία εικόνα που λειτούργησε υπέρ της ανόδου του καταναλωτισμού και των χρηματοπιστωτικών αγορών. Παιδιά αυτής της εξέλιξης ήταν και η
στο όνομα της ανταγωνιστικότητας και των ιδιωτικοποιήσεων, λυδία λίθο του νεοφιλελευθερισμού, σφράγισαν την κατεύθυνση της ενοποίησης αυτής.
Αυτό που δοκιμάστηκε με την πολιτική Ρέιγκαν και Θάτσερ σε ΗΠΑ και Μ. Βρετανία, αφού είχε μπει στο δοκιμαστικό σωλήνα της Χιλής του Πινοσέτ, θα εύρισκε σάρκα και οστά και στην ΕΕ λίγα χρόνια αργότερα. Η εφαρμογή των πολιτικών αυτών απαιτούσε αντίστοιχους μηχανισμούς, όπως ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας, το
μετά από το αποτέλεσμα στο Βρετανικό δημοψήφισμα, όπου οι Βρετανοί πολίτες ψήφισαν υπέρ του ΒRΕΧΙΤ από την ΕΕ. Για το πώς ψήφισαν οι Βρετανοί έχουν γραφτεί και θα γραφτούν πάρα πολλά. Αν κάτι έχει αξία σύμφωνα με τη γνώμη μου είναι κατά πόσο και με ποιόν τρόπο θα υλοποιηθεί η εντολή των Βρετανών. Σύμφωνα με το άρθρο 50 της Συνθήκης της Λισαβόνας, οι διαπραγματεύσεις μπορούν να διαρκέσουν μέχρι και 2 χρόνια ή και περισσότερο. Είναι η πρώτη φορά, που σε ένα κράτος-μέλος της ΕΕ, οι ψηφοφόροι του ζητούν την αποχώρησή του από αυτήν. Το γεγονός αυτό από μόνο του γεννά διεργασίες και εξελίξεις που η ακολουθία τους αποκτά πρωτόγνωρα χαρακτηριστικά.
Ευρωπαϊκή ολοκλήρωση των αγορών Η ιδέα της Ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης απέκτησε τη σημερινή μορφή της μετά από την υπογραφή της συνθήκης του Μάαστριχτ, που υπεγράφη το 1992 και τέθηκε σε εφαρμογή το 1993. Ξεπρόβαλε μετά από την κατάρρευση των πρώην χωρών του "υπαρκτού" σοσιαλισμού, σαν το όνειρο που μπορούσε να ανταποκριθεί καλύτερα στις προκλήσεις του παγκοσμιοποιούμενου
δημιουργία της Ευρωζώνης και η διεύρυνση της ΕΕ. Αυτό συνέβαινε με υποταγή της πολιτικής στις απαιτήσεις των αγορών. Η αναίρεση του κοινωνικού κράτους, μεταπολεμική κατάκτηση των εργαζομένων, μαζί με τις αλλαγές των εργασιακών σχέσεων
Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, που μαζί με την ΕΚΤ έβαλαν στο περιθώριο το Ευρωκοινοβούλιο, ένα θεσμό που ήταν ήδη υποβαθμισμένος από την ίδρυσή του. Αλλά ακόμα και οι περιβόητες Σύνοδοι Κορυφής των αρχηγών κρατών έγιναν όργανα επικύρωσης αποφάσεων των «θεσμών». Οι «θεσμοί» αυτοί θεοποίησαν τους οικονομικούς δείκτες και τους οίκους αξιολόγησης και στόχο είχαν τα ταμπλό των χρηματιστηρίων. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα απέκτησε τεράστια ισχύ και η άσκηση εθνικών πολιτικών πέρασε σε υποταγή και καθοδήγηση των προθέσεών της. Η κυβέρνηση σε κάθε κράτος έγινε οργανωτής αυτής της διαδικασίας.
Ένα Γερμανικό όνειρο Την περίοδο της αύξησης της καταναλωτικής πίστης και της ευφορίας του πλαστικού χρήματος είναι γεγονός πως οικοδομήθηκαν ιδεολογήματα στη συνείδηση των ευρωπαίων εργαζομένων, που έφεραν σε δεύτερη μοίρα τα δημοκρατικά δικαιώματα, το συνδικαλισμό, την αναζήτηση άσκησης ελέγχου των
7
επιτήρηση, περισσότερη λιτότητα, γεννά ανεργία και κοινωνική καταστροφή ιδιαίτερα της μεσαίας τάξης. Μια πραγματική επανίδρυση της Ευρώπης προϋποθέτει το σπάσιμο του παραπάνω δόγματος και ρήξη με το θεσμικό μηχανισμό της ΕΕ.
Το Δημοψήφισμα των Βρετανών είχε ταξικά
εξουσιών και της συμμετοχής στα κέντρα λήψης αποφάσεων. Δεν αναπτύχθηκε ένα αντίπαλο ιδεολογικό δέος από τα αριστερά και εργατικά Ευρωπαϊκά κόμματα, που θα είχε στο επίκεντρο τον άνθρωπο, την προστασία της φύσης και τη δημοκρατία και το οποίο θα απαντούσε στις απαιτήσεις των καιρών. Η κρίση του 2008 επιτάχυνε τις διαδικασίες οικοδόμησης των θεσμών και της συνοχής τους, ενώ η μετατροπή της σε κρίση χρέους γέννησε μνημόνια και αυστηρή επιτήρηση, ιδιαίτερα στις χώρες του νότου, με την ταυτόχρονη άφιξη του ΔΝΤ στην επιτήρηση των μνημονίων. Η ανάδειξη του γερμανικού οικονομικού πόλου σε κατεξοχήν κύριο εκφραστή της πορείας των τελευταίων χρόνων της ΕΕ, η οποία ξεκίνησε με τη γερμανική ενοποίηση της τότε Δυτικής και Ανατολικής Γερμανίας, τη διεύρυνση της ΕΕ με τη συμμετοχή χωρών της πρώην Γιουγκοσλαβίας και ταυτίστηκε με την εφαρμογή πολιτικών των μηδενικών ελλειμμάτων, είχε ως αποτέλεσμα την
8
ενίσχυση των γερμανικών οικονομικών συμφερόντων και κατέστησε τη χώρα αυτή ηγεμόνα της Ευρωπαϊκής πολιτικής.
Οι λαοί, το μέλλον τους και η δική τους ενοποίηση σε ένα νέο ιστορικό κύκλο
Με αφορμή το πρόσφατο Βρετανικό δημοψήφισμα, πρέπει εδώ να ξεκαθαρίσουμε αυτό που πολλοί και στη χώρα μας συνειδητά ή ασυνείδητα ξεχνούν. GREXIT σημαίνει ότι η Ελλάδα θα εγκαταλείψει την ευρωζώνη, θα εκδώσει το δικό της νόμισμα και θα το υποτιμήσει προκειμένου να τονώσει τις εξαγωγές της. Η Μ. Βρετανία δεν είναι καν μέλος της ζώνης του ευρώ κι έτσι οι Βρετανοί με το BREXIT θα αποχωρήσουν μόνο από ορισμένες ευρωπαϊκές συνθήκες. Ο πραγματικός κίνδυνος για την Ευρωπαϊκή Ένωση δεν προέρχεται από την άλλη πλευρά της Μάγχης, προέρχεται από την ίδια τη φύση της και την αρχιτεκτονική της. Το δόγμα περισσότερη πειθαρχία, πιο σκληρή
χαρακτηριστικά σχετικά με την επιλογή των ψηφοφόρων, οι οποίοι αψήφησαν ένα σκηνικό φόβου αντίστοιχο με εκείνο που στήθηκε στη χώρα μας τον περασμένο Ιούλη και επέλεξαν η χώρα τους να έχει τον πρώτο λόγο στο μέλλον τους. Η επιλογή αυτή έγινε απούσας της Αριστεράς και με την πλειοψηφία των στελεχών του Εργατικού Κόμματος ενάντια στην επιλογή του ΒREXIT. Την καθοδήγηση και τα ιδεολογικά σκήπτρα τα είχαν συντηρητικοί κύκλοι. Την ίδια στιγμή, λίγα ναυτικά μίλια απέναντι, η Γαλλία συγκλονίζεται από παρατεταμένες, ογκώδεις διαδηλώσεις των εργαζομένων, οι οποίοι αντιστέκονται στην εργασιακή μεταρρύθμιση. Οι τριγμοί αυτοί είναι οι οδύνες ενός τοκετού και η αντιφατικότητά τους δείχνει ότι μπαίνουμε σε μια περίοδο, όπου τα συνεχή πολιτικά επεισόδια θα αμφισβητούν την ίδια την υπόσταση της Ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Η εποχή αυτή θα κλείσει με τρόπο που η Ευρώπη των «πάνω» δεν θα διστάσει να γίνει ξανά η σκοτεινή ήπειρος, ή όταν η φωνή των «κάτω» θα διεκδικήσει τη ζωή που τους ανήκει. Μια άλλη ενοποίηση ξεπροβάλλει, η οποία όμως θα έχει ως βασικό συστατικό της την ανάταξη της χαμένης εθνικής κυριαρχίας. Το ζητούμενο είναι η δημιουργία πολιτικών υποκειμένων τέτοιων, που θα επιβάλλουν την ενοποίηση αυτή στη νέα εποχή προς όφελος των πολλών, φράζοντας το δρόμο σε εθνικιστικά και ξενοφοβικά μορφώματα, τα οποία θα θελήσουν να καρπωθούν τη λαϊκή οργή.
ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ... ΝΑ ΜΙΣΕΙΣ ΚΑΤΙ ΠΟΥ ΤΥΧΑΙΑ ΔΕΝ ΕΙΣΑΙ
Ζωή Καραβότα Εκπαιδευτικός Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης
γεγονότα, ακόμα πιο μεγάλα, ήρθαν στην επιφάνεια. Ένας φοιτητής στα Γιάννενα γίνεται αυτόχειρας, γιατί δεν ήταν τόσο «άνδρας» όσο τον ήθελαν, πρόσφυγες ως παιδιά ενός άλλου θεού δεν έχουν θέση στο δικό μας κόσμο, κύματα βίας σε αλλοδαπούς και ομοφυλόφιλους, η καλή μας η Ευρώπη να κρατά καλά τα σύνορά της όταν την ίδια στιγμή οι πολιτικές της την χτυπούν θανάσιμα μέσα στις πιο μεγάλες πόλεις της. Φτάσαμε κάπως έτσι στο σήμερα... Το μεγάλο μακελειό στο Ορλάντο της Αμερικής, μια πολύνεκρη επίθεση σε μπαρ, όπου σύχναζαν ομοφυλόφιλα άτομα, ήταν το τελευταίο που κατάφερα να ακούσω.
Κάτι μέσα μου με έπνιγε, δεν άντεχα άλλο Εδώ και καιρό παρακολουθώ αυτό το φαινόμενο με τα πολλά ονόματα: ρατσισμός, ξενοφοβία, προκατάληψη, ομοφοβία, εθνικός φανατισμός. Αρχικά μου έκλεισε το μάτι όταν το είδα να φωλιάζει μέσα στις αθώες παιδικές ψυχές, στα σχολεία και στις πλατείες. Πειράγματα, κρυφές κουβέντες, επιλεκτικές παρέες, σκληρά σχόλια κι ακόμα χτυπήματα και χειρονομίες. Ύστερα με ξύπνησε από τον ύπνο της καθημερινότητας μου, όταν με μια πιο προσεκτική ματιά το είδα να τριγυρνά στο κοινωνικό μου περιβάλλον, στις παρέες και στη γειτονιά μου. Και τότε ξεπρόβαλαν τα πρώτα μορφώματα. Ομάδες, πολιτικές και μη, με σαφείς θέσεις, ιδέες και στόχους. Έβλεπα πια τα φυλλάδια τους στους δρόμους, τα νοικιασμένα κτήρια με τις μεγάλες επιγραφές, τους άκουγα κάθε μέρα στις ειδήσεις. Απροκάλυπτες πράξεις ρατσισμού και ωμής βιαιότητας, στυγνές και απάνθρωπες, κουκουλωμένες με έναν διάφανο μανδύα της προάσπισης του δίκαιου και της υπέροχης πατρίδας μας. Και η ιστορία αυτή συνεχίστηκε. Αυτή τη φορά απέκτησε όνομα και ταυτότητα. Δεν κρύβονταν πίσω από ψιθύρους και ταμπέλες, ήταν παντού γύρω μας. «Μα τι γίνεται πια σε αυτόν τον κόσμο; Γιατί τόσο μίσος;» αναρωτιόμουν καθώς όλα αυτά τα γεγονότα κυλούσαν από μπροστά μου.
αυτή την παράνοια, την ακαταλόγιστη συμπεριφορά των ανθρώπων! Ήθελα να βγω και να φωνάξω, να πω όλα όσα δεν είχα μέχρι χθες το θάρρος να πω, να γίνω ένα με τον αλλόθρησκο, το μετανάστη, τον gay. Να τους δώσω το χέρι μου και ένα χαμόγελο και να τους πω ότι δεν είναι μόνοι. Και τότε κατάλαβα πως ΟΝΤΩΣ δεν είναι μόνοι. Είναι πολλοί ακόμα σε αυτόν τον κόσμο που νοιάζονται, πολλοί, επίσης, που αγωνιούν κι ακόμα περισσότεροι που θέλουν να φωνάξουν.
Γιατί, λοιπόν, σιωπούμε; Γιατί δεν γινόμαστε όλοι μια γροθιά, μια φωνή, μια αγκαλιά; Κανείς δεν γεννήθηκε με μίσος. Δεν γεννιέσαι με αυτό, το μαθαίνεις, το διδάσκεσαι, το βιώνεις. Εκεί θα πρέπει να στρέψουμε το ενδιαφέρον μας. Να μάθουμε τα παιδιά μας να είναι παιδιά, να μάθουμε τον άνθρωπο να είναι άνθρωπος. Πάνω απ’ όλα να μην
φοβόμαστε να μιλήσουμε. Και πριν γίνουμε ο μεγάλος αντίποδας όλων αυτών και δημιουργήσουμε μια αέναη κόντρα, να μάθουμε να κατανοούμε. Γιατί πίσω από μια ρατσιστική συμπεριφορά σχεδόν πάντα κρύβεται μια προβληματική προσωπικότητα, μια δραματική ιστορία, μια προβληματική κατάσταση και ίσως ένα καλά στρωμένο πολιτικό σχέδιο. Μιλήστε τελικά συνάνθρωποι και μην φοβάστε! Αυτός ο κόσμος φτιάχτηκε για τον άνθρωπο και ανήκει στον ΑΝΘΡΩΠΟ!
Ήταν θυμάμαι εκείνη την περίοδο που ο προβληματισμός μου για το φαινόμενο, η ενόχλησή μου, μεταμορφώθηκε σε θυμό, αγωνία, απελπισία και βαθιά θλίψη για το ανθρώπινο γένος. Άρχισα να θυμώνω και ίσως μίσησα κατά βάθος όλους αυτούς που γύρω μου ενθάρρυναν -με μεγάλη άγνοια της βαρύτητας των λόγων τους θεωρώ- τέτοιες συμπεριφορές. Πριν ακόμα καλά καλά καταλάβω πόσο μεγάλη επίδραση είχαν στον ψυχισμό μου αυτά τα τεκταινόμενα, που είχαν ως αποτέλεσμα να με κάνουν να νιώθω αυτά τα κατώτερα συναισθήματα, άλλα 9
ΕΠΙΣΚΕΨΙΜΟΙ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ ΔΗΜΟΥ ΔΥΤΙΚΗΣ ΑΧΑΪΑΣ ΙII. Το Τείχος των Δυμαίων
Νίκη Ράλλη – Ιωάννης Μόσχος Αρχαιολόγοι
Από τις πλέον σημαντικές αρχαίες εγκαταστάσεις στην ευρύτερη περιοχή της Δυτικής Ελλάδας, το Τείχος των Δυμαίων χρησιμοποιήθηκε διαχρονικά ως τόπος κατοίκησης και άμυνας από τα προϊστορικά χρόνια μέχρι και το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Με αυτή την ονομασία αναφέρεται από τον Πολύβιο (4,83), ταυτίζεται δε με ασφάλεια με το Κάστρο της Καλογριάς, όπως επίσης ονομάζεται από το ερειπωμένο μοναστήρι του 16ου αι. στη γλώσσα του Αράξου. Καταλαμβάνει τη νοτιότερη κορυφή της λοφοσειράς των Μαύρων Βουνών, δίπλα ακριβώς από τη μεγάλη λιμνοθάλασσα και νοτίως του ακρωτηρίου του Αράξου (Κάβο Πάπας).
Έως τα τέλη του 13ου αι. π.Χ. η θέση ήταν ατείχιστη αλλά σχετικά προστατευμένη από τη δυσπρόσιτη και απόκρημνη πλαγιά προς την πλευρά της θάλασσας. Η κυκλώπεια οχύρωση κατασκευάστηκε αυτήν την περίοδο και αποτελεί ένα τεράστιο έργο των τελευταίων ανακτορικών χρόνων της μυκηναϊκής περιόδου, είναι δε μοναδική στην κεντρική δυτική Ελλάδα.
Η παλαιότερη κατοίκηση του χώρου ανάγεται στην Ύστερη Νεολιθική περίοδο (4η χιλιετία π.Χ.), αν και έως τώρα δεν έχουν εντοπιστεί οικιστικά κατάλοιπα της πρωιμότερης στη δυτική Αχαΐα υπαίθριας αυτής προϊστορικής εγκατάστασης, ούτε, επίσης, καθαρό νεολιθικό στρώμα και η κεραμική είναι διάσπαρτη σε μεταγενέστερα στρώματα. Ιδιαίτερα εκτεταμένος ήταν ο Πρωτοελλαδικός οικισμός, που ήκμασε μεταξύ των χρόνων 2.700/2.500 έως 2.300 π.Χ. περίπου, έχοντας τη μορφή ενός πρώιμα αστικοποιημένου κέντρου. Εκτός από το κορυφαίο πλάτωμα, οι οικίες κατέλαβαν και τη βορειοανατολική πλαγιά του λόφου, περιοχή που βρέθηκε αργότερα έξω από τη μεταγενέστερη κυκλώπεια οχύρωση. 10
Πρόσφατες έρευνες έξω από το τείχος, έφεραν στο φως θεμέλια οικιών, ορθογώνιας κάτοψης, που περιελάμβαναν δύο χώρους, ενώ στη βόρεια γωνία της οχύρωσης το κυκλώπειο τείχος είναι θεμελιωμένο ακριβώς επάνω στα ερείπια Πρωτοελλαδικών οικιών. Από τη Μεσοελλαδική περίοδο (2.000– 1.700/1.680 π.Χ.) δεν κατέστη δυνατή η ταύτιση θεμελίων οικιών κατά τις παλαιότερες ανασκαφές. Η κεραμική, η οποία προέρχεται από διαταραγμένα στρώματα, είναι μεν αντιπροσωπευτική όλων των φάσεων της περιόδου, αλλά δεν είμαστε σε θέση να υποθέσουμε αδιάκοπη κατοίκηση του λόφου. Η σημαντικότερη προϊστορική εγκατάσταση ανήκει στη μυκηναϊκή περίοδο. Από την πρώιμη φάση της δεν υπάρχουν έως τώρα γνωστά στοιχεία και η κατοίκηση/ χρήση φαίνεται πως ξεκινά με βεβαιότητα στo τέλος του 15ου αι. π.Χ. Ύστερα από δύο αιώνες το κορυφαίο πλάτωμα του λόφου περιβάλλεται από κυκλώπεια οχύρωση, πλην της νοτιοδυτικής μακράς πλευράς, που λόγω της προσφερόμενης φυσικής οχύρωσης δεν κρίθηκε απαραίτητη η έως εδώ επέκταση του εξαντλητικού αυτού έργου. Επιπλέον, η ίδια πλευρά προστατευόταν στην αρχαιότητα από τη θάλασσα, η οποία έχει πλέον αποσυρθεί παραχωρώντας τη θέση της στην ελώδη λιμνοθάλασσα του Κοτυχίου.
Η μακρά τειχισμένη βορειοανατολική πλευρά έχει μήκος περίπου 190μ. και σχηματίζει κυματοειδή εσοχή κατά το μέσον,
ακολουθώντας το φρύδι του πλατώματος. Διατηρείται σε άριστη κατάσταση, με το πάχος να κυμαίνεται από 4,90μ. έως 5,20μ., ενώ το σωζόμενο ύψος δεν είναι πουθενά μικρότερο από 8μ., φτάνει δε σε μερικά σημεία και τα 10μ. Η πρόσβαση από την πλευρά αυτή ήταν δυνατή μέσω της λεγόμενης μεσαίας πύλης, η οποία φράχθηκε κατά τους ιστορικούς χρόνους. Η κεντρική πύλη βρισκόταν πλησίον της αποστρογγυλευμένης ανατολικής γωνίας, στην οποία προστέθηκε και προεξέχων πύργος σε σχήμα Γ. Η πλευρά αυτή έχει μήκος 51μ. και μεγαλύτερο πάχος, που φθάνει τα 5,80μ. Στο εσωτερικό της κεντρικής πύλης υπήρχαν βωμοί προς τιμήν θεοτήτων, οι οποίες πρέπει να σχετίζονταν με την ασφάλεια του οχυρού, συνήθεια γνωστή και από άλλα οχυρά. Η λατρεία αυτή κατάγεται με βεβαιότητα από τα γεωμετρικά και αρχαϊκά χρόνια και συνεχίστηκε σε όλη την αρχαιότητα, αλλά φαίνεται πιθανότατη η εγκαθίδρυσή της ήδη από την κατασκευή του τείχους. Το οχυρό διέθετε μία ακόμα πύλη κατά το μέσον της βορειοδυτικής στενής πλευράς, η οποία καταστράφηκε ολοσχερώς όταν το οχυρό χρησιμοποιήθηκε για τις αμυντικές ανάγκες των ιταλικών στρατευμάτων κατοχής.
Στη μυκηναϊκή περίοδο ανήκουν ορθογώνιας κάτοψης οικήματα, ορισμένα από τα οποία εφάπτονται στην εσωτερική πλευρά του τείχους, όντας μεταγενέστερα της ανέγερσής του. Σημαντική τομή αποτέλεσε η καταστροφή από φωτιά στις αρχές του 12ου αι. π.Χ., η οποία είναι σύγχρονη με τη γενικότερη καταστροφή των μυκηναϊκών κέντρων. Αυτό που
Μεσόγειο. Η υπόθεση ότι εδώ βρισκόταν η έδρα του μυκηναίου άνακτα της δυτικής Αχαΐας, δεν έχει επιβεβαιωθεί ανασκαφικά.
Το Τείχος των Δυμαίων αποτελεί οργανωμένο διαφοροποιεί το Τείχος των Δυμαίων από τις άλλες παρόμοιες κυκλώπεια οχυρωμένες θέσεις είναι, ότι η κατοίκηση συνεχίστηκε επάνω από τα ερείπια της καταστροφής και μάλιστα φαίνεται πως η ακμή ακολούθησε τη συμφορά της φωτιάς. Μία δεύτερη καταστροφή από φωτιά έλαβε χώρα λίγο πριν από τα μέσα του 11ου αι. π.Χ., αλλά η κατοίκηση συνεχίστηκε αδιάκοπα για ακόμη λίγο, έως την Υπομηκηναϊκή περίοδο.
Η χρήση της ακρόπολης συνεχίστηκε σε όλη την ιστορική περίοδο και έως τα μεσαιωνικά χρόνια. Τότε έγιναν περιορισμένες επιδιορθώσεις και επεμβάσεις στα τείχη, με σημαντικότερη την προσθήκη ενός μεσαιωνικού πύργου κοντά στην κεντρική πύλη. Στο εσωτερικό διατηρούνται τα επάλληλα θεμέλια κτηρίων από τη μακραίωνη αυτή χρήση του χώρου.
Η επιλογή της θέσης ήδη από τα προϊστορικά χρόνια και η μακραίωνη παρουσία του ανθρώπου στο λόφο δεν ήταν καθόλου τυχαία, διότι η περιοχή είχε σημαίνουσα στρατηγική αξία στην είσοδο του Πατραϊκού Κόλπου και στον έλεγχο των θαλάσσιων διαδρομών του Ιονίου. Στη μυκηναϊκή περίοδο φαίνεται ότι προοριζόταν ως χώρος αποθήκευσης προϊόντων και ασφαλούς καταφυγής του πληθυσμού της ευρύτερης πεδινής περιοχής. Κυρίως, όμως, αποτελούσε το ναύσταθμο των μυκηναίων και μία εξαιρετικά στρατηγική θέση για τον έλεγχο της διακίνησης και του εμπορίου στο κεντρικό Ιόνιο ενώ είχε επίσης πρωτεύοντα ρόλο στην από θαλάσσης ασφάλεια των αχαϊκών παραλίων του Πατραϊκού Κόλπου. Σε αυτή τη θέση φαίνεται πως στηρίχθηκε το θαλάσσιο μυκηναϊκό εμπόριο της Αχαΐας, άμεσο και έμμεσο, με την Ανατολική και κεντρική
και επισκέψιμο αρχαιολογικό χώρο, που λειτουργεί υπό τη διεύθυνση της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αχαΐας.
Βιβλιογραφία Μ. Γκαζής, Η προϊστορική ακρόπολη του Τείχους Δυμαίων. Σε αναζήτηση ταυτότητας, στο Ν. Μερούσης – Ε. Στεφανή – Μ. Νικολαΐδου (επιμ.), Ίρις. Μελέτες στη μνήμη της καθηγήτριας Αγγελικής ΠιλάληΠαπαστερίου από τους μαθητές της στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη 2010, 237–255. Λ. Κολώνας, Τείχος Δυμαίων, Αθήνα 2008. Λ. Κολώνας, Τείχος Δυμαίων, στο Α.Γ. Βλαχόπουλος (επιμ.), Αρχαιολογία. Πελοπόννησος, εκδ. Μέλισσα, Αθήνα 2012, 356-359. Ι. Μόσχος, Οι Μυκηναίοι στην Αχαΐα, Εταιρία Μελετών Μυκηναϊκής Αχαΐας, Φαίδιμος 1, Πάτρα 2007. Ι. Μόσχος, Αχαΐα. Ιστορικό και αρχαιολογικό περίγραμμα. Προϊστορικοί χρόνοι, στο Α.Γ. Βλαχόπουλος (επιμ.), Αρχαιολογία. Πελοπόννησος, εκδ. Μέλισσα, Αθήνα 2012, 300–307.
11
ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΑΠΟΔΟΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ
Δυστυχώς, αυτή η ομάδα ιστορικών
Αθανάσιος Χαλαζιάς Φιλόλογος
Τα τελευταία χρόνια έχει ξεκινήσει ένας διάλογος με πλευρές της Ελληνικής Ιστορίας. Το περιοδικό μας μέσα από τις στήλες του φιλοδοξεί να φιλοξενήσει αυτό τον διάλογο και τις απόψεις που αναπτύσσονται. Ξεκινώντας από αυτό το τεύχος όπου φιλοξενούμε το άρθρο του φιλόλογου Αθανάσιου Χαλαζιά. «Σβήνοντας ένα κομμάτι από το παρελθόν, σβήνει κανείς κι ένα αντίστοιχο κομμάτι από το μέλλον και είναι θλιβερή η ζωή που μοιάζει με ακατοίκητο σπίτι» έλεγε εύστοχα ο Σεφέρης. Πράγματι η φράση αυτή παραμένει επίκαιρη ιδίως στη σημερινή εποχή της καταναλωτικής κοινωνίας και της καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης. Κι αυτό γιατί προκειμένου ένας λαός να εξανδραποδισθεί και να γίνει υποχείριο και των ισχυρών, πρέπει πρώτα να υποστεί σημαντική φθορά η μνήμη του, να ξεχαστεί το παρελθόν του, καθώς η ιστορία αποτελεί μία μορφή κοινωνικής και εθνικής συνείδησης.
Είναι φανερό ότι σήμερα, η σημαντικότερη ίσως περίοδος για τους νεοέλληνες, η Επανάσταση του '21 παραποιείται συστηματικά, αλλοιώνεται, αποδομείται από κάποιους νεόκοπους, δήθεν «προοδευτικούς» ιστορικούς, των οποίων η αξιοπιστία και επιστημονική επάρκεια είναι αμφισβητούμενη. Πρόκειται για μια κατηγορία ιστορικών οι οποίοι, όπως ισχυρίζονται, επιχειρούν να ξαναγράψουν την ιστορία χρησιμοποιώντας, όμως, μεμονωμένα στοιχεία και περιστασιακά γεγονότα. Εκμεταλλευόμενοι μάλιστα την πατέντα της «πολιτικής ορθότητας» προσπαθούν να κάμψουν τις αντιστάσεις που υπάρχουν, ταυτίζοντας τον πατριωτισμό και το σεβασμό στην ιστορική μνήμη με τον εθνικισμό, το ρατσισμό, το φασισμό.
12
κυριαρχεί στα πανεπιστήμια, στα ΜΜΕ, σε οργανώσεις, μέσα στα ίδια τα κόμματα, στο ΕΛΙΑΜΕΠ (Ελληνικό Ίδρυμα Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής), στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο και φυσικά στο ίδιο το Υπουργείο Παιδείας. Αυτοί είναι, λοιπόν, οι «ιστορικοί» που γράφουν τα σχολικά βιβλία και τα διάφορα πανεπιστημιακά εγχειρίδια επιχειρώντας την αναπαραγωγή αυτών των αντιλήψεων. Έτσι μαθαίνουμε, ότι οι Έλληνες καλοπερνούσαν επί Τουρκοκρατίας, ότι οι Σουλιώτισσες κατακρημνίσθηκαν στο Ζάλογγο απωθούμενες από τους οπισθοχωρούντες Σουλιώτες, ότι δεν υπήρξε Κρυφό Σχολειό, ότι η γέννηση του ελληνικού έθνους συμπίπτει με την ίδρυση του ελληνικού κράτους και άλλα πολλά ψευδή και παράδοξα.
Εύλογα αναρωτιέται κανείς γιατί άραγε επιλέγεται η νεότερη ιστορία και ιδίως η Ελληνική Επανάσταση του 1821, και τί επιδιώκουν οι παραχαράκτες της. Προφανώς, η επιλογή αυτής της περιόδου της Νεότερης Ιστορίας δεν είναι τυχαία. Αποτελεί ευκαιρία να θεμελιώσουν τα σαθρά ιδεολογήματά τους και να προωθήσουν τις θεωρίες τους.
Η Επανάσταση του ’21 αποτελεί κομμάτι της πρόσφατης ιστορίας του ελληνικού έθνους και συνεπώς είναι αυτή που καθόρισε με την έκβασή της την πορεία του. Αυτό δεν είναι καθόλου ασήμαντο αν σκεφτούμε ότι το ελληνικό κράτος ως χωροθετημένη και
διοικούμενη οντότητα, ύστερα από 400 χρόνια σκλαβιάς, χρονολογείται από το 1830, αρκετά δηλαδή νέο συγκριτικά με άλλα ευρωπαϊκά κράτη. Αυθαίρετα, λοιπόν, η γένεση του ελληνικού έθνους και της εθνικής ταυτότητας ταυτίζεται από τους αποδομητές με την ίδρυση του ελληνικού κράτους. Δεν μας λένε, όμως, ότι η έννοια του έθνους στην περίπτωσή μας δεν είναι αστικογενής, δεν προήλθε δηλαδή έπειτα από τη νομοτελειακή συγκρότηση μιας αστικής τάξης που δημιούργησε το έθνοςκράτος. Αντίθετα, θεμελιώνεται, όπως αναφέρει ο Ν. Σβορώνος, σε στοιχεία πολιτιστικά που ανάγονται στην κλασική αρχαιότητα και στο Βυζάντιο, στη συνεχή και αδιάλειπτη χρήση της ελληνικής γλώσσας, σε κοινά έθιμα και παραδόσεις.
Επιπλέον, εσκεμμένα παραγνωρίζεται ο ρόλος της εκκλησίας, η οποία συνέβαλε στη διατήρηση των πολιτισμικών στοιχείων του ελληνισμού και της γλώσσας, ενώ η δράση της συμβαδίζει με τον ένοπλο αγώνα μιας και δεν ήταν λίγοι οι εκπρόσωποί της, οι οποίοι πήραν τα όπλα και βγήκαν στα βουνά. Μύθος το Κρυφό Σχολειό, ενώ υπάρχει πληθώρα πρωτότυπων ιστορικών πηγών, καθώς και γραπτές μαρτυρίες αμερόληπτων ιστορικών και ξένων περιηγητών της εποχής, σύμφωνα με τις οποίες η παιδεία των υπόδουλων πράγματι διώκονταν.
Εν ολίγοις, προσπαθούν οι αποδομητές να αποδείξουν, ότι το ελληνικό έθνος είναι ένας κατασκευασμένος μύθος, ο οποίος καλλιεργεί
οποίοι ουδέποτε συμβιβάστηκαν με την τουρκική εξουσία και μάλιστα πολλοί από αυτούς -όπως ο Κολοκοτρώνης, ο Ανδρούτσος κ.ά.- προέρχονταν από κλέφτικη γενιά. Δεν είναι τυχαίο, λοιπόν, ότι η λαϊκή μούσα ύμνησε τη δράση των Κλεφτών, τις θυσίες και τον αγώνα για ελευθερία. Και ακόμα, καθόλου τυχαίο δεν είναι το γεγονός ότι τα τραγούδια αυτά πέρασαν από γενιά σε γενιά και τραγουδιούνται και χορεύονται ως τις μέρες μας. Βεβαίως, τα δημοτικά τραγούδια αγνοούνται παντελώς από τους αποδομητές πολύ απλά, γιατί εκφράζουν επακριβώς το λαϊκό αίσθημα και είναι γέννημα του ίδιου του λαού.
Η ιστορία, λοιπόν, του ελληνικού λαού είναι
μία ψευδή εικόνα του Έλληνα για τον εαυτό του, που τον εμποδίζει να εκσυγχρονιστεί και να αντιληφθεί την είσοδο της ανθρωπότητας στη νέα εποχή της παγκοσμιοποίησης, της υπέρβασης συνόρων, εθνικών συμφερόντων, πολιτισμικών και ιστορικο-κοινωνικών ιδιαιτεροτήτων, νοοτροπίας και αξιών. Και είναι ιδιαίτερα λυπηρό το γεγονός, ότι τέτοιες απόψεις βρίσκουν πρόσφορο έδαφος σε μερίδα ατόμων οι οποίοι, μέσω της αποκοπής της κοινωνίας από το παρελθόν της, νομιμοποιούν τον ατομισμό τους, προτάσσουν το ιδιωτικό τους συμφέρον έναντι του γενικού, κάνουν καριέρα ακαδημαϊκή ή πολιτική ως υποχείρια ξένων συμφερόντων. Ο στόχος των αποδομητών, λοιπόν, είναι να εκλείψει το αίσθημα της εθνικής υπερηφάνειας του λαού μας, να υπονομεύσουν το εθνικό του φρόνημα και τον αντιστασιακό του χαρακτήρα, που διαπερνά ολόκληρη την ιστορική του υπόσταση και φυσιογνωμία και που επέτρεψε στο λαό αυτό να επιζήσει στη διαδρομή των αιώνων. Ξεχνούν, όμως, αυτοί οι δήθεν προοδευτικοί ότι έτσι επιτρέπουν σε ναζιστικά μορφώματα, τα οποία υποτίθεται ότι τα αντιμάχονται, να καπηλεύονται την Ιστορία, να παρουσιάζονται ως θεματοφύλακες της ιστορικής κληρονομιάς και των ελληνικών παραδόσεων. Προφανώς η ρήση του Σολωμού ότι «το Έθνος πρέπει να μάθει να θεωρεί εθνικόν ό,τι είναι αληθές» αγνοείται σκοπίμως.
επαναστάσεις δεν δημιουργούνται εκ του μηδενός». Και φυσικά δεν γίνονται κατ’ αγνώστων, όπως άφησε να εννοηθεί ο υπουργός Παιδείας. Τα καταπιεσμένα για 400 χρόνια αγροτικά στρώματα, με πρωτοβουλία ενός αστικού στρώματος επηρεασμένου από τις ιδέες του Διαφωτισμού, ξεσηκώθηκαν εναντίον του κατακτητή. Η εθνική συνείδηση και οι άθλιες κοινωνικοοικονομικές συνθήκες ήταν κύριοι παράγοντες που οδήγησαν προς αυτή την κατεύθυνση. Επομένως, υπήρχαν οι κατάλληλες συνθήκες, και απ’ ότι φαίνεται οι Έλληνες δεν καλοπερνούσαν επί Τουρκοκρατίας, όπως ισχυρίζεται η Ρεπούση. Το γεγονός της Επανάστασης βρήκε ιδιαίτερη απήχηση σε λαϊκούς στρατιωτικούς ηγέτες, οι
συνυφασμένη με τους αγώνες για την ελευθερία και αυτό το αγωνιστικό φρόνημα, ο αντιστασιακός χαρακτήρας που διέπει ολόκληρη τη Νεοελληνική Ιστορία σύμφωνα με τον Νίκο Σβορώνο, μπόλιασε τις επόμενες γενιές και έγινε βίωμα με τους μετέπειτα αγώνες, με το έπος του '40 και την Εθνική Αντίσταση. Δυστυχώς, κάποιοι, δύσκολα θα μπουν στην ψυχή αυτού του λαού και θα παραμείνουν υπηρέτες του συστήματος, δέσμιοι των ιδεοληψιών τους και μάλλον δεν θα καταλάβουν ποτέ την υπέρτατη θυσία των κατά Θ. Πάγκαλο «αντιπαραγωγικών», του Σιαλμά, του Ηλιάκη, και όλων όσων έπεσαν για την πατρίδα.
Κι αν υποθέσουμε ότι η αποδομητική σχολή έχει δίκιο σε όσα υποστηρίζει, τότε πώς και γιατί έγινε η Επανάσταση; Την απάντηση δίνει ο Τοκβίλ, ο γάλλος θεωρητικός του 19ου αιώνα: «Οι 13
ΜΕ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΓΙΑ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΕΣ ΕΞΟΡΜΗΣΕΙΣ Οι πιο σοβαρές βλαπτικές επιδράσεις του ήλιου στο δέρμα είναι οι χρόνιες. Δηλαδή, ο καρκίνος του δέρματος (επιθηλιώματα και μελάνωμα) και η φωτογήρανση (δυσχρωμίες, ευρυαγγείες, ξηρότητα, ρυτίδες κτλ). Λίγες μικρές συμβουλές, λοιπόν, για την προφύλαξη του δέρματός μας από τον ήλιο:
Ειρήνη Λουγκάνη Δερματολόγος -Αφροδισιολόγος
Το καλοκαίρι είναι πάλι εδώ! Μπορεί οι ειδήσεις στην τηλεόραση, τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων και τα πηγαδάκια στα καφενεία να προμηνύουν ψυχρές και σκοτεινές ημέρες για τη χώρα μας, όμως η φύση συνεχίζει την αέναη εναλλαγή των εποχών της. Ήδη έχουμε αρχίσει να πηγαίνουμε στις παραλίες να χαρούμε τις ομορφιές των ελληνικών ακρογιαλιών. Να χαρούμε τη θάλασσα και τη ζωογόνα επίδραση του ήλιου.
Ο ήλιος, όμως, από φίλος μπορεί να γίνει ένας επικίνδυνος εχθρός. Έχει βλαπτικές επιδράσεις όταν εκτιθέμαστε παρατεταμένα στις ζεστές ακτίνες του. Οι βλαπτικές επιδράσεις του ήλιου μπορεί να είναι οξείες ή χρόνιες. Οι οξείες επιδράσεις του είναι το απλό κοκκίνισμα (ηλιακό ερύθημα), το οποίο αν προχωρήσει θα προκαλέσει έγκαυμα. Επίσης, οι πανάδες (δυσχρωμίες) ανήκουν στις οξείες βλάβες του ήλιου, ειδικά αν χρησιμοποιούμε αρώματα ή ερεθιστικές κρέμες. Φάρμακα αλληλεπιδρούν με την ηλιακή ακτινοβολία, επίσης, και προκαλούν σοβαρές δερματοπάθειες. Τέτοια φάρμακα είναι κάποια αντιβιοτικά (π.χ τετρακυκλίνες, σουλφοναμίδες),τα διουρητικά, ορμόνες και τα ηρεμιστικά.
14
-Αποφεύγουμε την ηλιακή έκθεση για ψυχαγωγία ή διασκέδαση τις ώρες 10.00 το πρωί με 5.00 το απόγευμα. -Χρησιμοποιούμε καπέλο με φαρδύ γείσο, μπλούζες ή πουκάμισα με μακριά μανίκια, γυαλιά ηλίου. -Χρησιμοποιούμε αντηλιακό πριν βγούμε από το σπίτι και το ανανεώνουμε κάθε 3 ώρες περίπου μέχρι λίγες ώρες πριν από τη δύση του ήλιου (αργά το καλοκαιρινό απόγευμα, όπου ο ήλιος γίνεται πιο ήπιος). -Φοράμε αντηλιακό ακόμα και τις συννεφιασμένες ημέρες. -Αποφεύγουμε να καθόμαστε κοντά σε επιφάνειες που αντανακλούν την ηλιακή ακτινοβολία. Τέτοιες π.χ είναι η άμμος, το τσιμέντο, ακόμη και το νερό. -Άτομα υψηλού κινδύνου, όπως τα
ανοιχτόχρωμα, οι αγρότες, οι οικοδόμοι, οι ψαράδες, οι αθλητές και οι προπονητές τους, οι οδηγοί κ.ά. πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεχτικά και να χρησιμοποιούν αντηλιακό με μεγαλύτερη πειθαρχία. -Εξασφαλίζουμε σκιά και δροσιά στους ηλικιωμένους, στους πάσχοντες και ειδικά στα παιδιά. Εκπαιδεύουμε τα παιδιά να φοράνε αντηλιακό και να φυλάγονται από τον ήλιο.
Καλό καλοκαίρι!
ΕΠΙΘΕΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΣΤΗΝ ΟΔΗΓΗΣΗ
Κωνσταντίνος Ντεντόπουλος Εκπαιδευτής Υποψηφίων Οδηγών
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της Goodyear η συμπεριφορά των οδηγών στο δρόμο έχει πολλαπλασιαστικό χαρακτήρα. Στην έρευνα που συμμετείχαν περισσότεροι από 9.000 οδηγοί 15 Ευρωπαϊκών χωρών, το 87% των οδηγών παραδέχτηκε, ότι η προσεκτική και φιλική οδήγηση από άλλους οδηγούς, είναι εκείνη που τους προτρέπει να οδηγήσουν με τον ίδιο τρόπο για το υπόλοιπο της διαδρομής τους.
Το 55% των συμμετεχόντων δήλωσε πως, όταν κάποιος οδηγός τους προκαλέσει ή τους εκνευρίσει στο δρόμο, είναι πολύ πιθανό να «ξεσπάσουν» σε κάποιον άλλον οδηγό αργότερα.
Όπως όλα δείχνουν μια απλή κίνηση ευγένειας ή επιθετικότητας μπορεί να είναι η αρχή μίας αλυσίδας γεγονότων, που είτε δημιουργούν άνετες και ασφαλείς συνθήκες στο δρόμο είτε προκαλούν άγχος και κινδύνους. Καθώς άλλες έρευνες για την οδική ασφάλεια έχουν επικεντρωθεί στην αναγνώριση των συγκεκριμένων εκείνων οδηγών που είναι επιρρεπείς στο να εκδηλώνουν επικίνδυνη συμπεριφορά, αυτή η έρευνα τονίζει ότι η συμπεριφορά των άλλων οδηγών μπορεί να κάνει τους περισσότερους οδηγούς να οδηγούν επικίνδυνα ακόμα κι αν δεν είναι επιρρεπείς. Υπάρχουν λίγοι αλλά πολύ δυνατοί τρόποι για να δείξει κάποιος την ευγένειά του στο δρόμο, όπως για παράδειγμα να παραχωρεί προτεραιότητα σε συνθήκες κίνησης να λέει ευχαριστώ όταν άλλοι κάνουν το ίδιο για εκείνον, καθώς και να ζητά συγνώμη όταν προκαλεί κάποιο πρόβλημα.
Όλα αυτά προάγουν τη φιλική οδήγηση και δημιουργούν πιο θετική οδηγική συμπεριφορά που μας ωφελεί όλους.
15
αντάλλαγμα λίγο πότο και ελάχιστα χρήματα. Παρά την αναγνωσιμότητα στη χώρα της, τη δεκαετία του ’70, αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το τραγούδι, καθώς οι απολαβές ήταν πενιχρές. Εργάστηκε σκληρά για δέκα χρόνια, ώστε να μπορέσει να θρέψει τα δύο παιδιά της, που είχε αποκτήσει εκτός γάμου, ενώ ταυτόχρονα πάλεψε με προβλήματα αλκοολισμού.
Χρήστος Βέρρας
Καλοκαίριασε! Η ζέστη αφόρητη, η πόλη έχει αδειάσει και εσύ ακόμα μπροστά από τον υπολογιστή στο γραφείο... Έλα ξεκόλλα...φύγαμε για παραλία! Τις μπύρες τις βάζεις εσύ, τη μουσική τη βάζουμε εμείς!
Τα καλοκαιρινά μας βράδια απαιτούν μουσικές ταξιδεμένες σε τόπους τροπικούς και φωνές ζεστές, που θα μας μαγέψουν. Μια τέτοια φωνή ξεκίνησε «ξυπόλητη» από το Πράσινο Ακρωτήριο για να περιπλανηθεί και να σαγηνεύσει με την εξωτική της θλίψη ολόκληρο τον πλανήτη. Και φυσικά το καλοκαιρινό μας άρθρο είναι αφιερωμένο στη Σεζάρια Έβορα, γνωστή και ως «ξυπόλητη ντίβα», επειδή συνήθιζε να τραγουδά χωρίς παπούτσια, ως ένδειξη διαμαρτυρίας για τη φτώχεια που επικρατούσε στην πατρίδα της. Τραγούδησε και διακρίθηκε σε ένα είδος μουσικής, το ονομαζόμενο μόρνα, το οποίο συνδυάζει ρυθμούς της Δυτικής Αφρικής με μουσικές της Πορτογαλίας και της Βραζιλίας.
Η Σεζάρια Εβόρα γεννήθηκε στο νησί Σάο Βισέντε του νησιωτικού συμπλέγματος του Πράσινου Ακρωτηρίου, το 1941. Σε ηλικία επτά ετών έμεινε ορφανή από πατέρα, που ήταν βιολιστής, και η μητέρα της, που εργαζόταν ως μαγείρισσα, αγωνίστηκε μάταια να μεγαλώσει αυτήν και τα έξι αδέλφια της με τα πενιχρά εισοδήματά της. Στα δέκα της, η μικρή Σιζέ, όπως ήταν το χαϊδευτικό της, μπήκε σε ορφανοτροφείο.Εκεί ήρθε σε πρώτη επαφή με τη μουσική και το τραγούδι συμμετέχοντας στη χορωδία του ορφανοτροφείου.
Στα δεκαέξι της ήδη είχε αρχίσει να εργάζεται ως ράφτρα. Τότε ήταν που συνάντησε τον Εντουάρντο, ένα ναυτικό που τη μύησε στις παραδοσιακές μουσικές του Κάμπο Βέρντε και στα μόρνα (τα τραγούδια της μελαγχολίας). Έπειτα, η Σεζάρια εργάστηκε ως τραγουδίστρια για αρκετά χρόνια σε μπαρ και ξενοδοχεία που σύχναζαν ναυτικοί με
16
Έπειτα ήρθε η παγκόσμια καταξίωση, που οφείλεται σε έναν μουσικό από το Πράσινο Ακρωτήριο, ο οποίος ζούσε στην Πορτογαλία, και ενθάρρυνε την Εβόρα να ξαναρχίσει να τραγουδά. Ο άνθρωπος αυτός ήταν ο Μπάνα, ο οποίος προσκάλεσε τη Σεζάρια να τραγουδήσει σε συναυλίες σε πορτογαλικό έδαφος. Στη συνέχεια, το 1988, ο Ζοζέ ντα Σίλβα, ένας Γάλλος με καταγωγή από το Πράσινο Ακρωτήριο, την έπεισε να μεταβεί στο Παρίσι, όπου ηχογράφησε το άλμπουμ La Diva Aux Pieds Nus (Η Ξυπόλητη Ντίβα). Η Σεζάρια Εβόρα εκτοξεύτηκε στο διεθνές μουσικό στερέωμα με το τέταρτο άλμπουμ της, Miss Perfumado (1992), με πωλήσεις που ξεπέρασαν τα 300.000 αντίτυπα χάρις στο τραγούδι «Sodade», που ήταν η πρώτη της διεθνής επιτυχία.
Το 2003 κέρδισε βραβείο Grammy για το άλμπουμ Voz d'Amor, ενώ ταυτόχρονα πραγματοποίησε συναυλίες σε όλο τον κόσμο. Επισκέφτηκε τη χώρα μας και συνεργάστηκε με Έλληνες καλλιτέχνες, όπως την Ελευθερία Αρβανιτάκη και τη Δήμητρα Γαλάνη, με μεγάλη επιτυχία. Το 2010 υποβλήθηκε σε επέμβαση ανοιχτής καρδιάς στο Παρίσι. Ένα χρόνο μετά έφυγε από τη ζωή αφήνοντας το στίγμα της στην παγκόσμια μουσική σκηνή, καθώς μας πρόσφερε απλόχερα τη μαγεία της νεότερης αφρικανικής μουσικής.
Ακούστε στις καλοκαιρινές σας διακοπές: Sodade, Besame Mucho, Petit Pays,
Yamore.
Léon: The Professional Γιατί να τη δείτε: Γιατί, όσο κι αν το σενάριο
Κωνσταντίνος Βιέννας Φοιτητής Νομικής
Σύνοψη: Όταν ένας διεφθαρμένος αστυνομικός της Δίωξης Ναρκωτικών της Νέας Υόρκης ανακαλύπτει πως ο κάτοχος του σπιτιού όπου κρύβει τα ναρκωτικά του κλέβει μικροποσότητες, τον σκοτώνει μαζί με την οικογένειά του.
Η μόνη που επιζεί είναι η δωδεκάχρονη κόρη της οικογένειας, η Ματίλντα, η οποία τυχαίνει να βρίσκεται έξω από το σπίτι όταν ξεκινά η σφαγή και, όταν επιστρέφει, αποφεύγει τους δολοφόνους που έχουν μόλις τελειώσει το έργο τους χτυπώντας την πόρτα του διπλανού διαμερίσματος.
Της ανοίγει ο Λεόν, ένας αντικοινωνικός επαγγελματίας δολοφόνος. Μαθαίνοντας την ιστορία της, αποφασίζει να της δώσει στέγη για λίγο, όμως εκείνη ανακαλύπτει σύντομα το μυστικό του και του ζητά να την εκπαιδεύσει, ώστε να εκδικηθεί τη δολοφονία του αδερφού της.
Πληροφορίες: Η ταινία βγήκε στις
ακούγεται κοινότυπο, ξεφεύγει από τα στερεότυπα των ταινιών δράσης. Αντί να αναλώνεται σε ανούσιες σκηνές δράσης, ο Besson στο μεγαλύτερο μέρος της ταινίας προσφέρει μια σκηνοθετική ματιά ώριμη, δίχως υπερβολές και αχρείαστες σκηνές∙ εξερευνά τη συνύπαρξη δύο ανθρώπων που, δίχως κάποιον άλλο στον κόσμο, εναλλάσσονται σε μια παράξενη σχέση, άλλοτε πατέρα - κόρης, άλλοτε δασκάλου μαθητή, κι άλλοτε σχεδόν εραστών που ανοίγουν την καρδιά τους ο ένας στον άλλο. Δύο ανθρώπων που δένονται κάτω από δύσκολες συνθήκες και μέσα από τη συνύπαρξή τους κατορθώνουν και συνεχίζουν να βρίσκουν νόημα στη ζωή τους.
Στάνφιλντ φθάνουν στο σπίτι του Λεόν, αποδεικνύεται η μαεστρία του σεναριογράφου: αν και φαινομενικά ο Λεόν, ως εκτελεστής είναι εξίσου κακός με τον αστυνόμο, ο θεατής, έχοντας μάθει την τραγική ιστορία του και παρακολουθώντας τον να «υιοθετεί» τη Ματίλντα, νιώθει την αγωνία του, καθώς προσπαθεί να την προστατεύσει και να σωθεί για χάρη της.
Συνοψίζοντας, μια επιλογή που συνδυάζει στοιχεία περιπέτειας και δράματος, γεμάτη έντονα συναισθήματα που κορυφώνονται με απρόσμενη κατάληξη.
Απολαύστε την!
Στην απόδοση αυτής της πολυεπίπεδης συνύπαρξης, καίριο ρόλο διαδραματίζει η επιλογή των ηθοποιών: Ο Reno ενσαρκώνει με απίστευτο ρεαλισμό τον Λεόν, ενώ η Portman κάνει το ίδιο στον χαρακτήρα της Ματίλντα, δίνοντας ψήγματα του ταλέντου της που την οδήγησε, περίπου 15 χρόνια μετά, στο Όσκαρ Ά Γυναικείου Ρόλου. Εξίσου εντυπωσιακή η ερμηνεία του κακού αστυνόμου από τον Oldman, ερμηνεία που, όπως παραδέχθηκαν αργότερα οι συντελεστές της ταινίας, βασίστηκε πολλές φορές σε αυτοσχεδιασμούς.
Συγκινητικότατο και το τελευταίο τμήμα της ταινίας, που αφήνει μια γλυκόπικρη γεύση, επισφραγίζοντας την εξέλιξη της πλοκής και το δεσμό των δύο βασικών χαρακτήρων. Σε αυτό το σημείο, όταν οι δυνάμεις του
αίθουσες το 1994, σε σενάριο και σκηνοθεσία του Γάλλου Luc Besson, με τον Jean Reno στον ομώνυμο ρόλο. Τον πλαισιώνουν η Natalie Portman, στον πρώτο της κινηματογραφικό ρόλο, και ο Gary Oldman ως Αστυνόμος Στάνσφιλντ.
Αντιδράσεις κοινού και κριτικών: Η ταινία ήταν εμπορικά επιτυχημένη, κερδίζοντας 45 εκατ.$, με προϋπολογισμό 15 εκατ.$. Οι κριτικοί τη θεωρούν αρκετά καλή: στις δύο μεγαλύτερες ιστοσελίδες κριτικών, Rotten Tomatoes και Metacritic, η ταινία έχει θετικά σχόλια που φτάνουν το 72 και 64 τοις εκατό αντίστοιχα. Καθώς τα χρήματα για την παραγωγή προήλθαν από τη Γαλλία, η ταινία ήταν υποψήφια στα βραβεία César, με 7 υποψηφιότητες και καμία νίκη, ενώ τιμήθηκε με Χρυσό Λέοντα της Τσεχίας. Η αντίδραση πάντως του κοινού ήταν πολύ πιο θερμή, καθώς η ταινία έχει βαθμολογία 8,6/10 στο imdb, βαθμολογία που τη φέρνει στην 27η θέση όλων των εποχών. 17
Καλοκαιράκι και όλοι ανυπομονούμε για τις καλοκαιρινές μας διακοπές, για τα μπάνια στη θάλασσα, για ουζάκια με φίλους στην ακροθαλασσιά, για ξέγνοιαστες βόλτες στην πλατεία με παγωτό. Και τι καλύτερη παρέα από ένα βιβλίο στην παραλία κάτω από την ομπρέλα, στον κήπο καθώς απλώνεται το δειλινό ή στο σπίτι το μεσημεράκι, την ώρα της ραστώνης.
Εμείς λοιπόν διαβάσαμε και σας προτείνουμε βιβλία για όλα τα γούστα και τις διαθέσεις: Μυθιστορήματα, μελέτες, αστυνομικά, φαντασίας, ότι τραβάει η όρεξή σας, ότι μπορεί να γεμίζει τις χαλαρές καλοκαιρινές σας ώρες !!!
18
ΝΕΚΡΟΙ ΚΩΠΗΛΑΤΕΣ Δίχως συντρόφους, φιλίες και έρωτα Οι μύθοι μας χωρίς ακροατές Τα υπονοούμενα νεκρά Και η ποίηση εξόριστη Πώς να κρατήσεις τη ζωή σου; Πώς να νικήσεις την οδύνη; Πώς να απλώσεις το χέρι σου στο κενό; Πίσω από θολά τζάμια ο ήλιος μικραίνει το φως και οι σκιές διογκώνονται στο σκοτάδι Σιωπή του φεγγαριού Στη γέμισή του φαντάσματα οι φίλοι και οι έρωτες Τα παιδιά μας και οι γυναίκες μας πώς σκόρπισαν στην αποδημία του Κάτω κόσμου και της ξενιτιάς; Κι αν κάποτε πιστέψαμε στους έρωτές μας Κι αν κάποτε είδαμε το αίμα σαν πατέρα της Ιστορίας Και τους νεκρούς σαν πυξίδα των καραβιών μας Και δεθήκαμε στο κατάρτι σαν τον Οδυσσέα στο σπίτι μάς περίμενε η Κίρκη. Η Πηνελόπη μνηστευμένη με κάποιον μνηστήρα όμορφο και ατσαλάκωτο έφυγε σε άγνωστη κατεύθυνση. Κανείς δεν μας γνωρίζει και δεν μας αναγνωρίζει. Στις μικρές κόγχες του μυαλού μας οι μνήμες μαράθηκαν τα όνειρα λιποτάκτησαν. Παντού έρημα ναυάγια και κωπηλάτες μονήρεις Και οι Θεοί απαθείς χωρίς να στέλνουν σημάδια ούτε τιμωρίες. Η ύπαρξή μας αγωνιά.
Πώς να κρατήσεις την ζωή σου; Σώματα γερασμένα και νεκρά από αισθήσεις και τα νεότερα αφελή σαν του ηδονικού Ελπήνορα. Κατρακυλούν διαρκώς στην σκάλα της φιληδονίας δίχως την ηδονή στο σώμα. Και ο ποιητής ένα κενό χωρίς μάσκα πια τις λέξεις. Με γεύση άνοστου -ταξίδι χωρίς λιμάνικοιτάζει τα κουπιά των συντρόφων στην ακτή. Μια ακτή γεμάτη νεκρούς - πρώην κωπηλάτες.
ΛΑΖΑΡΗΣ ΑΘ. ΑΝΔΡΕΑΣ Το ποίημα δημοσιεύεται πρώτη φορά στην Πολιτεία. 29/06/2016. 19
ΕΠΟΜΕΝΟ ΤΕΥΧΟΣ 26 – 09 - 2016
ΚΑΛΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ