Poezja polska po roku 2000. Diagnozy – problemy – interpretacje
stabilne założenia kulturowe28. W The Trickster of Liberty Vizenor zwraca uwagę na fakt, że trickster to natura gry językowej, a nie osoba czy byt w sensie ontologicznym29. Jako że trickster konstytuowany jest językowo, tricksterowy dyskurs jest procesem, w którym język przezwycięża granice znaczeń, dekonstruując ustalone, autorytatywne wierzenia i definicje, które Vizenor nazywa ostatecznymi doktrynami („terminal creeds”)30. I właśnie owa subwersyjna skłonność Honeta do przezwyciężania granic znaczeń, eksplorowania wszelkiej liminalności wskazuje na iście tricksterowe widzenie rzeczywistości. Przywołajmy jeszcze fragment wiersza wyznawcy31: niech już mnie nie trzyma: ten gniew wezbrany w opuszczeniu rąk na terminale, obręcz argonowego blasku nad głowami tłumu – anioł krzewienia wiary i pederastii, islam bożego narodzenia, islam – bestia z gór,
w którym użyte przez poetę paralelizmy, niespójności i wieloznaczności są środkami na rozszczepienie przestrzeni percepcyjnej i jej rekonfigurację zgodną z doświadczeniem wewnętrznym. Można też wspomnieć tu o tekście gołębice, zawierającym porównanie postaci „kurew śpiewających gorzkie żale” do „gołębic w śniegu nad klasztorem;” świadome przywołanie emblematycznej bieli śniegu, a przede wszystkim religijnie nacechowanego leksemu „gołębice”, w zestawieniu z prostytutkami, będącymi postaciami tricksterskimi, wykluczonymi, wskazuje na wręcz zdwojoną siłę łamania kulturowego tabu. Wiersz wdowiec i złoty mróz32 przynosi kolejne przykłady roztapiania granic między sacrum a profanum, a także wspominanej już techniki opowiadaniakłącza: nocą nad miastem przewala się ryba z cmentarnym paleniskiem w pysku bóg rodzi się w czynszowej kamienicy – wsuwają mu na czoło latarkę górniczą, wręczają kij i grabie psy wyją na zaśnieżonych hałdach elektrowni, stróż podnosi gazrurkę, leżącą w krzewach jak igła w oszronionej operze – ta fanfara A. Wiget, Native American Literature, Boston 1985, s. 86. G. Vizenor, The Trickster of Liberty, Minneapolis 1988, s. X. 30 Tenże, Bearheart: The Heirship Chronicles, Minneapolis 1990, s. XIV. 31 R. Honet, piąte królestwo, s. 16. 32 Tamże, s. 29. 28 29
274