aktywnosc wyobrazni by piotr obarek

r t o i P AKT

Pi o t r

O b a re k

“ A C T I V E

I M A G I N A T I O N ”

•

Piotr Obarek

“ACIVITE DE

O b a r e k YWNOÂå

L`IMAGINATION”

•

Pi o t r O b a r e k “ A K T I V I T Ä T D E R V O R S T E L LU N G S K R A F T ”

plakat rysunek projekty graficzne

Projektowanie w naszym Le projet graphique

graficzne to sztuka życiu wszechobecna Graphic design is the form of art present in all spheres of life c’e s t l ’ a r t o m n i p r é s e n t d a n s n o t r e v i e Grafische Entwürfe – die allgegenwär tige Kunst in unserem Leben

Projektowanie graficzne to jedna z wielu form wypowiedzi artystycznej. Skupia w sobie znajomość wszystkich dziedzin sztuki, od rzeźby, malarstwa, rysunku, grafiki warsztatowej aż po multimedia. Jest to dziedzina sztuki, można by rzec, wszechobecna, ale przez to nie zawsze dostrzegana. Dotyczy plakatów, gazet, czasopism, ilustracji książkowych, krojów pisma, szeroko rozumianej reklamy. Wiodąca rola komputera jako narzędzia wypowiedzi twórczej nie eliminuje od dawna używanego ołówka, piórka czy pędzla. Język grafika projektanta staje się zrozumiały dla coraz szerszej grupy odbiorców. Projektowanie podlega własnym prawidłowościom rozwoju, ma doraźne cele, jest terenem szczególnie interesujących eksperymentów. Usytuowane na pograniczu sztuki użytkowej, służy celom praktycznym: reklamie, wszelkiego rodzaju informacji publicznej. Komunikat graficzny powinien oddziaływać bezpośrednią ekspresją, albo też wymagać od widza refleksji, skonstruowania łańcucha skojarzeń, poddania się powadze lub humorowi. Twórca projektant pragnie zadziwić, zafascynować, poruszyć, sprowokować przeciwstawiając się ogólnie banalizacji, dewaluacji obrazu. Jednym z celów wychowania jest między innymi ukształtowanie postawy twórczej studenta, objawiającej się w kreatywnym nastawieniu do rzeczywistości, w otwartości na nowe i nieznane. Grafik chcąc mieć wpływ na współczesną kulturę, swoje działania twórcze winien kształtować nie tylko przez komercję, ale przez swój głęboko humanistyczny stosunek do świata. Piotr Obarek

Biografia Biography Biographie

Biographie

Piotr Obarek ma na drugie imię Aleksander. Przyszedł na świat w Działdowie 26 lutego 1953 roku, w domu o tradycjach nauczycielskich. Ojciec Bolesław i mama Irena z domu Wielińska byli pedagogami „starej daty”, wyznającymi i realizującymi w pracy szkolnej określone zasadami kanony nauczania i wychowania. Niewątpliwie wiele z ich wskazań przyda się w późniejszej pracy Piotra Obarka ze studentami. W 1961 roku rodzice przeprowadzają się do Olsztyna i tu właśnie w 1972 roku kończy on II Liceum Ogólnokształcące imienia Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego. Zaraz po maturze staje do egzaminów w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Uczelnia ta to prawdziwe wyzwanie dla młodych talentów, dostać się na nią było równie trudno, jak ukończyć. Piotr Obarek zdaje egzamin i trafia na Wydział Grafiki, któremu przewodzi prof. Henryk Tomaszewski. Przewodzi w sensie dosłownym, jako że znana w środowisku charyzma profesora emanuje na studentów w sposób uwalniający w nich ukryte talenty, nie wpływając jednak na cechy ich własnej indywidualności. Henryk Tomaszewski to legenda polskiego plakatu i właśnie w tym gatunku plastycznym Piotr Obarek będzie niebawem odnosić sukcesy. Na razie odbiera w 1977 roku dyplom ukończenia warszawskiej ASP z tytułem magistra sztuki, by realizować – jak sam to określa – „wolny zawód artysty plastyka”. Tak więc maluje, rysuje, projektuje plakaty, bierze udział w ple-

Irena i Bolesław Obarkowie z synem Piotrem, Nidzica 1957

nerach, wystawach i okolicznościowych konkursach, na przykład „Olsztyńskie środowisko plastyczne” i „O Medal Prezydenta Olsztyna”. Sztuka sztuką, a życie życiem… Piotr zakłada rodzinę, jego żoną zostaje Izabella z domu Janiszewska, również absolwentka ASP w Warszawie. W 1978 roku na świat przychodzi ich syn Mateusz, dzisiaj absolwent

Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego. W roku 1982 Piotr Obarek zostaje redaktorem graficznym ogólnopolskiego tygodnika rolniczego „Nasza Wieś”. Jest to krótki romans z ówczesną, jakże technologicznie inną niż dzisiejsza prasą, zakończony wyjazdem w 1984 roku do Stanów Zjednoczonych. W 1985 roku Piotr Obarek zostaje po raz drugi ojcem, rodzi się kolejny syn, otrzymuje imię Jakub i dzisiaj jest studentem III roku prawa UWM. Po rocznym pobycie w USA i powrocie do Olsztyna Piotr Obarek maluje, projektuje, wystawia i swoje zainteresowania kieruje w stronę nauczania innych oraz doskonalenia własnej wiedzy. Przez lokalne środowisko artystyczne wybrany zostaje prezesem olsztyńskiego oddziału Związku Polskich Artystów Plastyków (lata 1990–1992). Jest to okres dla związku wyjątkowy, bo określający jego miejsce w momencie transformacji ustrojowej kraju. Za tę działalność otrzymuje Złotą Odznakę ZPAP (2002). Od 1990 roku Piotr Obarek jest asystentem w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Olsztynie, w której po przeprowadzeniu przewodu kwalifikacyjnego I stopnia (doktorat) na Wydziale Grafiki Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie zostaje w 1996 roku adiunktem. Od tej pory właściwie zawodową drogę Piotra Obarka wyznaczają dwa kierunki: praca naukowa i pedagogiczna na uczelni oraz uprawianie własnej twórczości. Uczelnia wciąga i absorbuje, zabiera każdy wolny czas, bo Piotr Obarek lubi utalentowaną plastycznie młodzież i potrafi przekazywać jej swoje doświadczenia warsztatowe, artystyczne, czysto teoretyczne i praktyczne. Idzie w tym jakby tropem swoich profesorów z warszawskiej ASP, otwartych jak on na studentów. W WSP zostaje w 1996 roku kierownikiem Pracowni Komputerowej w Instytucie Wychowania Plastycznego, a więc miejsca nowatorskiego i o ogromnych możliwościach rozwoju. Jednocześnie w tym samym instytucie kieruje Studium Podyplomowym. W 1999 roku powstaje w Olsztynie Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, łączący w swej strukturze organizacyjnej Akademię Rolniczo-Techniczną, Wyższą Szkołę Pedagogiczną i Warmiński Instytut Teologiczny. Piotr Obarek zostaje członkiem Senatu i Rady Wydziału Pedagogiki i Wychowania Artystycznego UWM. Teraz jego związki z uczelnią zaczynają ściśle wiązać się z uniwersyteckim Instytutem Sztuk Pięknych. Przez dwa lata od 2000 roku jest zastępcą dyrektora instytutu, przez kolejne lata kierownikiem Studiów Podyplomowych Edukacja Artystyczna „Sztuka”. W roku 2001 uzyskuje w ASP w Warszawie kwalifikacje II stopnia (habilitacja). W następnym roku zostaje kierownikiem powstałej w miejsce instytutu Katedry Sztuk Pięknych UWM. W tym samym roku jest mianowany na stanowisko profesora nadzwyczajnego w UWM na Wydziale Nauk Społecznych i Sztuki, którego od 2005 roku jest prodziekanem. Dalszym pogłębianiem wiedzy praktycznej jest staż artystyczny, który odbywa w Niemczech w Kunstschule Offenburg (2004). W sumie w latach 1997–2006 prof. Piotr Obarek był promotorem 13 teoretycznych i 39 artystycznych prac dyplomowych oraz recenzentem 219 prac teoretycznych, w tym promotorem pracy doktorskiej. Władze uczelni wielokrotnie doceniły jego osiągnięcia, stąd Nagrody Rektorskie: najpierw stopnia II w dziedzinach

organizacji (1996) i naukowej (1998) Wyższej Szkoły Pedagogicznej, potem również stopnia II w dziedzinach dydaktycznej (2000) i organizacyjnej (2002, 2003, 2006) Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego. W 2005 roku Piotr Obarek odznaczony zostaje Srebrnym Krzyżem Zasługi RP. Spośród wielu zrealizowanych pomysłów wystawienniczych, wydawniczych, promocyjnych na olsztyńskiej uczelni, należy wymienić Retrospektywną Wystawę Plastyki Olsztyńskiej „Kartoteka 91” i „VIDEKO”, najpierw ogólnopolski (1997), potem międzynarodowy (2001) Akademicki Konkurs Filmów i Fotografii o Tematyce Ekologicznej. No i rzecz równie ważna, to artystyczne sukcesy wychowanków, którzy za swoje prace zdobywają już nagrody i osiągają sukcesy w zawodzie artysty plastyka, zarówno jako wykładowcy, nauczyciele, jak też indywidualni twórcy. To chociażby taki fakt, jak powstałe pod okiem prof. Piotra Obarka w Pracowni Projektowania Graficznego prace dyplomowe, które trafiły na oficjalną ekspozycję w Muzeum Plakatu w Wilanowie. Piotr Obarek, mimo że wiele czasu poświęca uczelni i studentom, znajduje się od lat w czołówce olsztyńskich artystów plastyków znanych z operatywności kreacyjnej i uprawiania sztuki. I nie jest to tworzenie dla samego tworzenia, bo 11 wystaw indywidualnych i udział w 54 wystawach zbiorowych w kraju i za granicą

Zdjęcie wykonane na dziedzińcu ASP w Warszawie, Pracownia Plakatu. Ż o n a I z a b e l l a J a n i s z e w s k a - O b a r e k , p r o f . H . To m a s z e w s k i , Pi o t r O b a r e k , 1 9 7 7

to spory dorobek jak na rocznik ukończenia studiów 1977. W tym wszystkim znajdują się też realizacje o wyjątkowym rozgłosie, przeważnie będące wynikiem wygranych konkursów, jak choćby projekt obecnego herbu Olsztyna, logo, godło oraz insygnia władz Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, plakat i billboard z okazji 650-lecia Olsztyna, współautorstwo brązowej figury Św. Jana Nepomucena, która stoi na moście św. Jana czy tablicy poświęconej wydarzeniom 1956 roku na Węgrzech, za co od ambasadora Republiki Węgierskiej w Polsce otrzymał Medal Solidarności z Braćmi Węgierskimi Walczącymi Podczas Rewolucji w 1956 roku. Jest też wiele prac innych, ale również wymagających określonych koncepcji projektowych i pomysłów plastycznych, jak okładki do książek, grafika wydawnicza i plakaty, w czym Piotr Obarek czuje się najlepiej. I w tym wszystkim znajduje jeszcze czas na działalność społeczną: pomaga innym w organizacji wystaw, prezentacjach plastycznych, jest członkiem Zarządu Fundacji Środowisk Twórczych w Olsztynie. W 2005 roku otrzymał Złotą Odznakę „Zasłużony dla kultury”. Swoje trzydziestolecie pracy twórczej, przypadające na rok 2007, Piotr Obarek kwituje dużą przekrojową wystawą w Galerii BWA w Olsztynie oraz niniejszym wydawnictwem, będącym oceną i dokumentacją wszelkich jego autorskich działań artystycznych. Tomasz Śrutkowski

Z żoną w Galerii BWA w Olsztynie, 2006

Plakat 100 x 70 cm „Habitat” 1976 • Poster 100 x 70 cm “Habitat” 1976

Plakat 100 x 70 cm „Ogólnopolskie Forum Literackie Olsztyn – Lidzbark Warmiński” 1979 • Poster 100 x 70 cm “Polish Literary Forum Olsztyn – Lidzbark Warmiński” 1979

Plakat 100 x 70 cm „II Quadriennale Drzeworytu i Linorytu Polskiego” BWA Olsztyn 1979 Poster 100 x 70 cm “2nd Quadrennialle of Polish Woodcut and Linocut” BWA Gallery Olsztyn 1979

Plakat 100 x 70 cm „Wystawa tkaniny, rzeźby” BWA Olsztyn 1980 • Poster 100 x 70 cm “Textile and Sculpture Exhibition” BWA Gallery Olsztyn 1980

Plakat 100 x 70 cm „25 lat Wydawnictwa Pojezierze 1958–1983” Olsztyn 1983 Poster 100 x 70 cm “25th Anniversary of the Pojezierze Publishing House 1958-1983” Olsztyn 1983

Plakat 100 x 70 cm Klub w Baszcie SSK „Pojezierze” Olsztyn 1983 • Poster 100 x 70 cm “The SKK Pojezierze Club in the Tower” Olsztyn 1983

Plakat 100 x 70 cm „IV Festiwal Polskiej Twórczości Telewizyjnej” Olsztyn 1980 • Poster 100 x 70 cm “4th Festival of Polish Television” Olsztyn 1980

Plakat 100 x 70 cm „XXV-lecie Olsztyńskiego Oddziału Związku Literatów Polskich” Olsztyn 1980 Poster 100 x 70 cm “25th Anniversary of the Olsztyn Branch of the Polish Literary Society” Olsztyn 1980

Plakat 100 x 70 cm Pantomima Olsztyńska „Bankiet” 1983 • Poster 100 x 70 cm Olsztyn Pantomime “A Banquet” 1983

Plakat 100 x 70 cm Pantomima Olsztyńska „Apokalipsa” Olsztyn 1980 • Poster 100 x 70 cm Olsztyn Pantomime “Apocalypse” Olsztyn 1980

Sztuka nawiązywania dialogu The art of dialogue making Kunstgespräch

L'art de nouer un dialogue

Zapewne wiele powodów warunkowało decyzję Piotra Obarka, by z licznych realizacji z zakresu grafiki użytkowej, potwierdzonych udziałem autora w szeregu znaczących wystaw krajowych i zagranicznych, zaprezentować recenzentowi zestaw prac z pogranicza plakatu i malarstwa. Powodów tych można się domyśleć, zapewne jest to świadoma lub podświadoma niechęć do prezentowania prac powstałych przy użyciu mediów zacierających indywidualność twórcy, może też kryje się za tym obawa przed pokazaniem prac zbyt obciążonych wymaganiami zleceniodawcy. Bardzo osobisty, głęboko zaangażowany w poruszaną problematykę stosunek autora zdaje się uzasadniać takie domniemanie. Prezentacja niektórych aspektów natury człowieka, miejsca i czasu, w którym żyje, uwikłania społeczne czy polityczne, których doświadcza, realizowana jest przez autora w sposób skłaniający do określenia tej twórczości publicystyką graficzną, czy bliżej – felietonami graficznymi. Prace Piotra Obarka, niezaprzeczalnie urokliwe w swej warstwie plastycznej, pozbawione przesłania literackiego byłyby znacząco uboższe. Realizowane w tradycyjnych technikach malarskich (olej, akryl), z zauważalną dbałością o strukturę powierzchni obrazu, z rozbudowaną i pełną niuansów gamą kolorystyczną, spełniają warunki klasycznych obrazów sztalugowych. Celowe zawężenie rozwiązań kompozycyjnych (wszystkie są tworzone w ramach zamkniętej, centralnej kompozycji), rezygnacja z poszukiwań dynamicznych rozstrzygnięć w zakresie organizacji przestrzeni tych obrazów, służą koncentracji uwagi odbiorcy na treściach, które przekazuje autor. Ten refleksyjny, poetycki, a czasem ironiczny przekaz pozostawia odbiorcy obszar dla indywidualnych odczuć związanych z jego percepcją. Nastrojowy, nieco nadrealny obraz malarski ujmuje jednak autor w rygor tworzony przez umieszczone w tle obrazu tytuły czy aforyzmy i ten zabieg ujawnia grafika projektanta dbającego o precyzyjny odbiór komunikatu. Wielowarstwowość znaczenia tych prac, wyzwalanie ciągu skojarzeń w szerszym obszarze niż zdaje się nieść obraz i sugerować tytuł – te cechy prac Piotra Obarka skłaniają mnie do określenia ich mianem felietonów graficznych. Dostrzegalna jest ich aktualność, związek z rzeczywistością istniejącą obok nas i w nas, jak w pracy „Po równo” – gdzie nieco sarkastycznie autor komentuje pewne zjawisko społeczne obrazem przepołowionego kubka – po takim zabiegu nie służącego do

niczego i dla nikogo. Gorzką refleksję wywołuje obraz „MUZEUM SOC...”, inny nastrój i inne skojarzenia wyzwalają „Arka Noego” czy „Stan przejściowy”. Każda z prac Piotra Obarka jest próbą nawiązania dialogu z odbiorcą. Próbą różną w nastroju i celu, do którego zmierza autor, konsekwentnie sumując w tym działaniu środki plastyczne i literackie. Nie analizując poszczególnych prac autora, pragnę wyrazić moje przekonanie, że waga stawianych w jego pracach problemów, towarzyszące temu biegłość warsztatowa i umiejętność określenia granic możliwości percepcji odbiorcy, świadczą dowodnie o jego predyspozycjach koniecznych w pracy pedagoga i dydaktyka. Wartość artystyczna pracy twórczej Piotra Obarka została potwierdzona udziałem w licznych wystawach w kraju i za granicą, zaś jego profesjonalizm w zakresie grafiki projektowej dokumentują liczne i znaczące realizacje. Jego praca organizacyjna w ZPAP oraz kilkuletnia działalność dydaktyczna na stanowisku asystenta w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Olsztynie pozwalają mi żywić przekonanie, że swą wiedzę i pasję twórczą z powodzeniem przekazywać będzie studentom macierzystej uczelni. prof. Zdzisław Walicki fragment recenzji do przewodu kwalifikacyjnego I stopnia

Rysunek piรณrkiem 2007 โ ข Pen and ink drawing 2007

Olej płyta 63 x 52 cm „Największa obrona – nie potrzebować obrony” 1994 • Oil on board 63 x 52 cm “The Highest Defence – When You Don’t Need Defence” 1994

Olej płyta 63 x 52 cm „Zwierzęta nie znają śmiechu” 1994 • Oil on board 63 x 52 cm “Animals Don’t Know Laughter” 1994

Olej płyta 30 x 21 cm Bez tytułu 1993 • Oil on board 30 x 21 cm No title 1993

Olej płyta 63 x 52 cm „Ludzie mają skłonności matematyczne i zawsze na coś liczą” 1994 Oil on board 63 x 52 cm “People Have Mathematical Skills and Always Count on Something” 1994

Olej płyta 63 x 52 cm „Rzeczywistość: widzialność + niewidzialność” 1994 Oil on board 63 x 52 cm “Reality: Visibility + Invisibility” 1994

Olej płyta 63 x 52 cm „Dowcipem nie należy celować, tylko trafiać” 1994 • Oil on board 63 x 52 cm “Don’t Aim with Humour – Hit the Target” 1994

Olej płyta 63 x 52 cm „Być człowiekiem – cóż za mała rola” 1994 • Oil on board 63 x 52 cm “To Be a Man – What a Small Part This Is” 1994

Olej płyta 63 x 52 cm Bez tytułu 1994 • Oil on board 63 x 52 cm No title 1994

Olej płyta 63 x 52 cm „Konieczność uwalnia od męki wyboru” 1994 • Oil on board 63 x 52 cm “The Need Relieves the Agony of Making a Decision” 1994

Olej płyta 70 x 50 cm Bez tytułu 1994 • Oil on board 70 x 50 cm No title 1994

Olej płyta 70 x 50 cm „Arka Noego” 1994 • Oil on board 70 x 50 cm “Noah’s Ark” 1994

Olej płyta 70 x 50 cm „MUZEUM SOC...” 1994 • Oil on board 70 x 50 cm “THE SOC ... MUSEUM” 1994

Olej płyta 70 x 50 cm „Stan przejściowy” 1994 • Oil on board 70 x 50 cm “The Transitory State” 1994

Olej płyta 70 x 50 cm Bez tytułu 1995 • Oil on board 70 x 50 cm No title 1995

Olej płyta 70 x 50 cm „Po równo” 1995 • Oil on board 70 x 50 cm “Equal Shares” 1995

Olej płyta 70 x 50 cm Bez tytułu 1995 • Oil on board 70 x 50 cm No title 1995

Olej płyta 70 x 50 cm „Poeta” 1995 • Oil on board 70 x 50 cm “A Poet” 1995

Rycerz niepokalanej sztuki plakatu autorskiego A knight of the immaculate author poster art Grand affichiste contemporain de làrt pur de làffiche dàuteur Ritter der unbefleckten Kunst des Autorenplakats

Piotra Obarka poznałem przeszło 20 lat temu w pracowni prof. Henryka Tomaszewskiego, gdzie wówczas byłem asystentem. On rozpoczynał trzyletnią edukację w dziedzinie plakatu. Uwieńczył ją dyplomem z bardzo dobrym wynikiem i pozostał w mojej pamięci jako świetny student i wartościowy człowiek. Środowisko olsztyńskie, do którego Piotr Obarek wraca po studiach, staje się terenem jego aktywności twórczej w dziedzinie grafiki wydawniczej, plakatu, ilustracji, wystawiennictwa oraz rzeźby. Chciałbym się skoncentrować przede wszystkim na tym fragmencie jego działalności, który przedstawia na dzisiejszej wystawie i który na swój użytek nazwę za Piotrem „przewrotnym obrazem rzeczywistości”. Cykl ten stanowi kilkanaście surrealistycznych kompozycji malarskich opatrzonych tekstem, wprowadzających nas w pewnego rodzaju teatr metaforyczny. Kluczem do lepszego zrozumienia symboliki tych przedstawień jest dysertacja, jaką autor proponuje nam w swej pracy teoretycznej. W części będącej jakby komentarzem do swych poczynań malarskich wyjaśnia nam związki między zawartością tekstów towarzyszących obrazom a różnorodnymi aforyzmami, którymi są one w istocie. Powstaje tutaj pytanie o sens użycia takiej zbitki. Czy warto ilustrować coś, co, jak twierdzi Maria Ebner-Eschenbach, „jest ostatnim ogniwem w długim łańcuchu myślenia” lub, według Nowaczyńskiego, „przedostatnim ogniwem tego łańcucha myśli, którego ostatnim jest paradoks”? Odpowiedzią na taką wątpliwość może być historia zmagań z tą materią studentów w pracowni Henryka Tomaszewskiego. Aforyzmy Leca, takie jak: „Jest duże nic i małe nic”, „Nie wystarczy mówić do rzeczy, należy mówić do ludzi”, „Wolę napis Wstęp wzbroniony, aniżeli Wyjścia nie ma”, były pozornie karkołomną lecz często jakże wspaniałą szkołą gimnastyki intelektu i wynalazków formalnych. Piotr Obarek jest jednym z tych rycerzy niepokalanej sztuki plakatu autorskiego, którzy wierzą w sens istnienia tego typu twórczości „wyrażającej przewrotne poglądy autora” wbrew obowiązującym konwencjom. Świadom marginesu tego zjawiska ma jednocześnie przeświadczenie jego ważności, będącego zarazem miarą tętna kultury społeczeństwa. Na tle tych spostrzeżeń wypada mi ocenić pozytywnie poszukiwania harmonijnych związków między formą i treścią przedstawionych prac, prezentujących odmienne klimaty wspólnego świata. Praca pt. „Ludzie mają skłonności matematyczne i zawsze na coś liczą” urzeka swoją

intymnością, skupieniem i tajemnicą, choć można sobie wyobrazić zupełnie odmienne przesłanie tego aforyzmu. Plakat-obraz „Stan przejściowy uosobiony stołkiem na piedestale” – metafora czytelna, jasna; może trochę wypłowiała, chociaż wciąż aktualna. Obraz bez podpisu, przedstawiający tarkę z gwoździami w miejscu otworów, jest z tego samego teatru pełnego niepokoju i oczywistej nierzeczywistości. Aforyzm „Być człowiekiem – cóż za mała rola” autor opatruje obrazem jak z teatru Felicieu Marceau: jajko w kokilce, uosobienie kruchości i niewinności z opuszczoną rzęsą i łezkami na pękniętej skorupce. Nic dodać, nic ująć – może o jedną łezkę za wiele? To są problemy plakacisty, gdzie nie wolno szafować zbędnym gestem. To są także dylematy admiratora i twórcy aforyzmów, gdzie liczy się każde słowo na wagę złota. Z tymi problemami boryka się Piotr Obarek w świecie swych obrazów nierzeczywiście oczywistych. Wrzuca swe symboliczne trzy grosze do tajemnego skarbca dokonań powstających bez zleceniodawcy. Powtarzam za autorem dysertacji: „Może to margines, ale często bardzo ważne odbywa się właśnie na marginesie”. Na koniec wspomnę jeszcze ponury i monumentalny obraz pt. „MUZEUM SOC...”, będący jednocześnie pełen szyderstwa jak i nostalgii do czasu minionego, odległego o lata świetlne od dzisiejszej ikonografii, optymistycznie hałaśliwej na planszach i billboardach miejskiego pejzażu. prof. Mieczysław Wasilewski fragment recenzji do przewodu kwalifikacyjnego I stopnia

Rysunek piรณrkiem 2006 โ ข Pen and ink drawing 2006

Olej płyta 100 x 70 cm „Nowa modna knajpa” 2000 • Oil on board 100 x 70 cm “A Trendy New Bar” 2000

Olej płyta 100 x 70 cm „W życiu bywa na przekór” 2000 • Oil on board 100 x 70 cm “Life Can Be Contrary” 2000

Olej płyta 100 x 70 cm „Kto się lęka już przegrał” 2000 • Oil on board 100 x 70 cm “He Who Feels Fear Has Already Lost” 2000

Olej płyta 100 x 70 cm „Pieniądz jest bezwonny, ale się ulatnia” 2000 • Oil on board 100 x 70 cm “Money Is Odourless But It Evaporates” 2000

Olej płyta 100 x 70cm „Wiatry wieją bardzo przeźroczyście” 2000 • Oil on board 100 x 70 cm “Winds Blow So Translucently” 2000

Olej płyta 100 x 70 cm „Nastrój jest kobietą” 2000 • Oil on board 100 x 70 cm “An Atmosphere is a Woman” 2000

Olej płyta 100 x 70 cm „Rewers” 2000 • Oil on board 100 x 70 cm “The Reverse” 2000

Olej płyta 100 x 70 cm „Życie jak obraz, może być kiczem” 2000 • Oil on board 100 x 70 cm “Life Is Like a Painting, It Can Be a Kitsch” 2000

Olej płyta 100 x 70 cm „Kto chce świecić, ten musi się spalać” 2000 • Oil on board 100 x 70 cm “If You Want to Glow You Must Burn” 2000

Olej płyta 100 x 70 cm „Gdzieś na horyzoncie czasu” 2000 • Oil on board 100 x 70 cm “Somewhere on a Time Horizon” 2000

Olej płyta 100 x 70 cm „COTETOJE” 2000 • Oil on board 100 x 70 cm “COTETOJE” 2000

Olej płyta 100 x 70 cm „Wypadki minione też się zmieniają” 2000 • Oil on board 100 x 70 cm “Past Events Change Too” 2000

Olej płyta 100 x 70 cm „Praca i ćwiczenia” 2000 • Oil on board 100 x 70 cm “Work and Exercise” 2000

Olej płyta 100 x 70 cm „Są różne racje:” 2000 • Oil on board 100 x 70 cm “There Are Different Arguments” 2000

Olej płyta 100 x 70 cm „Zdrowa skóra i kości” 2000 • Oil on board 100 x 70 cm “Healthy Skin and Bones” 2000

Olej płyta 100 x 70 cm „Pozorem jest, gdy część występuje za całość” 2000 • Oil on board 100 x 70 cm “It Is a Sham When Some Stand for All” 2000

Olej płyta 100 x 70 cm „Złośliwość przedmiotów martwych” 2000 • Oil on board 100 x 70 cm “The Perversity of Inanimate Objects” 2000

Olej płyta 100 x 70 cm „Demokracja pociąga, gdy jej nie ma” 2000 • Oil on board 100 x 70 cm “Democracy Attracts When It Is Absent” 2000

Olej płyta 100 x 70 cm „Z zielenią do twarzy” 2000 • Oil on board 100 x 70 cm “Green Suits You” 2000

Olej płyta 100 x 70 cm „Dyrygent” 2000 • Oil on board 100 x 70 cm “A Conductor” 2000

Olej płyta 100 x 70 cm „Każdy absurd ma także swoją logikę” 2000 • Oil on board 100 x 70 cm “Every Absurd Thing Has Its Logic” 2000

Olej płyta 100 x 70 cm „Tropik pod szkłem” 2000 • Oil on board 100 x 70 cm “Tropics Under Glass” 2000

Olej płyta 100 x 70 cm „Pozory mylą” 2000 • Oil on board 100 x 70 cm “Appearances Can Be Deceptive” 2000

Olej płyta 100 x 70 cm Bez tytułu 2000 • Oil on board 100 x 70 cm No title 2000

Olej płyta 100 x 70cm „Wizje i natchnienia” 2000 • Oil on board 100 x 70 cm “Visions and Inspirations” 2000

Olej płyta 100 x 70 cm „Figury są najczęściej z kamienia” 2000 • Oil on board 100 x 70 cm “Most Figures Are Made of Stone” 2000

Olej płyta 100 x 70 cm „Rozsupłuje tajemnice słów” 2000 • Oil on board 100 x 70 cm “Untangling the Mystery of Words” 2000

Olej płyta 100 x 70 cm „Rozkładówka” 2000 • Oil on board 100 x 70 cm “The Centrefold” 2000

Olej płyta 100 x 70 cm „Bitwa pod Grunwaldem” 2006 • Oil on board 100 x 70 cm “The Battle of Grunwald” 2006

Olej płyta 100 x 70 cm „Idol” 2003 • Oil on board 100 x 70 cm “An Idol” 2003

Malarz felietonów graficznych A painter of graphic column articles Pe i n t re d e f e u i l l e t o n s g r a p h i q u e s Maler des grafischen Feuilletons

Skoro Piotr Obarek nazywa swoje obrazy, stworzone za pomocą narzędzi malarskich, felietonami – to jak ma postąpić dziennikarz, pracujący jak Pan Bóg przykazał – piórem, czy (jak to dzisiaj się mówi) „komputerem” – wobec takiego wtargnięcia na obszar kiedyś tylko dla niego zastrzeżony? Chyba wypada potraktować kolegę z innej branży z pokorą nie pozbawioną zazdrości. Felieton pisany już od dawna nie ma dobrej sławy. Nadmiar słowa i tłumy piszących spowodowały jego dewaluację. Żyjemy jednak przecież w „epoce felietonu”. Taką diagnozę kultury europejskiej postawił już kilka dziesiątków lat temu Herman Hesse w powieści „Gra szklanych paciorków”. Miał na myśli schyłek tej kultury, jej skarłowacenie, na miarę gazetowego felietonu właśnie: „[…] na temat każdego aktualnego wydarzenia wylewał się istny potop skrzętnej pisaniny, a przekazywanie, klasyfikowanie i formułowanie wszystkich tych informacji miało wszelkie cechy spiesznie i bez poczucia odpowiedzialności wytwarzanej masowo produkcji. Co prawda narzekamy dziś także na nadmiar ‘obrazków’, ale kto wie, może w ich lapidarnej zwięzłości kryją się jakieś nadzieje na ratunek przed słownym potopem?” Wystawa, którą oglądamy, jest przykładem takich nadziei. Obrazy-plakaty Piotra Obarka, wyrosłe ze świata mass mediów, wprowadzają w ten świat szczyptę refleksji, zwięzłą anegdotę wzbogacają o poetycką metaforę. Jest to świat pełen kolców o najrozmaitszych kształtach i rozmiarach; świat, w którym wieża z kart okazuje się zbudowana z ciężkiego kamienia, ludzkość kolekcjonuje coraz wymyślniejsze narzędzia zagłady jak okazy motyli czy numizmaty w odpowiednich szufladkach i przegródkach; świat, w którym każda budowla, przedmiot czy drzewo rzucają swój cień w innym kierunku, wielbłąd przechodzi bez trudu przez ucho igielne, z cylindra zamiast królika wyskakuje sam magik, a jajko (jak wiadomo, mądrzejsze od kury) wymądrza się, iż „być człowiekiem – cóż za mała rola”. To, co robi Piotr Obarek, to nie jest rozchełstany felieton – słowotok. Jego obrazowaniem świata rządzą reguły maksymalnej zwięzłości, zaś aforystyczny styl krótkich podpisów – komentarzy starcza za dłuższą wypowiedź:

„Konieczność uwalnia od męki wyboru”. „Największa obrona – nie potrzebować obrony”. „Kto się lęka, już przegrał”. „Pozorem jest, gdy część występuje za całość”. W każdym z tych lapidarnych stwierdzeń znajdziemy temat do przemyśleń, którego rozwinięcie zająć by mogło grube tomy. I myślę z przerażeniem, co by było, gdyby Obarek zaczął ten styl drążyć dalej. Wyobrażam sobie hipotetyczną sytuację, iż na jednym z obrazków znajduję taki oto podpis: „Wszystkie szczęśliwe rodziny są do siebie podobne, każda rodzina nieszczęśliwa jest nieszczęśliwa na swój własny sposób”. Co to jest? Ano, Piotr Obarek w jednym swoim „felietonie graficznym” zawarł całą „Annę Kareninę” Tołstoja… Doprawdy, wcale by mnie to nie zdziwiło. Tadeusz Szyłłejko

Zawód: plakacista Profession: poster artist Profession: affichiste Beruf: plakatmaler

Pora na cytat z p. Piotra: SĄ RÓŻNE RACJE. Ta praca mnie „bierze”. Jest inteligentna, klarowna, subtelna, z „resztą”, która „jest milczeniem”. Ulegam graficznej kokieterii ROZKŁADÓWKI, cieszy mnie, że W ŻYCIU BYWA NA PRZEKÓR, atawistycznie bawi mnie myśl, że niektóre awersy mają taki REWERS. Podoba mi się także przewrotność, z jaką komentuje p. Piotr ZŁOŚLIWOŚĆ PRZEDMIOTÓW MARTWYCH czy konstatacja, że DEMOKRACJA POCIĄGA, GDY JEJ NIE MA. Wszystkie prezentowane przez p. Piotra prace zdradzają człowieka wrażliwego, inteligentnie sceptycznego, dostrzegającego absurdy rzeczywistości i potrafiącego z właściwym plakaciście złośliwym poczuciem humoru, a może humorystycznym poczuciem złośliwości, komentować nasz świat ku swojej i innych uciesze. prof. Tomasz Bogusławski fragment recenzji do przewodu kwalifikacyjnego II stopnia

Rysunek piรณrkiem 2002 โ ข Pen and ink drawing 2002

Plakat 100 x 70 cm „Siła w różnorodności” 2005 • Poster 100 x 70 cm “Power in Diversity” 2005

Plakat 100 x 70 cm „Ptaki polskie” 2005 • Poster 100 x 70 cm “Polish Birds” 2005

Plakat 70 x 100 cm „Trzymaj poziom” 2005 Poster 70 x 100 cm “Keep the Level” 2005

Plakat 70 x 100 cm „Gołąbek pokoju” 2005 Poster 70 x 100 cm “The Dove of Peace” 2005

Plakat 70 x 100 cm „Samoobrona” 2005 Poster 70 x 100 cm “Self-defence” 2005

Olej płótno 21 x 30 cm „Maluch” 2007 • Oil on board 21 x 30 cm “The Little One” 2007

Olej płótno 100 x 140 cm „kpzrpzpr” 2007 Oil on canvas 100 x 140 cm “kpzrpzpr” 2007

Olej płótno 21 x 30 cm Bez tytułu 2007 • Oil on canvas 21 x 30 cm No title 2007

Wpisany w krąg sztuki magicznej Inscribed in a magic art circle Inscrit dans un cercle magique Eingetragen im Kreis der magischen Kunst

Autor stroni od niepotrzebnych ozdobników, łatwych skojarzeń, wulgaryzmów. Staje się kreatorem sztuki w przestrzeni publicznej, którą dziś niejednokrotnie obserwujemy zachwaszczoną obrazami z innych kultur. Piotr Obarek swoje realizacje osadza w kulturze obrazu, czerpiąc z jego najlepszych źródeł. Wolny od zapożyczeń, a mimo to rozpoznawalny i wart szczególnej troski zwykłego oglądacza. Piotr Obarek tymi realizacjami wpisuje się w krąg sztuki magicznej. Korzysta świadomie z klimatów i atrybutów różnych warsztatów graficznych. Jego własna ikonosfera przyjmuje doświadczenie historyczne tak w warstwie literackiej, jak i obrazu. Obarek wprzęga w swój arsenał środków plastycznych archaiczny warsztat dziś wypierany przez szybkie technologie, by móc pozostawać przy wartościach, które są dla niego najważniejsze. Staram się odróżnić to, czym było studenckie istnienie w murach kultowej pracowni plakatu, od tego, co sam Piotr Obarek czyni, a właściwie maluje w swoich krótkich komentarzach do zastanej współcześnie rzeczywistości. Kolejne plakaty autorskie, z zasady wykonane w jednym egzemplarzu, zostają powielane w naszej pamięci, w fotograficznych odbitkach, w katalogach, czyli nie istnieją jako obiekty wielonakładowe w typowych formatach B1. Powstają z potrzeby wypowiadania prawd ważnych, czasem wyrwanych przez swój kontekst z obszarów rysowanej metafory, o którą stale upominał się Mistrz, powtarzając: „To trzeba oglądać, tego się nie opowiada słowami”. Dzisiaj Piotr Obarek dzieli się tym doświadczeniem ze swoimi studentami na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim. Ta nowa uczelnia wchłania niezwykle szybko w swe grono pedagogiczne osoby, które rozbudzają marzenia „o żeglowaniu” (za André Malraux), a nie próbują uczyć budowania statku. Te marzenia Obarek rozwija, korzystając bardzo rozsądnie ze swojego twórczego doświadczenia. Świat znaków, liter, kompozycji, analiz podstawowych pojęć z obszaru budowy płaszczyzny, obrazu w jej strukturze dwuwymiaru jak i ćwiczeń kompozycji przestrzennych, staje się polem odpowiedzialnej pracy ze studentami, którzy w tej odległej od centrum prowincji stwarzają dla siebie i najbliższego otoczenia świat bardziej przyjazny. Artysta wypełnia swoje obrazy mocnym rysunkiem, soczystym kolorem i, co ważne, wolnym od nachalności nowych mediów. Uchodzi w świecie grafiki projektowej za człowieka, którego młodzi adepci współ-

czesnych sztuk plastycznych mogą kojarzyć z reprezentantem zanikającego archipelagu twórców znających swe ręczne rzemiosło. Te sprawności są dziś na wagę sukcesu w świecie anonimowej technologii cyfrowej. Ćwiczenia studentów Piotra Obarka charakteryzuje mocne oparcie w pracy nad literą, znakiem plastycznym, dbałość o dobry rysunek, wnikliwą analizę kompozycji oraz rzetelne studium z natury. prof. Michał Kliś fragment recenzji do przewodu kwalifikacyjnego II stopnia

Rysunek piรณrkiem 2007 โ ข Pen and ink drawing 2007

Rysunek piรณrkiem 2006 โ ข Pen and ink drawing 2006

Olej płótno 70 x 100 cm „Spawanie lub szlifowanie bez okularów ochronnych wzbronione” 2007 Oin on canvas 70 x 100 cm “Welding or Grinding without Safety Goggles Forbidden” 2007

Olej płótno 70 x 100 cm „Do pracy przychodź trzeźwy i wypoczęty” 2007 • Oil on canvas 70 x 100 cm “Come to Work Sober and Well Rested” 2007

Olej płótno 100 x 70 cm „Odchodząc od maszyny wyłącz silnik” 2007 • Oil on canvas 100 x 70 cm “Switch off the Engine When Leaving the Machine” 2007

Olej płótno 100 x 70 cm „Kierowco! W twoich rękach zdrowie i życie twoich pasażerów” 2007 Oil on canvas 100 x 70 cm “Life and Health of Your Passengers Lie in Your Hands” 2007

Olej płótno 70 x 100 cm „Naprawa! Nie uruchamiać!” 2007 • Oil on canvas 70 x 100 cm “Serviced! Don’t Start!” 2007

Olej płótno 70 x 100 cm „Uszkodzenie instalacji należy zgłaszać elektrykowi” 2007 • Oil on canvas 70 x 100 cm “Report Any Damage to an Electrician” 2007

Olej płótno 100 x 70 cm „Nosić okulary ochronne” 2007 • Oil on canvas 100 x 70 cm “Wear Safety Goggles” 2007

Olej płótno 100 x 70 cm „Baczność!” 2007 • Oil on canvas 100 x 70 cm “Attention!” 2007

100

Olej płótno 100 x 70 cm „Sprawdź stan techniczny wozu przed wyjazdem” 2007 • Oil on canvas 100 x 70 cm “Check the Technical Condition of the Vehicle Before You Drive” 2007

101

Olej płótno 100 x 70 cm „Nie przechodź pod wiszącymi ciężarami” 2007 • Oil on canvas 100 x 70 cm “Don’t Walk Under Suspended Heavy Objects” 2007

102

Olej płótno 100 x 70 cm „Pamiętaj! Czysty warsztat” 2007 • Oil on canvas 100 x 70 cm “Remember – Clean Workshop” 2007

103

Olej płótno 100 x 70 cm „Zachowaj czystość na maszynie i w jej sąsiedztwie” 2007 • Oil on canvas 100 x 70 cm “Keep Your Machine and the Area around Clean” 2007

104

Olej płótno 70 x 100 cm „Pamiętaj, noś okulary” 2007 • Oil on canvas 70 x 100 cm “Remember to Wear Safety Goggles” 2007

105

Olej płótno 70 x 100 cm „Rozlewanie smarów i paliw może spowodować pożar lub wypadek przy pracy” 2007 Oil on canvas 70 x 100 cm “Spilling Oils and Fuels Can Cause a Fire or an Accident at Work” 2007

106

Olej płótno 100 x 70 cm „KG3” 2007 • Oil on canvas 100 x 70 cm “KG3” 2007

107

Olej płótno 100 x 70 cm „Palenie zabronione” 2007 • Oil on canvas 100 x 70 cm “Smoking Prohibited” 2007

108

Olej płótno 70 x 100 cm „♂♀♂” 2007 • Oil on canvas 100 x 70 cm “♂♀♂” 2007

Olej płótno 70 x 100 cm „Kod” 2007 Oil on canvas 70 x 100 cm “A Code” 2007

112

Olej płótno 100 x 70 cm Bez tytułu 2007 • Oil on canvas 100 x 70 cm No title 2007

113

Olej płótno 100 x 140 cm „Z czerwonym do twarzy” 2007 • Oil on canvas 100 x 140 cm “Red Suits You” 2007

115

116

PIOTR OBAREK JAKO PREKURSOR UPO Przypatrzmy się sztuce bezkolizyjnej Piotra, która w plakacie ma znaczenie stylu niepokalanego podejścia do abstrakcji rzucanej ot tak sobie przez artystę. Widz jest nieukiem, to wiemy, pamfleciarstwo skorodowane umysłem artysty nie konweniuje więc z odbiorem, chociaż znaki znaczą znaczenie inne każdego z nich. Wchodzimy w dzieło artysty z jonosferą jądra przekonania o kpinie z rzeczywistości, nie to jest jednak znakiem, ale myśl zawarta w haśle prof. Goodyera „Dupa składa się z dwóch półdupków”. To jak dwoje oczu, rąk, nóg, cycków, ale nie idźmy na łatwość nieprzemakalną, bo rzeczywistość znaków wypiera u Obarka sens każdego rysunku jego wizualizowanych obrazów. Jestem pewien, że artysta nie śpi bez powodu ze swoimi myślami, że wartości przedstawione są nieprzedstawialne specjalnie, by zakłócić ów ruch, owo zafascynowanie tworzywem, materią, złotą ramką, która spełnia rolę medium, wielkiego tworu nadrealistycznego. Może nim być cegła gotycka, ryba śnięta, ość z leszcza, falbanka

117

STACIOWIONEGO PLAKATU POLSKIEGO u spódnicy, małpi grymas, plama powymiotna, noga w rajstopie lub bez. Szablonowo ujęta myśl przestaje być myślą, Obarek wie to doskonale, bo ma intuicję starej, doświadczonej życiowo klasztornej zakonnicy, ma poczucie humoru, to jego walor nie zamknięty jak drzwi do głowy Małgorzaty. On jest tu jednak Mistrzem, a ona interpretatorem powałkowanych bruzd mózgowych w zalewie wiślanej, podprawionej doskonałą wiedzą z pogranicza durnowatości i postbełkotu, opartej na filozofii własnej, pełnej potencji myśli i cytatów z autorytetów. Twórczość Obarka zasługuje na coś więcej niż artystyczną inseminację kolaboracji z odbiorcą. Jest to rodzaj genialnej odkrywczości poddanej masturbacyjnemu rolowaniu cygara na udzie Kubanki. Nie dajmy się zwieść pozorom, Obarek to prekursor nowych czasów z wieloma otwartymi źrenicami sztuki samej w sobie, nadinterpretujący swoje wizje i nie dający się zaszufladzić, jak jego koledzy po fachu. Tomasz Paweł Śrut-Śrutkowski

Rysunek pi贸rkiem 2006 Pen and ink drawing 2006

Plakat 100 x 70 cm „650 lat Olsztyna” 2003 • Poster 100 x 70 cm “650th Anniversary of Olsztyn” 2003

120

Plakat 70 x 100 cm „650 lat Olsztyna” 2003 Poster 70 x 100 cm “650th Anniversary of Olsztyn” 2003

121

Plakat 70 x 100 cm „Kocham Olsztyn” 2007 • Poster 70 x 100 cm “I Love Olsztyn” 2007

Plakat 100 x 70 cm „Katedra Sztuk Pięknych” 2004 • Poster 100 x 70 cm “The Chair of Fine Arts” 2004

124

Plakat 100 x 70 cm „Myśl twórczo” 2005 • Poster 100 x 70 cm “Think Creatively” 2005

125

Okładka 30 x 21 cm „Ex Cathedra?” 1994 • Book cover 30 x 21 cm “Ex Cathedra?” 1994

126

Okładka 30 x 21 cm „Graphics” 1996 • Book cover 30 x 21 cm “Graphics” 1996

127

Okładka 30 x 21 cm „Salon Polskiej Sztuki Współczesnej” Poznań 1995 • Book cover 30 x 21 cm “The Polish Contemporary Art Salon” Poznań 1995

128

Okładka 30 x 21 cm „Instytut Sztuk Pięknych UWM w Olsztynie” 2000 • Book cover 30 x 21 cm “The Institute of Fine Arts at the UWM in Olsztyn” 2000

129

Okładka 30 x 21 cm „Izabella Janiszewska-Obarek” 2004 • Book cover 30 x 21 cm “Izabella Janiszewska-Obarek” 2004

130

131

ZNAKI GRAFICZNE SYMBOLE GRAPHIC SINGS SYMBOLS SIGNES GRAPHIQUES, SYMBOLES GRAFIKZEICHEN SYMBOLE

O LS Z T Y N

Insygnia Władzy Rektorskiej Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie 2001 • The insignia of the Rector and Deputy Rectors of the University of Warmia and Mazury in Olsztyn 2001

Złoty Laur UWM 2000 • The Gold Laurels of the UWM 2000

136

Odlew z brązu 240 cm „Św. Jan Nepomucen” Olsztyn 1996 • A cast in bronze 240 cm “St John of Nepomuk” Olstzyn 1996

137

138

Retoryka, ironia, dowcip, czyli o tropach interpretacyjnych t w ó r c z o ś c i Pi o t r a O b a r k a R h e t o r i c , i ro n y, w i t - w a y s o f i n t e r p re t i n g Pi o t r O b a re k ’ s c re a t i v e a c t i v i t y Rhétorique, ironie, esprit, autrement dit sur les traces de l`interprétation d e l a c r é a t i o n a r t i s t i q u e d e Pi o t r O b a re k Rhetorik, ironie, witz, also alles über die interpretationstropen des k u n s t s c h a f f e n s v o n Pi o t r O b a re k

Relacja pomiędzy sztuką a rzeczywistością, między światem postrzegalnym zmysłowo a jego wizualnym przedstawieniem nurtowały już myślicieli starożytnych. Platońskie potępienie sztuk mimetycznych nie przeczyło, ale podkreślało ich atrakcyjność i rolę interpretującą otaczający człowieka świat. Interpretacja rzeczywistości powstawała poprzez jej odczytanie artystyczne. Jednak jak współcześnie stwierdził Nelson Goodman „widzenie obrazu jako obrazu wyklucza możliwość pomylenia go z czymś innym”. Mimo to wkraczając w sferę obrazu poddajemy się jego retoryce, dostosowujemy nasz odbiór do znakowego odczytywania przekazu wizualnego. Wydaje się, że w sposób naturalny dotyczy to sztuki plakatu, stojącego zawsze na pograniczu użytkowości i tzw. kultury wysokiej. Swoisty „tekst” plakatowej retoryki prowadzi ku tradycyjnemu odsyłaniu od znaczącego do znaczonego, jednak naraża to tę dziedzinę artystycznej wypowiedzi nie tylko na aktualną krytykę, czy nawet dezaprobatę, ale na szybką dezaktualizację. Mimo pozornych uproszczeń plakat przyciąga uwagę, zmusza do refleksji i uprzystępnia rozumienie skomplikowanej ludzkiej egzystencji. W sile oddziaływania plakatu czai się niebezpieczeństwo języka retoryki, który zawiesza odniesienie do prawdy wiedzy (episteme), a często odwołuje się do sfery powszechnych przekonań i stereotypów (doxa). Artystyczna działalność Piotra Obarka nie daje się łatwo podzielić na poszczególne etapy, autor powraca wielokrotnie do tych samych wątków, w sposób ironiczny trawestuje powszechnie znane motywy wizualne. Posługując się retorycznymi figurami wizualnymi wikła odbiorcę we wciąż nowe poszukiwania związków sztuki z rzeczywistością. Przedstawione w niniejszym tekście spojrzenie na twórczość Piotra Obarka nie jest próbą porządkującego ujęcia dzieł artysty, ale wynika ze zmiennego podejścia interpretatora do często kpiącego komentarza do rzeczywistości, jak też do refleksyjnego odwołania czy wyraźnego nawiązania do

139

kulturowej tradycji. Postmodernistyczne oderwanie autora od dzieła, autonomia przekazu samej sztuki nie może jednak pomijać perswazyjności i figuratywności służących do uruchomienia u widza poszukiwań tropów zgodnych z intencjami twórcy. W pracach Piotra Obarka czytelne są zarówno świadome odwołania do realiów historycznych i artystycznych jak i związki intertekstualne, tylko częściowo zależne od zamiarów twórcy. Artysta odwołuje się do różnych estetyk. Korzysta tak z dorobku awangardowej nowoczesności jak i wielopoziomowego kodowania typowego dla epoki postmodernizmu. We wczesnych pracach pojawia się często ujęcie zgeometryzowane, czasami bliskie minimalizmowi, później autor wzbogaca formy, wprowadza motywy bliskie realizmowi, miesza elementy tradycyjnej estetyki z ponowoczesnym pluralizmem stylowym. W dziełach Piotra Obarka obok rzeczywistości obrazowej pojawia się także słowo, tekst. Wydaje się to oczywiste w gatunku sztuki, jaką jest plakat, ale Obarek tworzy także prace typowo hybrydalne, niedające się zaliczyć do żadnego gatunku, stojące na pograniczu wypowiedzi plakatowej i typowo malarskiej. Plakatyobrazy, czy też jak nazywa je sam autor „felietony graficzne” są gatunkiem nowym, nieklasyfikowalnym w siatce tradycyjnych sztuk wizualnych. Wczesne projekty Piotra Obarka, mimo oryginalności pomysłów, w pewnej mierze nawiązują do sposobu obrazowania Henryka Tomaszewskiego, pozostają w sferze czystej retoryki plakatu. Ciekawe artystycznie, ascetyczne w znakowym ujęciu tematów operują typowym plakatowym przekazem, jeszcze pozbawionym „Obarkowego” dowcipu i przekory. W pracach z lat osiemdziesiątych wieku XX pojawia się już specyficzne zetknięcie celowej banalności wizualnej z często absurdalnym, odwracającym pierwotne odczytanie tekstem, jednak dopiero w plakatach-obrazach Obarek przełamuje czystą referencyjność wypowiedzi i silnie wkracza w związki intertekstualne, czy raczej międzyobrazowe. Tekst wraz z obrazem tworzą ironiczne i aporyczne konstrukcje, zawierają w sobie zarówno pierwiastki refleksji jak i trywialności (w znaczeniu przede wszystkim historycznym, nawiązującym do podstawowego triwium nauk oraz rozstajów dróg). Choć „felietony graficzne” Obarka przemawiają często dosadną retoryką plakatu, to ulotnej formie papierowego afisza nadano trwanie, chwilowość spojrzenia na plakat przemieszała się z kontemplacją dzieła malarskiego, jednocześnie „uobrazowiony” plakat z ulicy wszedł do wnętrza galerii. Towarzyszący obrazowi tekst nie jest oczywiście pomysłem genetycznie związanym ze sztuką plakatu. Pojawia się on już w starożytności, ale największą popularnością wpisanie słów w rzeczywistość obrazową cieszyło się w emblematyce, skomplikowanych kalamburach sieci odniesień i ukrytych znaczeń typowych dla sztuki szesnastego i siedemnastego stulecia. „Felietony graficzne” Piotra Obarka mogłyby być rozumiane jako swoista próba stworzenia współczesnego odpowiednika dyskursu emblematycznego ukrywającego pod dosłownym przekazem treści czytelne tylko dla wtajemniczonych. Prace Piotra Obarka zmuszają widza – interpretatora do podjęcia gry z przekazem wizualnym, skłaniają do odnajdywania w nich komentarza do

140

współczesnego mu świata, ale wskazują także drogi głębszych konotacji prowadzących do poszukiwań wewnętrznego dialogu świata sztuki. Tworzone w tradycyjnych technikach malarskich (olej, akryl) plakaty-obrazy utrzymane są w bogatej gamie kolorystycznej, a ich różnorodna stylistyka prowokuje widza do tradycyjnych interpretacji malarstwa, zgodnych z dawną estetyką. Jednak prześmiewczy charakter tych prac nakazuje wykraczanie poza ramy odczytania urody barw, biegłości kompozycji czy też bogactwa ukazanych kształtów. Zestawienia kolorystyczne i kształty przedstawianych przedmiotów sprawiają odbiorcy zmysłową przyjemność, ale obraz, który z założenia jest strukturą symboliczną, nigdy nie ogranicza swego przekazu ani do wrażenia sensualnego, ani też bezpośredniego dosłownego odczytania. Obraz nakazuje poszukiwanie sensów ukrytych. Nadmiarowość kompozycji wizualnej zawsze prowadzi do włączenia jej w szerszy kontekst kulturowy. W swych pracach Piotr Obarek śmiało wprowadza wielopoziomowy dyskurs kulturowy, którego odczytanie zależy w dużej mierze (a może tylko) od kulturowej świadomości interpretatora. Autor posługuje się zarówno skrótowym ujęciem, zestawieniem przedmiotu z gładkim tłem oraz ironicznym tekstem, jak i bardziej rozbudowaną narracją, gdzie wielość przedmiotów i szczegóły tła stanowią typowe elementy oswajania rzeczywistości – dopowiadają i sugerują drogę odczytania. Pojawiający się tekst nie dookreśla i nie uzupełnia treści obrazu, ale właśnie przenosi interpretację w inne rejony często zaprzeczające pierwotnej denotacji form, ale także zaprzeczające stereotypowym prymarnym konotacjom. Zastosowany przez widza kod codzienności staje się niewystarczający, proste związki z rzeczywistością okazują się tropem pustym, ślepą uliczką. Rozpoczyna się gra ze stereotypami postrzegania rzeczywistości. Wspomniana różnorodność stosowanych stylistyk, od niemal hiperrealistycznych ujęć po impresyjne określenie formy, wprowadza odbiorcę w obszary skojarzeń artystycznych, owego dyskursu międzyobrazowego. Chociaż w pracach Piotra Obarka trudno dopatrzyć się bezpośrednich cytatów zaczerpniętych z twórczości konkretnych malarzy, to jednak przywodzą one na myśl dzieła tak nurtu impresjonistycznego, jak i malarstwa metafizycznego czy surrealizmu, zaś w projektach graficznych pojawiają się odwołania do sztuki średniowiecza i renesansu. Autor świadomie operuje tak stylistyką wypowiedzi realistycznej jak i artystycznym przetworzeniem rzeczywistości. W swych pracach Piotr Obarek przekracza linię nowoczesności, choć trudno go nazwać postmodernistą. Od poetyki geometrycznego oszczędnego w barwach swoistego minimalizmu plakatowego odszedł ku formom bogatym tak pod względem formy jak i przekazywanych treści. Nie zatracił jednak jasności i oszczędności stosowanych układów kompozycyjnych. Autor często koncentruje swą uwagę na tylko jednym elemencie pozostawiając puste tło. W pracach Obarka tekst może towarzyszyć obrazowi

141

jako wewnętrzna inskrypcja lub też istnieć zewnętrznie jako nadany mu tytuł, persfazyjna wskazówka ukierunkowująca odbiór dzieła. Słynne Horacjańskie słowa „Ut pictura poesis”, choć ich słuszność podważana jest od czasów Lessinga, na zawsze powiązały dzieło wizualne i tekst. Trudno oczywiście dziś rozumieć starożytną doktrynę dosłownie i poszukiwać we współczesnej sztuce przekazu poetyckiego, jednak pozostaje związana z odczytaniem umiejętność zrozumienia tekstu, zapisu artystycznego. Prace Piotra Obarka w pełni wskazują, iż obraz ma obok dosłowności nadmiarowość sensu. Ich interpretacja niczym interpretacja literatury wymaga znajomości gramatyki i retoryki obrazu oraz zanurzenia w meandrach kultury. To, co zobaczy widz-interpretator zależy od kodu, jaki zastosuje do odczytania formy i treści dzieł. Należy jednak pamiętać, iż podejmowana przez Piotra Obarka gra z rzeczywistością trzyma się zasad humorystycznego spojrzenia na świat. Twórca bawi się absurdami codzienności i zachęca odbiorcę do spojrzenia na rzeczywistość z ironicznym dystansem. Właśnie owo przekorne spojrzenie na realia najsilniej działa na widza i stanowi o oryginalności obrazowych wypowiedzi Piotra Obarka. Małgorzata Kierkus-Prus

142

Odnajdywanie znaków Discovering Signs Découverte des signes

Zeichenfindung

Ciasno zawieszone plakaty oraz obrazy-plakaty Piotra Obarka w muzealnych salkach Domu „Gazety Olsztyńskiej” (luty 1998) przypomniały o polskiej ulicy sprzed lat, o czasach rozkwitu polskiej szkoły plakatu. Ulice miast były wtedy „największą i najbardziej egalitarną galerią sztuki, kształcącą smak artystyczny setek tysięcy Polaków bezboleśnie niejako, a właściwie dokładnie mimochodem. Uczyła ona również czytania bardziej zawiłych metafor, tekst bowiem, tytuł sztuki czy hasło pomagał zrozumieć każdy, choćby najbardziej zawiły i abstrakcyjny znak graficzny” – pisał Marian Chwedczuk przy okazji wystawy prac Waldemara Świerzego („Wiadomości Kulturalne”, nr 11 z 23 marca 1997). Piotr Obarek jest uczniem profesora Henryka Tomaszewskiego, znakomitego współtwórcy polskiej szkoły plakatu, która zasłynęła w świecie z „wolności w sposobie wypowiedzi artystycznej”. Uczniowie jego dziś kontynuują dzieło swego mistrza, mimo braku zamówień projektują plakaty jako samodzielne dzieła artystyczne, przeznaczone do zawieszenia w galerii lub przez koneserów we własnych mieszkaniach. Od czasu do czasu trafi się zamówienie na projekt plakatu, ilustrację do tekstu poetyckiego, okładkę czy obwolutę. Ale ulica pozostaje szara, nijaka, tylko na czas ważnych wydarzeń politycznych ożywa nachalną propagandą wizualną, często w nie najlepszym stylu. Tym bardziej twórczość Piotra Obarka jest przypomnieniem, że ulice nasze znów mogą stać się miejscem ekspozycji dobrego, autorskiego plakatu artystycznego, dotyczącego najbardziej aktualnych wydarzeń. – Pochodzę z rodziny nauczycielskiej – mówi Piotr Obarek. – Rodzice moi, Bolesław i Irena z domu Wielińska, są nauczycielami, obecnie na emeryturze. Dwie siostry również są pedagogami. Mama pochodzi z Działdowa, a ojciec spod Lubawy. Wojna rozdzieliła rodziców: w czasie okupacji ojciec prowadził tajne nauczanie i był śledzony przez gestapo. Matkę wywieziono na roboty przymusowe do Królewca, gdzie pracowała w zakładach zbrojeniowych. Po wojnie rodzice pracowali w szkole w Gietrzwałdzie, potem w Działdowie (gdzie się urodziłem 26 lutego 1953 roku) i szkole rolniczej w Nidzicy. W 1961 roku zamieszkaliśmy w Olsztynie. Ojciec był dyrektorem Domu Dziecka przy ul. Korczaka, mama nauczycielką w Szkole Podstawowej nr 10, do której uczęszczałem, a w roku 1972 skończyłem II Liceum Ogólnokształcące w Olsztynie. – Czy po maturze decyzja była jednoznaczna, tylko studia plastyczne? – Od zawsze, jak pamiętam, lubiłem rysować i świadomie mnie to bawiło. Już w ogólniaku zacząłem szukać kontaktu z artystami. Najpierw Andrzej Samulowski, a następnie Eugeniusz Kochanowski, który

143

prowadził ognisko plastyczne w Wojewódzkim Domu Kultury, byli moimi nauczycielami. Studiowałem w warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych w latach 1972–1977. Moja praca dyplomowa u prof. Henryka Tomaszewskiego składała się z 5 plakatów do przysłów Stanisława Jerzego Leca, np. „Mów krótko, a węzłowato”, „Nie miej dwóch języków w gębie”. Poza tym malarstwa i rysunku uczyli mnie prof. Eugeniusz Markowski i Teresa Pągowska, Leszek Hołdanowicz – projektowania graficznego i liternictwa, Gustaw Zemła – rzeźby, Roman Owidzki – kompozycji, Jerzy Tchórzewski – malarstwa, Janusz Stanny – ilustracji książkowej. Na trzecim roku wybierało się pracownie. Do pracowni Henryka Tomaszewskiego i Jerzego Tchórzewskiego obowiązywał konkurs. Dostałem się. Na studiach poznałem swoją żonę Izabellę Janiszewską, razem studiowaliśmy, teraz razem mamy pracownię i razem od 1992 roku pracujemy w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Olsztynie. Ja na stanowisku adiunkta w Instytucie Wychowania Plastycznego na Wydziale Wychowania Artystycznego, jednocześnie jestem zastępcą dyrektora Instytutu prof. Adolfa Gwozdka. Żona jest wykładowcą i przygotowuje się do obrony pracy doktorskiej, ja obroniłem doktorat w roku 1996 w warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych. Wychowujemy dwóch synów. Mateusz jest studentem informatyki, Kuba jeszcze uczniem szkoły podstawowej. – Przez wiele lat olsztyńskie środowisko plastyczne zabiegało o powołanie w Olsztynie liceum plastycznego. Nawet w najśmielszych marzeniach nie mogło myśleć, że obok takiego liceum powstanie w olsztyńskiej WSP samodzielny Wydział Wychowania Artystycznego. A jednak udało się? – Robimy wszystko, żeby nasz wydział dobrze kształcił przyszłych nauczycieli wychowania plastycznego, przede wszystkim w dziedzinach malarstwa, rysunku, rzeźby, a także innych działań związanych z plastyką i jej upowszechnieniem. Na wydziale prowadzimy zajęcia zaoczne i podyplomowe dla nauczycieli, którzy chcą, czy często muszą prowadzić zajęcia z wychowania plastycznego. Na naszym wydziale kadra profesorska dojeżdża z Warszawy i Gdańska, ale zatrudnionych jest też 12 miejscowych artystów. Prowadzimy zakłady: malarstwa, grafiki warsztatowej, rzeźby, projektowania graficznego i pracownię komputerową. Od października 1997 roku otwarta jest galeria wystawiennicza dla nauczycieli i studentów oraz ludzi z zewnątrz. Praca pedagogiczna ze studentami daje mi dużo satysfakcji i zmusza do ciągłego kształcenia się, a to w zawodzie pedagogicznym i artystycznym jest bardzo ważne. Po studiach Piotr Obarek wraz z żoną wraca do Olsztyna i od 1977 r. bierze aktywny udział w życiu artystycznym środowiska plastycznego, współpracuje z wieloma wydawnictwami, prasą. Zajmuje się plakatem, grafiką użytkową, aranżacją wnętrz i wystaw, malarstwem i rysunkiem. Wcześniej, bo już w roku 1976, jego studencki plakat zakwalifikowany został na wystawę Międzynarodowego Biennale Plakatu w Warszawie. Następnie było około 30 wystaw w Olsztynie, Szczytnie, Warszawie, Poznaniu, Białowieży, Białymstoku, w Cha-

144

teauroux (Francja), Bradley University (USA) oraz wspólna z Edwardem Jurjewiczem (1996) realizacja rzeźby w brązie św. Jana Nepomucena, która zastąpiła zaginioną w czasie wojny statuę patrona mostu na Łynie. Wykonuje również medale pamiątkowe, między innymi na 50-lecie II LO w Olsztynie, jest też autorem projektu herbu Olsztyna nawiązującego do wersji średniowiecznej. W swoich realizacjach plastycznych Piotr Obarek myśli ujmuje w sposób pośredni – przy użyciu tekstu, przenośni, metafor czy symbolu. Plakat musi być w swej ekspresji lakoniczny, dosadny, sugestywny, musi działać na intelekt, ale i informować. Doskonały warsztat, zróżnicowane liternictwo współkomponuje płaszczyznę. Prosta, syntetyczna forma, lapidarność znaku graficznego, klarowność przekazu stanowią o jego wartości. Piotr Obarek z zachowaniem wszelkich reguł towarzyszących powstawaniu jego autorskich plakatów maluje obrazy sztalugowe. Kompozycje te opatrzone są tekstem, dla którego obraz staje się osobistym komentarzem, interpretacją wybranych lektur, odnajdywaniem najtrafniejszych znaków, symboli. Oparcie się na rzetelnej znajomości natury pozwala artyście dokonać błyskotliwych zbitek, deformacji i przekształceń, dla których drogę otworzył surrealizm. To pogłębienie emocjonalne jest jedną z najważniejszych cech tych obrazów. O pracach plastycznych Piotra Obarka tak pisał prof. Zdzisław Walicki z ASP w Gdańsku: „Niezaprzeczalnie urokliwe w swej warstwie plastycznej, pozbawione przesłania literackiego, byłyby znacząco uboższe. Realizowane w tradycyjnych technikach malarskich (olej, akryl), z zauważalną dbałością o strukturę powierzchni obrazu, z rozbudowaną i pełną niuansów gamą kolorystyczną spełniają warunki klasycznych obrazów sztalugowych”. W latach 1990–1993 Piotr Obarek pełni funkcję prezesa oddziału Związku Polskich Artystów Plastyków w Olsztynie. Trzeba było od nowa zbudować organizację rozwiązaną w czasie stanu wojennego, odzyskać dawne mienie i na nowo zorganizować pracę podzielonego i pozostawionego samemu sobie środowiska plastycznego. – Proszę opowiedzieć, jak to było z reaktywowaniem ZPAP w Olsztynie? – Nie było Związku Polskich Artystów Plastyków przez około 10 lat. W roku 1984 „Sztuka Polska” Przedsiębiorstwo Państwowe Oddział w Gdańsku Delegatura w Olsztynie przejęło cały majątek po ZPAP, w siedzibie ZPAP na parterze BWA prowadziło salon wystawienniczy. Sprawą najważniejszą wybranego 25 maja 1990 roku Zarządu Okręgu ZPAP było uregulowanie prawne użytkowania naszej siedziby w baszcie na podzamczu, następnie przejęcie sklepu Przedsiębiorstwa „Sztuka Polska” oraz załatwienie wielu spraw organizacyjnych związanych z rejestracją ZPAP. Skromna dotacja wojewody i pierwsze pieniądze ze sklepu były przeznaczone na organizację biura, wróciła pani Wanda Radziemska. To były bardzo trudne lata, trzeba było pokonać tyle barier biurokratycznych, nie mówiąc już o ludzkiej zawiści i niechęci. Na początku kadencji było 54 członków, w czasie jej trwania przybyło 24. Z ciekawszych inicjatyw wymienić trzeba między innymi

145

zorganizowaną w roku 1991 wystawę środowiskową „Kartoteka”. W ramach współpracy z Chateauroux (Francja) zorganizowano wystawę 11 olsztyńskich artystów. W Galerii ZPAP powołaliśmy Klub Plastyka, którego celem była, obok organizowania tradycyjnych wystaw plastycznych, również promocja firm i organizacja sympozjów. – Proszę opowiedzieć o swoich najbliższych planach. – Przygotowuję się do nowej wystawy, która prawdopodobnie otwarta zostanie we wrześniu w Niemczech. Ciągle po głowie chodzą mi nowe pomysły. Nikogo nie chcę swoją twórczością pouczać ani zasmucać. Lubię gadać na obrazie. Nie jestem publicystą, mimo że uprawiam felietony graficzne. Krystyna Koziełło-Poklewska „Gazeta Olsztyńska”, 21 maja 1998

Rysunek piรณrkiem 2007 โ ข Pen and ink drawing 2007

Rysunek piรณrkiem 2003 โ ข Pen and ink drawing 2003

Rysunek piรณrkiem 2007 โ ข Pen and ink drawing 2007

Rysunek piรณrkiem 2006 โ ข Pen and ink drawing 2006

Rysunek piรณrkiem 2003 โ ข Pen and ink drawing 2003

160

Ważniejsze osiągnięcia artystyczne Important artistic achievements Importantes réalisations artistiques Die wichtigsten künstlerischen leistungen

Wystawy indywidualne 1979 – Plakat, DŚT w Olsztynie 1998 – Plakat autorski, Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie 1998 – Plakat autorski, Galeria „SO” w Kętrzynie 1998 – Plakat autorski, Galeria UWM w Olsztynie 2000 – Galeria Jednego Obrazu, Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie 2000 – Plakat autorski, ASP w Warszawie 2001 – Plakat autorski, ASP w Warszawie 2002 – Plakat autorski, Instytut Kultury Chrześcijańskiej im. Jana Pawła II w Olsztynie 2002 – Plakat autorski, Konsulat RP w Kaliningradzie 2002 – Plakat autorski, Instytut Kultury Rosyjsko-Niemieckiej w Kaliningradzie 2003 – Plakat autorski, Muzeum im. Feliksa Nowowiejskiego w Barczewie 2007 – Plakat, malarstwo, rysunek, Galeria BWA w Olsztynie 2008 – Plakat, malarstwo, rysunek, Galeria „EL” w Elblągu

W y s t a w y z b i o ro w e , k o n k u rs y i p ro j e k t y 1976 – Międzynarodowe Biennale Plakatu, Warszawa 1977 – Malarstwo i rysunek, Uniwersytet Warszawski 1979 – Plakat, Galeria ZPAP w Olsztynie 1980 – Malarstwo, wystawa poplenerowa „Wałpusz ’79”, Olsztyn 1980 – Plakat, wystawa „O Medal Prezydenta”, Olsztyn 1981 – Plakat, wystawa „Olsztyńskie Środowisko Plastyczne”, Olsztyn

161

1981 – Malarstwo, wystawa „O Medal Prezydenta”, Olsztyn 1988 – Malarstwo, wystawa poplenerowa „Szypry ‘88”, Olsztyn 1989 – Malarstwo, wystawa poplenerowa „Reszel ‘89”, Olsztyn 1989 – Malarstwo, Olsztyn 1990 – Malarstwo, Chateauroux (Francja) 1991 – Plakat, malarstwo, „Kartoteka”, BWA w Olsztynie 1992 – Malarstwo, wystawa poplenerowa, Olsztyn 1994 – Malarstwo, „Ex Cathedra”, Olsztyn 1995 – Plakat autorski, „Polska Sztuka Współczesna”, Poznań 1996 – Plakat autorski, Bradley University (USA) 1996 – Plakat autorski, Galeria Wyższej Szkoły Policji w Szczytnie 1996 – Św. Jan Nepomucen (rzeźba, brąz, 240 cm), praca zbiorowa, Olsztyn 1997 – Plakat, wystawa pokonkursowa „Komputer”, Centralny Instytut Ochrony Pracy w Warszawie 1997 – Rysunek, wystawa poplenerowa, Białowieża 1997 – Plakat autorski, Galeria ZPAP w Olsztynie 1997 – Plakat autorski, Offenburg (Niemcy) 1997 – Plakat, wystawa pokonkursowa „Komputer”, Galeria ASP w Łodzi 1997 – Plakat, wystawa pokonkursowa „Komputer”, Galeria „Schody” ASP w Krakowie 1997 – Rysunek, wystawa poplenerowa, Galeria ZPAP w Białymstoku 1998 – Plakat autorski, Galeria Polskiego Instytutu Kultury w Berlinie (Niemcy) 1999 – Kontakt Direkt, wystawa malarstwa grupy polsko-szwedzkiej w Galerii BWA w Olsztynie 2000 – Wystawa grafiki użytkowej, Galeria ZPAP w Olsztynie 2000 – Kontakt Direkt, wystawa malarstwa grupy polsko-szwedzkiej w Halmstad (Szwecja) 2000 – Plakat autorski, „A to Polska właśnie”, Galeria Konsulatu Generalnego RP w Brukseli (Belgia) 2000 – Plakat autorski, wystawa „Sztuka i edukacja”, Galeria BWA w Olsztynie 2000 – Plakat, wystawa pokonkursowa „Rolnictwo”, Centralny Instytut Ochrony Pracy w Warszawie 2001 – II Biennale Plastyki Olsztyńskiej, wystawa w Galerii BWA w Olsztynie 2001 – Plakat, wystawa pokonkursowa „Rolnictwo”, Galeria „Schody” ASP w Krakowie 2001 – Plakat, wystawa pokonkursowa „Rolnictwo”, Galeria ASP w Łodzi 2001 – Wystawa malarstwa, Luxemburg 2001 – Wystawa malarstwa w Liege (Belgia) 2001 – Wystawa malarstwa w Amay (Belgia)

162

2001 – Projekt godła UWM w Olsztynie 2001 – Projekt sztandaru UWM w Olsztynie 2001 – Projekt medalu „Złoty Laur” UWM w Olsztynie 2001 – Projekt logo Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego 2001 – Projekt insygniów rektorskich UWM: łańcuch rektorski i prorektorski, berło, pieczęć, etui 2001 – Projekt katalogu „VIDEKO 2001”, Olsztyn 2002 – Plakat autorski, wystawa zbiorowa „Ex-Cathedra-Lufcik”, galeria ZPAP w Warszawie 2002 – Plakat, wystawa pokonkursowa „Transport”, Centralny Instytut Pracy w Warszawie 2002 – Plakat, wystawa pokonkursowa „Transport”, Galeria „Schody” ASP w Krakowie 2002 – Plakat, wystawa pokonkursowa „Transport”, Galeria ASP w Łodzi 2003 – III Olsztyńskie Biennale Plastyki, Galeria BWA w Olsztynie 2003 – Międzynarodowa Wystawa Malarstwa „Polska 2000 – II etap”, Jedwabno 2003 – Wystawa poplenerowa „Impresje malarskie – Niebo”, Offenburg (Niemcy) 2003 – Projekt billboardu na 650-lecie Olsztyna 2004 – Projekt Offenburg–Olsztyn, wystawa poplenerowa podsumowująca plenery w roku 2002 i 2003, Offenburg (Niemcy) 2004 – Wystawa prac studentów z pracowni prof. Henryka Tomaszewskiego z okazji 100-lecia Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, „Zachęta” Narodowa Galeria Sztuki w Warszawie 2004 – Wystawa siedmiu wykładowców Katedry Sztuk Pięknych UWM „Twórcze przesłania w malarstwie i grafice”, Centrum Konferencyjne UWM w Olsztynie 2004 – Wystawa prac artystów-wykładowców „15 lat Katedry Sztuk Pięknych UWM”, Galeria BWA w Olsztynie 2004 – Projekt i redakcja albumu z okazji 15-lecia Katedry Sztuk Pięknych UWM w Olsztynie 2004 – Projekt katalogu „Izabella Janiszewska-Obarek” 2005 – Plakat autorski, IV Biennale Plastyki Olsztyńskiej „O Medal Prezydenta”, Galeria BWA w Olsztynie 2005 – Plakat autorski, „Twórcze przesłania w malarstwie i grafice”, wystawa wykładowców Katedry Sztuk Pięknych UWM, Centrum Konferencyjne UWM w Olsztynie 2005 – Międzynarodowa wystawa malarstwa, rzeźby i rysunku, Galeria „Pod Korabiem” w Łasku 2006 – Projekt tablicy upamiętniającej Powstanie Węgierskie w 1956 roku, Olsztyn 2006 – Wystawa grafiki „Portret pokolenia twórców olsztyńskich”, ratusz, Olsztyn

163

2006 – Wystawa grafiki, charytatywna aukcja dzieł sztuki z okazji XV-lecia Rotary Club Olsztyn, Hotel Warmiński w Olsztynie 2007 – Wystawa malarstwa w Saint-Brieuc (Francja) 2007 – Wystawa grafiki, charytatywna aukcja dzieł sztuki Rotary Club Olsztyn, Hotel Warmiński w Olsztynie 2007 – Wystawa malarstwa „Małe jest piękne’’, Muzeum Książki, pałac Potockich we Lwowie 2007 – Plakat, wystawa pokonkursowa „Mniej dźwigaj”, Centralny Instytut Ochrony Pracy w Warszawie 2007 – V Biennale Plastyki Olsztyńskiej „O Medal Prezydenta”, Galeria BWA w Olsztynie 2008 – Plakat, wystawa pokonkursowa „Mniej dźwigaj”, Galeria ASP w Łodzi 2008 – Plakat, wystawa pokonkursowa „Mniej dźwigaj”, Galeria „Schody” ASP w Krakowie

164

Informacje w wydawnictwach i katalogach Information in printed materials and catalogues Informations dans les catalogues et les publications Informationen in den Publikationen und Katalogen

1976

Katalog VI Międzynarodowego Biennale Plakatu, opr. graf. J. Treutler, red. M. Matusińska, B. Mitschein, Warszawa 1976

1988

Katalog wystawy poplenerowej „Grunwald’88”, opr. graf. T. Burniewicz, red. K. Brakoniecki, wyd. BWA, Olsztyn 1988

1988

Katalog wystawy prac olsztyńskiego środowiska plastycznego „O Medal Prezydenta”, opr. i red. M. Romańczuk, K. Brakoniecki, wyd. BWA, Olsztyn 1988

1991 Katalog wystawy prac olsztyńskiego środowiska artystycznego „Kartoteka”, opr. graf. T. Burniewicz, P. Obarek, red. W. Bieńkuński, K. Brakoniecki, W. Wachowski, wyd. Zarząd Okręgu ZPAP i BWA, Olsztyn 1991 1994

„Indeks Artystów Plastyków – absolwentów i pedagogów wyższych uczelni plastycznych oraz członków ZPAP działających w latach 1939–1992”

1994

Katalog wystawy „Artyści plastycy olsztyńskiej WSP «Ex Cathedra»”, projekt graf. P. Obarek, opr. tekstu M. Marcinkowski, wyd. WSP, Olsztyn 1994

1995

Katalog wystawy „Salon polskiej sztuki współczesnej Poznań’95”, wyd. Międzynarodowe Targi Poznańskie Sp. z o.o. Elektrim SA, Warszawa 1995

1995

„Salon polskiej sztuki współczesnej”, „Art&Biznes” nr 5(62), Poznań 1995

1996

Katalog wystawy prac artystów grafików olsztyńskiej WSP w USA, wyd. WSP, Olsztyn 1996

1997

Katalog wystawy „50 lat plastyki na Warmii i Mazurach”, opr. graf. AR „Smerek-Kantor”, red. T. Ostojski, wyd. BWA, ZPAP, WMSAP, Olsztyn 1997

1998

Józef Burniewicz, „Olsztyn w karykaturze i anegdocie”, wyd. Oficyna Wydawnicza J. Burniewicz, Olsztyn 1998

165

1998

Katalog wystawy „Piotr Obarek – felietony graficzne”, projekt graf. P. Obarek, wyd. Muzeum Warmii i Mazur, Olsztyn 1998

1998

Katalog I Biennale Plastyki Olsztyńskiej, wyd. BWA, Olsztyn 1998

1999

„Kalendarz Olsztyński 2000”, red. T. Śrutkowski, wyd. „ELSet”, Olsztyn 1999

1999

„U źródeł uniwersytetu 1993–1999”, wstęp, wybór i oprac. B. Łukaszewicz, wyd. UWM i OBN, Olsztyn 1999

2000

Katalog wystawy malarstwa polskiego w Brukseli „A to Polska właśnie”, opr. graf. A. Kuba, red. B. Wojczulanis, wyd. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Warszawa 2000

2000

Katalog II Olsztyńskiego Biennale Plastyki „O Medal Prezydenta”, opr. graf. T. Burniewicz, wyd. BWA, Olsztyn 2000

2000

„Instytut Sztuk Pięknych UWM. Sztuka i edukacja”, projekt graf. P. Obarek, wyd. UWM, Olsztyn 2000

2000

Katalog wystawy „Bezpieczeństwo przede wszystkim”, opr. graf. W. Pluta, opr. merytor. M. Derlicka, wyd. Muzeum Plakatu w Wilanowie i Centralny Instytut Ochrony Pracy, Warszawa 2000

2000

Trzeszczkowski S., „Instytut Sztuk Pięknych” [w] „Kalendarz Olsztyna 2001”, red. T. Śrutkowski, wyd. Audio Soft Sp. z o. o., Olsztyn 2000

2000

„Wiadomości Uniwersyteckie UWM” nr 13(15) 2000

2001

Wywiad dla Rozgłośni Radiowej BBC o twórcy polskiej Szkoły Plakatu Janie Młodożeńcu

2001

Katalog V Międzynarodowego Konkursu Filmów i Fotografii o Tematyce Ekologicznej, „Videco’2001”, opr. graf. P. Obarek, wyd. UWM, Olsztyn 2001

2001

„Warmia i Mazury”, miesięcznik nr 4(5) 2001

2001

„Wiadomości Uniwersytecki UWM” nr 3(24) 2001, nr 4(25) 2001, nr 6(27) 2001

2002

„Kalendarz Olsztyna 2003”, red. T. Śrutkowski, wyd. Edytor Wers, Olsztyn 2002

2002

„Obarek Piotr Aleksander” [w] „Who is Who w Polsce”, Hübners blaues Who is Who, wyd. I, Who is Who Verlag für Personenenzyklop ädien AG 2002,

2002

Katalog wystawy „Transport”, opr. graf. W. Pluta, opr. merytor. M. Derlicka, wyd. Centralny Instytut Ochrony Pracy, Warszawa 2002

2002

Katalog prac na konkurs Prezydenta RP na najlepszy dyplom ukończenia studiów w zakresie sztuk pięknych i sztuk projektowych, koncepcja D. Folga-Januszewska, projekt graf. B. Aumer, tekst M. Kurpik, wyd. Muzeum Narodowe w Warszawie i Muzeum Plakatu w Wilanowie, Warszawa 2002

166

2002

„Wiadomości Uniwersyteckie UWM” nr 1(34) 2002

2003

„Kalendarz Olsztyn 2004”, red. T. Śrutkowski, wyd. Edytor Wers, Olsztyn 2003

2003

Katalog III Olsztyńskiego Biennale Plastyki „O Medal Prezydenta”, red. M. Bojarska-Waszczuk, M. Jackiewicz-Garniec, opr. graf. T. Burniewicz, wyd. BWA, Olsztyn 2003

2003

J. Sikorski, „Galopem przez stulecia. Olsztyn 1353–2003”, wyd. Edytor Wers, Olsztyn 2003

2003

„Olsztyn 1353 – 2003”, (red.) S. Achremczyk, W. Ogrodziński, wyd. OBN i Towarzystwo Naukowe im. W. Kętrzyńskiego, Olsztyn 2003

2003

„Biuletyn Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Olsztynie”, r. VII, nr 8(65), listopad 2003

2004

„Heniu Tomaszewski od nas”, album na jubileusz 90-lecia prof. Henryka Tomaszewskiego – 10.06.2004, Polska–Finlandia 2004

2004

Katalog prac na konkurs Prezydenta RP na najlepszy dyplom ukończenia studiów w zakresie sztuk pięknych i sztuk projektowych, koncepcja i red. D. Folga-Januszewska, projekt graf. B. Aumer, tekst D. Folga-Januszewska, M. Kurpik, wyd. Kancelaria Prezydenta RP, Muzeum Narodowe w Warszawie i Muzeum Plakatu w Wilanowie, Warszawa 2004

2004

„Słownik biograficzny profesorów Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie”, wyd. UWM, Olsztyn 2004

2004

B. Łukaszewicz, „Kalendarium uniwersyteckie 1999–2004”, wyd. Biuro Informacji i Promocji UWM, Olsztyn 2004

2004

„Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie 1999–2004”, album z okazji 5-lecia UWM, wyd. Biuro Informacji i Promocji UWM, Olsztyn 2004

2004

„Powinność i bunt”, album z okazji 100-lecia ASP w Warszawie, red. Grzegorz Kowalski, Maryla Sitkowska, wyd. ASP, Warszawa 2004

2004

„Katedra Sztuk pięknych UWM”, opr. graf. P. Obarek, red. E. Cieśniarska, wyd. UWM, Olsztyn 2004

2004

„Biuletyn Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Olsztynie”, r. VIII: nr 4(69), kwiecień 2004; nr 5(70), maj – czerwiec 2004

2005

Katalog wystawy dzieł artystów wykładowców Katedry Sztuk pięknych UWM „Twórcze przesłania w malarstwie, grafice, plakacie, fotografii”, wyd. UWM, Olsztyn 2005

2005

„Biuletyn Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Olsztynie”, r. IX, nr 8(82), październik 2005

2006

„Kalendarz Olsztyn 2007”, red. T. Śrutkowski, wyd. Edytor Wers, Olsztyn 2006

167

2006

M. Kierkus, P. Obarek, „Olsztyńskie środowisko plastyczne” [w] „Olsztyn 1945–2005. Kultura i nauka”, red. S. Achremczyk, W. Ogrodziński, wyd. OBN, Olsztyn 2006

2006

B. Łukaszewicz, „Raptularz miejski. Olsztyn 1945–2005”, wyd. ELSet, Olsztyn 2006

2006

Katalog wystawy „Charytatywna aukcja dzieł sztuki z okazji XV-lecia Rotary Club Olsztyn”, wyd. Rotary Club, Olsztyn 2006

2007

Katalog wystawy olsztyńskiego środowiska plastycznego we Francji „Pejzaż za horyzontem”, opr. graf. T. Burniewicz, red. A. Bogdanowicz, wyd. Muzeum Warmii i Mazur, Olsztyn 2007

2007

Katalog wystawy „Charytatywna aukcja dzieł sztuki Rotary Club Olsztyn”, wyd. Rotary Club, Olsztyn 2007

2007

„Wiadomości Uniwersyteckie UWM” nr 2(92) 2007

2007

„Biuletyn Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Olsztynie”, r. XI: nr 1(95), styczeń 2007; nr 2(96), luty 2007; nr 3(97), marzec 2007; nr specjalny, marzec 2007; nr 4(98), kwiecień 2007

169

Graphic design is the form of art present in all spheres of life Graphic design is one of many forms of artistic expression. It comprises the skills of all types of art â&#x20AC;&#x201C; from sculpture, painting, drawing, printmaking to multimedia. This is the type of art, one may say, which is present everywhere and that is why sometimes passes unnoticed. It can happen to posters, newspapers, magazines, book illustrations, fonts, all forms of advertising. The leading role of a computer as a tool of artistic expression does not eliminate the pencil, pen or brush, which have been in use for a much longer time. The language used by a graphic artist becomes more comprehensible to a growing number of viewers. Designing is governed by its own principles of development; it has immediate aims and opens up an area for very interesting experiments. Being on the border of applied art, graphic design serves practical purposes like advertisements and all kinds of public information. A graphic message is bound to affect us through direct expression but it should also require viewers to reflect on it, to build a chain of associations and to give in to its serious or humorous nature. The designer wants to amaze, fascinate, move and provoke the public by opposing to the general trivialization and devaluation of images. One of the aims of art education is to shape the creative attitude of a student, who will be open to the new and the unknown. Any graphic artist who wants to have some influence on contemporary culture should pursue his career not just in view of commercial prospects but primarily according to his deep humanistic attitude to the world. Piotr Obarek

170

Biography Piotr Obarek’s middle name is Aleksander. He was born on 26th February 1953 in Działdowo. Piotr comes from a family of teachers. His father Bolesław and his mother Irena, née Wielińska, were ‘oldfashioned’ educators, who adhered to and followed in their work certain principles and canons of education and teaching. It is obvious that many of his parents’ ideas helped Piotr in his work with students. In 1961 his parents moved to Olsztyn, where Piotr graduated from Konstanty Ildefons Gałczyński Secondary School no 2. Right after the school final exams he applied to the Academy of Fine Arts in Warsaw. It was a real challenge for young talented people – first to be admitted and then to complete the Warsaw Academy. But Piotr Obarek passed the entrance examinations and joined the School of Graphic Arts, which at that time was headed by professor Henryk Tomaszewski. Headed in the literal sense of the word as the well-known charisma of professor Tomaszewski emanated to his students, releasing their hidden talents but never affecting their own individual traits. Henryk Tomaszewski made history in the Polish school of posters and it was in this type of art that Piotr Obarek was soon to be successful. In the meantime he graduated from the Academy with a master degree in fine arts and became what he himself called ‘a freelance artist’. He went on painting, drawing and designing posters. He took part in plein air workshops, exhibitions and competitions, for example ‘Olsztyn Artists’ or ‘For the Medal of the Mayor of Olsztyn”. Art is art and life is life. Piotr started a family and married Izabella née Janiszewska, like himself a graduate of the Academy of Fine Arts in Warsaw. In 1978 their son Mateusz was born – today a graduate of the University of Warmia and Mazury. In 1982 Piotr Obarek becomes the Graphics Editor of “Nasza Wieś”, a magazine for farmers with country-wide circulation. This was a short-lived affair with the press, technologically much different from today’s papers and magazines, which ended in 1984, when Piotr left for the USA. In 1985 Piotr became a father for the second time. His younger son was born and named Jakub. Now Jakub is a third-year law student at the University of Warmia and Mazury. After a year spent in America, Piotr returned to Olsztyn, where he continued to paint, design and exhibit his works. He also became interested in educating others and improving own knowledge. His fellow artists in Olsztyn elected him to chair the local branch of the Association of the Polish Artists and Designers (1990-1992). Those were very important years for the Association, since its position had to be redefined during the social and economic transformation of Poland.

171

For his active role in the Association he was granted a Gold Award of Merit of the Association of the Polish Artists and Designers. In 1990 Piotr Obarek was employed as an Assistant Professor at the Higher School of Pedagogy in Olsztyn, where in 1996 he was promoted to Associate Professor, having first successfully completed the first degree qualification review (for a PhD degree) at the School of Graphic Design (the Academy of Fine Arts in Warsaw). Since then Piotr’s professional career has been two-fold: the scientific and educational occupation at the Higher School of Pedagogy and own artistic work. The school has absorbed Piotr’s attention. Now it takes away most of his free time because Piotr likes artistically talented young people and knows how to pass his workshop secrets, artistic experience, practical and theoretical knowledge. He follows the footsteps of his former professors at the Academy in Warsaw by being as open to his students as they were to him. In 1996 he became the head of the Computer Design Workshop set up at the Institute of Visual Arts Education. Computer design was then a novel idea of great potential. At the same time Piotr was the head of the Post-Graduate School at the Institute. In 1999 the University of Warmia and Mazury in Olsztyn (the UWM) was created from the University of Agriculture and Technology, the Higher School of Pedagogy and the Institute of Theology in Warmia. Piotr Obarek joined the Senate of the University and the Dean’s Council of the Faculty of Pedagogy and Artistic Education. So his career in education was now more closely associated with the Institute of Fine Arts at the UWM. From 2000 to 2002 he was a deputy director of the Institute and for the following two years he was the director of the ‘Arts’ Post-Graduate School in Artistic Education. In 2001 he was conferred the title of doctor habilitated by the Academy of Fine Arts in Warsaw (the second degree qualification review). Next year he was appointed the head of the Chair of Fine Arts at the UWM (which replaced the Institute of Fine Arts). In the same year he was conferred the title of an Associate Professor at the Faculty of Social Sciences and Arts. He has been a deputy dean of this faculty since 2005. An internship at the Künstschule Offenburg in 2004 enabled Piotr to deepen his practical knowledge of arts. In the years 1997-2006 prof. Piotr Obarek supervised 13 theses on the theory of arts and 39 artistic diploma works; he also reviewed 219 papers on the theory of arts and supervised one PhD thesis. In recognition of his achievements the school authorities have awarded him several times. He received a 2nd degree Rector’s Award for organisational (1996) and scientific work (1998) at the Higher School of Pedagogy, and a 2nd degree award for educational (2000) and organisational achievements (2002, 2003, 2006) at the University of Warmia and Mazury. In 2005 Piotr Obarek received a Silver Cross of Merit. Among the many exhibitions, published works and promotional activities at the University which Piotr Obarek was involved in, the following should be noted: the “Kartoteka 91” – a Retrospective Exhibition

172

of Visual Arts in Olsztyn, the “VIDEKO” – first a Polish (1997) and then an international (2001) Student Competition of Films and Photographs on Ecology. And there is yet another important aspect of Piotr’s career – successes of his students, who win awards for their works and become successful professionals as teachers, educators and individual artists. Take this as an example – some of the diploma works created under the supervision of Piotr Obarek at the Graphic Design School are now exhibited in the Museum of Posters in Wilanów. Although Piotr Obarek devotes much time to the university and his students, he remains one of the leading artists in Olsztyn, who are all recognised for their creativity and artistic output. For Piotr Obarek it is never art for art’s sake. After all, 11 individual exhibitions and 54 group exhibitions in Poland and abroad make up a considerable achievement for someone who graduated from an arts school in 1977. Among his works there are the ones well-known in Olsztyn such as the design of the present coat of arms of Olsztyn, the logo, emblem and insignia of the authorities of the University of Warmia and Mazury, the poster and billboard for the 650th anniversary of Olsztyn, the co-authorship of the bronze statue of St John of Nepomuk, which stands on St John Bridge in Olsztyn or the plaque to commemorate the events in Hungary in 1956, for which the ambassador of Hungary in Poland awarded Piotr Obarek with the Medal of Solidarity with the Hungarian Brothers Fighting in the Revolution of 1956. There are many other works of art, which require specific design solutions and artistic ideas, such as book covers, editorial graphic works and posters, in which Piotr feels at his best. Apart from his professional occupation Piotr finds time to engage in social work – he helps others to organise exhibitions and artistic presentations. He belongs to the Board of the Foundation of Artistic Creators in Olsztyn. In 2005 Piotr Obarek received a Gold Badge for Cultural Merit. The 30th anniversary of his professional career, which falls in 2007, is to be summarised with a big exhibition, which will serve as an evaluation and documentation of all his artistic activities. Tomasz Śrutkowski

173

The art of dialogue making There must have been many reasons why Piotr Obarek, out of the numerous graphic designs he had executed and showed in Polish and foreign exhibition, chose for a review the works which bordered between posters and painting. It could have been due to premeditated or subconscious reluctance to present works made with the use of media which might blur the creator’s individuality or else it could have been a fear to show commissioned works excessively burdened by the demands of a customer. The author’s very personal and deeply engaged attitude to the questions raised in his works seems to confirm my deductions. Certain aspects of human nature, the time and place where people live as well as the social and political issues they are entangled in are all presented so that the output seems to belong to the genre of journalist graphics or graphic feature articles. Piotr Obarek’s works, indisputably charming in their visual aspect, would have been badly impoverished had their literary context been removed. Executed with traditional techniques (oils, acrylic paints), showing great care taken to produce good surface structure of the paintings and presenting a rich and full of nuances choice of colours, Piotr Obarek’s works respect the principles of classical canvas painting. By intentionally narrowing the composition (all paintings are created within a frame of enclosed central composition) and renouncing the search for dynamic solutions in the spatial organization of the pictures, the author focuses viewers’ attention on the subject matter. This contemplative, poetic and sometimes ironic message leaves us some space for individual emotions evoked by own perception. The atmospheric and somewhat surreal vision is kept in a rigorous order created by titles or aphorisms placed in the background and this solution shows that the artist is concerned about precise perception of the message. The multi-layer meaning of these works of art and the release of a series of associations in a wider area than each painting and its title could suggest – these features of Obarek’s works make me define them as graphic column articles. Their contemporary sense and the connection with the present reality in and around us – say in the picture ‘Equal Shares’, where rather sarcastically the author comments on a certain social phenomenon by presenting a halved beaker – which when severed into half serves no purpose and is useful to nobody. Bitter reflection is evoked by the picture ‘THE SOC MUSEUM’; ‘Noah’s Ark’ or ‘The Transitory State’ create a different atmosphere and other associations.

174

Each work produced by Piotr Obarek is an attempt to start a dialogue with the viewer. And each attempt is different, depending on the atmosphere as well as the aim the artist intended to attain. In his work Piotr Obarek never ceased to sum up visual and literary means. Instead of analysing each of Piotr Obarek’s works, I want to express an opinion that the importance of the issues touched in his paintings together with the skilful rendition of the subjects as well as the ability to determine the limits of the viewer’s perception prove that he is predisposed to work as an educator and teacher of arts students. The artistic value of the output produced and presented by Piotr Obarek has been confirmed by many exhibitions he took part in, both in Poland and in other countries. His professionalism in graphic design has been documented by numerous important works. His contribution to the organization of the Association of Polish Artists and Designers and several years of work as an Assistant Professor at the Higher School of Pedagogy in Olsztyn make me believe that he will be able to pass his knowledge and creative passion to his students. Prof. Zdzisław Walicki A passage from the review for the 1st degree qualification review

176

L e p r o j e t g r a p h i q u e c’e s t l’a r t o m n i p r é s e n t dans notre vie Le projet graphique constitue une des nombreuses formes d'énoncé artistique. Il concentre en lui-même la connaissance de tous les domaines d'art : depuis la sculpture, en passant par la peinture, le dessin, le graphique jusqu’aux multimédias.C'est un domaine d'art , on peut le dire, omniprésent et par conséquent qui passe souvent inaperçu. Il concerne les affiches, journaux, magazines, illustrations de livres, type de caractères, publicité largement comprise. Le rôle principal de l'ordinateur en tant qu'instrument d'énoncé artistique n'élimine pourtant pas d'autres outils dont on se sert depuis toujours: crayon, plume ou pinceau . Le langage d'un dessintateur devient plus compréhensible pour un large public. Le projet graphique est sujet à ses propres normes de développement, il a des objectifs provisoires, il est le terrain d'expériences intéressantes. Puisque il est situé à la frontière de l'art usuel, le projet graphique sert à des fins pratiques : à la publicité, à l'information publique de tout ordre. Le communiqué graphique devrait influencer avec une force d'expression directe ou exiger de la part du spectateur, la réflexion, la construction de chaîne d'association d'idées, la volonté de ceder au sérieux ou à l'humour. L'artiste-dessinateur désire surprendre, fasciner, toucher, provoquer en s'opposant à la banalité et à la dévaluation de l'image. Un des objectifs d'éducation est de former l'attitude créatrice des étudiants qui se manifeste par cette manière constructive de voir la réalité, par le caractère ouvert à tout ce qui est nouveau et inconnu. Pour pouvoir influencer la culture contemporaine, le dessinateur devrait voir ses actions non seulement à travers la commercialisation mais aussi à travers son attitude humaniste envers le monde. Piotr Obarek

177

Biographie Piotr Obarek, de son deuxième prénom Aleksander, est venu au monde le 26 février 1953 à Działdowo dans une famille où la profession d'enseignant était une tradition. Son père Bolesław et sa mère Irena, née Wielińska étaient pédagogues de la vieille école admettant et respectant, dans leur travail scolaire, des règles d'enseignement et d'éducation bien définies. Sans doute, Piotr en profitera dans son travail avec les étudiants. En 1961, ses parents déménagent à Olsztyn et c'est ici que Piotr finit le lycée Konstanty Ildefons Gałczyński en 1972. Après avoir obtenu son baccalauréat, il passe les examens d'entrée à l'Académie des Beaux-Arts à Varsovie. Cet établissement d'enseignement artistique constitue le vrai défi pour les jeunes talents : il est très difficile d'y entrer ainsi que d'y terminer ses études. Piotr Obarek reussit son examen d'entrée et il commence à étudier dans la section d'Art Graphique sous la direction du Professeur Henryk TOMASZEWSKI. Le charisme de ce dernier, très connu dans le milieu artistique, rejaillit sur ses étudiants d'une façon qui leur permet de libérer leurs talents cachés sans oublier pourtant les traits de leur propre personnalité. Henryk Tomaszewski est un personnage légendaire de l’affiche polonaise. C'est justement dans ce domaine d'art que Piotr Obarek remportera bientôt des succès. Pour l'instant, en 1977, à l'Académie Varsovienne des Beaux-Arts il obtient le Diplôme de Fin d'Etudes en devenant titulaire d'une maîtrise en arts plastiques qui lui permet d'exercer,comme il le souligne lui-même „ son libre métier d'artiste plasticien”. Donc, il peint, dessine, dresse des projets d'affiches, prend part à plusieurs „plein airs”, expositions, concours, tels que Le Milieu Artistique d'Olsztyn , la Médaille du Président d'Olsztyn. D'un côté l'Art, d'un autre la Vie... Piotr fonde une famille, il se marie avec Izabella née Janiszewska, elle aussi diplômée de l'Académie des Beaux-Arts à Varsovie. En 1978, vient au monde leur fils Mateusz, aujourd’hui diplômé de l'Université de Warmie et Mazurie. En 1982, Piotr Obarek est nommé rédacteur graphique d'un hebdomadaire national d'informations rurales „Nouvelle Campagne”. C'est un court flirt avec une presse d'alors, qui, du point de vue technologique est très différent de la presse d’aujourd’hui. Cette période se termine en 1984 quand Piotr part aux Etats-Unis. Un an après, l'artiste devient père d’un second fils qu’il appelle Jacques et qui est actuellement étudiant en droit de troisième année à l'Université de Warmie et Mazurie(UWM). Après son séjour aux Etats-Unis, Piotr Obarek revient à Olsztyn : il peint, dresse des projets, prépare des expositions, se tourne vers l'enseignement auprès des étudiants et perfectionner ses connaissances. Le milieu artistique local le choisit pour assurer la fonction de Président de l'Association des

178

Artistes Plasticiens( 1990-1992). Pour l'association, c'est une période exeptionnelle où elle est amenée à définir sa position au moment où le pays connaît le changement de régime que l’on sait. L’activité est intense, on accorde à Piotr Obarek la Médaille d'Or de l'Association des Artistes Plasticiens Polonais (ZPAP) en 2002. Depuis 1990, Piotr Obarek travaille comme maître-assistant à l'Ecole Pédagogique Supérieure à Olsztyn et après avoir suivi les études préparatoires au doctorat ( premier degré) dans la Section d'Art Graphique de l'Académie des Beaux-Arts à Varsovie, en 1996 il devient maître de conférences. A partir de là, son chemin professionnel va aller dans deux directions : d'une part, celle du travail scientifique et pédagogique à l'Ecole Supérieure, de l’autre, celle de sa propre production artistique. L'Ecole l'engage, l'absorbe, lui prend beaucoup de temps libre, car Piotr aime beaucoup travailler avec les jeunes gens doués en matière d'arts plastiques. Ceci d'autant plus qu'il sait leur transmettre ses expériences d'ateliers artistiques théoriques et pratiques. Alors,il ne fait pas de doute qu'il suit le chemin de ses professeurs de l'Académie Varsovienne des Beaux-Arts si ouverts et communicatifs face aux étudiants. A l'Ecole Pédagogique Supérieure, en 1996, il devient Directeur du Centre de Calcul de l'Institut d'Education Plastique, lieu d’ innovation offrant de multiples possibilités de développement. En même temps, il exerce la fonction de Directeur des Etudes Postuniversitaires. En 1999 , se crée à Olsztyn l’Université de Warmie et Mazurie réunissant L'Académie Agricole et Technique, L'Ecole Pédagogique Supérieure et L'Institut Théologique de Warmie. Piotr Obarek est élu membre du Conseil de l'Université et du Conseil de Faculté de Pédagogie et d'Education Artistique. Ses liens avec l'Université se resserrent grâce à l'Institut Universitaire des Beaux-Arts. Dans les années 2000-2002, il occupe le poste de directeur adjoint de cet Institut. Par ailleurs, il est toujours à la tête des Etudes Postuniversitaires Education Artistique „Art”. En 2001, il obtient le titre de docteur d'Etat à l'Académie Varsovienne des Beaux-Arts. Un an après, il devient directeur de la Chaire de Beaux -Arts de l'Université de Warmie et Mazurie, créée à la place de l'Institut. La même année, il est nommé à un poste de professeur adjoint( sans chaire) à la Faculté de Sciences Sociales et d'Art. A partir de 2005, il est vice-doyen de celle-ci. En Allemagne, plus exactement à la Kunstschule Offenburg (2004) il fait un stage artistique dans l'objectif d'approfondir son savoir pratique. Entre 1997-2006, Piotr Obarek a été directeur de 13 thèses de diplômes théoriques et de 39 thèses de diplômes artistiques, critique de 219 thèses de diplômes théoriques, et directeur d'une thèse de doctorat. Les autorités de l'Université de Warmie et Mazurie ont pleinement apprécié ses performances, et lui ont attribué les Prix du Recteur: d'abord le prix second degré dans le domaine de l’organisation(1996) et des sciences (1998) remis par le Recteur de l'Ecole Pédagogique Supérieure , puis celui de second degré mais,

179

cette fois remis par le Recteur de L'Université de Warmie et Mazurie vu ses succès dans les domaines didactiques (2000) et d'organisation (2002, 2003, 2006). En 2005, Piotr Obarek est décoré de la Médaille d'Argent du Mérite de la République Polonaise. Parmi de nombreux projets d'exposition, de publication, de promotion , déjà réalisés à l'Université d'Olsztyn, il est intéressant d’en citer quelques-uns : • Exposition Retrospective d'Arts Plastiques d'Olsztyn KARTOTEKA 91 (FICHIER 91) et VIDEKO. • Concours Académique National de Films et de Photos abordant la problématique de l'écologie (1997). • Concours Académique International de Films et de Photos abordant la problématique de l'écologie ( 2001) . Autre chose importante: les performances artistiques de ses élèves, qui, d'un côté remportent plusieurs prix pour leurs travaux, de l’autre connaissent déjà un vrai succès dans le métier d'artiste plasticien en tant que professeurs chargés de cours, professeurs ou artistes individuels. Pour illustrer cette idée, prenons le cas de thèses de diplômes rédigées sous sa direction dans l'Atelier de Projets Graphiques présentées pendant une exposition officielle au Musée de l'Affiche à Wilanów. Piotr Obarek , bien que consacrant son temps à l'Université et à ses étudiants, se trouve depuis des années, à l'avant-garde des artistes plasticiens d'Olsztyn connus pour leur créativité et leur recherche artistique. Le nombre d’expositions produites en témoignent : 11 expositions individuelles et la participation à 54 expositions collectives en Pologne et à l'étranger. Il est incontestable que les résultats de son travail artistique sont impressionants si on prend en considération la date de fin d'études : 1977. Parmi plusieurs réalisations de l'artiste, il est possible de citer celles qui ont eu un grand retentissement et qui étaient, le plus souvent, le résultat de concours qu’il a gagné : entre autre le projet de l’actuel blason de la ville d'Olsztyn, le logo, l'emblème et les insignes des autorités de l'Université de Warmie et Mazurie, une affiche et un billboard à l'occasion de 650 anniversaire de la fondation d'Olsztyn. Il est aussi coauteur de la statue de bronze de St Jean Nepomucène du pont St-Jean sur la Łyna et de la plaque commémorative rappelant les événements de 1958 en Hongrie. En exprimant tous ses remerciements à Piotr Obarek pour cette dernière, l'ambassadeur de la Hongrie en Pologne l'a décoré d'une Médaille de Solidarité avec les Frères Hongrois luttant pendant la Révolution de 1956. L'œuvre artistique de Piotr Obarek comprend aussi d'autres travaux exigeant recherche et esprit de finesse tels que des couvertures de livres concernant la gravure et l'art de l'affiche. C’est ce dernier domaine qui lui est le plus proche. A part cela, il se consacre aussi à l'activité publique : il aide à organiser les expositions, à préparer les présentations. Il est membre de la Direction d'Associations de Milieux Artistiques d'Olsztyn. En 2005, il a obtenu une Médaille d'Or du Mérite

180

pour la Culture. En 2007, Piotr fête le trentième anniversaire de son travail artistique. A cette occasion, il a préparé une grande exposition panoramique presentée dans la Galerie d'Art Contemporain à Olsztyn ainsi que cette publication qui est à la fois une documentalisation et une évaluation de son œuvre et de son travail artistique. Tomasz Śrutkowski

181

L'art de nouer un dialogue Certes, il existe plusieurs raisons qui ont conditionné la décision de Piotr Obarek, quant au choix de travaux présentés à un rapporteur d'une thèse. Parmi de nombreuses réalisations du domaine de l'art graphique usuel, confirmées par la participation de l'auteur dans la série d'expositions nationales et à l'étranger, Piotr Obarek a choisi celles situées à la frontière de l'affiche et de la peinture. Nous pouvons deviner les motifs de sa décision : c'est sans doute une répugnance consciente ou non à présenter les travaux crées par l'intermédiaire des médias qui effacent la personnalité de l'artiste, il peut être fait cela de crainte de ne pas monter les travaux chargés d'exigences de la part du commettant. L'attitude de l'auteur, très personnelle, et profondément engagée dans la problématique abordée, semble justifier cette supposition. La présentation de certains aspects de la nature humaine, du lieu et de la période dans lesquels elle vit, des situations sociales ou politiques difficiles dont elle est témoin, est réalisée par l'auteur d'une façon incitant à définir cette production artistique comme commentaire graphique ou, ce qui est plus proche-feuilletons graphiques. Les travaux de Piotr Obarek, incontestablement charmants sur le plan plastique, dépourvus de message littéraire seraient , sur un plan significatif, plus pauvres. Ces œuvres réalisées à l'aide de techniques traditionnelles de peinture (huile, acryle) où il est possible de voir l'importance accordée à la structure de surface du tableau avec toute une gamme des couleurs élargie et pleine de nuances remplissent une condition de tableaux classiques de chevet. La diminution intentionnelle de solutions de composition ( tous les tableaux sont crées dans le cadre d'une composition fermée, centrale), l'abondon des recherches de solutions dynamiques en ce qui concerne l'organisation de l'espace de ces tableaux, tous les deux éléments ont pour but de focaliser l'attention du récepteur sur l'idée que l'auteur transmet. Ce message contemplatif, poétique et parfois ironique laisse au récepteur un territoire où il peut exprimer ses sentiments liés à la perception de celui-là. Pourtant, cette peinture tendre et un peu irréelle est restreinte par l'auteur dans certaines limites. Elles sont créées par les titres ou aphorismes placés au fond du tableau. Il est possible d'apercevoir cette manœuvre grâce à l'art graphique du dessinateur veillant à une réception précise du communiqué.

182

La signification de ses travaux composée de plusieurs couches, l'évocation d'idées dans le sens plus large que l'image semble transmettre et que le titre suggère- ces traits propres aux travaux de Piotr Obarek me pousse à les qualifier de feuilletons graphiques. Il est possible de découvrir leur actualité et le rapport avec notre réalité intérieure et celle qui existe autour de nous. Le travail „Portions égales” en témoigne. L'auteur commente un certain événement social d'une manière un peu sarcastique en se servant de l’image d'un gobelet divisé en deux, qui ne peut servir à rien et à personne. Le tableau „Musée SOC...” livre une réflexion amère, une autre ambiance, d'autres associations se lient aux travaux intitulés : „L'Arche de Noé” ou „ L'Etat intermédiaire”. Chacun de travaux de Piotr Obarek constitue un essai où l'auteur noue un dialogue avec le récepteur. C'est un essai différent dans l'ambiance et dans l'objectif vers lequel se dirige l'artiste. Dans cette activité, il reprend les moyens plastiques et littéraires par l'esprit de suite . Sans analyser les travaux particuliers de l'auteur, je désire exprimer mon opinion que le poids des problèmes vus dans ses œuvres, accompagné d'une habileté d'atelier et d'une capacité à définir les limites des possibilités de perception du récepteur témoignant inconstablement de prédispositions de l'artiste pour le travail de pédagogue et celui de didacticien. La valeur artistique de l'œuvre de Piotr Obarek a été confirmée par la participation de l'auteur à plusieurs expositions en Pologne et à l'étranger. De nombreuses réalisations significatives font preuve de son professionnalisme. Son travail d'organisation à l'Association d'Artistes Plasticiens Polonais ainsi que son activité didactique liée à un poste d'assistant à l'Ecole Pédagogique Supérieure à Olsztyn me permettent de croire qu'il transmettra aux étudiants d'Alma Mater, son savoir et sa passion créatrice avec succès. prof. Zdzisław Walicki fragment du rapport d'une thèse pour les études préparatoires au doctorat ( premier degré).

184

Grafische Entwürfe - die allgegenwärtige Kunst in unserem Leben Grafische Entwürfe sind eine der künstlerischen Ausdrucksformen. Sie verbinden Kenntnisse aller Kunstgattungen: Bildhauerei, Malerei, Zeichnen, Gebrauchgrafik bis Multimedia. Es lässt sich sagen, dass es allgegenwärtige Kunstgattung ist und aus diesem Grunde nicht immer im Alltag bemerkt wird. Das betrifft Plakate, Zeitschriften, Buchillustrationen, Schrift und breit verstandene Werbung. Eine führende Rolle des Computers als Werkzeug zur künstlerischen Äußerung übergeht nicht stillschweigend den seit langer Zeit benutzten Bleistift, kleine Feder oder Pinsel. Die Sprache der Grafikentwürfer wird immer der breiteren Empfängergruppe verständlicher. Das Entwerfen unterliegt eigener Entwicklung, hat unverzügliche Ziele, bildet besonders interessantes Forschungsgebiet. Es befindet sich an der Grenze der Gebrauchkunst, dient den praktischen Zielen: der Werbung und allen möglichen Arten der öffentlichen Information. Grafische Bekanntmachung soll direkte Expression beeinflussen oder von den Zuschauern Reflexion und Assoziationen bilden. Es erliegt auch des Ernstes oder guter Laune. Der Künstler will bewundern, faszinieren, berühren, zum Handeln anregen, provozieren, indem er sich der Banalität und Bedeutungsverlust des Bildes gegenüberstellt. Zu den Erziehungszielen gehört vor allem kreative Gestalt des Studenten zu bilden, die durch kreative Einstellung zur Wirklichkeit vorkommt. Es lässt sich sie beobachten, in der Offenheit auf das Neue und Unbekannte. Grafiker, der einen Einfluss auf zeitgenössische Kultur ausüben will, soll eigene künstlerische Aktivitäten nicht nur durch Kommerz, sondern auch durch sein tief humanistisches Verhältnis zur Welt gestalten. Piotr Obarek

185

Biographie Piotr Obarek trägt seinen zweiten Namen Aleksander. Er wurde in Działdowo am 26. Februar 1953 zur Welt, im Haus mit der reichen Lehrertradition, gekommen. Sein Vater Boleslaw und seine Mutter Irena, geborene Wileńska wurden als Pädagogen der älteren Zeiten genannt, die in der ausgeübten Arbeit bestimmte Lehr- und Erziehungsmethoden beachtet haben. Zweifellos viele der Elternanweisungen, hat Piotr Obarek in seiner späteren Arbeit mit den Studenten als nützlich betrachtet. Im Jahre 1961 sind seine Eltern nach Olsztyn gezogen und hier 1972 schließt er das 2. Konstanty Ildefons Gałczyński Lyzeum. Nach dem Abitur hat er die Aufnahmeprüfungen an Kunstakademie in Warschau (Akademia Sztuk Pięknych in Warszawa) bestanden. Die Hochschule ist eine wahre Herausforderung für die Begabten. Es war sowohl sehr schwer das Studium aufzunehmen, als auch es abzuschließen. Piotr Obarek besteht die Aufnahmeprüfungen und beginnt sein Studium an der Fakultät für Freie Grafik, die Prof. Henryk Tomaszewski führt. Der Professor führt seine Studenten im wörtlichen Sinn, weil seine Charisma im Milieu ausstrahlt, indem er tief versteckte Studententalente befreit, jedoch ohne ihre Individualität zu beeinflussen. Henryk Tomaszewski wird zu der Legende des polnischen Plakats. Gerade in dieser Kunstgattung erzielt bald Piotr Obarek Erfolge. Zur Zeit bekommt er das Abschlussdiplom der Kunstakademie in Warschau und gleichzeitig erwirbt den Magistertitel, um - wie er selbst sagt – ,,den freien Beruf des bildenden Künstlers’’ auszuüben. Piotr Obarek malt, zeichnet, entwirft Plakate, nimmt an der Freilichtmalerei, Ausstellungen und an den Wettbewerben zu bestimmten Anlässen zum Beispiel Olsztyner Kunstmileu („Olsztyńskie środowisko plastyczne”) und Um Medaille der Olsztyner Stadtpräsidenten („O Medal Prezydenta Olsztyna”) teil. Kunst bleibt Kunst, und Leben ist Leben … Piotr gründet eine Familie. Seine Frau wird Izabella geborene Janiszewska, auch Absolventin der Kunstakademie in Warschau. Im Jahre 1978 ist zur Welt ihr Sohn Mateusz gekommen. Heute ist er Absolvent Ermland Masuren Universität in Olsztyn. Im Jahre 1982 wurde Piotr Obarek Redakteur für Grafik in der gesamtpolnischen Landwirtschaftszeitung Unser Land (,,Nasza Wieś’’) Es ist ja ein kurzer Zeitabschnitt mit der damaligen Presse, die ganz anders technologisch gesehen hat, als heutige Presse ist. Dieses Abenteuer wurde mit der Reise im Jahre 1984 in die Vereinigten Staaten abgeschlossen. 1985 ist Piotr Obarek zum zweiten Mal der Vater geworden, zur Welt kommt der nächste Sohn, der Jakub heißt. Heute studiert er das dritte Studienjahr Jura an der Ermland Masuren Universität in Olsztyn.

186

Nach dem einjährigen Aufenthalt in den Vereinigten Staaten und dem Rückkehr nach Olsztyn malt Piotr Obarek und entwirft Projekte. Seine Interessen richten sich nach dem Lehren und eigener Fortbildung. Er ist Vorsi tzender (1990–1992) der Olsztyner Abteilung des Polnischen Künstler- und Designerverbandes (Związku Polskich Artystów Plastyków) durch das lokale Kunstmilieu ausgewählt worden. Es ist eine außergewöhnliche Zeitperiode für den Verband, wegen der politischen Transformation. Für diese Aktivität bekommt er Goldene Medaille ZPAP 2002. Seit 1990 ist Piotr Obarek als Assistent an der Pädagogischen Hochschule in Olsztyn (Wyższa Szkoła Pedagogiczna) tätig, an der er nach der Promotion in der Fakultät für Freie Grafik der Kunstakademie in Warschau als Adjunkt arbeitet. Seit diesem Zeitpunkt sind für den Berufsweg von Piotr Obarek zwei Richtlinien wichtig: einerseits wissenschaftliche und pädagogische Arbeit an der Hochschule. Andererseits Arbeit eigenes Kunstschaffen. Die Hochschule fasziniert und nimmt ihn sehr in Anspruch. Sie nimmt dem Professoren jede freie Zeit, weil Piotr Obarek künstlerisch begabte Jugend mag und kann ihr eigene Werk- und Kunsterfahrung übermitteln. Oft ist das sowohl theoretische als auch praktische Erfahrung. In seinem bestimmten Verhalten ahmt er Spuren seiner Professoren aus der Warschauer Kunstakademie nach, die so die Offenheit wie er den Studenten gegenüber, zeigten. An der Pädagogischen Hochschule wurde er 1996 Leiter der Computerwerkstatt im Institut für Bildende Künste, wo große Entwicklungsmöglichkeiten zur Verfügung stehen. Gleichzeitig leitet er in demselben Institut das Nachstudium. Im Jahre 1999 wurde Ermland Masuren Universität in Olsztyn gegründet, die in seiner Organisationsstruktur Fachhochschule für Landwirtschaft und Technik (Akademia Rolniczo Techniczna), Pädagogische Hochschule und Ermländisches Institut für Theologie (Warmiński Instytut Teologiczny) verbunden hat. Piotr Obarek wurde zum Mitglied des Senats und Fachbereichsrat Pädagogik und künstlerische Erziehung Ermland Masuren Universität in Olsztyn. Seit diesem Zeitpunkt ist er immer enger mit dem Institut für Bildende Künste verbunden. Seit 2000 (zwei Jahre) ist er stellvertretender Direktor des Instituts. In den kommenden Jahren füllt er die Funktion des Leiters im Nachstudium für künstlerische Erziehung Kunst. Im Jahre 2001 erwirbt er Qualifikationsverfahren des 2. Grades (Habilitation). Im nächsten Jahr wurde er Leiter des neu entstandenen Lehrstuhls für Bildende Künste Ermland Masuren Universität in Olsztyn. In demselben Jahr ist er außerordentlicher Professor (Univ.-Prof.) an der Fakultät für Sozialwissenschaften und Bildende Künste geworden. Seit 2005 ist er an der genannten Fakultät Prodekan. Der nächste Schritt, um das praktische Wissen zu vertiefen, ist künstlersicher Aufenthalt, der in Deutschland an der Kunstschule Offenburg stattfand (2004). Insgesamt in den Jahren 1997 – 2006 war Prof. Piotr Obarek Betreuer 13 theoretischen und 39 künstlerischen Diplomarbeiten und Rezensent der 219 theoretischen Arbeiten, darin Doktorvater einer Dissertation. Hochschulleitung hat mehrmalig

187

seine Verdienste geschätzt, daher Rektorpreis: zuerst 2. Grades im Bereich der Organisation (1996) und der Wissenschaft (1988) der Pädagogischen Hochschule. Dann bekommt er den Preis des 2. Grades im Bereich der Didaktik (2000) und der Organisation (2002, 2003, 2006) Ermland Masuren Universität in Olsztyn. Im Jahre 2005 wurde Piotr Obarek mit dem Silbernen Verdienstkreuz der Republik Polen ausgezeichnet. Von den zahlreichen in den Tat umgesetzten Ausstellungs-, Verlags- und Werbungsideen auf der olsztyner Hochschule, lassen sich hier die wichtigsten erwähnen: Retrospektivaustellung Olsztyner Bildenden Künste „Kartoteka 91”. Als nächster „VIDEKO” - Hochschulwettbewerb für Filme und Fotografie im Bereich Ökologie zuerst gesamtpolnisch (1997), dann international (2001). Eine große Rolle spielen auch künstlerische Erfolge der Absolventen, die schon heute Preise erringen und Erfolge im Beruf des Künstlers erzielen, sowohl als Dozenten, Lehrer auch als selbständige Schöpfer. Hiermit ist es wichtig zu unterstreichen, dass die Diplomarbeiten, die unter Betreuung des Professoren Piotr Obarek in der Grafikwerkstatt entstanden sind, wurden während der offiziellen Ausstellung im Museum des Plakats in Wilanów gezeigt. Obwohl Piotr Obarek viel Zeit der Hochschule und den Studenten widmet, befindet er sich seit Jahren an der Spitze olsztyner Künstler, die von der Kreativität und Schöpfungskraft bekannt sind. Es lässt sich nicht sagen, dass es sich hier nicht nur um Schöpfung für Schöpfung handelt. Schaffen von Piotr Obarek beinhaltet 11 Einzelausstellungen und Teilnahme an den 54 Sammelausstellungen. Die genannten Zahlen bilden eine beeindruckende Schöpfung, wenn man sogar den Jahrgang des Studiumabschlusses 1977 berücksichtigt. Unter allen Werken lässt sich hier viele von großer Berühmtheit erwähnen. Die meisten von ihnen sind dank den gewonnenen Wettbewerben bekannt geworden. Ein Beispiel dafür ist Entwurf Olsztyner Stadtwappen, dazu kommen Uni Logo, Wappen und Universitätsinsignien. Das Plakat und Billboard anlässlich des 650. Jubiläums von Olsztyn. Piotr Obarek ist auch Mitautor der Bronzstatue von Hlg. Jan Nepomucen. Er hat auch Gedenktafel entworfen, die den Ereignissen in Ungarn 1956 gewidmet wurde, wofür er vom Ungarnbotschafter Solidaritätmedaile mit den während der Revolution 1956 kämpfenden ungarischen Brüdern bekommen hat. Es gibt zahlreiche Arbeiten, die auch bestimmte Projekt- und Kunstideen verlangen, wie Buchumschläge, Verlagsgrafik und Plakate, in denen sich Piotr Obarek am besten fühlt. Inzwischen findet er noch die Zeit für gesellschaftliche Tätigkeit: er hilft anderen bei der Organisation der Ausstellungen und künstlerischen Präsentationen. Piotr Obarek ist Mitglied der Stiftung für Kunstmilieu in Olsztyn. 2005 hat er Goldmedaille Kulturverdienst bekommen. Sein dreißigjähriges Jubiläum der künstlerischen Arbeit, das für das Jahr 2007 fällt, schließt Piotr Obarek mit der Ausstellung in Galeria Wydawnicza BWA in Olsztyn und der Publikation, das Bewertung und Dokumentation aller seiner künstlerischen Tätigkeiten ist. Tomasz Śrutkowski

188

Kunstgespräch Wahrscheinlich viele Gründe bedingten die getroffene Entscheidung von Piotr Obarek, um aus den zahlreichen Aktion aus der Gebrauchgrafik, die mit der Teilnahme an vielen bedeutenden Ausstellungen in In- und Ausland bestätigt worden sind, dem Rezensenten die Arbeiten an der Grenze zwischen dem Plakat und der Malerei, zu zeigen. Dessen Gründe sind leicht zu vermuten. Wahrscheinlich spielt hier eine Rolle die bewusste oder unbewusste Abneigung gegen die Präsentation der mit der Hilfe der Medien entstandenen Arbeiten, die die Individualität des Künstlers verwischen. Ein sehr persönliches, tief engagiertes Verhältnis des Autors scheint eine solche Vermutung zu begründen. Die Präsentation mancher Aspekte der menschlichen Natur, des Ortes und der Zeit, in der er lebt, gesellschaftliche und politische Verhältnisse, die von dem Menschen erfahren werden, ist von dem Autor auf solche Art und Weise realisiert, dass man sein Schaffen als grafische Publizistik oder genauer als graphisches Feuilleton bezeichnen kann. Die Werke von Piotr Obarek sind unbestritten beeindruckend in der künstlerischen Hinsicht. Ohne literarische Mitteilung zu besitzen, wären sie viel spärlicher. Sie sind in den traditionellen Maltechniken (Öl, Acryl) geschaffen worden. Es lässt sich besondere Sorge des Künstlers um die Bildfläche mit der ausgebauten und voll von Nuancen die Farbenskala bemerken, die die klassischen Bedingungen der Staffelmalerei erfüllt. Der Künstler verengt zielbewusst die Kompositionslösungen (alle sind in der geschlossenen zentralen Komposition), verzichtet auf die Suche der dynamischen Lösungen im Bereich der Räumlichkeit der Bilder das dient der Konzentration des Empfängers auf dem Inhalt, den der Künstler übermitteln will. Diese nachdenkliche, poetische, und manchmal sogar ironische Mitteilung lässt dem Empfänger eine bestimmte Freiheit, um eigene individuelle mit der Wahrnehmung verbundene Eindrücke gestalten zu können. Die, auf dem Bild herrschendes stimmungsvolles und ein bisschen überreales Gemälde nimmt der Künstler in eine bestimmte Strenge, die er durch den Titel oder die Aphorismen erreicht, die sich im Hintergrund des Bildes befinden. Eine solche Tätigkeit zeugt uns, dass wir mit dem Grafiker zu tun haben, der sorgfältig um den Empfang seiner Mitteilung sorgt. Vieldeutigkeit der Werke von Piotr Obarek, Entstehung der neuen Assoziationen im breiteren Sinne, als es auf den ersten Blick einfallen könnten - das sind die Charakterzüge der Arbeiten von Piotr Obarek, die mich dazu neigen, seine Arbeiten als graphische Feuilletons zu bezeichnen. Es lässt sich ihre Aktualität, ihre Zusammenhänge mit der Wirklichkeit, die neben uns und in uns entsteht, als auch in der Arbeit „Po równo”, wo der Künstler ein bisschen sarkastisch über ein gesellschaftliches Ereignis mit dem Bild

189

der zerfallenen Bechers berichtet, der nach einem solchen Ereignis nichts und niemandem dienen kann. Ein trauriges Nachdenken ruft das Bild MUSEUM SOC… („MUZEUM SOC...”) hervor, andere Stimmung und andere Assoziationen werden von Arche Noah (,,Arka Noego’’) oder Übergangszeit (,,Stan przejściowy’’) ausgelöst. Jedes der Piotr Obarek Werke ist eine Probe das Gespräch mit dem Empfänger aufzunehmen. Der Versuch unterscheidet sich voneinander mit der Stimmung und mit dem Ziel, nach dem der Künstler konsequent strebt, indem er Kunst- und Literaturmittel benutzt. Ohne einzelne Werke des Künstlers zu analysieren, möchte ich meine Überzeugung äußern, dass die Wichtigkeit der in seinen Arbeiten auftretenden Problemen, begleitende Fertigkeiten und die Fähigkeit die Grenze des Empfängers zu bestimmen, zeugen von der besonderen Begabung, die zur täglichen Arbeit als Pädagoge und Dozent gebraucht wird. Der künstlerische Wert der schöpferischen Arbeit wurde mit der Teilnahme an den Ausstellungen im In- und Ausland bestätigt. Seine Profigrafik wurde von den zahlreichen und bedeutenden Aktivitäten dokumentiert. Seine Arbeit bei Polnischer Künstler- und Designerverband und mehrjährige Arbeit als Dozent an der Pädagogischen Hochschule in Olsztyn lassen mich überzeugen, dass er sein Wissen und seine Schöpfungskraft mit dem Erfolg dem Studenten der hiesigen Hochschule übermittelt. Prof. Zdzisław Walicki Ein entnommener Abschnitt der Rezension des Qualifikationsverfahrens des 1. Grades (Promotion)

Wydawca

Współwydawcy

O LS Z T Y N

Fundacja Środowisk Twórczych

Sponsorzy

Projekt okładki, opracowanie graficzne P i o t r Redakcja T o m a s z

O b a r e k

Ś r u t k o w s k i

Korekta E l ż b i e t a

C i e ś n i a r s k a

Reprodukcje W o j c i e c h S ę k o w s k i , R y s z a r d C z e r w i ń s k i Inne zdjęcia W a c ł a w K a p u s t o , P i o t r O b a r e k , M a t e u s z O b a r e k , Jakub Obarek, Janusz Pająk, Adam Wolniakowski Przygotowanie zdjęć S t u d i o

GRAVITE

–

Mateusz

Obarek

Skład i łamanie S t u d i o F O R M E – R a d o s ł a w P a z d r i j o w s k i Książka ukazała się dzięki dotacji Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie Urzędu Miasta Olsztyn i Prezydenta Miasta Olsztyn Galerii Sztuki Współczesnej BWA w Olsztynie Wydziału Nauk Społecznych i Sztuki UWM w Olsztynie Fu n d a c j i Ś r o d o w i s k Tw ó r c z y c h w O l s z t y n i e Tłumaczenie tekstów angielski J o l a n t a I d ź k o w s k a , niemiecki A g n i e s z k a K u b i ń s k a , francuski M a g d a l e n a K o r e j w o, M a r i e J o H u g u e n i n Druk „ H A K U S ” , O l s z t y n Wystawa plakatu, malarstwa, rysunku Październik 2007 Galeria Sztuki Współczesnej BWA w Olsztynie Dyrektor galerii K r y s t y n a R u t k o w s k a Plakat „Habitat” autorzy I z a b e l l a J a n i s z e w s k a - O b a r e k , P i o t r O b a r e k Odlew z brązu Św. Jana Nepomucena, autorzy E d w a r d J u r i e w i c z , P i o t r O b a r e k Insygnia Rektorskie i Laur Uniwersytecki wykonał M i c h a ł K u s i o r s k i © 2007 Studio Forme, Olsztyn 2007 ISBN 978-83-9261-420-3 Wydawca S t u d i o F O R M E , O l s z t y n O 2

S 0

T 0

N 7